📜
๓. นิสฺสคฺคิยกณฺฑํ (ภิกฺขุนีวิภงฺควณฺณนา)
ปมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
ตึส ¶ ¶ นิสฺสคฺคิยา ธมฺมา, ภิกฺขุนีนํ ปกาสิตา;
เย เตสํ ทานิ ภวติ, อยํ สํวณฺณนากฺกโม.
๗๓๓. อามตฺติกาปณนฺติ อมตฺตานิ วุจฺจนฺติ ภาชนานิ; ตานิ เย วิกฺกิณนฺติ, เต วุจฺจนฺติ อามตฺติกา; เตสํ อาปโณ อามตฺติกาปโณ; ตํ วา ปสาเรสฺสนฺตีติ อตฺโถ.
๗๓๔. ปตฺตสนฺนิจยํ กเรยฺยาติ ปตฺตสนฺนิธึ กเรยฺย; เอกาหํ อนธิฏฺหิตฺวา วา อวิกปฺเปตฺวา วา ปตฺตํ เปยฺยาติ อตฺโถ. เสสํ มหาวิภงฺเค วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. อยเมว หิ วิเสโส – ตตฺถ ทสาหํ ปริหาโร, อิธ เอกาหมฺปิ นตฺถิ. เสสํ ตาทิสเมว.
อิทมฺปิ กถินสมุฏฺานํ – กายวาจโต กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฏฺาติ, อกิริยํ, โนสฺาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติ.
ปมสิกฺขาปทํ.
ทุติยนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
๗๓๘. ทุติเย – ทุจฺโจฬาติ วิรูปโจฬา; ชิณฺณโจฬาติ อตฺโถ. อปยฺยาหีติ อปิ อยฺยาหิ.
๗๔๐. อาทิสฺส ¶ ทินฺนนฺติ สมฺปตฺตา ภาเชนฺตูติ วตฺวาปิ อิทํ คณสฺส อิทํ ตุมฺหากํ ทมฺมีติ วตฺวา วา ทาตุกมฺยตาย ปาทมูเล เปตฺวา วา ทินฺนมฺปิ อาทิสฺส ทินฺนํ นาม โหติ. เอตํ สพฺพมฺปิ อกาลจีวรํ. อยฺยาย ทมฺมีติ เอวํ ปฏิลทฺธํ ปน ยถาทาเนเยว อุปเนตพฺพํ. เสสํ อุตฺตานเมว.
ติสมุฏฺานํ – กิริยํ, สฺาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, โลกวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, อกุสลจิตฺตํ, ติเวทนนฺติ.
ทุติยสิกฺขาปทํ.
ตติยนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
๗๔๓-๕. ตติเย ¶ ¶ – หนฺทาติ คณฺห. สยํ อจฺฉินฺทตีติ เอกํ ทตฺวา เอกํ อจฺฉินฺทนฺติยา เอกํ นิสฺสคฺคิยํ, พหูสุ พหูนิ. สเจ สํหริตฺวา ปิตานิ เอกโต อจฺฉินฺทติ, วตฺถุคณนาย อาปตฺติโย. พนฺธิตฺวา ปิเตสุ ปน เอกาว อาปตฺติ. เสสํ อุตฺตานเมว.
ติสมุฏฺานํ – กิริยํ, สฺาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, โลกวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, อกุสลจิตฺตํ, ทุกฺขเวทนนฺติ.
ตติยสิกฺขาปทํ.
จตุตฺถนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
๗๔๘. จตุตฺเถ – กเยนาติ มูเลน. น เม อาวุโส สปฺปินา อตฺโถ; เตเลน เม อตฺโถติ อิทํ กิร สา อาหฏสปฺปึ ทตฺวา เตลมฺปิ อาหริสฺสตีติ มฺมานา อาห. วิฺาเปตฺวาติ ชานาเปตฺวา; อิทํ นาม อาหราติ ยาจิตฺวา วา.
๗๕๒. ตฺเว วิฺาเปตีติ ยํ ปมํ วิฺตฺตํ ตํ โถกํ นปฺปโหติ, ตสฺมา ปุน ตฺเว วิฺาเปตีติ อตฺโถ. อฺฺจ วิฺาเปตีติ สเจ ปมํ สปฺปิวิฺตฺตํ, ยมกํ ปจิตพฺพนฺติ จ เวชฺเชน วุตฺตตฺตา เตเลน อตฺโถ โหติ, ตโต เตเลนาปิ เม อตฺโถติ เอวํ อฺฺจ วิฺาเปติ. อานิสํสํ ทสฺเสตฺวาติ สเจ กหาปณสฺส สปฺปิ อาภตํ โหติ, อิมินา ¶ มูเลน ทิคุณํ เตลํ ลพฺภติ, เตนาปิ จ อิทํ กิจฺจํ นิปฺผชฺชติ, ตสฺมา เตลํ อาหราติ เอวํ อานิสํสํ ทสฺเสตฺวา วิฺาเปตีติ. เสสํ อุตฺตานเมว.
ฉสมุฏฺานํ – กิริยํ, โนสฺาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติ.
จตุตฺถสิกฺขาปทํ.
ปฺจมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
๗๕๓. ปฺจเม ¶ – น เม สิกฺขมาเนติ อิทํ กิร สา กุลธีตา ‘‘อยํ อทฺธา เอวํ วุตฺตา อิทํ เตลํ เปตฺวา สปฺปิมฺปิ เม อตฺตโน กุลฆรา อาหริสฺสตี’’ติ มฺมานา อาห. เจตาเปตฺวาติ ชานาเปตฺวา อิจฺเจว อตฺโถ. เสสํ สพฺพตฺถ จตุตฺถสทิสเมวาติ.
ปฺจมสิกฺขาปทํ.
ฉฏฺนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
๗๕๘. ฉฏฺเ ¶ – ฉนฺทกนฺติ ‘‘อิทํ นาม ธมฺมกิจฺจํ กริสฺสาม, ยํ สกฺโกถ; ตํ เทถา’’ติ เอวํ ปเรสํ ฉนฺทฺจ รุจิฺจ อุปฺปาเทตฺวา คหิตปริกฺขารสฺเสตํ อธิวจนํ. อฺทตฺถิเกนาติ อฺสฺสตฺถาย ทินฺเนน. อฺุทฺทิสิเกนาติ อฺํ อุทฺทิสิตฺวา ทินฺเนน. สงฺฆิเกนาติ สงฺฆสฺส ปริจฺจตฺเตน.
๗๖๒. เสสกํ อุปเนตีติ ยทตฺถาย ทินฺโน, ตํ เจตาเปตฺวา อวเสสํ อฺสฺสตฺถาย อุปเนติ. สามิเก อปโลเกตฺวาติ ‘‘ตุมฺเหหิ จีวรตฺถาย ทินฺโน, อมฺหากฺจ จีวรํ อตฺถิ, เตลาทีหิ ปน อตฺโถ’’ติ เอวํ อาปุจฺฉิตฺวา อุปเนติ. อาปทาสูติ ตถารูเปสุ อุปทฺทเวสุ; ภิกฺขุนิโย วิหารํ ฉฑฺเฑตฺวา ปกฺกมนฺติ, เอวรูปาสุ อาปทาสุ ยํ วา ตํ วา เจตาเปตุํ วฏฺฏติ. เสสํ อุตฺตานเมว.
ฉสมุฏฺานํ ¶ – กิริยากิริยํ, โนสฺาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติ.
ฉฏฺสิกฺขาปทํ.
สตฺตมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
๗๖๔. สตฺตเม – สฺาจิเกนาติ สยํ ยาจิตเกน. เอตเทเวตฺถ นานากรณํ. เสสํ ฉฏฺสทิสเมวาติ.
สตฺตมสิกฺขาปทํ.
อฏฺมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
๗๖๙. อฏฺเม ¶ – มหาชนิเกนาติ คณสฺส ปริจฺจตฺเตน. เอตเทเวตฺถ นานากรณํ.
อฏฺมสิกฺขาปทํ.
นวมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
๗๗๔. นวมสิกฺขาปเท – สฺาจิเกนาติ อิทํ ปทํ อิโต อธิกตรํ.
นวมสิกฺขาปทํ.
ทสมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
๗๗๘. ทสเม – ปริเวณํ อุนฺทฺริยตีติ ปริเวณํ วินสฺสติ; ปริปตตีติ อตฺโถ. อิทฺจ ปทํ ปุคฺคลิเกน สฺาจิเกนาติ อิทฺจ เอตฺตกเมว นานากรณํ. เสสํ ปุพฺพสทิสเมวาติ.
ทสมสิกฺขาปทํ.
เอกาทสมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
๗๘๔. เอกาทสเม ¶ ¶ – ครุปาวุรณนฺติ สีตกาเล ปาวุรณํ. จตุกฺกํสปรมนฺติ เอตฺถ กํโส นาม จตุกฺกหาปณิโก โหติ; ตสฺมา ปทภาชเน ‘‘โสฬสกหาปณคฺฆนก’’นฺติ วุตฺตํ.
เอกาทสมสิกฺขาปทํ.
ทฺวาทสมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทวณฺณนา
๗๘๙. ทฺวาทสเม – ลหุปาวุรณนฺติ อุณฺหกาเล ปาวุรณํ. เสสํ สิกฺขาปททฺวเยปิ อุตฺตานเมว.
ฉสมุฏฺานํ ¶ – กิริยํ, โนสฺาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติ.
ทฺวาทสมสิกฺขาปทํ.
อุทฺทิฏฺา โข อยฺยาโย ตึส นิสฺสคฺคิยา ปาจิตฺติยา ธมฺมาติ เอตฺถ มหาวิภงฺเค จีวรวคฺคโต โธวนฺจ ปฏิคฺคหณฺจาติ ทฺเว สิกฺขาปทานิ อปเนตฺวา อกาลจีวรํ กาลจีวรนฺติ อธิฏฺหิตฺวา ภาชิตสิกฺขาปเทน จ ปริวตฺเตตฺวา อจฺฉินฺนจีวเรน จ ปมวคฺโค ปูเรตพฺโพ. ปุน เอฬกโลมวคฺคสฺส อาทิโต สตฺต สิกฺขาปทานิ อปเนตฺวา สตฺต อฺทตฺถิกานิ ปกฺขิปิตฺวา ทุติยวคฺโค ปูเรตพฺโพ. ตติยวคฺคโต ปมปตฺตํ วสฺสิกสาฏิกํ อารฺกสิกฺขาปทนฺติ อิมานิ ตีณิ อปเนตฺวา ปตฺตสนฺนิจยครุปาวุรณลหุปาวุรณสิกฺขาปเทหิ ตติยวคฺโค ปูเรตพฺโพ. อิติ ภิกฺขุนีนํ ทฺวาทส สิกฺขาปทานิ เอกโตปฺตฺตานิ, อฏฺารส อุภโตปฺตฺตานีติ เอวํ สพฺเพปิ ปาติโมกฺขุทฺเทสมคฺเคน ‘‘อุทฺทิฏฺา โข อยฺยาโย ตึส นิสฺสคฺคิยา ปาจิตฺติยา ธมฺมา’’ติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺพฺโพ. เสสํ วุตฺตนยเมวาติ.
สมนฺตปาสาทิกาย วินยสํวณฺณนาย ภิกฺขุนีวิภงฺเค
ตึสกวณฺณนา นิฏฺิตา.
นิสฺสคฺคิยกณฺฑํ นิฏฺิตํ.