📜
๓. สมุจฺจยกฺขนฺธกํ
๑. สุกฺกวิสฺสฏฺิ
๙๗. เตน ¶ ¶ ¶ ¶ สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม. เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุทายี เอกํ อาปตฺตึ อาปนฺโน โหติ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต [เต ภิกฺขู ภควโต (สฺยา.)] เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺพํ –
อปฺปฏิจฺฉนฺนมานตฺตํ
๙๘. ‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา วุฑฺฒานํ ภิกฺขูนํ ปาเท วนฺทิตฺวา อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา อฺชลึ ปคฺคเหตฺวา เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจามิ. อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. ทุติยมฺปิ, โสหํ [ทุติยมฺปิ (สี. ก.)] ภนฺเต, สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ¶ สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจามิ. อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. ตติยมฺปิ โสหํ [ตติยมฺปิ (สี. ก.)], ภนฺเต, สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจามี’ติ. ‘‘พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๙๙. ‘‘สุณาตุ ¶ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา ¶ อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส ¶ ; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ – สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ – สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทินฺนํ ¶ สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ ¶ .
อปฺปฏิจฺฉนฺนอพฺภานํ
๑๐๐. โส ¶ จิณฺณมานตฺโต ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ จิณฺณมานตฺโต. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, อพฺเภตพฺโพ –
เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา วุฑฺฒานํ ภิกฺขูนํ ปาเท วนฺทิตฺวา อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา อฺชลึ ปคฺคเหตฺวา เอวมสฺส วจนีโย – ‘‘อหํ ภนฺเต เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ, โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ, ภนฺเต, จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจามิ.
‘‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ ¶ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ จิณฺณมานตฺโต ทุติยมฺปิ, ภนฺเต, สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจามิ.
‘‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ จิณฺณมานตฺโต ตติยมฺปิ, ภนฺเต, สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจามีติ. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ¶ าเปตพฺโพ –
๑๐๑. ‘‘สุณาตุ ¶ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ¶ สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โส จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย ¶ สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โส จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อพฺภานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ – สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โส จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อพฺภานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ – สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โส จิณฺณมานตฺโต ¶ สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อพฺภานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘อพฺภิโต ¶ ¶ สงฺเฆน อุทายี ภิกฺขุ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนปริวาสํ
๑๐๒. เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุทายี เอกํ อาปตฺตึ อาปนฺโน โหติ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา วุฑฺฒานํ ภิกฺขูนํ ปาเท วนฺทิตฺวา อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา อฺชลึ ปคฺคเหตฺวา เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. ‘‘พฺยตฺเตน ¶ ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๐๓. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ¶ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ เทติ ¶ . ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ¶ .
‘‘ทินฺโน สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาโส. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนมานตฺตํ
๑๐๔. โส ปริวุตฺถปริวาโส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺพํ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ¶ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ อทาสิ. โสหํ, ภนฺเต, ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ [ยาจิตพฺโพ (สี. เอวมุปริปิ)]. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ [ยาจิตพฺโพ (สี. เอวมุปริปิ)]. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๐๕. ‘‘สุณาตุ ¶ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ¶ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ¶ .
‘‘ทินฺนํ สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนอพฺภานํ
๑๐๖. โส จิณฺณมานตฺโต ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ ¶ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ จิณฺณมานตฺโต. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, อพฺเภตพฺโพ –
‘‘เตน ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส ¶ วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ, ภนฺเต, จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. พฺยตฺเตน ¶ ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๐๗. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ¶ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โส จิณฺณมานตฺโต ¶ สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย เอกาหปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ¶ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ¶ ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โส จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อพฺภานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘อพฺภิโต สงฺเฆน อุทายี ภิกฺขุ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนปริวาโส
๑๐๘. เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุทายี เอกํ อาปตฺตึ อาปนฺโน โหติ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ทฺวีหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… ตีหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… ¶ จตูหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา วุฑฺฒานํ ภิกฺขูนํ ปาเท วนฺทิตฺวา อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา อฺชลึ ปคฺคเหตฺวา เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ ¶ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๐๙. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายิสฺส ¶ ¶ ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ทินฺโน สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ¶ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาโส. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
ปาริวาสิกมูลายปฏิกสฺสนา
๑๑๐. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ¶ สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ ¶ . โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา ¶ อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ¶ ปฏิกสฺสนํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺพา [ยาจิตพฺโพ (สี. เอวมุปริปิ)]. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺพา [ยาจิตพฺโพ (สี. เอวมุปริปิ)]. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๑๑. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺเสยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ ¶ เม, ภนฺเต ¶ , สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนา, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ ¶ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ¶ .
‘‘ปฏิกสฺสิโต สงฺเฆน อุทายี ภิกฺขุ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนา [มูลาย (สฺยา.)]. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
มานตฺตารหมูลายปฏิกสฺสนา
๑๑๒. โส ปริวุตฺถปริวาโส มานตฺตารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ¶ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย ¶ สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส มานตฺตารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… ¶ โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส มานตฺตารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ ¶ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺพา. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺพา. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๑๓. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… ¶ โส ปริวุตฺถปริวาโส มานตฺตารโห อนฺตรา ¶ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺเสยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โส ปริวุตฺถปริวาโส มานตฺตารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ ¶ . สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนา, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ปฏิกสฺสิโต สงฺเฆน อุทายี ภิกฺขุ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนา. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
ติกาปตฺติมานตฺตํ
๑๑๔. โส ปริวุตฺถปริวาโส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… ¶ โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺพํ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ¶ ปฺจาหปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ อทาสิ…เป… ¶ โสหํ, ภนฺเต, ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๑๕. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… ¶ โส ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… ¶ โส ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ ¶ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ¶ ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ทินฺนํ สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
มานตฺตจาริกมูลายปฏิกสฺสนา
๑๑๖. โส มานตฺตํ จรนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… ¶ โสหํ มานตฺตํ จรนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิตฺวา ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ – เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต ¶ , เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… ¶ โสหํ มานตฺตํ จรนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺพา. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺพา. ‘‘พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๑๗. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ…เป… ¶ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ ¶ . ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺเสยฺย. เอสา ตฺติ…เป… ¶ ปฏิกสฺสิโต สงฺเฆน อุทายี ภิกฺขุ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนา. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามีติ.
‘‘เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ฉารตฺตํ มานตฺตํ ทาตพฺพํ – เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โสหํ มานตฺตํ จรนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย ¶ สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ…เป… ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ…เป… ¶ ทินฺนํ สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
อพฺภานารหมูลายปฏิกสฺสนา
๑๑๘. โส ¶ ¶ จิณฺณมานตฺโต อพฺภานารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โสหํ จิณฺณมานตฺโต อพฺภานารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิตฺวา ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ…เป….
‘‘เอวฺจ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ฉารตฺตํ มานตฺตํ ทาตพฺพํ…เป….
‘‘ทินฺนํ สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
มูลายปฏิกสฺสิตอพฺภานํ
๑๑๙. โส จิณฺณมานตฺโต ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โสหํ ¶ จิณฺณมานตฺโต. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, อพฺเภตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ¶ ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส มานตฺตารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ มานตฺตํ จรนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ¶ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ ¶ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ จิณฺณมานตฺโต อพฺภานารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ, ภนฺเต, จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจามี’’’ติ.
‘‘ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๒๐. ‘‘สุณาตุ เม ¶ , ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ ¶ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปฺจาหปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ¶ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โส ปริวุตฺถปริวาโส มานตฺตารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย ¶ สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โส ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โส มานตฺตํ จรนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา ¶ สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โส จิณฺณมานตฺโต อพฺภานารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ อปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา อปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โส จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โส จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อพฺภานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ ¶ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘อพฺภิโต ¶ สงฺเฆน อุทายี ภิกฺขุ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนปริวาโส
๑๒๑. เตน ¶ โข ปน สมเยน อายสฺมา อุทายี เอกํ อาปตฺตึ อาปนฺโน โหติ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. พฺยตฺเตน ภิกฺขุโน ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๒๒. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ¶ สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ ¶ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ทินฺโน ¶ สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาโส. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
ปกฺขปาริวาสิกมูลายปฏิกสฺสนา
๑๒๓. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา ¶ อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ! ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิตฺวา ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ¶ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺพา. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺพา. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๒๔. ‘‘สุณาตุ ¶ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจิ ¶ . สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺเสยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนา, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ปฏิกสฺสิโต สงฺเฆน อุทายี ภิกฺขุ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนา. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
สโมธานปริวาโส
๑๒๕. ‘‘เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ – เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ¶ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา ¶ อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา ¶ สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ยาจามี’’’ติ.
‘‘ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๒๖. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ¶ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ¶ สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ ¶ . โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ทินฺโน สงฺเฆน อุทายิสฺส ¶ ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
มานตฺตารหมูลายปฏิกสฺสนาทิ
๑๒๗. โส ปริวุตฺถปริวาโส มานตฺตารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส มานตฺตารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิตฺวา ปุริมาย ¶ อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ…เป….
‘‘เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ…เป… เทติ…เป….
‘‘ทินฺโน สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
ติกาปตฺติมานตฺตํ
๑๒๘. โส ปริวุตฺถปริวาโส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ ¶ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ ¶ , ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺพํ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โสหํ, ภนฺเต, ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๒๙. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โส ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โส ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ¶ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ ¶ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ทินฺนํ ¶ สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
มานตฺตจาริกมูลายปฏิกสฺสนาทิ
๑๓๐. โส มานตฺตํ จรนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โสหํ มานตฺตํ จรนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิตฺวา ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ทตฺวา ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ…เป….
‘‘เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ…เป….
‘‘เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ฉารตฺตํ มานตฺตํ ทาตพฺพํ…เป… เทติ…เป… ¶ .
‘‘ทินฺนํ สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
อพฺภานารหมูลายปฏิกสฺสนาทิ
๑๓๑. โส จิณฺณมานตฺโต อพฺภานารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โสหํ จิณฺณมานตฺโต อพฺภานารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. กถํ นุ โข มยา ¶ ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิตฺวา ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ทตฺวา ฉารตฺตํ มานตฺตํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ…เป….
‘‘เอวฺจ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ…เป….
‘‘เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ฉารตฺตํ มานตฺตํ ทาตพฺพํ…เป… เทติ…เป….
‘‘ทินฺนํ สงฺเฆน อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนอพฺภานํ
๑๓๒. โส ¶ ¶ จิณฺณมานตฺโต ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โสหํ จิณฺณมานตฺโต. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, อพฺเภตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, อุทายินา ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา, เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา, วุฑฺฒานํ ภิกฺขูนํ ปาเท วนฺทิตฺวา, อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา, อฺชลึ ปคฺคเหตฺวา, เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา ¶ สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส ¶ เม สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส มานตฺตารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ¶ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ มานตฺตํ จรนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ จิณฺณมานตฺโต อพฺภานารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชึ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ¶ มูลาย ปฏิกสฺสิ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ¶ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โสหํ, ภนฺเต, จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจามี’’’ติ.
‘‘ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺพํ. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๓๓. ‘‘สุณาตุ ¶ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปกฺขปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวุตฺถปริวาโส มานตฺตารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ¶ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา ¶ อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน ติสฺสนฺนํ อาปตฺตีนํ ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โส มานตฺตํ จรนฺโต อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวุตฺถปริวาโส ¶ สงฺฆํ [โส สํฆํ (ก.)] อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ ¶ อทาสิ. โส จิณฺณมานตฺโต อพฺภานารโห อนฺตรา เอกํ อาปตฺตึ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนํ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย มูลาย ปฏิกสฺสิ. โส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โส ปริวุตฺถปริวาโส สงฺฆํ อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ ¶ มานตฺตํ ยาจิ. สงฺโฆ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อนฺตรา เอกิสฺสา อาปตฺติยา สฺเจตนิกาย สุกฺกวิสฺสฏฺิยา ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาย ฉารตฺตํ มานตฺตํ อทาสิ. โส จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อุทายี ภิกฺขุ เอกํ อาปตฺตึ ¶ อาปชฺชิ สฺเจตนิกํ สุกฺกวิสฺสฏฺึ ปกฺขปฺปฏิจฺฉนฺนํ…เป… โส จิณฺณมานตฺโต สงฺฆํ อพฺภานํ ยาจติ. สงฺโฆ อุทายึ ภิกฺขุํ อพฺเภติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อุทายิสฺส ภิกฺขุโน อพฺภานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘อพฺภิโต สงฺเฆน อุทายี ภิกฺขุ. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
สุกฺกวิสฺสฏฺิ สมตฺตา.
๒. ปริวาโส
อคฺฆสโมธานปริวาโส
๑๓๔. เตน โข ปน สมเยน อฺตโร ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปนฺโน โหติ – เอกา อาปตฺติ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ ทฺวีหปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ ตีหปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ จตูหปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา ¶ อาปตฺติ ฉาหปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ สตฺตาหปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ อฏฺาหปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ นวาหปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ – เอกา อาปตฺติ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนา…เป… เอกา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ ตสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา ¶ ตสฺสา อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺโพ –
‘‘เตน ¶ , ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ – เอกา อาปตฺติ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนา…เป… เอกา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา ตสฺสา อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๓๕. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา ¶ อาปตฺติโย อาปชฺชิ – เอกา อาปตฺติ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนา…เป… เอกา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา ตสฺสา อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา ตสฺสา อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ – เอกา อาปตฺติ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนา…เป… เอกา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา ¶ อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา ตสฺสา อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ ยาจติ. สงฺโฆ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา ตสฺสา อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา; ตสฺสา อคฺเฆน สโมธานปริวาสสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ ¶ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ทินฺโน สงฺเฆน อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติ ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา ตสฺสา อคฺเฆน สโมธานปริวาโส. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
สพฺพจิรปฺปฏิจฺฉนฺนอคฺฆสโมธานํ
๑๓๖. เตน โข ปน สมเยน อฺตโร ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปนฺโน โหติ – เอกา อาปตฺติ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนา ¶ , ทฺเว อาปตฺติโย ทฺวีหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย [ทฺวีหปฺปฏิจฺฉนฺนา (ก. เอวํ ยาวทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนา)], ติสฺโส อาปตฺติโย ตีหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย, จตสฺโส อาปตฺติโย จตูหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย, ปฺจ อาปตฺติโย ปฺจาหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย, ฉ อาปตฺติโย ฉาหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย, สตฺต อาปตฺติโย สตฺตาหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย, อฏฺ อาปตฺติโย อฏฺาหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย, นว อาปตฺติโย นวาหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย, ทส อาปตฺติโย ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ, เอกา อาปตฺติ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนา…เป… ทส อาปตฺติโย ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ¶ . กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ ตสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติโย สพฺพจิรปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ตาสํ อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ, เอกา อาปตฺติ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนา…เป… ทส อาปตฺติโย ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติโย สพฺพจิรปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ตาสํ อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. ‘‘พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๓๗. สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ, เอกา อาปตฺติ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนา…เป… ทส อาปตฺติโย ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติโย สพฺพจิรปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ตาสํ อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ สงฺโฆ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติโย สพฺพจิรปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ตาสํ อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ ¶ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย ¶ อาปชฺชิ – เอกา อาปตฺติ เอกาหปฺปฏิจฺฉนฺนา…เป… ทส อาปตฺติโย ทสาหปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา ¶ อาปตฺติโย สพฺพจิรปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ตาสํ อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ ยาจติ. สงฺโฆ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติโย สพฺพจิรปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ตาสํ อคฺเฆน สโมธานปริวาสํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติโย สพฺพจิรปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ตาสํ อคฺเฆน สโมธานปริวาสสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ทินฺโน สงฺเฆน อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ ยา อาปตฺติโย สพฺพจิรปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ตาสํ อคฺเฆน สโมธานปริวาโส. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
ทฺเวมาสปริวาโส
๑๓๘. เตน ¶ โข ปน สมเยน อฺตโร ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปนฺโน โหติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เอตทโหสิ – ‘‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’’นฺติ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส ¶ ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺยนฺติ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’’นฺติ.
โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ ¶ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ¶ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ¶ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – ยํนูนาหํ สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺยนฺติ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ ตสฺส ภิกฺขุโน อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา, เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา, วุฑฺฒานํ ภิกฺขูนํ ปาเท วนฺทิตฺวา, อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา, อฺชลึ ปคฺคเหตฺวา, เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ¶ . ยํนูนาหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ¶ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – ยํนูนาหํ สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺยนฺติ. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจามีติ.
‘‘ทุติยมฺปิ ¶ ¶ ยาจิตพฺโพ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. ‘‘พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๓๙. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ ¶ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺยนฺติ. โส สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ¶ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ¶ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ ¶ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺยนฺติ. โส สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. สงฺโฆ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ทินฺโน สงฺเฆน อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาโส. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ. เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา ตทุปาทาย ทฺเว มาสา ปริวสิตพฺพา.
ทฺเว มาสา ปริวสิตพฺพวิธิ
๑๔๐. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ ¶ . โส สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ ¶ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ เอกิสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺยนฺติ. โส สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา ตทุปาทาย ทฺเว มาสา ปริวสิตพฺพา.
๑๔๑. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ¶ ; เอกํ อาปตฺตึ ชานาติ, เอกํ อาปตฺตึ น ชานาติ. โส สงฺฆํ ยํ อาปตฺตึ ชานาติ ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต ¶ อิตรมฺปิ อาปตฺตึ ชานาติ. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกํ อาปตฺตึ ชานึ, เอกํ อาปตฺตึ น ชานึ. โสหํ สงฺฆํ ยํ อาปตฺตึ ชานึ ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อิตรมฺปิ อาปตฺตึ ชานามิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ ¶ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา ตทุปาทาย ทฺเว มาสา ปริวสิตพฺพา.
๑๔๒. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกํ อาปตฺตึ สรติ, เอกํ อาปตฺตึ นสฺสรติ. โส สงฺฆํ ยํ อาปตฺตึ สรติ ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ¶ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อิตรมฺปิ อาปตฺตึ สรติ. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกํ อาปตฺตึ สรึ, เอกํ อาปตฺตึ นสฺสรึ. โสหํ สงฺฆํ ยํ อาปตฺตึ สรึ, ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ¶ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อิตรมฺปิ อาปตฺตึ สรามิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา ตทุปาทาย ทฺเว มาสา ปริวสิตพฺพา.
๑๔๓. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกาย อาปตฺติยา นิพฺเพมติโก, เอกาย อาปตฺติยา เวมติโก. โส สงฺฆํ ยาย อาปตฺติยา นิพฺเพมติโก ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา นิพฺเพมติโก โหติ. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา ¶ อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกาย อาปตฺติยา นิพฺเพมติโก, เอกาย อาปตฺติยา เวมติโก. โสหํ สงฺฆํ ยาย อาปตฺติยา นิพฺเพมติโก ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ตสฺสา อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา นิพฺเพมติโก. ยํนูนาหํ ¶ สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ อิตริสฺสาปิ อาปตฺติยา ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาย ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา ตทุปาทาย ทฺเว มาสา ปริวสิตพฺพา.
๑๔๔. ‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกา อาปตฺติ ชานปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ อชานปฺปฏิจฺฉนฺนา. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส อฺโ ภิกฺขุ อาคจฺฉติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโร ปณฺฑิโต วิยตฺโต เมธาวี ลชฺชี กุกฺกุจฺจโก สิกฺขากาโม. โส เอวํ วเทติ – ‘กึ อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน? กิสฺสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ? เต เอวํ วเทนฺติ – ‘อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกา อาปตฺติ ชานปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ อชานปฺปฏิจฺฉนฺนา. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตาโย อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน, ตาสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ. โส เอวํ วเทติ – ‘ยายํ, อาวุโส ¶ , อาปตฺติ ชานปฺปฏิจฺฉนฺนา, ธมฺมิกํ ตสฺสา อาปตฺติยา ปริวาสทานํ; ธมฺมตฺตา รุหติ. ยา จ ขฺวายํ, อาวุโส, อาปตฺติ อชานปฺปฏิจฺฉนฺนา, อธมฺมิกํ ตสฺสา อาปตฺติยา ปริวาสทานํ; อธมฺมตฺตา น รุหติ. เอกิสฺสา, อาวุโส, อาปตฺติยา ภิกฺขุ มานตฺตารโห’’’ติ.
๑๔๕. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกา อาปตฺติ สรมานปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ อสฺสรมานปฺปฏิจฺฉนฺนา. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส อฺโ ภิกฺขุ อาคจฺฉติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโร ปณฺฑิโต วิยตฺโต เมธาวี ลชฺชี ¶ กุกฺกุจฺจโก สิกฺขากาโม. โส เอวํ วเทติ – ‘กิ อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน? กิสฺสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ? เต เอวํ วเทนฺติ – ‘อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกา อาปตฺติ สรมานปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ อสฺสรมานปฺปฏิจฺฉนฺนา. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตาโย ¶ อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน; ตาสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ. โส เอวํ วเทติ – ‘ยายํ, อาวุโส ¶ , อาปตฺติ สรมานปฺปฏิจฺฉนฺนา ธมฺมิกํ ตสฺสา อาปตฺติยา ปริวาสทานํ; ธมฺมตฺตา รุหติ. ยา จ ขฺวายํ, อาวุโส, อาปตฺติ อสฺสรมานปฺปฏิจฺฉนฺนา, อธมฺมิกํ ตสฺสา อาปตฺติยา ปริวาสทานํ; อธมฺมตฺตา น รุหติ. เอกิสฺสา, อาวุโส, อาปตฺติยา ภิกฺขุ มานตฺตารโห’’’ติ.
๑๔๖. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกา อาปตฺติ นิพฺเพมติกปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ เวมติกปฺปฏิจฺฉนฺนา. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส อฺโ ภิกฺขุ อาคจฺฉติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโร ปณฺฑิโต วิยตฺโต เมธาวี ลชฺชี กุกฺกุจฺจโก สิกฺขากาโม. โส เอวํ วเทติ – ‘กึ อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน? กิสฺสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ? เต เอวํ วเทนฺติ – ‘อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกา อาปตฺติ นิพฺเพมติกปฺปฏิจฺฉนฺนา, เอกา อาปตฺติ เวมติกปฺปฏิจฺฉนฺนา. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตาโย อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน; ตาสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ. โส เอวํ วเทติ – ‘ยายํ ¶ , อาวุโส, อาปตฺติ นิพฺเพมติกปฺปฏิจฺฉนฺนา, ธมฺมิกํ ตสฺสา อาปตฺติยา ปริวาสทานํ; ธมฺมตฺตา รุหติ. ยา จ ขฺวายํ, อาวุโส, อาปตฺติ เวมติกปฺปฏิจฺฉนฺนา อธมฺมิกํ ตสฺสา อาปตฺติยา ปริวาสทานํ; อธมฺมตฺตา น รุหติ. เอกิสฺสา, อาวุโส, อาปตฺติยา ภิกฺขุ มานตฺตารโห’’ติ.
๑๔๗. เตน ¶ โข ปน สมเยน อฺตฺตโร ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปนฺโน โหติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เอตทโหสิ – ‘‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ¶ ยาเจยฺย’’นฺติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ¶ ยาจิ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – ‘‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ¶ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ [อิตรมฺปิ มาสปริวาสํ (สฺยา. ก. เอวมุปริปิ)] ยาเจยฺย’’นฺติ.
โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ โข, อาวุโส, ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ ตสฺส ภิกฺขุโน ทฺวินฺนํ ¶ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – อหํ, ภนฺเต, ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ¶ . ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ¶ เอกมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาเจยฺยนฺติ. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ ¶ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาจามีติ. ทุติยมฺปิ ¶ ยาจิตพฺโพ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๔๘. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาเจยฺยนฺติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ¶ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาจติ. ยทิ ¶ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ¶ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาจติ. สงฺโฆ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ทฺวินฺนํ ¶ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสสฺส [อิตรมฺปิ มาสปริวาสสฺส (ก.), อิตรสฺสปิ มาสปริวาสสฺส (สฺยา.)] ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ทินฺโน สงฺเฆน อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาโส [อิตรมฺปิ มาสปริวาโส (ก.), อิตโรปิ มาสปริวาโส (สฺยา.)]. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
‘‘เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา ปุริมํ อุปาทาย ทฺเว มาสา ปริวสิตพฺพา.
๑๔๙. ‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ เทติ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ – อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ตสฺส เม เอตทโหสิ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. ยํนูนาหํ ¶ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โสหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ เอกมาสปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ¶ เอกมาสปริวาสํ อทาสิ. ตสฺส เม ปริวสนฺตสฺส ลชฺชีธมฺโม โอกฺกมิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ เทติ. เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา ปุริมํ อุปาทาย ทฺเว มาสา ปริวสิตพฺพา.
๑๕๐. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกํ มาสํ ชานาติ, เอกํ มาสํ น ชานาติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ยํ มาสํ ชานาติ ตํ มาสํ ปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ยํ มาสํ ชานาติ ตํ มาสํ ปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อิตรมฺปิ มาสํ ชานาติ. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกํ มาสํ ชานึ, เอกํ มาสํ น ชานึ. โสหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ยํ มาสํ ชานึ ตํ มาสํ ปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ยํ ¶ มาสํ ชานึ ตํ มาสํ ปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อิตรมฺปิ มาสํ ชานามิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาจติ ¶ . ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ เทติ. เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา ปุริมํ อุปาทาย ทฺเว มาสา ปริวสิตพฺพา.
๑๕๑. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกํ มาสํ สรติ, เอกํ มาสํ นสฺสรติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ยํ มาสํ สรติ ตํ มาสํ ปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ยํ มาสํ สรติ ตํ มาสํ ปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อิตรมฺปิ มาสํ สรติ. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกํ มาสํ สรึ, เอกํ มาสํ นสฺสรึ. โสหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ยํ มาสํ สรึ ตํ มาสํ ปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ยํ มาสํ สรึ ตํ มาสํ ปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อิตรมฺปิ มาสํ สรามิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ ¶ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส ¶ สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ เทติ. เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา ปุริมํ อุปาทาย ทฺเว มาสา ปริวสิตพฺพา.
๑๕๒. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกํ มาสํ นิพฺเพมติโก, เอกํ มาสํ เวมติโก. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ยํ มาสํ นิพฺเพมติโก ตํ มาสํ ปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ยํ มาสํ นิพฺเพมติโก ตํ มาสํ ปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อิตรมฺปิ มาสํ นิพฺเพมติโก โหติ. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอกํ มาสํ นิพฺเพมติโก, เอกํ มาสํ เวมติโก ¶ . โสหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ยํ มาสํ นิพฺเพมติโก ตํ มาสํ ปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉานฺนานํ ยํ มาสํ นิพฺเพมติโก ตํ มาสํ ปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อิตรมฺปิ มาสํ นิพฺเพมติโก. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ¶ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาเจยฺย’นฺติ. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ อิตรมฺปิ มาสํ ปริวาสํ เทติ. เตน, ภิกฺขเว ¶ , ภิกฺขุนา ปุริมํ อุปาทาย ทฺเว มาสา ปริวสิตพฺพา.
๑๕๓. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอโก มาโส ชานปฺปฏิจฺฉนฺโน, เอโก มาโส อชานปฺปฏิจฺฉนฺโน. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส อฺโ ภิกฺขุ อาคจฺฉติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโร ปณฺฑิโต วิยตฺโต เมธาวี ลชฺชี กุกฺกุจฺจโก สิกฺขากาโม. โส เอวํ วเทติ – ‘กึ อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน? กิสฺสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ? เต เอวํ วเทนฺติ – ‘อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. เอโก มาโส ชานปฺปฏิจฺฉนฺโน, เอโก มาโส อชานปฺปฏิจฺฉนฺโน. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตาโย อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน ตาสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ. โส เอวํ วเทติ – ‘ยฺวายํ, อาวุโส, มาโส ชานปฺปฏิจฺฉนฺโน ธมฺมิกํ ตสฺส มาสสฺส ปริวาสทานํ; ธมฺมตฺตา รุหติ. โย จ ¶ ขฺวายํ, อาวุโส, มาโส อชานปฺปฏิจฺฉนฺโน อธมฺมิกํ ตสฺส มาสสฺส ปริวาสทานํ; อธมฺมตฺตา น รุหติ. เอกสฺส, อาวุโส ¶ , มาสสฺส ภิกฺขุ มานตฺตารโห’ติ.
๑๕๔. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอโก มาโส สรมานปฺปฏิจฺฉนฺโน, เอโก มาโส อสฺสรมานปฺปฏิจฺฉนฺโน. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส อฺโ ภิกฺขุ อาคจฺฉติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโร ปณฺฑิโต วิยตฺโต เมธาวี ลชฺชี กุกฺกุจฺจโก สิกฺขากาโม ¶ . โส เอวํ วเทติ – ‘กึ อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน? กิสฺสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ? เต เอวํ วเทนฺติ – ‘อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอโก มาโส สรมานปฺปฏิจฺฉนฺโน, เอโก มาโส อสฺสรมานปฺปฏิจฺฉนฺโน. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตาโย อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน ตาสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ. โส เอวํ วเทติ – ‘ยฺวายํ, อาวุโส, มาโส สรมานปฺปฏิจฺฉนฺโน ธมฺมิกํ ตสฺส มาสสฺส ปริวาสทานํ; ธมฺมตฺตา รุหติ. โย จ ขฺวายํ, อาวุโส, มาโส อสฺสรมานปฺปฏิจฺฉนฺโน อธมฺมิกํ ตสฺส มาสสฺส ปริวาสทานํ; อธมฺมตฺตา น รุหติ. เอกสฺส, อาวุโส, มาสสฺส ภิกฺขุ มานตฺตารโห’ติ.
๑๕๕. ‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอโก มาโส นิพฺเพมติกปฺปฏิจฺฉนฺโน, เอโก มาโส เวมติกปฺปฏิจฺฉนฺโน. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ เทติ. ตสฺส ปริวสนฺตสฺส อฺโ ภิกฺขุ อาคจฺฉติ พหุสฺสุโต อาคตาคโม ธมฺมธโร วินยธโร มาติกาธโร ปณฺฑิโต วิยตฺโต เมธาวี ลชฺชี กุกฺกุจฺจโก สิกฺขากาโม. โส เอวํ วเทติ – ‘กึ อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน? กิสฺสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ? เต เอวํ วเทนฺติ – ‘อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ ทฺเว สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนาโย; เอโก มาโส นิพฺเพมติกปฺปฏิจฺฉนฺโน, เอโก มาโส เวมติกปฺปฏิจฺฉนฺโน. โส สงฺฆํ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ ยาจิ. ตสฺส สงฺโฆ ทฺวินฺนํ อาปตฺตีนํ ทฺเวมาสปฺปฏิจฺฉนฺนานํ ทฺเวมาสปริวาสํ อทาสิ. ตาโย อยํ, อาวุโส, ภิกฺขุ อาปนฺโน ตาสายํ ภิกฺขุ ปริวสตี’ติ ¶ . โส เอวํ วเทติ – ‘ยฺวายํ, อาวุโส, มาโส นิพฺเพมติกปฺปฏิจฺฉนฺโน ธมฺมิกํ ตสฺส มาสสฺส ปริวาสทานํ; ธมฺมตฺตา รุหติ. โย จ ขฺวายํ, อาวุโส, มาโส เวมติกปฺปฏิจฺฉนฺโน อธมฺมิกํ ตสฺส มาสสฺส ปริวาสทานํ; อธมฺมตฺตา น รุหติ. เอกสฺส, อาวุโส, มาสสฺส ภิกฺขุ มานตฺตารโห’’ติ.
สุทฺธนฺตปริวาโส
๑๕๖. เตน ¶ โข ปน สมเยน อฺตโร ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา ¶ อาปตฺติโย อาปนฺโน โหติ. โส อาปตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ; รตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ, รตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ; อาปตฺติปริยนฺเต เวมติโก, รตฺติปริยนฺเต เวมติโก. โส ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ – ‘‘อหํ, อาวุโส, สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ; อาปตฺติปริยนฺตํ ¶ น ชานามิ, รตฺติปริยนฺตํ น ชานามิ; อาปตฺติปริยนฺตํ นสฺสรามิ, รตฺติปริยนฺตํ นสฺสรามิ; อาปตฺติปริยนฺเต เวมติโก, รตฺติปริยนฺเต เวมติโก. กถํ นุ โข มยา ปฏิปชฺชิตพฺพ’’นฺติ? ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ. ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว, สงฺโฆ ตสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ สุทฺธนฺตปริวาสํ เทตุ. เอวฺจ ปน, ภิกฺขเว, ทาตพฺโพ –
‘‘เตน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนา สงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา…เป… เอวมสฺส วจนีโย – ‘อหํ, ภนฺเต, สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ. อาปตฺติปริยนฺตํ น ชานามิ, รตฺติปริยนฺตํ น ชานามิ; อาปตฺติปริยนฺตํ นสฺสรามิ, รตฺติปริยนฺตํ นสฺสรามิ; อาปตฺติปริยนฺเต เวมติโก, รตฺติปริยนฺเต เวมติโก. โสหํ, ภนฺเต, สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สุทฺธนฺตปริวาสํ ยาจามี’ติ. ทุติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. ตติยมฺปิ ยาจิตพฺโพ. พฺยตฺเตน ¶ ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ าเปตพฺโพ –
๑๕๗. ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ. อาปตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ, รตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ, รตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ; อาปตฺติปริยนฺเต เวมติโก, รตฺติปริยนฺเต เวมติโก. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สุทฺธนฺตปริวาสํ ยาจติ. ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ สุทฺธนฺตปริวาสํ ทเทยฺย. เอสา ตฺติ.
‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ. อยํ อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิ. อาปตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ, รตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ ¶ , รตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ; อาปตฺติปริยนฺเต เวมติโก, รตฺติปริยนฺเต เวมติโก. โส สงฺฆํ ตาสํ ¶ อาปตฺตีนํ สุทฺธนฺตปริวาสํ ยาจติ. สงฺโฆ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ สุทฺธนฺตปริวาสํ เทติ. ยสฺสายสฺมโต ขมติ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ สุทฺธนฺตปริวาสสฺส ทานํ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺย.
‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป….
‘‘ทินฺโน สงฺเฆน อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน ตาสํ อาปตฺตีนํ สุทฺธนฺตปริวาโส. ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติ.
๑๕๘. ‘‘เอวํ โข, ภิกฺขเว, สุทฺธนฺตปริวาโส ทาตพฺโพ; เอวํ ¶ ปริวาโส ทาตพฺโพ. กถฺจ, ภิกฺขเว, สุทฺธนฺตปริวาโส ทาตพฺโพ? อาปตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ, รตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ, รตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ; อาปตฺติปริยนฺเต เวมติโก, รตฺติปริยนฺเต เวมติโก – สุทฺธนฺตปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อาปตฺติปริยนฺตํ ชานาติ, รตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ สรติ, รตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ; อาปตฺติปริยนฺเต นิพฺเพมติโก, รตฺติปริยนฺเต เวมติโก – สุทฺธนฺตปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อาปตฺติปริยนฺตํ เอกจฺจํ ชานาติ, เอกจฺจํ น ชานาติ, รตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ เอกจฺจํ สรติ, เอกจฺจํ นสฺสรติ, รตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ; อาปตฺติปริยนฺเต เอกจฺเจ เวมติโก, เอกจฺเจ นิพฺเพมติโก, รตฺติปริยนฺเต เวมติโก – สุทฺธนฺตปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อาปตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ, รตฺติปริยนฺตํ เอกจฺจํ ชานาติ, เอกจฺจํ น ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ, รตฺติปริยนฺตํ เอกจฺจํ สรติ, เอกจฺจํ นสฺสรติ; อาปตฺติปริยนฺเต เวมติโก, รตฺติปริยนฺเต เอกจฺเจ เวมติโก, เอกจฺเจ นิพฺเพมติโก – สุทฺธนฺตปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อาปตฺติปริยนฺตํ ชานาติ, รตฺติปริยนฺตํ เอกจฺจํ ชานาติ, เอกจฺจํ น ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ ¶ สรติ, รตฺติปริยนฺตํ เอกจฺจํ สรติ, เอกจฺจํ นสฺสรติ; อาปตฺติปริยนฺเต นิพฺเพมติโก, รตฺติปริยนฺเต เอกจฺเจ เวมติโก, เอกจฺเจ นิพฺเพมติโก – สุทฺธนฺตปริวาโส ¶ ทาตพฺโพ.
‘‘อาปตฺติปริยนฺตํ เอกจฺจํ ชานาติ, เอกจฺจํ น ชานาติ; รตฺติปริยนฺตํ ¶ เอกจฺจํ ชานาติ, เอกจฺจํ น ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ เอกจฺจํ สรติ, เอกจฺจํ นสฺสรติ ¶ ; รตฺติปริยนฺตํ เอกจฺจํ สรติ, เอกจฺจํ นสฺสรติ; อาปตฺติปริยนฺเต เอกจฺเจ เวมติโก, เอกจฺเจ นิพฺเพมติโก; รตฺติปริยนฺเต เอกจฺเจ เวมติโก, เอกจฺเจ นิพฺเพมติโก – สุทฺธนฺตปริวาโส ทาตพฺโพ. เอวํ โข, ภิกฺขเว, สุทฺธนฺตปริวาโส ทาตพฺโพ.
๑๕๙. ‘‘กถฺจ, ภิกฺขเว, ปริวาโส ทาตพฺโพ? อาปตฺติปริยนฺตํ ชานาติ, รตฺติปริยนฺตํ ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ สรติ, รตฺติปริยนฺตํ สรติ; อาปตฺติปริยนฺเต นิพฺเพมติโก, รตฺติปริยนฺเต นิพฺเพมติโก – ปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อาปตฺติปริยนฺตํ น ชานาติ, รตฺติปริยนฺตํ ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ นสฺสรติ, รตฺติปริยนฺตํ สรติ, อาปตฺติปริยนฺเต เวมติโก, รตฺติปริยนฺเต นิพฺเพมติโก – ปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อาปตฺติปริยนฺตํ เอกจฺจํ ชานาติ, เอกจฺจํ น ชานาติ, รตฺติปริยนฺตํ ชานาติ; อาปตฺติปริยนฺตํ เอกจฺจํ สรติ, เอกจฺจํ นสฺสรติ, รตฺติปริยนฺตํ สรติ; อาปตฺติปริยนฺเต เอกจฺเจ เวมติโก, เอกจฺเจ นิพฺเพมติโก, รตฺติปริยนฺเต นิพฺเพมติโก – ปริวาโส ทาตพฺโพ. เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปริวาโส ทาตพฺโพ.
ปริวาโส นิฏฺิโต.
๓. จตฺตาลีสกํ
๑๖๐. เตน โข ปน สมเยน อฺตโร ภิกฺขุ ปริวสนฺโต วิพฺภมิ. โส ปุน ปจฺจาคนฺตฺวา ภิกฺขู อุปสมฺปทํ ยาจิ. ภควโต ¶ เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ.
‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต วิพฺภมติ. วิพฺภนฺตกสฺส, ภิกฺขเว, ปริวาโส น รุหติ. โส เจ ปุน อุปสมฺปชฺชติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ, อวเสโส ปริวสิตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต สามเณโร โหติ. สามเณรสฺส, ภิกฺขเว, ปริวาโส น รุหติ. โส เจ ปุน อุปสมฺปชฺชติ, ตสฺส ¶ ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ, อวเสโส ปริวสิตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อุมฺมตฺตโก โหติ. อุมฺมตฺตกสฺส, ภิกฺขเว, ปริวาโส น รุหติ. โส เจ ปุน อนุมฺมตฺตโก โหติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ, อวเสโส ปริวสิตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต ขิตฺตจิตฺโต โหติ. ขิตฺตจิตฺตสฺส, ภิกฺขเว, ปริวาโส น ¶ รุหติ. โส เจ ปุน อขิตฺตจิตฺโต โหติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปุริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ, อวเสโส ปริวสิตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต เวทนาฏฺโฏ โหติ. เวทนาฏฺฏสฺส ¶ , ภิกฺขเว, ปริวาโส น รุหติ. โส เจ ปุน อเวทนาฏฺโฏ โหติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ, อวเสโส ปริวสิตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต, อาปตฺติยา อทสฺสเน, อุกฺขิปิยฺยติ [อุกฺขิปิยติ (สฺยา.), อุกฺขิปียติ (ก.)]. อุกฺขิตฺตกสฺส, ภิกฺขเว, ปริวาโส น รุหติ. โส เจ ปุน โอสาริยฺยติ [โอสาริยติ (สฺยา.), โอสารียติ (ก.)], ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ, อวเสโส ปริวสิตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต, อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺขิปิยฺยติ. อุกฺขิตฺตกสฺส, ภิกฺขเว, ปริวาโส น รุหติ. โส เจ ปุน โอสาริยฺยติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ, อวเสโส ปริวสิตพฺโพ.
‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต, ปาปิกาย ทิฏฺิยา, อปฺปฏินิสฺสคฺเค, อุกฺขิปิยฺยติ. อุกฺขิตฺตกสฺส, ภิกฺขเว, ปริวาโส น รุหติ. โส เจ ปุน โอสาริยฺยติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ, อวเสโส ปริวสิตพฺโพ.
๑๖๑. ‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มูลายปฏิกสฺสนารโห วิพฺภมติ. วิพฺภนฺตกสฺส, ภิกฺขเว, มูลายปฏิกสฺสนา น รุหติ. โส เจ ปุน ¶ อุปสมฺปชฺชติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มูลายปฏิกสฺสนารโห สามเณโร โหติ…เป… อุมฺมตฺตโก โหติ…เป… ขิตฺตจิตฺโต โหติ…เป… เวทนาฏฺโฏ โหติ…เป… อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิปิยฺยติ…เป… อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม อุกฺขิปิยฺยติ…เป… ปาปิกาย ทิฏฺิยา, อปฺปฏินิสฺสคฺเค, อุกฺขิปิยฺยติ. อุกฺขิตฺตกสฺส, ภิกฺขเว, มูลายปฏิกสฺสนา น รุหติ. โส เจ ปุน โอสาริยฺยติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ.
๑๖๒. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มานตฺตารโห วิพฺภมติ. วิพฺภนฺตกสฺส, ภิกฺขเว, มานตฺตทานํ น รุหติ. โส เจ ปุน อุปสมฺปชฺชติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ. ตสฺส ภิกฺขุโน มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มานตฺตารโห สามเณโร โหติ…เป… อุมฺมตฺตโก โหติ…เป… ขิตฺตจิตฺโต โหติ…เป… เวทนาฏฺโฏ โหติ…เป… อาปตฺติยา อทสฺสเน, อุกฺขิปิยฺยติ…เป… อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺขิปิยฺยติ…เป… ปาปิกาย ทิฏฺิยา, อปฺปฏินิสฺสคฺเค ¶ , อุกฺขิปิยฺยติ. อุกฺขิตฺตกสฺส, ภิกฺขเว, มานตฺตทานํ น รุหติ. โส เจ ปุน โอสาริยฺยติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ. ตสฺส ภิกฺขุโน มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
๑๖๓. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มานตฺตํ จรนฺโต วิพฺภมติ. วิพฺภนฺตกสฺส, ภิกฺขเว ¶ , มานตฺตจริยา น รุหติ. โส เจ ปุน อุปสมฺปชฺชติ ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ; ยํ มานตฺตํ ทินฺนํ สุทินฺนํ, ยํ มานตฺตํ จิณฺณํ สุจิณฺณํ, อวเสสํ จริตพฺพํ.
‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มานตฺตํ จรนฺโต สามเณโร โหติ…เป… อุมฺมตฺตโก โหติ…เป… ขิตฺตจิตฺโต โหติ…เป… เวทนาฏฺโฏ โหติ…เป… อาปตฺติยา อทสฺสเน, อุกฺขิปิยฺยติ…เป… อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺขิปิยฺยติ…เป… ปาปิกาย ทิฏฺิยา, อปฺปฏินิสฺสคฺเค, อุกฺขิปิยฺยติ. อุกฺขิตฺตกสฺส, ภิกฺขเว, มานตฺตจริยา น รุหติ. โส เจ ปุน โอสาริยฺยติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปุริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ; ยํ มานตฺตํ ทินฺนํ สุทินฺนํ, ยํ มานตฺตํ จิณฺณํ สุจิณฺณํ, อวเสสํ จริตพฺพํ.
๑๖๔. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อพฺภานารโห วิพฺภมติ. วิพฺภนฺตกสฺส, ภิกฺขเว, อพฺภานํ น รุหติ. โส เจ ปุน อุปสมฺปชฺชติ ¶ , ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ; ยํ มานตฺตํ ทินฺนํ สุทินฺนํ, ยํ มานตฺตํ จิณฺณํ สุจิณฺณํ. โส ภิกฺขุ อพฺเภตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อพฺภานารโห สามเณโร โหติ…เป… อุมฺมตฺตโก โหติ…เป…
ขิตฺตจิตฺโต โหติ…เป… เวทนาฏฺโฏ โหติ…เป… อาปตฺติยา อทสฺสเน, อุกฺขิปิยฺยติ…เป… อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม, อุกฺขิปิยฺยติ…เป… ปาปิกาย ทิฏฺิยา, อปฺปฏินิสฺสคฺเค, อุกฺขิปิยฺยติ. อุกฺขิตฺตกสฺส, ภิกฺขเว, อพฺภานํ ¶ น รุหติ. โส เจ ปุน โอสาริยฺยติ, ตสฺส ตเทว ปุริมํ ปริวาสทานํ. โย ปริวาโส ทินฺโน สุทินฺโน, โย ปริวุตฺโถ สุปริวุตฺโถ; ยํ มานตฺตํ ทินฺนํ สุทินฺนํ, ยํ มานตฺตํ จิณฺณํ สุจิณฺณํ. โส ภิกฺขุ อพฺเภตพฺโพ.
จตฺตาลีสกํ สมตฺตํ.
๔. ฉตฺตึสกํ
๑๖๕. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณา [ปริมาณาโย (สี. สฺยา.)] อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ.
‘‘อิธ ¶ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโย. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ อปริมาณา [อปริมาณาโย (สี. สฺยา.)] อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ…เป… ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… ¶ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มานตฺตารโห…เป… มานตฺตํ จรนฺโต…เป… (ยถาปริวาสํ ตถา วิตฺถาเรตพฺพํ) อพฺภานารโห อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณา อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… ¶ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ…เป… อปริมาณา อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ…เป… ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… ¶ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
ฉตฺตึสกํ สมตฺตํ.
๕. มานตฺตสตกํ
๑๖๖. ‘‘อิธ ¶ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา วิพฺภมติ. โส ปุน [โส เจ ปุน (ก.)] อุปสมฺปนฺโน ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา ¶ สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา วิพฺภมติ. โส ปุน อุปสมฺปนฺโน ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปจฺฉิมสฺมึ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา ปฏิจฺฉาเทตฺวา วิพฺภมติ. โส ปุน อุปสมฺปนฺโน ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมึ อาปตฺติกฺขนฺเธ ¶ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา ปฏิจฺฉาเทตฺวา วิพฺภมติ. โส ปุน อุปสมฺปนฺโน ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
๑๖๗. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. ตสฺส โหนฺติ อาปตฺติโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นจฺฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมึ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. ตสฺส โหนฺติ อาปตฺติโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ¶ ¶ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. ตสฺส โหนฺติ อาปตฺติโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นจฺฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. ตสฺส โหนฺติ อาปตฺติโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
๑๖๘. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย ชานาติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย น ชานาติ. ยา อาปตฺติโย ชานาติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ. ยา อาปตฺติโย น ชานาติ ¶ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ชานิตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ¶ อชานิตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา นจฺฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมึ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย ชานาติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย น ชานาติ. ยา อาปตฺติโย ชานาติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ. ยา อาปตฺติโย น ชานาติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ชานิตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อชานิตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา ฉาเทติ. ตสฺส ¶ , ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย ชานาติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย น ชานาติ. ยา อาปตฺติโย ชานาติ ตา อาปตฺติโย ¶ ฉาเทติ. ยา อาปตฺติโย น ชานาติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ชานิตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อชานิตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา นจฺฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ¶ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย ชานาติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย น ชานาติ. ยา อาปตฺติโย ชานาติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย น ชานาติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ชานิตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อชานิตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา ฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
๑๖๙. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย สรติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย นสฺสรติ. ยา อาปตฺติโย สรติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย นสฺสรติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ สริตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อสฺสริตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา นจฺฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมึ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ¶ . เอกจฺจา อาปตฺติโย สรติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย นสฺสรติ. ยา ¶ อาปตฺติโย สรติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย นสฺสรติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ สริตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อสฺสริตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา ฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย สรติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย นสฺสรติ. ยา อาปตฺติโย สรติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย นสฺสรติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ สริตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อสฺสริตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา นจฺฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย สรติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย นสฺสรติ. ยา อาปตฺติโย สรติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ¶ นสฺสรติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ สริตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อสฺสริตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา ฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
๑๗๐. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก, เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก. ยาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ¶ ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมึ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก, เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก. ยาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ¶ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ¶ นิพฺเพมติโก ฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก, เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก. ยาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก, เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก. ยาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ¶ ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
๑๗๑. ‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา สามเณโร โหติ…เป… อุมฺมตฺตโก โหติ…เป… ขิตฺตจิตฺโต โหติ…เป… (ยถา เหฏฺา ตถา วิตฺถาเรตพฺพํ) เวทนาฏฺโฏ โหติ…เป… ตสฺส โหนฺติ อาปตฺติโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ…เป… เอกจฺจา อาปตฺติโย ชานาติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย น ชานาติ…เป… เอกจฺจา อาปตฺติโย สรติ, เอกจฺจา ¶ อาปตฺติโย นสฺสรติ…เป… เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก, เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก. ยาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส เวทนาฏฺโฏ โหติ. โส ปุน อเวทนาฏฺโฏ หุตฺวา ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ¶ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ…เป… ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ¶ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ…เป… ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ…เป… ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ. ตสฺส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุโน ปุริมสฺมิฺจ ปจฺฉิมสฺมิฺจ อาปตฺติกฺขนฺเธ ยถาปฏิจฺฉนฺเน ปริวาสํ ทตฺวา มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
มานตฺตสตํ นิฏฺิตํ.
๖. สมูลายสโมธานปริวาสจตุสฺสตํ
๑๗๒. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา วิพฺภมติ. โส ¶ ปุน อุปสมฺปนฺโน ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา วิพฺภมติ. โส ปุน อุปสมฺปนฺโน ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา ปฏิจฺฉาเทตฺวา วิพฺภมติ. โส ปุน อุปสมฺปนฺโน ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา ปฏิจฺฉาเทตฺวา วิพฺภมติ. โส ปุน อุปสมฺปนฺโน ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
๑๗๓. ‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. ตสฺส โหนฺติ อาปตฺติโย ¶ ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นจฺฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. ตสฺส โหนฺติ อาปตฺติโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ ¶ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นจฺฉาเทติ; ยา ¶ อาปตฺติโย ปุพฺเพ นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. ตสฺส โหนฺติ อาปตฺติโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นจฺฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. ตสฺส โหนฺติ อาปตฺติโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส ¶ อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
๑๗๔. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย ชานาติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย น ชานาติ. ยา อาปตฺติโย ชานาติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย น ชานาติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ชานิตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ¶ ปจฺฉา ชานิตฺวา นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อชานิตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา นจฺฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย ชานาติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย ¶ น ชานาติ. ยา อาปตฺติโย ชานาติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย น ชานาติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ชานิตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อชานิตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส ¶ อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย ชานาติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย น ชานาติ. ยา อาปตฺติโย ชานาติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย น ชานาติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ชานิตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อชานิตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา นจฺฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย ชานาติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย น ชานาติ. ยา อาปตฺติโย ชานาติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ, ยา อาปตฺติโย น ชานาติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ ชานิตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อชานิตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา ชานิตฺวา ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส ¶ อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
๑๗๕. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย สรติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย นสฺสรติ. ยา อาปตฺติโย ¶ สรติ ตา อาปตฺติโย ¶ ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย นสฺสรติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ สริตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อสฺสริตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา นจฺฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย สรติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย นสฺสรติ. ยา อาปตฺติโย สรติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย นสฺสรติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ สริตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อสฺสริตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ ¶ . ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย สรติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย นสฺสรติ. ยา อาปตฺติโย สรติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย นสฺสรติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ สริตฺวา ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อสฺสริตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา นจฺฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจา อาปตฺติโย สรติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย นสฺสรติ. ยา อาปตฺติโย สรติ ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย นสฺสรติ ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ สริตฺวา ฉาเทสิ ¶ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ อสฺสริตฺวา นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา สริตฺวา ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส ¶ อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
๑๗๖. ‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก, เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก. ยาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก, เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก. ยาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ ¶ . ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก, เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก. ยาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ¶ ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ. เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก, เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก. ยาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส วิพฺภมิตฺวา [โส ภิกฺขุ วิพฺภมิตฺวา (ก.)] ปุน อุปสมฺปนฺโน ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ¶ ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ ¶ . ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
๑๗๗. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา สามเณโร โหติ…เป… อุมฺมตฺตโก โหติ…เป… ขิตฺตจิตฺโต โหติ…เป… เวทนาฏฺโฏ โหติ…เป… ตสฺส โหนฺติ อาปตฺติโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ (ยถา เหฏฺา วิตฺถาริตํ ตถา วิตฺถาเรตพฺพํ)…เป… เอกจฺจา อาปตฺติโย ชานาติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย น ชานาติ…เป… เอกจฺจา อาปตฺติโย สรติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย นสฺสรติ…เป… เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก, เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก. ยาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส เวทนาฏฺโฏ โหติ. โส ปุน อเวทนาฏฺโฏ หุตฺวา ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ…เป… ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ ¶ ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ…เป… ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ ¶ ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ…เป… ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
๑๗๘. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ มานตฺตารโห…เป… มานตฺตํ จรนฺโต…เป… อพฺภานารโห อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา วิพฺภมติ…เป… (มานตฺตารโห จ มานตฺตจารี จ อพฺภานารโห จ ยถา ปริวาโส วิตฺถาริโต ตถา วิตฺถาเรตพฺโพ).
๑๗๙. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อพฺภานารโห อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา สามเณโร โหติ…เป… อุมฺมตฺตโก โหติ…เป… ขิตฺตจิตฺโต โหติ…เป… เวทนาฏฺโฏ โหติ…เป… ตสฺส โหนฺติ อาปตฺติโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ ¶ …เป… เอกจฺจา อาปตฺติโย ชานาติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย น ชานาติ…เป… เอกจฺจา อาปตฺติโย สรติ, เอกจฺจา อาปตฺติโย นสฺสรติ…เป… เอกจฺจาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก, เอกจฺจาสุ ¶ อาปตฺตีสุ เวมติโก. ยาสุ อาปตฺตีสุ นิพฺเพมติโก ตา อาปตฺติโย ฉาเทติ; ยาสุ อาปตฺตีสุ เวมติโก ตา อาปตฺติโย นจฺฉาเทติ. โส เวทนาฏฺโฏ โหติ. โส ปุน อเวทนาฏฺโฏ หุตฺวา ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ…เป… ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ¶ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ…เป… ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก นจฺฉาเทติ…เป… ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ นิพฺเพมติโก ฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ; ยา อาปตฺติโย ปุพฺเพ เวมติโก นจฺฉาเทสิ ตา อาปตฺติโย ปจฺฉา นิพฺเพมติโก ฉาเทติ. โส ภิกฺขุ มูลาย ปฏิกสฺสิตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺนานฺจสฺส อาปตฺตีนํ ¶ ปุริมาย อาปตฺติยา สโมธานปริวาโส ทาตพฺโพ.
สมูลายสโมธานปริวาสจตุสฺสตํ นิฏฺิตํ.
๗. ปริมาณาทิวารอฏฺกํ
๑๘๐. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา ปริมาณา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา…เป… อปริมาณา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา…เป… เอกนามา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา…เป… ¶ นานานามา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา…เป… สภาคา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา…เป… วิสภาคา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา…เป… ววตฺถิตา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา…เป… สมฺภินฺนา อปฺปฏิจฺฉาเทตฺวา วิพฺภมติ…เป… (ยถา เหฏฺา ตถา วิตฺถาเรตพฺพํ).
ปริมาณาทิวารอฏฺกํ นิฏฺิตํ.
๘. ทฺเวภิกฺขุวารเอกาทสกํ
๑๘๑. ‘‘ทฺเว ¶ ภิกฺขู สงฺฆาทิเสสํ อาปนฺนา โหนฺติ. เต สงฺฆาทิเสเส สงฺฆาทิเสสทิฏฺิโน โหนฺติ. เอโก ฉาเทติ, เอโก นจฺฉาเทติ. โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺเน [ยถาปฏิจฺฉนฺนานํ (สี.)] จสฺส ปริวาสํ ทตฺวา อุภินฺนมฺปิ มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘ทฺเว ¶ ภิกฺขู สงฺฆาทิเสสํ อาปนฺนา โหนฺติ. เต สงฺฆาทิเสเส เวมติกา โหนฺติ. เอโก ฉาเทติ, เอโก นจฺฉาเทติ. โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺเน จสฺส ปริวาสํ ทตฺวา อุภินฺนมฺปิ มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘ทฺเว ภิกฺขู สงฺฆาทิเสสํ อาปนฺนา โหนฺติ. เต สงฺฆาทิเสเส มิสฺสกทิฏฺิโน โหนฺติ. เอโก ฉาเทติ, เอโก นจฺฉาเทติ. โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺเน จสฺส ปริวาสํ ทตฺวา อุภินฺนมฺปิ มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘ทฺเว ภิกฺขู มิสฺสกํ อาปนฺนา โหนฺติ. เต มิสฺสเก สงฺฆาทิเสสทิฏฺิโน โหนฺติ. เอโก ฉาเทติ, เอโก นจฺฉาเทติ. โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺเน จสฺส ปริวาสํ ทตฺวา อุภินฺนมฺปิ มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘ทฺเว ¶ ภิกฺขู มิสฺสกํ อาปนฺนา โหนฺติ. เต มิสฺสเก มิสฺสกทิฏฺิโน โหนฺติ. เอโก ฉาเทติ, เอโก นจฺฉาเทติ. โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺเน จสฺส ปริวาสํ ทตฺวา อุภินฺนมฺปิ มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘ทฺเว ภิกฺขู สุทฺธกํ อาปนฺนา โหนฺติ. เต สุทฺธเก สงฺฆาทิเสสทิฏฺิโน โหนฺติ. เอโก ฉาเทติ, เอโก นจฺฉาเทติ. โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ. อุโภปิ ยถาธมฺมํ การาเปตพฺพา.
‘‘ทฺเว ภิกฺขู สุทฺธกํ อาปนฺนา โหนฺติ. เต สุทฺธเก สุทฺธกทิฏฺิโน โหนฺติ. เอโก ฉาเทติ, เอโก นจฺฉาเทติ. โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ. อุโภปิ ยถาธมฺมํ การาเปตพฺพา.
‘‘ทฺเว ¶ ภิกฺขู สงฺฆาทิเสสํ อาปนฺนา โหนฺติ. เต สงฺฆาทิเสเส สงฺฆาทิเสสทิฏฺิโน โหนฺติ. เอกสฺส โหติ อาโรเจสฺสามีติ, เอกสฺส โหติ น อาโรเจสฺสามีติ. โส ปมมฺปิ ¶ ยามํ ฉาเทติ, ทุติยมฺปิ ยามํ ฉาเทติ, ตติยมฺปิ ยามํ ฉาเทติ – อุฏฺิเต อรุเณ ฉนฺนา โหติ อาปตฺติ. โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺเน จสฺส ปริวาสํ ทตฺวา อุภินฺนมฺปิ ¶ มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘ทฺเว ¶ ภิกฺขู สงฺฆาทิเสสํ อาปนฺนา โหนฺติ. เต สงฺฆาทิเสเส สงฺฆาทิเสสทิฏฺิโน โหนฺติ. เต คจฺฉนฺติ อาโรเจสฺสามาติ. เอกสฺส อนฺตรามคฺเค มกฺขธมฺโม อุปฺปชฺชติ น อาโรเจสฺสามีติ. โส ปมมฺปิ ยามํ ฉาเทติ, ทุติยมฺปิ ยามํ ฉาเทติ, ตติยมฺปิ ยามํ ฉาเทติ – อุฏฺิเต อรุเณ ฉนฺนา โหติ อาปตฺติ. โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺเน จสฺส ปริวาสํ ทตฺวา อุภินฺนมฺปิ มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘ทฺเว ภิกฺขู สงฺฆาทิเสสํ อาปนฺนา โหนฺติ. เต สงฺฆาทิเสเส สงฺฆาทิเสสทิฏฺิโน โหนฺติ. เต อุมฺมตฺตกา โหนฺติ. เต ปจฺฉา อนุมฺมตฺตกา หุตฺวา เอโก ฉาเทติ, เอโก นจฺฉาเทติ. โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺเน จสฺส ปริวาสํ ทตฺวา อุภินฺนมฺปิ มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
‘‘ทฺเว ภิกฺขู สงฺฆาทิเสสํ อาปนฺนา โหนฺติ. เต ปาติโมกฺเข อุทฺทิสฺสมาเน เอวํ วทนฺติ – ‘อิทาเนว โข มยํ ชานาม – อยมฺปิ กิร ธมฺโม สุตฺตาคโต สุตฺตปริยาปนฺโน อนฺวทฺธมาสํ อุทฺเทสํ อาคจฺฉตี’ติ. เต สงฺฆาทิเสเส สงฺฆาทิเสสทิฏฺิโน โหนฺติ. เอโก ฉาเทติ, เอโก นจฺฉาเทติ. โย ฉาเทติ โส ทุกฺกฏํ เทสาเปตพฺโพ. ยถาปฏิจฺฉนฺเน จสฺส ปริวาสํ ทตฺวา อุภินฺนมฺปิ มานตฺตํ ทาตพฺพํ.
ทฺเวภิกฺขุวารเอกาทสกํ นิฏฺิตํ.
๙. มูลายอวิสุทฺธินวกํ
๑๘๒. ‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ, เอกนามมฺปิ นานานามมฺปิ, สภาคมฺปิ วิสภาคมฺปิ, ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ ¶ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโย อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ ¶ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ; อธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, อธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ, เอกนามมฺปิ นานานามมฺปิ, สภาคมฺปิ วิสภาคมฺปิ, ววตฺถิตมฺปิ ¶ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโย ปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ; อธมฺเมน มานตฺตํ ¶ เทติ, อธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ, เอกนามมฺปิ นานานามมฺปิ, สภาคมฺปิ วิสภาคมฺปิ, ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ, อธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, อธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ, เอกนามมฺปิ นานานามมฺปิ, สภาคมฺปิ วิสภาคมฺปิ, ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ อปริมาณาโย อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณาโย ปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณาโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ ¶ …เป… ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ¶ . โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ ¶ . ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ; อธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, อธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ, เอกนามมฺปิ นานานามมฺปิ, สภาคมฺปิ วิสภาคมฺปิ, ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ; อธมฺเมน ¶ มานตฺตํ เทติ, อธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ, เอกนามมฺปิ นานานามมฺปิ, สภาคมฺปิ วิสภาคมฺปิ, ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ ¶ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน; ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ; อธมฺเมน มานตฺตํ เทติ; อธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ.
มูลายอวิสุทฺธินวกํ [สมูลาวิสุทฺธินวกํ (ก.)] นิฏฺิตํ.
๑๐. ทุติยนวกํ [อิทํ นวกํ โปราณโปตฺถเกสุ อวิสุทฺธิวเสเนว อาคตํ, วุจฺจมานตติยนวเกน จ สํสฏฺํ. ตํ ปฏิวิโสธเกหิ อสํสฏฺํ กตฺวา วิสุํ ปติฏฺาปิตํ. สีหฬสฺยามโปตฺถเกสุ ปน ตํ วิสุทฺธิวเสเนว อาคตํ. ตํ ปเนวํ เวทิตพฺพํ –§๑๐- มูลายวิสุทฺธินวก (สี. สฺยา.)§๑๘๓. อิธ ปน ภิกฺขเว ภิกฺขุ สมฺพหุลา สํฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สํฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ, ตสฺส ตสฺส สํโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ, โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สํฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโย อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… ปริมาณาโย ปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… ปริมาณาโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส สํฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ, ตํ สํโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ, ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส ภิกฺขเว ภิกฺขุ วิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ. (๑-๓)§อิธ ปน ภิกฺขเว ภิกฺขุ สมฺพหุลา สํฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สํฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ, ตสฺส สํโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ, โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สํฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ อปริมาณาโย อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณาโย ปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณาโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส สํฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ, ตํ สํโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ, ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส ภิกฺขเว ภิกฺขุ วิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีติ. (๔-๖)§อิธ ปน ภิกฺขเว ภิกฺขุ สมฺพหุลา สํฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชตี ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สํฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ, ตสฺส สํโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ, โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สํฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส สํฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ, ตํ สํโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ, ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส ภิกฺขเว ภิกฺขุ วิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ. (๗-๙)§มูลาย วิสุทฺธินวกํ นิฏฺิตํ.]
๑๘๓. ‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต ¶ อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณา อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ; ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ. (๑)
อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ ¶ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน ¶ , อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ; ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ. (๒)
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ; ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ. (๓)
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ, เอกนามมฺปิ นานานามมฺปิ, สภาคมฺปิ วิสภาคมฺปิ, ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ ¶ . โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ อปริมาณา อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ…เป… ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ ¶ เทติ; ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ. (๔-๗)
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ ¶ มูลาย ปฏิกสฺสติ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ, ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ. (๘)
‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ; ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อวิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ. (๙)
ทุติยนวกํ นิฏฺิตํ.
๑๑. ตติยนวกํ
๑๘๔. ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส ¶ สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ ¶ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโย อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ ¶ มูลาย ปฏิกสฺสติ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ ¶ . โส ปริวสามีติ มฺมาโน อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโย อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โส ตสฺมึ ภูมิยํ ิโต ปุริมาอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรติ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรติ. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โสหํ สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณาโย อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โสหํ สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสิ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสามีติ มฺมาโน อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณาโย อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย ¶ . โสหํ ตสฺมึ ภูมิยํ ิโต ปุริมาอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรามิ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรามิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ปุริมาอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาเจยฺยํ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ; ธมฺเมน มานตฺตํ, ธมฺเมน อพฺภาน’นฺติ. โส สงฺฆํ ปุริมาอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ; ธมฺเมน มานตฺตํ, ธมฺเมน อพฺภานํ. ตํ สงฺโฆ ปุริมาอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ; ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ วิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ [อยํ ปมวาโร สี สฺยา. โปตฺถเกสุ ปริปุณฺโณ ทิสฺสติ].
‘‘อิธ ¶ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ ¶ . ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ, อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสามีติ มฺมาโน อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโย. โส ตสฺมึ ภูมิยํ ิโต ปุริมาอาปตฺตีนํ [ปุริมานํ อาปตฺตีนํ (ก.)] อนฺตราอาปตฺติโย สรติ, อปราอาปตฺตีนํ ¶ อนฺตราอาปตฺติโย สรติ. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โสหํ สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโย. โสหํ สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสิ, อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสามีติ มฺมาโน อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโย. โสหํ ตสฺมึ ภูมิยํ ิโต ปุริมาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรามิ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรามิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ปุริมาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, อปรา อาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, มูลายปฏิกสฺสนํ ยาเจยฺยํ ¶ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ, ธมฺเมน มานตฺตํ, ธมฺเมน อพฺภาน’นฺติ. โส สงฺฆํ ปุริมาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ, ธมฺเมน มานตฺตํ, ธมฺเมน อพฺภานํ. ตํ สงฺโฆ ปุริมาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน ¶ กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ, ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ วิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ ¶ เทติ. โส ปริวสามีติ มฺมาโน อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส ตสฺมึ ภูมิยํ ิโต ปุริมาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรติ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรติ. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โสหํ สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา ¶ สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสิ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสามีติ มฺมาโน อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณา ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โสหํ ตสฺมึ ภูมิยํ ิโต ปุริมาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรามิ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรามิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ปุริมาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, มูลายปฏิกสฺสนํ ยาเจยฺยํ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ, ธมฺเมน มานตฺตํ, ธมฺเมน อพฺภาน’นฺติ. โส สงฺฆํ ปุริมาปตฺตีนํ อนฺตรา อาปตฺตีนฺจ, อปรา อาปตฺตีนํ อนฺตรา อาปตฺตีนฺจ, มูลายปฏิกสฺสนํ ¶ ยาจติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ, ธมฺเมน มานตฺตํ, ธมฺเมน อพฺภานํ. ตํ สงฺโฆ ปุริมาปตฺตีนํ อนฺตรา อาปตฺตีนฺจ, อปรา อาปตฺตีนํ อนฺตรา อาปตฺตีนฺจ, มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ, ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ วิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ อปริมาณาโย อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณาโย ปฏิจฺฉนฺนาโย…เป… อปริมาณาโย ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ…เป… ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ¶ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสิ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสามีติ มฺมาโน…เป… ตํ สงฺโฆ ปุริมา อาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ, ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ วิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ [อิเมปิ จตฺตาโร วารา สี. สฺยา. โปตฺถเกสุ ปริปุณฺณา ทิสฺสนฺติ].
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ¶ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโยปิ ¶ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโย. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสามีติ มฺมาโน อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา ¶ อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโย. โส ตสฺมึ ภูมิยํ ิโต ปุริมา อาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรติ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรติ. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โสหํ สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโย. โสหํ สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสิ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสามีติ มฺมาโน อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโย. โสหํ ตสฺมึ ภูมิยํ ิโต ปุริมา อาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรามิ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรามิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ปุริมา อาปตฺตีนํ อนฺตรา ปตฺตีนฺจ, อปราอาปตฺตีน ¶ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, มูลายปฏิกสฺสนํ ยาเจยฺยํ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ, ธมฺเมน มานตฺตํ, ธมฺเมน อพฺภาน’นฺติ. โส สงฺฆํ ปุริมา อาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ, ธมฺเมน มานตฺตํ, ธมฺเมน อพฺภานํ. ตํ สงฺโฆ ปุริมา อาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ, ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ วิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ.
‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โส สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจติ. ตสฺส สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ ¶ มูลายปฏิกสฺสนํ ¶ ยาจติ. ตํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสติ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ. โส ปริวสามีติ มฺมาโน ¶ อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชติ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โส ตสฺมึ ภูมิยํ ิโต ปุริมา อาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรติ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรติ. ตสฺส เอวํ โหติ – ‘อหํ โข สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณมฺปิ อปริมาณมฺปิ…เป… ววตฺถิตมฺปิ สมฺภินฺนมฺปิ. โสหํ สงฺฆํ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ ยาจึ. ตสฺส เม สงฺโฆ ตาสํ อาปตฺตีนํ สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสนฺโต อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โสหํ สงฺฆํ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลายปฏิกสฺสนํ ยาจึ. ตํ มํ สงฺโฆ อนฺตราอาปตฺตีนํ มูลาย ปฏิกสฺสิ อธมฺมิเกน กมฺเมน กุปฺเปน อฏฺานารเหน, อธมฺเมน สโมธานปริวาสํ อทาสิ. โสหํ ปริวสามีติ มฺมาโน อนฺตรา สมฺพหุลา สงฺฆาทิเสสา อาปตฺติโย อาปชฺชึ ปริมาณาโยปิ อปริมาณาโยปิ ปฏิจฺฉนฺนาโยปิ อปฺปฏิจฺฉนฺนาโยปิ. โสหํ ตสฺมึ ภูมิยํ ิโต ปุริมา อาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรามิ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺติโย สรามิ. ยํนูนาหํ สงฺฆํ ปุริมาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, มูลายปฏิกสฺสนํ ยาเจยฺยํ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน ¶ สโมธานปริวาสํ, ธมฺเมน มานตฺตํ, ธมฺเมน อพฺภาน’นฺติ. โส สงฺฆํ ปุริมา อาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, อปราอาปตฺตีนํ อนฺตราอาปตฺตีนฺจ, มูลาย ปฏิกสฺสนํ ยาจติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ, ธมฺเมน มานตฺตํ, ธมฺเมน อพฺภานํ. ตํ สงฺโฆ ปุริมา อาปตฺตีนํ อนฺตรา อาปตฺตีนฺจ, อปรา อาปตฺตีนํ อนฺตรา อาปตฺตีนฺจ, มูลาย ปฏิกสฺสติ ธมฺมิเกน กมฺเมน อกุปฺเปน านารเหน, ธมฺเมน สโมธานปริวาสํ เทติ, ธมฺเมน มานตฺตํ เทติ, ธมฺเมน อพฺเภติ. โส, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ วิสุทฺโธ ตาหิ อาปตฺตีหิ’’.
ตติยนวกํ นิฏฺิตํ.
สมุจฺจยกฺขนฺธโก ตติโย.
ตสฺสุทฺทานํ –
อปฺปฏิจฺฉนฺนา ¶ เอกาห-ทฺวีห-ตีห-จตูห จ;
ปฺจาหปกฺขทสนฺนํ, อาปตฺติมาห มหามุนิ.
สุทฺธนฺโต ¶ จ วิพฺภมนฺโต, ปริมาณมุขํ ทฺเว ภิกฺขู;
ตตฺถ สฺิโน ทฺเว ยถา, เวมติกา ตเถว จ.
มิสฺสกทิฏฺิโน ¶ ทฺเว จ, อสุทฺธเกกทิฏฺิโน;
ทฺเว เจว สุทฺธทิฏฺิโน.
ตเถว จ เอโก ฉาเทติ, อถ มกฺขมเตน จ;
อุมฺมตฺตกเทสนฺจ, มูลา อฏฺารส [ปนฺนรส (ก.)] วิสุทฺธโต.
อาจริยานํ วิภชฺชปทานํ [วิภชฺชวาทีนํ (สี.)], ตมฺพปณฺณิทีปปสาทกานํ;
มหาวิหารวาสีนํ, วาจนา สทฺธมฺมฏฺิติยาติ.
สมุจฺจยกฺขนฺธกํ นิฏฺิตํ.