📜
ปมคาถาสงฺคณิกํ
สตฺตนคเรสุ ปฺตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา
๓๓๕. อฑฺฒุฑฺฒสตานีติ ¶ ¶ ตีณิ สตานิ ปฺาสฺจ สิกฺขาปทานิ. วิคฺคหนฺติ มนุสฺสวิคฺคหํ. อติเรกนฺติ ทสาหปรมํ อติเรกจีวรํ. กาฬกนฺติ ‘‘สุทฺธกาฬกาน’’นฺติ วุตฺตกาฬกํ. ภูตนฺติ ภูตาโรจนํ. ปรมฺปรภตฺตนฺติ ปรมฺปรโภชนํ. ภิกฺขุนีสุ จ อกฺโกโสติ ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี ภิกฺขุํ อกฺโกเสยฺย วา ปริภาเสยฺย วา’’ติ (ปาจิ. ๑๐๒๙) วุตฺตสิกฺขาปทํ. อนฺตรวาสกนฺติ อฺาติกาย ภิกฺขุนิยา จีวรปฏิคฺคณฺหนํ. รูปิยนฺติ รูปิยสํโวหารํ. สุตฺตนฺติ ‘‘สามํ สุตฺตํ วิฺาเปตฺวา ตนฺตวาเยหี’’ติ (ปารา. ๖๓๗) วุตฺตสิกฺขาปทํ. อุชฺฌาปนเกติ อุชฺฌาปนเก ขิยฺยนเก ปาจิตฺติยํ. ปาจิตปิณฺฑนฺติ ภิกฺขุนีปริปาจิตํ. จีวรํ ทตฺวาติ ‘‘สมคฺเคน สงฺเฆน จีวรํ ทตฺวา’’ติ (ปาจิ. ๔๘๕) วุตฺตสิกฺขาปทํ. โวสาสนฺตีติ ‘‘ภิกฺขู ปเนว กุเลสุ นิมนฺติตา ภฺุชนฺติ, ตตฺร เจสา ภิกฺขุนี’’ติ (ปาจิ. ๕๕๘) วุตฺตปาฏิเทสนียํ. คิรคฺคนฺติ ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี นจฺจํ วา คีตํ วา’’ติ (ปาจิ. ๘๓๔) วุตฺตสิกฺขาปทํ. จริยาติ ‘‘อนฺโตวสฺสํ จาริกํ จเรยฺยา’’ติ (ปาจิ. ๙๗๐) จ, ‘‘วสฺสํวุตฺถา จาริกํ น ปกฺกเมยฺยา’’ติ (ปาจิ. ๙๗๔) จ วุตฺตสิกฺขาปททฺวยํ. ฉนฺททาเนนาติ ปาริวาสิเกน ฉนฺททาเนน.
ปาราชิกานิ จตฺตารีติ ภิกฺขุนีนํ จตฺตาริ ปาราชิกานิ. กุฏีติ กุฏิการสิกฺขาปทํ. โกสิยนฺติ โกสิยมิสฺสกสิกฺขาปทํ. เสยฺยาติ อนุปสมฺปนฺเนน สหเสยฺยสิกฺขาปทํ. ขณเนติ ปถวีขณนํ. คจฺฉ เทวเตติ ภูตคามสิกฺขาปทํ. สิฺจนฺติ สปฺปาณกอุทกสิฺจนํ. มหาวิหาโรติ มหลฺลกวิหาโร. อฺนฺติ อฺวาทกํ. ทฺวารนฺติ ยาว ทฺวารโกสา. สหธมฺโมติ สหธมฺมิกํ วุจฺจมาโน. ปโยปานนฺติ สุรุสุรุการกํ. เอฬกโลมานีติ เอฬกโลมโธวาปนํ. ปตฺโตติ อูนปฺจพนฺธนปตฺโต. โอวาโทติ ภิกฺขุนุปสฺสยํ อุปสงฺกมิตฺวา โอวาโท. เภสชฺชนฺติ ตทุตฺตริเภสชฺชวิฺาปนํ. สูจีติ อฏฺิมยาทิสูจิฆรํ. อารฺิโกติ ¶ ‘‘ยานิ โข ปน ตานิ อารฺกานิ เสนาสนานี’’ติอาทินา (ปาจิ. ๕๗๐) วุตฺตปาฏิเทสนียํ ¶ . โอวาโทติ ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี โอวาทาย วา สํวาสาย วา น คจฺเฉยฺยา’’ติ (ปาจิ. ๑๐๕๕) วุตฺตสิกฺขาปทํ.
ปาราชิกานิ จตฺตารีติอาทินา ฉสุ นคเรสุ ปฺตฺตํ เอกโต สมฺปิณฺฑิตฺวา สาวตฺถิยา ปฺตฺตํ วิสุํ คเณตฺวา สพฺพาเนว สิกฺขาปทานิ ทฺวีหิ ราสีหิ สงฺคณฺหาติ.
สตฺตนคเรสุ ปฺตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺิตา.
จตุวิปตฺติวณฺณนา
๓๓๖. เอกตึส ครุกา นาม อุภโต อฏฺ ปาราชิกา, ภิกฺขูนํ เตรส, ภิกฺขุนีนํ ทส สงฺฆาทิเสสา. อฏฺเตฺถ อนวเสสาติ เอเตสุ ยถาวุตฺตครุเกสุ สาธารณาสาธารณวเสน อฏฺ ปาราชิกา อนวเสสา นาม.
อสาธารณาทิวณฺณนา
๓๓๘. ‘‘โธวนฺจ ปฏิคฺคโห’’ติ คาถา อฏฺกถาจริยานํ. ตตฺถ โธวนฺจ ปฏิคฺคโหติ อฺาติกาย ภิกฺขุนิยา จีวรโธวาปนํ จีวรปฏิคฺคหณฺจ. โกเสยฺย…เป… ทฺเว โลมาติ เอฬกโลมวคฺเค อาทิโต สตฺต สิกฺขาปทานิ วุตฺตานิ. วสฺสิกาติ วสฺสิกสาฏิกสิกฺขาปทํ. อารฺเกน จาติ สาสงฺกสิกฺขาปทํ วุตฺตํ. ปณีตนฺติ ปณีตโภชนวิฺตฺติ. อูนนฺติ อูนวีสติวสฺสสิกฺขาปทํ. นิสีทเน จ ยา สิกฺขา, วสฺสิกา ยา จ สาฏิกาติ นิสีทนวสฺสิกสาฏิกานํ ปมาณาติกฺกโม.
อาปตฺติกฺขนฺธา เจว อุโปสถาทีนิ จ ‘‘ปาราชิกสงฺฆาทิเสสา’’ติอาทินา วิภตฺตตฺตา ‘‘วิภตฺติโย’’ติ วุตฺตานิ. เตวีสติ สงฺฆาทิเสสาติ ภิกฺขุนีนํ อาคตานิ ทส, ภิกฺขูนํ เตรสาติ เตวีสติ. ทฺเวจตฺตาลีส นิสฺสคฺคิยาติอาทีสุปิ เอเสว นโย. ทฺวีหิ…เป… กิจฺจํ เอเกน สมฺมตีติ ทฺวีหิ วิวาทาธิกรณํ, จตูหิ อนุวาทาธิกรณํ, ตีหิ อาปตฺตาธิกรณํ, เอเกน กิจฺจาธิกรณํ สมฺมตีติ อตฺโถ.
๓๓๙. นิรงฺกโตติ ¶ สงฺฆมฺหา อปสาริโต.