📜
ปฺตฺติวารวณฺณนา
๑. วิสุทฺธปริวารสฺส ¶ ¶ สีลกฺขนฺธาทิธมฺมกฺขนฺธสรีรสฺส ภควโต วินยปริยตฺติสาสเน ขนฺธกานํ อนนฺตรํ ปริวาโรติ โย วินโย สงฺคหํ สมารุฬฺโห, ตสฺส ทานิ อนุตฺตานตฺถวณฺณนํ กริสฺสามีติ โยชนา.
สมนฺตจกฺขุนาติ สพฺพฺุตฺาเณน. อติวิสุทฺเธน มํสจกฺขุนาติ รตฺตินฺทิวํ สมนฺตา โยชนปฺปมาเณ อติสุขุมานิปิ รูปานิ ปสฺสนโต อติวิย ปริสุทฺเธน ปสาทจกฺขุนา. ‘‘อตฺถิ ตตฺถ ปฺตฺตี’’ติอาทีสุ อตฺถิ นุ โข ตตฺถ ปฺตฺตีติอาทินา อตฺโถ คเหตพฺโพติ อาห ‘‘ตตฺถ ปฺตฺติ…เป… เกนาภตนฺติ ปุจฺฉา’’ติ.
๒. ปุจฺฉาวิสฺสชฺชเนติ ¶ ปุจฺฉาย วิสฺสชฺชเน. วินีตกถาติ วินีตวตฺถุกถา, อยเมว วา ปาโ.
ทฺวงฺคิเกน เอเกน สมุฏฺาเนนาติ องฺคทฺวยสมุทายภูเตน เอเกน. องฺคทฺวยวิมุตฺตสฺส สมุฏฺานสฺส อภาเวปิ เตสุ เอเกนงฺเคน วินา อยํ อาปตฺติ น โหตีติ ทสฺสนตฺถเมว ‘‘เอเกน สมุฏฺาเนนา’’ติ วุตฺตํ. อิทานิ เตสุ ทฺวีสุ องฺเคสุ ปธานงฺคํ ทสฺเสตุมาห ‘‘เอตฺถ หิ จิตฺตํ องฺคํ โหตี’’ติอาทิ. ยสฺมา ปน มคฺเคนมคฺคปฺปฏิปตฺติสงฺขาตาย กายวิฺตฺติยา เสวนจิตฺเตเนว สมฺภเว สติ อยํ ตํ องฺคทฺวยํ อุปาทาย ภควตา ปฺตฺตา อาปตฺติสมฺมุติ โหติ, นาสติ. ตสฺมา ตํ จิตฺตํ กายวิฺตฺติสงฺขาตสฺส กายสฺส องฺคํ การณํ โหติ, น อาปตฺติยา. ตสฺส ปน ตํสมุฏฺิตกาโย เอว องฺคํ อพฺยวหิตการณํ, จิตฺตํ ปน การณการณนฺติ อธิปฺปาโย. เอวํ อุปริปิ สพฺพตฺถ จิตฺตงฺคยุตฺตสมุฏฺาเนสุ อธิปฺปาโย ¶ เวทิตพฺโพ. ‘‘เอเกน สมุฏฺาเนน สมุฏฺาตี’’ติอาทิปริวารวจเนเนว อาปตฺติยา อกุสลาทิปรมตฺถสภาวตา ปาฬิอฏฺกถาสุ ปริยายโตว วุตฺตา, สมฺมุติสภาวา เอว อาปตฺตีติ สิชฺฌติ สมุฏฺานสมุฏฺิตานํ เภทสิทฺธิโตติ คเหตพฺพํ. อิมมตฺถํ สนฺธายาติ อาปนฺนาย ปาราชิกาปตฺติยา เกหิจิปิ สมเถหิ อนาปตฺติภาวาปาทนสฺส อสกฺกุเณยฺยตฺตสงฺขาตมตฺถํ สนฺธาย.
๓. โปราณเกหิ มหาเถเรหีติ สงฺคีติตฺตยโต ปจฺฉา โปตฺถกสงฺคีติการเกหิ ฉฬภิฺาปอสมฺภิทาทิคุณสมุชฺชเลหิ มหาเถเรหิ. จตุตฺถสงฺคีติสทิสา หิ โปตฺถกาโรหสงฺคีติ.
๑๘๘. มหาวิภงฺเคติ ภิกฺขุวิภงฺเค. โสฬส วารา ทสฺสิตาติ เยหิ วาเรหิ อาทิภูเตหิ อุปลกฺขิตตฺตา อยํ สกโลปิ ปริวาโร โสฬสปริวาโรติ โวหรียติ, เต สนฺธาย วทติ.
ปฺตฺติวารวณฺณนา นิฏฺิตา.