📜
Bhikkhunīvibhaṅgo
Bhikkhunīnaṃ ¶ ¶ hitatthāya, vibhaṅgaṃ yaṃ jinobravi;
Tasmiṃ api samāsena, kiñcimattaṃ bhaṇāmahaṃ.
Pārājikakathā
Chandaso methunaṃ dhammaṃ, paṭiseveyya yā pana;
Hoti pārājikā nāma, samaṇī sā pavuccati.
Manussapurisādīnaṃ, navannaṃ yassa kassaci;
Sajīvassāpyajīvassa, santhataṃ vā asanthataṃ.
Attano tividhe magge, yebhuyyakkhāyitādikaṃ;
Aṅgajātaṃ pavesentī, allokāse parājitā.
Ito paramavatvāva, sādhāraṇavinicchayaṃ;
Asādhāraṇamevāhaṃ, bhaṇissāmi samāsato.
Adhakkhakaṃ sarīrakaṃ, yadubbhajāṇumaṇḍalaṃ;
Sarīrakena ce tena, phuseyya bhikkhunī pana.
Avassutassāvassutā, manussapuggalassa yā;
Sarīramassa tena vā, phuṭṭhā pārājikā siyā.
Kapparassa panuddhampi, gahitaṃ ubbhajāṇunā;
Yathāvuttappakārena, kāyenānena attano.
Purisassa tathā kāya- paṭibaddhaṃ phusantiyā;
Tathā yathāparicchinna- kāyabaddhena attano.
Avasesena vā tassa, kāyaṃ kāyena attano;
Hoti thullaccayaṃ tassā, payoge purisassa ca.
Yakkhapetatiracchāna- paṇḍakānaṃ ¶ ¶ adhakkhakaṃ;
Ubbhajāṇuṃ tathevassā, ubhatovassave sati.
Ekatovassave cāpi, thullaccayamudīritaṃ;
Avasese ca sabbattha, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
Ubbhakkhakamadhojāṇu-maṇḍalaṃ pana yaṃ idha;
Kapparassa ca heṭṭhāpi, gataṃ ettheva saṅgahaṃ.
Kelāyati sace bhikkhu, saddhiṃ bhikkhuniyā pana;
Ubhinnaṃ kāyasaṃsagga-rāge sati hi bhikkhuno.
Hoti saṅghādisesova, nāso bhikkhuniyā siyā;
Kāyasaṃsaggarāgo ca, sace bhikkhuniyā siyā.
Bhikkhuno methuno rāgo, gehapemampi vā bhave;
Tassā thullaccayaṃ vuttaṃ, bhikkhuno hoti dukkaṭaṃ.
Ubhinnaṃ methune rāge, gehapemepi vā sati;
Avisesena niddiṭṭhaṃ, ubhinnaṃ dukkaṭaṃ pana.
Yassa yattha manosuddhaṃ, tassa tattha na dosatā;
Ubhinnampi anāpatti, ubhinnaṃ cittasuddhiyā.
Kāyasaṃsaggarāgena, bhinditvā paṭhamaṃ pana;
Pacchā dūseti ce neva, hoti bhikkhunidūsako.
Atha bhikkhuniyā phuṭṭho, sādiyantova cetasā;
Niccalo hoti ce bhikkhu, na hotāpatti bhikkhuno.
Bhikkhunī bhikkhunā phuṭṭhā, sace hotipi niccalā;
Adhivāseti samphassaṃ, tassā pārājikaṃ siyā.
Tathā thullaccayaṃ khette, dukkaṭañca viniddise;
Vuttattā ‘‘kāyasaṃsaggaṃ, sādiyeyyā’’ti satthunā.
Tassā kriyasamuṭṭhānaṃ, evaṃ sati na dissati;
Idaṃ tabbahuleneva, nayena paridīpitaṃ.
Anāpatti ¶ asañcicca, ajānitvāmasantiyā;
Sati āmasane tassā, phassaṃ vāsādiyantiyā.
Vedanaṭṭāya ¶ vā khitta-cittāyummattikāya vā;
Samuṭṭhānādayo tulyā, paṭhamantimavatthunā.
Ubbhajāṇumaṇḍalakathā.
Pārājikattaṃ jānanti, saliṅge tu ṭhitāya hi;
‘‘Na kassaci parassāhaṃ, ārocessāmi dāni’’ti.
Dhure nikkhittamattasmiṃ, sā ca pārājikā siyā;
Ayaṃ vajjapaṭicchādi- nāmikā pana nāmato.
Sesaṃ sappāṇavaggasmiṃ, duṭṭhullena samaṃ naye;
Viseso tatra pācitti, idha pārājikaṃ siyā.
Vajjapaṭicchādikathā.
Saṅghenukkhittako bhikkhu, ṭhito ukkhepane pana;
Yaṃdiṭṭhiko ca so tassā, diṭṭhiyā gahaṇena taṃ.
Anuvatteyya yā bhikkhuṃ, bhikkhunī sā visumpi ca;
Saṅghamajjhepi aññāhi, vuccamānā tatheva ca.
Acajantīva taṃ vatthuṃ, gahetvā yadi tiṭṭhati;
Tassa kammassa osāne, ukkhittassānuvattikā.
Hoti pārājikāpannā, hotāsākiyadhītarā;
Puna appaṭisandheyā, dvidhā bhinnā silā viya.
Adhamme pana kammasmiṃ, niddiṭṭhaṃ tikadukkaṭaṃ;
Samuṭṭhānādayo sabbe, vuttā samanubhāsane.
Ukkhittānuvattikakathā.
Apārājikakhettassa ¶ , gahaṇaṃ yassa kassaci;
Aṅgassa pana taṃ hattha-ggahaṇanti pavuccati.
Pārutassa nivatthassa, gahaṇaṃ yassa kassaci;
Etaṃ saṅghāṭiyā kaṇṇa-ggahaṇanti pavuccati.
Kāyasaṃsaggasaṅkhāta-asaddhammassa ¶ kāraṇā;
Bhikkhunī hatthapāsasmiṃ, tiṭṭheyya purisassa vā.
Sallapeyya tathā tattha, ṭhatvā tu purisena vā;
Saṅketaṃ vāpi gaccheyya, iccheyyā gamanassa vā.
Tadatthāya paṭicchanna-ṭṭhānañca paviseyya vā;
Upasaṃhareyya kāyaṃ vā, hatthapāse ṭhitā pana.
Ayamassamaṇī hoti, vinaṭṭhā aṭṭhavatthukā;
Abhabbā punaruḷhāya, chinno tālova matthake.
Anulomena vā vatthuṃ, paṭilomena vā cutā;
Aṭṭhamaṃ paripūrentī, tathekantarikāya vā.
Athādito panekaṃ vā, dve vā tīṇipi satta vā;
Satakkhattumpi pūrentī, neva pārājikā siyā.
Āpattiyo panāpannā, desetvā tāhi muccati;
Dhuranikkhepanaṃ katvā, desitā gaṇanūpikā.
Na hotāpattiyā aṅgaṃ, saussāhāya desitā;
Desanāgaṇanaṃ neti, desitāpi adesitā.
Anāpatti asañcicca, ajānitvā karontiyā;
Samuṭṭhānādayo sabbe, anantarasamā matā.
‘‘Asaddhammo’’ti nāmettha, kāyasaṃsagganāmako;
Ayamuddisito attho, sabbaaṭṭhakathāsupi.
Viññū ¶ paṭibalo kāya-saṃsaggaṃ paṭipajjituṃ;
Kāyasaṃsaggabhāve tu, sādhakaṃ vacanaṃ idaṃ.
Aṭṭhavatthukakathā.
Avassutā paṭicchādī, ukkhittā aṭṭhavatthukā;
Asādhāraṇapaññattā, catassova mahesinā.
Pārājikakathā niṭṭhitā.
Saṅghādisesakathā
Yā ¶ pana bhikkhunī ussayavādā;
Aṭṭakarī mukharī vihareyya;
Yena kenaci narenidha saddhiṃ;
Sā garukaṃ kira dosamupeti.
Sakkhiṃ vāpi sahāyaṃ vā, pariyesati dukkaṭaṃ;
Pade pade tathā aṭṭaṃ, kātuṃ gacchantiyāpi ca.
Āroceti sace pubbaṃ, bhikkhunī attano kathaṃ;
Disvā vohārikaṃ tassā, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
Āroceti sace pacchā, itaro attano kathaṃ;
Hoti bhikkhuniyā tassā, thullaccayamanantaraṃ.
Ārocetitaro pubbaṃ, sace so attano kathaṃ;
Pacchā bhikkhunī ce pubba-sadisova vinicchayo.
‘‘Ārocehī’’ti vuttā ce, ‘‘kathaṃ tava mamāpi ca’’;
Ārocetu yathākāmaṃ, paṭhame dukkaṭaṃ siyā.
Dutiyārocane ¶ tassā, thullaccayamudīritaṃ;
Upāsakena vuttepi, ayameva vinicchayo.
Ārocitakathaṃ sutvā, ubhinnampi yathā tathā;
Vinicchaye kate tehi, aṭṭe pana ca niṭṭhite.
Aṭṭassa pariyosāne, jaye bhikkhuniyā pana;
Parājayepi vā tassā, hoti saṅghādisesatā.
Dūtaṃ vāpi pahiṇitvā, āgantvāna sayampi vā;
Paccatthikamanussehi, ākaḍḍhīyati yā pana.
Ārāme pana aññehi, anācāraṃ kataṃ sace;
Anodissa paraṃ kiñci, rakkhaṃ yācati tattha yā.
Yāya ¶ kiñci avuttāva, dhammaṭṭhā sayameva tu;
Sutvā taṃ aññato aṭṭaṃ, niṭṭhāpenti sace pana.
Tassā, ummattikādīna-manāpatti pakāsitā;
Kathinena samuṭṭhānaṃ, tulyaṃ sakiriyaṃ idaṃ.
Aṭṭakārikathā.
Jānantī bhikkhunī coriṃ, vajjhaṃ viditameva yā;
Saṅghaṃ anapaloketvā, rājānaṃ gaṇameva vā.
Vuṭṭhāpeyya vinā kappaṃ, corivuṭṭhāpanaṃ pana;
Saṅghādisesamāpatti-māpannā nāma hoti sā.
Pañcamāsagghanaṃ yāya, haritaṃ parasantakaṃ;
Atirekagghanaṃ vāpi, ayaṃ ‘‘corī’’ti vuccati.
Bhikkhunīsu panaññāsu, titthiyesupi vā tathā;
Yā pabbajitapubbā sā, ayaṃ ‘‘kappā’’ti vuccati.
Vuṭṭhāpeti ¶ ca yā coriṃ, ṭhapetvā kappamevidaṃ;
Sace ācariniṃ pattaṃ, cīvaraṃ pariyesati.
Sammannati ca sīmaṃ vā, tassā āpatti dukkaṭaṃ;
Ñattiyā dukkaṭaṃ dvīhi, kammavācāhi ca dvayaṃ.
Thullaccayassa, kammante, garukaṃ niddise budho;
Gaṇo ācarinī ceva, na ca muccati dukkaṭaṃ.
Anāpatti ajānantī, vuṭṭhāpeti, tatheva ca;
Kappaṃ vā apaloketvā, tassā ummattikāya vā.
Corivuṭṭhāpanaṃ nāma, jāyate vācacittato;
Kāyavācādito ceva, sacittañca kriyākriyaṃ.
Corivuṭṭhāpanakathā.
Gāmantaraṃ nadīpāraṃ, gaccheyyekāva yā sace;
Ohīyeyya gaṇamhā vā, rattiṃ vippavaseyya vā.
Paṭhamāpattikaṃ ¶ dhammaṃ, sāpannā garukaṃ siyā;
Sakagāmā anāpatti, ñātabbā nikkhamantiyā.
Nikkhamitvā tato aññaṃ, gāmaṃ gacchantiyā pana;
Dukkaṭaṃ padavārena, veditabbaṃ vibhāvinā.
Ekena padavārena, gāmassa itarassa ca;
Parikkhepe atikkante, upacārokkamepi vā.
Thullaccayaṃ atikkante, okkante dutiyena tu;
Pādena garukāpatti, hoti bhikkhuniyā pana.
Nikkhamitvā sace pacchā, sakaṃ gāmaṃ visantiyā;
Ayameva nayo ñeyyo, vaticchiddena vā tathā.
Pākārena ¶ vihārassa, bhūmiṃ tu pavisantiyā;
Kappiyanti paviṭṭhattā, na doso koci vijjati.
Bhikkhunīnaṃ vihārassa, bhūmi tāsaṃ tu kappiyā;
Hoti bhikkhuvihārassa, bhūmi tāsamakappiyā.
Hatthiassarathādīhi, iddhiyā vā visantiyā;
Anāpatti siyāpatti, padasā gamane pana.
Yaṃ kiñci sakagāmaṃ vā, paragāmampi vā tathā;
Bahigāme pana ṭhatvā, āpatti pavisantiyā.
Lakkhaṇenupapannāya, nadiyā dutiyaṃ vinā;
Pāraṃ gacchati yā tīraṃ, tassā samaṇiyā pana.
Paṭhamaṃ uddharitvāna, pādaṃ tīre ṭhapentiyā;
Hoti thullaccayāpatti, dutiyātikkame garu.
Antaranadiyaṃyeva, saddhiṃ dutiyikāya hi;
Bhaṇḍitvā orimaṃ tīraṃ, tathā paccuttarantiyā.
Iddhiyā setunā nāvā-yānarajjūhi vā pana;
Evampi ca paraṃ tīraṃ, anāpattuttarantiyā.
Nhāyituṃ pivituṃ vāpi, otiṇṇātha nadiṃ puna;
Padasāvorimaṃ tīraṃ, paccuttarati vaṭṭati.
Padasā ¶ otaritvāna, nadiṃ uttaraṇe pana;
Ārohitvā tathā setuṃ, anāpattuttarantiyā.
Setunā upagantvā vā, yānākāsehi vā sace;
Yāti uttaraṇe kāle, padasā garukaṃ phuse.
Nadiyā pārimaṃ tīraṃ, ito orimatīrato;
Ullaṅghitvāna vegena, anāpattuttarantiyā.
Piṭṭhiyaṃ vā nisīditvā, khandhe vā uttarantiyā;
Hatthasaṅghātane vāpi, dussayānepi vaṭṭati.
‘‘Pureruṇodayāyeva ¶ , pāsaṃ dutiyikāya hi;
Gamissāmī’’ti ābhogaṃ, vinā bhikkhuniyā pana.
Ekagabbhepi vā hattha-pāsaṃ dutiyikāya hi;
Atikkamma siyāpatti, aruṇaṃ uṭṭhapentiyā.
‘‘Gamissāmī’’ti ābhogaṃ, katvā gacchantiyā pana;
Na doso dutiyā pāsaṃ, uṭṭheti aruṇaṃ sace.
Indakhīlamatikkamma, araññaṃ ettha dīpitaṃ;
Gāmato bahi nikkhamma, tassā dutiyikāya tu.
Dassanassupacāraṃ tu, jānitvā vijahantiyā;
Hoti thullaccayāpatti, jahite garukaṃ siyā.
Sāṇipākārapākāra-taruantarite pana;
Savanassupacārepi, sati āpatti hoti hi.
Ajjhokāse tu dūrepi, dassanassupacāratā;
Hoti, ettha kathaṃ dhamma-savanārocane viya.
Maggamūḷhassa saddena, viya kūjantiyā pana;
‘‘Ayye’’ti tassā saddassa, savanātikkamepi ca.
Hoti, bhikkhuniyāpatti, garukā evarūpake;
Ettha bhikkhunī ekāpi, gaṇāyevāti vuccati.
Ohīyitvātha gacchantī, ‘‘pāpuṇissāmi dānihaṃ’’;
Iccevaṃ tu saussāhā, anubandhati vaṭṭati.
Dvinnaṃ ¶ maggaṃ gacchantīnaṃ, ekā gantuṃ no sakkoti;
Ussāhassacchedaṃ katvā, ohīnā ce tassāpatti.
Itarāpi sace yāti, ‘‘ohīyatu aya’’nti ca;
Hoti tassāpi āpatti, saussāhā na hoti ce.
Gacchantīsu tathā dvīsu, purimā yāti ekakaṃ;
Aññaṃ pana sace maggaṃ, pacchimāpi ca gaṇhati.
Ekissā ¶ pana pakkanta-ṭṭhāne tiṭṭhati cetarā;
Tasmā tattha ubhinnampi, anāpatti pakāsitā.
Aruṇuggamanā pubbe, nikkhamitvā sagāmato;
Aruṇuggamane kāle, gāmantaragatāya hi.
Atikkamantiyā pāraṃ, nadiyā dutiyikaṃ vinā;
Āpattiyo catassopi, honti ekakkhaṇe pana.
Pakkantā vāpi vibbhantā, yātā petānaṃ lokaṃ vā;
Pakkhasaṅkantā vā naṭṭhā, saddhiṃ yātā sā ce hoti.
Gāmantarokkamādīni, cattāripi karontiyā;
Anāpattīti ñātabbaṃ, evaṃ ummattikāyapi.
Rattiyaṃ vippavāsaṃ tu, hatthapāsova rakkhati;
Agāmake araññe tu, gaṇā ohīyanaṃ mataṃ.
Sakagāme yathākāmaṃ, divā ca vicarantiyā;
Cattāropi ca saṅghādi-sesā tassā na vijjare.
Samuṭṭhānādayo tulyā, paṭhamantimavatthunā;
Sacittaṃ kāyakammañca, ticittañca tivedanaṃ.
Gāmantaragamanakathā.
Sīmāsammutiyā ceva, gaṇassa pariyesane;
Ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi, honti thullaccayā duve.
Kammassa pariyosāne, hoti saṅghādisesatā;
Tikasaṅghādisesaṃ tu, adhamme tikadukkaṭaṃ.
Pucchitvā ¶ kārakaṃ saṅghaṃ, chandaṃ datvā gaṇassa vā;
Vatte vā pana vattantiṃ, asante kārakepi vā.
Bhikkhuniṃ ¶ pana ukkhittaṃ, yā osāreti bhikkhunī;
Tassā ummattikādīna-manāpatti pakāsitā.
Saṅghabhedasamā vuttā, samuṭṭhānādayo nayā;
Kriyākriyamidaṃ vuttaṃ, ayameva visesatā.
Catutthaṃ.
Sayaṃ avassutā tathā, avassutassa hatthato;
Manussapuggalassa ce, yadeva kiñci gaṇhati.
Āmisaṃ, gahaṇe tassā;
Thullaccayamudīritaṃ;
Ajjhohāresu saṅghādi-;
Sesā honti payogato.
Ekatovassute kiñci, paṭiggaṇhati, dukkaṭaṃ;
Ajjhohārappayogesu, thullaccayacayo siyā.
Yakkhapetatiracchāna-paṇḍakānañca hatthato;
Manussaviggahānampi, ubhatovassute tathā.
Ekatovassute ettha, udake dantakaṭṭhake;
Gahaṇe paribhoge ca, sabbatthāpi ca dukkaṭaṃ.
Ubhayāvassutābhāve, na doso yadi gaṇhati;
‘‘Avassuto na cāya’’nti, ñatvā gaṇhati yā pana.
Tassā ummattikādīna-manāpatti pakāsitā;
Samuṭṭhānādayo tulyā, paṭhamantimavatthunā.
Pañcamaṃ.
Uyyojane panekissā, itarissā paṭiggahe;
Dukkaṭāni ca bhogesu, thullaccayagaṇo siyā.
Bhojanassāvasānasmiṃ ¶ ¶ , hoti saṅghādisesatā;
Yakkhādīnaṃ catunnampi, tatheva purisassa ca.
Dantakaṭṭhudakānañca, gahaṇuyyojane pana;
Tesañca paribhogepi, dukkaṭaṃ parikittitaṃ.
Yakkhādīnaṃ tu sesassa, gahaṇuyyojane pana;
Bhoge ca dukkaṭaṃ, bhutte, thullaccayamudīritaṃ.
‘‘Nāvassuto’’ti ñatvā vā, kupitā vā na gaṇhati;
Kulānuddayatā vāpi, uyyojeti ca yā pana.
Tassā ummattikādīna-manāpatti pakāsitā;
Adinnādānatulyāva, samuṭṭhānādayo nayā.
Chaṭṭhaṃ.
Sattamaṃ aṭṭhamaṃ saṅgha-bhedena sadisaṃ mataṃ;
Samuṭṭhānādinā saddhiṃ, natthi kāci visesatā.
Sattamaṭṭhamāni.
Navame dasame vāpi, vattabbaṃ natthi kiñcipi;
Anantarasamāyeva, samuṭṭhānādayo nayā.
Navamadasamāni.
Duṭṭhadosadvayenāpi, sañcarittena tena cha;
Yāvatatiyakā aṭṭha, cattāri ca ito tato.
Saṅghādisesakathā.
Nissaggiyakathā
Adhiṭṭhānūpagaṃ ¶ ¶ pattaṃ, anadhiṭṭhāya bhikkhunī;
Vikappanamakatvā vā, ekāhampi ṭhapeyya ce.
Aruṇuggamaneneva, saddhiṃ bhikkhuniyā siyā;
Tassā nissaggiyāpatti, pattasannidhikāraṇā.
Seso pana kathāmaggo, pattasikkhāpade idha;
Sabbo vuttanayeneva, veditabbo vinicchayo.
Dasāhātikkame tattha, ekāhātikkame idha;
Tassimassa ubhinnampi, ayameva visesatā.
Paṭhamaṃ.
Akāle cīvaraṃ dinnaṃ, dinnaṃ kālepi kenaci;
Ādissa pana ‘‘sampattā, bhājentū’’ti niyāmitaṃ.
Akālacīvaraṃ ‘‘kāla-cīvara’’nti sace pana;
Bhājāpeyya ca yā tassā, payoge dukkaṭaṃ siyā.
Attanā paṭiladdhaṃ yaṃ, taṃ tu nissaggiyaṃ bhave;
Labhitvā pana nissaṭṭhaṃ, yathādāne niyojaye.
Katvā vinayakammaṃ tu, paṭiladdhampi taṃ puna;
Tassa cāyamadhippāyo, sevituṃ na ca vaṭṭati.
Akālavatthasaññāya, dukkaṭaṃ kālacīvare;
Ubhayatthapi niddiṭṭhaṃ, tathā vematikāyapi.
Kālacīvarasaññāya, cīvare ubhayatthapi;
Na dosummattikādīnaṃ, tisamuṭṭhānatā matā.
Dutiyaṃ.
Cīvaresupi ¶ bandhitvā, ṭhapitesu bahūsvapi;
Ekāyeva siyāpatti, acchindati sace sayaṃ.
Tathācchindāpane ¶ ekā, ekāyāṇattiyā bhave;
Itaresu ca vatthūnaṃ, payogassa vasā siyā.
Tikapācitti aññasmiṃ, parikkhāre tu dukkaṭaṃ;
Tikadukkaṭamuddiṭṭhaṃ, itarissā tu cīvare.
Tāya vā dīyamānaṃ tu, tassā vissāsameva vā;
Gaṇhantiyā anāpatti, tisamuṭṭhānatā matā.
Tatiyaṃ.
Viññāpetvā sace aññaṃ, tadaññaṃ viññāpentiyā;
Viññattidukkaṭaṃ tassā, lābhā nissaggiyaṃ siyā.
Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, anaññe dvikadukkaṭaṃ;
Anaññenaññasaññāya, appahontepi vā puna.
Tasmiṃ taññeva vā aññaṃ, aññenatthepi vā sati;
Ānisaṃsañca dassetvā, tadaññaṃ viññāpentiyā.
Anāpattīti ñātabbaṃ, tathā ummattikāyapi;
Sañcarittasamā vuttā, samuṭṭhānādayo nayā.
Catutthaṃ.
Aññaṃ cetāpetvā pubbaṃ, pacchā aññaṃ cetāpeyya;
Evaṃ saññāyaññaṃ dhaññaṃ, mayhaṃ ānetvā detīti.
Cetāpanapayogena, mūlaṭṭhāya hi dukkaṭaṃ;
Lābhe nissaggiyaṃ hoti, tena caññena vābhataṃ.
Sesaṃ ¶ anantareneva, sadisanti viniddise;
Samuṭṭhānādinā saddhiṃ, apubbaṃ natthi kiñcipi.
Pañcamaṃ.
Aññadatthāya dinnena, parikkhārena yā pana;
Cetāpeyya sace aññaṃ, saṅghikenidha bhikkhunī.
Payoge ¶ dukkaṭaṃ, lābhe, tassā nissaggiyaṃ siyā;
Anaññadatthike ettha, niddiṭṭhaṃ dvikadukkaṭaṃ.
Sesakaṃ aññadatthāya, anāpattupanentiyā;
Pucchitvā sāmike vāpyā-padāsummattikāya vā.
Sañcarittasamā vuttā, samuṭṭhānādayo nayā;
Sattamaṃ chaṭṭhasadisaṃ, sayaṃ yācitakaṃ vinā.
Chaṭṭhasattamāni.
Aṭṭhame navame vāpi, vattabbaṃ natthi kiñcipi;
‘‘Mahājanikasaññāci-kenā’’ti padatādhikā.
Dasamepi kathā sabbā, anantarasamā matā;
Samuṭṭhānādinā saddhiṃ, viseso natthi kocipi.
Aṭṭhamanavamadasamāni.
Paṭhamo vaggo.
Atirekacatukkaṃsaṃ, garupāvuraṇaṃ pana;
Cetāpeyya sace tassā, catusaccappakāsinā.
Payoge ¶ dukkaṭaṃ vuttaṃ, lābhe nissaggiyaṃ mataṃ;
Kahāpaṇacatukkaṃ tu, kaṃso nāma pavuccati.
Ūnake tu catukkaṃse, uddiṭṭhaṃ dvikadukkaṭaṃ;
Anāpatti catukkaṃsa-paramaṃ garukaṃ pana.
Cetāpeti tadūnaṃ vā, ñātakānañca santake;
Aññassatthāya vā atta-dhanenummattikāya vā.
Cetāpentaṃ mahagghaṃ yā, cetāpetappameva vā;
Samuṭṭhānādayo sabbe, sañcarittasamā matā.
Ekādasamaṃ.
Lahupāvuraṇaṃ ¶ aḍḍha- teyyakaṃsagghanaṃ pana;
Tato ce uttariṃ yaṃ tu, cetāpeti hi bhikkhunī.
Tassā nissaggiyāpatti, pācitti pariyāputā;
Anantarasamaṃ sesaṃ, natthi kāci visesatā.
Dvādasamaṃ.
Sādhāraṇāni sesāni, tāni aṭṭhārasāpi ca;
Imāni dvādasevāpi, samatiṃseva honti hi.
Nissaggiyakathā.
Pācittiyakathā
Lasuṇaṃ bhaṇḍikaṃ vuttaṃ, na ekadvitimiñjakaṃ;
Āmakaṃ māgadhaṃyeva, ‘‘khādissāmī’’ti gaṇhati.
Gahaṇe dukkaṭaṃ tassā, pācitti yadi khādati;
Ajjhohāravaseneva, pācittiṃ paridīpaye.
Dve ¶ tayo bhaṇḍike saddhiṃ, saṅkhāditvā sace pana;
Ajjhoharati yā tassā, ekaṃ pācittiyaṃ siyā.
Bhinditvā tattha ekekaṃ, miñjaṃ khādantiyā pana;
Miñjānaṃ gaṇanāyassā, pācittigaṇanā siyā.
Palaṇḍuko bhañjanako, harito cāpalopi ca;
Lasuṇā pana cattāro, vaṭṭanteva sabhāvato.
Palaṇḍuko paṇḍuvaṇṇo, bhañjano lohitopi ca;
Harito haritavaṇṇo, cāpalo setakopi ca.
Ekā miñjā palaṇḍussa, bhañjanassa duve siyuṃ;
Tisso haritakassāpi, cāpalo hotyamiñjako.
Sūpamaṃsādisaṃpāke ¶ , sāḷavuttaribhaṅgake;
Na dosummattikādīnaṃ, samuṭṭhāneḷakūpamaṃ.
Paṭhamaṃ.
Sambādhe upakacchesu, muttassa karaṇepi vā;
Ekalomampi pācitti, saṃharāpentiyā siyā.
Bahukepi tathā lome, saṃharāpentiyā pana;
Payogagaṇanāyassā, na lomagaṇanāya hi.
Na doso sati ābādhe, lomake saṃharantiyā;
Samuṭṭhānādayo magga- saṃvidhānasamā matā.
Dutiyaṃ.
Hoti antamaso mutta-karaṇassa talaghātane;
Kesarenāpi rāgena, pācitti padumassa vā.
Gaṇḍaṃ ¶ tattha vaṇaṃ vāpi, na doso paharantiyā;
Samuṭṭhānādayo tulyā, paṭhamantimavatthunā.
Tatiyaṃ.
Yā panuppalapattampi, byañjane bhikkhunattano;
Kāmarāgaparetā tu, paveseti na vaṭṭati.
Idaṃ vatthuvaseneva, vuttaṃ tu jatumaṭṭhakaṃ;
Daṇḍamelāḷukaṃ vāpi, muttassa karaṇe pana.
Samphassaṃ sādiyantiyā, paveseti sace pana;
Pavesāpeti vā tasmiṃ, tassā pācittiyaṃ siyā.
Ābādhapaccayā doso, natthi ummattikāya vā;
Talaghātakatulyāva, samuṭṭhānādayo matā.
Catutthaṃ.
Aṅgulīnaṃ ¶ pana dvinnaṃ, aggapabbadvayādhikaṃ;
Pācittiyaṃ pavesetvā, dakasuddhiṃ karontiyā.
Ekissāṅguliyā tīṇi, pabbāni pana dīghato;
Pācittiyaṃ bhave suddhiṃ, pavesetvādiyantiyā.
Catunnaṃ vāpi tissannaṃ, ekapabbampi yā pana;
Vitthārato paveseti, tassā pācittiyaṃ siyā.
Iti sabbappakārena, mahāpaccariyā pana;
Abhibyattataraṃ katvā, ayamattho vibhāvito.
Doso dvaṅgulapabbe vā, natthi ābādhakāraṇā;
Adhikampi pavesetvā, dakasuddhiṃ karontiyā.
Tathā ¶ ummattikādīna-manāpatti pakāsitā;
Samuṭṭhānādayo sabbe, talaghātasamā matā.
Pañcamaṃ.
Bhuñjato pana bhikkhussa, pānīyaṃ vā vidhūpanaṃ;
Gahetvā upatiṭṭheyya, tassā pācittiyaṃ siyā.
Gahitā udakeneva, khīratakkādayo rasā;
‘‘Bījanī’’ti ca yā kāci, vatthakoṇādi vuccati.
Hatthapāse idhaṭṭhāna-paccayāpatti dīpitā;
Pahārapaccayā vuttaṃ, khandhake dukkaṭaṃ visuṃ.
Hatthapāsaṃ jahitvā vā, upatiṭṭhantiyā pana;
Khādato khādanaṃ vāpi, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
Na doso deti dāpeti, tathā ummattikāya vā;
Idaṃ eḷakalomena, samuṭṭhānaṃ samaṃ mataṃ.
Chaṭṭhaṃ.
Viññatvā āmakaṃ dhaññaṃ, bhajjitvā yadi bhikkhunī;
Koṭṭetvā ca pacitvā ca, pācitti paribhuñjati.
Na ¶ kevalaṃ tu dhaññānaṃ, gahaṇeyeva dukkaṭaṃ;
Haraṇepi ca dhaññānaṃ, tathā sukkhāpane pana.
Bhajjanatthāya dhaññānaṃ, kapalluddhanasajjane;
Aggissa karaṇe dabbi-sajjane ca, kapallake.
Dhaññapakkhipane tattha, dabbiyā ghaṭṭakoṭṭane;
Papphoṭanādike sabba-payoge dukkaṭaṃ bhave.
Bhojanañceva ¶ viññatti, pamāṇaṃ idamettha hi;
Viññatvā vā sayaṃ tasmā, bhajjanādīni aññato.
Viññāpetvā panaññāya, bhajjanādīni vā sayaṃ;
Kārāpetvāpi katvā vā, ajjhoharati yā pana.
Ajjhohārapayogesu, tassā pācittiyo siyuṃ;
Mātaraṃ vāpi yācitvā, pācitti paribhuñjati.
Bhajjanādīni katvā vā, kārāpetvāpi vā pana;
Aviññatti sayaṃ laddhaṃ, dukkaṭaṃ paribhuñjati.
Viññattiyā panaññāya, laddhaṃ tāya sayampi vā;
Kārāpetvāpi katvā vā, tathā ajjhoharantiyā.
Sedakammādiatthāya, dhaññaviññattiyā pana;
Ṭhapetvā satta dhaññāni, sesaviññattiyāpi ca.
Anāpattīti ñātabbaṃ, tathā ummattikāya ca;
Ñātakānampi dhaññaṃ tu, āmakaṃ na ca vaṭṭati.
Vinā viññattiyā laddhaṃ, navakammesu vaṭṭati;
Samuṭṭhānādayo sabbe, addhānasadisā matā.
Sattamaṃ.
Uccāraṃ vāpi passāvaṃ, saṅkāraṃ vā vighāsakaṃ;
Chaḍḍeyya vā tirokuṭṭe, chaḍḍāpeyya parehi vā.
Hoti pācittiyaṃ tassā, pākārepi ayaṃ nayo;
Chaḍḍentiyā panekeka-manekāpatti dīpitā.
Etāni ¶ pana vatthūni, cattāri sakalānipi;
Ekeneva payogena, ekā chaḍḍentiyā siyā.
Āṇattiyampi ¶ eseva, nayo ñeyyo vibhāvinā;
Chaḍḍane dantakaṭṭhassa, pācitti paridīpitā.
Sabbattha pana bhikkhussa, hoti āpatti dukkaṭaṃ;
Avalañjepi vā ṭhāne, oloketvāpi vā pana.
Chaḍḍentiyā anāpatti, tathā ummattikāya vā;
Sañcarittasamuṭṭhānaṃ, kriyākriyamidaṃ siyā.
Aṭṭhamaṃ.
Khette vā nāḷikerādi-ārāme vāpi yā pana;
Ropime haritaṭṭhāne, yattha katthaci bhikkhunī.
Tāni cattāri vatthūni, sace chaḍḍeti vā sayaṃ;
Chaḍḍāpeti tathā vutta-nayo āpattinicchayo.
Bhuñjamānā nisīditvā, khette tu harite tathā;
Ucchuādīni khādantī, gacchantī pana tattha yā.
Chaḍḍeti yadi ucchiṭṭhaṃ, udakaṃ calakāni vā;
Hoti pācittiyaṃ tassā, bhikkhuno hoti dukkaṭaṃ.
Chaḍḍentiyā siyāpatti, ṭhāne antamaso jalaṃ;
Pivitvā matthakacchinnaṃ, nāḷikerampi tādise.
Kasite tu panaṭṭhāne, bījanikkhepane kate;
Na uṭṭhetaṅkuraṃ yāva, sabbesaṃ tāva dukkaṭaṃ.
Lāyitampi manussānaṃ, khettaṃ rakkhati ce puna;
Rohanatthāya tatthassā, yathāvatthukameva hi.
Na doso chaḍḍite khette, sabbaṃ chaḍḍentiyā pana;
Samuṭṭhānādayo sabbe, aṭṭhamena samā matā.
Navamaṃ.
Naccaṃ ¶ ¶ vā pana gītaṃ vā, vāditaṃ vāpi bhikkhunī;
Dassanatthāya gaccheyya, tassā pācittiyaṃ siyā.
Dassanatthāya naccassa, gītassa savanāya ca;
Gacchantiyā siyā tassā, padavārena dukkaṭaṃ.
Sace ekapayogena, olokentī ca passati;
Suṇāti tesaṃ gītampi, ekā pācitti dīpitā.
Aññasmimpi disābhāge, naccaṃ passati ce pana;
Suṇāti aññato gītaṃ, visuṃ pācittiyo siyuṃ.
Payogagaṇanāyettha, āpattigaṇanā siyā;
Naccituṃ gāyituṃ neva, sayaṃ labhati bhikkhunī.
‘‘Aññaṃ naccāti vādehi’’, iti vattuṃ na vaṭṭati;
‘‘Upaṭṭhānaṃ karomā’’ti, vutte vā sampaṭicchituṃ.
Tassā pācitti sabbattha, bhikkhuno hoti dukkaṭaṃ;
‘‘Upaṭṭhānaṃ karomā’’ti, vutte bhikkhuniyā pana.
‘‘Upaṭṭhānaṃ pasattha’’nti, vattumevaṃ tu vaṭṭati;
Ārāmeyeva ṭhatvā vā, yā passati suṇāti vā.
Attano ca ṭhitokāsaṃ, āgantvā ca payojitaṃ;
Gantvā passantiyā vāpi, tathārūpā hi kāraṇā.
Passantiyā tathā maggaṃ, naccaṃ paṭipathepi ca;
Tathā ummattikādīna-manāpattāpadāsupi.
Idameḷakalomena, samuṭṭhānaṃ samaṃ mataṃ;
Lokavajjamidaṃ pāpa-cittañceva tivedanaṃ.
Dasamaṃ.
Lasuṇavaggo paṭhamo.
Yādha ¶ rattandhakārasmiṃ, appadīpe panekikā;
Santiṭṭhati sace saddhiṃ, purisena ca bhikkhunī.
Tassā ¶ pācittiyaṃ vuttaṃ, saddhiṃ vā sallapantiyā;
Hatthapāsaṃ samāgantvā, rahassādavasena tu.
Hatthapāsaṃ jahitvā vā, purisassa sace pana;
Ajahitvāpi vā yakkha-petādīnampi bhikkhunī.
Santiṭṭhati ca yā tassā, dukkaṭaṃ paridīpitaṃ;
Anāpatti sace koci, dutiyā viññu vijjati.
Tathā ummattikādīna-mathaññavihitāya vā;
Theyyasatthasamuṭṭhānaṃ, kriyaṃ saññāvimokkhakaṃ.
Paṭhamaṃ.
Dutiye tu ‘‘paṭicchanne, okāse’’ti idaṃ pana;
Adhikaṃ itaraṃ sabbaṃ, paṭhamena samaṃ mataṃ.
Dutiyaṃ.
Tatiyepi catutthepi, apubbaṃ natthi kiñcipi;
Samānaṃ paṭhameneva, samuṭṭhānādinā saha.
Tatiyacatutthāni.
Chadananto nisīditvā, anovassappadesakaṃ;
Ajjhokāse nisīditvā, upacārampi vā sace.
Atikkameti yā, hoti, dukkaṭaṃ paṭhame pade;
Dutiye ca pade tassā, pācitti pariyāputā.
Pallaṅkassa ¶ anokāse, dukkaṭaṃ samudīritaṃ;
Tathāpuṭṭhe anāpuṭṭha-saññāya vicikicchato.
Asaṃhārimenāpatti, gilānāyāpadāsu vā;
Samuṭṭhānādayo sabbe, kathinena samā matā.
Pañcamaṃ.
Ekāpatti ¶ nisīditvā, hoti gacchantiyā pana;
Ekāva anisīditvā, nipajjitvā vajantiyā.
Nisīditvā nipajjitvā, honti gacchantiyā duve;
Sesaṃ anantareneva, samuṭṭhānādinā samaṃ.
Chaṭṭhaṃ.
Chaṭṭhena sattamaṃ tulyaṃ, aṭṭhame natthi kiñcipi;
Vattabbaṃ tisamuṭṭhānaṃ, sacittaṃ dukkhavedanaṃ.
Sattamaṭṭhamāni.
Nirayabrahmacariyehi, attānaṃ vā parampi vā;
Abhisapeyya pācitti, vācato vācato siyā
Ṭhapetvā nirayañceva, brahmacariyañca yā pana;
‘‘Sunakhī sūkarī kākī, kāṇā kuṇī’’tiādinā.
Akkosati ca vācāya, vācāyāpatti dukkaṭaṃ;
Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, sesāya tikadukkaṭaṃ.
Purakkhatvā vadantīna-matthadhammānusāsaniṃ;
Anāpattaṭṭhameneva, samuṭṭhānādayo samā.
Navamaṃ.
Rodantiyā ¶ vadhitvā vā, pācitti paridīpitā;
Dvīsu tesu panekekaṃ, dukkaṭaṃ tu karontiyā.
Sesamuttānamevettha, samuṭṭhānādayo pana;
Dhuranikkhepatulyāva, kriyāmattaṃ visesakaṃ.
Dasamaṃ.
Andhakāravaggo dutiyo.
Nhāyati ¶ naggā yā pana hutvā;
Sabbapayoge dukkaṭamassā;
Tassa ca vosāne jinavuttaṃ;
Bhikkhuni dosaṃ sā samupeti.
Acchinnacīvarā naṭṭha-cīvarā āpadāsu vā;
Na doseḷakalomena, samuṭṭhānādayo samā.
Paṭhamaṃ.
Dutiye pana vattabbaṃ, apubbaṃ natthi kiñcipi;
Samuṭṭhānādayo sabbe, sañcarittasamā matā.
Dutiyaṃ.
Dussibbitaṃ visibbetvā, sibbanatthāya cīvaraṃ;
Anantarāya taṃ pacchā, yā na sibbeyya bhikkhunī.
Ṭhapetvā catupañcāhaṃ, ‘‘na sibbissāmyaha’’nti hi;
Dhure nikkhittamatteva, tassā pācittiyaṃ siyā.
Pacchā ¶ sibbati pācitti, nikkhipitvā dhuraṃ sace;
Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, sesāya tikadukkaṭaṃ.
Vuttaṃ ubhinnamaññasmiṃ, parikkhāre tu dukkaṭaṃ;
Anāpatti gilānāya, antarāyepi vā sati.
Atikkameti pañcāhaṃ, karontī vāpi cīvaraṃ;
Dhuranikkhepanaṃ nāma, samuṭṭhānamidaṃ mataṃ.
Tatiyaṃ.
Pañcāhikaṃ tu saṅghāṭi-cāraṃ yātikkameyya hi;
Hoti pācittiyāpatti, chaṭṭhe tassāruṇuggame.
Ekasmiṃ cīvare ekā, pañca pañcasu dīpitā;
Ticīvarañca saṃkacci, dakasāṭīti pañca tu.
Tikapācitti ¶ pañcāhā-natikkante dvidukkaṭaṃ;
Pañcame divase pañca, cīvarāni nisevati.
Otāpeti gilānāya, anāpattipadāsupi;
Samuṭṭhānādayo sabbe, kathinena samā matā.
Catutthaṃ.
Gahetvā yā anāpucchā, saṅkametabbacīvaraṃ;
Paribhuñjati aññissā, tassā pācittiyaṃ siyā.
Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, sesāya tikadukkaṭaṃ;
Acchinnacīvarā naṭṭha-cīvarā āpadāsu vā.
Tathā ummattikādīna-manāpatti pakāsitā;
Kathinena samuṭṭhānaṃ, tulyametaṃ kriyākriyaṃ.
Pañcamaṃ.
Yā ¶ hi bhikkhuni saṅghassa, labhitabbaṃ tu cīvaraṃ;
Nivāreti sace tassā, pācitti paridīpaye.
Gaṇassāpi ca ekissā, lābhe āpatti dukkaṭaṃ;
Tathevaññaṃ parikkhāraṃ, nivāreti sace pana.
Ānisaṃsaṃ nidassetvā, nivāreti na dosatā;
Adinnādānatulyāva, samuṭṭhānādayo matā.
Chaṭṭhaṃ.
Cīvarānaṃ vibhaṅgaṃ yā, paṭisedheyya dhammikaṃ;
Hoti pācittiyaṃ tassā, dukkaṭaṃ paridīpitaṃ.
Adhamme dhammasaññāya, ubho vematikāya vā;
Ānisaṃsaṃ nidassetvā, paṭisedhentiyā pana.
Tathā ummattikādīna-manāpatti pakāsitā;
Samuṭṭhānādayo sabbe, anantarasamā matā.
Sattamaṃ.
Nivāsanūpagaṃ ¶ vāpi, tathā pārupanūpagaṃ;
Kappabindukataṃ kiñci, muñcitvā sahadhammike.
Pitaropi panaññassa, dadeyya yadi cīvaraṃ;
Yassa kassaci tassāpi, pācitti pariyāputā.
Gaṇanāya vasenettha, cīvarānaṃ tu tā pana;
Pācittiyo gaṇetabbā, bhikkhuno dukkaṭaṃ siyā.
Tāvakālikamaññesa-manāpatti dadāti ce;
Sañcarittasamā vuttā, samuṭṭhānādayo nayā.
Aṭṭhamaṃ.
Cīvarassa ¶ vibhaṅgaṃ yā, nisedhetvāna cīvare;
Kālaṃ atikkameyyassā, dubbalāsāya dosatā.
Adubbale tu cīvare, sudubbalanti cetasā;
Ubhosu kaṅkhitāya vā, avoca dukkaṭaṃ jino.
Ānisaṃsaṃ nidassetvā, nivāreti na dosatā;
Adinnādānatulyāva, samuṭṭhānādayo matā.
Navamaṃ.
Dhammikaṃ kathinuddhāraṃ, yā nivāreyya bhikkhunī;
Tassā pācittiyāpatti, munindena pakāsitā.
Ānisaṃso mahā hoti, yassa atthāramūlako;
Uddhāramūlako appo, na dātabbo panīdiso.
Ānisaṃso mahā hoti, yassa ubbhāramūlako;
Atthāramūlako appo, dātabbo evarūpako.
Tathā samānisaṃsopi, saddhāpālanakāraṇā;
Ānisaṃsaṃ nidassetvā, paṭisedheti vaṭṭati.
Sesaṃ pana asesena, sattamena samaṃ mataṃ;
Samuṭṭhānādinā saddhiṃ, apubbaṃ natthi kiñcipi.
Dasamaṃ.
Naggavaggo tatiyo.
Ekāya ¶ tu nipannāya, aparā vā nipajjatu;
Nipajjeyyuṃ saheva dve, dvinnaṃ pācittiyaṃ siyā.
Āpattibahukā ¶ ñeyyā, punappunaṃ nipajjane;
Ekāya ca nipannāya, sace ekā nisīdati.
Ubho vāpi nisīdanti, samaṃ, ummattikāya vā;
Anāpatti samuṭṭhānaṃ, eḷakena samaṃ mataṃ.
Paṭhamaṃ.
Pāvārakaṭasārādiṃ, santharitvā panekakaṃ;
Saṃhārimesu teneva, pārupitvā sace pana.
Nipajjanti saheva dve, tāsaṃ pācittiyaṃ siyā;
Ekasmiṃ dukkaṭaṃ dvinnaṃ, vuttaṃ tu dvikadukkaṭaṃ.
Vavatthānaṃ nidassetvā, nipajjanti sace pana;
Na dosummattikādīnaṃ, sesaṃ tulyaṃ panādinā.
Dutiyaṃ.
Purato ca anāpucchā, yadi caṅkamanādayo;
Kareyya pana pācitti, aññissāphāsukāraṇā.
Nivattanānaṃ gaṇanāya tassā;
Pācittiyānaṃ gaṇanā ca ñeyyā;
Payogatoyeva bhavanti dosā;
Nipajjanaṭṭhānanisīdanānaṃ.
Uddesādīsu pācitti, padānaṃ gaṇanāvasā;
Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, sesāya tikadukkaṭaṃ.
Na ca aphāsukāmāya, āpucchā purato pana;
Tassā caṅkamanādīni, anāpatti karontiyā.
Adinnādānatulyāva ¶ , samuṭṭhānādayo nayā;
Kriyākriyamidaṃ pāpa- mānasaṃ dukkhavedanaṃ.
Tatiyaṃ.
Sayaṃ ¶ anantarāyā yā, dukkhitaṃ sahajīviniṃ;
Nupaṭṭhāpeyya caññāya, nupaṭṭheyya sayampi vā.
Dhure nikkhittamatteva, tassā pācittiyaṃ siyā;
Antevāsiniyā vāpi, dukkaṭaṃ itarāya vā.
Anāpatti gilānāya, gavesitvālabhantiyā;
Āpadummattikādīnaṃ, dhuranikkhepanodayaṃ.
Catutthaṃ.
Sakaṃ puggalikaṃ datvā, sakavāṭaṃ upassayaṃ;
Sayaṃ upassayā tamhā, nikkaḍḍhati sace pana.
Ekeneva payogena, dvārādīsu bahūnipi;
Taṃ nikkaḍḍhantiyā tassā, ekaṃ pācittiyaṃ siyā.
Payogagaṇanāyettha, pācittigaṇanā matā;
Āṇattiyampi eseva, nayo vutto mahesinā.
‘‘Ettakāva imaṃ dvārā, nikkaḍḍhāhī’’ti bhāsati;
Ekāyāṇattiyā dvāra-gaṇanāpattiyo siyuṃ.
Dukkaṭaṃ akavāṭamhā, sesāya tikadukkaṭaṃ;
Ubhinnaṃ pana sabbattha, parikkhāresu dukkaṭaṃ.
Sesamettha asesena, samuṭṭhānādinā saha;
Saṅghikā hi vihārasmā, nikkaḍḍhanasamaṃ mataṃ.
Pañcamaṃ.
Chaṭṭhe ¶ panidha vattabbaṃ, apubbaṃ natthi kiñcipi;
Sikkhāpadenariṭṭhassa, sadisova vinicchayo.
Chaṭṭhaṃ.
Sāsaṅkasammate anto-raṭṭhe bhikkhuniyā pana;
Carantiyā siyāpatti, vinā satthena cārikaṃ.
Gāmantarapavese ¶ ca, araññe addhayojane;
Pācittiyanayo ñeyyo, bhikkhunā vinayaññunā.
Na doso saha satthena, khemaṭṭhānāpadāsu vā;
Idaṃ eḷakalomena, samuṭṭhānādinā samaṃ.
Sattamaṃ.
Aṭṭhame navame vāpi, anuttānaṃ na vijjati;
Sattamena samānāni, samuṭṭhānādinā saha.
Aṭṭhamanavamāni.
Pācitti dhuranikkhepe, ‘‘na gamissāmyaha’’nti ca;
Katvā ca dhuranikkhepaṃ, pacchā gacchantiyā tathā.
Yojanāni pavāretvā, pañca gantumpi vaṭṭati;
Chasu vattabbamevatthi, kinnu nāmidha taṃ siyā.
Tīṇi gantvā ca teneva, paccāgantuṃ na vaṭṭati;
Aññena pana maggena, pacchāgacchati vaṭṭati.
Anāpattantarāyasmiṃ, tassā dasavidhe sati;
Āpadāsu gilānāya, alābhe dutiyāya vā.
Rājacoramanussaggi-toyavāḷasarīsapā;
Manussajīvitabrahma-cariyassantarāyikā.
Samuṭṭhānādinā ¶ tulyaṃ, paṭhamantimavatthunā;
Ayameva viseso hi, akriyaṃ dukkhavedanaṃ.
Dasamaṃ.
Tuvaṭṭavaggo catuttho.
Rājāgāraṃ cittāgāraṃ, ārāmaṃ kīḷuyyānaṃ vā;
Kīḷāvāpiṃ nānākāraṃ, daṭṭhuṃ gacchantinaṃ tāni.
Niddiṭṭhaṃ ¶ muninā tāsaṃ, dukkaṭaṃ tu pade pade;
Padaṃ anuddharitvāva, sace passanti pañcapi.
Ekāyeva panāpatti, pācitti paridīpitā;
Gantvā passanti ce taṃ taṃ, pāṭekkāpattiyo siyuṃ.
Payogabahutāyāpi, pācittibahutā siyā;
Bhikkhussa pana sabbattha, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
Avaseso anāpatti-kathāmaggavinicchayo;
Naccadassanatulyova, samuṭṭhānādinā saha.
Paṭhamaṃ.
Āsandiṃ vā pallaṅkaṃ vā, māṇanātītaṃ vāḷūpetaṃ;
Sevantīnaṃ yāsaṃ tāsaṃ, pācittāpattiṃ satthāha.
Nisīdanassāpi nipajjanassa;
Payogabāhullavasena hoti;
Iccevamaccantayasena vuttā;
Pācittiyānaṃ gaṇanā panevaṃ.
Pāde ¶ āsandiyā chetvā, bhitvā pallaṅkavāḷake;
Anāpatti samuṭṭhāna-manantarasamaṃ mataṃ.
Dutiyaṃ.
Channaṃ aññataraṃ suttaṃ, yadi kantati bhikkhunī;
Yattakaṃ añchitaṃ hatthā, tasmiṃ takkamhi veṭhite.
Ekā pācitti niddiṭṭhā, suttakantanato pana;
Sabbapubbapayogesu, dukkaṭaṃ hatthavārato.
Na doso kantitaṃ suttaṃ, puna kantantiyā pana;
Idaṃ eḷakalomena, samuṭṭhānādinā samaṃ.
Tatiyaṃ.
Koṭṭanaṃ ¶ taṇḍulānaṃ tu, ādiṃ katvāna dukkaṭaṃ;
Sabbapubbapayogesu, veyyāvaccaṃ karontiyā.
Bhājanāni gaṇetvāva, pācitti yāguādisu;
Khajjakādīsu rūpānaṃ, gaṇanāya hi dīpaye.
Sace mātāpitūnampi, āgatānaṃ panattano;
Kiñci kammaṃ akāretvā, kiñci kātuṃ na vaṭṭati.
Saṅghassa yāgupāne vā, saṅghabhattepi vā tathā;
Cetiyassa ca pūjāya, veyyāvaccakarassa vā.
Attano ca anāpatti, tathā ummattikāya vā;
Samuṭṭhānādayo sabbe, tatiyena samā matā.
Catutthaṃ.
Pācitti ¶ dhuranikkhepe, yathā cīvarasibbane;
Tathā idha panekāhaṃ, parihāro na labbhati.
Sesaṃ vuttanayeneva, tattha cīvarasibbane;
Samuṭṭhānādinā saddhiṃ, veditabbaṃ vibhāvinā;
Pañcamaṃ.
Kāyena kāyabaddhena, tathā nissaggiyena vā;
Gihīnaṃ pana yaṃ kiñci, dantaponodakaṃ vinā.
Ajjhoharaṇiyaṃ aññaṃ, aññesaṃ tu dadāti yā;
Hoti pācittiyaṃ tassā, ṭhapetvā sahadhammike.
Dantakaṭṭhodake vuttaṃ, dukkaṭaṃ muninā idha;
Yā na deti ca dāpeti, nikkhamitvāpi dentiyā.
Deti bāhiralepaṃ vā, na dosummattikāya vā;
Samuṭṭhānādayo sabbe, tatiyena samā matā.
Chaṭṭhaṃ.
Adatvā ¶ paribhuñjeyya, yā cāvasathacīvaraṃ;
Divase tu catutthe taṃ, dhovitvā puna cīvaraṃ.
Sāmaṇerāya vā anta-maso utuniyā sace;
Tassā pācittiyaṃ vuttaṃ, tikapācittiyaṃ siyā.
Tassā nissajjite tasmiṃ, vuttaṃ tu dvikadukkaṭaṃ;
Utunīnaṃ abhāve tu, aññāsaṃ puna pariyaye.
Acchinnacīvarādīna-manāpattāpadāsupi;
Samuṭṭhānādayo sabbe, kathinena samā matā.
Sattamaṃ.
Adatvā ¶ rakkhaṇatthāya, vihāraṃ sakavāṭakaṃ;
Hoti pācittiyaṃ tassā, cārikaṃ pakkamantiyā.
Attano gāmato aññaṃ, gāmaṃ gacchantiyā pana;
Parikkhittavihārassa, parikkhepampi vā tathā.
Itarassupacāraṃ vā, paṭhamena padena taṃ;
Dukkaṭaṃ samatikkante, pācitti dutiyena tu.
Akavāṭabandhanasmiṃ, dukkaṭaṃ paridīpitaṃ;
Antarāye anāpatti, jaggikaṃ alabhantiyā.
Āpadāsu gilānāya, tathā ummattikāya vā;
Samuṭṭhānādayo sabbe, kathinena samā matā.
Aṭṭhamaṃ.
Hatthiassarathādīhi, saṃyuttaṃ sippameva vā;
Parūpaghātakaṃ mantā-gadayogappabhedakaṃ.
Pariyāpuṇeyya ce kiñci, yassa kassaci santike;
Hoti pācittiyaṃ tassā, padādīnaṃ vasenidha.
Lekhe pana anāpatti, dhāraṇāya ca guttiyā;
Parittesu ca sabbesu, tathā ummattikāya vā.
Navamaṃ.
Dasame ¶ natthi vattabbaṃ, navamena samaṃ idaṃ;
Samuṭṭhānādayo dvinnaṃ, padasodhammasādisā.
Dasamaṃ.
Cittāgāravaggo pañcamo.
Sabhikkhukaṃ ¶ panārāmaṃ, jānitvā pavisantiyā;
Anāpucchāva yaṃ kiñci, pācitti pariyāputā.
Sace antamaso rukkha-mūlassapi ca bhikkhunī;
Anāpucchā parikkhepaṃ, atikkāmeti yā pana.
Upacārokkame vāpi, aparikkhittakassa tu;
Dukkaṭaṃ paṭhame pāde, pācitti dutiye siyā.
Abhikkhuke sabhikkhūti, saññāya panubhosupi;
Jātakaṅkhāya vā tassā, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
Paṭhamaṃ pavisantīnaṃ, tāsaṃ sīsānulokikā;
Tā sannipatitā yattha, tāsaṃ gacchati santikaṃ.
Santaṃ bhikkhuṃ panāpucchā, maggo vārāmamajjhato;
Tena gacchantiyā vāpi, āpadāsu visantiyā.
Tathā ummattikādīna-manāpatti pakāsitā;
Dhuranikkhepatulyāva, samuṭṭhānādayo nayā.
Paṭhamaṃ.
Akkoseyya ca yā bhikkhuṃ, paribhāseyya vā pana;
Tikapācittiyaṃ tassā, sese ca tikadukkaṭaṃ.
Purakkhatvā vadantīna-;
Matthadhammānusāsaniṃ;
Na dosomasavādena;
Tulyo sesanayo mato.
Dutiyaṃ.
Yā ¶ saṅghaṃ paribhāseyya, tassā pācittiyaṃ siyā;
Ekaṃ sambahulā vāpi, tatheva itarāya vā.
Paribhāsantiyā ¶ tassā, dukkaṭaṃ paridīpitaṃ;
Sesaṃ anantareneva, samuṭṭhānādinā samaṃ.
Tatiyaṃ.
Nimantitāpi vā sace, pavāritāpi vā pana;
Nimantanapavāraṇā, ubhopi vuttalakkhaṇā.
Purebhattaṃ tu yāguñca, ṭhapetvā kālikattayaṃ;
Yā cajjhoharaṇatthāya, yaṃ kiñci pana āmisaṃ.
Paṭiggaṇhāti ce tassā, gahaṇe dukkaṭaṃ siyā;
Ajjhohāravasenettha, pācitti paridīpitā.
Kālikāni ca tīṇeva, āhāratthāya gaṇhati;
Gahaṇe dukkaṭaṃ vuttaṃ, tathā ajjhoharantiyā.
Nimantitā yā pana appavāritā;
Sacepi yāguṃ pivatīdha vaṭṭati;
Tathā kathetvā puna sāmikassa vā;
Sacepi sā bhuñjati aññabhojanaṃ.
Kālikāni ca tīṇeva, paccaye sati bhuñjati;
Tathā ummattikādīnaṃ, anāpatti pakāsitā.
Samuṭṭhānamidaṃ tulyaṃ, addhānena kriyākriyaṃ;
Nimantitā anāpucchā, sāmiṃ bhuñjati ce pana.
Kappiyaṃ pana kāretvā, akāretvāpi vā yadi;
Paribhuñjati yā tassā, pācitti kriyato siyā.
Catutthaṃ.
Bhikkhunīnaṃ avaṇṇaṃ vā, pācitti kulasantike;
Kulassāvaṇṇanaṃ vāpi, bhikkhunīnaṃ vadantiyā.
Santaṃ ¶ ¶ bhāsantiyā dosaṃ, na dosummattikāya vā;
Omasavādatulyāva, samuṭṭhānādayo nayā.
Pañcamaṃ.
Addhayojanato ore, bhikkhu ovādadāyako;
Na vasati sace maggo, akhemo vā sace siyā.
Ayaṃ abhikkhuko nāma, āvāso pana tattha hi;
Upagacchantiyā vassaṃ, āpatti aruṇuggame.
Pakkantā pakkhasaṅkantā, vibbhantā vā matāpi vā;
Vassaṃ upagatā bhikkhū, anāpattāpadāsupi.
Seso ñeyyo kathāmaggo;
Bhikkhunovādako pana;
Idaṃ eḷakalomena;
Samuṭṭhānādinā samaṃ.
Chaṭṭhaṃ.
Yā bhikkhunubhatosaṅghe, vassaṃvuṭṭhā tato puna;
‘‘Nāhaṃ pavāressāmī’’ti, sā nikkhipati ce dhuraṃ.
Dhure nikkhittamattasmiṃ, tassā pācittiyaṃ siyā;
Sati vā antarāyasmiṃ, gilānāyāpadāsupi.
Pariyesitvāpi vā bhikkhuṃ, na doso alabhantiyā;
Idaṃ tu dhuranikkhepa-samuṭṭhānamudīritaṃ.
Sattamaṃ.
‘‘Ovādādīnamatthāya, na gacchissāmyaha’’nti hi;
Dhure nikkhittamattasmiṃ, pācitti paridīpaye.
Sadisaṃ ¶ tu samuṭṭhānaṃ, paṭhamantimavatthunā;
Akriyaṃ lokavajjañca, kāyikaṃ dukkhavedanaṃ.
Aṭṭhamaṃ.
‘‘Na ¶ yācissāmi ovādaṃ, na pucchissāmuposathaṃ’’;
Iccevaṃ pana nikkhitte, dhure pācittiyaṃ siyā.
Sati vā antarāyasmiṃ, gilānāyāpadāsu vā;
Na doso pariyesitvā, dutiyaṃ alabhantiyā.
Aṭṭhamepi anāpatti, evameva pakāsitā;
Idaṃ tu dhuranikkhepa-samuṭṭhānamudīritaṃ.
Navamaṃ.
Pasākhe pana sañjātaṃ, gaṇḍaṃ rucitameva vā;
Anāpucchāva saṅghaṃ vā, gaṇaṃ ekena ekikā.
‘‘Bhinda phālehi dhovā’’ti, sabbānevāṇāpentiyā;
Katesu dukkaṭāniccha, tassā pācittiyo cha ca.
‘‘Yamettha atthi kātabbaṃ, taṃ sabbaṃ tvaṃ karohi’’ti;
Āṇāpeti sace evaṃ, so ca sabbaṃ karoti ce.
Ekāya pana vācāya, dukkaṭāni panaccha ca;
Tassā pācittiyacchakkaṃ, dvādasāpattiyo siyuṃ.
Bhedanādīsu ekaṃ sā, āṇāpeti sace pana;
So karoti ca sabbāni, ekaṃ pācittiyaṃ siyā.
Āpucchitvāpi vā viññuṃ, gahetvā dutiyampi vā;
Bhedanādīni sabbāni, kārāpeti sace pana.
Tassā ¶ ummattikādīna-manāpatti pakāsitā;
Samuṭṭhānādayo sabbe, kathinena samā matā.
Dasamaṃ.
Ārāmavaggo chaṭṭho.
Gaṇaṃpariyesanādismiṃ, gabbhiniṃ vuṭṭhapentiyā;
Ñattiyā kammavācāhi, upajjhāyāya dukkaṭaṃ.
Kammavācāya ¶ osāne, pācitti pariyāputā;
Tathā gabbhinisaññāya, na ca gabbhiniyā pana.
Ubho sañjātakaṅkhāya, hoti āpatti dukkaṭaṃ;
Tathācariniyā tassā, gaṇassāpi ca dīpitaṃ.
Dvīsvagabbhinisaññāya, na dosummattikāya vā;
Adinnādānatulyāva, samuṭṭhānādayo nayā.
Paṭhamaṃ.
Dutiye natthi vattabbaṃ, paṭhamena samaṃ mataṃ;
Samuṭṭhānādinā saddhiṃ, natthi kāci visesatā.
Dutiyaṃ.
Chasvasikkhitasikkhaṃ tu, sikkhamānañhi bhikkhunī;
Dve vassāni siyāpatti, vuṭṭhāpeyya sace pana.
Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, dhammakamme tu satthunā;
Adhamme pana kammasmiṃ, dīpitaṃ tikadukkaṭaṃ.
Chasu sikkhitasikkhaṃ yā, dve vassāni akhaṇḍato;
Vuṭṭhāpeti anāpatti, tathā ummattikāya vā.
Imā ¶ hi cha ca sikkhāyo, saṭṭhivassāpi ce pana;
Pabbajjāya padātabbā, adatvā na ca kāraye.
Tatiyaṃ.
Catutthe natthi vattabbaṃ, idha saṅghena sammataṃ;
Sikkhamānamanāpatti, hoti taṃ vuṭṭhapentiyā.
Adinnā paṭhamaṃ hoti, sace vuṭṭhānasammuti;
Tatthāpi ca padātabbā, upasampadamāḷake.
Tatiyañca catutthañca, samuṭṭhānādinā pana;
Paṭhamena samaṃ ñeyyaṃ, catutthaṃ tu kriyākriyaṃ.
Catutthaṃ.
Ūnadvādasavassaṃ ¶ tu, kañci gihigataṃ pana;
Paripuṇṇāti saññāya, na doso vuṭṭhapentiyā.
Hoti vānupasampannā, upasampāditāpi sā;
Asesena ca sesaṃ tu, paṭhamena samaṃ mataṃ.
Pañcamaṃ.
Chaṭṭhaṃ tu tatiye vutta-nayeneva vibhāvaye;
Sattamampi tathā sabbaṃ, catutthena samaṃ mataṃ.
Chaṭṭhasattamāni.
Yaṃ tuvaṭṭakavaggasmiṃ, dukkhitaṃ sahajīviniṃ;
Vuttaṃ tena samaṃ ñeyyaṃ, aṭṭhamaṃ na visesatā.
Aṭṭhamaṃ.
Dve ¶ vassāni ca yā kāci, vuṭṭhāpitapavattiniṃ;
Nānubandheyya ce tassā, pācitti pariyāputā.
‘‘Dve vassāni ahaṃ nānu-bandhissāmī’’ti ce pana;
Dhure nikkhittamattasmiṃ, tassā pācittiyaṃ siyā.
Tañca bālamalajjiṃ vā, gilānāyāpadāsu vā;
Nānubandhantiyā tassā, na dosummattikāya vā.
Samuṭṭhānādayo tulyā, paṭhamantimavatthunā;
Idaṃ panākriyaṃ vuttaṃ, vedanā dukkhavedanā.
Navamaṃ.
Vuṭṭhāpetvā tu yā kāci, bhikkhunī sahajīviniṃ;
Taṃ gahetvā na gaccheyya, na caññaṃ āṇāpeyya ce.
Dhure nikkhittamattasmiṃ, tassā pācittiyaṃ siyā;
Sati vā antarāyasmiṃ, dutiyaṃ alabhantiyā.
Āpadāsu ¶ gilānāya, tathā ummattikāya vā;
Na doso dhuranikkhepa-samuṭṭhānamidaṃ pana.
Dasamaṃ.
Gabbhinivaggo sattamo.
Kumāribhūtavaggassa, paṭhamādīni tīṇipi;
Gihigatehi tīheva, sadisānīti niddise.
Yā mahūpapadā dve tu, sikkhamānā panādito;
‘‘Gatā vīsativassā’’ti, viññātabbā vibhāvinā.
Sace ¶ gihigatā honti, na ca vā purisaṃ gatā;
‘‘Sikkhamānā’’ti vattabbā, tā hi sammutiādisu.
Na tā ‘‘kumāribhūtā’’ti, tathā ‘‘gihigatā’’ti vā;
Vattabbā panubhopetā, evaṃ vattuṃ na vaṭṭati.
Sammutiṃ dasavassāya, datvā dvādasavassikā;
Kattabbā upasampannā, sesāsupi ayaṃ nayo.
Yā aṭṭhārasavassā tu, tato paṭṭhāya sā pana;
Vuttā ‘‘kumāribhūtā’’ti, tathā ‘‘gihigatā’’tipi.
Vuttā ‘‘kumāribhūtā’’ti, sāmaṇerī hi yā pana;
‘‘Kumāribhūtā’’ icceva, vattabbā na panaññathā.
Etā tu pana tissopi, sikkhāsammutidānato;
‘‘Sikkhamānā’’ti vattumpi, vaṭṭateva na saṃsayo.
Tatiyaṃ.
Ūnadvādasavassāva, vuṭṭhāpeti sace paraṃ;
Hutvā sayamupajjhāyā, sikkhamānaṃ tu bhikkhunī.
Pubbe vuttanayeneva, dukkaṭānamanantaraṃ;
Kammavācānamosāne, tassā pācitti dīpitā.
Catutthaṃ.
Pañcame ¶ natthi vattabbaṃ, catutthaṃ pañcamampi ca;
Ubhayaṃ tisamuṭṭhānaṃ, pañcamaṃ tu kriyākriyaṃ.
Pañcamaṃ.
Saṅghenupaparikkhitvā, ‘‘alaṃ tāvā’’ti vāritā;
Upasampāditenettha, pacchā khīyati dosatā.
Ujjhāyati ¶ sace chanda-dosādīhi karontiyā;
Na doso tisamuṭṭhānaṃ, sacittaṃ dukkhavedanaṃ.
Chaṭṭhaṃ.
Laddhe ca cīvare pacchā, asante antarāyike;
‘‘Vuṭṭhāpessāmi nāha’’nti, dhuranikkhepane pana.
Hoti pācittiyaṃ tassā, gilānāyāpadāsupi;
Na doso pariyesitvā, parisaṃ alabhantiyā.
Idañhi dhuranikkhepa-samuṭṭhānaṃ sacittakaṃ;
Akriyaṃ lokavajjañca, hotidaṃ dukkhavedanaṃ.
Sattamaṃ.
Aṭṭhamaṃ sattameneva, sadisaṃ pana sabbathā;
Navamepi ca vattabbaṃ, natthi uttānamevidaṃ.
Natthājānantiyā doso, tathā ummattikāya vā;
Adinnādānatulyāva, samuṭṭhānādayo nayā.
Aṭṭhamanavamāni.
Mātarā pitarā vātha, nānuññātaṃ tu sāminā;
Tassā pācittiyāpatti, taṃ vuṭṭhāpentiyā siyā.
Upasampadakālasmiṃ, tathā pabbājanakkhaṇe;
Dvikkhattuṃ pucchitabbaṃ tu, bhikkhunīhi, na bhikkhunā.
Anāpatti ¶ na jānāti, mātuādīnamatthitaṃ;
Idaṃ catusamuṭṭhānaṃ, vācato kāyavācato.
Vācāmānasato ¶ ceva, kāyavācāditopi ca;
Kriyākriyamacittañca, ticittañca tivedanaṃ.
Dasamaṃ.
Yā pārivāsikenettha, chandadānena bhikkhunī;
Vuṭṭhāpeti sace sikkha-mānaṃ pācittiyaṃ siyā.
Avuṭṭhitāyanāpatti, parisāyāvihāya vā;
Chandaṃ tu tisamuṭṭhānaṃ, ticittañca tivedanaṃ.
Ekādasamaṃ.
Dvādase terase vāpi, vattabbaṃ natthi kiñcipi;
Samuṭṭhānādayo sabbe, anantarasamā matā.
Dvādasamaterasamāni.
Kumārībhūtavaggo aṭṭhamo.
Samaṇī agilānā yā, dhāreyya chattupāhanaṃ;
Tassā pācittiyāpatti, hotīti pariyāputā.
Sace ekapayogena, maggassa gamane pana;
Divasampi ca dhāreti, ekaṃ pācittiyaṃ siyā.
Kaddamādīni passitvā, omuñcitvā upāhanā;
Chattameva ca dhārentī, yadi gacchati dukkaṭaṃ.
Sace upāhanāruḷhā, disvā gacchādikaṃ pana;
Taṃ chattamapanāmetvā, dukkaṭaṃ hoti gacchati.
Chattampi apanāmetvā, omuñcitvā upāhanā;
Puna dhārentiyā tassā, hoti pācittiyaṃ pana.
Payogagaṇanāyeva ¶ ¶ , pācittigaṇanā siyā;
Tikapācittiyaṃ vuttaṃ, tatheva dvikadukkaṭaṃ.
Ārāme upacāre vā, doso natthāpadāsupi;
Idaṃ eḷakalomena, samuṭṭhānādinā samaṃ.
Paṭhamaṃ.
Hoti bhikkhuniyā yānā, orohitvā punappunaṃ;
Abhirūhantiyāpatti, payogagaṇanāvasā.
Āpadāsu anāpatti, tathā ummattikāya vā;
Sesaṃ anantareneva, samuṭṭhānādinā samaṃ.
Dutiyaṃ.
Yā ca dhāreyya saṅghāṇiṃ, yaṃ kiñcipi kaṭūpiyaṃ;
Tassā pācittiyāpatti, hotīti pariyāputā.
Dhārentiyā panetthāpi, omuñcitvā punappunaṃ;
Payogagaṇanāyeva, tassā pācittiyo siyuṃ.
Ābādhapaccayā yā tu, dhāreti kaṭisuttakaṃ;
Tathā ummattikādīna-manāpatti pakāsitā.
Sesaṃ tu paṭhameneva, sadisanti pakāsitaṃ;
Idha cākusalaṃ cittaṃ, lokavajjaṃ visesatā.
Tatiyaṃ.
Dhāreti pana yaṃ kiñci, sace sīsūpagādisu;
Tassā tassa ca vatthussa, gaṇanāpattiyo siyuṃ.
Ābādhapaccayā ¶ doso, kiñci dhārentiyā na ca;
Sesaṃ anantareneva, sadisaṃ paridīpitaṃ.
Catutthaṃ.
Yena ¶ kenaci gandhena, savaṇṇāvaṇṇakena ca;
Nhāsantiyā panāpatti, nhānosāne pakāsitā.
Gandhayojanato sabba-payoge dukkaṭaṃ siyā;
Ābādhapaccayā doso, natthi ummattikāya vā.
Sesaṃ tu tatiyeneva, sadisaṃ sabbathā mataṃ;
Chaṭṭhampi tatiyeneva, sadisanti pakāsitaṃ.
Pañcamachaṭṭhāni.
Ubbaṭṭāpeyya caññāya, sambāhāpeyya vā tathā;
Hoti bhikkhuniyāpatti, sace bhikkhuniyā pana.
Ettha hatthamamocetvā, ekā ubbaṭṭane siyā;
Mocetvā pana mocetvā, payogagaṇanā siyā.
Sambāhanepi eseva, nayo ñeyyo vibhāvinā;
Āpadāsu gilānāya, anāpatti pakāsitā.
Sesaṃ tu tatiyeneva, samuṭṭhānādinā samaṃ;
Sattamena samānāva, aṭṭhamādīni tīṇipi.
Sattamaṭṭhamanavamadasamāni.
Yā antoupacārasmiṃ, bhikkhussa purato pana;
Anāpucchā nisīdeyya, chamāyapi na vaṭṭati.
Tikapācittiyaṃ ¶ vuttaṃ, pucchite dukkaṭadvayaṃ;
Āpadāsu gilānāya, na dosummattikāya vā.
Idaṃ pana samuṭṭhānaṃ, kathinena samaṃ mataṃ;
Kriyākriyamacittañca, ticittañca tivedanaṃ.
Ekādasamaṃ.
Anokāsakataṃ bhikkhuṃ, pañhaṃ puccheyya dosatā;
Vinaye ca katokāsaṃ, suttaṃ pucchantiyāpi ca.
Kāretvā ¶ pana okāsaṃ, anodissāpi pucchati;
Na doso padasodhamma-samuṭṭhānamidaṃ pana.
Dvādasamaṃ.
Saṃkaccikaṃ vinā gāmaṃ, padasā pavisantiyā;
Parikkhittassa gāmassa, parikkhepokkame pana.
Dukkaṭaṃ paṭhame pāde, pācitti dutiye siyā;
Upacārokkamepettha, eseva ca nayo mato.
Yassā saṃkaccikaṃ naṭṭhaṃ, acchinnaṃ vāpi kenaci;
Anāpatti siyā tassā, gilānāyāpadāsupi.
Idameḷakalomena, samuṭṭhānādinā samaṃ;
Sesaṃ vuttanayeneva, viññātabbaṃ vibhāvinā.
Terasamaṃ.
Chattupāhanavaggo navamo.
Iti vinayavinicchaye pācittiyakathā niṭṭhitā.
Pāṭidesanīyakathā
Agilānā ¶ sace sappiṃ, laddhaṃ viññattiyā sayaṃ;
‘‘Bhuñjissāmī’’ti gahaṇe, dukkaṭaṃ paridīpitaṃ.
Ajjhohāravaseneva, pāṭidesaniyaṃ siyā;
Tipāṭidesanīyaṃ tu, gilānāya dvidukkaṭaṃ.
Gilānā viññāpetvāna, pacchā sevantiyāpi ca;
Gilānāyāvasesaṃ vā, viññattaṃ ñātakādito.
Aññassatthāya ¶ vā atta-dhanenummattikāya vā;
Anāpatti samuṭṭhānaṃ, addhānasadisaṃ mataṃ.
Paṭhamaṃ.
Ayameva ca sesesu, dutiyādīsu nicchayo;
Samuṭṭhānādinā saddhiṃ, natthi kāci visesatā.
Anāgatesu sabbesu, sappiādīsu pāḷiyaṃ;
Bhuñjantiyā tu viññatvā, aṭṭhasupi ca dukkaṭaṃ.
Iti vinayavinicchaye
Pāṭidesanīyakathā niṭṭhitā.
Sekhiyā pana ye dhammā, uddiṭṭhā pañcasattati;
Tesaṃ mahāvibhaṅge tu, vutto atthavinicchayo.
Iti vinayavinicchaye
Sikkhākaraṇīyakathā niṭṭhitā.
Ubhatopātimokkhānaṃ ¶ ;
Savibhaṅgānameva yo;
Attho aṭṭhakathāsāro;
So ca vutto visesato.
Tañca sabbaṃ samādāya, vinayassa vinicchayo;
Bhikkhūnaṃ bhikkhunīnañca, hitatthāya kato mayā.
Imaṃ paṭibhānajantu no jantuno;
Suṇanti vinaye hi te ye hite;
Janassa sumatāyane tāyane;
Bhavanti pakataññuno taññuno.
Bahusāranaye vinaye parame;
Abhipatthayatā hi visāradataṃ;
Paramā pana buddhimatā mahatī;
Karaṇīyatamā yatinādaratā.
Avagacchati yo pana bhikkhu imaṃ;
Vinayassa vinicchayamatthayutaṃ;
Amaraṃ ajaraṃ arajaṃ arujaṃ;
Adhigacchati santipadaṃ pana so.
Iti vinayavinicchaye
Bhikkhunīvibhaṅgakathā niṭṭhitā.
Khandhakakathā