📜

ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ

ຂຸທ຺ທກນິກາເຍ

ຊາຕກ-ອຏ຺ຐກຖາ

(ສຕ຺ຕໂມ ຠາໂຄ)

໒໒. ມຫານິປາໂຕ

[໕໔໓] ໖. ຠູຣິທຕ຺ຕຊາຕກວຓ຺ຓນາ

ນຄຣກຓ຺ຑໍ

ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣຕນໍ ອຕ຺ຖີຕິ ອິທໍ ສຕ຺ຖາ ສາວຕ຺ຖິໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ເຊຕວເນ ວິຫຣນ຺ໂຕ ອຸໂປສຖິເກ ອຸປາສເກ ອາຣພ຺ຠ ກເຖສິ. ເຕ ກິຣ ອຸໂປສຖທິວເສ ປາໂຕວ ອຸໂປສຖໍ ອຘິຏ຺ຐາຍ ທານໍ ທຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕໍ ຄນ຺ຘມາລາທິຫຕ຺ຖາ ເຊຕວນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຘມ຺ມສ຺ສວນເວລາຍ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ສຕ຺ຖາ ຘມ຺ມສຠໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕພຸທ຺ຘາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂຸອາທີສຸ ປນ ເຍ ອາຣພ຺ຠ ຘມ຺ມກຖາ ສມຸຏ຺ຐາຕິ, ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ຕຖາຄຕາ ສລ຺ລປນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ອຊ຺ຊ ອຸປາສເກ ອາຣພ຺ຠ ປຸພ຺ພຈຣິຍປ຺ປຏິສໍຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມກຖາ ສມຸຏ຺ຐຫິສ຺ສຕີຕິ ຎຕ຺ວາ ອຸປາສເກຫິ ສທ຺ຘິໍ ສລ຺ລປນ຺ໂຕ ‘‘ອຸໂປສຖິກຕ຺ຖ, ອຸປາສກາ’’ຕິ ອຸປາສເກ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ອາມ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ສາຘຸ, ອຸປາສກາ, ກລ຺ຍາຓໍ ໂວ ກຕໍ, ອປິຈ ອນຈ຺ຉຣິຍໍ ໂຂ ປເນຕໍ, ຍໍ ຕຸມ຺ເຫ ມາທິສໍ ພຸທ຺ຘໍ ໂອວາທທາຍກໍ ອາຈຣິຍໍ ລຠນ຺ຕາ ອຸໂປສຖໍ ກເຣຍ຺ຍາຖ. ໂປຣາຓປຓ຺ຑິຕາ ປນ ອນາຈຣິຍກາປິ ມຫນ຺ຕໍ ຍສໍ ປຫາຍ ອຸໂປສຖໍ ກຣິໍສຸເຍວາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ເຕຫິ ຍາຈິໂຕ ອຕີຕໍ ອາຫຣິ.

ອຕີເຕ ພາຣາຓສິຍໍ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ ນາມ ຣາຊາ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣນ຺ໂຕ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປຣຊ຺ຊໍ ທຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ມຫນ຺ຕໍ ຍສໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ຣຊ຺ຊມ຺ປິ ເມ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍາ’’ຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນາສງ຺ໂກ ‘‘ຕາຕ, ຕ຺ວໍ ອິໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຍຕ຺ຖ ເຕ ຣຸຈ຺ຈຕິ, ຕຕ຺ຖ ວສິຕ຺ວາ ມມ ອຈ຺ຈເຍນ ກຸລສນ຺ຕກໍ ຣຊ຺ຊໍ ຄຓ຺ຫາຫີ’’ຕິ ອາຫ. ໂສ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ປິຕຣໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ອນຸປຸພ຺ເພນ ຍມຸນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຍມຸນາຍ ຈ ສມຸທ຺ທສ຺ສ ຈ ປພ຺ພຕສ຺ສ ຈ ອນ຺ຕເຣ ປຓ຺ຓສາລໍ ມາເປຕ຺ວາ ວນມູລຜລາຫາໂຣ ປຏິວສຕິ. ຕທາ ສມຸທ຺ທສ຺ສ ເຫຏ຺ຐິເມ ນາຄຠວເນ ເອກາ ມຕປຕິກາ ນາຄມາຓວິກາ ອຎ຺ຎາສໍ ສປຕິການໍ ຍສໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ກິເລສໍ ນິສ຺ສາຍ ນາຄຠວນາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ສມຸທ຺ທຕີເຣ ວິຈຣນ຺ຕີ ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ ປທວລຎ຺ຊໍ ທິສ຺ວາ ປທານຸສາເຣນ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໍ ປຓ຺ຓສາລໍ ອທ຺ທສ. ຕທາ ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ຜລາຜລຕ຺ຖາຍ ຄໂຕ ໂຫຕິ. ສາ ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ກຏ຺ຐຕ຺ຖຣຓຎ຺ເຈວ ເສສປຣິກ຺ຂາເຣ ຈ ທິສ຺ວາ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອິທໍ ເອກສ຺ສ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານໍ, ວີມໍສິສ຺ສາມິ ນໍ ‘ສທ຺ຘາຍ ປພ຺ພຊິໂຕ ນຸ ໂຂ ໂນ’ຕິ, ສເຈ ຫິ ສທ຺ຘາຍ ປພ຺ພຊິໂຕ ຠວິສ຺ສຕິ ເນກ຺ຂມ຺ມາຘິມຸຕ຺ໂຕ, ນ ເມ ອລງ຺ກຕສຍນໍ ສາທິຍິສ຺ສຕິ. ສເຈ ກາມາຠິຣໂຕ ຠວິສ຺ສຕິ, ນ ສທ຺ຘາປພ຺ພຊິໂຕ, ມມ ສຍນສ຺ມິໍເຍວ ນິປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ອຖ ນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ສາມິກໍ ກຕ຺ວາ ອິເຘວ ວສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ສາ ນາຄຠວນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທິພ຺ພປຸປ຺ຜານິ ເຈວ ທິພ຺ພຄນ຺ເຘ ຈ ອາຫຣິຕ຺ວາ ທິພ຺ພປຸປ຺ຜສຍນໍ ສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລາຍໍ ປຸປ຺ຜູປຫາຣໍ ກຕ຺ວາ ຄນ຺ຘຈຸຓ຺ຓໍ ວິກິຣິຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລໍ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ນາຄຠວນເມວ ຄຕາ.

ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິຏ຺ໂຐ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ອິມໍ ສຍນໍ ສຊ຺ຊິຕ’’ນ຺ຕິ ຜລາຜລໍ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ‘‘ອໂຫ ສຸຄນ຺ຘານິ ປຸປ຺ຜານິ, ມນາປໍ ວຕ ກຕ຺ວາ ສຍນໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ນ ສທ຺ຘາປພ຺ພຊິຕຠາເວນ ໂສມນສ຺ສຊາໂຕ ປຸປ຺ຜສຍເນ ປຣິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ນິປນ຺ໂນ ນິທ຺ທໍ ໂອກ຺ກມິຕ຺ວາ ປຸນທິວເສ ສູຣິຍຸຄ຺ຄມເນ ອຸຏ຺ຐາຍ ປຓ຺ຓສາລໍ ອສມ຺ມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຜລາຜລຕ຺ຖາຍ ອຄມາສິ. ນາຄມາຓວິກາ ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ມິລາຕານິ ປຸປ຺ຜານິ ທິສ຺ວາ ‘‘ກາມາຘິມຸຕ຺ໂຕ ເອສ, ນ ສທ຺ຘາປພ຺ພຊິໂຕ, ສກ຺ກາ ນໍ ຄຓ຺ຫິຕຸ’’ນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ປຸຣາຓປຸປ຺ຜານິ ນີຫຣິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎານິ ປຸປ຺ຜານິ ອາຫຣິຕ຺ວາ ຕເຖວ ນວປຸປ຺ຜສຍນໍ ສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລໍ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ຈງ຺ກເມ ປຸປ຺ຜານິ ວິກິຣິຕ຺ວາ ນາຄຠວນເມວ ຄຕາ. ໂສ ຕໍ ທິວສມ຺ປິ ປຸປ຺ຜສຍເນ ສຍິຕ຺ວາ ປຸນທິວເສ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ ອິມໍ ປຓ຺ຓສາລໍ ອລງ຺ກໂຣຕີ’’ຕິ? ໂສ ຜລາຜລຕ຺ຖາຍ ອຄນ຺ຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລໂຕ ອວິທູເຣ ປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ອຏ຺ຐາສິ. ອິຕຣາປິ ພຫູ ຄນ຺ເຘ ເຈວ ປຸປ຺ຜານິ ຈ ອາທາຍ ອສ຺ສມປທໍ ອຄມາສິ. ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ອຸຕ຺ຕມຣູປຘຣໍ ນາຄມາຓວິກໍ ທິສ຺ວາວ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ອຕ຺ຕານໍ ອທສ຺ເສຕ຺ວາ ຕສ຺ສາ ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ສຍນໍ ສຊ຺ຊນກາເລ ປວິສິຕ຺ວາ ‘‘ກາສິ ຕ຺ວ’’ນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ‘‘ອຫໍ ນາຄມາຓວິກາ, ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ສສາມິກາ ອສ຺ສາມິກາສີ’’ຕິ. ‘‘ສາມິ, ອຫໍ ປຸພ຺ເພ ສສາມິກາ, ອິທານິ ປນ ອສ຺ສາມິກາ ວິຘວາ’’. ‘‘ຕ຺ວໍ ປນ ກຕ຺ຖ ວາສິໂກສີ’’ຕິ? ‘‘ອຫໍ ພາຣາຓສິຣຎ຺ໂຎ ປຸຕ຺ໂຕ ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕກຸມາໂຣ ນາມ’’. ‘‘ຕ຺ວໍ ນາຄຠວນໍ ປຫາຍ ກສ຺ມາ ອິຘ ວິຈຣສີ’’ຕິ? ‘‘ສາມິ, ອຫໍ ຕຕ຺ຖ ສສາມິການໍ ນາຄມາຓວິການໍ ຍສໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ກິເລສໍ ນິສ຺ສາຍ ອຸກ຺ກຓ຺ຐິຕ຺ວາ ຕໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ສາມິກໍ ປຣິເຍສນ຺ຕີ ວິຈຣາມີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ ຠທ຺ເທ, ສາຘຸ, ອຫມ຺ປິ ນ ສທ຺ຘາຍ ປພ຺ພຊິໂຕ, ປິຕຣາ ປນ ເມ ນີຫຣິຕຕ຺ຕາ ອິຘ ວສາມິ, ຕ຺ວໍ ມາ ຈິນ຺ຕຍິ, ອຫໍ ເຕ ສາມິໂກ ຠວິສ຺ສາມິ, ອຸໂຠປິ ອິຘ ສມຄ຺ຄວາສໍ ວສິສ຺ສາມາ’’ຕິ. ສາ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິ. ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ເຕ ອຸໂຠປິ ຕຕ຺ເຖວ ສມຄ຺ຄວາສໍ ວສິໍສຸ. ສາ ອຕ຺ຕໂນ ອານຸຠາເວນ ມຫາຣຫໍ ເຄຫໍ ມາເປຕ຺ວາ ມຫາຣຫໍ ປລ຺ລງ຺ກໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ສຍນໍ ປຎ຺ຎເປສິ. ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ມູລຜລາຜລໍ ນ ຂາທິ, ທິພ຺ພອນ຺ນປານເມວ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປສິ.

ອປຣຠາເຄ ນາຄມາຓວິກາ ຄພ຺ຠໍ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕໍ ວິຊາຍິ, ສາຄຣຕີເຣ ຊາຕຕ຺ຕາ ຕສ຺ສ ‘‘ສາຄຣພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ’’ຕິ ນາມໍ ກຣິໍສຸ. ຕສ຺ສ ປທສາ ຄມນກາເລ ນາຄມາຓວິກາ ຘີຕຣໍ ວິຊາຍິ, ຕສ຺ສາ ສມຸທ຺ທຕີເຣ ຊາຕຕ຺ຕາ ‘‘ສມຸທ຺ທຊາ’’ຕິ ນາມໍ ກຣິໍສຸ. ອເຖໂກ ພາຣາຓສິວາສິໂກ ວນຈຣໂກ ຕໍ ຐານໍ ປຕ຺ວາ ກຕປຏິສນ຺ຖາໂຣ ຣາຊປຸຕ຺ຕໍ ສຎ຺ຊານິຕ຺ວາ ກຕິປາຫໍ ຕຕ຺ຖ ວສິຕ຺ວາ ‘‘ເທວ, ອຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ອິຘ ວສນຠາວໍ ຣາຊກຸລສ຺ສ ອາໂຣເຈສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ນຄຣໍ ອຄມາສິ. ຕທາ ຣາຊາ ກາລມກາສິ. ອມຈ຺ຈາ ຕສ຺ສ ສຣີຣກິຈ຺ຈໍ ກຕ຺ວາ ສຕ຺ຕເມ ທິວເສ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ‘‘ອຣາຊກໍ ຣຊ຺ຊໍ ນາມ ນ ສຓ຺ຐາຕິ, ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານໍ ວາ ອຕ຺ຖິຠາວໍ ວາ ນ ຊານາມ, ຜຸສ຺ສຣຖໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ຣາຊານໍ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມາ’’ຕິ ມນ຺ຕຍິໍສຸ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ວນຈຣໂກ ນຄຣໍ ປຕ຺ວາ ຕໍ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ອມຈ຺ຈານໍ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ອຫໍ ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ຕໂຍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທິວເສ ວສິຕ຺ວາ ອາຄໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ອາຈິກ຺ຂິ. ອມຈ຺ຈາ ຕສ຺ສ ສກ຺ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ເຕນ ມຄ຺ຄນາຍເກນ ສທ຺ຘິໍ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ກຕປຏິສນ຺ຖາຣາ ຣຎ຺ໂຎ ກາລກຕຠາວໍ ອາໂຣເຈຕ຺ວາ ‘‘ເທວ, ຣຊ຺ຊໍ ປຏິປຊ຺ຊາຫີ’’ຕິ ອາຫໍສຸ.

ໂສ ‘‘ນາຄມາຓວິກາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ຊານິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ‘‘ຠທ຺ເທ, ປິຕາ ເມ ກາລກໂຕ, ອມຈ຺ຈາ ມຍ຺ຫໍ ຉຕ຺ຕໍ ອຸສ຺ສາເປຕຸໍ ອາຄຕາ, ຄຈ຺ຉາມ, ຠທ຺ເທ, ອຸໂຠປິ ທ຺ວາທສໂຍຊນິກາຍ ພາຣາຓສິຍາ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສ຺ສາມ, ຕ຺ວໍ ໂສຬສນ຺ນໍ ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານໍ ເຊຏ຺ຐິກາ ຠວິສ຺ສສີ’’ຕິ ອາຫ. ‘‘ສາມິ, ນ ສກ຺ກາ ມຍາ ຄນ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ກິໍກາຣຓາ’’ຕິ? ‘‘ມຍໍ ໂຆຣວິສາ ຂິປ຺ປໂກປາ ອປ຺ປມຕ຺ຕເກນປິ ກຸຊ຺ຌາມ, ສປຕ຺ຕິໂຣໂສ ຈ ນາມ ຠາຣິໂຍ. ສຈາຫໍ ກິຎ຺ຈິ ທິສ຺ວາ ວາ ສຸຕ຺ວາ ວາ ກຸທ຺ຘາ ໂອໂລເກສ຺ສາມິ, ຠສ຺ມາມຸຏ຺ຐິ ວິຍ ວິປ຺ປກິຣິສ຺ສຕິ. ອິມິນາ ກາຣເຓນ ນ ສກ຺ກາ ມຍາ ຄນ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ. ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ປຸນທິວເສປິ ຍາຈເຕວ. ອຖ ນໍ ສາ ເອວມາຫ – ‘‘ອຫໍ ຕາວ ເກນຈິ ປຣິຍາເຍນ ນ ຄມິສ຺ສາມິ, ອິເມ ປນ ເມ ປຸຕ຺ຕາ ນາຄກຸມາຣາ ຕວ ສມ຺ຠເວນ ຊາຕຕ຺ຕາ ມນຸສ຺ສຊາຕິກາ. ສເຈ ເຕ ມຍິ ສິເນໂຫ ອຕ຺ຖິ, ອິເມສຸ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ຠວ. ອິເມ ໂຂ ປນ ອຸທກພີຊກາ ສຸຂຸມາລາ ມຄ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕາ ວາຕາຕເປນ ກິລມິຕ຺ວາ ມເຣຍ຺ຍຸໍ, ຕສ຺ມາ ເອກໍ ນາວໍ ຂຓາເປຕ຺ວາ ອຸທກສ຺ສ ປູຣາເປຕ຺ວາ ຕາຍ ທ຺ເວ ປຸຕ຺ຕເກ ອຸທກກີຬໍ ກີຬາເປຕ຺ວາ ນຄເຣປິ ອນ຺ໂຕວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍເຍວ ໂປກ຺ຂຣຓິໍກາເຣຍ຺ຍາສິ, ເອວໍ ເຕ ນ ກິລມິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ.

ສາ ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ຣາຊປຸຕ຺ຕໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕເກ ອາລິງ຺ຄິຕ຺ວາ ຖນນ຺ຕເຣ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ສີເສ ຈຸມ຺ພິຕ຺ວາ ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ ນິຍ຺ຍາເທຕ຺ວາ ໂຣທິຕ຺ວາ ກນ຺ທິຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ອນ຺ຕຣຘາຍິຕ຺ວາ ນາຄຠວນໍ ອຄມາສິ. ຣາຊປຸຕ຺ໂຕປິ ໂທມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ໂຕ ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ ນິເວສນາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ອກ຺ຂີນິ ປຸຎ຺ຉິຕ຺ວາ ອມຈ຺ເຈ ອຸປສງ຺ກມິ. ເຕ ຕໍ ຕຕ຺ເຖວ ອຠິສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ ‘‘ເທວ, ອມ຺ຫາກໍ ນຄຣໍ ຄຈ຺ຉາມາ’’ຕິ ວທິໍສຸ. ເຕນ ຫິ ສີຆໍ ນາວໍ ຂຓິຕ຺ວາ ສກຏໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ອຸທກສ຺ສ ປູເຣຕ຺ວາ ອຸທກປິຏ຺ເຐ ວຓ຺ຓຄນ຺ຘສມ຺ປນ຺ນານິ ນານາປຸປ຺ຜານິ ວິກິຣຖ, ມມ ປຸຕ຺ຕາ ອຸທກພີຊກາ, ເຕ ຕຕ຺ຖ ກີຬນ຺ຕາ ສຸຂໍ ຄມິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ. ອມຈ຺ຈາ ຕຖາ ກຣິໍສຸ. ຣາຊາ ພາຣາຓສິໍ ປຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕນຄຣໍ ປວິສິຕ຺ວາ ໂສຬສສຫສ຺ສາຫິ ນາຏກິຕ຺ຖີຫິ ອມຈ຺ຈາທີຫິ ຈ ປຣິວຸໂຕ ມຫາຕເລ ນິສີທິຕ຺ວາ ສຕ຺ຕາຫໍ ມຫາປານໍ ປິວິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕານໍ ອຕ຺ຖາຍ ໂປກ຺ຂຣຓິໍ ກາເຣສິ. ເຕ ນິພທ຺ຘໍ ຕຕ຺ຖ ກີຬິໍສຸ.

ອເຖກທິວສໍ ໂປກ຺ຂຣຓິຍໍ ອຸທເກ ປເວສິຍມາເນ ເອໂກ ກຈ຺ຉໂປ ປວິສິຕ຺ວາ ນິກ຺ຂມນຏ຺ຐານໍ ອປສ຺ສນ຺ໂຕ ໂປກ຺ຂຣຓິຕເລ ນິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ທາຣການໍ ກີຬນກາເລ ອຸທກໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍ ສີສໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເຕ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ປຸນ ອຸທເກ ນິມຸຊ຺ຊິ. ເຕ ຕໍ ທິສ຺ວາ ຠີຕາ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ, ໂປກ຺ຂຣຓິຍໍ ເອໂກ ຍກ຺ໂຂ ອມ຺ເຫ ຕາເສຕີ’’ຕິ ອາຫໍສຸ. ຣາຊາ ‘‘ຄຈ຺ຉຖ ນໍ ຄຓ຺ຫຖາ’’ຕິ ປຸຣິເສ ອາຓາເປສິ. ເຕ ຊາລໍ ຂິປິຕ຺ວາ ກຈ຺ຉປໍ ອາທາຍ ຣຎ຺ໂຎ ທສ຺ເສສຸໍ. ກຸມາຣາ ຕໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ເອສ, ຕາຕ, ປິສາໂຈ’’ຕິ ວິຣວິໍສຸ. ຣາຊາ ປຸຕ຺ຕສິເນເຫນ ກຈ຺ຉປສ຺ສ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ‘‘ຄຈ຺ຉຖສ຺ສ ກມ຺ມກາຣຓໍ ກໂຣຖາ’’ຕິ ອາຓາເປສິ. ຕຕ຺ຣ ເອກຈ຺ເຈ ‘‘ອຍໍ ຣາຊເວຣິໂກ, ເອຕໍ ອຸທຸກ຺ຂເລ ມຸສເລຫິ ຈຸຓ຺ຓວິຈຸຓ຺ຓໍ ກາຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ອາຫໍສຸ, ເອກຈ຺ເຈ ‘‘ຕີຫິ ປາເກຫິ ປຈິຕ຺ວາ ຂາທິຕຸໍ’’, ເອກຈ຺ເຈ ‘‘ອງ຺ຄາເຣສຸ ອຸຕ຺ຕາເປຕຸໍ,’’ ເອກຈ຺ເຈ ‘‘ອນ຺ໂຕກຏາເຫເຍວ ນໍ ປຈິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ອາຫໍສຸ. ເອໂກ ປນ ອຸທກຠີຣຸໂກ ອມຈ຺ໂຈ ‘‘ອິມໍ ຍມຸນາຍ ອາວຏ຺ເຏ ຂິປິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ໂສ ຕຕ຺ຖ ມຫາວິນາສໍ ປາປຸຓິສ຺ສຕິ. ເອວຣູປາ ຫິສ຺ສ ກມ຺ມກາຣຓາ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ອາຫ. ກຈ຺ຉໂປ ຕສ຺ສ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ສີສໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ເອວມາຫ – ‘‘ອມ຺ໂຠ, ກິໍ ເຕ ມຍາ ອປຣາໂຘ ກໂຕ, ເກນ ມໍ ເອວຣູປໍ ກມ຺ມກາຣຓໍ ວິຈາເຣສິ. ມຍາ ຫິ ສກ຺ກາ ອິຕຣາ ກມ຺ມກາຣຓາ ສຫິຕຸໍ, ອຍໍ ປນ ອຕິກກ຺ຂໂຬ, ມາ ເອວໍ ອວຈາ’’ຕິ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ‘‘ອິມໍ ເອຕເທວ ກາເຣຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ຍມຸນາຍ ອາວຏ຺ເຏ ຂິປາເປສິ. ປຸຣິໂສ ຕຖາ ອກາສິ. ໂສ ເອກໍ ນາຄຠວນຄາມິໍ ອຸທກວາຫໍ ປຕ຺ວາ ນາຄຠວນໍ ອຄມາສິ.

ອຖ ນໍ ຕສ຺ມິໍ ອຸທກວາເຫ ກີຬນ຺ຕາ ຘຕຣຏ຺ຐນາຄຣຎ຺ໂຎ ປຸຕ຺ຕາ ນາຄມາຓວກາ ທິສ຺ວາ ‘‘ຄຓ຺ຫຖ ນໍ ທາສ’’ນ຺ຕິ ອາຫໍສຸ. ໂສ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຫໍ ພາຣາຓສິຣຎ຺ໂຎ ຫຕ຺ຖາ ມຸຈ຺ຈິຕ຺ວາ ເອວຣູປານໍ ຜຣຸສານໍ ນາຄານໍ ຫຕ຺ຖໍ ປຕ຺ໂຕ, ເກນ ນຸ ໂຂ ອຸປາເຍນ ມຸຈ຺ເຈຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ‘‘ອຕ຺ເຖໂສ ອຸປາໂຍ’’ຕິ ມຸສາວາທໍ ກຕ຺ວາ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສ ນາຄຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕກາ ຫຸຕ຺ວາ ກສ຺ມາ ເອວໍ ວເທຖ, ອຫໍ ຈິຕ຺ຕຈູໂຬ ນາມ ກຈ຺ຉໂປ ພາຣາຓສິຣຎ຺ໂຎ ທູໂຕ, ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ອາຄໂຕ, ອມ຺ຫາກໍ ຣາຊາ ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສ ຘີຕຣໍ ທາຕຸກາໂມ ມໍ ປຫິຓິ, ຕສ຺ສ ມໍ ທສ຺ເສຖາ’’ຕິ ອາຫ. ເຕ ໂສມນສ຺ສຊາຕາ ຕໍ ອາທາຍ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈສຸໍ. ຣາຊາ ‘‘ອາເນຖ ນ’’ນ຺ຕິ ຕໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ທິສ຺ວາວ ອນຕ຺ຕມໂນ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ເອວໍ ລາມກສຣີໂຣ ທູຕກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕີ’’ຕິ ອາຫ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ກຈ຺ຉໂປ ‘‘ກິໍ ປນ, ມຫາຣາຊ, ທູເຕຫິ ນາມ ຕາລປ຺ປມາເຓຫິ ຠວິຕພ຺ພໍ, ສຣີຣຎ຺ຫິ ຂຸທ຺ທກໍ ວາ ມຫນ຺ຕໍ ວາ ອປ຺ປມາຓໍ, ຄຕຄຕຏ຺ຐາເນ ກມ຺ມນິປ຺ຜາທນເມວ ປມາຓໍ. ມຫາຣາຊ, ອມ຺ຫາກໍ ຣຎ຺ໂຎ ພຫູ ທູຕາ. ຖເລ ກມ຺ມໍ ມນຸສ຺ສາ ກໂຣນ຺ຕິ, ອາກາເສ ປກ຺ຂິໂນ, ອຸທເກ ອຫເມວ. ອຫຎ຺ຫິ ຈິຕ຺ຕຈູໂຬ ນາມ ກຈ຺ຉໂປ ຐານນ຺ຕຣປ຺ປຕ຺ໂຕ ຣາຊວລ຺ລໂຠ, ມາ ມໍ ປຣິຠາສຖາ’’ຕິ ອຕ຺ຕໂນ ຄຸຓໍ ວຓ຺ເຓສິ. ອຖ ນໍ ຘຕຣຏ຺ໂຐ ປຸຈ຺ຉິ ‘‘ເກນ ປນຕ຺ເຖນ ຣຎ຺ຎາ ເປສິໂຕສີ’’ຕິ. ມຫາຣາຊ, ຣາຊາ ມໍ ເອວມາຫ ‘‘ມຍາ ສກລຊມ຺ພຸທີເປ ຣາຊູຫິ ສທ຺ຘິໍ ມິຕ຺ຕຘມ຺ໂມ ກໂຕ, ອິທານິ ຘຕຣຏ຺ເຐນ ນາຄຣຎ຺ຎາ ສທ຺ຘິໍ ມິຕ຺ຕຘມ຺ມໍ ກາຕຸໍ ມມ ຘີຕຣໍ ສມຸທ຺ທຊໍ ທມ຺ມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ມໍ ປຫິຓິ. ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ປປຎ຺ຈໍ ອກຕ຺ວາ ມຍາ ສທ຺ຘິໍເຍວ ປຸຣິສໍ ເປເສຕ຺ວາ ທິວສໍ ວວຕ຺ຖເປຕ຺ວາ ທາຣິກໍ ຄຓ຺ຫຖາ’’ຕິ. ໂສ ຕຸສ຺ສິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ສກ຺ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ນາຄມາຓວເກ ເປເສສິ ‘‘ຄຈ຺ຉຖ, ຣຎ຺ໂຎ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ທິວສໍ ວວຕ຺ຖເປຕ຺ວາ ເອຖາ’’ຕິ. ເຕ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ກຈ຺ຉປໍ ຄເຫຕ຺ວາ ນາຄຠວນາ ນິກ຺ຂມິໍສຸ.

ກຈ຺ຉໂປ ຍມຸນາຍ ພາຣາຓສິຍາ ຈ ອນ຺ຕເຣ ເອກໍ ປທຸມສຣໍ ທິສ຺ວາ ເອເກນຸປາເຍນ ປລາຍິຕຸກາໂມ ເອວມາຫ – ‘‘ໂຠ ນາຄມາຓວກາ, ອມ຺ຫາກໍ ຣາຊາ ປຸຕ຺ຕທາຣາ ຈສ຺ສ ມໍ ອຸທເກ ໂຄຈຣຕ຺ຕາ ຣາຊນິເວສນໍ ອາຄຕໍ ທິສ຺ວາວ ປທຸມານິ ໂນ ເທຫິ, ຠິສມູລານິ ເທຫີຕິ ຍາຈນ຺ຕິ. ອຫໍ ເຕສໍ ອຕ຺ຖາຍ ຕານິ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມິ, ເອຕ຺ຖ ມໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ມໍ ອປສ຺ສນ຺ຕາປິ ປຸເຣຕຣໍ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ຄຈ຺ຉຖ, ອຫໍ ໂວ ຕຕ຺ເຖວ ປສ຺ສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ເຕ ຕສ຺ສ ສທ຺ທຫິຕ຺ວາ ຕໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊສຸໍ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ເອກມນ຺ເຕ ນິລີຍິ. ອິຕເຣປິ ນໍ ອທິສ຺ວາ ‘‘ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ຄໂຕ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ມາຓວກວຓ຺ເຓນ ຣາຊານໍ ອຸປສງ຺ກມິໍສຸ. ຣາຊາ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກຕ຺ວາ ‘‘ກຸໂຕ ອາຄຕຕ຺ຖາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ‘‘ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສ ສນ຺ຕິກາ, ມຫາຣາຊາ’’ຕິ. ‘‘ກິໍກາຣຓາ ອິຘາຄຕາ’’ຕິ? ‘‘ມຫາຣາຊ, ມຍໍ ຕສ຺ສ ທູຕາ, ຘຕຣຏ຺ໂຐ ໂວ ອາໂຣຄ຺ຍໍ ປຸຈ຺ຉຕິ. ສເຈ ຍໍ ໂວ ອິຈ຺ຉຖ, ຕໍ ໂນ ວເທຖ. ຕຸມ຺ຫາກໍ ກິຣ ຘີຕຣໍ ສມຸທ຺ທຊໍ ອມ຺ຫາກໍ ຣຎ຺ໂຎ ປາທປຣິຈາຣິກໍ ກຕ຺ວາ ເທຖາ’’ຕິ ອິມມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ຕາ ປຐມໍ ຄາຖມາຫໍສຸ –

໗໘໔.

‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣຕນໍ ອຕ຺ຖິ, ຘຕຣຏ຺ຐນິເວສເນ;

ສພ຺ພານິ ເຕ ອຸປຍນ຺ຕຸ, ຘີຕຣໍ ເທຫິ ຣາຊິໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພານິ ເຕ ອຸປຍນ຺ຕູຕິ ຕສ຺ສ ນິເວສເນ ສພ຺ພານິ ຣຕນານິ ຕວ ນິເວສນໍ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ທຸຕິຍໍ ຄາຖມາຫ –

໗໘໕.

‘‘ນ ໂນ ວິວາໂຫ ນາເຄຫິ, ກຕປຸພ຺ໂພ ກຸທາຈນໍ;

ຕໍ ວິວາຫໍ ອສໍຍຸຕ຺ຕໍ, ກຖໍ ອມ຺ເຫ ກໂຣມເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອສໍຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຍຸຕ຺ຕໍ ຕິຣຈ຺ຉາເນຫິ ສທ຺ຘິໍ ສໍສຄ຺ຄໍ ອນນຸຈ຺ຉວິກໍ. ອມ຺ເຫຕິ ອມ຺ເຫ ມນຸສ຺ສຊາຕິກາ ສມານາ ກຖໍ ຕິຣຈ຺ຉານຄຕສມ຺ພນ຺ຘໍ ກໂຣມາຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ນາຄມາຓວກາ ‘‘ສເຈ ເຕ ຘຕຣຏ຺ເຐນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ພນ຺ໂຘ ອນນຸຈ຺ຉວິໂກ, ອຖ ກສ຺ມາ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປຏ຺ຐາກໍ ຈິຕ຺ຕຈູຬໍ ນາມ ກຈ຺ຉປໍ ‘ສມຸທ຺ທຊໍ ນາມ ເຕ ຘີຕຣໍ ທມ຺ມີ’ຕິ ອມ຺ຫາກໍ ຣຎ຺ໂຎ ເປເສສິ? ເອວໍ ເປເສຕ຺ວາ ອິທານິ ເຕ ອມ຺ຫາກໍ ຣາຊານໍ ປຣິຠວໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ກຕ຺ຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕກໍ ມຍໍ ຊານິສ຺ສາມ. ມຍຎ຺ຫິ ນາຄມາຓວກາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຣາຊານໍ ຕຊ຺ເຊນ຺ຕາ ທ຺ເວ ຄາຖາ ອຠາສິໍສຸ –

໗໘໖.

‘‘ຊີວິຕໍ ນູນ ເຕ ຈຕ຺ຕໍ, ຣຏ຺ຐໍ ວາ ມນຸຊາຘິປ;

ນ ຫິ ນາເຄ ກຸປິຕມ຺ຫິ, ຈິຣໍ ຊີວນ຺ຕິ ຕາທິສາ.

໗໘໗.

‘‘ໂຍ ຕ຺ວໍ ເທວ ມນຸສ຺ໂສສິ, ອິທ຺ຘິມນ຺ຕໍ ອນິທ຺ຘິມາ;

ວຣຸຓສ຺ສ ນິຍໍ ປຸຕ຺ຕໍ, ຍາມຸນໍ ອຕິມຎ຺ຎສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຣຏ຺ຐໍ ວາຕິ ເອກໍເສນ ຕຍາ ຊີວິຕໍ ວາ ຣຏ຺ຐໍ ວາ ຈຕ຺ຕໍ. ຕາທິສາຕິ ຕຸມ຺ຫາທິສາ ເອວໍ ມຫານຸຠາເວ ນາເຄ ກຸປິເຕ ຈິຣໍ ຊີວິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ອນ຺ຕຣາວ ອນ຺ຕຣຘາຍນ຺ຕິ. ໂຍ ຕ຺ວໍ, ເທວ, ມນຸສ຺ໂສສີຕິ ເທວ, ໂຍ ຕ຺ວໍ ມນຸສ຺ໂສ ສມາໂນ. ວຣຸຓສ຺ສາຕິ ວຣຸຓນາຄຣາຊສ຺ສ. ນິຍໍ ປຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກປຸຕ຺ຕໍ. ຍາມຸນນ຺ຕິ ຍມຸນາຍ ເຫຏ຺ຐາ ຊາຕໍ.

ຕໂຕ ຣາຊາ ທ຺ເວ ຄາຖາ ອຠາສິ –

໗໘໘.

‘‘ນາຕິມຎ຺ຎາມິ ຣາຊານໍ, ຘຕຣຏ຺ຐໍ ຍສສ຺ສິນໍ;

ຘຕຣຏ຺ໂຐ ຫິ ນາຄານໍ, ພຫູນມປິ ອິສ຺ສໂຣ.

໗໘໙.

‘‘ອຫິ ມຫານຸຠາໂວປິ, ນ ເມ ຘີຕຣມາຣໂຫ;

ຂຕ຺ຕິໂຍ ຈ ວິເທຫານໍ, ອຠິຊາຕາ ສມຸທ຺ທຊາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ພຫູນມປີຕິ ປຎ຺ຈໂຍຊນສຕິກສ຺ສ ນາຄຠວນສ຺ສ ອິສ຺ສຣຠາວໍ ສນ຺ຘາເຍວມາຫ. ນ ເມ ຘີຕຣມາຣໂຫຕິ ເອວໍ ມຫານຸຠາໂວປິ ປນ ໂສ ອຫິຊາຕິກຕ຺ຕາ ມມ ຘີຕຣໍ ອຣໂຫ ນ ໂຫຕິ. ‘‘ຂຕ຺ຕິໂຍ ຈ ວິເທຫານ’’ນ຺ຕິ ອິທໍ ມາຕິປກ຺ເຂ ຎາຕເກ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອາຫ. ສມຸທ຺ທຊາຕິ ໂສ ຈ ວິເທຫຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ມມ ຘີຕາ ສມຸທ຺ທຊາ ຈາຕິ ອຸໂຠປິ ອຠິຊາຕາ. ເຕ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສໍວາສໍ ອຣຫນ຺ຕິ. ນ ເຫສາ ມຓ຺ຑູກຠກ຺ຂສ຺ສ ສປ຺ປສ຺ສ ອນຸຈ຺ຉວິກາຕິ ອາຫ.

ນາຄມາຓວກາ ຕໍ ຕຕ຺ເຖວ ນາສາວາເຕນ ມາເຣຕຸກາມາ ຫຸຕ຺ວາປິ ‘‘ອມ຺ຫາກໍ ທິວສໍ ວວຕ຺ຖາປນຕ຺ຖາຍ ເປສິຕາ, ອິມໍ ມາເຣຕ຺ວາ ຄນ຺ຕຸໍ ນ ຍຸຕ຺ຕໍ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ອາຈິກ຺ຂິຕ຺ວາ ຊານິສ຺ສາມາ’’ຕິ ຕຕ຺ເຖວ ອນ຺ຕຣຫິຕາ ‘‘ກິໍ, ຕາຕາ, ລທ຺ຘາ ໂວ ຣາຊຘີຕາ’’ຕິ ຣຎ຺ຎາ ປຸຈ຺ຉິຕາ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ‘‘ກິໍ, ເທວ, ອມ຺ເຫ ອກາຣຓາ ຍຕ຺ຖ ວາ ຕຕ຺ຖ ວາ ເປເສສິ. ສເຈປິ ມາເຣຕຸກາໂມ, ອິເຘວ ໂນ ມາເຣຫິ. ໂສ ຕຸມ຺ເຫ ອກ຺ໂກສຕິ ປຣິຠາສຕິ, ອຕ຺ຕໂນ ຘີຕຣໍ ຊາຕິມາເນນ ອຸກ຺ຂິປຕີ’’ຕິ ເຕນ ວຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ອວຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ວຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ໂກຘໍ ອຸປ຺ປາທຍິໍສຸ. ໂສ ອຕ຺ຕໂນ ປຣິສໍ ສນ຺ນິປາເຕຕຸໍ ອາຓາເປນ຺ໂຕ ອາຫ –

໗໙໐.

‘‘ກມ຺ພລສ຺ສຕຣາ ອຸຏ຺ເຐນ຺ຕຸ, ສພ຺ເພ ນາເຄ ນິເວທຍ;

ພາຣາຓສິໍ ປວຊ຺ຊນ຺ຕຸ, ມາ ຈ ກຎ຺ຈິ ວິເຫຐຍຸ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກມ຺ພລສ຺ສຕຣາ ອຸຏ຺ເຐນ຺ຕູຕິ ກມ຺ພລສ຺ສຕຣາ ນາມ ຕສ຺ສ ມາຕຸປກ຺ຂິກາ ສິເນຣຸປາເທ ວສນນາຄາ, ເຕ ຈ ອຸຏ຺ຐຫນ຺ຕຸ. ອຎ຺ເຎ ຈ ຈຕູສຸ ທິສາສຸ ອນຸທິສາສຸ ຍຕ຺ຕກາ ວາ ມຍ຺ຫໍ ວຈນກຣາ, ເຕ ສພ຺ເພ ນາເຄ ນິເວທຍ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ຊານາເປຖ, ຂິປ຺ປໍ ກິຣ ສນ຺ນິປາເຕຖາຕິ ອາຓາເປນ຺ໂຕ ເອວມາຫ. ຕໂຕ ສພ຺ເພເຫວ ສີຆໍ ສນ຺ນິປຕິເຕຫິ ‘‘ກິໍ ກໂຣມ, ເທວາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ສພ຺ເພປິ ເຕ ນາຄາ ພາຣາຓສິໍ ປວຊ຺ຊນ຺ຕູ’’ຕິ ອາຫ. ‘‘ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ກິໍ ກາຕພ຺ພໍ, ເທວ, ຕໍ ນາສາວາຕປ຺ປຫາເຣນ ຠສ຺ມໍ ກໂຣມາ’’ຕິ ຈ ວຸຕ຺ເຕ ຣາຊຘີຕຣິ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ຕຕາຍ ຕສ຺ສາ ວິນາສໍ ອນິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ‘‘ມາ ຈ ກຎ຺ຈິ ວິເຫຐຍຸ’’ນ຺ຕິ ອາຫ, ຕຸມ຺ເຫສຸ ໂກຈິ ກຎ຺ຈິ ມາ ວິເຫຐຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຍເມວ ວາ ປາໂຐ.

ອຖ ນໍ ນາຄາ ‘‘ສເຈ ໂກຈິ ມນຸສ຺ໂສ ນ ວິເຫເຐຕພ຺ໂພ, ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ກິໍ ກຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ ອາຫໍສຸ. ອຖ ເນ ‘‘ອິທຎ຺ຈິທຎ຺ຈ ກໂຣຖ, ອຫມ຺ປິ ອິທໍ ນາມ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອາຈິກ຺ຂນ຺ໂຕ ຄາຖາທ຺ວຍມາຫ –

໗໙໑.

‘‘ນິເວສເນສຸ ໂສພ຺ເຠສຸ, ຣຖິຍາ ຈຈ຺ຈເຣສຸ ຈ;

ຣຸກ຺ຂຄ຺ເຄສຸ ຈ ລມ຺ພນ຺ຕຸ, ວິຕຕາ ໂຕຣເຓສຸ ຈ.

໗໙໒.

‘‘ອຫມ຺ປິ ສພ຺ພເສເຕນ, ມຫຕາ ສຸມຫໍ ປຸຣໍ;

ປຣິກ຺ຂິປິສ຺ສໍ ໂຠເຄຫິ, ກາສີນໍ ຊນຍໍ ຠຍ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂສພ຺ເຠສູຕິ ໂປກ຺ຂຣຓີສຸ. ຣຖິຍາຕິ ຣຖິກາຍ. ວິຕຕາຕິ ວິຕຕສຣີຣາ ມຫາສຣີຣາ ຫຸຕ຺ວາ ເອເຕສຸ ເຈວ ນິເວສນາທີສຸ ທ຺ວາຣໂຕຣເຓສຸ ຈ ໂອລມ຺ພນ຺ຕຸ, ເອຕ຺ຕກໍ ນາຄາ ກໂຣນ຺ຕຸ, ກໂຣນ຺ຕາ ຈ ນິເວສເນ ຕາວ ມຎ຺ຈປີຐານໍ ເຫຏ຺ຐາ ຈ ອຸປຣິ ຈ ອນ຺ໂຕຄພ຺ຠພຫິຄພ຺ຠາທີສຸ ຈ ໂປກ຺ຂຣຓິຍໍ ອຸທກປິຏ຺ເຐ ຣຖິກາທີນໍ ປສ຺ເສສຸ ເຈວ ຖເລສຸ ຈ ມຫນ຺ຕານິ ສຣີຣານິ ມາເປຕ຺ວາ ມຫນ຺ເຕ ຜເຓ ກຕ຺ວາ ກມ຺ມາຣຄຄ຺ຄຣີ ວິຍ ຘມມານາ ‘‘ສຸສູ’’ຕິ ສທ຺ທໍ ກໂຣນ຺ຕາ ໂອລມ຺ພຖ ຈ ນິປຊ຺ຊຖ ຈ. ອຕ຺ຕານໍ ປນ ຕຣຸຓທາຣການໍ ຊຣາຊິຓ຺ຓານໍ ຄພ຺ຠິນິຕ຺ຖີນໍ ສມຸທ຺ທຊາຍ ຈາຕິ ອິເມສໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ມາ ທສ຺ສຍິຕ຺ຖ. ອຫມ຺ປິ ສພ຺ພເສເຕນ ມຫນ຺ເຕນ ສຣີເຣນ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສຸມຫນ຺ຕໍ ກາສິປຸຣໍ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ໂຠເຄຫິ ປຣິກ຺ຂິປິສ຺ສໍ, ມຫນ຺ເຕນ ຜເຓນ ນໍ ຉາເທຕ຺ວາ ເອກນ຺ຘກາຣໍ ກຕ຺ວາ ກາສີນໍ ຠຍໍ ຊນຍນ຺ໂຕ ‘‘ສຸສູ’’ຕິ ສທ຺ທໍ ມຸຎ຺ຈິສ຺ສາມີຕິ.

ອຖ ສພ຺ເພ ນາຄາ ຕຖາ ອກໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໗໙໓.

‘‘ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ອຸຣຄາເນກວຓ຺ຓິໂນ;

ພາຣາຓສິໍ ປວຊ຺ຊິໍສຸ, ນ ຈ ກຎ຺ຈິ ວິເຫຐຍຸໍ.

໗໙໔.

‘‘ນິເວສເນສຸ ໂສພ຺ເຠສຸ, ຣຖິຍາ ຈຈ຺ຈເຣສຸ ຈ;

ຣຸກ຺ຂຄ຺ເຄສຸ ຈ ລມ຺ພິໍສຸ, ວິຕຕາ ໂຕຣເຓສຸ ຈ.

໗໙໕.

‘‘ເຕສຸ ທິສ຺ວານ ລມ຺ພນ຺ເຕ, ປຸຖູ ກນ຺ທິໍສຸ ນາຣິໂຍ;

ນາເຄ ໂສຓ຺ຑິກເຕ ທິສ຺ວາ, ປສ຺ສສນ຺ເຕ ມຸຫຸໍ ມຸຫຸໍ.

໗໙໖.

‘‘ພາຣາຓສີ ປພ຺ຍຖິຕາ, ອາຕຸຣາ ສມປຊ຺ຊຖ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ຘີຕຣໍ ເທຫິ ຣາຊິໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອເນກວຓ຺ຓິໂນຕິ ນີລາທິວເສນ ອເນກວຓ຺ຓາ. ເອວຣູປານິ ຫິ ເຕ ຣູປານິ ມາປຍິໍສຸ. ປວຊ຺ຊິໍສູຕິ ອຑ຺ຒຣຕ຺ຕສມເຍ ປວິສິໍສຸ. ລມ຺ພິໍສູຕິ ຘຕຣຏ຺ເຐນ ວຸຕ຺ຕນິຍາເມເນວ ເຕ ສພ຺ເພສຸ ຐາເນສຸ ມນຸສ຺ສານໍ ສຎ຺ຈາຣໍ ປຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ໂອລມ຺ພິໍສຸ. ທູຕາ ຫຸຕ຺ວາ ອາຄຕາ ປນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ນາຄມາຓວກາ ຣໂຎ ສຍນສ຺ສ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປາເທ ປຣິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອຸປຣິສີເສ ມຫນ຺ເຕ ຜເຓ ກຕ຺ວາ ຕຸຓ຺ເຑຫິ ສີສໍ ປຫຣນ຺ຕາ ວິຍ ທາຐາ ວິວຣິຕ຺ວາ ປສ຺ສສນ຺ຕາ ອຏ຺ຐໍສຸ. ຘຕຣຏ຺ໂຐປິ ອຕ຺ຕນາ ວຸຕ຺ຕນິຍາເມນ ນຄຣໍ ປຏິຈ຺ຉາເທສິ. ປພຸຊ຺ຌມານາ ປຸຣິສາ ຍໂຕ ຍໂຕ ຫຕ຺ຖໍ ວາ ປາທໍ ວາ ປສາເຣນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ສປ຺ເປ ຉຸປິຕ຺ວາ ‘‘ສປ຺ໂປ, ສປ຺ໂປ’’ຕິ ວິຣວນ຺ຕິ. ປຸຖູ ກນ຺ທິໍສູຕິ ເຍສຸ ເຄເຫສຸ ທີປາ ຊລນ຺ຕິ, ເຕສຸ ອິຕ຺ຖິໂຍ ປພຸທ຺ຘາ ທ຺ວາຣໂຕຣຓໂຄປານສິໂຍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ໂອລມ຺ພນ຺ເຕ ນາເຄ ທິສ຺ວາ ພຫູ ເອກປ຺ປຫາເຣເນວ ກນ຺ທິໍສຸ. ເອວໍ ສກລນຄຣໍ ເອກໂກລາຫລໍ ອໂຫສິ. ໂສຓ຺ຑິກເຕຕິ ກຕຜເຓ.

ປກ຺ກນ຺ທຸນ຺ຕິ ວິຠາຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ນາຄານໍ ອສ຺ສາສວາເຕນ ສກລນຄເຣ ຣາຊນິເວສເນ ຈ ອຸປ຺ປາຕິຍມາເນ ວິຍ ຠີຕາ ມນຸສ຺ສາ ‘‘ນາຄຣາຊາໂນ ກິສ຺ສ ໂນ ວິເຫຐຖາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຕຸມ຺ຫາກໍ ຣາຊາ ‘‘ຘີຕຣໍ ທສ຺ສາມີ’’ຕິ ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສ ທູຕໍ ເປເສຕ຺ວາ ປຸນ ຕສ຺ສ ທູເຕຫິ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ເທຫີ’’ຕິ ວຸຕ຺ໂຕ ອມ຺ຫາກໍ ຣາຊານໍ ອກ຺ໂກສຕິ ປຣິຠາສຕິ. ‘‘ສເຈ ອມ຺ຫາກໍ ຣຎ຺ໂຎ ຘີຕຣໍ ນ ທສ຺ສຕິ, ສກລນຄຣສ຺ສ ຊີວິຕໍ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ເຕນ ຫິ ໂນ, ສາມິ, ໂອກາສໍ ເທຖ, ມຍໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຣາຊານໍ ຍາຈິສ຺ສາມາ’’ຕິ ຍາຈນ຺ຕາ ໂອກາສໍ ລຠິຕ຺ວາ ຣາຊທ຺ວາຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມຫນ຺ເຕນ ຣເວນ ປກ຺ກນ຺ຕິໍສຸ. ຠຣິຍາໂຍປິສ຺ສ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ຄພ຺ເຠສຸ ນິປນ຺ນກາວ ‘‘ເທວ, ຘີຕຣໍ ຘຕຣຏ຺ຐຣຎ຺ໂຎ ເທຫີ’’ຕິ ເອກປ຺ປຫາເຣນ ກນ຺ທິໍສຸ. ເຕປິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ນາຄມາຓວກາ ‘‘ເທຫີ’’ຕິ ຕຸຓ຺ເຫຫິ ສີສໍ ປຫຣນ຺ຕາ ວິຍ ທາຐາ ວິວຣິຕ຺ວາ ປສ຺ສສນ຺ຕາ ອຏ຺ຐໍສຸ.

ໂສ ນິປນ຺ນໂກວ ນຄຣວາສີນຎ຺ຈ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ຠຣິຍານໍ ປຣິເທວິຕສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ຈຕູຫິ ຈ ນາຄມາຓວເກຫິ ຕຊ຺ຊິຕຕ຺ຕາ ມຣຓຠຍຠີໂຕ ‘‘ມມ ຘີຕຣໍ ສມຸທ຺ທຊໍ ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສ ທມ຺ມີ’’ຕິ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ອວຈ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ສພ຺ເພປິ ນາຄຣາຊາໂນ ຕິຄາວຸຕມຕ຺ຕໍ ປຏິກ຺ກມິຕ຺ວາ ເທວນຄຣໍ ວິຍ ເອກໍ ນຄຣໍ ມາເປຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ຐິຕາ ‘‘ຘີຕຣໍ ກິຣ ໂນ ເປເສຕູ’’ຕິ ປຓ຺ຓາກາຣໍ ປຫິຓິໍສຸ. ຣາຊາ ເຕຫິ ອາຠຕໍ ປຓ຺ຓາກາຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ຄຈ຺ຉຖ, ອຫໍ ຘີຕຣໍ ອມຈ຺ຈານໍ ຫຕ຺ເຖ ປຫິຓິສ຺ສາມີ’’ຕິ ເຕ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ຘີຕຣໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ອຸປຣິປາສາທໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ສີຫປຎ຺ຊຣໍ ວິວຣິຕ຺ວາ ‘‘ອມ຺ມ, ປສ຺ເສຕໍ ອລງ຺ກຕນຄຣໍ, ຕ຺ວໍ ເອຕ຺ຖ ເອຕສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ອຄ຺ຄມເຫສີ ຠວິສ຺ສສິ, ນ ທູເຣ ອິໂຕ ຕໍ ນຄຣໍ, ອຸກ຺ກຓ຺ຐິຕກາເລເຍວ ອິຘ ອາຄນ຺ຕຸໍ ສກ຺ກາ, ເອຕ຺ຖ ຄນ຺ຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ສຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ສີສໍ ນ຺ຫາເປຕ຺ວາ ສພ຺ພາລງ຺ກາເຣຫິ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໂຍຄ຺ເຄ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ອມຈ຺ຈານໍ ຫຕ຺ເຖ ທຕ຺ວາ ປາເຫສິ. ນາຄຣາຊາໂນ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄມນໍ ກຕ຺ວາ ມຫາສກ຺ກາຣໍ ກຣິໍສຸ. ອມຈ຺ຈາ ນຄຣໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຕໍ ຕສ຺ສ ທຕ຺ວາ ພຫຸໍ ຘນໍ ອາທາຍ ນິວຕ຺ຕິໍສຸ. ເຕ ຣາຊຘີຕຣໍ ປາສາທໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕທິພ຺ພສຍເນ ນິປຊ຺ຊາເປສຸໍ. ຕງ຺ຂຓຎ຺ເຎວ ນໍ ນາຄມາຓວິກາ ຂຸຊ຺ຊາທິເວສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ມນຸສ຺ສປຣິຈາຣິກາ ວິຍ ປຣິວາຣຍິໍສຸ. ສາ ທິພ຺ພສຍເນ ນິປນ຺ນມຕ຺ຕາວ ທິພ຺ພຜສ຺ສໍ ຜຸສິຕ຺ວາ ນິທ຺ທໍ ໂອກ຺ກມິ.

ຘຕຣຏ຺ໂຐ ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ສທ຺ຘິໍ ນາຄປຣິສາຍ ຕຕ຺ຖ ອນ຺ຕຣຫິໂຕ ນາຄຠວເນເຍວ ປາຕຸຣໂຫສິ. ຣາຊຘີຕາ ປພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕທິພ຺ພສຍນໍ ອຎ຺ເຎ ຈ ສຸວຓ຺ຓປາສາທມຓິປາສາທາທໂຍ ອຸຍ຺ຍານໂປກ຺ຂຣຓິໂຍ ອລງ຺ກຕເທວນຄຣໍ ວິຍ ນາຄຠວນໍ ທິສ຺ວາ ຂຸຊ຺ຊາທິປຣິຈາຣິກາໂຍ ປຸຈ຺ຉິ ‘‘ອິທໍ ນຄຣໍ ອຕິວິຍ ອລງ຺ກຕໍ, ນ ອມ຺ຫາກໍ ນຄຣໍ ວິຍ, ກສ຺ເສຕ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ສາມິກສ຺ສ ເຕ ສນ຺ຕກໍ, ເທວິ, ນ ອປ຺ປປຸຎ຺ຎາ ເອວຣູປໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ລຠນ຺ຕິ, ມຫາປຸຎ຺ຎຕາຍ ເຕ ອຍໍ ລທ຺ຘາ’’ຕິ. ຘຕຣຏ຺ໂຐປິ ປຎ຺ຈໂຍຊນສຕິເກ ນາຄຠວເນ ເຠຣິໍ ຈຣາເປສິ ‘‘ໂຍ ສມຸທ຺ທຊາຍ ສປ຺ປວຓ຺ຓໍ ທສ຺ເສຕິ, ຕສ຺ສ ຣາຊທຓ຺ໂຑ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ. ຕສ຺ມາ ເອໂກປິ ຕສ຺ສາ ສປ຺ປວຓ຺ຓໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ນາມ ນາໂຫສິ. ສາ ມນຸສ຺ສໂລກສຎ຺ຎາຍ ເອວ ຕຕ຺ຖ ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທມານາ ປິຍສໍວາສໍ ວສິ.

ນຄຣກຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ອຸໂປສຖກຓ຺ຑໍ

ສາ ອປຣຠາເຄ ຘຕຣຏ຺ຐໍ ປຏິຈ຺ຈ ຄພ຺ຠໍ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕໍ ວິຊາຍິ, ຕສ຺ສ ປິຍທສ຺ສນຕ຺ຕາ ‘‘ສຸທສ຺ສໂນ’’ຕິ ນາມໍ ກຣິໍສຸ. ປຸນາປຣໍ ປຸຕ຺ຕໍ ວິຊາຍິ, ຕສ຺ສ ‘‘ທຕ຺ໂຕ’’ຕິ ນາມໍ ອກໍສຸ. ໂສ ປນ ໂພຘິສຕ຺ໂຕ. ປຸເນກໍ ປຸຕ຺ຕໍ ວິຊາຍິ, ຕສ຺ສ ‘‘ສຸໂຠໂຄ’’ຕິ ນາມໍ ກຣິໍສຸ. ອປຣມ຺ປິ ປຸຕ຺ຕໍ ວິຊາຍິ, ຕສ຺ສ ‘‘ອຣິຏ຺ໂຐ’’ຕິ ນາມໍ ກຣິໍສຸ. ອິຕິ ສາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຸຕ຺ເຕ ວິຊາຍິຕ຺ວາປິ ນາຄຠວນຠາວໍ ນ ຊານາຕິ. ອເຖກທິວສໍ ຕຣຸຓນາຄາ ອຣິຏ຺ຐສ຺ສ ອາຈິກ຺ຂິໍສຸ ‘‘ຕວ ມາຕາ ມນຸສ຺ສິຕ຺ຖີ, ນ ນາຄິນີ’’ຕິ. ອຣິຏ຺ໂຐ ‘‘ວີມໍສິສ຺ສາມິ ນ’’ນ຺ຕິ ເອກທິວສໍ ຖນໍ ປິວນ຺ໂຕວ ສປ຺ປສຣີຣໍ ມາເປຕ຺ວາ ນງ຺ຄຸຏ຺ຐຂຓ຺ເຑນ ມາຕຸ ປິຏ຺ຐິປາເທ ຆຏ຺ເຏສິ. ສາ ຕສ຺ສ ສປ຺ປສຣີຣໍ ທິສ຺ວາ ຠີຕຕສິຕາ ມຫາຣວໍ ຣວິຕ຺ວາ ຕໍ ຠູມິຍໍ ຂິປນ຺ຕີ ນເຂນ ຕສ຺ສ ອກ຺ຂິໍ ຠິນ຺ທິ. ຕໂຕ ໂລຫິຕໍ ປຄ຺ຆຣິ. ຣາຊາ ຕສ຺ສາ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ກິສ຺ເສສາ ວິຣວຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ອຣິຏ຺ເຐນ ກຕກິຣິຍໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ຄຓ຺ຫຖ, ນໍ ທາສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ ປາເປຖາ’’ຕິ ຕຊ຺ເຊນ຺ໂຕ ອາຄຈ຺ຉິ. ຣາຊຘີຕາ ຕສ຺ສ ກຸທ຺ຘຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕສິເນເຫນ ‘‘ເທວ, ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ອກ຺ຂິ ຠິນ຺ນໍ, ຂມເຖຕສ຺ສາປຣາຘ’’ນ຺ຕິ ອາຫ. ຣາຊາ ເອຕາຍ ເອວໍ ວທນ຺ຕິຍາ ‘‘ກິໍ ສກ຺ກາ ກາຕຸ’’ນ຺ຕິ ຂມິ. ຕໍ ທິວສໍ ສາ ‘‘ອິທໍ ນາຄຠວນ’’ນ຺ຕິ ອຎ຺ຎາສິ. ຕໂຕ ຈ ປຏ຺ຐາຍ ອຣິຏ຺ໂຐ ກາຓາຣິຏ຺ໂຐ ນາມ ຊາໂຕ. ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ປຸຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎຸຕໍ ປາປຸຓິໍສຸ.

ອຖ ເນສໍ ປິຕາ ໂຍຊນສຕິກໍ ໂຍຊນສຕິກໍ ກຕ຺ວາ ຣຊ຺ຊມທາສິ, ມຫນ຺ໂຕ ຍໂສ ອໂຫສິ. ໂສຬສ ໂສຬສ ນາຄກຎ຺ຎາສຫສ຺ສານິ ປຣິວາຣຍິໍສຸ. ປິຕຸ ເອກໂຍຊນສຕິກເມວ ຣຊ຺ຊໍ ອໂຫສິ. ຕໂຍ ປຸຕ຺ຕາ ມາເສ ມາເສ ມາຕາປິຕໂຣ ປສ຺ສິຕຸໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ປນ ອນ຺ວທ຺ຘມາສໍ ອາຄຈ຺ຉຕິ. ນາຄຠວເນ ສມຸຏ຺ຐິຕໍ ປຎ຺ຫໍ ໂພຘິສຕ຺ໂຕວ ກເຖຕິ. ປິຕຣາ ສທ຺ຘິໍ ວິຣູປກ຺ຂມຫາຣາຊສ຺ສປິ ອຸປຏ຺ຐານໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ສມຸຏ຺ຐິຕໍ ປຎ຺ຫມ຺ປິ ໂສວ ກເຖຕິ. ອເຖກທິວສໍ ວິຣູປກ຺ເຂ ນາຄປຣິສາຍ ສທ຺ຘິໍ ຕິທສປຸຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສກ຺ກໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ນິສິນ຺ເນ ເທວານໍ ອນ຺ຕເຣ ປຎ຺ໂຫ ສມຸຏ຺ຐາສິ. ຕໍ ໂກຈິ ກເຖຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ, ປລ຺ລງ຺ກວຣຄໂຕ ປນ ຫຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕວ ກເຖສິ. ອຖ ນໍ ເທວຣາຊາ ທິພ຺ພຄນ຺ຘປຸປ຺ເຜຫິ ປູເຊຕ຺ວາ ‘‘ທຕ຺ຕ, ຕ຺ວໍ ປຖວິສມາຍ ວິປຸລາຍ ປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຠູຣິທຕ຺ໂຕ ນາມ ໂຫຫີ’’ຕິ ‘‘ຠູຣິທຕ຺ໂຕ’’ ຕິສ຺ສ ນາມໍ ອກາສິ. ໂສ ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສກ຺ກສ຺ສ ອຸປຏ຺ຐານໍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອລງ຺ກຕເວຊຍນ຺ຕປາສາທໍ ເທວຈ຺ຉຣາຫິ ອາກິຓ຺ຓໍ ອຕິມໂນຫຣໍ ສກ຺ກສ຺ສ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ທິສ຺ວາ ເທວໂລເກ ປິຍໍ ກຕ຺ວາ ‘‘ກິໍ ເມ ອິມິນາ ມຓ຺ຑູກຠກ຺ເຂນ ອຕ຺ຕຠາເວນ, ນາຄຠວນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸໂປສຖວາສໍ ວສິຕ຺ວາ ອິມສ຺ມິໍ ເທວໂລເກ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິກາຣຓໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ນາຄຠວນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມາຕາປິຕໂຣ ອາປຸຈ຺ຉິ ‘‘ອມ຺ມຕາຕາ, ອຫໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ສາຘຸ, ຕາຕ, ກໂຣຫິ, ກໂຣນ຺ໂຕ ປນ ພຫິ ອຄນ຺ຕ຺ວາ ອິມສ຺ມິຎ຺ເຎວ ນາຄຠວເນ ເອກສ຺ມິໍ ສຸຎ຺ຎວິມາເນ ກໂຣຫິ, ພຫິຄຕານໍ ປນ ນາຄານໍ ມຫນ຺ຕໍ ຠຍ’’ນ຺ຕິ.

ໂສ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ປຏິສ຺ສຸຓິຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ສຸຎ຺ຎວິມາເນ ຣາຊຸຍ຺ຍາເນ ອຸໂປສຖວາສໍ ວສຕິ. ອຖ ນໍ ນານາຕູຣິຍຫຕ຺ຖາ ນາຄກຎ຺ຎາ ປຣິວາເຣນ຺ຕິ. ໂສ ‘‘ນ ມຍ຺ຫໍ ອິຘ ວສນ຺ຕສ຺ສ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ມຕ຺ຖກໍ ປາປຸຓິສ຺ສຕິ, ມນຸສ຺ສປຖໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ນິວາຣຓຠເຍນ ມາຕາປິຕູນໍ ອນາໂຣເຈຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຠຣິຍາໂຍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ຠທ຺ເທ, ອຫໍ ມນຸສ຺ສໂລກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຍມຸນາຕີເຣ ນິຄ຺ໂຣຘຣຸກ຺ໂຂ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ສາວິທູເຣ ວມ຺ມິກມຕ຺ຖເກ ໂຠເຄ ອາຠຸຊິຕ຺ວາ ຈຕຸຣງ຺ຄສມນ຺ນາຄຕໍ ອຸໂປສຖໍ ອຘິຏ຺ຐາຍ ນິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສາມິ. ມຍາ ສພ຺ພຣຕ຺ຕິໍ ນິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ເມ ກເຕ ອຣຸຓຸຄ຺ຄມນເວລາຍເມວ ຕຸມ຺ເຫ ທສ ທສ ອິຕ຺ຖິໂຍ ອາທາຍ ວາເຣນ ວາເຣນ ຕູຣິຍຫຕ຺ຖາ ມມ ສນ຺ຕິກໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ມໍ ຄນ຺ເຘຫິ ຈ ປຸປ຺ເຜຫິ ຈ ປູເຊຕ຺ວາ ຄາຍິຕ຺ວາ ນຈ຺ຈິຕ຺ວາ ມໍ ອາທາຍ ນາຄຠວນເມວ ອາຄຈ຺ຉຖາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ວມ຺ມິກມຕ຺ຖເກ ໂຠເຄ ອາຠຸຊິຕ຺ວາ ‘‘ໂຍ ມມ ຈມ຺ມໍ ວາ ນ຺ຫາຣຸໍ ວາ ອຏ຺ຐິໍ ວາ ຣຸຫິຣໍ ວາ ອິຈ຺ຉຕິ, ໂສ ອາຫຣຕູ’’ຕິ ຈຕຸຣງ຺ຄສມນ຺ນາຄຕໍ ອຸໂປສຖໍ ອຘິຏ຺ຐາຍ ນງ຺ຄລສີສປ຺ປມາຓໍ ສຣີຣໍ ມາເປຕ຺ວາ ນິປນ຺ໂນ ອຸໂປສຖກມ຺ມມກາສິ. ອຣຸເຓ ອຸຏ຺ຐຫນ຺ເຕເຍວ ຕໍ ນາຄມາຓວິກາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຖານຸສິຏ຺ຐໍ ປຏິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນາຄຠວນໍ ອາເນນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ອິມິນາ ນິຍາເມນ ອຸໂປສຖໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ທີໂຆ ອທ຺ຘາ ວີຕິວຕ຺ໂຕ.

ອຸໂປສຖຂຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ຄຣຸຬຂຓ຺ຑໍ

ຕທາ ເອໂກ ພາຣາຓສິທ຺ວາຣຄາມວາສີ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ໂສມທຕ຺ເຕນ ນາມ ປຸຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ອຣຎ຺ຎໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສູລຍນ຺ຕປາສວາຄຸຣາທີຫິ ໂອຑ຺ເຑຕ຺ວາ ມິເຄ ວຘິຕ຺ວາ ມໍສໍ ກາເຊນາຫຣິຕ຺ວາ ວິກ຺ກິຓນ຺ໂຕ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປສິ. ໂສ ເອກທິວສໍ ອນ຺ຕມໂສ ໂຄຘາມຕ຺ຕມ຺ປິ ອລຠິຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ ໂສມທຕ຺ຕ, ສເຈ ຕຸຈ຺ຉຫຕ຺ຖາ ຄມິສ຺ສາມ, ມາຕາ ເຕ ກຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຄເຫຕ຺ວາ ຄມິສ຺ສາມາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ນິປນ຺ນວມ຺ມິກຏ຺ຐານາຠິມຸໂຂ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປານີຍໍ ປາຕຸໍ ຍມຸນໍ ໂອຕຣນ຺ຕານໍ ມິຄານໍ ປທວລຎ຺ຊໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ຕາຕ, ມິຄມຄ຺ໂຄ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຕ຺ວໍ ປຏິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐາຫິ, ອຫໍ ປານີຍຕ຺ຖາຍ ອາຄຕໍ ມິຄໍ ວິຊ຺ຌິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຘນຸໍ ອາທາຍ ມິຄໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ເອກສ຺ມິໍ ຣຸກ຺ຂມູເລ ອຏ຺ຐາສິ. ອເຖໂກ ມິໂຄ ສາຍນ຺ຫສມເຍ ປານີຍໍ ປາຕຸໍ ອາຄໂຕ. ໂສ ຕໍ ວິຊ຺ຌິ. ມິໂຄ ຕຕ຺ຖ ອປຕິຕ຺ວາ ສຣເວເຄນ ຕຊ຺ຊິໂຕ ໂລຫິເຕນ ປຄ຺ຆຣນ຺ເຕນ ປລາຍິ. ປິຕາປຸຕ຺ຕາ ນໍ ອນຸພນ຺ຘິຕ຺ວາ ປຕິຕຏ຺ຐາເນ ມໍສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຣຎ຺ຎາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ສູຣິຍຕ຺ຖງ຺ຄມນເວລາຍ ຕໍ ນິຄ຺ໂຣຘໍ ປຕ຺ວາ ‘‘ອິທານິ ອກາໂລ, ນ ສກ຺ກາ ຄນ຺ຕຸໍ, ອິເຘວ ວສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ມໍສໍ ເອກມນ຺ເຕ ຐເປຕ຺ວາ ຣຸກ຺ຂໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ວິຏປນ຺ຕເຣ ນິປຊ຺ຊິໍສຸ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ປຈ຺ຈູສສມເຍ ປພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ມິຄສທ຺ທສວນາຍ ໂສຕໍ ໂອທຫິ.

ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ນາຄມາຓວິກາໂຍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ປຸປ຺ຜາສນໍ ປຎ຺ຎາເປສຸໍ. ໂສ ອຫິສຣີຣໍ ອນ຺ຕຣຘາເປຕ຺ວາ ສພ຺ພາລງ຺ກາຣປຏິມຓ຺ຑິຕໍ ທິພ຺ພສຣີຣໍ ມາເປຕ຺ວາ ສກ຺ກລີລາຍ ປຸປ຺ຜາສເນ ນິສີທິ. ນາຄມາຓວິກາປິ ນໍ ຄນ຺ຘມາລາທີຫິ ປູເຊຕ຺ວາ ທິພ຺ພຕູຣິຍານິ ວາເທຕ຺ວາ ນຈ຺ຈຄີຕໍ ປຏ຺ຐເປສຸໍ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕໍ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ໂກ ນຸ ໂຂ ເອສ, ຊານິສ຺ສາມິ ນ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ປຸຕ຺ຕ, ປຸຕ຺ຕາ’’ຕິ ວຕ຺ວາປິ ປຸຕ຺ຕໍ ປໂພເຘຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ‘‘ສຍຕຸ ເອສ, ກິລນ຺ໂຕ ຠວິສ຺ສຕິ, ອຫເມວ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຣຸກ຺ຂາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ອຄມາສິ. ນາຄມາຓວິກາ ຕໍ ທິສ຺ວາ ສທ຺ຘິໍ ຕູຣິເຍຫິ ຠູມິຍໍ ນິມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ນາຄຠວນເມວ ຄຕາ. ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ເອກໂກວ ອໂຫສິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຄາຖາທ຺ວຍມາຫ –

໗໙໗.

‘‘ປຸປ຺ຜາຠິຫາຣສ຺ສ ວນສ຺ສ ມຊ຺ເຌ, ໂກ ໂລຫິຕກ຺ໂຂ ວິຕຕນ຺ຕຣໍໂສ;

ກາ ກມ຺ພຸກາຍູຣຘຣາ ສຸວຕ຺ຖາ, ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ນາຣິໂຍ ທສ ວນ຺ທມານາ.

໗໙໘.

‘‘ໂກ ຕ຺ວໍ ພ຺ຣຫາພາຫຸ ວນສ຺ສ ມຊ຺ເຌ, ວິໂຣຈສິ ຆຕສິຕ຺ໂຕວ ອຄ຺ຄິ;

ມເຫສກ຺ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣສິ ຍກ຺ໂຂ, ອຸທາຫຸ ນາໂຄສິ ມຫານຸຠາໂວ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸປ຺ຜາຠິຫາຣສ຺ສາຕິ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ປູຊນຕ຺ຖາຍ ອາຠເຕນ ທິພ຺ພປຸປ຺ຜາຠິຫາເຣນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ. ໂກຕິ ໂກ ນາມ ຕ຺ວໍ. ໂລຫິຕກ຺ໂຂຕິ ຣຕ຺ຕກ຺ໂຂ. ວິຕຕນ຺ຕຣໍໂສຕິ ປຸຖຸລອນ຺ຕຣໍໂສ. ກມ຺ພຸກາຍູຣຘຣາຕິ ສຸວຓ຺ຓາລງ຺ກາຣຘຣາ. ພ຺ຣຫາພາຫູຕິ ມຫາພາຫຸ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ສເຈປິ ‘ສກ຺ກາທີສຸ ອຎ຺ຎຕໂຣຫມສ຺ມີ’ຕິ ວກ຺ຂາມິ, ສທ຺ທຫິສ຺ສເຕວາຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ, ອຊ຺ຊ ປນ ມຍາ ສຈ຺ຈເມວ ກເຖຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ນາຄຣາຊຠາວໍ ກເຖນ຺ໂຕ ອາຫ –

໗໙໙.

‘‘ນາໂຄຫມສ຺ມິ ອິທ຺ຘິມາ, ເຕຊສ຺ສີ ທຸຣຕິກ຺ກໂມ;

ຑໍເສຍ຺ຍໍ ເຕຊສາ ກຸທ຺ໂຘ, ຜີຕໍ ຊນປທໍ ອປິ.

໘໐໐.

‘‘ສມຸທ຺ທຊາ ຫິ ເມ ມາຕາ, ຘຕຣຏ຺ໂຐ ຈ ເມ ປິຕາ;

ສຸທສ຺ສນກນິຏ຺ໂຐສ຺ມິ, ຠູຣິທຕ຺ໂຕຕິ ມໍ ວິທູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຕຊສ຺ສີຕິ ວິສເຕເຊນ ເຕຊວາ. ທຸຣຕິກ຺ກໂມຕິ ອຎ຺ເຎນ ອຕິກ຺ກມິຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ໂຍ. ຑໍເສຍ຺ຍນ຺ຕິ ສຈາຫໍ ກຸທ຺ໂຘ ຜີຕໍ ຊນປທໍ ອປິ ຑໍເສຍ຺ຍໍ, ປຖວິຍໍ ມມ ທາຐາຍ ປຕິຕມຕ຺ຕາຍ ສທ຺ຘິໍ ປຖວິຍາ ມມ ເຕເຊນ ໂສ ສພ຺ໂພ ຊນປໂທ ຠສ຺ມາ ຠເວຍ຺ຍາຕິ ວທຕິ. ສຸທສ຺ສນກນິຏ຺ໂຐສ຺ມີຕິ ອຫໍ ມມ ຠາຕຸ ສຸທສ຺ສນສ຺ສ ກນິຏ຺ໂຐ ອສ຺ມິ. ວິທູຕິ ເອວໍ ມມໍ ປຎ຺ຈໂຍຊນສຕິເກ ນາຄຠວເນ ຊານນ຺ຕີຕິ.

ອິທຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຈຓ຺ໂຑ ຜຣຸໂສ, ອຫິຕຸຓ຺ຑິກສ຺ສ ອາໂຣເຈຕ຺ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມສ຺ສ ເມ ອນ຺ຕຣາຍມ຺ປິ ກເຣຍ຺ຍ, ຍໍ ນູນາຫໍ ອິມໍ ນາຄຠວນໍ ເນຕ຺ວາ ມຫນ຺ຕໍ ຍສໍ ທຕ຺ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ອທ຺ຘນິຍໍ ກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ນໍ ອາຫ ‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ມຫນ຺ຕໍ ເຕ ຍສໍ ທສ຺ສາມິ, ຣມຓີຍໍ ນາຄຠວນໍ, ເອຫິ ຕຕ຺ຖ ຄຈ຺ຉາມາ’’ຕິ. ‘‘ສາມິ, ປຸຕ຺ໂຕ ເມ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ອາຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອຖ ນໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ຄຈ຺ຉ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອາເນຫິ ນ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອາວາສໍ ອາຈິກ຺ຂນ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໐໑.

‘‘ຍໍ ຄມ຺ຠີຣໍ ສທາວຏ຺ຏໍ, ຣຫທໍ ເຠສ຺ມໍ ເປກ຺ຂສິ;

ເອສ ທິພ຺ໂຍ ມມາວາໂສ, ອເນກສຕໂປຣິໂສ.

໘໐໒.

‘‘ມຍູຣໂກຎ຺ຈາຠິຣຸທໍ, ນີໂລທໍ ວນມຊ຺ຌໂຕ;

ຍມຸນໍ ປວິສ ມາ ຠີໂຕ, ເຂມໍ ວຕ຺ຕວຕໍ ສິວ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສທາວຏ຺ຏນ຺ຕິ ສທາ ປວຕ຺ຕໍ ອາວຏ຺ຏໍ. ເຠສ຺ມນ຺ຕິ ຠຍານກໍ. ເປກ຺ຂສີຕິ ຍໍ ເອວຣູປໍ ຣຫທໍ ປສ຺ສສິ. ມຍູຣໂກຎ຺ຈາຠິຣຸທນ຺ຕິ ອຸໂຠສຸ ຕີເຣສຸ ວນຆຏາຍໍ ວສນ຺ເຕຫິ ມຍູເຣຫິ ຈ ໂກຎ຺ເຈຫິ ຈ ອຠິຣຸທໍ ອຸປກູຊິຕໍ. ນີໂລທນ຺ຕິ ນີລສລິລໍ. ວນມຊ຺ຌໂຕຕິ ວນມຊ຺ເຌນ ສນ຺ທມານໍ. ປວິສ ມາ ຠີໂຕຕິ ເອວຣູປໍ ຍມຸນໍ ອຠີໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ປວິສ. ວຕ຺ຕວຕນ຺ຕິ ວຕ຺ຕສມ຺ປນ຺ນານໍ ອາຈາຣວນ຺ຕານໍ ວສນຠູມິໍ ປວິສ, ຄຈ຺ຉ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ປຸຕ຺ຕໍ ອາເນຫີຕິ.

ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕໍ ອາເນສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ເຕ ອຸໂຠປິ ອາທາຍ ຍມຸນາຕີຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕີເຣ ຐິໂຕ ອາຫ –

໘໐໓.

‘‘ຕຕ຺ຖ ປຕ຺ໂຕ ສານຸຈໂຣ, ສຫ ປຸຕ຺ເຕນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ປູຊິໂຕ ມຍ຺ຫໍ ກາເມຫິ, ສຸຂໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ວຈ຺ຉສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຕ຺ໂຕຕິ ຕ຺ວໍ ອມ຺ຫາກໍ ນາຄຠວນໍ ປຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ. ມຍ຺ຫນ຺ຕິ ມມ ສນ຺ຕເກຫິ ກາເມຫິ ປູຊິໂຕ. ວຈ຺ຉສີຕິ ຕຕ຺ຖ ນາຄຠວເນ ສຸຂໍ ວສິສ຺ສຕິ.

ເອວໍ ວຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອຸໂຠປິ ເຕ ປິຕາປຸຕ຺ເຕ ອຕ຺ຕໂນ ອານຸຠາເວນ ນາຄຠວນໍ ອາເນສິ. ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ທິພ຺ໂພ ອຕ຺ຕຠາໂວ ປາຕຸຠວິ. ອຖ ເນສໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ທິພ຺ພສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ທຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈຕ຺ຕາຣິ ນາຄກຎ຺ຎາສຕານິ ອທາສິ. ເຕ ມຫາສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອນຸຠວິໍສຸ. ໂພຘິສຕ຺ໂຕປິ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ອກາສິ. ອນ຺ວຑ຺ຒມາສໍ ມາຕາປິຕູນໍ ອຸປຏ຺ຐານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຘມ຺ມກຖໍ ກເຖຕ຺ວາ ຕໂຕ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອາໂຣຄ຺ຍໍ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ເຍນ ເຕ ອຕ຺ໂຖ, ຕໍ ວເທຍ຺ຍາສິ, ອນຸກ຺ກຓ຺ຐມາໂນ ອຠິຣມາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ໂສມທຕ຺ເຕນປິ ສທ຺ຘິໍ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ນິເວສນໍ ອຄຈ຺ຉິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເອກສໍວຈ຺ຉຣໍ ນາຄຠວເນ ວສິຕ຺ວາ ມນ຺ທປຸຎ຺ຎຕາຍ ອຸກ຺ກຓ຺ຐິໂຕ ມນຸສ຺ສໂລກໍ ຄນ຺ຕຸກາໂມ ອໂຫສິ. ນາຄຠວນມສ຺ສ ໂລກນ຺ຕຣນິຣໂຍ ວິຍ ອລງ຺ກຕປາສາໂທ ພນ຺ຘນາຄາຣໍ ວິຍ ອລງ຺ກຕນາຄກຎ຺ຎາ ຍກ຺ຂິນິໂຍ ວິຍ ອຸປຏ຺ຐຫິໍສຸ. ໂສ ‘‘ອຫໍ ຕາວ ອຸກ຺ກຓ຺ຐິໂຕ, ໂສມທຕ຺ຕສ຺ສປິ ຈິຕ຺ຕໍ ຊານິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອາຫ ‘‘ກິໍ, ຕາຕ, ອຸກ຺ກຓ຺ຐສີ’’ຕິ? ‘‘ກສ຺ມາ ອຸກ຺ກຓ຺ຐິສ຺ສາມິ ນ ອຸກ຺ກຓ຺ຐາມິ, ຕ຺ວໍ ປນ ອຸກ຺ກຓ຺ຐສິ, ຕາຕາ’’ຕິ? ‘‘ອາມ ຕາຕາ’’ຕິ. ‘‘ກິໍກາຣຓາ’’ຕິ. ‘‘ຕວ ມາຕຸ ເຈວ ຠາຕຸຠຄິນີນຎ຺ຈ ອທສ຺ສເນນ ອຸກ຺ກຓ຺ຐາມິ, ເອຫິ, ຕາຕ ໂສມທຕ຺ຕ, ຄຈ຺ຉາມາ’’ຕິ. ໂສ ‘‘ນ ຄຈ຺ຉາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາປິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ປິຕຣາ ຍາຈິຍມາໂນ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິ.

ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ‘‘ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕາວ ເມ ມໂນ ລທ຺ໂຘ, ສເຈ ປນາຫໍ ຠູຣິທຕ຺ຕສ຺ສ ‘ອຸກ຺ກຓ຺ຐິໂຕມ຺ຫີ’ຕິ ວກ຺ຂາມິ, ອຕິເຣກຕຣໍ ເມ ຍສໍ ທສ຺ສຕິ, ເອວໍ ເມ ຄມນໍ ນ ຠວິສ຺ສຕິ. ເອເກນ ປນ ອຸປາເຍນ ຕສ຺ສ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ‘ຕ຺ວໍ ເອວຣູປໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ປຫາຍ ກິໍກາຣຓາ ມນຸສ຺ສໂລກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກໂຣສີ’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘ສຄ຺ຄຕ຺ຖາຍາ’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘ຕ຺ວໍ ຕາວ ເອວຣູປໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ປຫາຍ ສຄ຺ຄຕ຺ຖາຍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກໂຣສິ, ກິມງ຺ຄໍ ປນ ມຍໍເຍວ ປຣຘເນນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປມ, ອຫມ຺ປິ ມນຸສ຺ສໂລກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຎາຕເກ ທິສ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ສມຓຘມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສາມີ’ຕິ ນໍ ສຎ຺ຎາເປສ຺ສາມິ. ອຖ ເມ ໂສ ຄມນໍ ອນຸຊານິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ເອກທິວສໍ ເຕນາຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ກິໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອຸກ຺ກຓ຺ຐສີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ‘‘ຕຸມ຺ຫາກໍ ສນ຺ຕິກາ ອມ຺ຫາກໍ ນ ກິຎ຺ຈິ ປຣິຫາຍຕີ’’ຕິ ກິຎ຺ຈິ ຄມນປຏິພທ຺ຘໍ ອວຕ຺ວາວ ອາທິໂຕ ຕາວ ຕສ຺ສ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ວຓ຺ເຓນ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໐໔.

‘‘ສມາ ສມນ຺ຕປຣິໂຕ, ປຫູຕຕຄຣາ ມຫີ;

ອິນ຺ທໂຄປກສຎ຺ຉນ຺ນາ, ໂສຠຕິ ຫຣິຕຸຕ຺ຕມາ.

໘໐໕.

‘‘ຣມ຺ມານິ ວນເຈຕ຺ຍານິ, ຣມ຺ມາ ຫໍສູປກູຊິຕາ;

ໂອປຸປ຺ຜປທ຺ຘາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ໂປກ຺ຂຣຎ຺ໂຎ ສຸນິມ຺ມິຕາ.

໘໐໖.

‘‘ອຏ຺ຐໍສາ ສຸກຕາ ຖມ຺ຠາ, ສພ຺ເພ ເວຬຸຣິຍາມຍາ;

ສຫສ຺ສຖມ຺ຠາ ປາສາທາ, ປູຣາ ກຎ຺ຎາຫິ ໂຊຕເຣ.

໘໐໗.

‘‘ວິມານໍ ອຸປປນ຺ໂນສິ, ທິພ຺ຍໍ ປຸຎ຺ເຎຫິ ອຕ຺ຕໂນ;

ອສມ຺ພາຘໍ ສິວໍ ຣມ຺ມໍ, ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸຂສໍຫິຕໍ.

໘໐໘.

‘‘ມຎ຺ເຎ ສຫສ຺ສເນຕ຺ຕສ຺ສ, ວິມານໍ ນາຠິກງ຺ຂສິ;

ອິທ຺ຘີ ຫິ ຕ຺ຍາຍໍ ວິປຸລາ, ສກ຺ກສ຺ເສວ ຊຸຕີມໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສມາ ສມນ຺ຕປຣິໂຕຕິ ປຣິສມນ຺ຕໂຕ ສພ຺ພທິສາຠາເຄສຸ ອຍໍ ຕວ ນາຄຠວເນ ມຫີ ສຸວຓ຺ຓຣຊຕມຓິ ມຸຕ຺ຕາວາລຸກາປຣິກິຓ຺ຓາ ສມຕລາ. ປຫູຕຕຄຣາ ມຫີຕິ ພຫຸເກຫິ ຕຄຣຄຈ຺ເຉຫິ ສມນ຺ນາຄຕາ. ອິນ຺ທໂຄປກສຎ຺ຉນ຺ນາຕິ ສຸວຓ຺ຓອິນ຺ທໂຄປເກຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນາ. ໂສຠຕິ ຫຣິຕຸຕ຺ຕມາຕິ ຫຣິຕວຓ຺ຓທພ຺ພຕິຓສຎ຺ຉນ຺ນາ ໂສຠຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວນເຈຕ຺ຍານີຕິ ວນຆຏາ. ໂອປຸປ຺ຜປທ຺ຘາຕິ ປຸປ຺ຜິຕ຺ວາ ປຕິເຕຫິ ປທຸມປຕ຺ເຕຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນາ ອຸທກປິຏ຺ຐາ. ສຸນິມ຺ມິຕາຕິ ຕວ ປຸຎ຺ຎສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ສຸຏ຺ຐຸ ນິມ຺ມິຕາ. ອຏ຺ຐໍສາຕິ ຕວ ວສນປາສາເທສຸ ອຏ຺ຐໍສາ ສຸກຕາ ເວຬຸຣິຍມຍາ ຖມ຺ຠາ. ເຕຫິ ຖມ຺ເຠຫິ ສຫສ຺ສຖມ຺ຠາ ຕວ ປາສາທາ ນາຄກຎ຺ຎາຫິ ປູຣາ ວິຊ຺ໂຊຕນ຺ຕິ. ອຸປປນ຺ໂນສີຕິ ເອວຣູເປ ວິມາເນ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕສີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສຫສ຺ສເນຕ຺ຕສ຺ສ ວິມານນ຺ຕິ ສກ຺ກສ຺ສ ເວຊຍນ຺ຕປາສາທໍ. ອິທ຺ຘີ ຫິ ຕ຺ຍາຍໍ ວິປຸລາຕິ ຍສ຺ມາ ຕວາຍໍ ວິປຸລາ ອິທ຺ຘິ, ຕສ຺ມາ ຕ຺ວໍ ເຕນ ອຸໂປສຖກມ຺ເມນ ສກ຺ກສ຺ສ ວິມານມ຺ປິ ນ ປຕ຺ເຖສິ, ອຎ຺ຎໍ ຕໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິ ມຫນ຺ຕໍ ຐານໍ ປຕ຺ເຖສີຕິ ມຎ຺ຎາມິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ມາ ເຫວໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອວຈ, ສກ຺ກສ຺ສ ຍສໍ ປຏິຈ຺ຈ ອມ຺ຫາກໍ ຍໂສ ສິເນຣຸສນ຺ຕິເກ ສາສໂປ ວິຍ, ມຍໍ ຕສ຺ສ ປຣິຈາຣເກປິ ນ ອຄ຺ຆາມາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໘໐໙.

‘‘ມນສາປິ ນ ປຕ຺ຕພ຺ໂພ, ອານຸຠາໂວ ຊຸຕີມໂຕ;

ປຣິຈາຣຍມານານໍ, ສອິນ຺ທານໍ ວສວຕ຺ຕິນ’’ນ຺ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ສກ຺ກສ຺ສ ຍໂສ ນາມ ເອກໍ ທ຺ເວ ຕໂຍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ທິວເສ ‘‘ເອຕ຺ຕໂກ ສິຍາ’’ຕິ ມນສາ ຈິນ຺ເຕນ຺ເຕນປິ ນ ອຠິປຕ຺ຕພ຺ໂພ. ເຍປິ ນໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຫາຣາຊາໂນ ປຣິຈາເຣນ຺ຕິ, ເຕສໍ ເທວຣາຊານໍ ປຣິຈາຣຍມານານໍ ອິນ຺ທໍ ນາຍກໍ ກຕ຺ວາ ຈຣນ຺ຕານໍ ສອິນ຺ທານໍ ວສວຕ຺ຕີນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ໂລກປາລານໍ ຍສສ຺ສປິ ອມ຺ຫາກໍ ຕິຣຈ຺ຉານຄຕານໍ ຍໂສ ໂສຬສິໍ ກລໍ ນຄ຺ຆຕີຕິ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ‘‘ອິທໍ ເຕ ມຎ຺ເຎ ສຫສ຺ສເນຕ຺ຕສ຺ສ ວິມານ’’ນ຺ຕິ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ອຫໍ ຕໍ ອນຸສ຺ສຣິໍ. ‘‘ອຫຎ຺ຫິ ເວຊຍນ຺ຕໍ ປຕ຺ເຖນ຺ໂຕ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກໂຣມີ’’ຕິ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຕໂນ ປຕ຺ຖນໍ ອາຈິກ຺ຂນ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໑໐.

‘‘ຕໍ ວິມານໍ ອຠິຊ຺ຌາຍ, ອມຣານໍ ສຸເຂສິນໍ;

ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສນ຺ໂຕ, ເສມິ ວມ຺ມິກມຸທ຺ຘນີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຠິຊ຺ຌາຍາຕິ ປຕ຺ເຖຕ຺ວາ. ອມຣານນ຺ຕິ ທີຆາຍຸການໍ ເທວານໍ. ສຸເຂສິນນ຺ຕິ ເອສິຕສຸຂານໍ ສຸເຂ ປຕິຏ຺ຐິຕານໍ.

ກໍ ສຸຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ‘‘ອິທານິ ເມ ໂອກາໂສ ລທ຺ໂຘ’’ຕິ ໂສມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ໂຕ ຄນ຺ຕຸໍ ອາປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຄາຖາທ຺ວຍມາຫ –

໘໑໑.

‘‘ອຫຎ຺ຈ ມິຄເມສາໂນ, ສປຸຕ຺ໂຕ ປາວິສິໍ ວນໍ;

ຕໍ ມໍ ມຕໍ ວາ ຊີວໍ ວາ, ນາຠິເວເທນ຺ຕິ ຎາຕກາ.

໘໑໒.

‘‘ອາມນ຺ຕເຍ ຠູຣິທຕ຺ຕໍ, ກາສິປຸຕ຺ຕໍ ຍສສ຺ສິນໍ;

ຕຍາ ໂນ ສມນຸຎ຺ຎາຕາ, ອປິ ປສ຺ເສມຸ ຎາຕເກ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນາຠິເວເທນ຺ຕີຕິ ນ ຊານນ຺ຕິ, ກເຖນ຺ໂຕປິ ເນສໍ ນຕ຺ຖິ. ອາມນ຺ຕເຍຕິ ອາມນ຺ຕຍາມິ. ກາສິປຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ກາສິຣາຊຘີຕາຍ ປຸຕ຺ຕໍ.

ຕໂຕ ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໑໓.

‘‘ເອໂສ ຫິ ວຕ ເມ ຉນ຺ໂທ, ຍໍ ວເສສິ ມມນ຺ຕິເກ;

ນ ຫິ ເອຕາທິສາ ກາມາ, ສຸລຠາ ໂຫນ຺ຕິ ມານຸເສ.

໘໑໔.

‘‘ສເຈ ຕ຺ວໍ ນິຈ຺ຉເສ ວຕ຺ຖຸໍ, ມມ ກາເມຫິ ປູຊິໂຕ;

ມຍາ ຕ຺ວໍ ສມນຸຎ຺ຎາໂຕ, ໂສຕ຺ຖິໍ ປສ຺ສາຫິ ຎາຕເກ’’ຕິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ຄາຖາທ຺ວຍໍ ວຕ຺ວາ ຈິນ຺ເຕສິ – ‘‘ອຍໍ ມຓິໍ ນິສ຺ສາຍ ສຸຂໍ ຊີວນ຺ໂຕ ກສ຺ສຈິ ນາຈິກ຺ຂິສ຺ສຕິ, ເອຕສ຺ສ ສພ຺ພກາມທທໍ ມຓິໍ ທສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອຖສ຺ສ ຕໍ ທທນ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໑໕.

‘‘ຘາຣຍິມໍ ມຓິໍ ທິພ຺ຍໍ, ປສຸໍ ປຸຕ຺ເຕ ຈ ວິນ຺ທຕິ;

ອໂຣໂຄ ສຸຂິໂຕ ໂຫຕິ, ຄຈ຺ເຉວາທາຍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປສຸໍ ປຸຕ຺ເຕ ຈ ວິນ຺ທຕີຕິ ອິມໍ ມຓິໍ ຘາຣຍມາໂນ ອິມສ຺ສານຸຠາເວນ ປສຸຎ຺ຈ ປຸຕ຺ເຕ ຈ ອຎ຺ຎຎ຺ຈ ຍໍ ອິຈ຺ຉຕິ, ຕໍ ສພ຺ພໍ ລຠຕິ.

ຕໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຄາຖມາຫ –

໘໑໖.

‘‘ກຸສລໍ ປຏິນນ຺ທາມິ, ຠູຣິທຕ຺ຕ ວໂຈ ຕວ;

ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ ຊິຓ຺ໂຓສ຺ມິ, ນ ກາເມ ອຠິປຕ຺ຖເຍ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ຠູຣິທຕ຺ຕ, ຕວ ວຈນໍ ກຸສລໍ ອນວຊ຺ຊໍ, ຕໍ ປຏິນນ຺ທາມິ ນ ປຏິກ຺ຂິປາມິ. ອຫໍ ປນ ຊິຓ຺ໂຓ ອສ຺ມິ, ຕສ຺ມາ ປພ຺ພຊິສ຺ສາມິ, ນ ກາເມ ອຠິປຕ຺ຖຍາມິ, ກິໍ ເມ ມຓິນາຕິ.

ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໑໗.

‘‘ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍສ຺ສ ເຈ ຠງ຺ໂຄ, ໂຫຕິ ໂຠເຄຫິ ກາຣິຍໍ;

ອວິກມ຺ປມາໂນ ເອຍ຺ຍາສິ, ພຫຸໍ ທສ຺ສາມິ ເຕ ຘນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຈ ຠງ຺ໂຄຕິ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ ນາມ ທຸກ຺ກໂຣ, ອນຠິຣຕສ຺ສ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍສ຺ສ ເຈ ຠງ຺ໂຄ ໂຫຕິ, ຕທາ ຄິຫິຠູຕສ຺ສ ໂຠເຄຫິ ກາຣິຍໍ ໂຫຕິ, ເອວຣູເປ ກາເລ ຕ຺ວໍ ນິຣາສງ຺ໂກ ຫຸຕ຺ວາ ມມ ສນ຺ຕິກໍ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາສິ, ພຫຸໍ ເຕ ຘນໍ ທສ຺ສາມີຕິ.

ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອາຫ –

໘໑໘.

‘‘ກຸສລໍ ປຏິນນ຺ທາມິ, ຠູຣິທຕ຺ຕ ວໂຈ ຕວ;

ປຸນປິ ອາຄມິສ຺ສາມິ, ສເຈ ອຕ຺ໂຖ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸນປີຕິ ປຸນ ອປິ, ອຍເມວ ວາ ປາໂຐ.

ອຖສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ອວສິຕຸກາມຕໍ ຎຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ນາຄມາຓວເກ ອາຓາເປຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ມນຸສ຺ສໂລກໍ ປາເປສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໘໑໙.

‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວາ ຠູຣິທຕ຺ໂຕ, ເປເສສິ ຈຕຸໂຣ ຊເນ;

ເອຖ ຄຈ຺ຉຖ ອຸຏ຺ເຐຖ, ຂິປ຺ປໍ ປາເປຖ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ.

໘໒໐.

‘‘ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ອຸຏ຺ຐາຍ ຈຕຸໂຣ ຊນາ;

ເປສິຕາ ຠູຣິທຕ຺ເຕນ, ຂິປ຺ປໍ ປາເປສຸ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປາເປສູຕິ ຍມຸນາໂຕ ອຸຕ຺ຕາເຣຕ຺ວາ ພາຣາຓສິມຄ຺ຄໍ ປາປຍິໍສຸ, ປາປຍິຕ຺ວາ ຈ ປນ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ຄຈ຺ຉຖາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ນາຄຠວນເມວ ປຈ຺ຈາຄມິໍສຸ.

ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓປິ ‘‘ຕາຕ ໂສມທຕ຺ຕ, ອິມສ຺ມິໍ ຐາເນ ມິຄໍ ວິຊ຺ຌິມ຺ຫາ, ອິມສ຺ມິໍ ສູກຣ’’ນ຺ຕິ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອາຈິກ຺ຂນ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາມຄ຺ເຄ ໂປກ຺ຂຣຓິໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ຕາຕ ໂສມທຕ຺ຕ, ນ຺ຫາຍາມາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ‘‘ສາຘຸ, ຕາຕາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ອຸໂຠປິ ທິພ຺ພາຠຣຓານິ ເຈວ ທິພ຺ພວຕ຺ຖານິ ຈ ໂອມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ຠຓ຺ຑິກໍ ກຕ຺ວາ ໂປກ຺ຂຣຓີຕີເຣ ຐເປຕ຺ວາ ໂອຕຣິຕ຺ວາ ນ຺ຫາຍິໍສຸ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ຕານິ ອນ຺ຕຣຘາຍິຕ຺ວາ ນາຄຠວນເມວ ອຄມໍສຸ. ປຐມໍ ນິວຕ຺ຖກາສາວປິໂລຕິກາວ ເນສໍ ສຣີເຣ ປຏິມຸຎ຺ຈິໍສຸ, ຘນຸສຣສຕ຺ຕິໂຍປິ ປາກຕິກາວ ອເຫສຸໍ. ໂສມທຕ຺ໂຕ ‘‘ນາສິຕາມ຺ຫາ ຕຍາ, ຕາຕາ’’ຕິ ປຣິເທວິ. ອຖ ນໍ ປິຕາ ‘‘ມາ ຈິນ຺ຕຍິ, ມິເຄສຸ ສນ຺ເຕສຸ ອຣຎ຺ເຎ ມິເຄ ວຘິຕ຺ວາ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປສ຺ສາມາ’’ຕິ ອສ຺ສາເສສິ. ໂສມທຕ຺ຕສ຺ສ ມາຕາ ເຕສໍ ອາຄມນໍ ສຸຕ຺ວາ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ຆຣໍ ເນຕ຺ວາ ອນ຺ນປາເນນ ສນ຺ຕປ຺ເປສິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ນິທ຺ທໍ ໂອກ຺ກມິ. ອິຕຣາ ປຸຕ຺ຕໍ ປຸຈ຺ຉິ ‘‘ຕາຕ, ເອຕ຺ຕກໍ ກາລໍ ກຸຫິໍ ຄຕຕ຺ຖາ’’ຕິ? ‘‘ອມ຺ມ, ຠູຣິທຕ຺ຕນາຄຣາເຊນ ອມ຺ເຫ ນາຄຠວນໍ ນີຕາ, ຕໂຕ ອຸກ຺ກຓ຺ຐິຕ຺ວາ ອິທານິ ອາຄຕາ’’ຕິ. ‘‘ກິຎ຺ຈິ ປນ ໂວ ຣຕນໍ ອາຠຕ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ນາຠຕໍ ອມ຺ມາ’’ຕິ. ‘‘ກິໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ເຕນ ກິຎ຺ຈິ ນ ທິນ຺ນ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ອມ຺ມ, ຠູຣິທຕ຺ເຕນ ເມ ປິຕຸ ສພ຺ພກາມທໂທ ມຓິ ທິນ຺ໂນ ອໂຫສິ, ອິມິນາ ປນ ນ ຄຫິໂຕ’’ຕິ. ‘‘ກິໍກາຣຓາ’’ຕິ. ‘‘ປພ຺ພຊິສ຺ສຕິ ກິຣາ’’ຕິ. ສາ ‘‘ເອຕ຺ຕກໍ ກາລໍ ທາຣເກ ມມ ຠາຣໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ນາຄຠວເນ ວສິຕ຺ວາ ອິທານິ ກິຣ ປພ຺ພຊິສ຺ສຕີ’’ຕິ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ວີຫິຠຎ຺ຊນທພ຺ພິຍາ ປິຏ຺ຐິໍ ໂປເຖນ຺ຕີ ‘‘ອເຣ, ທຸຏ຺ຐພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ປພ຺ພຊິສ຺ສາມີຕິ ກິຣ ມຓິຣຕນໍ ນ ຄຓ຺ຫສິ, ອຖ ກສ຺ມາ ອປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອິຘາຄໂຕສິ, ນິກ຺ຂມ ມມ ຆຣາ ສີຆ’’ນ຺ຕິ ສນ຺ຕຊ຺ເຊສິ. ອຖ ນໍ ‘‘ຠທ຺ເທ, ມາ ກຸຊ຺ຌິ, ອຣຎ຺ເຎ ມິເຄສຸ ສນ຺ເຕສຸ ອຫໍ ຕໍ ໂປເສສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ອຣຎ຺ຎໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸຣິມນິຍາເມເນວ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປສິ.

ຕທາ ທກ຺ຂິຓມຫາສມຸທ຺ທສ຺ສ ທິສາຠາເຄ ສິມ຺ພລິວາສີ ເອໂກ ຄຣຸໂຬ ປກ຺ຂວາເຕຫິ ສມຸທ຺ເທ ອຸທກໍ ວິຍູຫິຕ຺ວາ ເອກໍ ນາຄຣາຊານໍ ສີເສ ຄຓ຺ຫິ. ຕທາຫິ ສຸປຓ຺ຓາ ນາຄໍ ຄເຫຕຸໍ ອຊານນກາເຍວ, ປຈ຺ຉາ ປຓ຺ຑຣຊາຕເກ ຊານິໍສຸ. ໂສ ປນ ຕໍ ສີເສ ຄເຫຕ຺ວາປິ ອຸທເກ ອໂນຕ຺ຖຣນ຺ເຕເຍວ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ໂອລມ຺ພນ຺ຕໍ ອາທາຍ ຫິມວນ຺ຕມຕ຺ຖເກນ ປາຍາສິ. ຕທາ ເຈໂກ ກາສິຣຏ຺ຐວາສີ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອິສິປພ຺ພຊ຺ຊໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ຫິມວນ຺ຕປ຺ປເທເສ ປຓ຺ຓສາລໍ ມາເປຕ຺ວາ ປຏິວສຕິ. ຕສ຺ສ ຈງ຺ກມນໂກຏິຍໍ ມຫານິຄ຺ໂຣຘຣຸກ຺ໂຂ ອຕ຺ຖິ. ໂສ ຕສ຺ສ ມູເລ ທິວາວິຫາຣໍ ກໂຣຕິ. ສຸປຓ຺ໂຓ ນິຄ຺ໂຣຘມຕ຺ຖເກນ ນາຄໍ ຫຣຕິ. ນາໂຄ ໂອລມ຺ພນ຺ໂຕ ໂມກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ນງ຺ຄຸຏ຺ເຐນ ນິຄ຺ໂຣຘວິຏປໍ ເວເຐສິ. ສຸປຓ຺ໂຓ ຕໍ ອຊານນ຺ໂຕວ ມຫພ຺ພລຕາຍ ອາກາເສ ປກ຺ຂນ຺ທິເຍວ. ນິຄ຺ໂຣຘຣຸກ຺ໂຂ ສມູໂລ ອຸປ຺ປາຏິໂຕ. ສຸປຓ຺ໂຓ ນາຄໍ ສິມ຺ພລິວນໍ ເນຕ຺ວາ ຕຸຓ຺ເຑນ ປຫຣິຕ຺ວາ ກຸຈ຺ຉິໍ ຜາເລຕ຺ວາ ນາຄເມທໍ ຂາທິຕ຺ວາ ສຣີຣໍ ສມຸທ຺ທກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ຉຑ຺ເຑສິ. ນິຄ຺ໂຣຘຣຸກ຺ໂຂ ປຕນ຺ໂຕ ມຫາສທ຺ທມກາສິ. ສຸປຓ຺ໂຓ ‘‘ກິສ຺ສ ເອໂສ ສທ຺ໂທ’’ຕິ ອໂຘ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ນິຄ຺ໂຣຘຣຸກ຺ຂໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ກຸໂຕ ເອສ ມຍາ ອຸປ຺ປາຏິໂຕ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ຕາປສສ຺ສ ຈງ຺ກມນໂກຏິຍາ ນິຄ຺ໂຣໂຘ ເອໂສ’’ຕິ ຕຖໂຕ ຎຕ຺ວາ ‘‘ອຍໍ ຕສ຺ສ ພຫູປກາໂຣ, ‘ອກຸສລໍ ນຸ ໂຂ ເມ ປສຸຕໍ, ອຸທາຫຸ ໂນ’ຕິ ຕເມວ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ຊານິສ຺ສາມີ’’ຕິ ມາຓວກເວເສນ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ອຄມາສິ.

ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ຕາປໂສ ຕໍ ຐານໍ ສມໍ ກໂຣຕິ. ສຸປຓ຺ຓຣາຊາ ຕາປສໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ໂນ ອຊານນ຺ໂຕ ວິຍ ‘‘ກິສ຺ສ ຐານໍ, ຠນ຺ເຕ, ອິທ’’ນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ‘‘ອຸປາສກ, ເອໂກ ສຸປຓ຺ໂຓ ໂຠຊນຕ຺ຖາຍ ນາຄໍ ຫຣນ຺ໂຕ ນາເຄນ ໂມກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ນິຄ຺ໂຣຘວິຏປໍ ນງ຺ຄຸຏ຺ເຐນ ເວຐິຕາຍປິ ອຕ຺ຕໂນ ມຫພ຺ພລຕາຍ ປກ຺ຂນ຺ຕິຕ຺ວາ ຄໂຕ, ອຖ ນິຄ຺ໂຣຘຣຸກ຺ໂຂ ອຸປ຺ປາຏິໂຕ, ອິທໍ ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາຏິຕຏ຺ຐານ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ກິໍ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ຕສ຺ສ ສຸປຓ຺ຓສ຺ສ ອກຸສລໍ ໂຫຕິ, ອຸທາຫຸ ໂນ’’ຕິ? ‘‘ສເຈ ນ ຊານາຕິ, ອເຈຕນກມ຺ມໍ ນາມ ອກຸສລໍ ນ ໂຫຕີ’’ຕິ. ‘‘ກິໍ ນາຄສ຺ສ ປນ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ? ‘‘ໂສ ອິມໍ ນາເສຕຸໍ ນ ຄຓ຺ຫິ, ໂມກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ຄຓ຺ຫິ, ຕສ຺ມາ ຕສ຺ສປິ ນ ໂຫຕິເຍວາ’’ຕິ. ສຸປຓ຺ໂຓ ຕາປສສ຺ສ ຕຸສ຺ສິຕ຺ວາ ‘‘ຠນ຺ເຕ, ອຫໍ ໂສ ສຸປຓ຺ຓຣາຊາ, ຕຸມ຺ຫາກຎ຺ຫິ ປຎ຺ຫເວຍ຺ຍາກຣເຓນ ຕຸຏ຺ໂຐ. ຕຸມ຺ເຫ ອຣຎ຺ເຎ ວສຖ, ອຫຎ຺ເຈກໍ ອລມ຺ປາຍນມນ຺ຕໍ ຊານາມິ, ອນຄ຺ໂຆ ມນ຺ໂຕ. ຕມຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ອາຈຣິຍຠາຄໍ ກຕ຺ວາ ທມ຺ມິ, ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫຖ ນ’’ນ຺ຕິ ອາຫ. ‘‘ອລໍ ມຍ຺ຫໍ ມນ຺ເຕນ, ຄຈ຺ຉຖ ຕຸມ຺ເຫ’’ຕິ. ໂສ ຕໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຍາຈິຕ຺ວາ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉາເປຕ຺ວາ ມນ຺ຕໍ ທຕ຺ວາ ໂອສຘານິ ອາຈິກ຺ຂິຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ.

ຄຣຸຬກຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ກີຬນກຓ຺ຑໍ

ຕສ຺ມິໍ ກາເລ ພາຣາຓສິຍໍ ເອໂກ ທລິທ຺ທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ພຫຸໍ ອິຓໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອິຓສາມິເກຫິ ໂຈທິຍມາໂນ ‘‘ກິໍ ເມ ອິຘ ວາເສນ, ອຣຎ຺ຎໍ ປວິສິຕ຺ວາ ມຕໍ ເສຍ຺ໂຍ’’ຕິ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ວນໍ ປວິສິຕ຺ວາ ອນຸປຸພ຺ເພນ ຕໍ ອສ຺ສມປທໍ ປຕ຺ວາ ຕາປສໍ ວຕ຺ຕສມ຺ປທາຍ ອາຣາເຘສິ. ຕາປໂສ ‘‘ອຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມຍ຺ຫໍ ອຕິວິຍ ອຸປກາຣໂກ, ສຸປຓ຺ຓຣາເຊນ ທິນ຺ນໍ ທິພ຺ພມນ຺ຕມສ຺ສ ທສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ອຫໍ ອລມ຺ປາຍນມນ຺ຕໍ ຊານາມິ, ຕໍ ເຕ ທມ຺ມິ, ຄຓ຺ຫາຫິ ນ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ‘‘ອລໍ, ຠນ຺ເຕ, ນ ມຍ຺ຫໍ ມນ຺ເຕນຕ຺ໂຖ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕປິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ວຕ຺ວາ ນິປ຺ປີເຬຕ຺ວາ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉາເປຕ຺ວາ ອທາສິເຍວ. ຕສ຺ສ ຈ ມນ຺ຕສ຺ສ ອນຸຈ຺ຉວິການິ ໂອສຘານິ ເຈວ ມນ຺ຕຸປຈາຣຎ຺ຈ ສພ຺ພໍ ກເຖສິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ‘‘ລທ຺ໂຘ ເມ ຊີວິຕຸປາໂຍ’’ຕິ ກຕິປາຫໍ ວສິຕ຺ວາ ‘‘ວາຕາພາໂຘ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ພາຘຕີ’’ຕິ ອປເທສໍ ກຕ຺ວາ ຕາປເສນ ວິສ຺ສຊ຺ຊິໂຕ ຕໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ຂມາເປຕ຺ວາ ອຣຎ຺ຎາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ອນຸປຸພ຺ເພນ ຍມຸນາຍ ຕີຣໍ ປຕ຺ວາ ຕໍ ມນ຺ຕໍ ສຊ຺ຌາຍນ຺ໂຕ ມຫາມຄ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ.

ຕສ຺ມິໍ ກາເລ ສຫສ຺ສມຕ຺ຕາ ຠູຣິທຕ຺ຕສ຺ສ ປຣິຈາຣິກາ ນາຄມາຓວິກາ ຕໍ ສພ຺ພກາມທທໍ ມຓິຣຕນໍ ອາທາຍ ນາຄຠວນາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຍມຸນາຕີເຣ ວາລຸກຣາສິມ຺ຫິ ຐເປຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ໂອຠາເສນ ສພ຺ພຣຕ຺ຕິໍ ອຸທກກີຬໍ ກີຬິຕ຺ວາ ອຣຸຓຸຄ຺ຄມເນ ສພ຺ພາລງ຺ກາເຣນ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ມຓິຣຕນໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ສິຣິໍ ປເວສຍມານາ ນິສີທິໍສຸ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓປິ ມນ຺ຕໍ ສຊ຺ຌາຍນ຺ໂຕ ຕໍ ຐານໍ ປາປຸຓິ. ຕາ ມນ຺ຕສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາວ ‘‘ອິມິນາ ສຸປຓ຺ເຓນ ຠວິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ມຣຓຠຍຕຊ຺ຊິຕາ ມຓິຣຕນໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ປຖວິຍໍ ນິມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນາຄຠວນໍ ອຄມິໍສຸ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓປິ ມຓິຣຕນໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ອິທາເນວ ເມ ມນ຺ໂຕ ສມິທ຺ໂຘ’’ຕິ ຕຸຏ຺ຐມານໂສ ມຓິຣຕນໍ ອາທາຍ ປາຍາສິ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ໂສມທຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ມິຄວຘາຍ ອຣຎ຺ຎໍ ປວິສນ຺ໂຕ ຕສ຺ສ ຫຕ຺ເຖ ຕໍ ມຓິຣຕນໍ ທິສ຺ວາ ປຸຕ຺ຕໍ ອາຫ ‘‘ຕາຕ, ນນຸ ເອໂສ ອມ຺ຫາກໍ ຠູຣິທຕ຺ເຕນ ທິນ຺ໂນ ມຓີ’’ຕິ? ‘‘ອາມ, ຕາຕ, ເອໂສ ມຓີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິສ຺ສ ອຄຸຓໍ ກເຖຕ຺ວາ ອິມໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ວຎ຺ເຈຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫາເມຕໍ ມຓິຣຕນ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ຕາຕ, ປຸພ຺ເພ ຠູຣິທຕ຺ເຕນ ທີຍມານໍ ນ ຄຓ຺ຫິ, ອິທານິ ປເນສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕຎ຺ເຎວ ວຎ຺ເຈສ຺ສຕິ, ຕຸຓ຺ຫີ ໂຫຫີ’’ຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ‘‘ໂຫຕຸ, ຕາຕ, ປສ຺ສສິ ເອຕສ຺ສ ວາ ມມ ວາ ວຎ຺ຈນຠາວ’’ນ຺ຕິ ອລມ຺ປາຍເນນ ສທ຺ຘິໍ ສລ຺ລປນ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໒໑.

‘‘ມຓິໍ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ມງ຺ຄລ຺ຍໍ, ສາຘຸວິຕ຺ຕໍ ມໂນຣມໍ;

ເສລໍ ພ຺ຍຎ຺ຊນສມ຺ປນ຺ນໍ, ໂກ ອິມໍ ມຓິມຊ຺ຌຄາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມງ຺ຄລ຺ຍນ຺ຕິ ມງ຺ຄລສມ຺ມຕໍ ສພ຺ພກາມທທໍ. ໂກ ອິມນ຺ຕິ ກຸຫິໍ ອິມໍ ມຓິໍ ອຘິຄໂຕສິ.

ຕໂຕ ອລມ຺ປາຍໂນ ຄາຖມາຫ –

໘໒໒.

‘‘ໂລຫິຕກ຺ຂສຫສ຺ສາຫິ, ສມນ຺ຕາ ປຣິວາຣິຕໍ;

ອຊ຺ຊ ກາລໍ ປຖໍ ຄຈ຺ຉໍ, ອຊ຺ຌຄາຫໍ ມຓິໍ ອິມ’’ນ຺ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ອຫໍ ອຊ຺ຊ ກາລໍ ປາໂຕວ ປຖໍ ມຄ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຣຕ຺ຕກ຺ຂິກາຫິ ສຫສ຺ສມຕ຺ຕາຫິ ນາຄມາຓວິກາຫິ ສມນ຺ຕາ ປຣິວາຣິຕໍ ອິມໍ ມຓິໍ ອຊ຺ຌຄາ. ມໍ ທິສ຺ວາ ຫິ ສພ຺ພາວ ເອຕາ ຠຍຕຊ຺ຊິຕາ ອິມໍ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ປລາຕາຕິ.

ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕໍ ວຎ຺ເຈຕຸກາໂມ ມຓິຣຕນສ຺ສ ອຄຸຓໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕນາ ຄຓ຺ຫິຕຸກາໂມ ຕິສ຺ໂສ ຄາຖາ ອຠາສິ –

໘໒໓.

‘‘ສູປຈິຓ຺ໂຓ ອຍໍ ເສໂລ, ອຈ຺ຈິໂຕ ມານິໂຕ ສທາ;

ສຸຘາຣິໂຕ ສຸນິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ, ສພ຺ພຕ຺ຖມຠິສາຘເຍ.

໘໒໔.

‘‘ອຸປຈາຣວິປນ຺ນສ຺ສ, ນິກ຺ເຂເປ ຘາຣຓາຍ ວາ;

ອຍໍ ເສໂລ ວິນາສາຍ, ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ອໂຍນິໂສ.

໘໒໕.

‘‘ນ ອິມໍ ອກຸສໂລ ທິພ຺ຍໍ, ມຓິໍ ຘາເຣຕຸມາຣໂຫ;

ປຏິປຊ຺ຊ ສຕໍ ນິກ຺ຂໍ, ເທຫິມໍ ຣຕນໍ ມມ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພຕ຺ຖນ຺ຕິ ໂຍ ອິມໍ ເສລໍ ສຸຏ຺ຐຸ ອຸປຈຣິຕຸໍ ອຈ຺ຈິຕຸໍ ອຕ຺ຕໂນ ຊີວິຕໍ ວິຍ ມມາຍິຕຸໍ ສຸຏ຺ຐຸ ຘາເຣຕຸໍ ສຸຏ຺ຐຸ ນິກ຺ຂິປິຕຸໍ ຊານາຕິ, ຕສ຺ເສວ ສູປຈິຓ຺ໂຓ ອຈ຺ຈິໂຕ ມານິໂຕ ສຸຘາຣິໂຕ ສຸນິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ ອຍໍ ເສໂລ ສພ຺ພໍ ອຕ຺ຖໍ ສາເຘຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຸປຈາຣວິປນ຺ນສ຺ສາຕິ ໂຍ ປນ ອຸປຈາຣວິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ຕສ຺ເສໂສ ອນຸປາເຍນ ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ວິນາສເມວ ວຫຕີຕິ ວທຕິ. ຘາເຣຕຸມາຣໂຫຕິ ຘາເຣຕຸໍ ອຣໂຫ. ປຏິປຊ຺ຊ ສຕໍ ນິກ຺ຂນ຺ຕິ ອມ຺ຫາກໍ ເຄເຫ ພຫູ ມຓີ, ມຍເມຕໍ ຄເຫຕຸໍ ຊານາມ. ອຫໍ ເຕ ນິກ຺ຂສຕໍ ທສ຺ສາມິ, ຕໍ ປຏິປຊ຺ຊ, ເທຫິ ອິມໍ ມຓິຣຕນໍ ມມນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ຫິ ເຄເຫ ເອໂກປິ ສຸວຓ຺ຓນິກ຺ໂຂ ນຕ຺ຖິ. ໂສ ປນ ຕສ຺ສ ມຓິໂນ ສພ຺ພກາມທທຠາວໍ ຊານາຕິ. ເຕນສ຺ສ ເອຕທໂຫສິ ‘‘ອຫໍ ສສີສໍ ນ຺ຫຕ຺ວາ ມຓິໍ ອຸທເກນ ປຣິປ຺ໂຜສິຕ຺ວາ ‘ນິກ຺ຂສຕໍ ເມ ເທຫີ’ຕິ ວກ຺ຂາມິ, ອເຖສ ເມ ທສ຺ສຕິ, ຕມຫໍ ເອຕສ຺ສ ທສ຺ສາມີ’’ຕິ. ຕສ຺ມາ ສູໂຣ ຫຸຕ຺ວາ ເອວມາຫ.

ຕໂຕ ອລມ຺ປາຍໂນ ຄາຖມາຫ –

໘໒໖.

‘‘ນ ຈ ມ຺ຍາຍໍ ມຓີ ເກຍ຺ໂຍ, ໂຄຫິ ວາ ຣຕເນຫິ ວາ;

ເສໂລ ພ຺ຍຎ຺ຊນສມ຺ປນ຺ໂນ, ເນວ ເກຍ຺ໂຍ ມຓິ ມມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ຈ ມ຺ຍາຍນ຺ຕິ ອຍໍ ມຓິ ມມ ສນ຺ຕໂກ ເກນຈິ ວິກ຺ກິຓິຕພ຺ໂພ ນາມ ນ ໂຫຕິ. ເນວ ເກຍ຺ໂຍຕິ ອຍຎ຺ຈ ມມ ມຓິ ລກ຺ຂຓສມ຺ປນ຺ໂນ, ຕສ຺ມາ ເນວ ເກຍ຺ໂຍ ເກນຈິ ວຕ຺ຖຸນາປິ ວິກ຺ກິຓິຕພ຺ໂພ ນາມ ນ ໂຫຕີຕິ.

ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອາຫ –

໘໒໗.

‘‘ໂນ ເຈ ຕຍາ ມຓີ ເກຍ຺ໂຍ, ໂຄຫິ ວາ ຣຕເນຫິ ວາ;

ອຖ ເກນ ມຓີ ເກຍ຺ໂຍ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ’’ຕິ.

ອລມ຺ປາຍໂນ ອາຫ –

໘໒໘.

‘‘ໂຍ ເມ ສໍເສ ມຫານາຄໍ, ເຕຊສ຺ສິໍ ທຸຣຕິກ຺ກມໍ;

ຕສ຺ສ ທຊ຺ຊໍ ອິມໍ ເສລໍ, ຊລນ຺ຕມິວ ເຕຊສາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຊລນ຺ຕມິວ ເຕຊສາຕິ ປຠາຍ ຊລນ຺ຕໍ ວິຍ.

ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອາຫ –

໘໒໙.

‘‘ໂກ ນຸ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ, ສຸປຓ຺ໂຓ ປຕຕໍ ວໂຣ;

ນາຄໍ ຊິຄີສມນ຺ເວສິ, ອນ຺ເວສໍ ຠກ຺ຂມຕ຺ຕໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂກ ນູຕິ ອິທໍ ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ‘‘ອຕ຺ຕໂນ ຠກ຺ຂໍ ອນ຺ເວສນ຺ເຕນ ຄຣຸເຬນ ຠວິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ເອວມາຫ.

ອລມ຺ປາຍໂນ ເອວມາຫ –

໘໓໐.

‘‘ນາຫໍ ທິຊາຘິໂປ ໂຫມິ, ອທິຏ຺ໂຐ ຄຣຸໂຬ ມຍາ;

ອາສີວິເສນ ວິຕ຺ໂຕຕິ, ເວຊ຺ໂຊ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ມໍ ວິທູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມໍ ວິທູຕິ ມໍ ‘‘ເອສ ອາສີວິເສນ ວິຕ຺ຕໂກ ອລມ຺ປາຍໂນ ນາມ ເວຊ຺ໂຊ’’ຕິ ຊານນ຺ຕິ.

ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອາຫ –

໘໓໑.

‘‘ກິໍ ນຸ ຕຸຍ຺ຫໍ ຜລໍ ອຕ຺ຖິ, ກິໍ ສິປ຺ປໍ ວິຊ຺ຊເຕ ຕວ;

ກິສ຺ມິໍ ວາ ຕ຺ວໍ ປຣຕ຺ຖທ຺ໂຘ, ອຸຣຄໍ ນາປຈາຍສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກິສ຺ມິໍ ວາ ຕ຺ວໍ ປຣຕ຺ຖທ຺ໂຘຕິ ຕ຺ວໍ ກິສ຺ມິໍ ວາ ອຸປຕ຺ຖທ຺ໂຘ ຫຸຕ຺ວາ, ກິໍ ນິສ຺ສຍໍ ກຕ຺ວາ ອຸຣຄໍ ອາສີວິສໍ ນ ອປຈາຍສິ ເຊຏ຺ຐກໍ ອກຕ຺ວາ ອວຊານາສີຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ.

ໂສ ອຕ຺ຕໂນ ພລໍ ທີເປນ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໓໒.

‘‘ອາຣຎ຺ຎິກສ຺ສ ອິສິໂນ, ຈິຣຣຕ຺ຕໍ ຕປສ຺ສິໂນ;

ສຸປຓ຺ໂຓ ໂກສິຍສ຺ສກ຺ຂາ, ວິສວິຊ຺ຊໍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ.

໘໓໓.

‘‘ຕໍ ຠາວິຕຕ຺ຕຎ຺ຎຕຣໍ, ສມ຺ມນ຺ຕໍ ປພ຺ພຕນ຺ຕເຣ;

ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ຕໍ ອຸປຏ຺ຐາສິໍ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມຕນ຺ທິໂຕ.

໘໓໔.

‘‘ໂສ ຕທາ ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ເມ, ວຕ຺ຕວາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາ;

ທິພ຺ພໍ ປາຕຸກຣີ ມນ຺ຕໍ, ກາມສາ ຠຄວາ ມມ.

໘໓໕.

‘‘ຕ຺ຍາຫໍ ມນ຺ເຕ ປຣຕ຺ຖທ຺ໂຘ, ນາຫໍ ຠາຍາມິ ໂຠຄິນໍ;

ອາຈຣິໂຍ ວິສຆາຕານໍ, ອລມ຺ປາໂນຕິ ມໍ ວິທູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂກສິຍສ຺ສກ຺ຂາຕິ ໂກສິຍໂຄຕ຺ຕສ຺ສ ອິສິໂນ ສຸປຓ຺ໂຓ ອາຈິກ຺ຂິ. ເຕນ ອກ຺ຂາຕກາຣຓໍ ປນ ສພ຺ພໍ ວິຕ຺ຖາເຣຕ຺ວາ ກເຖຕພ຺ພໍ. ຠາວິຕຕ຺ຕຎ຺ຎຕຣນ຺ຕິ ຠາວິຕຕ຺ຕານໍ ອິສີນໍ ອຎ຺ຎຕຣໍ. ສມ຺ມນ຺ຕນ຺ຕິ ວສນ຺ຕໍ. ກາມສາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ອິຈ຺ຉາຍ. ມມາຕິ ຕໍ ມນ຺ຕໍ ມຍ຺ຫໍ ປກາເສສິ. ຕ຺ຍາຫໍ ມນ຺ເຕ, ປຣຕ຺ຖທ຺ໂຘຕິ ອຫໍ ເຕ ມນ຺ເຕ ອຸປຕ຺ຖທ຺ໂຘ ນິສ຺ສິໂຕ. ໂຠຄິນນ຺ຕິ ນາຄານໍ. ວິສຆາຕານນ຺ຕິ ວິສຆາຕກເວຊ຺ຊານໍ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຍໍ ອລມ຺ປາຍໂນ ຍ຺ວາສ຺ສ ນາຄໍ ທສ຺ເສຕິ, ຕສ຺ສ ມຓິຣຕນໍ ທສ຺ສຕິ, ຠູຣິທຕ຺ຕມສ຺ສ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ມຓິໍ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ຕໂຕ ປຸຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ມນ຺ເຕນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໘໓໖.

‘‘ຄຓ຺ຫາມເສ ມຓິໍ ຕາຕ, ໂສມທຕ຺ຕ ວິຊານຫິ;

ມາ ທຓ຺ເຑນ ສິຣິໍ ປຕ຺ຕໍ, ກາມສາ ປຊຫິມ຺ຫເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຄຓ຺ຫາມເສຕິ ຄຓ຺ຫາມ. ກາມສາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ຣຸຈິຍາ ທຓ຺ເຑນ ປຫຣິຕ຺ວາ ມາ ຊຫາມ.

ໂສມທຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໓໗.

‘‘ສກໍ ນິເວສນໍ ປຕ຺ຕໍ, ໂຍ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ປູຊຍິ;

ເອວໍ ກລ຺ຍາຓກາຣິສ຺ສ, ກິໍ ໂມຫາ ທຸພ຺ຠິມິຈ຺ຉສິ.

໘໓໘.

‘‘ສເຈ ຕ຺ວໍ ຘນກາໂມສິ, ຠູຣິທຕ຺ໂຕ ປທສ຺ສຕິ;

ຕເມວ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຍາຈສ຺ສຸ, ພຫຸໍ ທສ຺ສຕິ ເຕ ຘນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປູຊຍີຕິ ທິພ຺ພກາເມຫິ ປູຊຍິຕ຺ຖ. ທຸພ຺ຠິມິຈ຺ຉສີຕິ ກິໍ ຕຖາຣູປສ຺ສ ມິຕ຺ຕສ຺ສ ທຸພ຺ຠິກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ ອິຈ຺ຉສິ ຕາຕາຕິ.

ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອາຫ –

໘໓໙.

‘‘ຫຕ຺ຖຄຕໍ ປຕ຺ຕຄຕໍ, ນິກິຓ຺ຓໍ ຂາທິຕຸໍ ວຣໍ;

ມາ ໂນ ສນ຺ທິຏ຺ຐິໂກ ອຕ຺ໂຖ, ໂສມທຕ຺ຕ ອຸປຈ຺ຈຄາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຫຕ຺ຖຄຕນ຺ຕິ ຕາຕ ໂສມທຕ຺ຕ, ຕ຺ວໍ ຕຣຸຓໂກ ໂລກປວຕ຺ຕິໍ ນ ຊານາສິ. ຍຎ຺ຫິ ຫຕ຺ຖຄຕໍ ວາ ໂຫຕິ ປຕ຺ຕຄຕໍ ວາ ປຸຣໂຕ ວາ ນິກິຓ຺ຓໍ ຐປິຕໍ, ຕເທວ ເມ ຂາທິຕຸໍ ວຣໍ, ນ ທູເຣ ຐິຕໍ.

ໂສມທຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໔໐.

‘‘ປຈ຺ຈຕິ ນິຣເຍ ໂຆເຣ, ມຫິສ຺ສມປິ ວິວຣຕິ;

ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠີ ຫິຕຈ຺ຈາຄີ, ຊີວເຣວາປິ ສຸສ຺ສຕິ.

໘໔໑.

‘‘ສເຈ ຕ຺ວໍ ຘນກາໂມສິ, ຠູຣິທຕ຺ໂຕ ປທສ຺ສຕິ;

ມຎ຺ເຎ ອຕ຺ຕກຕໍ ເວຣໍ, ນ ຈິຣໍ ເວທຍິສ຺ສສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມຫິສ຺ສມປິ ວິວຣຕີຕິ ຕາຕ, ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠິໂນ ຊີວນ຺ຕສ຺ເສວ ປຖວີ ຠິຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວິວຣໍ ເທຕິ. ຫິຕຈ຺ຈາຄີຕິ ອຕ຺ຕໂນ ຫິຕປຣິຈ຺ຈາຄີ. ຊີວເຣວາປິ ສຸສ຺ສຕີຕິ ຊີວມາໂນວ ສຸສ຺ສຕິ, ມນຸສ຺ສເປໂຕ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຕກຕໍ ເວຣນ຺ຕິ ອຕ຺ຕນາ ກຕໍ ປາປໍ. ນ ຈິຣນ຺ຕິ ນ ຈິຣສ຺ເສວ ເວທຍິສ຺ສສີຕິ ມຎ຺ຎາມິ.

ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອາຫ –

໘໔໒.

‘‘ມຫາຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວານ, ເອວໍ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ມຫາຍຎ຺ຎໍ ຍຊິສ຺ສາມ, ເອວໍ ໂມກ຺ຂາມ ປາປກາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕີຕິ ຕາຕ ໂສມທຕ຺ຕ, ຕ຺ວໍ ທຫໂຣ ນ ກິຎ຺ຈິ ຊານາສິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນາມ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ປາປໍ ກຕ຺ວາ ຍຎ຺ເຎນ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕີຕິ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ເອວມາຫ.

ໂສມທຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໔໓.

‘‘ຫນ຺ທ ທານິ ອປາຍາມິ, ນາຫໍ ອຊ຺ຊ ຕຍາ ສຫ;

ປທມ຺ເປກໍ ນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ, ເອວໍ ກິພ຺ພິສກາຣິນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອປາຍາມີຕິ ອປຄຈ຺ຉາມິ, ປລາຍາມີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ປຓ຺ຑິໂຕ ມາຓໂວ ປິຕຣໍ ອຕ຺ຕໂນ ວຈນໍ ຄາຫາເປຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ມຫນ຺ເຕນ ສທ຺ເທນ ເທວຕາ ອຸຊ຺ຌາເປຕ຺ວາ ‘‘ເອວຣູເປນ ປາປກາຣິນາ ສທ຺ຘິໍ ນ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ປິຕຸ ປສ຺ສນ຺ຕສ຺ເສວ ປລາຍິຕ຺ວາ ຫິມວນ຺ຕໍ ປວິສິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອຠິຎ຺ຎາ ຈ ສມາປຕ຺ຕິໂຍ ຈ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕ຺ວາ ອປຣິຫີນຊ຺ຌາໂນ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໘໔໔.

‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ປິຕຣໍ, ໂສມທຕ຺ໂຕ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ;

ອຸຊ຺ຌາເປຕ຺ວານ ຠູຕານິ, ຕມ຺ຫາ ຐານາ ອປກ຺ກມີ’’ຕິ.

ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ‘‘ໂສມທຕ຺ໂຕ ຐເປຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ເຄຫໍ ກຸຫິໍ ຄມິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕນ຺ໂຕ ອລມ຺ປາຍນໍ ໂຖກໍ ອນຕ຺ຕມນໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ອລມ຺ປາຍນ, ມາ ຈິນ຺ຕຍິ, ທສ຺ເສສ຺ສາມິ ເຕ ຠູຣິທຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ຕໍ ອາທາຍ ນາຄຣາຊສ຺ສ ອຸໂປສຖກຣຓຏ຺ຐານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ວມ຺ມິກມຕ຺ຖເກ ໂຠເຄ ອາຠຸຊິຕ຺ວາ ນິປນ຺ນໍ ນາຄຣາຊານໍ ທິສ຺ວາ ອວິທູເຣ ຐິໂຕ ຫຕ຺ຖໍ ປສາເຣຕ຺ວາ ທ຺ເວ ຄາຖາ ອຠາສິ –

໘໔໕.

‘‘ຄຓ຺ຫາເຫຕໍ ມຫານາຄໍ, ອາຫເຣຕໍ ມຓິໍ ມມ;

ອິນ຺ທໂຄປກວຓ຺ຓາໂຠ, ຍສ຺ສ ໂລຫິຕໂກ ສິໂຣ.

໘໔໖.

‘‘ກປ຺ປາສປິຈຸຣາສີວ, ເອໂສ ກາໂຍ ປທິສ຺ສຕິ;

ວມ຺ມິກຄ຺ຄຄໂຕ ເສຕິ, ຕໍ ຕ຺ວໍ ຄຓ຺ຫາຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິນ຺ທໂຄປກວຓ຺ຓາໂຠຕິ ອິນ຺ທໂຄປກວຓ຺ໂຓ ວິຍ ອາຠາສຕິ. ກປ຺ປາສປິຈຸຣາສີວາຕິ ສຸວິຫິຕສ຺ສ ກປ຺ປາສປິຈຸໂນ ຣາສິ ວິຍ.

ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອກ຺ຂີນິ ອຸມ຺ມີເລຕ຺ວາ ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ອຍໍ ອຸໂປສຖສ຺ສ ເມ ອນ຺ຕຣາຍໍ ກເຣຍ຺ຍາຕິ ອິມໍ ນາຄຠວນໍ ເນຕ຺ວາ ມຫາສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປຕິຏ຺ຐາເປສິໍ. ມຍາ ທີຍມານໍ ມຓິໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ຉິ. ອິທານິ ປນ ອຫິຕຸຓ຺ຑິກໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອາຄຈ຺ຉຕິ. ສຈາຫໍ ອິມສ຺ສ ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠິໂນ ກຸຊ຺ເຌຍ຺ຍໍ, ສີລໍ ເມ ຂຓ຺ຑໍ ຠວິສ຺ສຕິ. ມຍາ ໂຂ ປນ ປຐມຎ຺ເຎວ ຈຕຸຣງ຺ຄສມນ຺ນາຄໂຕ ອຸໂປສໂຖ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ, ໂສ ຍຖາຘິຏ຺ຐິໂຕວ ໂຫຕຸ, ອລມ຺ປາຍໂນ ມໍ ຉິນ຺ທຕຸ ວາ ປຈຕຸ ວາ, ສູເລນ ວາ ວິຊ຺ຌຕຸ, ເນວສ຺ສ ກຸຊ຺ຌິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ສເຈ ໂຂ ປນາຫໍ ອິເມ ໂອໂລເກສ຺ສາມິ, ຠສ຺ມາ ຠເວຍ຺ຍຸໍ. ມໍ ໂປເຖນ຺ເຕປິ ນ ກຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ນ ໂອໂລເກສ຺ສາມີ’’ຕິ ອກ຺ຂີນິ ນິມີເລຕ຺ວາ ອຘິຏ຺ຐານປາຣມິໍ ປຸເຣຈາຣິກໍ ກຕ຺ວາ ໂຠຄນ຺ຕເຣ ສີສໍ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ນິຈ຺ຈໂລວ ຫຸຕ຺ວາ ນິປຊ຺ຊິ. ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓປິ ‘‘ໂຠ ອລມ຺ປາຍນ, ອິມໍ ນາຄໍ ຄຓ຺ຫາຫິ, ເທຫິ ເມ ມຓິ’’ນ຺ຕິ ອາຫ. ອລມ຺ປາຍໂນ ນາຄໍ ທິສ຺ວາ ຕຸຏ຺ໂຐ ມຓິໍ ກິສ຺ມິຎ຺ຈິ ອຄເຓຕ຺ວາ ‘‘ຄຓ຺ຫ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ ຕສ຺ສ ຫຕ຺ເຖ ຂິປິ. ໂສ ຕສ຺ສ ຫຕ຺ຖໂຕ ຄຬິຕ຺ວາ ປຖວິຍໍ ປຕິ. ປຕິຕມຕ຺ໂຕວ ປຖວິໍ ປວິສິຕ຺ວາ ນາຄຠວນເມວ ຄໂຕ.

ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມຓິຣຕນໂຕ ຠູຣິທຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ມິຕ຺ຕຠາວໂຕ ປຸຕ຺ຕໂຕຕິ ຕີຫິ ປຣິຫາຍິ. ໂສ ‘‘ນິປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ຊາໂຕມ຺ຫິ, ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ວຈນໍ ນ ກຕ’’ນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ໂຕ ເຄຫໍ ອຄມາສິ. ອລມ຺ປາຍໂນປິ ທິພ຺ໂພສເຘຫິ ອຕ຺ຕໂນ ສຣີຣໍ ມກ຺ເຂຕ຺ວາ ໂຖກໍ ຂາທິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ກາຍໍ ປຣິປ຺ໂຜເສຕ຺ວາ ທິພ຺ພມນ຺ຕໍ ຊປ຺ປນ຺ໂຕ ໂພຘິສຕ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ນງ຺ຄຸຏ຺ເຐ ຄເຫຕ຺ວາ ອາກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ສີສໍ ທຬ຺ຫໍ ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ມຸຂມສ຺ສ ວິວຣິຕ຺ວາ ໂອສຘໍ ຂາທິຕ຺ວາ ມຸເຂ ເຂຬໍ ໂອປິ. ສຸຈິຊາຕິໂກ ນາຄຣາຊາ ສີລເຠທຠເຍນ ອກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອກ຺ຂີນິປິ ນ ອຸມ຺ມີເລສິ. ອຖ ນໍ ໂອສຘມນ຺ຕໍ ກຕ຺ວາ ນງ຺ຄຸຏ຺ເຐ ຄເຫຕ຺ວາ ເຫຏ຺ຐາສີສໍ ກຕ຺ວາ ສຎ຺ຈາເລຕ຺ວາ ຄຫິຕໂຠຊນໍ ຉຑ຺ຑາເປຕ຺ວາ ຠູມິຍໍ ທີຆໂຕ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ມສູຣກໍ ມທ຺ທນ຺ໂຕ ວິຍ ປາເທຫິ ມທ຺ທິຕ຺ວາ ອຏ຺ຐີນິ ຈຸຓ຺ຓິຍມານານິ ວິຍ ອເຫສຸໍ. ປຸນ ນງ຺ຄຸຏ຺ເຐ ຄເຫຕ຺ວາ ທຸສ຺ສໍ ໂປເຖນ຺ໂຕ ວິຍ ໂປເຖສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ເອວຣູປໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນຸຠວນ຺ໂຕປິ ເນວ ກຸຊ຺ຌິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໘໔໗.

‘‘ອໂຖສເຘຫິ ທິພ຺ເພຫິ, ຊປ຺ປໍ ມນ຺ຕປທານິ ຈ;

ເອວໍ ຕໍ ອສກ຺ຂິ ສຕ຺ຖຸໍ, ກຕ຺ວາ ປຣິຕ຺ຕມຕ຺ຕໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອສກ຺ຂີຕິ ສກ຺ຂິ. ສຕ຺ຖຸນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ.

ອິຕິ ໂສ ມຫາສຕ຺ຕໍ ທຸພ຺ພລໍ ກຕ຺ວາ ວລ຺ລີຫິ ເປຬໍ ສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ຕຕ຺ຖ ປກ຺ຂິປິ, ສຣີຣສ຺ສ ມຫນ຺ຕຕາຍ ຕຕ຺ຖ ນ ປວິສຕິ. ອຖ ນໍ ປຓ຺ຫິຍາ ໂກຏ຺ເຏນ຺ໂຕ ປເວເສຕ຺ວາ ເປຬໍ ອາທາຍ ເອກໍ ຄາມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຄາມມຊ຺ເຌ ໂອຕາເຣຕ຺ວາ ‘‘ນາຄສ຺ສ ນຈ຺ຈໍ ທຏ຺ຐຸກາມາ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕູ’’ຕິ ສທ຺ທມກາສິ. ສກລຄາມວາສິໂນ ສນ຺ນິປຕິໍສຸ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ອລມ຺ປາຍໂນ ‘‘ນິກ຺ຂມ ມຫານາຄາ’’ຕິ ອາຫ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຊ຺ຊ ມຍາ ປຣິສໍ ໂຕເສນ຺ເຕນ ກີຬິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ. ເອວໍ ອລມ຺ປາຍໂນ ພຫຸໍ ຘນໍ ລຠິຕ຺ວາ ຕຸຏ຺ໂຐ ມໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊສ຺ສຕິ. ຍໍ ຍໍ ເອສ ມໍ ກາເຣຕິ, ຕໍ ຕໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອຖ ນໍ ໂສ ເປຬໂຕ ນີຫຣິຕ຺ວາ ‘‘ມຫາ ໂຫຫີ’’ຕິ ອາຫ. ໂສ ມຫາ ອໂຫສິ, ‘‘ຂຸທ຺ທໂກ, ວຏ຺ໂຏ, ວມ຺ມິໂຕ, ເອກປ຺ຜໂຓ, ທ຺ວິຜໂຓ, ຕິປ຺ຜໂຓ, ຈຕຸປ຺ຜໂຓ, ປຎ຺ຈ, ຉ, ສຕ຺ຕ, ອຏ຺ຐ, ນວ, ທສ ວີສຕິ, ຕິໍສຕິ, ຈຕ຺ຕາລີສ, ປຓ຺ຓາສປ຺ຜໂຓ, ສຕປ຺ຜໂຓ, ອຸຈ຺ໂຈ, ນີໂຈ, ທິສ຺ສມານກາໂຍ, ອທິສ຺ສມານກາໂຍ, ທິສ຺ສມານອຸປຑ຺ຒກາໂຍ, ນີໂລ, ປີໂຕ, ໂລຫິໂຕ, ໂອທາໂຕ, ມຎ຺ຊຏ຺ຐິໂກ ໂຫຫິ, ອຄ຺ຄິຊາລໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຫິ, ອຸທກໍ, ຘູມໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຫີ’’ຕິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ອິເມສຸປິ ອາກາເຣສຸ ວຸຕ຺ຕວຸຕ຺ເຕ ອຕ຺ຕຠາເວ ນິມ຺ມິນິຕ຺ວາ ນຈ຺ຈໍ ທສ຺ເສສິ. ຕໍ ທິສ຺ວາ ໂກຈິ ອສ຺ສູນິ ສນ຺ຘາເຣຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ.

ມນຸສ຺ສາ ພຫູນິ ຫິຣຎ຺ຎສຸວຓ຺ຓວຕ຺ຖາລງ຺ກາຣາທີນິ ອທໍສຸ. ອິຕິ ຕສ຺ມິໍ ຄາເມ ສຫສ຺ສມຕ຺ຕໍ ລຠິ. ໂສ ກິຎ຺ຈາປິ ມຫາສຕ຺ຕໍ ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ‘‘ສຫສ຺ສໍ ລຠິຕ຺ວາ ຕໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊສ຺ສາມີ’’ຕິ ອາຫ, ຕໍ ປນ ຘນໍ ລຠິຕ຺ວາ ‘‘ຄາມເກປິ ຕາວ ມຍາ ເອຕ຺ຕກໍ ຘນໍ ລທ຺ຘໍ, ນຄເຣ ກິຣ ພຫຸໍ ລຠິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຘນໂລເຠນ ຕໍ ນ ມຸຎ຺ຈິ. ໂສ ຕສ຺ມິໍ ຄາເມ ກຸຏຸມ຺ພໍ ສຓ຺ຐເປຕ຺ວາ ຣຕນມຍໍ ເປຬໍ ກາເຣຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ມຫາສຕ຺ຕໍ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ສຸຂຍານກໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ມຫນ຺ເຕນ ປຣິວາເຣນ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຕໍ ຄາມນິຄມາທີສຸ ກີຬາເປນ຺ໂຕ ອນຸປຸພ຺ເພນ ພາຣາຓສິໍ ປາປຸຓິ. ນາຄຣາຊສ຺ສ ປນ ມຘຸລາເຊ ເທຕິ, ມຓ຺ຑູເກ ມາເຣຕ຺ວາ ເທຕິ, ໂສ ໂຄຈຣໍ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ ອວິສ຺ສຊ຺ຊນຠເຍນ. ໂຄຈຣໍ ອຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕມ຺ປິ ປຸນ ນໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທ຺ວາຣຄາເມ ອາທິໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ມາສມຕ຺ຕໍ ກີຬາເປສິ. ປນ຺ນຣສອຸໂປສຖທິວເສ ປນ ‘‘ອຊ຺ຊ ຕຸມ຺ຫາກໍ ສນ຺ຕິເກ ກີຬາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣຈາເປສິ. ຣາຊາ ນຄເຣ ເຠຣິໍ ຈຣາເປຕ຺ວາ ມຫາຊນໍ ສນ຺ນິປາຕາເປສິ. ຣາຊງ຺ຄເຓ ມຎ຺ຈາຕິມຎ຺ຈໍ ພນ຺ຘິໍສຸ.

ກີຬນຂຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ນຄຣປເວສນກຓ຺ຑໍ

ອລມ຺ປາຍເນນ ປນ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ຄຫິຕທິວເສເຍວ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ມາຕາ ສຸປິນນ຺ເຕ ອທ຺ທສ ກາເຬນ ຣຕ຺ຕກ຺ຂິນາ ປຸຣິເສນ ອສິນາ ທກ຺ຂິຓພາຫຸໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ໂລຫິເຕນ ປຄ຺ຆຣນ຺ເຕນ ນີຍມານໍ. ສາ ຠີຕຕສິຕາ ອຸຏ຺ຐາຍ ທກ຺ຂິຓພາຫຸໍ ປຣາມສິຕ຺ວາ ສຸປິນຠາວໍ ຊານິ. ອຖສ຺ສາ ເອຕທໂຫສິ ‘‘ມຍາ ກກ຺ຂໂຬ ປາປສຸປິໂນ ທິຏ຺ໂຐ, ຈຕຸນ຺ນໍ ວາ ເມ ປຸຕ຺ຕານໍ ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ວາ ມມ ວາ ປຣິປນ຺ເຖນ ຠວິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ. ອປິຈ ໂຂ ປນ ມຫາສຕ຺ຕເມວ ອາຣພ຺ຠ ອຕິເຣກຕຣໍ ຈິນ຺ເຕສິ. ກິໍກາຣຓາ? ເສສາ ອຕ຺ຕໂນ ນາຄຠວເນ ວສນ຺ຕິ, ອິຕໂຣ ປນ ສີລຊ຺ຌາສຍຕ຺ຕາ ມນຸສ຺ສໂລກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກໂຣຕິ. ຕສ຺ມາ ‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ໂຂ ເມ ປຸຕ຺ຕໍ ອຫິຕຸຓ຺ຑິໂກ ວາ ສຸປຓ຺ໂຓ ວາ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍາ’’ຕິ ຕສ຺ເສວ ອຕິເຣກຕຣໍ ຈິນ຺ເຕສິ. ຕໂຕ ອຑ຺ຒມາເສ ອຕິກ຺ກນ຺ເຕ ‘‘ມມ ປຸຕ຺ໂຕ ອຑ຺ຒມາສາຕິກ຺ກເມນ ມໍ ວິນາ ວຕ຺ຕິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ອທ຺ຘາສ຺ສ ກິຎ຺ຈິ ຠຍໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ໂທມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ຕາ ອໂຫສິ. ມາສາຕິກ຺ກເມນ ປນສ຺ສາ ໂສເກນ ອສ຺ສູນໍ ອປຄ຺ຆຣຓກາໂລ ນາມ ນາໂຫສິ, ຫທຍໍ ສຸສ຺ສິ, ອກ຺ຂີນິ ອຸປຈ຺ຈິໍສຸ. ສາ ‘‘ອິທານິ ອາຄມິສ຺ສຕິ, ອິທານິ ອາຄມິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຕສ຺ສາຄມນມຄ຺ຄເມວ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ນິສີທິ. ອຖສ຺ສາ ເຊຏ຺ຐປຸຕ຺ໂຕ ສຸທສ຺ສໂນ ມາສຈ຺ຈເຍນ ມຫຕິຍາ ປຣິສາຍ ສທ຺ຘິໍ ມາຕາປິຕູນໍ ທສ຺ສນຕ຺ຖາຍ ອາຄໂຕ, ປຣິສໍ ພຫິ ຐເປຕ຺ວາ ປາສາທໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ມາຕຣໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐາສິ. ສາ ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ອນຸໂສຈນ຺ຕີ ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ນ ກິຎ຺ຈິ ສລ຺ລປິ. ໂສ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ມາຕາ ມຍິ ປຸພ຺ເພ ອາຄເຕ ຕຸສ຺ສຕິ, ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກໂຣຕິ, ອຊ຺ຊ ປນ ໂທມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ຕາ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ກາຣຓ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ນໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໔໘.

‘‘ມມໍ ທິສ຺ວານ ອາຍນ຺ຕໍ, ສພ຺ພກາມສມິທ຺ຘິນໍ;

ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ອຫຏ຺ຐານິ, ສາວໍ ຊາຕໍ ມຸຂໍ ຕວ.

໘໔໙.

‘‘ປທ຺ຘໍ ຍຖາ ຫຕ຺ຖຄຕໍ, ປາຓິນາ ປຣິມທ຺ທິຕໍ;

ສາວໍ ຊາຕໍ ມຸຂໍ ຕຸຍ຺ຫໍ, ມມໍ ທິສ຺ວານ ເອທິສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຫຏ຺ຐານີຕິ ນ ວິປ຺ປສນ຺ນານິ. ສາວນ຺ຕິ ກຎ຺ຈນາທາສວຓ຺ຓໍ ເຕ ມຸຂໍ ປີຕກາຬກໍ ຊາຕໍ. ຫຕ຺ຖຄຕນ຺ຕິ ຫຕ຺ເຖນ ຉິນ຺ທິຕໍ. ເອທິສນ຺ຕິ ເອວຣູປໍ ມຫນ຺ເຕນ ສິຣິໂສຠຄ຺ເຄນ ຕຸມ຺ຫາກໍ ທສ຺ສນຕ຺ຖາຍ ອາຄຕໍ ມໍ ທິສ຺ວາ.

ສາ ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕປິ ເນວ ກເຖສິ. ສຸທສ຺ສໂນ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ ເກນຈິ ກຸທ຺ຘາ ວາ ປຣິພທ຺ຘາ ວາ ຠເວຍ຺ຍາ’’ຕິ. ອຖ ນໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອິຕຣໍ ຄາຖມາຫ –

໘໕໐.

‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ເຕ ນາຠິສສິ, ກຈ຺ຈິ ເຕ ອຕ຺ຖິ ເວທນາ;

ເຍນ ສາວໍ ມຸຂໍ ຕຸຍ຺ຫໍ, ມມໍ ທິສ຺ວານ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກຈ຺ຈິ ນຸ ເຕ ນາຠິສສີຕິ ກຈ຺ຈິ ນຸ ຕໍ ໂກຈິ ນ ອຠິສສິ ອກ຺ໂກເສນ ວາ ປຣິຠາສາຍ ວາ ວິຫິໍສີຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ. ຕຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ຕວ ປຸພ຺ເພ ມມໍ ທິສ຺ວາ ອາຄຕໍ ເອທິສໍ ມຸຂໍ ນ ໂຫຕິ. ເຍນ ປນ ກາຣເຓນ ອຊ຺ຊ ຕວ ມຸຂໍ ສາວໍ ຊາຕໍ, ຕໍ ເມ ອາຈິກ຺ຂາຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ.

ອຖສ຺ສ ສາ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕີ ອາຫ –

໘໕໑.

‘‘ສຸປິນໍ ຕາຕ ອທ຺ທກ຺ຂິໍ, ອິໂຕ ມາສໍ ອໂຘຄຕໍ;

‘ທກ຺ຂິຓໍ ວິຍ ເມ ພາຫຸໍ, ເຉຕ຺ວາ ຣຸຫິຣມກ຺ຂິຕໍ;

ປຸຣິໂສ ອາທາຍ ປກ຺ກາມິ, ມມ ໂຣທນ຺ຕິຍາ ສຕິ’.

໘໕໒.

‘‘ຍໂຕຫໍ ສຸປິນມທ຺ທກ຺ຂິໍ, ສຸທສ຺ສນ ວິຊານຫິ;

ຕໂຕ ທິວາ ວາ ຣຕ຺ຕິໍ ວາ, ສຸຂໍ ເມ ໂນປລພ຺ຠຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິໂຕ ມາສໍ ອໂຘຄຕນ຺ຕິ ອິໂຕ ເຫຏ຺ຐາ ມາສາຕິກ຺ກນ຺ຕໍ. ອຊ຺ຊ ເມ ທິຏ຺ຐສຸປິນສ຺ສ ມາໂສ ໂຫຕີຕິ ທສ຺ເສຕິ. ປຸຣິໂສຕິ ເອໂກ ກາໂຬ ຣຕ຺ຕກ຺ຂິ ປຸຣິໂສ. ໂຣທນ຺ຕິຍາ ສຕີຕິ ໂຣທມານາຍ ສຕິຍາ. ສຸຂໍ ເມ ໂນປລພ຺ຠຕີຕິ ມມ ສຸຂໍ ນາມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ, ປິຍປຸຕ຺ຕໂກ ເມ ຕວ ກນິຏ຺ໂຐ ນ ທິສ຺ສຕິ, ຠເຍນສ຺ສ ອຸປ຺ປນ຺ເນນ ຠວິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ປຣິເທວນ຺ຕີ ອາຫ –

໘໕໓.

‘‘ຍໍ ປຸພ຺ເພ ປຣິວາຣິໍສຸ, ກຎ຺ຎາ ຣຸຈິຣວິຄ຺ຄຫາ;

ເຫມຊາລປ຺ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ, ຠູຣິທຕ຺ໂຕ ນ ທິສ຺ສຕິ.

໘໕໔.

‘‘ຍໍ ປຸພ຺ເພ ປຣິວາຣິໍສຸ, ເນຕ຺ຕິໍສວຣຘາຣິໂນ;

ກຓິກາຣາວ ສມ຺ຜຸລ຺ລາ, ຠູຣິທຕ຺ໂຕ ນ ທິສ຺ສຕິ.

໘໕໕.

‘‘ຫນ຺ທ ທານິ ຄມິສ຺ສາມ, ຠູຣິທຕ຺ຕນິເວສນໍ;

ຘມ຺ມຏ຺ຐໍ ສີລສມ຺ປນ຺ນໍ, ປສ຺ສາມ ຕວ ຠາຕຣ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສມ຺ຜຸລ຺ລາຕິ ສຸວຓ຺ຓວຕ຺ຖາລງ຺ກາຣຘາຣິຕາຍ ສມ຺ຜຸລ຺ລາ ກຓິກາຣາ ວິຍ. ຫນ຺ທາຕິ ວວສ຺ສຄ຺ຄຕ຺ເຖ ນິປາໂຕ, ເອຫິ, ຕາຕ, ຠູຣິທຕ຺ຕສ຺ສ ນິເວສນໍ ຄຈ຺ຉາມາຕິ ວທຕິ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ເຈວ ອຕ຺ຕໂນ ຈ ປຣິສາຍ ສທ຺ຘິໍ ຕຕ຺ຖ ອຄມາສິ. ຠູຣິທຕ຺ຕສ຺ສ ຠຣິຍາໂຍ ປນ ຕໍ ວມ຺ມິກມຕ຺ຖເກ ອທິສ຺ວາ ‘‘ມາຕຸ ນິເວສເນ ວສິສ຺ສຕີ’’ຕິ ອພ຺ຍາວຏາ ອເຫສຸໍ. ຕາ ‘‘ສສ຺ສຸ ກິຣ ໂນ ປຸຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ອາຄຈ຺ຉຕີ’’ຕິ ສຸຕ຺ວາ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄມນໍ ກຕ຺ວາ ‘‘ອຍ຺ເຍ, ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ເຕ ອທິສ຺ສມານສ຺ສ ອຊ຺ຊ ມາໂສ ອຕີໂຕ’’ຕິ ມຫາປຣິເທວໍ ປຣິເທວມານາ ຕສ຺ສາ ປາທມູເລ ປຕິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໘໕໖.

‘‘ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວານ ອາຍນ຺ຕິໍ, ຠູຣິທຕ຺ຕສ຺ສ ມາຕຣໍ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ຠູຣິທຕ຺ຕສ຺ສ ນາຣິໂຍ.

໘໕໗.

‘‘ປຸຕ຺ຕໍ ເຕຍ຺ເຍ ນ ຊານາມ, ອິໂຕ ມາສໍ ອໂຘຄຕໍ;

ມຕໍ ວາ ຍທິ ວາ ຊີວໍ, ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ຍສສ຺ສິນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ‘‘ປຸຕ຺ຕໍ ເຕຍ຺ເຍ’’ຕິ ອຍໍ ຕາສໍ ປຣິເທວນກຖາ.

ຠູຣິທຕ຺ຕສ຺ສ ມາຕາ ສຸຓ຺ຫາຫິ ສທ຺ຘິໍ ອນ຺ຕຣວີຖິຍໍ ປຣິເທວິຕ຺ວາ ຕາ ອາທາຍ ຕສ຺ສ ປາສາທໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສຍນຎ຺ຈ ອາສນຎ຺ຈ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ປຣິເທວມານາ ອາຫ –

໘໕໘.

‘‘ສກຸຓີ ຫຕປຸຕ຺ຕາວ, ສຸຎ຺ຎໍ ທິສ຺ວາ ກຸລາວກໍ;

ຈິຣໍ ທຸກ຺ເຂນ ຌາຍິສ຺ສໍ, ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສຕີ.

໘໕໙.

‘‘ກຸຣຣີ ຫຕຉາປາວ, ສຸຎ຺ຎໍ ທິສ຺ວາ ກຸລາວກໍ;

ຈິຣໍ ທຸກ຺ເຂນ ຌາຍິສ຺ສໍ, ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສຕີ.

໘໖໐.

‘‘ສາ ນູນ ຈກ຺ກວາກີວ, ປລ຺ລລສ຺ມິໍ ອໂນທເກ;

ຈິຣໍ ທຸກ຺ເຂນ ຌາຍິສ຺ສໍ, ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສຕີ.

໘໖໑.

‘‘ກມ຺ມາຣານໍ ຍຖາ ອຸກ຺ກາ, ອນ຺ໂຕ ຌາຍຕິ ໂນ ພຫິ;

ເອວໍ ຌາຍາມິ ໂສເກນ, ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອປສ຺ສຕີຕິ ອປສ຺ສນ຺ຕີ. ຫຕຉາປາວາຕິ ຫຕໂປຕກາວ.

ເອວໍ ຠູຣິທຕ຺ຕມາຕຣິ ວິລປມານາຍ ຠູຣິທຕ຺ຕນິເວສນໍ ອຓ຺ຓວກຸຈ຺ຉິ ວິຍ ເອກສທ຺ທໍ ອໂຫສິ. ເອໂກປິ ສກຠາເວນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ. ສກລນິເວສນໍ ຍຸຄນ຺ຘຣວາຕປ຺ປຫຏໍ ວິຍ ສາລວນໍ ອໂຫສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໘໖໒.

‘‘ສາລາວ ສມ຺ປມຖິຕາ, ມາລຸເຕນ ປມທ຺ທິຕາ;

ເສນ຺ຕິ ປຸຕ຺ຕາ ຈ ທາຣາ ຈ, ຠູຣິທຕ຺ຕນິເວສເນ’’ຕິ.

ອຣິຏ຺ໂຐ ຈ ສຸໂຠໂຄ ຈ ອຸໂຠປິ ຠາຕໂຣ ມາຕາປິຕູນໍ ອຸປຏ຺ຐານໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕາ ຕໍ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ຠູຣິທຕ຺ຕນິເວສນໍ ປວິສິຕ຺ວາ ມາຕຣໍ ອສ຺ສາສຍິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໘໖໓.

‘‘ອິທໍ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ຠູຣິທຕ຺ຕນິເວສເນ;

ອຣິຏ຺ໂຐ ຈ ສຸໂຠໂຄ ຈ, ປຘາວິໍສຸ ອນນ຺ຕຣາ.

໘໖໔.

‘‘ອມ຺ມ ອສ຺ສາສ ມາ ໂສຈິ, ເອວໍຘມ຺ມາ ຫິ ປາຓິໂນ;

ຈວນ຺ຕິ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເອສາສ຺ສ ປຣິຓາມິຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເອສາສ຺ສ ປຣິຓາມິຕາຕິ ເອສາ ຈຸຕູປປຕ຺ຕິ ອສ຺ສ ໂລກສ຺ສ ປຣິຓາມິຕາ, ເອວຎ຺ຫິ ໂສ ໂລໂກ ປຣິຓາເມຕິ. ເອເຕຫິ ທ຺ວີຫິ ອງ຺ເຄຫິ ມຸຕ຺ໂຕ ນາມ ນຕ຺ຖີຕິ ວທນ຺ຕິ.

ສມຸທ຺ທຊາ ອາຫ –

໘໖໕.

‘‘ອຫມ຺ປິ ຕາຕ ຊານາມິ, ເອວໍຘມ຺ມາ ຫິ ປາຓິໂນ;

ໂສເກນ ຈ ປເຣຕສ຺ມິ, ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສຕີ.

໘໖໖.

‘‘ອຊ຺ຊ ເຈ ເມ ອິມໍ ຣຕ຺ຕິໍ, ສຸທສ຺ສນ ວິຊານຫິ;

ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ, ມຎ຺ເຎ ຫິສ຺ສາມິ ຊີວິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຊ຺ຊ ເຈ ເມຕິ ຕາຕ ສຸທສ຺ສນ, ສເຈ ອຊ຺ຊ ອິມໍ ຣຕ຺ຕິໍ ຠູຣິທຕ຺ໂຕ ມມ ທສ຺ສນໍ ນາຄມິສ຺ສຕິ, ອຖາຫໍ ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ຊີວິຕໍ ຊຫິສ຺ສາມີຕິ ມຎ຺ຎາມິ.

ປຸຕ຺ຕາ ອາຫໍສຸ –

໘໖໗.

‘‘ອມ຺ມ ອສ຺ສາສ ມາ ໂສຈິ, ອານຍິສ຺ສາມ ຠາຕຣໍ;

ທິໂສທິສໍ ຄມິສ຺ສາມ, ຠາຕຸປຣິເຍສນໍ ຈຣໍ.

໘໖໘.

‘‘ປພ຺ພເຕ ຄິຣິທຸຄ຺ເຄສຸ, ຄາເມສຸ ນິຄເມສຸ ຈ;

ໂອເຣນ ສຕ຺ຕຣຕ຺ຕສ຺ສ, ຠາຕຣໍ ປສ຺ສ ອາຄຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຈຣນ຺ຕິ ອມ຺ມ, ມຍໍ ຕໂຍປິ ຊນາ ຠາຕຸປຣິເຍສນໍ ຈຣນ຺ຕາ ທິໂສທິສໍ ຄມິສ຺ສາມາຕິ ນໍ ອສ຺ສາເສສຸໍ.

ຕໂຕ ສຸທສ຺ສໂນ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ສເຈ ຕໂຍປິ ເອກໍ ທິສໍ ຄມິສ຺ສາມ, ປປຎ຺ໂຈ ຠວິສ຺ສຕິ, ຕີຫິ ຕີຓິ ຐານານິ ຄນ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ – ເອເກນ ເທວໂລກໍ, ເອເກນ ຫິມວນ຺ຕໍ, ເອເກນ ມນຸສ຺ສໂລກໍ. ສເຈ ໂຂ ປນ ກາຓາຣິຏ຺ໂຐ ມນຸສ຺ສໂລກໍ ຄມິສ຺ສຕິ, ຍຕ຺ເຖວ ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ປສ຺ສຕິ. ຕໍ ຄາມໍ ວາ ນິຄມໍ ວາ ຌາເປຕ຺ວາ ເອສ຺ສຕິ, ເອສ ກກ຺ຂໂຬ ຜຣຸໂສ, ນ ສກ຺ກາ ເອຕໍ ຕຕ຺ຖ ເປເສຕຸ’’ນ຺ຕິ. ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຈ ປນ ‘‘ຕາຕ ອຣິຏ຺ຐ, ຕ຺ວໍ ເທວໂລກໍ ຄຈ຺ຉ, ສເຈ ເທວຕາຫິ ຘມ຺ມໍ ໂສຕຸກາມາຫິ ຠູຣິທຕ຺ໂຕ ເທວໂລກໍ ນີໂຕ, ຕໂຕ ນໍ ອາເນຫີ’’ຕິ ອຣິຏ຺ຐໍ ເທວໂລກໍ ປຫິຓິ. ສຸໂຠຄໍ ປນ ‘‘ຕາຕ, ຕ຺ວໍ ຫິມວນ຺ຕໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຎ຺ຈສຸ ມຫານທີສຸ ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ອຸປຘາເຣຕ຺ວາ ເອຫີ’’ຕິ ຫິມວນ຺ຕໍ ປຫິຓິ. ສຍໍ ປນ ມນຸສ຺ສໂລກໍ ຄນ຺ຕຸກາໂມ ຈິນ຺ເຕສິ – ‘‘ສຈາຫໍ ມາຓວກວຓ຺ເຓນ ຄມິສ຺ສາມິ, ມນຸສ຺ສາ ເນວ ເມ ປິຍາຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ມຍາ ຕາປສເວເສນ ຄນ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ມນຸສ຺ສານຎ຺ຫິ ປພ຺ພຊິຕາ ປິຍາ ມນາປາ’’ຕິ. ໂສ ຕາປສເວສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ມາຕຣໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ນິກ຺ຂມິ.

ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ປນ ອຊມຸຂີ ນາມ ເວມາຕິກຠຄິນີ ອຕ຺ຖິ. ຕສ຺ສາ ໂພຘິສຕ຺ເຕ ອຘິມຕ຺ໂຕ ສິເນໂຫ. ສາ ສຸທສ຺ສນໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ອາຫ – ‘‘ຠາຕິກ, ອຕິວິຍ ກິລມາມິ, ອຫມ຺ປິ ຕຍາ ສທ຺ຘິໍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ອມ຺ມ, ນ ສກ຺ກາ ຕຍາ ຄນ຺ຕຸໍ, ອຫໍ ປພ຺ພຊິຕວເສນ ຄຈ຺ຉາມີ’’ຕິ. ‘‘ອຫໍ ປນ ຂຸທ຺ທກມຓ຺ຑູກີ ຫຸຕ຺ວາ ຕວ ຊຏນ຺ຕເຣ ນິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ ເອຫີ’’ຕິ. ສາ ມຓ຺ຑູກໂປຕິກາ ຫຸຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ຊຏນ຺ຕເຣ ນິປຊ຺ຊິ. ສຸທສ຺ສໂນ ‘‘ມູລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ວິຈິນນ຺ໂຕ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ຠຣິຍາໂຍ ຕສ຺ສ ອຸໂປສຖກຣຓຏ຺ຐານໍ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ປຐມໍ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອລມ຺ປາຍເນນ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ຄຫິຕຏ຺ຐາເນ ໂລຫິຕຎ຺ຈ ວລ຺ລີຫິ ກຕເປຬຏ຺ຐານຎ຺ຈ ທິສ຺ວາ ‘‘ຠູຣິທຕ຺ໂຕ ອຫິຕຸຓ຺ຑິເກນ ຄຫິໂຕ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ສມຸປ຺ປນ຺ນໂສໂກ ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ ອລມ຺ປາຍນສ຺ສ ຄຕມຄ຺ເຄເນວ ປຐມໍ ກີຬາປິຕຄາມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມນສ຺ເສ ປຸຈ຺ຉິ ‘‘ເອວຣູໂປ ນາມ ນາໂຄ ເກນຈີຘ ອຫິຕຸຓ຺ຑິເກນ ກີຬາປິໂຕ’’ຕິ? ‘‘ອາມ, ອລມ຺ປາຍເນນ ອິໂຕ ມາສມຕ຺ຖເກ ກີຬາປິໂຕ’’ຕິ. ‘‘ກິຎ຺ຈິ ຘນໍ ເຕນ ລທ຺ຘ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ອາມ, ອິເຘວ ເຕນ ສຫສ຺ສມຕ຺ຕໍ ລທ຺ຘ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ອິທານິ ໂສ ກຸຫິໍ ຄໂຕ’’ຕິ? ‘‘ອສຸກຄາມໍ ນາມາ’’ຕິ. ໂສ ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອນຸປຸພ຺ເພນ ຣາຊທ຺ວາຣໍ ອຄມາສິ.

ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ອລມ຺ປາຍໂນ ສຸນ຺ຫາໂຕ ສຸວິລິຕ຺ໂຕ ມຏ຺ຐສາຏກໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ຣຕນເປຬໍ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ຣາຊທ຺ວາຣເມວ ຄໂຕ. ມຫາຊໂນ ສນ຺ນິປຕິ, ຣຎ຺ໂຎ ອາສນໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ. ໂສ ອນ຺ໂຕນິເວສເນ ຐິໂຕວ ‘‘ອຫໍ ອາຄຈ຺ຉາມິ, ນາຄຣາຊານໍ ກີຬາເປຕູ’’ຕິ ເປເສສິ. ອລມ຺ປາຍໂນ ຈິຕ຺ຕຕ຺ຖຣເຓ ຣຕນເປຬໍ ຐເປຕ຺ວາ ວິວຣິຕ຺ວາ ‘‘ເອຫິ ມຫານາຄາ’’ຕິ ສຎ຺ຎມທາສິ. ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ສຸທສ຺ສໂນປິ ປຣິສນ຺ຕເຣ ຐາໂຕ. ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ສີສໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ສພ຺ພາວນ຺ຕໍ ປຣິສໍ ໂອໂລເກສິ. ນາຄາ ຫິ ທ຺ວີຫິ ກາຣເຓຫິ ປຣິສໍ ໂອໂລເກນ຺ຕິ ສຸປຓ຺ຓປຣິປນ຺ຖໍ ວາ ຎາຕເກ ວາ ທສ຺ສນຕ຺ຖາຍ. ເຕ ສຸປຓ຺ຓໍ ທິສ຺ວາ ຠີຕາ ນ ນຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຎາຕເກ ວາ ທິສ຺ວາ ລຊ຺ຊມານາ ນ ນຈ຺ຈນ຺ຕິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ປຣິສນ຺ຕເຣ ຠາຕຣໍ ອທ຺ທສ. ໂສ ອກ຺ຂິປູຣານິ ອສ຺ສູນິ ຄເຫຕ຺ວາ ເປຬໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຠາຕຣາຠິມຸໂຂ ປາຍາສິ. ມຫາຊໂນ ຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ຠີໂຕ ປຏິກ຺ກມິ, ເອໂກ ສຸທສ຺ສໂນວ ອຏ຺ຐາສິ. ໂສ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ປາທປິຏ຺ຐິຍໍ ສີສໍ ຐເປຕ຺ວາ ໂຣທິ, ສຸທສ຺ສໂນປິ ປຣິເທວິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ໂຣທິຕ຺ວາ ນິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ເປຬເມວ ປາວິສິ. ອລມ຺ປາຍໂນປິ ‘‘ອິມິນາ ນາເຄນ ຕາປໂສ ຑຏ຺ໂຐ ຠວິສ຺ສຕິ, ອສ຺ສາເສສ຺ສາມິ ນ’’ນ຺ຕິ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຫ –

໘໖໙.

‘‘ຫຕ຺ຖາ ປມຸຕ຺ໂຕ ອຸຣໂຄ, ປາເທ ເຕ ນິປຕີ ຠຸສໍ;

ກຈ຺ຈິ ນຸ ຕໍ ຑໍສີ ຕາຕ, ມາ ຠາຍິ ສຸຂິໂຕ ຠວາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມາ ຠາຍີຕິ ຕາຕ ຕາປສ, ອຫໍ ອລມ຺ປາຍໂນ ນາມ, ມາ ຠາຍິ, ຕວ ປຏິຊຄ຺ຄນໍ ນາມ ມມ ຠາໂຣຕິ.

ສຸທສ຺ສໂນ ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ກເຖຕຸກມ຺ຍຕາຍ ຄາຖມາຫ –

໘໗໐.

‘‘ເນວ ມຍ຺ຫໍ ອຍໍ ນາໂຄ, ອລໍ ທຸກ຺ຂາຍ ກາຍຈິ;

ຍາວຕຕ຺ຖິ ອຫິຄ຺ຄາໂຫ, ມຍາ ຠິຍ຺ໂຍ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກາຍຈີຕິ ກສ຺ສຈິ ອປ຺ປມຕ຺ຕກສ຺ສປິ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອຸປ຺ປາທເນ ອຍໍ ມມ ອສມຕ຺ໂຖ. ມຍາ ຫິ ສທິໂສ ອຫິຕຸຓ຺ຑິໂກ ນາມ ນຕ຺ຖີຕິ.

ອລມ຺ປາຍໂນ ‘‘ອສຸໂກ ນາເມໂສ’’ຕິ ອຊານນ຺ໂຕ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອາຫ –

໘໗໑.

‘‘ໂກ ນຸ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ, ທິຕ຺ໂຕ ປຣິສມາຄໂຕ;

ອວ຺ຫາຍນ຺ຕຸ ສຸຍຸທ຺ເຘນ, ສຸຓນ຺ຕຸ ປຣິສາ ມມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທິຕ຺ໂຕຕິ ຄພ຺ພິໂຕ ພາໂລ ອນ຺ຘຎາໂຓ. ອວ຺ຫາຍນ຺ຕູຕິ ອວ຺ຫາຍນ຺ໂຕ, ອຍເມວ ວາ ປາໂຐ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ອຍໍ ໂກ ພາໂລ ອຸມ຺ມຕ຺ຕໂກ ວິຍ ມໍ ສຸຍຸທ຺ເຘນ ອວ຺ຫາຍນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕນາ ສທ຺ຘິໍ ສມໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ປຣິສມາຄໂຕ, ປຣິສາ ມມ ວຈນໍ ສຸຓນ຺ຕຸ, ມຍ຺ຫໍ ໂທໂສ ນຕ຺ຖິ, ມາ ໂຂ ເມ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ຖາຕິ.

ອຖ ນໍ ສຸທສ຺ສໂນ ຄາຖາຍ ອຊ຺ຌຠາສິ –

໘໗໒.

‘‘ຕ຺ວໍ ມໍ ນາເຄນ ອາລມ຺ປ, ອຫໍ ມຓ຺ຑູກຉາປິຍາ;

ໂຫຕຸ ໂນ ອພ຺ຠຸຕໍ ຕຕ຺ຖ, ອາ ສຫສ຺ເສຫິ ປຎ຺ຈຫີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນາເຄນາຕິ ຕ຺ວໍ ນາເຄນ ມຍາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຊ຺ຌ, ອຫໍ ມຓ຺ຑູກຉາປິຍາ ຕຍາ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຊ຺ຌິສ຺ສາມິ. ອາ ສຫສ຺ເສຫິ ປຎ຺ຈຫີຕິ ຕສ຺ມິໍ ໂນ ຍຸທ຺ເຘ ຍາວ ປຎ຺ຈຫິ ສຫສ຺ເສຫິ ອພ຺ຠຸຕໍ ໂຫຕູຕິ.

ອລມ຺ປາຍໂນ ອາຫ –

໘໗໓.

‘‘ອຫຎ຺ຫິ ວສຸມາ ອຑ຺ໂຒ, ຕ຺ວໍ ທລິທ຺ໂທສິ ມາຓວ;

ໂກ ນຸ ເຕ ປາຏິໂຠຄຕ຺ຖິ, ອຸປຊູຕຎ຺ຈ ກິໍ ສິຍາ.

໘໗໔.

‘‘ອຸປຊູຕຎ຺ຈ ເມ ອສ຺ສ, ປາຏິໂຠໂຄ ຈ ຕາທິໂສ;

ໂຫຕຸ ໂນ ອພ຺ຠຸຕໍ ຕຕ຺ຖ, ອາ ສຫສ຺ເສຫິ ປຎ຺ຈຫີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂກ ນຸ ເຕຕິ ຕວ ປພ຺ພຊິຕສ຺ສ ໂກ ນຸ ປາຏິໂຠໂຄ ອຕ຺ຖິ. ອຸປຊູຕຎ຺ຈາຕິ ອິມສ຺ມິໍ ວາ ຊູເຕ ອຸປນິກ຺ເຂປຠູຕໍ ກິໍ ນາມ ຕວ ຘນໍ ສິຍາ, ທສ຺ເສຫິ ເມຕິ ວທຕິ. ອຸປຊູຕຎ຺ຈ ເມຕິ ມຍ຺ຫໍ ປນ ທາຕພ຺ພໍ ອຸປນິກ຺ເຂປຘນໍ ວາ ຐເປຕພ຺ພປາຏິໂຠໂຄ ວາ ຕາທິໂສ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ໂນ ຕຕ຺ຖ ຍາວ ປຎ຺ຈຫິ ສຫສ຺ເສຫິ ອພ຺ຠຸຕໍ ໂຫຕູຕິ.

ສຸທສ຺ສໂນ ຕສ຺ສ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ປຎ຺ຈຫິ ໂນ ສຫສ຺ເສຫິ ອພ຺ຠຸຕໍ ໂຫຕູ’’ຕິ ອຠີໂຕ ຣາຊນິເວສນໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ມາຕຸລຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິເກ ຐິໂຕ ຄາຖມາຫ –

໘໗໕.

‘‘ສຸໂຓຫິ ເມ ມຫາຣາຊ, ວຈນໍ ຠທ຺ທມຕ຺ຖຸ ເຕ;

ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ເມ ສຫສ຺ສານໍ, ປາຏິໂຠໂຄ ຫິ ກິຕ຺ຕິມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກິຕ຺ຕິມາຕິ ຄຸຓກິຕ຺ຕິສມ຺ປນ຺ນ ວິວິຘຄຸຓາຈາຣກິຕ຺ຕິສມ຺ປນ຺ນ.

ຣາຊາ ‘‘ອຍໍ ຕາປໂສ ມໍ ອຕິພຫຸໍ ຘນໍ ຍາຈຕິ, ກິໍ ນຸ ໂຂ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໘໗໖.

‘‘ເປຕ຺ຕິກໍ ວາ ອິຓໍ ໂຫຕິ, ຍໍ ວາ ໂຫຕິ ສຍໍກຕໍ;

ກິໍ ຕ຺ວໍ ເອວໍ ພຫຸໍ ມຍ຺ຫໍ, ຘນໍ ຍາຈສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເປຕ຺ຕິກໍ ວາຕິ ປິຕຣາ ວາ ຄເຫຕ຺ວາ ຂາທິຕໍ, ອຕ຺ຕນາ ວາ ກຕໍ ອິຓໍ ນາມ ໂຫຕິ, ກິໍ ມມ ປິຕຣາ ຕວ ຫຕ຺ຖໂຕ ຄຫິຕໍ ອຕ຺ຖິ, ອຸທາຫຸ ມຍາ, ກິໍກາຣຓາ ມໍ ເອວໍ ພຫຸໍ ຘນໍ ຍາຈສີຕິ?

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ສຸທສ຺ສໂນ ທ຺ເວ ຄາຖາ ອຠາສິ –

໘໗໗.

‘‘ອລມ຺ປາຍໂນ ຫິ ນາເຄນ, ມມໍ ອຠິຊິຄີສຕິ;

ອຫໍ ມຓ຺ຑູກຉາປິຍາ, ຑໍສຍິສ຺ສາມິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ.

໘໗໘.

‘‘ຕໍ ຕ຺ວໍ ທຏ຺ຐຸໍ ມຫາຣາຊ, ອຊ຺ຊ ຣຏ຺ຐາຠິວຑ຺ຒນ;

ຂຕ຺ຕສງ຺ຆປຣິພ຺ຍູຬ຺ໂຫ, ນິຍ຺ຍາຫິ ອຫິທສ຺ສນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຠິຊິຄີສຕີຕິ ຍຸທ຺ເຘ ຊິນິຕຸໍ ອິຈ຺ຉຕິ. ຕຕ຺ຖ ສເຈ ໂສ ຊີຍິສ຺ສຕິ, ມຍ຺ຫໍ ປຎ຺ຈສຫສ຺ສານິ ທສ຺ສຕິ. ສຈາຫໍ ຊີຍິສ຺ສາມິ, ອຫມສ຺ສ ທສ຺ສາມິ, ຕສ຺ມາ ຕໍ ພຫຸໍ ຘນໍ ຍາຈາມິ. ຕນ຺ຕິ ຕສ຺ມາ ຕ຺ວໍ ມຫາຣາຊ, ອຊ຺ຊ ອຫິທສ຺ສນໍ ທຏ຺ຐຸໍ ນິຍ຺ຍາຫີຕິ.

ຣາຊາ ‘‘ເຕນ ຫິ ຄຈ຺ຉາມາ’’ຕິ ຕາປເສນ ສທ຺ຘິໍເຍວ ນິກ຺ຂມິ. ຕໍ ທິສ຺ວາ ອລມ຺ປາຍໂນ ‘‘ອຍໍ ຕາປໂສ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຣາຊານໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອາຄໂຕ, ຣາຊກຸລູປໂກ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຠີໂຕ ຕໍ ອນຸວຕ຺ຕນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໘໗໙.

‘‘ເນວ ຕໍ ອຕິມຎ຺ຎາມິ, ສິປ຺ປວາເທນ ມາຓວ;

ອຕິມຕ຺ໂຕສິ ສິປ຺ເປນ, ອຸຣຄໍ ນາປຈາຍສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສິປ຺ປວາເທນາຕິ ມາຓວ, ອຫໍ ອຕ຺ຕໂນ ສິປ຺ເປນ ຕໍ ນາຕິມຎ຺ຎາມິ, ຕ຺ວໍ ປນ ສິປ຺ເປນ ອຕິມຕ຺ໂຕ ອິມໍ ອຸຣຄໍ ນ ປູເຊສິ, ນາຄສ຺ສ ອປຈິຕິໍ ນ ກໂຣສີຕິ.

ຕໂຕ ສຸທສ຺ສໂນ ທ຺ເວ ຄາຖາ ອຠາສິ –

໘໘໐.

‘‘ອຫມ຺ປິ ນາຕິມຎ຺ຎາມິ, ສິປ຺ປວາເທນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ອວິເສນ ຈ ນາເຄນ, ຠຸສໍ ວຎ຺ຈຍເສ ຊນໍ.

໘໘໑.

‘‘ເອວຎ຺ເຈຕໍ ຊໂນ ຊຎ຺ຎາ, ຍຖາ ຊານາມິ ຕໍ ອຫໍ;

ນ ຕ຺ວໍ ລຠສິ ອາລມ຺ປ, ຠຸສມຸຏ຺ຐິໍ ກຸໂຕ ຘນ’’ນ຺ຕິ.

ອຖສ຺ສ ອລມ຺ປາຍໂນ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອາຫ –

໘໘໒.

‘‘ຂຣາຊິໂນ ຊຏີ ທຸມ຺ມີ, ທິຕ຺ໂຕ ປຣິສມາຄໂຕ;

ໂຍ ຕ຺ວໍ ເອວໍ ຄຕໍ ນາຄໍ, ‘ອວິໂສ’ ອຕິມຎ຺ຎຕິ.

໘໘໓.

‘‘ອາສຊ຺ຊ ໂຂ ນໍ ຊຎ຺ຎາສິ, ປຸຓ຺ຓໍ ອຸຄ຺ຄສ຺ສ ເຕຊໂສ;

ມຎ຺ເຎ ຕໍ ຠສ຺ມຣາສິໍວ, ຂິປ຺ປເມສ ກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທຸມ຺ມີຕິ ອນຎ຺ຊິຕນຍໂນ [ຣຸມ຺ມີຕິ ອນຎ຺ຊິຕາ ມຓ຺ຑິໂຕ (ສີ. ປີ.)]. ອວິໂສ ອຕິມຎ຺ຎສີຕິ ນິພ຺ພິໂສຕິ ອວຊານາສິ. ອາສຊ຺ຊາຕິ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ. ຊຎ຺ຎາສີຕິ ຊາເນຍ຺ຍາສິ.

ອຖ ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ເກຬິໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ສຸທສ຺ສໂນ ຄາຖມາຫ –

໘໘໔.

‘‘ສິຍາ ວິສໍ ສິລຸຕ຺ຕສ຺ສ, ເທຑ຺ຑຸຠສ຺ສ ສິລາຠຸໂນ;

ເນວ ໂລຫິຕສີສສ຺ສ, ວິສໍ ນາຄສ຺ສ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສິລຸຕ຺ຕສ຺ສາຕິ ຆຣສປ຺ປສ຺ສ. ເທຑ຺ຑຸຠສ຺ສາຕິ ອຸທກສປ຺ປສ຺ສ. ສິລາຠຸໂນຕິ ນີລວຓ຺ຓສປ຺ປສ຺ສ. ອິຕິ ນິພ຺ພິເສ ສປ຺ເປ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ເອເຕສໍ ວິສໍ ສິຍາ, ເນວ ໂລຫິຕສີສສ຺ສ ສປ຺ປສ຺ສາຕິ ອາຫ.

ອຖ ນໍ ອລມ຺ປາຍໂນ ທ຺ວີຫິ ຄາຖາຫິ ອຊ຺ຌຠາສິ –

໘໘໕.

‘‘ສຸຕເມຕໍ ອຣຫຕໍ, ສຎ຺ຎຕານໍ ຕປສ຺ສິນໍ;

ອິຘ ທານານິ ທຕ຺ວານ, ສຄ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທາຍກາ;

ຊີວນ຺ໂຕ ເທຫິ ທານານິ, ຍທິ ເຕ ອຕ຺ຖິ ທາຕເວ.

໘໘໖.

‘‘ອຍໍ ນາໂຄ ມຫິທ຺ຘິໂກ, ເຕຊສ຺ສີ ທຸຣຕິກ຺ກໂມ;

ເຕນ ຕໍ ຑໍສຍິສ຺ສາມິ, ໂສ ຕໍ ຠສ຺ມໍ ກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທາຕເວຕິ ຍທິ ເຕ ກິຎ຺ຈິ ທາຕພ຺ພໍ ອຕ຺ຖິ, ຕໍ ເທຫີຕິ.

໘໘໗.

‘‘ມຍາເປຕໍ ສຸຕໍ ສມ຺ມ, ສຎ຺ຎຕານໍ ຕປສ຺ສິນໍ;

ອິຘ ທານານິ ທຕ຺ວານ, ສຄ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທາຍກາ;

ຕ຺ວເມວ ເທຫິ ຊີວນ຺ໂຕ, ຍທິ ເຕ ອຕ຺ຖິ ທາຕເວ.

໘໘໘.

‘‘ອຍໍ ອຊມຸຂີ ນາມ, ປຸຓ຺ຓາ ອຸຄ຺ຄສ຺ສ ເຕຊໂສ;

ຕາຍ ຕໍ ຑໍສຍິສ຺ສາມິ, ສາ ຕໍ ຠສ຺ມໍ ກຣິສ຺ສຕິ.

໘໘໙.

‘‘ຍາ ຘີຕາ ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສ, ເວມາຕາ ຠຄິນີ ມມ;

ສາ ຕໍ ຑໍສຕ຺ວຊມຸຂີ, ປຸຓ຺ຓາ ອຸຄ຺ຄສ຺ສ ເຕຊໂສ’’ຕິ. –

ອິມາ ຄາຖາ ສຸທສ຺ສນສ຺ສ ວຈນໍ. ຕຕ຺ຖ ປຸຓ຺ຓາ ອຸຄ຺ຄສ຺ສ ເຕຊໂສຕິ ອຸຄ຺ເຄນ ວິເສນ ປຸຓ຺ຓາ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ‘‘ອມ຺ມ ອຊມຸຂິ, ຊຏນ຺ຕຣໂຕ ເມ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ປາຓິມ຺ຫິ ປຕິຏ຺ຐຫາ’’ຕິ ມຫາຊນສ຺ສ ມຊ຺ເຌເຍວ ຠຄິນິໍ ປກ຺ໂກສິຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖໍ ປສາເຣສິ. ສາ ຕສ຺ສ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ຊຏນ຺ຕເຣ ນິສິນ຺ນາວ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ມຓ຺ຑູກວສ຺ສິຕໍ ວສ຺ສິຕ຺ວາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ອໍສກູເຏ ນິສີທິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຕິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ຫຕ຺ຖຕເລ ຕີຓິ ວິສພິນ຺ທູນິ ປາເຕຕ຺ວາ ປຸນ ຕສ຺ສ ຊຏນ຺ຕຣເມວ ປາວິສິ. ສຸທສ຺ສໂນ ວິສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຐິໂຕວ ‘‘ນສ຺ສິສ຺ສຕາຍໍ ຊນປໂທ, ນສ຺ສິສ຺ສຕາຍໍ ຊນປໂທ’’ຕິ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ມຫາສທ຺ທໍ ອຠາສິ. ຕສ຺ສ ໂສ ສທ຺ໂທ ທ຺ວາທສໂຍຊນິກໍ ພາຣາຓສິໍ ຉາເທຕ຺ວາ ອຏ຺ຐາສິ. ອຖ ຣາຊາ ຕໍ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ກິມຕ຺ຖໍ ຊນປໂທ ນສ຺ສິສ຺ສຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ‘‘ມຫາຣາຊ, ອິມສ຺ສ ວິສສ຺ສ ນິສິຎ຺ຈນຏ຺ຐານໍ ນ ປສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ຕາຕ, ມຫນ຺ຕາ ອຍໍ ປຖວີ, ປຖວິຍໍ ນິສິຎ຺ຈາ’’ຕິ. ອຖ ນໍ ‘‘ນ ສກ຺ກາ ປຖວິຍໍ ສິຎ຺ຈິຕຸໍ, ມຫາຣາຊາ’’ຕິ ປຏິກ຺ຂິປນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໘໙໐.

‘‘ຉມາຍໍ ເຈ ນິສິຎ຺ຈິສ຺ສໍ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕ ວິຊານຫິ;

ຕິຓລຕານິ ໂອສຘ຺ໂຍ, ອຸສ຺ສຸສ຺ເສຍ຺ຍຸໍ ອສໍສຍ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕິຓລຕານີຕິ ປຖວິນິສ຺ສິຕານິ ຕິຓານິ ຈ ລຕາ ຈ ສພ຺ໂພສຘິໂຍ ຈ ອຸສ຺ສຸສ຺ເສຍ຺ຍຸໍ, ຕສ຺ມາ ນ ສກ຺ກາ ປຖວິຍໍ ນິສິຎ຺ຈິຕຸນ຺ຕິ.

ເຕນ ຫິ ນໍ, ຕາຕ, ອຸທ຺ຘໍ ອາກາສໍ ຂິປາຕິ. ຕຕ຺ຣາປິ ນ ສກ຺ກາຕິ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໘໙໑.

‘‘ອຸທ຺ຘໍ ເຈ ປາຕຍິສ຺ສາມິ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕ ວິຊານຫິ;

ສຕ຺ຕວສ຺ສານິຍໍ ເທໂວ, ນ ວສ຺ເສ ນ ຫິມໍ ປເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ຫິມໍ ປເຕຕິ ສຕ຺ຕວສ຺ສານິ ຫິມພິນ຺ທຸມຕ຺ຕມ຺ປິ ນ ປຕິສ຺ສຕິ.

ເຕນ ຫິ ນໍ ຕາຕ ອຸທເກ ສິຎ຺ຈາຕິ. ຕຕ຺ຣາປິ ນ ສກ຺ກາຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຄາຖມາຫ –

໘໙໒.

‘‘ອຸທເກ ເຈ ນິສິຎ຺ຈິສ຺ສໍ, ພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ຕ ວິຊານຫິ;

ຍາວນ຺ໂຕທກຊາ ປາຓາ, ມເຣຍ຺ຍຸໍ ມຈ຺ຉກຈ຺ຉປາ’’ຕິ.

ອຖ ນໍ ຣາຊາ ອາຫ – ‘‘ຕາຕ, ມຍໍ ນ ກິຎ຺ຈິ ຊານາມ, ຍຖາ ອມ຺ຫາກໍ ຣຏ຺ຐໍ ນ ນສ຺ສຕິ, ຕໍ ອຸປາຍໍ ຕ຺ວເມວ ຊານາຫີ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ມຫາຣາຊ, ອິມສ຺ມິໍ ຐາເນ ປຏິປາຏິຍາ ຕໂຍ ອາວາເຏ ຂຓາເປຖາ’’ຕິ. ຣາຊາ ຂຓາເປສິ. ສຸທສ຺ສໂນ ປຐມໍ ອາວາຏໍ ນານາເຠສຊ຺ຊານໍ ປູຣາເປສິ, ທຸຕິຍໍ ໂຄມຍສ຺ສ, ຕຕິຍໍ ທິພ຺ໂພສຘານຎ຺ເຎວ. ຕໂຕ ປຐເມ ອາວາເຏ ວິສພິນ຺ທູນິ ປາເຕສິ. ຕງ຺ຂຓຎ຺ເຎວ ຘູມາຍິຕ຺ວາ ຊາລາ ອຸຏ຺ຐຫິ. ສາ ຄນ຺ຕ຺ວາ ໂຄມເຍ ອາວາຏໍ ຄຓ຺ຫິ. ຕໂຕປິ ຊາລາ ອຸຏ຺ຐາຍ ອິຕຣໍ ທິພ຺ໂພສຘສ຺ສ ປຸຓ຺ຓໍ ຄເຫຕ຺ວາ ໂອສຘານິ ຌາເປຕ຺ວາ ນິພ຺ພາຍິ. ອລມ຺ປາຍໂນ ຕສ຺ສ ອາວາຏສ຺ສ ອວິທູເຣ ອຏ຺ຐາສິ. ອຖ ນໍ ວິສອຸສຸມາ ປຫຣິ, ສຣີຣຈ຺ຉວິ ອຸປ຺ປາເຏຕ຺ວາ ຄຕາ, ເສຕກຸຏ຺ຐິ ອໂຫສິ. ໂສ ຠຍຕຊ຺ຊິໂຕ ‘‘ນາຄຣາຊານໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊມີ’’ຕິ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ວາຈໍ ນິຈ຺ຉາເຣສິ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ຣຕນເປຬາຍ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ສພ຺ພາລງ຺ກາຣປ຺ປຏິມຓ຺ຑິຕໍ ອຕ຺ຕຠາວໍ ມາເປຕ຺ວາ ເທວຣາຊລີລາຍ ຐິໂຕ. ສຸທສ຺ສໂນປິ ອຊມຸຂີປິ ຕເຖວ ອຏ຺ຐໍສຸ. ຕໂຕ ສຸທສ຺ສໂນ ຣາຊານໍ ອາຫ – ‘‘ຊານາສິ ໂນ, ມຫາຣາຊ, ກສ຺ເສເຕ ປຸຕ຺ຕາ’’ຕິ? ‘‘ນ ຊານາມີ’’ຕິ. ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ຕາວ ນ ຊານາສິ, ກາສິຣຎ຺ໂຎ ປນ ຘີຕາຍ ສມຸທ຺ທຊາຍ ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສ ທິນ຺ນຠາວໍ ຊານາສີ’’ຕິ? ‘‘ອາມ, ຊານາມິ, ມຍ຺ຫໍ ສາ ກນິຏ຺ຐຠຄິນີ’’ຕິ. ‘‘ມຍໍ ຕສ຺ສາ ປຸຕ຺ຕາ, ຕ຺ວໍ ໂນ ມາຕຸໂລ’’ຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ກມ຺ປມາໂນ ເຕ ອາລິງ຺ຄິຕ຺ວາ ສີເສ ຈຸມ຺ພິຕ຺ວາ ໂຣທິຕ຺ວາ ປາສາທໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ມຫນ຺ຕໍ ສກ຺ກາຣໍ ກາເຣຕ຺ວາ ຠູຣິທຕ຺ເຕນ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ປຸຈ຺ຉິ ‘‘ຕາຕ, ຕໍ ເອວຣູປໍ ອຸຄ຺ຄເຕຊໍ ກຖໍ ອລມ຺ປາຍໂນ ຄຓ຺ຫີ’’ຕິ? ໂສ ສພ຺ພໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ກເຖຕ຺ວາ ຣາຊານໍ ໂອວທນ຺ໂຕ ‘‘ມຫາຣາຊ, ຣຎ຺ຎາ ນາມ ອິມິນາ ນິຍາເມນ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ມາຕຸລສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ. ອຖ ນໍ ສຸທສ຺ສໂນ ອາຫ – ‘‘ມາຕຸລ, ມມ ມາຕາ ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ກິລມຕິ, ນ ສກ຺ກາ ອມ຺ເຫຫິ ປປຎ຺ຈໍ ກາຕຸ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ສາຘຸ, ຕາຕາ, ຕຸມ຺ເຫ ຕາວ ຄຈ຺ຉຖ. ອຫໍ ປນ ມມ ຠຄິນິໍ ທຏ຺ຐຸກາໂມມ຺ຫິ, ກຖໍ ປສ຺ສິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ມາຕຸລ, ກຫໍ ປນ ໂນ ອຍ຺ຍໂກ ກາສິຣາຊາ’’ຕິ? ‘‘ຕາຕ, ມມ ຠຄິນິຍາ ວິນາ ວສິຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ຣຊ຺ຊໍ ປຫາຍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອສຸເກ ວນສຓ຺ເຑ ນາມ ວສຕີ’’ຕິ. ‘‘ມາຕຸລ, ມມ ມາຕາ ຕຸມ຺ເຫ ເຈວ ອຍ຺ຍກຎ຺ຈ ທຏ຺ຐຸກາມາ, ຕຸມ຺ເຫ ອສຸກທິວເສ ມມ ອຍ຺ຍກສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄຈ຺ຉຖ, ມຍໍ ມາຕຣໍ ອາທາຍ ອຍ຺ຍກສ຺ສ ອສ຺ສມປທໍ ອາຄຈ຺ຉິສ຺ສາມ. ຕຕ຺ຖ ນໍ ຕຸມ຺ເຫປິ ປສ຺ສິສ຺ສຖາ’’ຕິ. ອິຕິ ເຕ ມາຕຸລສ຺ສ ທິວສໍ ວວຕ຺ຖເປຕ຺ວາ ຣາຊນິເວສນາ ໂອຕຣິໍສຸ. ຣາຊາ ຠາຄິເນຍ຺ເຍ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ໂຣທິຕ຺ວາ ນິວຕ຺ຕິ. ເຕປິ ປຖວິຍໍ ນິມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນາຄຠວນໍ ຄຕາ.

ນຄຣປເວສນຂຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ປຣິເຍສນຂຓ຺ຑໍ

ມຫາສຕ຺ເຕ ສມ຺ປຕ຺ເຕ ສກລນາຄຠວນໍ ເອກປຣິເທວສທ຺ທໍ ອໂຫສິ. ໂສປິ ມາສໍ ເປຬາຍ ວສິຕຕ຺ຕາ ກິລນ຺ໂຕ ຄິລານເສຍ຺ຍໍ ສຍິ. ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕານໍ ນາຄານໍ ປມາຓໍ ນຕ຺ຖິ. ໂສ ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ກເຖນ຺ໂຕ ກິລມຕິ. ກາຓາຣິຏ຺ໂຐ ເທວໂລກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ອທິສ຺ວາ ປຐມເມວາຄໂຕ. ອຖ ນໍ ‘‘ເອສ ຈຓ຺ໂຑ ຜຣຸໂສ, ສກ຺ຂິສ຺ສຕິ ນາຄປຣິສໍ ວາເຣຕຸ’’ນ຺ຕິ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ນິສິນ຺ນຏ຺ຐາເນ ໂທວາຣິກໍ ກຣິໍສຸ. ສຸໂຠໂຄປິ ສກລຫິມວນ຺ຕໍ ວິຈຣິຕ຺ວາ ຕໂຕ ມຫາສມຸທ຺ທຎ຺ຈ ເສສນທິໂຍ ຈ ອຸປຘາເຣຕ຺ວາ ຍມຸນໍ ອຸປຘາເຣນ຺ໂຕ ອາຄຈ຺ຉຕິ. ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓປິ ອລມ຺ປາຍນໍ ກຸຏ຺ຐິໍ ທິສ຺ວາ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຍໍ ຠູຣິທຕ຺ຕໍ ກິລເມຕ຺ວາ ກຸຏ຺ຐິ ຊາໂຕ, ອຫໍ ປນ ຕໍ ມຍ຺ຫໍ ຕາວ ພຫູປກາຣໍ ມຓິໂລເຠນ ອລມ຺ປາຍນສ຺ສ ທສ຺ເສສິໍ, ຕໍ ປາປໍ ມມ ອາຄມິສ຺ສຕິ. ຍາວ ຕໍ ນ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ຕາວເທວ ຍມຸນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຍາຄຕິຕ຺ເຖ ປາປປວາຫນໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ມຍາ ຠູຣິທຕ຺ເຕ ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠິກມ຺ມໍ ກຕໍ, ຕໍ ປາປໍ ປວາເຫສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອຸທໂກໂຣຫນກມ຺ມໍ ກໂຣຕິ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ສຸໂຠໂຄ ຕໍ ຐານໍ ປຕ຺ໂຕ. ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ອິມິນາ ກິຣ ປາປເກນ ຕາວ ມຫນ຺ຕສ຺ສ ຍສສ຺ສ ທາຍໂກ ມມ ຠາຕາ ມຓິຣຕນສ຺ສ ກາຣຓາ ອລມ຺ປາຍນສ຺ສ ທສ຺ສິໂຕ, ນາສ຺ສ ຊີວິຕໍ ທສ຺ສາມີ’’ຕິ ນງ຺ຄຸຏ຺ເຐນ ຕສ຺ສ ປາເທສຸ ເວເຐຕ຺ວາ ອາກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ອຸທເກ ໂອສິທາເປຕ຺ວາ ນິຣສ຺ສາສກາເລ ໂຖກໍ ສິຖິລໍ ອກາສິ. ໂສ ສີສໍ ອຸກ຺ຂິປິ. ອຖ ນໍ ປຸນາກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ໂອສີທາເປສິ. ເອວໍ ພຫູ ວາເຣ ເຕນ ກິລມິຍມາໂນ ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສີສໍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໘໙໓.

‘‘ໂລກ຺ຍໍ ສຊນ຺ຕໍ ອຸທກໍ, ປຍາຄສ຺ມິໍ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ;

ໂກ ມໍ ອຊ຺ໂຌຫຣີ ຠູໂຕ, ໂອຄາຬ຺ຫໍ ຍມຸນໍ ນທິ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂລກ຺ຍນ຺ຕິ ເອວໍ ປາປວາຫນສມຕ຺ຖນ຺ຕິ ໂລກສມ຺ມຕໍ. ສຊນ຺ຕນ຺ຕິ ເອວຣູປໍ ອຸທກໍ ອຠິສິຎ຺ຈນ຺ຕໍ. ປຍາຄສ຺ມິນ຺ຕິ ປຍາຄຕິຕ຺ເຖ.

ອຖ ນໍ ສຸໂຠໂຄ ຄາຖາຍ ອຊ຺ຌຠາສິ –

໘໙໔.

‘‘ຍເທສ ໂລກາຘິປຕີ ຍສສ຺ສີ, ພາຣາຓສິໍ ປກ຺ຣິຍ ສມນ຺ຕໂຕ;

ຕສ຺ສາຫ ປຸຕ຺ໂຕ ອຸຣຄູສຠສ຺ສ, ສຸໂຠໂຄຕິ ມໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ເວທຍນ຺ຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍເທສາຕິ ໂຍ ເອໂສ. ປກ຺ຣິຍ ສມນ຺ຕໂຕຕິ ປຈ຺ຈຕ຺ຖິການໍ ທຸປ຺ປຫຣຓສມຕ຺ຖຕາຍ ປຣິສມນ຺ຕໂຕ ປກິຣິຍ ສພ຺ພໍ ປຣິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອຸປຣິ ຜເຓນ ຉາເທສິ.

ອຖ ນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ‘‘ອຍໍ ຠູຣິທຕ຺ຕຠາຕາ, ນ ເມ ຊີວິຕໍ ທສ຺ສຕິ, ຍໍນູນາຫໍ ເອຕສ຺ສ ເຈວ ມາຕາປິຕູນຎ຺ຈສ຺ສ ວຓ຺ຓກິຕ຺ຕເນນ ມຸທຸຈິຕ຺ຕຕໍ ກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຊີວິຕໍ ຍາເຈຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໘໙໕.

‘‘ສເຈ ຫິ ປຸຕ຺ໂຕ ອຸຣຄູສຠສ຺ສ, ກາສິສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ອມຣາຘິປສ຺ສ;

ມເຫສກ຺ໂຂ ອຎ຺ຎຕໂຣ ປິຕາ ເຕ, ມຈ຺ເຈສຸ ມາຕາ ປນ ເຕ ອຕຸລ຺ຍາ;

ນ ຕາທິໂສ ອຣຫຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ, ທາສມ຺ປິ ໂອຫາຣິຕຸໍ ມຫານຸຠາໂວ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກາສິສ຺ສາຕິ ອປເຣນ ນາເມນ ເອວໍນາມກສ຺ສ. ‘‘ກາສິກຣຎ຺ໂຎ’’ຕິປິ ປຐນ຺ຕິເຍວ. ກາສິຣາຊຘີຕາຍ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ກາສິຣຊ຺ຊມ຺ປິ ຕສ຺ເສວ ສນ຺ຕກໍ ກຕ຺ວາ ວຓ຺ເຓຕິ. ອມຣາຘິປສ຺ສາຕິ ທີຆາຍຸກຕາຍ ອມຣສງ຺ຂາຕານໍ ນາຄານໍ ອຘິປສ຺ສ. ມເຫສກ຺ໂຂຕິ ມຫານຸຠາໂວ. ອຎ຺ຎຕໂຣຕິ ມເຫສກ຺ຂານໍ ອຎ຺ຎຕໂຣ. ທາສມ຺ປີຕິ ຕາທິໂສ ຫິ ມຫານຸຠາໂວ ອານຸຠາວຣຫິຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ທາສມ຺ປິ ອຸທເກ ໂອຫຣິຕຸໍ ນາຣຫຕິ, ປເຄວ ມຫານຸຠາວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓນ຺ຕິ.

ອຖ ນໍ ສຸໂຠໂຄ ‘‘ອເຣ ທຸຏ຺ຐພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຕ຺ວໍ ມໍ ວຎ຺ເຈຕ຺ວາ ‘ມຸຎ຺ຈິສ຺ສາມີ’ຕິ ມຎ຺ຎສິ, ນ ເຕ ຊີວິຕໍ ທສ຺ສາມີ’’ຕິ ເຕນ ກຕກມ຺ມໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ອາຫ –

໘໙໖.

‘‘ຣຸກ຺ຂໍ ນິສ຺ສາຍ ວິຊ຺ຌິຕ຺ໂຖ, ເອເຓຍ຺ຍໍ ປາຕຸມາຄຕໍ;

ໂສ ວິທ຺ໂຘ ທູຣມຈຣິ, ສຣເວເຄນ ສີຆວາ.

໘໙໗.

‘‘ຕໍ ຕ຺ວໍ ປຕິຕມທ຺ທກ຺ຂິ, ອຣຎ຺ຎສ຺ມິໍ ພ຺ຣຫາວເນ;

ສ ມໍສກາຊມາທາຍ, ສາຍໍ ນິຄ຺ໂຣຘຸປາຄມິ.

໘໙໘.

‘‘ສຸກສາຬິກສງ຺ຆຸຏ຺ຐໍ, ປິງ຺ຄລໍ ສນ຺ຖຕາຍຸຕໍ;

ໂກກິລາຠິຣຸທໍ ຣມ຺ມໍ, ຘຸວໍ ຫຣິຕສທ຺ທລໍ.

໘໙໙.

‘‘ຕຕ຺ຖ ເຕ ໂສ ປາຕຸຣຫຸ, ອິທ຺ຘິຍາ ຍສສາ ຊລໍ;

ມຫານຸຠາໂວ ຠາຕາ ເມ, ກຎ຺ຎາຫິ ປຣິວາຣິໂຕ.

໙໐໐.

‘‘ໂສ ເຕນ ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ຕ຺ວໍ, ສພ຺ພກາເມຫິ ຕປ຺ປິໂຕ;

ອທຸຏ຺ຐສ຺ສ ຕຸວໍ ທຸພ຺ຠິ, ຕໍ ເຕ ເວຣໍ ອິຘາຄຕໍ.

໙໐໑.

‘‘ຂິປ຺ປໍ ຄີວໍ ປສາເຣຫິ, ນ ເຕ ທສ຺ສາມິ ຊີວິຕໍ;

ຠາຕຸ ປຣິສຣໍ ເວຣໍ, ເຉທຍິສ຺ສາມິ ເຕ ສິຣ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສາຍໍ ນິຄ຺ໂຣຘຸປາຄມີຕິ ວິກາເລ ນິຄ຺ໂຣຘໍ ອຸປຄໂຕ ອສິ. ປິງ຺ຄລນ຺ຕິ ປກ຺ການໍ ວຓ຺ເຓນ ປິງ຺ຄລໍ. ສນ຺ຖຕາຍຸຕນ຺ຕິ ປາໂຣຫປຣິກິຓ຺ຓໍ. ໂກກິລາຠິຣຸທນ຺ຕິ ໂກກິລາຫິ ອຠິຣຸທໍ. ຘຸວໍ ຫຣິຕສທ຺ທລນ຺ຕິ ອຸທກຠູມິຍໍ ຊາຕຕ຺ຕາ ນິຈ຺ຈໍ ຫຣິຕສທ຺ທລໍ ຠູມິຠາຄໍ. ປາຕຸຣຫູຕິ ຕສ຺ມິໍ ເຕ ນິຄ຺ໂຣເຘ ຐິຕສ຺ສ ໂສ ມມ ຠາຕາ ປາກໂຏ ອໂຫສິ. ອິທ຺ຘິຍາຕິ ປຸຎ຺ຎເຕເຊນ. ໂສ ເຕນາຕິ ໂສ ຕຸວໍ ເຕນ ອຕ຺ຕໂນ ນາຄຠວນໍ ເນຕ຺ວາ ປຣິຈິຓ຺ໂຓ. ປຣິສຣນ຺ຕິ ຕຍາ ມມ ຠາຕຸ ກຕໍ ເວຣໍ ປາປກມ຺ມໍ ປຣິສຣນ຺ໂຕ ອນຸສ຺ສຣນ຺ໂຕ. ເຉທຍິສ຺ສາມິ ເຕ ສິຣນ຺ຕິ ຕວ ສີສໍ ຉິນ຺ທິສ຺ສາມີຕິ.

ອຖ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ‘‘ນ ເມສ ຊີວິຕໍ ທສ຺ສຕິ, ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ປນ ວຕ຺ວາ ໂມກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ວາຍມິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໙໐໒.

‘‘ອຊ຺ຌາຍໂກ ຍາຈໂຍຄີ, ອາຫຸຕຄ຺ຄິ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ເອເຕຫິ ຕີຫິ ຐາເນຫິ, ອວຊ຺ໂຌ ໂຫຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເອເຕຫີຕິ ເອເຕຫິ ອຊ຺ຌາຍກຕາທີຫິ ຕີຫິ ກາຣເຓຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອວຊ຺ໂຌ, ນ ລພ຺ຠາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ວຘິຕຸໍ, ກິໍ ຕ຺ວໍ ວເທສິ, ໂຍ ຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ວເຘຕິ, ໂສ ນິຣເຍ ນິພ຺ພຕ຺ຕຕີຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸໂຠໂຄ ສໍສຍປກ຺ຂນ຺ໂທ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ອິມໍ ນາຄຠວນໍ ເນຕ຺ວາ ຠາຕໂຣ ປຏິປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ຊານິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ທ຺ເວ ຄາຖາ ອຠາສິ –

໙໐໓.

‘‘ຍໍ ປຸຣໍ ຘຕຣຏ຺ຐສ຺ສ, ໂອຄາຬ຺ຫໍ ຍມຸນໍ ນທິໍ;

ໂຊຕເຕ ສພ຺ພໂສວຓ຺ຓໍ, ຄິຣິມາຫຈ຺ຈ ຍາມຸນໍ.

໙໐໔.

‘‘ຕຕ຺ຖ ເຕ ປຸຣິສພ຺ຍຄ຺ຆາ, ໂສທຣິຍາ ມມ ຠາຕໂຣ;

ຍຖາ ເຕ ຕຕ຺ຖ ວກ຺ຂນ຺ຕິ, ຕຖາ ເຫສ຺ສສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຣນ຺ຕິ ນາຄປຸຣໍ. ໂອຄາຬ຺ຫນ຺ຕິ ອນຸປວິຏ຺ຐໍ. ຄິຣິມາຫຈ຺ຈ ຍາມຸນນ຺ຕິ ຍມຸນາໂຕ ອວິທູເຣ ຐິຕໍ ຫິມວນ຺ຕໍ ອາຫຈ຺ຈ ໂຊຕຕິ. ຕຕ຺ຖ ເຕຕິ ຕສ຺ມິໍ ນຄເຣ ເຕ ມມ ຠາຕໂຣ ວສນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ນີເຕ ຕຍິ ຍຖາ ເຕ ວກ຺ຂນ຺ຕິ, ຕຖາ ຠວິສ຺ສສິ. ສເຈ ຫິ ສຈ຺ຈໍ ກເຖສິ, ຊີວິຕໍ ເຕ ອຕ຺ຖິ. ໂນ ເຈ, ຕຕ຺ເຖວ ສີສໍ ຉິນ຺ທິສ຺ສາມີຕິ.

ອິຕິ ນໍ ວຕ຺ວາ ສຸໂຠໂຄ ຄີວາຍໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຂິປນ຺ໂຕ ອກ຺ໂກສນ຺ໂຕ ປຣິຠາສນ຺ໂຕ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ປາສາທທ຺ວາຣໍ ອຄມາສິ.

ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ປຣິເຍສນຍກຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ມິຈ຺ຉາກຖາ

ອຖ ນໍ ໂທວາຣິໂກ ຫຸຕ຺ວາ ນິສິນ຺ໂນ ກາຓາຣິຏ຺ໂຐ ຕຖາ ກິລເມຕ຺ວາ ອານີຍມານໍ ທິສ຺ວາ ປຏິມຄ຺ຄໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ສຸໂຠຄ, ມາ ວິເຫຐຍິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນາມ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມຸໂນ ປຸຕ຺ຕາ. ສເຈ ຫິ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາ ຊານິສ຺ສຕິ, ‘ມມ ປຸຕ຺ຕໍ ວິເຫເຐນ຺ຕີ’ຕິ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອມ຺ຫາກໍ ສກລໍ ນາຄຠວນໍ ວິນາເສສ຺ສຕິ. ໂລກສ຺ມິຎ຺ຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນາມ ເສຏ຺ຐາ ມຫານຸຠາວາ, ຕ຺ວໍ ເຕສໍ ອານຸຠາວໍ ນ ຊານາສິ, ອຫໍ ປນ ຊານາມີ’’ຕິ ອາຫ. ກາຓາຣິຏ຺ໂຐ ກິຣ ອຕີຕານນ຺ຕຣຠເວ ຍຎ຺ຎກາຣພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອໂຫສິ, ຕສ຺ມາ ເອວມາຫ. ວຕ຺ວາ ຈ ປນ ອນຸຠູຕປຸພ຺ພວເສນ ຍຊນສີໂລ ຫຸຕ຺ວາ ສຸໂຠຄຎ຺ຈ ນາຄປຣິສຎ຺ຈ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ເອຖ, ໂຠ, ຍຎ຺ຎກາຣການໍ ໂວ ຄຸເຓ ວຓ຺ເຓສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎວຓ຺ຓນໍ ອາຣຠນ຺ໂຕ ອາຫ –

໙໐໕.

‘‘ອນິຕ຺ຕຣາ ອິຕ຺ຕຣສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ຍຎ຺ຎາ ຈ ເວທາ ຈ ສຸໂຠຄ ໂລເກ;

ຕທຄ຺ຄຣຍ຺ຫຎ຺ຫິ ວິນິນ຺ທມາໂນ, ຊຫາຕິ ວິຕ຺ຕຎ຺ຈ ສຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອນິຕ຺ຕຣາຕິ ສຸໂຠຄ ອິມສ຺ມິໍ ໂລເກ ຍຎ຺ຎາ ຈ ເວທາ ຈ ອນິຕ຺ຕຣາ ນ ລາມກາ ມຫານຸຠາວາ, ເຕ ອິຕ຺ຕເຣຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ອນິຕ຺ຕຣາວ ຊາຕາ. ຕທຄ຺ຄຣຍ຺ຫນ຺ຕິ ຕສ຺ມາ ອຄາຣຍ຺ຫໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ວິນິນ຺ທມາໂນ ຘນຎ຺ຈ ປຓ຺ຑິຕານໍ ຘມ຺ມຎ຺ຈ ຊຫາຕິ. ອິທໍ ກິຣ ໂສ ‘‘ອິມິນາ ຠູຣິທຕ຺ເຕ ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠິກມ຺ມໍ ກຕນ຺ຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ນາຄປຣິສາ ມາ ລຠນ຺ຕູ’’ຕິ ອໂວຈ.

ອຖ ນໍ ກາຓາຣິຏ຺ໂຐ ‘‘ສຸໂຠຄ ຊານາສິ ປນ ອຍໍ ໂລໂກ ເກນ ນິມ຺ມິໂຕ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ‘‘ນ ຊານາມີ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ປິຕາມເຫນ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມຸນາ ນິມ຺ມິໂຕ’’ຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ອິຕຣໍ ຄາຖມາຫ –

໙໐໖.

‘‘ອຊ຺ເຌນມຣິຍາ ປຖວິໍ ຊນິນ຺ທາ, ເວສ຺ສາ ກສິໍ ປາຣິຈຣິຍຎ຺ຈ ສຸທ຺ທາ;

ອຸປາຄຸ ປຈ຺ເຈກໍ ຍຖາປເທສໍ, ກຕາຫຸ ເອເຕ ວສິນາຕິ ອາຫູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸປາຄູຕິ ອຸປຄຕາ. ພ຺ຣຫ຺ມາ ກິຣ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາທໂຍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຓ຺ເຓ ນິມ຺ມິນິຕ຺ວາ ອຣິເຍ ຕາວ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ອາຫ – ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ອຊ຺ເຌນເມວ ອຸປຄຈ຺ຉຖ, ມາ ອຎ຺ຎໍ ກິຎ຺ຈິ ກຣິຕ຺ຖາ’’ຕິ, ຊນິນ຺ເທ ອາຫ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ປຖວິໍເຍວ ວິຊິນຖ’’, ເວສ຺ເສ ອາຫ – ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ກສິໍເຍວ ອຸເປຖ’’, ສຸທ຺ເທ ອາຫ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ຕິຓ຺ຓໍ ວຓ຺ຓານໍ ປາຣິຈຣິຍໍເຍວ ອຸເປຖາ’’ຕິ. ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອຣິຍາ ອຊ຺ເຌນໍ, ຊນິນ຺ທາ ປຖວິໍ, ເວສ຺ສາ ກສິໍ, ສຸທ຺ທາ ປາຣິຈຣິຍໍ ອຸປາຄຕາຕິ ວທນ຺ຕິ. ປຈ຺ເຈກໍ ຍຖາປເທສນ຺ຕິ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕາ ຈ ປາຏິເຍກ຺ກໍ ອຕ຺ຕໂນ ກຸລປເທສານຸຣູເປນ ພ຺ຣຫ຺ມຸນາ ວຸຕ຺ຕນິຍາເມເນວ ອຸປຄຕາ. ກຕາຫຸ ເອເຕ ວສິນາຕິ ອາຫູຕິ ເອວໍ ກິຣ ເອເຕ ວສິນາ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມຸນາ ກຕາ ອເຫສຸນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ.

ເອວໍ ມຫາຄຸຓາ ເອເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນາມ. ໂຍ ຫິ ເອເຕສຸ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕ຺ວາ ທານໍ ເທຕິ, ຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຕ຺ຖ ປຏິສນ຺ຘິ ນຕ຺ຖິ, ເທວໂລກເມວ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ວຕ຺ວາ ອາຫ –

໙໐໗.

‘‘ຘາຕາ ວິຘາຕາ ວຣຸໂຓ ກຸເວໂຣ, ໂສໂມ ຍໂມ ຈນ຺ທິມາ ວາຍຸ ສູຣິໂຍ;

ເອເຕປິ ຍຎ຺ຎໍ ປຸຖຸໂສ ຍຊິຕ຺ວາ, ອຊ຺ຌາຍການໍ ອໂຖ ສພ຺ພກາເມ.

໙໐໘.

‘‘ວິກາສິຕາ ຈາປສຕານິ ປຎ຺ຈ, ໂຍ ອຊ຺ຊຸໂນ ພລວາ ຠີມເສໂນ;

ສຫສ຺ສພາຫຸ ອສໂມ ປຖພ຺ຍາ, ໂສປິ ຕທາ ອາທຫິ ຊາຕເວທ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເອເຕປີຕິ ເອເຕ ຘາຕາທໂຍ ເທວຣາຊາໂນ. ປຸຖຸໂສຕິ ອເນກປ຺ປກາຣໍ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວາ. ອໂຖ ສພ຺ພກາເມຕິ ອຖ ອຊ຺ຌາຍການໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ສພ຺ພກາເມ ທຕ຺ວາ ເອຕານິ ຐານານິ ປຕ຺ຕາຕິ ທສ຺ເສຕິ. ວິກາສິຕາຕິ ອາກຑ຺ຒິຕາ. ຈາປສຕານິ ປຎ຺ຈາຕິ ນ ຘນຸປຎ຺ຈສຕານິ, ປຎ຺ຈຈາປສຕປ຺ປມາຓໍ ປນ ມຫາຘນຸໍ ສຍເມວ ອາກຑ຺ຒຕິ. ຠີມເສໂນຕິ ຠຍານກເສໂນ. ສຫສ຺ສພາຫູຕິ ນ ຕສ຺ສ ພາຫູນໍ ສຫສ຺ສໍ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ປນ ຘນຸຄ຺ຄຫສຕານໍ ພາຫຸສຫສ຺ເສນ ອາກຑ຺ຒິຕພ຺ພສ຺ສ ຘນຸໂນ ອາກຑ຺ຒເນເນວໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອາທຫິ ຊາຕເວທນ຺ຕິ ໂສປິ ຣາຊາ ຕສ຺ມິໍ ກາເລ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ສພ຺ພກາເມຫິ ສນ຺ຕປ຺ເປຕ຺ວາ ອຄ຺ຄິໍ ອາທຫິ ປຕິຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ປຣິຈຣິ, ເຕເນວ ກາຣເຓນ ເທວໂລເກ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕ. ຕສ຺ມາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນາມ ອິມສ຺ມິໍ ໂລເກ ເຊຏ຺ຐກາຕິ ອາຫ.

ໂສ ອຸຕ຺ຕຣິປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ວຓ຺ເຓນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໙໐໙.

‘‘ໂຍ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ໂຠຊຍິ ທີຆຣຕ຺ຕໍ, ອນ຺ເນນ ປາເນນ ຍຖານຸຠາວໍ;

ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ອນຸໂມທມາໂນ, ສຸໂຠຄ ເທວຎ຺ຎຕໂຣ ອໂຫສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂຍຕິ ໂຍ ໂສ ໂປຣາຓໂກ ພາຣາຓສິຣາຊາຕິ ທສ຺ເສຕິ. ຍຖານຸຠາວນ຺ຕິ ຍຖາພລໍ ຍໍ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖິ, ຕໍ ສພ຺ພໍ ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ໂຠເຊສິ. ເທວຎ຺ຎຕໂຣຕິ ໂສ ອຎ຺ຎຕໂຣ ມເຫສກ຺ຂເທວຣາຊາ ອໂຫສິ. ເອວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນາມ ອຄ຺ຄທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາຕິ ທສ຺ເສຕິ.

ອຖສ຺ສ ອປຣມ຺ປິ ກາຣຓໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໙໑໐.

‘‘ມຫາສນໍ ເທວມໂນມວຓ຺ຓໍ, ໂຍ ສປ຺ປິນາ ອສກ຺ຂິ ໂຠເຊຕຸມຄ຺ຄິໍ;

ສ ຍຎ຺ຎຕນ຺ຕໍ ວຣໂຕ ຍຊິຕ຺ວາ, ທິພ຺ພໍ ຄຕິໍ ມຸຈລິນ຺ທຊ຺ຌຄຈ຺ຉີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມຫາສນນ຺ຕິ ມຫາຠກ຺ຂໍ. ໂຠເຊຕຸນ຺ຕິ ສນ຺ຕປ຺ເປຕຸໍ. ຍຎ຺ຎຕນ຺ຕນ຺ຕິ ຍຎ຺ຎວິຘານໍ. ວຣໂຕຕິ ວຣສ຺ສ ອຄ຺ຄິເທວສ຺ສ ຍຊິຕ຺ວາ. ມຸຈລິນ຺ທຊ຺ຌຄຈ຺ຉີຕິ ມຸຈລິນ຺ໂທ ອຘິຄໂຕຕິ.

ເອໂກ ກິຣ ປຸພ຺ເພ ພາຣາຓສິຍໍ ມຸຈລິນ຺ໂທ ນາມ ຣາຊາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ສຄ຺ຄມຄ຺ຄໍ ປຸຈ຺ຉິ. ອຖ ນໍ ເຕ ‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມຓານຎ຺ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓເທວຕາຍ ຈ ສກ຺ກາຣໍ ກໂຣຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ‘‘ກາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓເທວຕາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘‘ອຄ຺ຄິເທໂວຕິ ຕໍ ນວນີຕສປ຺ປິນາ ສນ຺ຕປ຺ເປຫີ’’’ຕິ ອາຫໍສຸ. ໂສ ຕຖາ ອກາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ເອສ ອິມໍ ຄາຖມາຫ.

ອປຣມ຺ປິ ກາຣຓໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໙໑໑.

‘‘ມຫານຸຠາໂວ ວສ຺ສສຫສ຺ສຊີວີ, ໂຍ ປພ຺ພຊີ ທສ຺ສເນຍ຺ໂຍ ອຸຬາໂຣ;

ຫິຕ຺ວາ ອປຣິຍນ຺ຕ ຣຏ຺ຐໍ ສເສນໍ, ຣາຊາ ທຸທີໂປປິ ຊຄາມ ສຄ຺ຄ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປພ຺ພຊີຕິ ປຎ຺ຈວສ຺ສສຕານິ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣນ຺ໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ສກ຺ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ອປຣິຍນ຺ຕໍ ຣຏ຺ຐໍ ສເສນໍ ຫິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິ. ທຸທີໂປປີຕິ ໂສ ທຸທີໂປ ນາມ ຣາຊາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ປູເຊຕ຺ວາວ ສຄ຺ຄໍ ຄໂຕຕິ ວທຕິ. ‘‘ທຸຊີໂປ’’ຕິປິ ປາໂຐ.

ອປຣານິປິສ຺ສ ອຸທາຫຣຓານິ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອາຫ –

໙໑໒.

‘‘ໂຍ ສາຄຣນ຺ຕໍ ສາຄໂຣ ວິຊິຕ຺ວາ, ຍູປໍ ສຸຠໍ ໂສຓ຺ຓມຍໍ ອຸຬາຣໍ;

ອຸສ຺ເສສິ ເວສ຺ສານຣມາທຫາໂນ, ສຸໂຠຄ ເທວຎ຺ຎຕໂຣ ອໂຫສິ.

໙໑໓.

‘‘ຍສ຺ສານຸຠາເວນ ສຸໂຠຄ ຄງ຺ຄາ, ປວຕ຺ຕຖ ທຘິສນ຺ນິສິນ຺ນໍ ສມຸທ຺ທໍ;

ສ ໂລມປາໂທ ປຣິຈຣິຍ ມຄ຺ຄິໍ, ອງ຺ໂຄ ສຫສ຺ສກ຺ຂປຸຣຊ຺ຌຄຈ຺ຉີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສາຄຣນ຺ຕນ຺ຕິ ສາຄຣປຣິຍນ຺ຕໍ ປຖວິໍ. ອຸສ຺ເສສີຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ສຄ຺ຄມຄ຺ຄໍ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ໂສວຓ຺ຓຍູປໍ ອຸສ຺ສາເປຫີ’’ຕິ ວຸຕ຺ໂຕ ປສຸຆາຕນຕ຺ຖາຍ ອຸສ຺ສາເປສິ. ເວສ຺ສານຣມາທຫາໂນຕິ ເວສ຺ສານຣໍ ອຄ຺ຄິໍ ອາທຫນ຺ໂຕ. ‘‘ເວສານຣິ’’ນ຺ຕິປິ ປາໂຐ. ເທວຎ຺ຎຕໂຣຕິ ສຸໂຠຄ, ໂສ ຫິ ຣາຊາ ອຄ຺ຄິໍ ຊຸຫິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎຕໂຣ ມເຫສກ຺ຂເທໂວ ອໂຫສີຕິ ວທຕິ. ຍສ຺ສານຸຠາເວນາຕິ ໂຠ ສຸໂຠຄ, ຄງ຺ຄາ ຈ ມຫາສມຸທ຺ໂທ ຈ ເກນ ກໂຕຕິ ຊານາສີຕິ. ນ ຊານາມີຕິ. ກິໍ ຕ຺ວໍ ຊານິສ຺ສສິ, ພ຺ຣາຫ຺ມເຓເຍວ ໂປເຖຕຸໍ ຊານາສີຕິ. ອຕີຕສ຺ມິຎ຺ຫິ ອງ຺ໂຄ ນາມ ໂລມປາໂທ ພາຣາຓສິຣາຊາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ສຄ຺ຄມຄ຺ຄໍ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ເຕຫິ ‘‘ໂຠ, ມຫາຣາຊ, ຫິມວນ຺ຕໍ ປວິສິຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ສກ຺ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ອຄ຺ຄິໍ ປຣິຈຣາຫີ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ອປຣິມາຓາ ຄາວິໂຍ ຈ ມຫິໍສິໂຍ ຈ ອາທາຍ ຫິມວນ຺ຕໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຕຖາ ອກາສິ. ‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ຠຸຕ຺ຕາຕິຣິຕ຺ຕໍ ຂີຣທຘິໍ ກິໍ ກາຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ຈ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ຉຑ຺ເຑຖາ’’ຕິ ອາຫ. ຕຕ຺ຖ ໂຖກສ຺ສ ຂີຣສ຺ສ ຉຑ຺ຑິຕຏ຺ຐາເນ ກຸນ຺ນທິໂຍ ອເຫສຸໍ, ພຫຸກສ຺ສ ຉຑ຺ຑິຕຏ຺ຐາເນ ຄງ຺ຄາ ປວຕ຺ຕຖ. ຕໍ ປນ ຂີຣໍ ຍຕ຺ຖ ທຘິ ຫຸຕ຺ວາ ສນ຺ນິສິນ຺ນໍ ຐິຕໍ, ຕໍ ສມຸທ຺ທໍ ນາມ ຊາຕໍ. ອິຕິ ໂສ ເອວຣູປໍ ສກ຺ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ວຸຕ຺ຕວິຘາເນນ ອຄ຺ຄິໍ ປຣິຈຣິຍ ສຫສ຺ສກ຺ຂສ຺ສ ປຸຣໍ ອຊ຺ຌຄຈ຺ຉິ.

ອິຕິສ຺ສ ອິທໍ ອຕີຕໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໙໑໔.

‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ເທວວໂຣ ຍສສ຺ສີ, ເສນາປຕິ ຕິທິເວ ວາສວສ຺ສ;

ໂສ ໂສມຍາເຄນ ມລໍ ວິຫນ຺ຕ຺ວາ, ສຸໂຠຄ ເທວຎ຺ຎຕໂຣ ອໂຫສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂສ ໂສມຍາເຄນ ມລໍ ວິຫນ຺ຕ຺ວາຕິ ໂຠ ສຸໂຠຄ, ໂຍ ອິທານິ ສກ຺ກສ຺ສ ເສນາປຕິ ມຫາຍໂສ ເທວປຸຕ຺ໂຕ, ໂສປິ ປຸພ຺ເພ ເອໂກ ພາຣາຓສິຣາຊາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ສຄ຺ຄມຄ຺ຄໍ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ເຕຫິ ‘‘ໂສມຍາເຄນ ອຕ຺ຕໂນ ມລໍ ປວາເຫຕ຺ວາ ເທວໂລກໍ ຄຈ຺ຉາຫີ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ມຫນ຺ຕໍ ສກ຺ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ເຕຫິ ວຸຕ຺ຕວິຘາເນນ ໂສມຍາຄໍ ກຕ຺ວາ ເຕນ ອຕ຺ຕໂນ ມລໍ ວິຫນ຺ຕ຺ວາ ເທວຎ຺ຎຕໂຣ ຊາໂຕຕິ ອິມມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ເອວມາຫ.

ອປຣານິປິສ຺ສ ອຸທາຫຣຓານິ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອາຫ –

໙໑໕.

‘‘ອກາຣຍິ ໂລກມິມໍ ປຣຎ຺ຈ, ຠາຄີຣຖິໍ ຫິມວນ຺ຕຎ຺ຈ ຄິຊ຺ຌໍ;

ໂຍ ອິທ຺ຘິມາ ເທວວໂຣ ຍສສ຺ສີ, ໂສປິ ຕທາ ອາທຫິ ຊາຕເວທໍ.

໙໑໖.

‘‘ມາລາຄິຣີ ຫິມວາ ໂຍ ຈ ຄິຊ຺ໂຌ, ສຸທສ຺ສໂນ ນິສໂຠ ກຸເວຣຸ;

ເອເຕ ຈ ອຎ຺ເຎ ຈ ນຄາ ມຫນ຺ຕາ, ຈິຕ຺ຍາ ກຕາ ຍຎ຺ຎກເຣຫິ ມາຫູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂສປິ ຕທາ ອາທຫິ ຊາຕເວທນ຺ຕິ ຠາຕິກ ສຸໂຠຄ, ເຍນ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມຸນາ ອຍຎ຺ຈ ໂລໂກ ປໂຣ ຈ ໂລໂກ ຠາຄີຣຖິຄງ຺ຄາ ຈ ຫິມວນ຺ຕປພ຺ພໂຕ ຈ ຄິຊ຺ຌປພ຺ພໂຕ ຈ ກໂຕ, ໂສປິ ຍທາ ພ຺ຣຫ຺ມຸປປຕ຺ຕິໂຕ ປຸພ຺ເພ ມາຓວໂກ ອໂຫສິ, ຕທາ ອຄ຺ຄິເມວ ອາທຫິ, ອຄ຺ຄິໍ ຊຸຫິຕ຺ວາ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາ ຫຸຕ຺ວາ ອິທໍ ສພ຺ພມກາສິ. ເອວໍມຫິທ຺ຘິກາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ທສ຺ເສຕິ.

ຈິຕ຺ຍາ ກຕາຕິ ປຸພ຺ເພ ກິເຣໂກ ພາຣາຓສິຣາຊາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ສຄ຺ຄມຄ຺ຄໍ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ສກ຺ກາຣໍ ກໂຣຫີ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ເຕສໍ ມຫາທານໍ ປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ທາເນ ກິໍ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ສພ຺ພໍ, ເທວ, ອຕ຺ຖິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ປນ ອາສນານິ ນປ຺ປໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ອິຏ຺ຐກາຫິ ຈິນາເປຕ຺ວາ ອາສນານິ ກາເຣສິ. ຕທາ ຈິຕ຺ຍາ ອາສນປີຐິກາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອານຸຠາເວນ ວຑ຺ຒິຕ຺ວາ ມາລາຄິຣິອາທໂຍ ປພ຺ພຕາ ຊາຕາ. ເອວເມເຕ ຍຎ຺ຎກາເຣຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ກຕາຕິ ກເຖນ຺ຕີຕິ.

ອຖ ນໍ ປຸນ ອາຫ ‘‘ຠາຕິກ, ຊານາສິ ປນາຍໍ ສມຸທ຺ໂທ ເກນ ກາຣເຓນ ອເປຍ຺ໂຍ ໂລໂຓທໂກ ຊາໂຕ’’ຕິ? ‘‘ນ ຊານາມິ, ອຣິຏ຺ຐາ’’ຕິ. ອຖ ນໍ ‘‘ຕ຺ວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓເຍວ ວິຫິໍສິຕຸໍ ຊານາສິ, ສຸໂຓຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໙໑໗.

‘‘ອຊ຺ຌາຍກໍ ມນ຺ຕຄຸຓູປປນ຺ນໍ, ຕປສ຺ສິນໍ ‘ຍາຈໂຍໂຄ’ຕິຘາຫຸ;

ຕີເຣ ສມຸທ຺ທສ຺ສຸທກໍ ສຊນ຺ຕໍ, ຕໍ ສາຄໂຣຊ຺ໂຌຫຣິ ເຕນາເປຍ຺ໂຍ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ‘ຍາຈໂຍໂຄຕິຘາຫູຕິ ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ຍາຈໂຍໂຄຕິ ອິຘ ໂລເກ ອາຫຸ. ອຸທກໍ ສຊນ຺ຕຕິ ໂສ ກິເຣກທິວສໍ ປາປປວາຫນກມ຺ມໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ຕີເຣ ຐຕ຺ວາ ສມຸທ຺ທໂຕ ອຸທກໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປຣິ ສີເສ ສຊນ຺ຕໍ ອພ຺ຠຸກິຣຕິ. ອຖ ນໍ ເອວໍ ກໂຣນ຺ຕໍ ວຑ຺ຒິຕ຺ວາ ສາຄໂຣ ອຊ຺ໂຌຫຣິ. ຕໍ ກາຣຓໍ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາ ຎຕ຺ວາ ‘‘ອິມິນາ ກິຣ ເມ ປຸຕ຺ໂຕ ຫໂຕ’’ຕິ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ‘‘ສມຸທ຺ໂທ ອເປຍ຺ໂຍ ໂລໂຓທໂກ ຠວຕູ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອຠິສປິ, ເຕນ ກາຣເຓນ ອເປຍ຺ໂຍ ຊາໂຕ. ເອວຣູປາ ເອເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນາມ ມຫານຸຠາວາຕິ.

ປຸນປິ ອາຫ –

໙໑໘.

‘‘ອາຍາຄວຕ຺ຖູນິ ປຸຖູ ປຖພ຺ຍາ, ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວາສວສ຺ສ;

ປຸຣິມໍ ທິສໍ ປຈ຺ຉິມໍ ທກ຺ຂິຓຸຕ຺ຕຣໍ, ສໍວິຊ຺ຊມານາ ຊນຍນ຺ຕິ ເວທ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວາສວສ຺ສາຕິ ປຸພ຺ເພ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ທານໍ ທຕ຺ວາ ວາສວຕ຺ຕໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ວາສວສ຺ສ. ອາຍາຄວຕ຺ຖູນີຕິ ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ຕຠູຕາ ອຄ຺ຄທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ ປຖພ຺ຍາ ປຸຖູ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ. ປຸຣິມໍ ທິສນ຺ຕິ ເຕ ອິທານິປິ ຈຕູສຸ ທິສາສຸ ສໍວິຊ຺ຊມານາ ຕສ຺ສ ວາສວສ຺ສ ມຫນ຺ຕໍ ເວທໍ ຊນຍນ຺ຕິ, ປີຕິໂສມນສ຺ສໍ ອາວຫນ຺ຕິ.

ເອວໍ ອຣິຏ຺ໂຐ ຈຸທ຺ທສຫິ ຄາຖາຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈ ຍຎ຺ເຎ ຈ ເວເທ ຈ ວຓ຺ເຓສິ.

ມິຈ຺ຉາກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຕສ຺ສ ຕໍ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ຄິລານຸປຏ຺ຐານໍ ອາຄຕາ ພຫູ ນາຄາ ‘‘ອຍໍ ຠູຕເມວ ກເຖຕີ’’ຕິ ມິຈ຺ຉາຄາຫໍ ຄຓ຺ຫນາກາຣປ຺ປຕ຺ຕາ ຊາຕາ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ຄິລານເສຍ຺ຍາຍ ນິປນ຺ໂນວ ຕໍ ສພ຺ພໍ ອສ຺ໂສສິ. ນາຄາປິສ຺ສ ອາໂຣເຈສຸໍ. ຕໂຕ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຣິຏ຺ໂຐ ມິຈ຺ຉາມຄ຺ຄໍ ວຓ຺ເຓຕິ, ວາທມສ຺ສ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຣິສໍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິກໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ໂສ ອຸຏ຺ຐາຍ ນ຺ຫຕ຺ວາ ສພ຺ພາລງ຺ກາຣປ຺ປຏິມຓ຺ຑິໂຕ ຘມ຺ມາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ສພ຺ພໍ ນາຄປຣິສໍ ສນ຺ນິປາຕາເປຕ຺ວາ ອຣິຏ຺ຐໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ‘‘ອຣິຏ຺ຐ, ຕ຺ວໍ ອຠູຕໍ ວຕ຺ວາ ເວເທ ຈ ຍຎ຺ເຎ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈ ວຓ຺ເຓສິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓານຎ຺ຫິ ເວທວິຘາເນນ ຍຎ຺ຎຍຊນໍ ນາມ ອນຣິຍສມ຺ມຕໍ ນ ສຄ຺ຄາວຫໍ, ຕວ ວາເທ ອຠູຕໍ ປສ຺ສາຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎເຠທວາທໍ ນາມ ອາຣຠນ຺ໂຕ ອາຫ –

໙໑໙.

‘‘ກລີ ຫິ ຘີຣານ ກຏໍ ມຄານໍ, ຠວນ຺ຕິ ເວທຊ຺ຌຄຕານຣິຏ຺ຐ;

ມຣີຈິຘມ຺ມໍ ອສເມກ຺ຂິຕຕ຺ຕາ, ມາຍາຄຸຓາ ນາຕິວຫນ຺ຕິ ປຎ຺ຎໍ.

໙໒໐.

‘‘ເວທາ ນ ຕາຓາຍ ຠວນ຺ຕິ ທສ຺ສ, ມິຕ຺ຕທ຺ທຸໂນ ຠູນຫຸໂນ ນຣສ຺ສ;

ນ ຕາຍເຕ ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ຈ ອຄ຺ຄິ, ໂທສນ຺ຕຣໍ ມຈ຺ຈມນຣິຍກມ຺ມໍ.

໙໒໑.

‘‘ສພ຺ພຎ຺ຈ ມຈ຺ຈາ ສຘນໍ ສໂຠຄໍ, ອາທີປິຕໍ ທາຣຸ ຕິເຓນ ມິສ຺ສໍ;

ທຫໍ ນ ຕປ຺ເປ ອສມຕ຺ຖເຕໂຊ, ໂກ ຕໍ ສຸຠິກ຺ຂໍ ທ຺ວິຣສຎ຺ຎຸ ກຍິຣາ.

໙໒໒.

‘‘ຍຖາປິ ຂີຣໍ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ, ທຘິ ຠວິຕ຺ວາ ນວນີຕມ຺ປິ ໂຫຕິ;

ເອວມ຺ປິ ອຄ຺ຄິ ວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ, ເຕໂຊ ສໂມໂຣຫຕີ ໂຍຄຍຸຕ຺ໂຕ.

໙໒໓.

‘‘ນ ທິສ຺ສຕີ ອຄ຺ຄິ ມນຸປ຺ປວິຏ຺ໂຐ, ສຸກ຺ເຂສຸ ກຏ຺ເຐສຸ ນເວສຸ ຈາປິ;

ນາມຕ຺ຖມາໂນ ອຣຓີນເຣນ, ນາກມ຺ມຸນາ ຊາຍຕິ ຊາຕເວໂທ.

໙໒໔.

‘‘ສເຈ ຫິ ອຄ຺ຄິ ອນ຺ຕຣໂຕ ວເສຍ຺ຍ, ສຸກ຺ເຂສຸ ກຏ຺ເຐສຸ ນເວສຸ ຈາປິ;

ສພ຺ພານິ ສຸສ຺ເສຍ຺ຍຸ ວນານິ ໂລເກ, ສຸກ຺ຂານິ ກຏ຺ຐານິ ຈ ປຊ຺ຊເລຍ຺ຍຸໍ.

໙໒໕.

‘‘ກໂຣຕິ ເຈ ທາຣຸຕິເຓນ ປຸຎ຺ຎໍ, ໂຠຊໍ ນໂຣ ຘູມສິຂິໍ ປຕາປວໍ;

ອງ຺ຄາຣິກາ ໂລຓກຣາ ຈ ສູທາ, ສຣີຣທາຫາປິ ກເຣຍ຺ຍຸ ປຸຎ຺ຎໍ.

໙໒໖.

‘‘ອຖ ເຈ ຫິ ເອເຕ ນ ກໂຣນ຺ຕິ ປຸຎ຺ຎໍ, ອຊ຺ເຌນມຄ຺ຄິໍ ອິຘ ຕປ຺ປຍິຕ຺ວາ;

ນ ໂກຈິ ໂລກສ຺ມິໍ ກໂຣຕິ ປຸຎ຺ຎໍ, ໂຠຊໍ ນໂຣ ຘູມສິຂິໍ ປຕາປວໍ.

໙໒໗.

‘‘ກຖຎ຺ຫິ ໂລກາປຈິໂຕ ສມາໂນ, ອມນຸຎ຺ຎຄນ຺ຘໍ ພຫູນໍ ອກນ຺ຕໍ;

ຍເທວ ມຈ຺ຈາ ປຣິວຊ຺ຊຍນ຺ຕິ, ຕທປ຺ປສຕ຺ຖໍ ທ຺ວິຣສຎ຺ຎຸ ຠຸຎ຺ເຊ.

໙໒໘.

‘‘ສິຂິມ຺ປິ ເທເວສຸ ວທນ຺ຕິ ເຫເກ, ອາປໍ ມິລກ຺ຂູ ປນ ເທວມາຫຸ;

ສພ຺ເພວ ເອເຕ ວິຕຖໍ ຠຓນ຺ຕິ, ອຄ຺ຄີ ນ ເທວຎ຺ຎຕໂຣ ນ ຈາໂປ.

໙໒໙.

‘‘ອນິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘມສຎ຺ຎກາຍໍ, ເວສ຺ສານຣໍ ກມ຺ມກຣໍ ປຊານໍ;

ປຣິຈຣິຍ ມຄ຺ຄິໍ ສຸຄຕິໍ ກຖໍ ວເຊ, ປາປານິ ກມ຺ມານິ ປກຸພ຺ພມາໂນ.

໙໓໐.

‘‘ສພ຺ພາຠິຠູ ຕາຫຸຘ ຊີວິກຕ຺ຖາ, ອຄ຺ຄິສ຺ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ ປຣິຈາຣິໂກຕິ;

ສພ຺ພານຸຠາວີ ຈ ວສີ ກິມຕ຺ຖໍ, ອນິມ຺ມິໂຕ ນິມ຺ມິຕໍ ວນ຺ທິຕສ຺ສ.

໙໓໑.

‘‘ຫສ຺ສໍ ອນິຊ຺ຌານກ຺ຂມໍ ອຕຈ຺ຉໍ, ສກ຺ກາຣເຫຕຸ ປກິຣິໍສຸ ປຸພ຺ເພ;

ເຕ ລາຠສກ຺ກາເຣ ອປາຕຸໂຠນ຺ເຕ, ສນ຺ຘາປິຕາ ຊນ຺ຕຸຠິ ສນ຺ຕິຘມ຺ມໍ.

໙໓໒.

‘‘ອຊ຺ເຌນມຣິຍາ ປຖວິໍ ຊນິນ຺ທາ, ເວສ຺ສາ ກສິໍ ປາຣິຈຣິຍຎ຺ຈ ສຸທ຺ທາ;

ອຸປາຄຸ ປຈ຺ເຈກໍ ຍຖາປເທສໍ, ກຕາຫຸ ເອເຕ ວສິນາຕິ ອາຫຸ.

໙໓໓.

‘‘ເອຕຎ຺ຈ ສຈ຺ຈໍ ວຈນໍ ຠເວຍ຺ຍ, ຍຖາ ອິທໍ ຠາສິຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ;

ນາຂຕ຺ຕິໂຍ ຊາຕຸ ລເຠຖ ຣຊ຺ຊໍ, ນາພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມນ຺ຕປທານິ ສິກ຺ເຂ;

ນາຎ຺ຎຕ຺ຣ ເວສ຺ເສຫິ ກສິໍ ກເຣຍ຺ຍ, ສຸທ຺ໂທ ນ ມຸຈ຺ເຈ ປຣເປສນາຍ.

໙໓໔.

‘‘ຍສ຺ມາ ຈ ເອຕໍ ວຈນໍ ອຠູຕໍ, ມຸສາວິເມ ໂອທຣິຍາ ຠຓນ຺ຕິ;

ຕທປ຺ປປຎ຺ຎາ ອຠິສທ຺ທຫນ຺ຕິ, ປສ຺ສນ຺ຕິ ຕໍ ປຓ຺ຑິຕາ ອຕ຺ຕນາວ.

໙໓໕.

‘‘ຂຕ຺ຍາ ຫິ ເວສ຺ສານໍ ພລິໍ ຫຣນ຺ຕິ, ອາທາຍ ສຕ຺ຖານິ ຈຣນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຕໍ ຕາທິສໍ ສງ຺ຂຸຠິຕໍ ປຠິນ຺ນໍ, ກສ຺ມາ ພ຺ຣຫ຺ມາ ນຸຊ຺ຊຸ ກໂຣຕິ ໂລກໍ.

໙໓໖.

‘‘ສເຈ ຫິ ໂສ ອິສ຺ສໂຣ ສພ຺ພໂລເກ, ພ຺ຣຫ຺ມາ ພຫູຠູຕປຕີ ປຊານໍ;

ກິໍ ສພ຺ພໂລກໍ ວິທຫີ ອລກ຺ຂິໍ, ກິໍ ສພ຺ພໂລກໍ ນ ສຸຂິໍ ອກາສິ.

໙໓໗.

‘‘ສເຈ ຫິ ໂສ ອິສ຺ສໂຣ ສພ຺ພໂລເກ, ພ຺ຣຫ຺ມາ ພຫູຠູຕປຕີ ປຊານໍ;

ມາຍາ ມຸສາວຊ຺ຊມເທນ ຈາປິ, ໂລກໍ ອຘມ຺ເມນ ກິມຕ຺ຖມກາຣິ.

໙໓໘.

‘‘ສເຈ ຫິ ໂສ ອິສ຺ສໂຣ ສພ຺ພໂລເກ, ພ຺ຣຫ຺ມາ ພຫູຠູຕປຕີ ປຊານໍ;

ອຘມ຺ມິໂກ ຠູຕປຕີ ອຣິຏ຺ຐ, ຘມ຺ເມ ສຕິ ໂຍ ວິທຫີ ອຘມ຺ມໍ.

໙໓໙.

‘‘ກີຏາ ປຏງ຺ຄາ ອຸຣຄາ ຈ ເຠກາ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ກິມີ ສຸຊ຺ຌຕິ ມກ຺ຂິກາ ຈ;

ເອເຕປິ ຘມ຺ມາ ອນຣິຍຣູປາ, ກມ຺ໂພຊການໍ ວິຕຖາ ພຫູນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເວທຊ຺ຌຄຕານຣິຏ຺ຐາຕິ ອຣິຏ຺ຐ, ອິມານິ ເວທາຘິຄມນານິ ນາມ ຘີຣານໍ ປຣາຊຍສງ຺ຂາໂຕ ກລິຄ຺ຄາໂຫ, ມຄານໍ ພາລານໍ ຊຍສງ຺ຂາໂຕ ກຏຄ຺ຄາໂຫ. ມຣີຈິຘມ຺ມນ຺ຕິ ອິທຎ຺ຫິ ເວທຕ຺ຕຍໍ ມຣີຈິຘມ຺ມໍ. ຕຍິທໍ ອສເມກ຺ຂິຕຕ຺ຕາ ຍຸຕ຺ຕາຍຸຕ຺ຕໍ ອຊານນ຺ຕາ ພາລາ ອຸທກສຎ຺ຎາຍ ມຄາ ມຣີຈິໍ ວິຍ ຠູຕສຎ຺ຎາຍ ອນວຊ຺ຊສຎ຺ຎາຍ ອຕ຺ຕໂນ ວິນາສໍ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ປຎ຺ຎນ຺ຕິ ເອວຣູປາ ປນ ມາຍາໂກຏ຺ຐາສາ ປຎ຺ຎໍ ຎາຓສມ຺ປນ຺ນໍ ປຸຣິສໍ ນາຕິວຫນ຺ຕິ ນ ວຎ຺ເຈນ຺ຕິ. ຠວນ຺ຕິ ທສ຺ສາຕິ ທ-ກາໂຣ ພ຺ຍຎ຺ຊນສນ຺ຘິມຕ຺ຕໍ, ອສ຺ສ ຠູນຫຸໂນ ວຸຑ຺ຒິຆາຕກສ຺ສ ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠິໂນ ນຣສ຺ສ ເວທາ ນ ຕາຓຕ຺ຖາຍ ຠວນ຺ຕິ, ປຕິຏ຺ຐາ ໂຫຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ຈ ອຄ຺ຄີຕິ ອຄ຺ຄິ ຈ ປຣິຈິຓ຺ໂຓ ຕິວິເຘນ ທຸຈ຺ຈຣິຕໂທເສນ ສໂທສຈິຕ຺ຕໍ ປາປກມ຺ມໍ ປຸຣິສໍ ນ ຕາຍຕິ ນ ຣກ຺ຂຕິ.

ສພ຺ພຎ຺ຈ ມຈ຺ຈາຕິ ສເຈປິ ຫິ ມຈ຺ຈາ ຍຕ຺ຕກໍ ໂລເກ ທາຣຸ ອຕ຺ຖິ, ຕໍ ສພ຺ພໍ ສຘນໍ ສໂຠຄໍ ອຕ຺ຕໂນ ຘເນນ ຈ ໂຠເຄຫິ ຈ ສທ຺ຘິໍ ຕິເຓນ ມິສ຺ສໍ ກຕ຺ວາ ອາທີເປຍ຺ຍຸໍ. ເອວໍ ສພ຺ພມ຺ປິ ຕໍ ເຕຫິ ອາທີປິຕໍ ທຫນ຺ໂຕ ອຍໍ ອສມຕ຺ຖເຕໂຊ ອສທິສເຕໂຊ ຕວ ອຄ຺ຄິ ນ ຕປ຺ເປຍ຺ຍ. ເອວໍ ອຕປ຺ປນີຍໍ, ຠາຕິກ, ທ຺ວິຣສຎ຺ຎຸ ທ຺ວີຫິ ຊິວ຺ຫາຫິ ຣສຊານນສມຕ຺ໂຖ ໂກ ຕໍ ສປ຺ປິອາທີຫິ ສຸຠິກ຺ຂໍ ສຸຫີຕໍ ກຍິຣາ, ໂກ ສກ຺ກຸເຓຍ຺ຍ ກາຕຸໍ. ເອວໍ ອຕິຕ຺ຕໍ ປເນຕໍ ມຫຄ຺ຆສໍ ສນ຺ຕປ຺ເປຕ຺ວາ ໂກ ນາມ ເທວໂລກໍ ຄມິສ຺ສຕິ, ປສ຺ສ ຍາວຎ຺ເຈຕໍ ທຸກ຺ກຖິຕນ຺ຕິ. ໂຍຄຍຸຕ຺ໂຕຕິ ອຣຓິມຖນໂຍເຄນ ຍຸຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ຕໍ ປຈ຺ຈຍໍ ລຠິຕ຺ວາວ ອຄ຺ຄິ ສໂມໂຣຫຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ. ເອວໍ ປຣວາຍາເມນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ອເຈຕນໍ ຕໍ ຕ຺ວໍ ‘‘ເທໂວ’’ຕິ ວເທສິ. ອິທມ຺ປິ ອຠູຕເມວ ກເຖສີຕິ.

ອຄ຺ຄິ ມນຸປ຺ປວິຏ຺ໂຐຕິ ອຄ຺ຄິ ອນຸປວິຏ຺ໂຐ. ນາມຕ຺ຖມາໂນຕິ ນາປິ ອຣຓິຫຕ຺ເຖນ ນເຣນ ອມຕ຺ຖິຍມາໂນ ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ. ນາກມ຺ມຸນາ ຊາຍຕິ ຊາຕເວໂທຕິ ເອກສ຺ສ ກິຣິຍໍ ວິນາ ອຕ຺ຕໂນ ຘມ຺ມຕາຍ ເອວ ນ ຊາຍຕິ. ສຸສ຺ເສຍ຺ຍຸນ຺ຕິ ອນ຺ໂຕ ອຄ຺ຄິນາ ໂສສິຍມານານິ ວນານິ ສຸກ຺ເຂຍ຺ຍຸໍ, ອລ຺ລາເນວ ນ ສິຍຸໍ. ໂຠຊນ຺ຕິ ໂຠເຊນ຺ໂຕ. ຘູມສິຂິໍ ປຕາປວນ຺ຕິ ຘູມສິຂາຍ ຍຸຕ຺ຕໍ ປຕາປວນ຺ຕໍ. ອງ຺ຄາຣິກາຕິ ອງ຺ຄາຣກມ຺ມກຣາ. ໂລຓກຣາຕິ ໂລໂຓທກໍ ປຈິຕ຺ວາ ໂລຓກາຣກາ. ສູທາຕິ ຠຕ຺ຕກາຣກາ. ສຣີຣທາຫາຕິ ມຕສຣີຣຊ຺ຌາປກາ. ປຸຎ຺ຎນ຺ຕິ ເອເຕປິ ສພ຺ເພ ປຸຎ຺ຎເມວ ກເຣຍ຺ຍຸໍ.

ອຊ຺ເຌນມຄ຺ຄິນ຺ຕິ ອຊ຺ເຌນອຄ຺ຄິໍ. ນ ໂກຈີຕິ ມນ຺ຕຊ຺ຌາຍກາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ໂຫນ຺ຕຸ, ໂກຈິ ນໂຣ ຘູມສິຂິໍ ປຕາປວນ຺ຕໍ ອຄ຺ຄິໍ ໂຠເຊນ຺ໂຕ ຕປ຺ປຍິຕ຺ວາປິ ປຸຎ຺ຎໍ ນ ກໂຣຕິ ນາມ. ໂລກາປຈິໂຕ ສມາໂນຕິ ຕວ ເທໂວໂລກສ຺ສ ອປຈິໂຕ ປູຊິໂຕ ສມາໂນ. ຍເທວາຕິ ຍໍ ອຫິກຸຓປາທິໍ ປຏິກຸລໍ ເຊຄຸຈ຺ຉໍ ມຈ຺ຈາ ທູຣໂຕ ປຣິວຊ຺ເຊນ຺ຕິ. ຕທປ຺ປສຕ຺ຖນ຺ຕິ ຕໍ ອປ຺ປສຕ຺ຖໍ, ສມ຺ມ, ທ຺ວິຣສຎ຺ຎຸ ກຖໍ ເກນ ກາຣເຓນ ປຣິຠຸຎ຺ເຊຍ຺ຍ. ເທເວສູຕິ ເອເກ ມນຸສ຺ສາ ສິຂິມ຺ປິ ເທເວສຸ ອຎ຺ຎຕຣໍ ເທວໍ ວທນ຺ຕິ. ມິລກ຺ຂູ ປນາຕິ ອຎ຺ຎາຓາ ປນ ມິລກ຺ຂູ ອຸທກໍ ‘‘ເທໂວ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ອສຎ຺ຎກາຍນ຺ຕິ ອນິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘໍ ອຈິຕ຺ຕກາຍຎ຺ຈ ສມານໍ ເອຕໍ ອເຈຕນໍ ປຊານໍ ປຈນາທິກມ຺ມກຣໍ ເວສ຺ສານຣໍ ອຄ຺ຄິໍ ປຣິຈຣິຕ຺ວາ ປາປານິ ກມ຺ມານິ ກໂຣນ຺ໂຕ ໂລໂກ ກຖໍ ສຸຄຕິໍ ຄມິສ຺ສຕິ. ອິທໍ ເຕ ອຕິວິຍ ທຸກ຺ກຖິຕໍ.

ສພ຺ພາຠິ ຠູຕາຫຸຘ ຊີວິກຕ຺ຖາຕິ ອິເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອຕ຺ຕໂນ ຊີວິກຕ຺ຖໍ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາ ສພ຺ພາຠິຠູຕິ ອາຫໍສຸ, ສພ຺ໂພ ໂລໂກ ເຕເນວ ນິມ຺ມິໂຕຕິ ວທນ຺ຕິ. ປຸນ ອຄ຺ຄິສ຺ສ ພ຺ຣຫ຺ມາ ປຣິຈາຣໂກຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ໂສປິ ກິຣ ອຄ຺ຄິໍ ຊຸຫເຕວ. ສພ຺ພານຸຠາວີ ຈ ວສີຕິ ໂສ ປນ ຍທິ ສພ຺ພານຸຠາວີ ຈ ວສີ ຈ, ອຖ ກິມຕ຺ຖໍ ສຍໍ ອນິມ຺ມິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ອຕ຺ຕນາວ ນິມ຺ມິຕໍ ວນ຺ທິຕາ ຠເວຍ຺ຍ. ອິທມ຺ປິ ເຕ ທຸກ຺ກຖິຕເມວ. ຫສ຺ສນ຺ຕິ ອຣິຏ຺ຐ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ວຈນໍ ນາມ ຫສິຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕກໍ ປຓ຺ຑິຕານໍ ນ ນິຊ຺ຌານກ຺ຂມໍ. ປກິຣິໍສູຕິ ອິເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເອວຣູປໍ ມຸສາວາທໍ ອຕ຺ຕໂນ ສກ຺ກາຣເຫຕຸ ປຸພ຺ເພ ປຕ຺ຖຣິໍສຸ. ສນ຺ຘາປິຕາ ຊນ຺ຕຸຠິ ສນ຺ຕິຘມ຺ມນ຺ຕິ ເຕ ເອຕ຺ຕເກນ ລາຠສກ຺ກາເຣ ອປາຕຸຠູເຕ ຊນ຺ຕູຫິ ສທ຺ຘິໍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ປາຓວຘປຏິສໍຍຸຕ຺ຕໍ ອຕ຺ຕໂນ ລທ຺ຘິຘມ຺ມສງ຺ຂາຕໍ ສນ຺ຕິຘມ຺ມໍ ສນ຺ຘາປິຕາ, ຍຎ຺ຎສຸຕ຺ຕໍ ນາມ ຄນ຺ຖຍິໍສູຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເອຕຎ຺ຈ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ຍເທຕໍ ຕຍາ ‘‘ອຊ຺ເຌນມຣິຍາ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ, ເອຕຎ຺ຈ ສຈ຺ຈໍ ຠເວຍ຺ຍ. ນາຂຕ຺ຕິໂຍຕິ ເອວໍ ສນ຺ເຕ ອຂຕ຺ຕິໂຍ ຣຊ຺ຊໍ ນາມ ນ ລເຠຍ຺ຍ, ອພ຺ຣາຫ຺ມໂຓປິ ມນ຺ຕປທານິ ນ ສິກ຺ເຂຍ຺ຍ. ມຸສາວິເມຕິ ມຸສາວ ອິເມ. ໂອທຣິຍາຕິ ອຸທຣນິສ຺ສິຕຊີວິກາ, ອຸທຣປູຣຓເຫຕຸ ວາ. ຕທປ຺ປປຎ຺ຎາຕິ ຕໍ ເຕສໍ ວຈນໍ ອປ຺ປປຎ຺ຎາ. ອຕ຺ຕນາວາຕິ ປຓ຺ຑິຕາ ປນ ເຕສໍ ວຈນໍ ‘‘ສໂທສ’’ນ຺ຕິ ອຕ຺ຕນາວ ປສ຺ສນ຺ຕິ. ຕາທິສນ຺ຕິ ຕຖາຣູປໍ. ສງ຺ຂຸຠິຕນ຺ຕິ ສງ຺ຂຸຠິຕ຺ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຸນາ ຐປິຕມຣິຍາທໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ຐິຕໍ ສງ຺ຂຸຠິຕໍ ວິຠິນ຺ທໍ ໂລກໍ ໂສ ຕວພ຺ຣຫ຺ມາ ກສ຺ມາ ອຸຊຸໍ ນ ກໂຣຕິ. ອລກ຺ຂິນ຺ຕິ ກິໍກາຣຓາ ສພ຺ພໂລເກ ທຸກ຺ຂໍ ວິທຫິ. ສຸຂິນ຺ຕິ ກິໍ ນຸ ເອກນ຺ຕສຸຂິເມວ ສພ຺ພໂລກໍ ນ ອກາສິ, ໂລກວິນາສໂກ ໂຈໂຣ ມຎ຺ເຎ ຕວ ພ຺ຣຫ຺ມາຕິ. ມາຍາຕິ ມາຍາຍ. ອຘມ຺ເມນ ກິມຕ຺ຖມກາຣີຕິ ອິມິນາ ມາຍາທິນາ ອຘມ຺ເມນ ກິໍກາຣຓາ ໂລກໍ ອນຕ຺ຖກິຣິຍາຍໍ ສໍໂຍເຊສີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຣິຏ຺ຐາຕິ ອຣິຏ຺ຐ, ຕວ ຠູຕປຕິ ອຘມ຺ມິໂກ, ໂຍ ທສວິເຘ ກຸສລຘມ຺ເມ ສຕິ ຘມ຺ມເມວ ອວິທຫິຕ຺ວາ ອຘມ຺ມໍ ວິທຫິ. ກີຏາຕິອາທິ ອຸປໂຍຄຕ຺ເຖ ປຈ຺ຈຕ຺ຕໍ. ເອເຕ ກີຏາທໂຍ ປາເຓ ຫນ຺ຕ຺ວາ ມຈ຺ໂຈ ສຸຊ຺ຌຕີຕິ ເອເຕປິ ກມ຺ໂພຊຣຏ຺ຐວາສີນໍ ພຫູນໍ ອນຣິຍານໍ ຘມ຺ມາ, ເຕ ປນ ວິຕຖາ, ອຘມ຺ມາວ ຘມ຺ມາຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ເຕຫິປິ ຕວ ພ຺ຣຫ຺ມຸນາວ ນິມ຺ມິເຕຫິ ຠວິຕພ຺ພນ຺ຕິ.

ອິທານິ ເຕສໍ ວິຕຖຠາວໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອາຫ –

໙໔໐.

‘‘ສເຈ ຫິ ໂສ ສຸຊ຺ຌຕິ ໂຍ ຫນາຕິ, ຫໂຕປິ ໂສ ສຄ຺ຄມຸເປຕິ ຐານໍ;

ໂຠວາທິ ໂຠວາທິນ ມາຣເຍຍ຺ຍຸໍ, ເຍ ຈາປິ ເຕສໍ ອຠິສທ຺ທເຫຍ຺ຍຸໍ.

໙໔໑.

‘‘ເນວ ມິຄາ ນ ປສູ ໂນປິ ຄາໂວ, ອາຍາຈນ຺ຕິ ອຕ຺ຕວຘາຍ ເກຈິ;

ວິປ຺ຜນ຺ທມາເນ ອິຘ ຊີວິກຕ຺ຖາ, ຍຎ຺ເຎສຸ ປາເຓ ປສຸມາຣຠນ຺ຕິ.

໙໔໒.

‘‘ຍູປຸສ຺ສເນ ປສຸພນ຺ເຘ ຈ ພາລາ, ຈິຕ຺ເຕຫິ ວຓ຺ເຓຫິ ມຸຂໍ ນຍນ຺ຕິ;

ອຍໍ ເຕ ຍູໂປ ກາມທຸໂຫ ປຣຕ຺ຖ, ຠວິສ຺ສຕິ ສສ຺ສໂຕ ສມ຺ປຣາເຍ.

໙໔໓.

‘‘ສເຈ ຈ ຍູເປ ມຓິສງ຺ຂມຸຕ຺ຕໍ, ຘຎ຺ຎໍ ຘນໍ ຣຊຕໍ ຊາຕຣູປໍ;

ສຸກ຺ເຂສຸ ກຏ຺ເຐສຸ ນເວສຸ ຈາປິ, ສເຈ ທຸເຫ ຕິທິເວ ສພ຺ພກາເມ;

ເຕວິຊ຺ຊສງ຺ຆາວ ປຸຖູ ຍເຊຍ຺ຍຸໍ, ອພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ກຎ຺ຈິ ນ ຍາຊເຍຍ຺ຍຸໍ.

໙໔໔.

‘‘ກຸໂຕ ຈ ຍູເປ ມຓິສງ຺ຂມຸຕ຺ຕໍ, ຘຎ຺ຎໍ ຘນໍ ຣຊຕໍ ຊາຕຣູປໍ;

ສຸກ຺ເຂສຸ ກຏ຺ເຐສຸ ນເວສຸ ຈາປິ, ກຸໂຕ ທຸເຫ ຕິທິເວ ສພ຺ພກາເມ.

໙໔໕.

‘‘ສຐາ ຈ ລຸທ຺ທາ ຈ ປລຸທ຺ຘພາລາ, ຈິຕ຺ເຕຫິ ວຓ຺ເຓຫິ ມຸຂໍ ນຍນ຺ຕິ;

ອາທາຍ ອຄ຺ຄິໍ ມມ ເທຫິ ວິຕ຺ຕໍ, ຕໂຕ ສຸຂີ ໂຫຫິສິ ສພ຺ພກາເມ.

໙໔໖.

‘‘ຕມຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕໍ ສຣຓໍ ປວິສ຺ສ, ຈິຕ຺ເຕຫິ ວຓ຺ເຓຫິ ມຸຂໍ ນຍນ຺ຕິ;

ໂອໂຣປຍິຕ຺ວາ ເກສມສ຺ສຸໍ ນຂຎ຺ຈ, ເວເທຫິ ວິຕ຺ຕໍ ອຕິຄາຬ຺ຫຍນ຺ຕິ.

໙໔໗.

‘‘ກາກາ ອຸລູກໍວ ຣໂຫ ລຠິຕ຺ວາ, ເອກໍ ສມານໍ ພຫຸກາ ສເມຈ຺ຈ;

ອນ຺ນານິ ຠຸຕ຺ວາ ກຸຫກາ ກຸຫິຕ຺ວາ, ມຸຓ຺ຑໍ ກຣິຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎປໂຖສ຺ສຊນ຺ຕິ.

໙໔໘.

‘‘ເອວຎ຺ຫິ ໂສ ວຎ຺ຈິໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ, ເອໂກ ສມາໂນ ພຫຸກາ ສເມຈ຺ຈ;

ເຕ ໂຍຄໂຍເຄນ ວິລຸມ຺ປມານາ, ທິຏ຺ຐໍ ອທິຏ຺ເຐນ ຘນໍ ຫຣນ຺ຕິ.

໙໔໙.

‘‘ອກາສິຍາ ຣາຊູຫິວານຸສິຏ຺ຐາ, ຕທສ຺ສ ອາທາຍ ຘນໍ ຫຣນ຺ຕິ;

ເຕ ຕາທິສາ ໂຈຣສມາ ອສນ຺ຕາ, ວຊ຺ຌາ ນ ຫຎ຺ຎນ຺ຕິ ອຣິຏ຺ຐ ໂລເກ.

໙໕໐.

‘‘ອິນ຺ທສ຺ສ ພາຫາຣສິ ທກ຺ຂິຓາຕິ, ຍຎ຺ເຎສຸ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ ປລາສຍຏ຺ຐິໍ;

ຕໍ ເຈປິ ສຈ຺ຈໍ ມຆວາ ຉິນ຺ນພາຫຸ, ເກນສ຺ສ ອິນ຺ໂທ ອສຸເຣ ຊິນາຕິ.

໙໕໑.

‘‘ຕຎ຺ເຈວ ຕຸຈ຺ຉໍ ມຆວາ ສມງ຺ຄີ, ຫນ຺ຕາ ອວຊ຺ໂຌ ປຣໂມ ສ ເທໂວ;

ມນ຺ຕາ ອິເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຕຸຈ຺ຉຣູປາ, ສນ຺ທິຏ຺ຐິກາ ວຎ຺ຈນາ ເອສ ໂລເກ.

໙໕໒.

‘‘ມາລາຄິຣິ ຫິມວາ ໂຍ ຈ ຄິຊ຺ໂຌ, ສຸທສ຺ສໂນ ນິສໂຠ ກຸເວຣຸ;

ເອເຕ ຈ ອຎ຺ເຎ ຈ ນຄາ ມຫນ຺ຕາ, ຈິຕ຺ຍາ ກຕາ ຍຎ຺ຎກເຣຫິ ມາຫຸ.

໙໕໓.

‘‘ຍຖາປກາຣານິ ຫິ ອິຏ຺ຐການິ, ຈິຕ຺ຍາ ກຕາ ຍຎ຺ຎກເຣຫິ ມາຫຸ;

ນ ປພ຺ພຕາ ໂຫນ຺ຕິ ຕຖາປກາຣາ, ອຎ຺ຎາ ທິສາ ອຈລາ ຕິຏ຺ຐເສລາ.

໙໕໔.

‘‘ນ ອິຏ຺ຐກາ ໂຫນ຺ຕິ ສິລາ ຈິເຣນ, ນ ຕຕ຺ຖ ສຎ຺ຊາຍຕິ ອໂຍ ນ ໂລຫໍ;

ຍຎ຺ຎຎ຺ຈ ເອຕໍ ປຣິວຓ຺ຓຍນ຺ຕາ, ຈິຕ຺ຍາ ກຕາ ຍຎ຺ຎກເຣຫິ ມາຫຸ.

໙໕໕.

‘‘ອຊ຺ຌາຍກໍ ມນ຺ຕຄຸຓູປປນ຺ນໍ, ຕປສ຺ສິນໍ ‘ຍາຈໂຍໂຄ’ຕິຘາຫຸ;

ຕີເຣ ສມຸທ຺ທສ຺ສຸທກໍ ສຊນ຺ຕໍ, ຕໍ ສາຄຣຊ຺ໂຌຫຣິ ເຕນາເປຍ຺ໂຍ.

໙໕໖.

‘‘ປໂຣສຫສ຺ສມ຺ປິ ສມນ຺ຕເວເທ, ມນ຺ຕູປປນ຺ເນ ນທິໂຍ ວຫນ຺ຕິ;

ນ ເຕນ ພ຺ຍາປນ຺ນຣສູທກາ ນ, ກສ຺ມາ ສມຸທ຺ໂທ ອຕຸໂລ ອເປຍ຺ໂຍ.

໙໕໗.

‘‘ເຍ ເກຈິ ກູປາ ອິຘ ຊີວໂລເກ, ໂລຓູທກາ ກູປຂເຓຫິ ຂາຕາ;

ນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຊ຺ໂຌຫຣເຓນ ເຕສຸ, ອາໂປ ອເປຍ຺ໂຍ ທ຺ວິຣສຎ຺ຎຸ ມາຫຸ.

໙໕໘.

‘‘ປຸເຣ ປຸຣຕ຺ຖາ ກາ ກສ຺ສ ຠຣິຍາ, ມໂນ ມນຸສ຺ສໍ ອຊເນສິ ປຸພ຺ເພ;

ເຕນາປິ ຘມ຺ເມນ ນ ໂກຈິ ຫີໂນ, ເອວມ຺ປິ ໂວສ຺ສຄ຺ຄວິຠງ຺ຄມາຫຸ.

໙໕໙.

‘‘ຈຓ຺ຑາລປຸຕ຺ໂຕປິ ອຘິຈ຺ຈ ເວເທ, ຠາເສຍ຺ຍ ມນ຺ເຕ ກຸສໂລ ມຕີມາ;

ນ ຕສ຺ສ ມຸທ຺ຘາປິ ຜເລຍ຺ຍ ສຕ຺ຕຘາ, ມນ຺ຕາ ອິເມ ອຕ຺ຕວຘາຍ ກຕາ.

໙໖໐.

‘‘ວາຈາກຕາ ຄິທ຺ຘິກຕາ ຄຫີຕາ, ທຸມ຺ໂມຈຍາ ກພ຺ຍປຖານຸປນ຺ນາ;

ພາລານ ຈິຕ຺ຕໍ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐໍ, ຕທປ຺ປປຎ຺ຎາ ອຠິສທ຺ທຫນ຺ຕິ.

໙໖໑.

‘‘ສີຫສ຺ສ ພ຺ຍຄ຺ຆສ຺ສ ຈ ທີປິໂນ ຈ, ນ ວິຊ຺ຊຕີ ໂປຣິສິຍໍ ພເລນ;

ມນຸສ຺ສຠາໂວ ຈ ຄວໍວ ເປກ຺ໂຂ, ຊາຕີ ຫິ ເຕສໍ ອສມາ ສມານາ.

໙໖໒.

‘‘ສເຈ ຈ ຣາຊາ ປຖວິໍ ວິຊິຕ຺ວາ, ສຊີວວາ ອສ຺ສວປາຣິສຊ຺ໂຊ;

ສຍເມວ ໂສ ສຕ຺ຕຸສງ຺ຆໍ ວິເຊຍ຺ຍ, ຕສ຺ສປ຺ປຊາ ນິຈ຺ຈສຸຂີ ຠເວຍ຺ຍ.

໙໖໓.

‘‘ຂຕ຺ຕິຍມນ຺ຕາ ຈ ຕໂຍ ຈ ເວທາ, ອຕ຺ເຖນ ເອເຕ ສມກາ ຠວນ຺ຕິ;

ເຕສຎ຺ຈ ອຕ຺ຖໍ ອວິນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ, ນ ພຸຊ຺ຌຕີ ໂອຆປຖໍວ ຉນ຺ນໍ.

໙໖໔.

‘‘ຂຕ຺ຕິຍມນ຺ຕາ ຈ ຕໂຍ ຈ ເວທາ, ອຕ຺ເຖນ ເອເຕ ສມກາ ຠວນ຺ຕິ;

ລາໂຠ ອລາໂຠ ອຍໂສ ຍໂສ ຈ, ສພ຺ເພວ ເຕສໍ ຈຕຸນ຺ນຎ຺ຈ ຘມ຺ມາ.

໙໖໕.

‘‘ຍຖາປິ ອິພ຺ຠາ ຘນຘຎ຺ຎເຫຕຸ, ກມ຺ມານິ ກໂຣນ຺ຕິ ປຸຖູ ປຖພ຺ຍາ;

ເຕວິຊ຺ຊສງ຺ຆາ ຈ ຕເຖວ ອຊ຺ຊ, ກມ຺ມານິ ກໂຣນ຺ຕິ ປຸຖູ ປຖພ຺ຍາ.

໙໖໖.

‘‘ອິພ຺ເຠຫິ ເຍ ເຕ ສມກາ ຠວນ຺ຕິ, ນິຈ຺ຈຸສ຺ສຸກາ ກາມຄຸເຓສຸ ຍຸຕ຺ຕາ;

ກມ຺ມານິ ກໂຣນ຺ຕິ ປຸຖູ ປຖພ຺ຍາ, ຕທປ຺ປປຎ຺ຎາ ທ຺ວິຣສຎ຺ຎຸຣາ ເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂຠວາທີຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ. ໂຠວາທິນ ມາຣເຍຍ຺ຍຸນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓເມວ ມາເຣຍ຺ຍຸໍ. ເຍ ຈາປີຕິ ເຍປິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ຕໍ ວຈນໍ ສທ຺ທເຫຍ຺ຍຸໍ, ເຕ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປຏ຺ຐາເກເຍວ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈ ມາເຣຍ຺ຍຸໍ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ປນ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈ ອຸປຏ຺ຐາເກ ຈ ອມາເຣຕ຺ວາ ນານປ຺ປກາເຣ ຕິຣຈ຺ຉາເນເຍວ ມາເຣນ຺ຕິ. ອິຕິ ເຕສໍ ວຈນໍ ມິຈ຺ຉາ. ເກຈີຕິ ຍຎ຺ເຎສຸ ໂນ ມາເຣຖ, ມຍໍ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສາມາຕິ ອາຍາຈນ຺ຕາ ເກຈິ ນຕ຺ຖິ. ປາເຓ ປສຸມາຣຠນ຺ຕີຕິ ມິຄາທໂຍ ປາເຓ ຈ ປສູ ຈ ວິປ຺ຜນ຺ທມາເນ ຊີວິກຕ຺ຖາຍ ມາເຣນ຺ຕິ. ມຸຂໍ ນຍນ຺ຕີຕິ ເອເຕສຸ ຍູປຸສ຺ສເນສຸ ປສຸພນ຺ເຘສຸ ອິມສ຺ມິໍ ເຕ ຍູເປ ສພ຺ພໍ ມຓິສງ຺ຂມຸຕ຺ຕໍ ຘຎ຺ຎໍ ຘນໍ ຣຊຕໍ ຊາຕຣູປໍ ສນ຺ນິຫິຕໍ, ອຍໍ ເຕ ຍູໂປ ປຣຕ຺ຖ ປຣໂລເກ ກາມທຸໂຫ ຠວິສ຺ສຕິ, ສສ຺ສຕຠາວໍ ອາວຫິສ຺ສຕີຕິ ຈິຕ຺ເຣຫິ ກາຣເຓຫິ ມຸຂໍ ປສາເທນ຺ຕິ, ຕໍ ຕໍ ວຕ຺ວາ ມິຈ຺ຉາຄາຫໍ ຄາເຫນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ສເຈ ຈາຕິ ສເຈ ຈ ຍູເປ ວາ ເສສກຏ຺ເຐສຸ ວາ ເອຕໍ ມຓິອາທິກໍ ຠເວຍ຺ຍ, ຕິທິເວ ວາ ສພ຺ພກາມທຸໂຫ ອສ຺ສ, ເຕວິຊ຺ຊສງ຺ຆາວ ປຸຖູ ຫຸຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎໍ ຍເຊຍ຺ຍຸໍ ພຫຸຘນຕາຍ ເຈວ ສຄ຺ຄກາມຕາຍ ຈ, ອຎ຺ຎໍ ອພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນ ຍາເຊຍ຺ຍຸໍ. ຍສ຺ມາ ປນ ອຕ຺ຕໂນ ຘນໍ ປຈ຺ຈາສີສນ຺ຕາ ອຎ຺ຎມ຺ປິ ຍຊາເປນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ອຠູຕວາທິໂນຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ກຸໂຕ ຈາຕິ ເອຕສ຺ມິຎ຺ຈ ຍູເປ ວາ ເສສກຏ຺ເຐສຸ ວາ ກຸໂຕ ເອຕໍ ມຓິອາທິກໍ ອວິຊ຺ຊມານເມວ, ກຸໂຕ ຕິທິເວ ສພ຺ພກາເມ ທຸຫິສ຺ສຕິ. ສພ຺ພຖາປິ ອຠູຕເມວ ເຕສໍ ວຈນໍ.

ສຐາ ຈ ລຸທ຺ທາ ຈ ປລຸທ຺ຘພາລາຕິ ອຣິຏ຺ຐ, ອິເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນາມ ເກຣາຏິກາ ເຈວ ນິກ຺ກຣຸຓາ ຈ, ເຕ ພາລາ ໂລກໍ ປໂລເຠຕ຺ວາ ອຸປໂລເຠຕ຺ວາ ຈິຕ຺ເຣຫິ ກາຣເຓຫິ ມຸຂໍ ປສາເທນ຺ຕິ. ສພ຺ພກາເມຕິ ອຄ຺ຄິໍ ອາທາຍ ຕ຺ວຎ຺ຈ ຊູຫ, ອມ຺ຫາກຎ຺ຈ ວິຕ຺ຕໍ ເທຫິ, ຕໂຕ ສພ຺ພກາເມ ລຠິຕ຺ວາ ສຸຂີ ໂຫຫິສິ.

ຕມຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕໍ ສຣຓໍ ປວິສ຺ສາຕິ ຕໍ ຣາຊານໍ ວາ ຣາຊມຫາມຕ຺ຕໍ ວາ ອາທາຍ ອຄ຺ຄິຊຸຫນຏ຺ຐານໍ ເຄຫໍ ປວິສິຕ຺ວາ. ໂອໂຣປຍິຕ຺ວາຕິ ຈິຕ຺ຣານິ ກາຣຓານິ ວທນ຺ຕາ ເກສມສ຺ສຸໍ ນເຂ ຈ ໂອໂຣປຍິຕ຺ວາ. ອຕິຄາຬ຺ຫຍນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕຕາຍ ຕໂຍ ເວເທ ນິສ຺ສາຍ ‘‘ອິທໍ ທາຕພ຺ພໍ, ອິທໍ ກຕ຺ຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ວທນ຺ຕາ ເວເທຫິ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕກໍ ວິຕ຺ຕໍ ອຕິຄາຬ຺ຫຍນ຺ຕິ ວິນາເສນ຺ຕິ ວິທ຺ຘໍເສນ຺ຕິ.

ອນ຺ນານິ ຠຸຕ຺ວາ ກຸຫກາ ກຸຫິຕ຺ວາຕິ ເຕ ກຸຫກາ ນານປ຺ປກາຣໍ ກຸຫກກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ສເມຈ຺ຈ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎໍ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ວຎ຺ເຈຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕກໍ ນານຄ຺ຄຣສໂຠຊນໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ອຖ ນໍ ມຸຓ຺ຑກໍ ກຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎປເຖ ໂອສ຺ສຊນ຺ຕິ, ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ພຫິຍຎ຺ຎາວາຏໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ໂຍຄໂຍເຄນາຕິ ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຕໍ ເອກໍ ພຫຸກາ ສເມຈ຺ຈ ເຕນ ເຕນ ໂຍເຄນ ຕາຍ ຕາຍ ຍຸຕ຺ຕິຍາ ວິລຸມ຺ປມານາ ທິຏ຺ຐໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂໍ ຕສ຺ສ ຘນໍ ອທິຏ຺ເຐນ ເທວໂລເກນ ອທິຏ຺ຐໍ ເທວໂລກໍ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ອາຫຣຓຏ຺ຐານໍ ກຕ຺ວາ ຫຣນ຺ຕິ. ອກາສິຍາ ຣາຊູຫິວານຸສິຏ຺ຐາຕິ ‘‘ອິທຎ຺ຈິທຎ຺ຈ ພລິໍ ຄຓ຺ຫຖາ’’ຕິ ຣາຊູຫິ ອນຸສິຏ຺ຐາ ອກາສິຍສງ຺ຂາຕາ ຣາຊປຸຣິສາ ວິຍ. ຕທສ຺ສາຕິ ຕໍ ອສ຺ສ ຘນໍ ອາທາຍ ຫຣນ຺ຕິ. ໂຈຣສມາຕິ ອຠູຕພລິຄ຺ຄາຫກາ ສນ຺ຘິຈ຺ເຉທກໂຈຣສທິສາ ອສປ຺ປຸຣິສາ. ວຊ຺ຌາຕິ ວຘາຣຫາ ເອວຣູປາ ປາປຘມ຺ມາ ອຸທານິ ໂລເກ ນ ຫຎ຺ຎນ຺ຕິ.

ພາຫາຣສີຕິ ພາຫາ ອສິ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ອິທມ຺ປິ ອຣິຏ຺ຐ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ມຸສາວາທໍ ປສ຺ສ. ເຕ ກິຣ ຍຎ຺ເຎສຸ ມຫຕິໍ ປລາສຍຏ຺ຐິໍ ‘‘ອິນ຺ທສ຺ສ ພາຫາ ອສິ ທກ຺ຂິຓາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ. ຕຎ຺ເຈ ເອເຕສໍ ວຈນໍ ສຈ຺ຈໍ, ອຖ ຉິນ຺ນພາຫຸ ສມາໂນ ເກນສ຺ສ ພາຫຸພເລນ ອິນ຺ໂທ ອສຸເຣ ຊິນາຕີຕິ. ສມງ຺ຄີຕິ ພາຫຸສມງ຺ຄີ ອຈ຺ຉິນ຺ນພາຫຸ ອໂຣໂຄເຍວ. ຫນ຺ຕາຕິ ອສຸຣານໍ ຫນ຺ຕາ. ປຣໂມຕິ ອຸຕ຺ຕໂມ ປຸຎ຺ຎິທ຺ຘິຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອຎ຺ເຎສໍ ອວຊ຺ໂຌ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ. ຕຸຈ຺ຉຣູປາຕິ ຕຸຈ຺ຉສຠາວາ ນິປ຺ຜລາ. ວຎ຺ຈນາຕິ ເຍ ຈ ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ມນ຺ຕາ ນາມ, ເອສາ ໂລເກ ສນ຺ທິຏ຺ຐິກາ ວຎ຺ຈນາ.

ຍຖາປກາຣານີຕິ ຍາທິສານິ ອິຏ຺ຐການິ ຄເຫຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎກເຣຫິ ຈິຕ຺ຍາ ກຕາຕິ ວທນ຺ຕິ. ຕິຏ຺ຐເສລາຕິ ປພ຺ພຕາ ຫິ ອຈລາ ຕິຏ຺ຐາ ນ ອຸປຈິຕາ ເອກຄ຺ຆນາ ສິລາມຍາ ຈ. ອິຏ຺ຐການິ ຈລານິ ນ ເອກຄ຺ຆນານິ ນ ສິລາມຍານິ. ປຣິວຓ຺ຓຍນ຺ຕາຕິ ເອຕໍ ຍຎ຺ຎໍ ວຓ຺ເຓນ຺ຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ.

ສມນ຺ຕເວເທຕິ ປຣິປຸຓ຺ຓເວເທ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ. ວຫນ຺ຕີຕິ ໂສເຕສຸປິ ອາວຏ຺ເຏສຸປິ ປຕິເຕ ວຫນ຺ຕິ, ນິມຸຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ ປາເປນ຺ຕິ. ນ ເຕນ ພ຺ຍາປນ຺ນຣສູທກາ ນາຕິ ເອຕ຺ຖ ເອໂກ ນ-ກາໂຣ ປຸຈ຺ຉນຕ຺ໂຖ ໂຫຕິ. ນນຸ ເຕນ ພ຺ຍາປນ຺ນຣສູທກາ ນທິໂຍຕິ ຕໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ເອວມາຫ. ກສ຺ມາຕິ ເກນ ກາຣເຓນ ຕາວ ມຫາສມຸທ຺ໂທວ ອເປຍ຺ໂຍ ກໂຕ, ກິໍ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາ ຍມຸນາທີສຸ ນທີສຸ ອຸທກໍ ອເປຍ຺ຍໍ ກາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ສມຸທ຺ເທເຍວ ສກ຺ໂກຕີຕິ. ທ຺ວິຣສຎ຺ຎຸ ມາຫູຕິ ທ຺ວິຣສຎ຺ຎູ ອຫຸ, ຊາໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ປຸເຣ ປຸຣຕ຺ຖາຕິ ອິໂຕ ປຸເຣ ປຸພ຺ເພ ປຸຣຕ຺ຖາ ປຐມກປ຺ປິກກາເລ. ກາ ກສ຺ສ ຠຣິຍາຕິ ກາ ກສ຺ສ ຠຣິຍາ ນາມ. ຕທາ ຫິ ອິຕ຺ຖິລິງ຺ຄເມວ ນຕ຺ຖິ, ປຈ຺ຉາ ເມຖຸນຘມ຺ມວເສນ ມາຕາປິຕໂຣ ນາມ ຊາຕາ. ມໂນ ມນຸສ຺ສນ຺ຕິ ຕທາ ຫິ ມໂນເຍວ ມນຸສ຺ສໍ ຊເນສິ, ມໂນມຍາວ ສຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິໍສູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຕນາປິ ຘມ຺ເມນາຕິ ເຕນາປິ ກາຣເຓນ ເຕນ ສຠາເວນ ນ ໂກຈິ ຊາຕິຍາ ຫີໂນ. ນ ຫິ ຕທາ ຂຕ຺ຕິຍາທິເຠໂທ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ວທນ຺ຕິ ‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມຓາວ ຊາຕິຍາ ເສຏ຺ຐາ, ອິຕເຣ ຫີນາ’’ຕິ, ຕໍ ມິຈ຺ຉາ. ເອວມ຺ປີຕິ ເອວໍ ວຕ຺ຕມາເນ ໂລເກ ໂປຣາຓກວຕ຺ຕໍ ຊຫິຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ອຕ຺ຕນາ ສມ຺ມນ຺ນິຕ຺ວາ ກຕານໍ ວເສນ ຂຕ຺ຕິຍາທໂຍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂກຏ຺ຐາສາ ຊາຕາ, ເອວມ຺ປິ ໂວສ຺ສຄ຺ຄວິຠງ຺ຄມາຫຸ, ອຕ຺ຕນາ ກເຕຫິ ກມ຺ມໂວສ຺ສຄ຺ເຄຫິ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ ເອກຈ຺ເຈ ຂຕ຺ຕິຍາ ຊາຕາ, ເອກຈ຺ເຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາທໂຍຕິ ອິມໍ ວິຠາຄໍ ກເຖນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມຓາວ ເສຏ຺ຐາ’’ຕິ ວຈນໍ ມິຈ຺ຉາ.

ສຕ຺ຕຘາຕິ ຍທິ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມຸນາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານຎ຺ເຎວ ຕໂຍ ເວທາ ທິນ຺ນາ, ນ ອຎ຺ເຎສໍ, ຈຓ຺ຑາລສ຺ສ ມນ຺ເຕ ຠາສນ຺ຕສ຺ສ ມຸທ຺ຘາ ສຕ຺ຕຘາ ຜເລຍ຺ຍ, ນ ຈ ຜລຕິ, ຕສ຺ມາ ອິເມຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ອຕ຺ຕວຘາຍ ມນ຺ຕາ ກຕາ, ອຕ຺ຕໂນເຍວ ເນສໍ ມຸສາວາທິຕໍ ປກາເສນ຺ຕາ ຄຸຓວຘໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ວາຈາກຕາຕິ ເອເຕ ມນ຺ຕາ ນາມ ມຸສາວາເທນ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ກຕາ. ຄິທ຺ຘິກຕາ ຄຫີຕາຕິ ລາຠຄິທ຺ຘິກຕາຍ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ຄຫິຕາ. ທຸມ຺ໂມຈຍາຕິ ມຈ຺ເຉນ ຄິລິຕພລິໂສ ວິຍ ທຸມ຺ໂມຈຍາ. ກພ຺ຍປຖານຸປນ຺ນາຕິ ກພ຺ຍາກາຣກພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ວຈນປຖໍ ອນຸປນ຺ນາ ອນຸຄຕາ. ເຕ ຫິ ຍຖາ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຕຖາ ມຸສາ ວຕ຺ວາ ພນ຺ຘນ຺ຕິ. ພາລານນ຺ຕິ ເຕສຎ຺ຫິ ພາລານໍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິສເມ ນິວິຏ຺ຐໍ, ຕໍ ອຎ຺ເຎ ອປ຺ປປຎ຺ຎາວ ອຠິສທ຺ທຫນ຺ຕິ.

ໂປຣິສິຍໍພເລນາຕິ ໂປຣິສິຍສງ຺ຂາເຕນ ພເລນ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ຍໍ ເອເຕສໍ ສີຫາທີນໍ ປຸຣິສຖາມສງ຺ຂາຕໍ ໂປຣິສິຍພລໍ, ເຕນ ພເລນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ສພ຺ເພ ອິເມຫິ ຕິຣຈ຺ຉາເນຫິປິ ຫີນາເຍວາຕິ. ມນຸສ຺ສຠາໂວ ຈ ຄວໍວ ເປກ຺ໂຂຕິ ອປິຈ ໂຍ ເອເຕສໍ ມນຸສ຺ສຠາໂວ, ໂສ ຄຸນ຺ນໍ ວິຍ ເປກ຺ຂິຕພ຺ໂພ. ກິໍກາຣຓາ? ຊາຕິ ຫິ ເຕສໍ ອສມາ ສມານາ. ເຕສຎ຺ຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ທຸປ຺ປຎ຺ຎຕາຍ ໂຄຫິ ສທ຺ຘິໍ ສມານຊາຕິເຍວ ອສມາ. ອຎ຺ຎເມວ ຫິ ຄຸນ຺ນໍ ສຓ຺ຐານໍ, ອຎ຺ຎໍ ເຕສນ຺ຕິ. ເອເຕນ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຕິຣຈ຺ຉາເນສຸ ສີຫາທີຫິ ສເມປິ ອກຕ຺ວາ ໂຄຣູປສເມວ ກໂຣຕິ.

ສເຈ ຈ ຣາຊາຕິ ອຣິຏ຺ຐ, ຍທິ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມຸນາ ທິນ຺ນຠາເວນ ຂຕ຺ຕິໂຍວ ປຖວິໍ ວິຊິຕ຺ວາ. ສຊີວວາຕິ ສຫຊີວີຫິ ອມຈ຺ເຈຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ອສ຺ສວປາຣິສຊ຺ໂຊຕິ ອຕ຺ຕໂນ ໂອວາທກຣປຣິສາວຈໂຣວ ສິຍາ, ອຖສ຺ສ ປຣິສາຍ ຍຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ຣຊ຺ຊໍ ກາຕພ຺ພໍ ນາມ ນ ຠເວຍ຺ຍ. ສຍເມວ ໂສ ເອກໂກວ ສຕ຺ຕຸສງ຺ຆໍ ວິເຊຍ຺ຍ, ເອວໍ ສຕິ ຍຸທ຺ເຘ ທຸກ຺ຂາຠາເວນ ຕສ຺ສ ປຊາ ນິຈ຺ຈສຸຂີ ຠເວຍ຺ຍ, ເອຕຎ຺ຈ ນຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ວຈນໍ ມິຈ຺ຉາ.

ຂຕ຺ຕິຍມນ຺ຕາຕິ ຣາຊສຕ຺ຖຎ຺ຈ ຕໂຍ ຈ ເວທາ ອຕ຺ຕໂນ ອາຓາຍ ຣຸຈິຍາ ‘‘ອິທເມວ ກຕ຺ຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ອຕ຺ເຖນ ເອເຕ ສມກາ ຠວນ຺ຕິ. ອວິນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາຕິ ເຕສໍ ຂຕ຺ຕິຍມນ຺ຕານໍ ຂຕ຺ຕິໂຍປິ ເວທານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓປິ ອຕ຺ຖໍ ອວິນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ອາຓາວເສເນວ ອຸຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ຕໍ ອຕ຺ຖໍ ອຸທໂກເຆນ ຉນ຺ນມຄ຺ຄໍ ວິຍ ນ ພຸຊ຺ຌຕິ.

ອຕ຺ເຖນ ເອເຕຕິ ວຎ຺ຈນຕ຺ເຖນ ເອເຕ ສມກາ ຠວນ຺ຕິ. ກິໍກາຣຓາ? ພ຺ຣາຫ຺ມຓາວ ເສຏ຺ຐາ, ອຎ຺ເຎ ວຓ຺ຓາ ຫີນາຕິ ວທນ຺ຕິ. ເຍ ຈ ເຕ ລາຠາທໂຍ ໂລກຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພວ ເຕສໍ ຈຕຸນ຺ນມ຺ປິ ວຓ຺ຓານໍ ຘມ຺ມາ. ເອກສຕ຺ໂຕປິ ເອເຕຫິ ມຸຕ຺ຕໂກ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ອິຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ໂລກຘມ຺ເມຫິ ອປຣິມຸຕ຺ຕາວ ສມານາ ‘‘ເສຏ຺ຐາ ມຍ’’ນ຺ຕິ ມຸສາ ກເຖນ຺ຕິ.

ອິພ຺ຠາຕິ ຄຫປຕິກາ. ເຕວິຊ຺ຊສງ຺ຆາ ຈາຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາປິ ຕເຖວ ປຸຖູນິ ກສິໂຄຣກ຺ຂາທີນິ ກມ຺ມານິ ກໂຣນ຺ຕິ. ນິຈ຺ຈຸສ຺ສຸກາຕິ ນິຈ຺ຈໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກຊາຕາ ຉນ຺ທຊາຕາ. ຕທປ຺ປປຎ຺ຎາ ທ຺ວິຣສຎ຺ຎຸຣາ ເຕຕິ ຕສ຺ມາ ຠາຕິກ, ທ຺ວິຣສຎ຺ຎຸ ນິປ຺ປຎ຺ຎາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ, ອາຣາ ເຕ ຘມ຺ມໂຕ. ໂປຣາຓກາ ຫິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຘມ຺ມາ ເອຕຣຫິ ສຸນເຂສຸ ສນ຺ທິສ຺ສນ຺ຕີຕິ.

ເອວໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຕສ຺ສ ວາທໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ວາທໍ ປຕິຏ຺ຐາເປສິ. ຕສ຺ສ ຘມ຺ມກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ສພ຺ພາ ນາຄປຣິສາ ໂສມນສ຺ສຊາຕາ ອເຫສຸໍ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ນາຄຠວນາ ນີຫຣາເປສິ, ປຣິຠາສມຕ຺ຕມ຺ປິສ຺ສ ນາກາສິ. ສາຄຣພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕປິ ຐປິຕທິວສໍ ອນຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຈຕຸຣງ຺ຄິນິຍາ ເສນາຍ ສຫ ປິຕຸ ວສນຏ຺ຐານໍ ອຄມາສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕປິ ‘‘ມາຕຸລຎ຺ຈ ອຍ຺ຍກຎ຺ຈ ປສ຺ສິສ຺ສາມີ’’ຕິ ເຠຣິໍ ຈຣາເປຕ຺ວາ ມຫນ຺ເຕນ ສິຣິໂສຠຄ຺ເຄນ ຍມຸນາໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິຕ຺ວາ ຕເມວ ອສ຺ສມປທໍ ອາຣພ຺ຠ ປາຍາສິ. ອວເສສາ ຠາຕໂຣ ຈສ຺ສ ມາຕາປິຕໂຣ ຈ ປຈ຺ຉໂຕ ປາຍິໍສຸ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ສາຄຣພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕ ມຫາສຕ຺ຕໍ ມຫຕິຍາ ປຣິສາຍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ອສຎ຺ຊານິຕ຺ວາ ປິຕຣໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອາຫ –

໙໖໗.

‘‘ກສ຺ສ ເຠຣີ ມຸທິງ຺ຄາ ຈ, ສງ຺ຂາ ປຓວທິນ຺ທິມາ;

ປຸຣໂຕ ປຏິປນ຺ນານິ, ຫາສຍນ຺ຕາ ຣເຖສຠໍ.

໙໖໘.

‘‘ກສ຺ສ ກຎ຺ຈນປຏ຺ເຏນ, ປຸຖຸນາ ວິຊ຺ຊຸວຓ຺ຓິນາ;

ຍຸວາ ກລາປສນ຺ນທ຺ໂຘ, ໂກ ເອຕິ ສິຣິຍາ ຊລໍ.

໙໖໙.

‘‘ອຸກ຺ກາມຸຂປຫຏ຺ຐໍວ, ຂທິຣງ຺ຄາຣສນ຺ນິຠໍ;

ມຸຂຎ຺ຈ ຣຸຈິຣາ ຠາຕິ, ໂກ ເອຕິ ສິຣິຍາ ຊລໍ.

໙໗໐.

‘‘ກສ຺ສ ຊມ຺ໂພນທໍ ຉຕ຺ຕໍ, ສສລາກໍ ມໂນຣມໍ;

ອາທິຈ຺ຈຣໍສາວຣຓໍ, ໂກ ເອຕິ ສິຣິຍາ ຊລໍ.

໙໗໑.

‘‘ກສ຺ສ ອງ຺ຄໍ ປຣິຄ຺ຄຍ຺ຫ, ວາລພີຊນິມຸຕ຺ຕມໍ;

ອຸຠໂຕ ວຣປຸຎ຺ຎສ຺ສ, ມຸທ຺ຘນິ ອຸປຣູປຣິ.

໙໗໒.

‘‘ກສ຺ສ ເປຂຸຓຫຕ຺ຖານິ, ຈິຕ຺ຣານິ ຈ ມຸທູນິ ຈ;

ກຎ຺ຈນມຓິທຓ຺ຑານິ, ຈຣນ຺ຕິ ທຸຠໂຕ ມຸຂໍ.

໙໗໓.

‘‘ຂທິຣງ຺ຄາຣວຓ຺ຓາຠາ, ອຸກ຺ກາມຸຂປຫໍສິຕາ;

ກສ຺ເສເຕ ກຸຓ຺ຑລາ ວຄ຺ຄູ, ໂສຠນ຺ຕິ ທຸຠໂຕ ມຸຂໍ.

໙໗໔.

‘‘ກສ຺ສ ວາເຕນ ຉຸປິຕາ, ນິທ຺ຘນ຺ຕາ ມຸທຸກາຬກາ;

ໂສຠຍນ຺ຕິ ນລາຏນ຺ຕໍ, ນຠາ ວິຊ຺ຊຸຣິວຸຄ຺ຄຕາ.

໙໗໕.

‘‘ກສ຺ສ ເອຕານິ ອກ຺ຂີນິ, ອາຍຕານິ ປຸຖູນິ ຈ;

ໂກ ໂສຠຕິ ວິສາລກ຺ໂຂ, ກສ຺ເສຕໍ ອຸຓ຺ຓຊໍ ມຸຂໍ.

໙໗໖.

‘‘ກສ຺ເສເຕ ລປນຊາຕາ, ສຸທ຺ຘາ ສງ຺ຂວຣູປມາ;

ຠາສມານສ຺ສ ໂສຠນ຺ຕິ, ທນ຺ຕາ ກຸປ຺ປິລສາທິສາ.

໙໗໗.

‘‘ກສ຺ສ ລາຂາຣສສມາ, ຫຕ຺ຖປາທາ ສຸເຂຘິຕາ;

ໂກ ໂສ ພິມ຺ໂພຏ຺ຐສມ຺ປນ຺ໂນ, ທິວາ ສູຣິໂຍວ ຠາສຕິ.

໙໗໘.

‘‘ຫິມຈ຺ຈເຍ ຫິມວຕິ, ມຫາສາໂລວ ປຸປ຺ຜິໂຕ;

ໂກ ໂສ ໂອທາຕປາວາໂຣ, ຊຍໍ ອິນ຺ໂທວ ໂສຠຕິ.

໙໗໙.

‘‘ສຸວຓ຺ຓປີຬກາກິຓ຺ຓໍ, ມຓິທຓ຺ຑວິຈິຕ຺ຕກໍ;

ໂກ ໂສ ປຣິສໂມຄຍ຺ຫ, ອີສໍ ຂຄ຺ຄໍ ປມຸຎ຺ຈຕິ.

໙໘໐.

‘‘ສຸວຓ຺ຓວິກຕາ ຈິຕ຺ຕາ, ສຸກຕາ ຈິຕ຺ຕສິພ຺ພນາ;

ໂກ ໂສ ໂອມຸຎ຺ຈເຕ ປາທາ, ນໂມ ກຕ຺ວາ ມເຫສິໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຏິປນ຺ນານີຕິ ກສ຺ເສຕານິ ຕູຣິຍານິ ປຸຣໂຕ ປຏິປນ຺ນານິ. ຫາສຍນ຺ຕາຕິ ເອຕໍ ຣາຊານໍ ຫາສຍນ຺ຕາ. ກສ຺ສ ກຎ຺ຈນປຏ຺ເຏນາຕິ ກສ຺ສ ນລາຏນ຺ເຕ ພນ຺ເຘນ ອຸຓ຺ຫີສປຏ຺ເຏນ ວິຊ຺ຊຸຍາ ເມຆມຸຂໍ ວິຍ ມຸຂໍ ປຊ຺ໂຊຕຕີຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ. ຍຸວາ ກລາປສນ຺ນທ຺ໂຘຕິ ຕຣຸໂຓ ສນ຺ນທ຺ຘກລາໂປ. ອຸກ຺ກາມຸຂປຫຏ຺ຐໍວາຕິ ກມ຺ມາຣຸທ຺ຘເນ ປຫຏ຺ຐສຸວຓ຺ຓໍ ວິຍ. ຂທິຣງ຺ຄາຣສນ຺ນິຠນ຺ຕິ ອາທິຕ຺ຕຂທິຣງ຺ຄາຣສນ຺ນິຠໍ. ຊມ຺ໂພນທນ຺ຕິ ຣຕ຺ຕສຸວຓ຺ຓມຍໍ. ອງ຺ຄໍ ປຣິຄ຺ຄຍ຺ຫາຕິ ຈາມຣິຄາຫເກນ ອງ຺ເຄນ ປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ຫຸຕ຺ວາ. ວາລພີຊນິມຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ ອຸຕ຺ຕມໍ ວາລພີຊນິໍ. ເປຂຸຓຫຕ຺ຖານີຕິ ໂມຣປິຎ຺ຉຫຕ຺ຖການິ. ຈິຕ຺ຣານີຕິ ສຕ຺ຕຣຕນຈິຕ຺ຣານິ. ກຎ຺ຈນມຓິທຓ຺ຑານີຕິ ຕປນີຍສຸວຓ຺ເຓນ ຈ ມຓີຫິ ຈ ຂຓິຕທຓ຺ຑານິ. ທຸຠໂຕ ມຸຂນ຺ຕິ ມຸຂສ຺ສ ອຸຠຍປສ຺ເສສຸ ຈຣນ຺ຕິ.

ວາເຕນ ຉຸປິຕາຕິ ວາຕປຫຏາ. ນິທ຺ຘນ຺ຕາຕິ ສິນິທ຺ຘອນ຺ຕາ. ນລາຏນ຺ຕນ຺ຕິ ກສ຺ເສເຕ ເອວຣູປາ ເກສາ ນລາຏນ຺ຕໍ ອຸປໂສເຠນ຺ຕິ. ນຠາ ວິຊ຺ຊຸຣິວຸຄ຺ຄຕາຕິ ນຠໂຕ ອຸຄ຺ຄຕາ ວິຊ຺ຊຸ ວິຍ. ອຸຓ຺ຓຊນ຺ຕິ ກຎ຺ຈນາທາໂສ ວິຍ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ. ລປນຊາຕາຕິ ມຸຂຊາຕາ. ກຸປ຺ປິລສາທິສາຕິ ມນ຺ທາລກມກຸລສທິສາ. ສຸເຂຘິຕາຕິ ສຸຂປຣິຫຏາ. ຊຍໍ ອິນ຺ໂທວາຕິ ຊຍໍ ປຕ຺ໂຕ ອິນ຺ໂທ ວິຍ. ສຸວຓ຺ຓປີຬກາກິຓ຺ຓນ຺ຕິ ສຸວຓ຺ຓປີຬກາຫິ ອາກິຓ຺ຓໍ. ມຓິທຓ຺ຑວິຈິຕ຺ຕກນ຺ຕິ ມຓີຫິ ຖຣຸມ຺ຫິ ວິຈິຕ຺ຕກໍ. ສຸວຓ຺ຓວິກຕາຕິ ສຸວຓ຺ຓຂຈິຕາ. ຈິຕ຺ຕາຕິ ສຕ຺ຕຣຕນວິຈິຕ຺ຕາ. ສຸກຕາຕິ ສຸຏ຺ຐຸ ນິຏ຺ຐິຕາ. ຈິຕ຺ຕສິພ຺ພນາຕິ ຈິຕ຺ຣສິພ຺ພິນິໂຍ. ໂກ ໂສ ໂອມຸຎ຺ຈເຕ ປາທາຕິ ໂກ ເອສ ປາທໂຕ ເອວຣູປາ ປາທຸກາ ໂອມຸຎ຺ຈຕີຕິ.

ເອວໍ ປຸຕ຺ເຕນ ສາຄຣພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ເຕນ ປຸຏ຺ໂຐ ອິທ຺ຘິມາ ອຠິຎ຺ຎາລາຠີ ຕາປໂສ ‘‘ຕາຕ, ເອເຕ ຘຕຣຏ຺ຐຣຎ຺ໂຎ ປຸຕ຺ຕາ ຕວ ຠາຄິເນຍ຺ຍນາຄາ’’ຕິ ອາຈິກ຺ຂນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໙໘໑.

‘‘ຘຕຣຏ຺ຐາ ຫິ ເຕ ນາຄາ, ອິທ຺ຘິມນ຺ໂຕ ຍສສ຺ສິໂນ;

ສມຸທ຺ທຊາຍ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ນາຄາ ເອເຕ ມຫິທ຺ຘິກາ’’ຕິ.

ເອວໍ ເຕສໍ ກເຖນ຺ຕານຎ຺ເຎວ ນາຄປຣິສາ ປຕ຺ວາ ຕາປສສ຺ສ ປາເທ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ສມຸທ຺ທຊາປິ ປິຕຣໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ໂຣທິຕ຺ວາ ນາຄປຣິສາຍ ສທ຺ຘິໍ ນາຄຠວນເມວ ຄຕາ. ສາຄຣພ຺ຣຫ຺ມທຕ຺ໂຕປິ ຕຕ຺ເຖວ ກຕິປາຫໍ ວສິຕ຺ວາ ພາຣາຓສິເມວ ຄໂຕ. ສມຸທ຺ທຊາ ນາຄຠວເນເຍວ ກາລມກາສິ. ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ຍາວຊີວໍ ສີລໍ ຣກ຺ຂິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ອາຍຸປຣິໂຍສາເນ ສທ຺ຘິໍ ປຣິສາຍ ສຄ຺ຄປຸຣໍ ປູເຣສິ.

ສຕ຺ຖາ ອິມໍ ຘມ຺ມເທສນໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ‘‘ເອວໍ ອຸປາສກາ ໂປຣາຓກປຓ຺ຑິຕາ ອນຸປ຺ປນ຺ເນປິ ພຸທ຺ເຘ ເອວຣູປໍ ນາມ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ປຫາຍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກຣິໍສຸເຍວາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຊາຕກໍ ສໂມຘາເນສິ. ເທສນາປຣິໂຍສາເນ ອຸປາສກາ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜເລ ປຕິຏ຺ຐຫິໍສຸ. ຕທາ ມາຕາປິຕໂຣ ມຫາຣາຊກຸລານິ ອເຫສຸໍ, ເນສາທພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເທວທຕ຺ໂຕ, ໂສມທຕ຺ໂຕ ອານນ຺ໂທ, ອຊມຸຂີ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ, ສຸທສ຺ສໂນ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ, ສຸໂຠໂຄ ໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນ, ກາຓາຣິຏ຺ໂຐ ສຸນກ຺ຂຕ຺ໂຕ, ຠູຣິທຕ຺ໂຕ ປນ ອຫເມວ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອໂຫສິນ຺ຕິ.

ຠູຣິທຕ຺ຕຊາຕກວຓ຺ຓນາ ຉຏ຺ຐານິຏ຺ຐິຕາ.

[໕໔໔] ໗. ຈນ຺ທກຸມາຣຊາຕກວຓ຺ຓນາ

ຣາຊາສິ ລຸທ຺ທກມ຺ໂມຕິ ອິທໍ ສຕ຺ຖາ ຄິຊ຺ຌກູເຏ ວິຫຣນ຺ໂຕ ເທວທຕ຺ຕໍ ອາຣພ຺ຠ ກເຖສິ. ຕສ຺ສ ວຕ຺ຖຸ ສງ຺ຆເຠທກກ຺ຂນ຺ຘເກ ອາຄຕເມວ. ຕໍ ຕສ຺ສ ປພ຺ພຊິຕກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວ ພິມ຺ພິສາຣຣຎ຺ໂຎ ມຣຓາ ຕຕ຺ຖາຄຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຕໍ ປນ ມາຣາເປຕ຺ວາ ເທວທຕ຺ໂຕ ອຊາຕສຕ຺ຕຸໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ‘‘ມຫາຣາຊ, ຕວ ມໂນຣໂຖ ມຕ຺ຖກໍ ປຕ຺ໂຕ, ມມ ມໂນຣໂຖ ຕາວ ນ ປາປຸຓາຕີ’’ຕິ ອາຫ. ‘‘ໂກ ປນ ເຕ, ຠນ຺ເຕ, ມໂນຣໂຖ’’ຕິ? ‘‘ນນຸ ທສພລໍ ມາເຣຕ຺ວາ ພຸທ຺ໂຘ ຠວິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ອມ຺ເຫເຫຕ຺ຖ ກິໍ ກາຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ມຫາຣາຊ, ຘນຸຄ຺ຄເຫ ສນ຺ນິປາຕາເປຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ. ‘‘ສາຘຸ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ຣາຊາ ອກ຺ຂຓເວຘີນໍ ຘນຸຄ຺ຄຫານໍ ປຎ຺ຈສຕານິ ສນ຺ນິປາຕາເປຕ຺ວາ ຕໂຕ ເອກຕິໍສ ຊເນ ອຸຈ຺ຈິນິຕ຺ວາ ເຖຣສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ປາເຫສິ. ໂສ ເຕສໍ ເຊຏ຺ຐກໍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ອາວຸໂສ ສມໂຓ ໂຄຕໂມ ຄິຊ຺ຌກູເຏ ວິຫຣຕິ, ອສຸກສ຺ມິໍ ນາມ ທິວາຏ຺ຐາເນ ຈງ຺ກມຕິ. ຕ຺ວໍ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໍ ວິສປີເຕນ ສລ຺ເລນ ວິຊ຺ຌິຕ຺ວາ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ ປາເປຕ຺ວາ ອສຸເກນ ນາມ ມຄ຺ເຄນ ເອຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ເປເສຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ມຄ຺ເຄ ທ຺ເວ ຘນຸຄ຺ຄເຫ ຐເປສິ ‘‘ຕຸມ຺ຫາກໍ ຐິຕມຄ຺ເຄນ ເອໂກ ປຸຣິໂສ ອາຄມິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຕຸມ຺ເຫ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕ຺ວາ ອສຸເກນ ນາມ ມຄ຺ເຄນ ເອຖາ’’ຕິ, ຕສ຺ມິໍ ມຄ຺ເຄ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຸຣິເສ ຐເປສິ ‘‘ຕຸມ຺ຫາກໍ ຐິຕມຄ຺ເຄນ ທ຺ເວ ປຸຣິສາ ອາຄມິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕຸມ຺ເຫ ເຕ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕ຺ວາ ອສຸເກນ ນາມ ມຄ຺ເຄນ ເອຖາ’’ຕິ, ຕສ຺ມິໍ ມຄ຺ເຄ ອຏ຺ຐ ຊເນ ຐເປສິ ‘‘ຕຸມ຺ຫາກໍ ຐິຕມຄ຺ເຄນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຸຣິໂສ ອາຄມິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕຸມ຺ເຫ ເຕ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕ຺ວາ ອສຸເກນ ນາມ ມຄ຺ເຄນ ເອຖາ’’ຕິ, ຕສ຺ມິໍ ມຄ຺ເຄ ໂສຬສ ປຸຣິເສ ຐເປສິ ‘‘ຕຸມ຺ຫາກໍ ຐິຕມຄ຺ເຄນ ອຏ຺ຐ ປຸຣິສາ ອາຄມິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕຸມ຺ເຫ ເຕ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕ຺ວາ ອສຸເກນ ນາມ ມຄ຺ເຄນ ເອຖາ’’ຕິ.

ກສ຺ມາ ປເນສ ເອວມກາສີຕິ? ອຕ຺ຕໂນ ກມ຺ມສ຺ສ ປຏິຈ຺ຉາທນຕ຺ຖໍ. ອຖ ໂສ ເຊຏ຺ຐກຘນຸຄ຺ຄໂຫ ວາມໂຕ ຂຄ຺ຄໍ ລຄ຺ເຄຕ຺ວາ ປິຏ຺ຐິຍາ ຕຸຓີຣໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ເມຓ຺ຑສິງ຺ຄມຫາຘນຸໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຕຖາຄຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ວິຊ຺ຌິສ຺ສາມິ ນ’’ນ຺ຕິ ສຎ຺ຎາຍ ຘນຸໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ສຣໍ ສນ຺ນຍ຺ຫິຕ຺ວາ ອາກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ. ໂສ ສຣໍ ໂອໂຣເປຕຸມ຺ປິ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ຜາສຸກາ ຠິຊ຺ຊນ຺ຕິໂຍ ວິຍ ມຸຂໂຕ ເຂເຬນ ປຄ຺ຆຣນ຺ເຕນ ກິລນ຺ຕຣູໂປ ອໂຫສິ, ສກລສຣີຣໍ ຖທ຺ຘໍ ຊາຕໍ, ຍນ຺ເຕນ ປີຬິຕາກາຣປ຺ປຕ຺ຕໍ ວິຍ ອໂຫສິ. ໂສ ມຣຓຠຍຕຊ຺ຊິໂຕ ອຏ຺ຐາສິ. ອຖ ນໍ ສຕ຺ຖາ ທິສ຺ວາ ມຘຸຣສ຺ສຣໍ ນິຈ຺ຉາເຣຕ຺ວາ ເອຕທໂວຈ ‘‘ມາ ຠາຍິ ໂຠ, ປຸຣິສ, ອິໂຕ ເອຫີ’’ຕິ. ໂສ ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ອາວຸຘານິ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ປາເທສຸ ສິຣສາ ນິປຕິຕ຺ວາ ‘‘ອຈ຺ຈໂຍ ມໍ, ຠນ຺ເຕ, ອຈ຺ຈຄມາ ຍຖາພາລໍ ຍຖາມູຬ຺ຫໍ ຍຖາອກຸສລໍ, ສ຺ວາຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ຄຸເຓ ອຊານນ຺ໂຕ ອນ຺ຘພາລສ຺ສ ເທວທຕ຺ຕສ຺ສ ວຈເນນ ຕຸມ຺ເຫ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕຸໍ ອາຄໂຕມ຺ຫິ, ຂມຖ ເມ, ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ຂມາເປຕ຺ວາ ເອກມນ຺ເຕ ນິສີທິ. ອຖ ນໍ ສຕ຺ຖາ ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ໂຕ ສຈ຺ຈານິ ປກາເສຕ຺ວາ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜເລ ປຕິຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ‘‘ອາວຸໂສ, ເທວທຕ຺ເຕນ ອາຈິກ຺ຂິຕມຄ຺ຄໍ ອປ຺ປຏິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎນ ມຄ຺ເຄນ ຍາຫີ’’ຕິ ອຸຍ຺ໂຍເຊສິ. ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ຈ ປນ ຈງ຺ກມາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ຣຸກ຺ຂມູເລ ນິສີທິ.

ອຖ ຕສ຺ມິໍ ຘນຸຄ຺ຄເຫ ອນາຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ອິຕເຣ ທ຺ເວ ຊນາ ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ ໂສ ຈິຣາຍຕີ’’ຕິ ປຏິມຄ຺ເຄນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕາ ທສພລໍ ທິສ຺ວາ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິໍສຸ. ສຕ຺ຖາ ເຕສມ຺ປິ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕ຺ວາ ສຈ຺ຈານິ ປກາເສຕ຺ວາ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜເລ ປຕິຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ‘‘ອາວຸໂສ, ເທວທຕ຺ເຕນ ກຖິຕມຄ຺ຄໍ ອປ຺ປຏິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອິມິນາ ມຄ຺ເຄນ ຄຈ຺ຉຖາ’’ຕິ ອຸຍ຺ໂຍເຊສິ. ອິມິນາ ອຸປາເຍນ ອິຕເຣສຸປິ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ນິສິນ຺ເນສຸ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜເລ ປຕິຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎນ ມຄ຺ເຄນ ອຸຍ຺ໂຍເຊສິ. ອຖ ໂສ ປຐມມາຄໂຕ ເຊຏ຺ຐກຘນຸຄ຺ຄໂຫ ເທວທຕ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ‘‘ຠນ຺ເຕ, ເທວທຕ຺ຕ ອຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕຸໍ ນາສກ຺ຂິໍ, ມຫິທ຺ຘິໂກ ໂສ ຠຄວາ ມຫານຸຠາໂວ’’ຕິ ອາໂຣເຈສິ. ເຕ ສພ຺ເພປິ ‘‘ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ນິສ຺ສາຍ ອມ຺ເຫຫິ ຊີວິຕໍ ລທ຺ຘ’’ນ຺ຕິ ສຕ຺ຖຸ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປາປຸຓິໍສຸ. ອຍໍ ປວຕ຺ຕິ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆ ປາກຏາ ອໂຫສິ. ຠິກ຺ຂູ ຘມ຺ມສຠາຍໍ ກຖໍ ສມຸຏ຺ຐາເປສຸໍ ‘‘ອາວຸໂສ ເທວທຕ຺ໂຕ ກິຣ ເອກສ຺ມິໍ ຕຖາຄເຕ ເວຣຈິຕ຺ເຕນ ພຫູ ຊເນ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕຸໍ ວາຍາມມກາສິ, ເຕ ສພ຺ເພປິ ສຕ຺ຖາຣໍ ນິສ຺ສາຍ ຊີວິຕໍ ລຠິໍສູ’’ຕິ. ສຕ຺ຖາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ກາຍ ນຸຕ຺ຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອຕຣຫິ ກຖາຍ ສນ຺ນິສິນ຺ນາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ອິມາຍ ນາມາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິທາເນວ, ປຸພ຺ເພປິ ເທວທຕ຺ໂຕ ມໍ ເອກກໍ ນິສ຺ສາຍ ມຍິ ເວຣຈິຕ຺ເຕນ ພຫູ ຊເນ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕຸໍ ວາຍາມໍ ອກາສິເຍວາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ເຕຫິ ຍາຈິໂຕ ອຕີຕໍ ອາຫຣິ.

ອຕີເຕ ອຍໍ ພາຣາຓສີ ປຸປ຺ຜວຕີ ນາມ ອໂຫສິ. ຕຕ຺ຖ ວສວຕ຺ຕິຣຎ຺ໂຎ ປຸຕ຺ໂຕ ເອກຣາຊາ ນາມ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສິ, ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ໂຕ ຈນ຺ທກຸມາໂຣ ນາມ ໂອປຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສິ. ຂຓ຺ຑຫາໂລ ນາມ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ປຸໂຣຫິໂຕ ອໂຫສິ. ໂສ ຣຎ຺ໂຎ ອຕ຺ຖຎ຺ຈ ຘມ຺ມຎ຺ຈ ອນຸສາສິ. ຕໍ ກິຣ ຣາຊາ ‘‘ປຓ຺ຑິໂຕ’’ຕິ ວິນິຈ຺ຉເຍ ນິສີທາເປສິ. ໂສ ລຎ຺ຊວິຕ຺ຕໂກ ຫຸຕ຺ວາ ລຎ຺ຊໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອສາມິເກ ສາມິເກ ກໂຣຕິ, ສາມິເກ ຈ ອສາມິເກ. ອເຖກທິວສໍ ເອໂກ ອຑ຺ຑປຣາຊິໂຕ ປຸຣິໂສ ວິນິຈ຺ຉຍຏ຺ຐານາ ອຸປກ຺ໂກເສນ຺ໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຣາຊຸປຏ຺ຐານໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ຈນ຺ທກຸມາຣໍ ທິສ຺ວາ ຘາວິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ປາເທສຸ ນິປຕິຕ຺ວາ ໂຣທິ. ໂສ ‘‘ກິໍ, ໂຠ ປຸຣິສ, ໂຣທສີ’’ຕິ ອາຫ. ‘‘ສາມິ, ຂຓ຺ຑຫາໂລ ວິນິຈ຺ຉເຍ ວິໂລປໍ ຂາທຕິ, ອຫໍ ເຕນ ລຎ຺ຊໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຣາຊຍໍ ປາປິໂຕ’’ຕິ. ຈນ຺ທກຸມາໂຣ ‘‘ມາ ຠາຍີ’’ຕິ ຕໍ ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ວິນິຈ຺ຉຍໍ ເນຕ຺ວາ ສາມິກເມວ ສາມິກໍ, ອສາມິກເມວ ອສາມິກໍ ອກາສິ. ມຫາຊໂນ ມຫາສທ຺ເທນ ສາຘຸກາຣມທາສິ. ຣາຊາ ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ກິໍສທ຺ໂທ ເອໂສ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ‘‘ຈນ຺ທກຸມາເຣນ ກິຣ ອຑ຺ໂຑ ສຸວິນິຈ຺ຉິໂຕ, ຕຕ຺ເຖໂສ ສາຘຸກາຣສທ຺ໂທ’’ຕິ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ຕຸສ຺ສິ. ກຸມາໂຣ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ອຖ ນໍ ຣາຊາ ‘‘ຕາຕ, ເອໂກ ກິຣ ເຕ ອຑ຺ໂຑ ວິນິຈ຺ຉິໂຕ’’ຕິ ອາຫ. ‘‘ອາມ, ເທວາ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ຕາຕ, ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຕ຺ວເມວ ວິນິຈ຺ຉຍໍ ປຏ຺ຐເປຫີ’’ຕິ ວິນິຈ຺ຉຍໍ ກຸມາຣສ຺ສ ອທາສິ.

ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ ອາໂຍ ປຈ຺ຉິຊ຺ຊິ. ໂສ ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ກຸມາເຣ ອາຆາຕໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ໂອກາສໍ ຄເວສນ຺ໂຕ ອນ຺ຕຣາເປກ຺ໂຂ ວິຈຣິ. ໂສ ປນ ຣາຊາ ມນ຺ທປຎ຺ໂຎ. ໂສ ເອກທິວສໍ ຣຕ຺ຕິຠາເຄ ສຸປິຕ຺ວາ ປຈ຺ຈູສສມເຍ ສຸປິນນ຺ເຕ ອລງ຺ກຕທ຺ວາຣໂກຏ຺ຐກໍ, ສຕ຺ຕຣຕນມຍປາກາຣໍ, ສຏ຺ຐິໂຍຊນິກສຸວຓ຺ຓມຍວາລຸກມຫາວີຖິໍ, ໂຍຊນສຫສ຺ສຸພ຺ເພຘເວຊຍນ຺ຕປາສາທປຏິມຓ຺ຑິຕໍ ນນ຺ທນວນາທິວນຣາມເຓຍ຺ຍກນນ຺ທາໂປກ຺ຂຣຓິອາທິໂປກ຺ຂຣຓິຣາມເຓຍ຺ຍກສມນ຺ນາຄຕໍ ອາກິຓ຺ຓເທວຄຓໍ ຕາວຕິໍສຠວນໍ ທິສ຺ວາ ປພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕຸກາໂມ ຈິນ຺ເຕສິ – ‘‘ສ຺ເວ ອາຈຣິຍຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສາຄມນເວລາຍ ເທວໂລກຄາມິມຄ຺ຄໍ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ເຕນ ເທສິຕມຄ຺ເຄນ ເທວໂລກໍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຂຓ຺ຑຫາໂລປິ ປາໂຕວ ນ຺ຫຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຣາຊຸປຏ຺ຐານໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຣາຊນິເວສນໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ສຸຂເສຍ຺ຍໍ ປຸຈ຺ຉິ. ອຖສ຺ສ ຣາຊາ ອາສນໍ ທາເປຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໙໘໒.

‘‘ຣາຊາສິ ລຸທ຺ທກມ຺ໂມ, ເອກຣາຊາ ປຸປ຺ຜວຕີຍາ;

ໂສ ປຸຈ຺ຉິ ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸໍ, ຂຓ຺ຑຫາລໍ ປຸໂຣຫິຕໍ ມູຬ຺ຫໍ.

໙໘໓.

‘‘ສຄ຺ຄານ ມຄ຺ຄມາຈິກ຺ຂ, ຕ຺ວໍສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ຘມ຺ມວິນຍກຸສໂລ;

ຍຖາ ອິໂຕ ວຊນ຺ຕິ ສຸຄຕິໍ, ນຣາ ປຸຎ຺ຎານິ ກຕ຺ວານາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຣາຊາສີຕິ ຣາຊາ ອາສິ. ລຸທ຺ທກມ຺ໂມຕິ ກກ຺ຂຬຜຣຸສກມ຺ໂມ. ສຄ຺ຄານ ມຄ຺ຄນ຺ຕິ ສຄ຺ຄານໍ ຄມນມຄ຺ຄໍ. ຘມ຺ມວິນຍກຸສໂລຕິ ສຸຈຣິຕຘມ຺ເມ ຈ ອາຈາຣວິນເຍ ຈ ກຸສໂລ. ຍຖາຕິ ຍຖາ ນຣາ ປຸຎ຺ຎານິ ກຕ຺ວາ ອິໂຕ ສຸຄຕິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຕໍ ເມ ສຸຄຕິມຄ຺ຄໍ ອາຈິກ຺ຂາຫີຕິ ປຸຈ຺ຉິ.

ອິມໍ ປນ ປຎ຺ຫໍ ສພ຺ພຎ຺ຎຸພຸທ຺ຘໍ ວາ ຕສ຺ສ ສາວເກ ວາ ເຕສໍ ອລາເຠນ ໂພຘິສຕ຺ຕໍ ວາ ປຸຈ຺ຉິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ. ຣາຊາ ປນ ຍຖາ ນາມ ສຕ຺ຕາຫໍ ມຄ຺ຄມູຬ຺ໂຫ ປຸຣິໂສ ອຎ຺ຎໍ ມາສມຕ຺ຕໍ ມຄ຺ຄມູຬ຺ຫໍ ມຄ຺ຄໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ເອວໍ ຂຓ຺ຑຫາລໍ ປຸຈ຺ຉິ. ໂສ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຍໍ ເມ ປຈ຺ຈາມິຕ຺ຕສ຺ສ ປິຏ຺ຐິທສ຺ສນກາໂລ, ອິທານິ ຈນ຺ທກຸມາຣໍ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ ປາເປຕ຺ວາ ມມ ມໂນຣຖໍ ປູເຣສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອຖ ຣາຊານໍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ຕຕິຍໍ ຄາຖມາຫ –

໙໘໔.

‘‘ອຕິທານໍ ທທິຕ຺ວານ, ອວຊ຺ເຌ ເທວ ຆາເຕຕ຺ວາ;

ເອວໍ ວຊນ຺ຕິ ສຸຄຕິໍ, ນຣາ ປຸຎ຺ຎານິ ກຕ຺ວານາ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ມຫາຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕາ ນາມ ອຕິທານໍ ທທນ຺ຕິ, ອວຊ຺ເຌ ຆາເຕນ຺ຕິ. ສເຈປິ ສຄ຺ຄໍ ຄນ຺ຕຸກາໂມສິ, ຕ຺ວມ຺ປິ ຕເຖວ ກໂຣຫີຕິ.

ອຖ ນໍ ຣາຊາ ປຎ຺ຫສ຺ສ ອຕ຺ຖໍ ປຸຈ຺ຉິ –

໙໘໕.

‘‘ກິໍ ປນ ຕໍ ອຕິທານໍ, ເກ ຈ ອວຊ຺ຌາ ອິມສ຺ມິ ໂລກສ຺ມິໍ;

ເອຕຎ຺ຈ ໂຂ ໂນ ອກ຺ຂາຫິ, ຍຊິສ຺ສາມິ ທທາມິ ທານານີ’’ຕິ.

ໂສປິສ຺ສ ພ຺ຍາກາສິ –

໙໘໖.

‘‘ປຸຕ຺ເຕຫິ ເທວ ຍຊິຕພ຺ພໍ, ມເຫສີຫິ ເນຄເມຫິ ຈ;

ອຸສເຠຫິ ອາຊານິເຍຫິ ຈຕູຫິ, ສພ຺ພຈຕຸກ຺ເກນ ເທວ ຍຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ຣຎ຺ໂຎ ປຎ຺ຫໍ ພ຺ຍາກໂຣນ຺ໂຕ ຈ ເທວໂລກມຄ຺ຄໍ ປຸຏ຺ໂຐ ນິຣຍມຄ຺ຄໍ ພ຺ຍາກາສິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຕ຺ເຕຫີຕິ ອຕ຺ຕນາ ຊາເຕຫິ ປິຍປຸຕ຺ເຕຫິ ເຈວ ປິຍຘີຕາຫິ ຈ. ມເຫສີຫີຕິ ປິຍຠຣິຍາຫິ. ເນຄເມຫີຕິ ເສຏ຺ຐີຫິ. ອຸສເຠຫີຕິ ສພ຺ພເສເຕຫິ ອຸສຠຣາຊູຫິ. ອາຊານິເຍຫີຕິ ມງ຺ຄລອສ຺ເສຫິ. ຈຕູຫີຕິ ເອເຕຫິ ສພ຺ເພເຫວ ອຎ຺ເຎຫິ ຈ ຫຕ຺ຖິອາທີຫິ ຈຕູຫິ ຈຕູຫີຕິ ເອວໍ ສພ຺ພຈຕຸກ຺ເກນ, ເທວ, ຍຊິຕພ຺ພໍ. ເອເຕສຎ຺ຫິ ຂຄ຺ເຄນ ສີສໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສຸວຓ຺ຓປາຕິຍາ ຄລໂລຫິຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອາວາເຏ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎສ຺ສ ຍຊນກຣາຊາໂນ ສຣີເຣນ ສຫ ເທວໂລກໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ມຫາຣາຊ, ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓກປຓທ຺ຘິກວນິພ຺ພກຍາຈການໍ ຆາສຈ຺ຉາທນາທິສມ຺ປທານໍ ທານເມວ ປວຕ຺ຕຕິ. ອິເມ ປນ ປຸຕ຺ຕຘີຕາທໂຍ ມາເຣຕ຺ວາ ເຕສໍ ຄລໂລຫິເຕນ ຍຎ຺ຎສ຺ສ ຍຊນໍ ອຕິທານໍ ນາມາຕິ ຣາຊານໍ ສຎ຺ຎາເປສິ.

ອິຕິ ໂສ ‘‘ສເຈ ຈນ຺ທກຸມາຣໍ ເອກຎ຺ເຎວ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມິ, ເວຣຈິຕ຺ເຕນ ກຣຓໍ ມຎ຺ຎິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ຕໍ ມຫາຊນສ຺ສ ອນ຺ຕເຣ ປກ຺ຂິປິ. ອິທໍ ປນ ເຕສໍ ກເຖນ຺ຕານໍ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ອນ຺ເຕປຸຣຊນາ ຠີຕຕສິຕາ ສໍວິຄ຺ຄມານຫທຍາ ເອກປ຺ປຫາເຣເນວ ມຫາຣວໍ ຣວິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໙໘໗.

‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ອນ຺ເຕປຸເຣ, ກຸມາຣາ ມເຫສິໂຍ ຈ ຫຎ຺ຎນ຺ຕຸ;

ເອໂກ ອໂຫສິ ນິຄ຺ໂຆໂສ, ຠິກ຺ຂາ ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄໂຕ ສທ຺ໂທ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕນ຺ຕິ ‘‘ກຸມາຣາ ຈ ມເຫສິໂຍ ຈ ຫຎ຺ຎນ຺ຕູ’’ຕິ ຕໍ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ເອໂກຕິ ສກລຣາຊນິເວສເນ ເອໂກວ ນິຄ຺ໂຆໂສ ອໂຫສິ. ຠິສ຺ມາຕິ ຠຍານໂກ. ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄໂຕຕິ ອຕິອຸຄ຺ຄໂຕ ອໂຫສິ, ສກລຣາຊກຸລໍ ຍຸຄນ຺ຕວາຕປ຺ປຫຏໍ ວິຍ ສາລວນໍ ອໂຫສິ.

ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຣາຊານໍ ອາຫ – ‘‘ກິໍ ປນ, ມຫາຣາຊ, ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕຸໍ ສກ຺ໂກສິ, ນ ສກ຺ໂກສີ’’ຕິ? ‘‘ກິໍ ກເຖສິ, ອາຈຣິຍ, ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວາ ເທວໂລກໍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ‘‘ມຫາຣາຊ, ຠີຣຸກາ ທຸພ຺ພລຊ຺ຌາສຍາ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕຸໍ ສມຕ຺ຖາ ນາມ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ຕຸມ຺ເຫ ອິຘ ສພ຺ເພ ສນ຺ນິປາເຕຖ, ອຫໍ ຍຎ຺ຎາວາເຏ ກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຕ຺ຕໂນ ປໂຫນກໍ ພລກາຍໍ ຄເຫຕ຺ວາ ນຄຣາ ນິກ຺ຂມ຺ມ ຍຎ຺ຎາວາຏໍ ສມຕລໍ ກາເຣຕ຺ວາ ວຕິຍາ ປຣິກ຺ຂິປິ. ກສ຺ມາ? ຘມ຺ມິໂກ ຫິ ສມໂຓ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ວາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ນິວາເຣຍ຺ຍາຕິ ຍຎ຺ຎາວາເຏ ວຕິຍາ ປຣິກ຺ເຂປນໍ ນາມ ຈາຣິຕ຺ຕນ຺ຕິ ກຕ຺ວາ ໂປຣາຓກພ຺ຣາຫ຺ມເຓຫິ ຐປິຕໍ. ຣາຊາປິ ປຸຣິເສ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕາ, ອຫໍ ອຕ຺ຕໂນ ປຸຕ຺ຕຘີຕໂຣ ຈ ຠຣິຍາໂຍ ຈ ມາເຣຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວາ ເທວໂລກໍ ຄມິສ຺ສາມິ, ຄຈ຺ຉຖ ເນສໍ ອາຈິກ຺ຂິຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ອິຘາເນຖາ’’ຕິ ປຸຕ຺ຕານໍ ຕາວ ອານຍນຕ຺ຖາຍ ອາຫ –

໙໘໘.

‘‘ຄຈ຺ຉຖ ວເທຖ ກຸມາເຣ, ຈນ຺ທໍ ສູຣິຍຎ຺ຈ ຠທ຺ທເສນຎ຺ຈ;

ສູຣຎ຺ຈ ວາມໂຄຕ຺ຕຎ຺ຈ, ປຈຸຣາ ກິຣ ໂຫຖ ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຄຈ຺ຉຖ ວເທຖ ກຸມາເຣຕິ ຈນ຺ທກຸມາໂຣ ຈ ສູຣິຍກຸມາໂຣ ຈາຕິ ທ຺ເວ ໂຄຕມິເທວິຍາ ອຄ຺ຄມເຫສິຍາ ປຸຕ຺ຕາ, ຠທ຺ທເສໂນ ຈ ສູໂຣ ຈ ວາມໂຄຕ຺ໂຕ ຈ ເຕສໍ ເວມາຕິກຠາຕໂຣ. ປຈຸຣາ ກິຣ ໂຫຖາຕິ ເອກສ຺ມິໍ ຐາເນ ຣາສີ ໂຫຖາຕິ ອາຈິກ຺ຂຖາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເຕ ປຐມໍ ຈນ຺ທກຸມາຣສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອາຫໍສຸ ‘‘ກຸມາຣ, ຕຸມ຺ເຫ ກິຣ ມາເຣຕ຺ວາ ຕຸມ຺ຫາກໍ ປິຕາ ເທວໂລກໍ ຄນ຺ຕຸກາໂມ, ຕຸມ຺ຫາກໍ ຄຓ຺ຫນຕ຺ຖາຍ ອມ຺ເຫ ເປເສສີ’’ຕິ. ‘‘ກສ຺ສ ວຈເນນ ມໍ ຄຓ຺ຫາເປສີ’’ຕິ? ‘‘ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ, ເທວາ’’ຕິ. ‘‘ກິໍ ໂສ ມຎ຺ເຎວ ຄຓ຺ຫາເປຕິ, ອຸທາຫຸ ອຎ຺ເຎປີ’’ຕິ. ‘‘ຣາຊປຸຕ຺ຕ, ອຎ຺ເຎປິ ຄຓ຺ຫາເປຕິ, ສພ຺ພຈຕຸກ຺ກໍ ກິຣ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕຸກາໂມ’’ຕິ. ໂສ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ຕສ຺ສ ອຎ຺ເຎຫິ ສທ຺ຘິໍ ເວຣໍ ນຕ຺ຖິ, ‘ວິນິຈ຺ຉເຍ ວິໂລປໍ ກາຕຸໍ ນ ລຠາມີ’ຕິ ປນ ມຍິ ເອກສ຺ມິໍ ເວຣຈິຕ຺ເຕນ ພຫູ ມາຣາເປຕິ, ປິຕຣໍ ທຏ຺ຐຸໍ ລຠນ຺ຕສ຺ສ ສພ຺ເພສໍ ເຕສໍ ໂມຈາປນໍ ນາມ ມມ ຠາໂຣ’’ຕິ. ອຖ ເນ ຣາຊປຸຣິເສ ອາຫ ‘‘ເຕນ ຫິ ເມ ປິຕຸ ວຈນໍ ກໂຣຖາ’’ຕິ. ເຕ ຕໍ ເນຕ຺ວາ ຣາຊງ຺ຄເຓ ເອກມນ຺ເຕ ຐເປຕ຺ວາ ອິຕເຣປິ ຕໂຍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ຕສ຺ເສວ ສນ຺ຕິເກ ກຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣຈຍິໍສຸ ‘‘ອານີຕາ ເຕ, ເທວ, ປຸຕ຺ຕາ’’ຕິ. ໂສ ເຕສໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕາ, ອິທານິ ເມ ຘີຕໂຣ ອາເນຕ຺ວາ ເຕສຎ຺ເຎວ ຠາຕິການໍ ສນ຺ຕິເກ ກໂຣຖາ’’ຕິ ຈຕສ຺ໂສ ຘີຕໂຣ ອາຫຣາເປຕຸໍ ອິຕຣໍ ຄາຖມາຫ –

໙໘໙.

‘‘ກຸມາຣິໂຍປິ ວເທຖ, ອຸປເສນໍ ໂກກິລຎ຺ຈ ມຸທິຕຎ຺ຈ;

ນນ຺ທຎ຺ຈາປິ ກຸມາຣິໍ, ປຈຸຣາ ກິຣ ໂຫຖ ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍາ’’ຕິ.

ເຕ ‘‘ເອວໍ ກຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ ຕາສໍ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕາ ໂຣທມານາ ປຣິເທວມານາ ອາເນຕ຺ວາ ຠາຕິການຎ຺ເຎວ ສນ຺ຕິເກ ກຣິໍສຸ. ຕໂຕ ຣາຊາ ອຕ຺ຕໂນ ຠຣິຍານໍ ຄຫຓຕ຺ຖາຍ ອິຕຣໍ ຄາຖມາຫ –

໙໙໐.

‘‘ວິຊຍມ຺ປິ ມຍ຺ຫໍ ມເຫສິໍ, ເອຣາວຕິໍ ເກສິນິໍສຸນນ຺ທຎ຺ຈ;

ລກ຺ຂຓວຣູປປນ຺ນາ, ປຈຸຣາ ກິຣ ໂຫຖ ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓວຣູປປນ຺ນາຕິ ອຸຕ຺ຕເມຫິ ຈຕຸສຏ຺ຐິຍາ ອິຕ຺ຖິລກ຺ຂເຓຫິ ອຸປປນ຺ນາ ເອຕາປິ ວເທຖາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເຕ ຕາປິ ປຣິເທວມານາ ອາເນຕ຺ວາ ກຸມາຣານໍ ສນ຺ຕິເກ ກຣິໍສຸ. ອຖ ຣາຊາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ເສຏ຺ຐິໂນ ຄຫຓຕ຺ຖາຍ ອາຓາເປນ຺ໂຕ ອິຕຣໍ ຄາຖມາຫ –

໙໙໑.

‘‘ຄຫປຕໂຍ ຈ ວເທຖ, ປຸຓ຺ຓມຸຂໍ ຠທ຺ທິຍໍ ສິງ຺ຄາລຎ຺ຈ;

ວຑ຺ຒຎ຺ຈາປິ ຄຫປຕິໍ, ປຈຸຣາ ກິຣ ໂຫຖ ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍາ’’ຕິ.

ຣາຊປຸຣິສາ ຄນ຺ຕ຺ວາ ເຕປິ ອານຍິໍສຸ. ຣຎ຺ໂຎ ປຸຕ຺ຕທາເຣ ຄຍ຺ຫມາເນ ສກລນຄຣໍ ນ ກິຎ຺ຈິ ອໂວຈ. ເສຏ຺ຐິກຸລານິ ປນ ມຫາສມ຺ພນ຺ຘານິ, ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ຄຫິຕກາເລ ສກລນຄຣໍ ສງ຺ຂຸຠິຕ຺ວາ ‘‘ຣຎ຺ໂຎ ເສຏ຺ຐິໂນ ມາເຣຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕຸໍ ນ ທສ຺ສາມາ’’ຕິ ເສຏ຺ຐິໂນ ປຣິວາເຣຕ຺ວາວ ເຕສໍ ຎາຕິວຄ຺ເຄນ ສທ຺ຘິໍ ຣາຊກຸລໍ ອຄມິ. ອຖ ເຕ ເສຏ຺ຐິໂນ ຎາຕິຄຓປຣິວຸຕາ ຣາຊານໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຊີວິຕໍ ຍາຈິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໙໙໒.

‘‘ເຕ ຕຕ຺ຖ ຄຫປຕໂຍ, ອໂວຈິສຸໍ ສມາຄຕາ ປຸຕ຺ຕທາຣປຣິກິຓ຺ຓາ;

ສພ຺ເພວ ສິຂິໂນ ເທວ ກໂຣຫິ, ອຖ ວາ ໂນ ທາເສ ສາເວຫີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສພ຺ເພວ ສິຂິໂນຕິ ສພ຺ເພ ອມ຺ເຫ ມຕ຺ຖເກ ຈູຬໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ເຈຏເກ ກໂຣຫິ, ມຍໍ ເຕ ເຈຏກກິຈ຺ຈໍ ກຣິສ຺ສາມ. ອຖ ວາ ໂນ ທາເສ ສາເວຫີຕິ ອຖ ວາ ໂນ ອສທ຺ທຫນ຺ໂຕ ສພ຺ພເສນິໂຍ ສນ຺ນິປາເຕຕ຺ວາ ຣາສິມຊ຺ເຌ ອມ຺ເຫ ທາເສ ສາເວຫິ, ມຍໍ ເຕ ທາສຕ຺ຕໍ ປຏິສ຺ສຸຓິສ຺ສາມາຕິ.

ເຕ ເອວໍ ຍາຈນ຺ຕາປິ ຊີວິຕໍ ລທ຺ຘຸໍ ນາສກ຺ຂິໍສຸ. ຣາຊປຸຣິສາ ເສເສ ປຏິກ຺ກມາເປຕ຺ວາ ເຕ ຄເຫຕ຺ວາ ກຸມາຣານຎ຺ເຎວ ສນ຺ຕິເກ ນິສີທາເປສຸໍ. ຕໂຕ ປນ ຣາຊາ ຫຕ຺ຖິອາທີນໍ ຄຫຓຕ຺ຖາຍ ອາຓາເປນ຺ໂຕ ອາຫ –

໙໙໓.

‘‘ອຠຍງ຺ກຣມ຺ປິ ເມ ຫຕ຺ຖິໍ, ນາຬາຄິຣິໍ ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕໍ ວຣຸຓທນ຺ຕໍ;

ອາເນຖ ໂຂ ເນ ຂິປ຺ປໍ, ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ.

໙໙໔.

‘‘ອສ຺ສຣຕນມ຺ປິ ເກສິໍ, ສຸຣາມຸຂໍ ປຸຓ຺ຓກໍ ວິນຕກຎ຺ຈ;

ອາເນຖ ໂຂ ເນ ຂິປ຺ປໍ, ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ.

໙໙໕.

‘‘ອຸສຠມ຺ປິ ຍູຖປຕິໍ ອໂນຊໍ, ນິສຠໍ ຄວມ຺ປຕິໍ ເຕປິ ມຍ຺ຫໍ ອາເນຖ;

ສມູຫ ກໂຣນ຺ຕຸ ສພ຺ພໍ, ຍຊິສ຺ສາມິ ທທາມິ ທານານິ.

໙໙໖.

‘‘ສພ຺ພໍ ປຏິຍາເທຖ, ຍຎ຺ຎໍ ປນ ອຸຄ຺ຄຕມ຺ຫິ ສູຣິຍມ຺ຫິ;

ອາຓາເປຖ ຈ ກຸມາເຣ, ອຠິຣມນ຺ຕຸ ອິມໍ ຣຕ຺ຕິໍ.

໙໙໗.

‘‘ສພ຺ພໍ ອຸປຏ຺ຐເປຖ, ຍຎ຺ຎໍ ປນ ອຸຄ຺ຄຕມ຺ຫິ ສູຣິຍມ຺ຫິ;

ວເທຖ ທານິ ກຸມາເຣ, ອຊ຺ຊ ໂຂ ປຈ຺ຉິມາ ຣຕ຺ຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສມູຫ ກໂຣນ຺ຕຸ ສພ຺ພນ຺ຕິ ນ ເກວລໍ ເອຕ຺ຕກເມວ, ອວເສສມ຺ປິ ຈຕຸປ຺ປທຄຓຎ຺ເຈວ ປກ຺ຂິຄຓຎ຺ຈ ສພ຺ພໍ ຈຕຸກ຺ກໍ ກຕ຺ວາ ຣາສິໍ ກໂຣນ຺ຕຸ, ສພ຺ພຈຕຸກ຺ກໍ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິສ຺ສາມິ, ຍາຈກພ຺ຣາຫ຺ມຓານຎ຺ຈ ທານໍ ທສ຺ສາມີຕິ. ສພ຺ພໍ ປຏິຍາເທຖາຕິ ເອວໍ ມຍາ ວຸຕ຺ຕໍ ອນວເສສໍ ອຸປຏ຺ຐເປຖ. ອຸຄ຺ຄຕມ຺ຫີຕິ ອຫໍ ປນ ຍຎ຺ຎໍ ອຸຄ຺ຄເຕ ສູຣິເຍ ສ຺ເວ ປາໂຕວ ຍຊິສ຺ສາມິ. ສພ຺ພໍ ອຸປຏ຺ຐເປຖາຕິ ເສສມ຺ປິ ສພ຺ພໍ ຍຎ຺ຎອຸປກຣຓໍ ອຸປຏ຺ຐເປຖາຕິ.

ຣຎ຺ໂຎ ປນ ມາຕາປິຕໂຣ ຘຣນ຺ຕິເຍວ. ອຖສ຺ສ ອມຈ຺ຈາ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມາຕຸຍາ ອາໂຣເຈສຸໍ ‘‘ອຍ຺ເຍ, ປຸຕ຺ໂຕ ໂວ ປຸຕ຺ຕທາຣໍ ມາເຣຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕຸກາໂມ’’ຕິ. ສາ ‘‘ກິໍ ກເຖຖ, ຕາຕາ’’ຕິ ຫຕ຺ເຖນ ຫທຍໍ ປຫຣິຕ຺ວາ ໂຣທມານາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ສຈ຺ຈໍ ກິຣ ເອວຣູໂປ ເຕ ຍຎ຺ໂຎ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໙໙໘.

‘‘ຕໍຕໍ ມາຕາ ອວຈ, ໂຣທນ຺ຕີ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ວິມານໂຕ;

ຍຎ຺ໂຎ ກິຣ ເຕ ປຸຕ຺ຕ, ຠວິສ຺ສຕິ ຈຕູຫິ ປຸຕ຺ເຕຫີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕໍຕນ຺ຕິ ຕໍ ເອຕໍ ຣາຊານໍ. ວິມານໂຕຕິ ອຕ຺ຕໂນ ວສນຏ຺ຐານໂຕ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໙໙໙.

‘‘ສພ຺ເພປິ ມຍ຺ຫໍ ປຸຕ຺ຕາ ຈຕ຺ຕາ, ຈນ຺ທສ຺ມິໍ ຫຎ຺ຎມານສ຺ມິໍ;

ປຸຕ຺ເຕຫິ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວານ, ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຈຕ຺ຕາຕິ ຈນ຺ທກຸມາເຣ ຫຎ຺ຎມາເນເຍວ ສພ຺ເພປິ ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ມຍາ ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕາ.

ອຖ ນໍ ມາຕາ ອາຫ –

໑໐໐໐.

‘‘ມາ ຕໍ ປຸຕ຺ຕ ສທ຺ທເຫສິ, ສຸຄຕິ ກິຣ ໂຫຕິ ປຸຕ຺ຕຍຎ຺ເຎນ;

ນິຣຍາເນໂສ ມຄ຺ໂຄ, ເນໂສ ມຄ຺ໂຄ ຫິ ສຄ຺ຄານໍ.

໑໐໐໑.

‘‘ທານານິ ເທຫິ ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎ, ອຫິໍສາ ສພ຺ພຠູຕຠພ຺ຍານໍ;

ເອສ ມຄ຺ໂຄ ສຸຄຕິຍາ, ນ ຈ ມຄ຺ໂຄ ປຸຕ຺ຕຍຎ຺ເຎນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນິຣຍາເນໂສຕິ ນິຣສ຺ສາທຕ຺ເຖນ ນິຣຍານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປາຍານໍ ເອສ ມຄ຺ໂຄ. ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎາຕິ ຣາຊານໍ ໂຄຕ຺ເຕນາລປຕິ. ຠູຕຠພ຺ຍານນ຺ຕິ ຠູຕານຎ຺ຈ ຠວິຕພ຺ພສຕ຺ຕານຎ຺ຈ. ປຸຕ຺ຕຍຎ຺ເຎນາຕິ ເອວຣູເປນ ປຸຕ຺ຕຘີຕໂຣ ມາເຣຕ຺ວາ ຍຊກຍຎ຺ເຎນ ສຄ຺ຄມຄ຺ໂຄ ນາມ ນຕ຺ຖີຕິ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໑໐໐໒.

‘‘ອາຈຣິຍານໍ ວຈນາ, ຆາເຕສ຺ສໍ ຈນ຺ທຎ຺ຈ ສູຣິຍຎ຺ຈ;

ປຸຕ຺ເຕຫິ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວານ ທຸຈ຺ຈເຊຫິ, ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອາຈຣິຍານໍ ວຈນນ຺ຕິ ອມ຺ມ, ເນສາ ມມ ອຕ຺ຕໂນ ມຕິ, ອາຈາຣສິກ຺ຂາປນກສ຺ສ ປນ ເມ ຂຓ຺ຑຫາລາຈຣິຍສ຺ສ ເອຕໍ ວຈນໍ, ເອສາ ອນຸສິຏ຺ຐິ. ຕສ຺ມາ ອຫໍ ເອເຕ ຆາເຕສ຺ສໍ, ທຸຈ຺ຈເຊຫິ ປຸຕ຺ເຕຫິ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວາ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສາມີຕິ.

ອຖສ຺ສ ມາຕາ ອຕ຺ຕໂນ ວຈນໍ ຄາຫາເປຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕີ ອປຄຕາ. ປິຕາ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ປຸຈ຺ຉິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໐໐໓.

‘‘ຕໍຕໍ ປິຕາປິ ອວຈ, ວສວຕ຺ຕີ ໂອຣສໍ ສກໍ ປຸຕ຺ຕໍ;

ຍຎ຺ໂຎ ກິຣ ເຕ ປຸຕ຺ຕ, ຠວິສ຺ສຕິ ຈຕູຫິ ປຸຕ຺ເຕຫີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວສວຕ຺ຕີຕິ ຕສ຺ສ ນາມໍ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໑໐໐໔.

‘‘ສພ຺ເພປິ ມຍ຺ຫໍ ປຸຕ຺ຕາ ຈຕ຺ຕາ, ຈນ຺ທສ຺ມິໍ ຫຎ຺ຎມານສ຺ມິໍ;

ປຸຕ຺ເຕຫິ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວານ, ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ.

ອຖ ນໍ ປິຕາ ອາຫ –

໑໐໐໕.

‘‘ມາ ຕໍ ປຸຕ຺ຕ ສທ຺ທເຫສິ, ສຸຄຕິ ກິຣ ໂຫຕິ ປຸຕ຺ຕຍຎ຺ເຎນ;

ນິຣຍາເນໂສ ມຄ຺ໂຄ, ເນໂສ ມຄ຺ໂຄ ຫິ ສຄ຺ຄານໍ.

໑໐໐໖.

‘‘ທານານິ ເທຫິ ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎ, ອຫິໍສາ ສພ຺ພຠູຕຠພ຺ຍານໍ;

ເອສ ມຄ຺ໂຄ ສຸຄຕິຍາ, ນ ຈ ມຄ຺ໂຄ ປຸຕ຺ຕຍຎ຺ເຎນາ’’ຕິ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໑໐໐໗.

‘‘ອາຈຣິຍານໍ ວຈນາ, ຆາເຕສ຺ສໍ ຈນ຺ທຎ຺ຈ ສູຣິຍຎ຺ຈ;

ປຸຕ຺ເຕຫິ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວານ ທຸຈ຺ຈເຊຫິ, ສຸຄຕິໍ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ.

ອຖ ນໍ ປິຕາ ອາຫ –

໑໐໐໘.

‘‘ທານານິ ເທຫິ ໂກຓ຺ຑຎ຺ຎ, ອຫິໍສາ ສພ຺ພຠູຕຠພ຺ຍານໍ;

ປຸຕ຺ຕປຣິວຸໂຕ ຕຸວໍ, ຣຏ຺ຐໍ ຊນປທຎ຺ຈ ປາເລຫີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຕ຺ຕປຣິວຸໂຕຕິ ປຸຕ຺ເຕຫິ ປຣິວຸໂຕ. ຣຏ຺ຐໍ ຊນປທຎ຺ຈາຕິ ສກລກາສິຣຏ຺ຐຎ຺ຈ ຕສ຺ເສວ ຕໍ ຕໍ ໂກຏ຺ຐາສຠູຕໍ ຊນປທຎ຺ຈ.

ໂສປິ ຕໍ ອຕ຺ຕໂນ ວຈນໍ ຄາຫາເປຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ. ຕໂຕ ຈນ຺ທກຸມາໂຣ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອິມສ຺ສ ເອຕ຺ຕກສ຺ສ ຊນສ຺ສ ທຸກ຺ຂໍ ມໍ ເອກໍ ນິສ຺ສາຍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ມມ ປິຕຣໍ ຍາຈິຕ຺ວາ ເອຕ຺ຕກໍ ຊນໍ ມຣຓທຸກ຺ຂໂຕ ໂມເຈສ຺ສາມີ’’ຕິ. ໂສ ປິຕຣາ ສທ຺ຘິໍ ສລ຺ລປນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໐໐໙.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ອປິ ນິຄຬພນ຺ຘກາປິ, ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ເສ ຈ ປາເລມ.

໑໐໑໐.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ອປິ ນິຄຬພນ຺ຘກາປິ, ຫຕ຺ຖິຉກຓານິ ອຸຊ຺ເຌມ.

໑໐໑໑.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ອປິ ນິຄຬພນ຺ຘກາປິ, ອສ຺ສຉກຓານິ ອຸຊ຺ເຌມ.

໑໐໑໒.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ຍສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ຕວ ກາມາ, ອປິ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊິຕາ;

ຠິກ຺ຂາຈຣິຍໍ ຈຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອປິ ນິຄຬພນ຺ຘກາປີຕິ ອປິ ນາມ ມຍໍ ມຫານິຄເຬຫິ ພນ຺ຘກາປິ ຫຸຕ຺ວາ. ຍສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ຕວ ກາມາຕິ ສເຈປິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ ທາຕຸກາໂມສິ, ຕສ຺ສ ໂນ ທາເສ ກຕ຺ວາ ເທຫິ, ກຣິສ຺ສາມສ຺ສ ທາສກມ຺ມນ຺ຕິ ວທຕິ. ອປິ ຣຏ຺ຐາຕິ ສເຈ ອມ຺ຫາກໍ ໂກຈິ ໂທໂສ ອຕ຺ຖິ, ຣຏ຺ຐາ ໂນ ປພ຺ພາເຊຫິ. ອປິ ນາມ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊິຕາປິ ກປຓາ ວິຍ ກປາລໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂາຈຣິຍໍ ຈຣິສ຺ສາມ, ມາ ໂນ ອວຘິ, ເທຫິ ໂນ ຊີວິຕນ຺ຕິ ວິລປິ.

ຕສ຺ສ ຕໍ ນານປ຺ປກາຣໍ ວິລາປໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ຫທຍຜລິຕປ຺ປຕ຺ໂຕ ວິຍ ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ ໂຣທມາໂນ ‘‘ນ ເມ ໂກຈິ ປຸຕ຺ເຕ ມາເຣຕຸໍ ລຈ຺ຉຕິ, ນ ມມຕ຺ໂຖ ເທວໂລເກນາ’’ຕິ ສພ຺ເພ ເຕ ໂມເຈຕຸໍ ອາຫ –

໑໐໑໓.

‘‘ທຸກ຺ຂໍ ໂຂ ເມ ຊນຍຖ, ວິລປນ຺ຕາ ຊີວິຕສ຺ສ ກາມາ ຫິ;

ມຸຎ຺ເຈຖ ທານິ ກຸມາເຣ, ອລມ຺ປິ ເມ ໂຫຕຸ ປຸຕ຺ຕຍຎ຺ເຎນາ’’ຕິ.

ຕໍ ຣຎ຺ໂຎ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊປຸຕ຺ເຕ ອາທິໍ ກຕ຺ວາ ສພ຺ພໍ ຕໍ ປກ຺ຂິປຣິໂຍສານໍ ປາຓຄຓໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊສຸໍ. ຂຓ຺ຑຫາໂລປິ ຍຎ຺ຎາວາເຏ ກມ຺ມໍ ສໍວິທຫຕິ. ອຖ ນໍ ເອໂກ ປຸຣິໂສ ‘‘ອເຣ ທຸຏ຺ຐ, ຂຓ຺ຑຫາລ, ຣຎ຺ຎາ ປຸຕ຺ຕາ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ, ຕ຺ວໍ ອຕ຺ຕໂນ ປຸຕ຺ເຕ ມາເຣຕ຺ວາ ເຕສໍ ຄລໂລຫິເຕນ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊສ຺ສູ’’ຕິ ອາຫ. ໂສ ‘‘ກິໍ ນາມ ຣຎ຺ຎາ ກຕ’’ນ຺ຕິ ກປ຺ປຸຏ຺ຐານຄ຺ຄິ ວິຍ ອວຕ຺ຖຣນ຺ໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍ ຕຸຣິໂຕ ຘາວິຕ຺ວາ ອາຫ –

໑໐໑໔.

‘‘ປຸພ຺ເພວ ໂຂສິ ເມ ວຸຕ຺ໂຕ, ທຸກ຺ກຣໍ ທຸຣຠິສມ຺ຠວຎ຺ເຈຕໍ;

ອຖ ໂນ ອຸປກ຺ຂຏສ຺ສ ຍຎ຺ຎສ຺ສ, ກສ຺ມາ ກໂຣສິ ວິກ຺ເຂປໍ.

໑໐໑໕.

‘‘ສພ຺ເພ ວຊນ຺ຕິ ສຸຄຕິໍ, ເຍ ຍຊນ຺ຕິ ເຍປິ ຍາເຊນ຺ຕິ;

ເຍ ຈາປິ ອນຸໂມທນ຺ຕິ, ຍຊນ຺ຕານໍ ເອທິສໍ ມຫາຍຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸພ຺ເພວາຕິ ມຍາ ຕ຺ວໍ ປຸພ຺ເພວ ວຸຕ຺ໂຕ ‘‘ນ ຕຸມ຺ຫາທິເສນ ຠີຣຸກຊາຕິເກນ ສກ຺ກາ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕຸໍ, ຍຎ຺ຎຍຊນໍ ນາເມຕໍ ທຸກ຺ກຣໍ ທຸຣຠິສມ຺ຠວ’’ນ຺ຕິ, ອຖ ໂນ ອິທານິ ອຸປກ຺ຂຏສ຺ສ ປຏິຍຕ຺ຕສ຺ສ ຍຎ຺ຎສ຺ສ ວິກ຺ເຂປໍ ກໂຣສິ. ‘‘ວິກ຺ຂມ຺ຠ’’ນ຺ຕິປິ ປາໂຐ, ປຏິເສຘນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ມຫາຣາຊ, ກສ຺ມາ ເອວໍ ກໂຣສິ. ຍຕ຺ຕກາ ຫິ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊນ຺ຕິ ວາ ຍາເຊນ຺ຕິ ວາ ອນຸໂມທນ຺ຕິ ວາ, ສພ຺ເພ ສຸຄຕິເມວ ວຊນ຺ຕີຕິ ທສ຺ເສຕິ.

ໂສ ອນ຺ຘພາໂລ ຣາຊາ ຕສ຺ສ ໂກຘວສິກສ຺ສ ກຖໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຘມ຺ມສຎ຺ຎີ ຫຸຕ຺ວາ ປຸນ ປຸຕ຺ເຕ ຄຓ຺ຫາເປສິ. ຕໂຕ ຈນ຺ທກຸມາໂຣ ປິຕຣໍ ອນຸໂພຘຍມາໂນ ອາຫ –

໑໐໑໖.

‘‘ອຖ ກິສ຺ສ ຊໂນ ປຸພ຺ເພ, ໂສຕ຺ຖານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ອວາເຈສິ;

ອຖ ໂນ ອກາຣຓສ຺ມາ, ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ເທວ ຆາເຕສິ.

໑໐໑໗.

‘‘ປຸພ຺ເພວ ໂນ ທຫຣກາເລ, ນ ຫເນສິ ນ ຆາເຕສິ;

ທຫຣມ຺ຫາ ໂຍພ຺ພນໍ ປຕ຺ຕາ, ອທູສກາ ຕາຕ ຫຎ຺ຎາມ.

໑໐໑໘.

‘‘ຫຕ຺ຖິຄເຕ ອສ຺ສຄເຕ, ສນ຺ນທ຺ເຘ ປສ຺ສ ໂນ ມຫາຣາຊ;

ຍຸທ຺ເຘ ວາ ຍຸຊ຺ຌມາເນ ວາ, ນ ຫິ ມາທິສາ ສູຣາ ໂຫນ຺ຕິ ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ.

໑໐໑໙.

‘‘ປຈ຺ຈນ຺ເຕ ວາປິ ກຸປິເຕ, ອຏວີສຸ ວາ ມາທິເສ ນິໂຍເຊນ຺ຕິ;

ອຖ ໂນ ອກາຣຓສ຺ມາ, ອຠູມິຍໍ ຕາຕ ຫຎ຺ຎາມ.

໑໐໒໐.

‘‘ຍາປິ ຫິ ຕາ ສກຸຓິໂຍ, ວສນ຺ຕິ ຕິຓຆຣານິ ກຕ຺ວານ;

ຕາສມ຺ປິ ປິຍາ ປຸຕ຺ຕາ, ອຖ ໂນ ຕ຺ວໍ ເທວ ຆາເຕສິ.

໑໐໒໑.

‘‘ມາ ຕສ຺ສ ສທ຺ທເຫສິ, ນ ມໍ ຂຓ຺ຑຫາໂລ ຆາເຕຍ຺ຍ;

ມມຎ຺ຫິ ໂສ ຆາເຕຕ຺ວານ, ອນນ຺ຕຣາ ຕມ຺ປິ ເທວ ຆາເຕຍ຺ຍ.

໑໐໒໒.

‘‘ຄາມວຣໍ ນິຄມວຣໍ ທທນ຺ຕິ, ໂຠຄມ຺ປິສ຺ສ ມຫາຣາຊ;

ອຖຄ຺ຄປິຓ຺ຑິກາປິ, ກຸເລ ກຸເລ ເຫເຕ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ.

໑໐໒໓.

‘‘ເຕສມ຺ປິ ຕາທິສານໍ, ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ທຸພ຺ຠິຕຸໍ ມຫາຣາຊ;

ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ເອເຕ, ອກຕຎ຺ຎຸໂນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເທວ.

໑໐໒໔.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ອປິ ນິຄຬພນ຺ຘກາປິ, ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ເສ ຈ ປາເລມ.

໑໐໒໕.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ອປິ ນິຄຬພນ຺ຘກາປິ, ຫຕ຺ຖິຉກຓານິ ອຸຊ຺ເຌມ.

໑໐໒໖.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ອປິ ນິຄຬພນ຺ຘກາປິ, ອສ຺ສຉກຓານິ ອຸຊ຺ເຌມ.

໑໐໒໗.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ຍສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ຕວ ກາມາ, ອປິ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊິຕາ;

ຠິກ຺ຂາຈຣິຍໍ ຈຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸພ຺ເພຕິ ຕາຕ, ຍທິ ອຫໍ ມາເຣຕພ຺ໂພ, ອຖ ກສ຺ມາ ອມ຺ຫາກໍ ຎາຕິຊໂນ ປຸພ຺ເພ ມມ ຊາຕກາເລ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ໂສຕ຺ຖານໍ ອວາເຈສິ. ຕທາ ກິຣ ຂຓ຺ຑຫາໂລວ ມມ ລກ຺ຂຓານິ ອຸປຘາເຣຕ຺ວາ ‘‘ອິມສ຺ສ ກຸມາຣສ຺ສ ນ ໂກຈິ ອນ຺ຕຣາໂຍ ຠວິສ຺ສຕິ, ຕຸມ຺ຫາກໍ ອຈ຺ຈເຍນ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສ຺ສຕີ’’ຕິ ອາຫ. ອິຈ຺ຈສ຺ສ ປຸຣິເມນ ປຈ຺ຉິມໍ ນ ສເມຕິ, ມຸສາວາທີ ເອສ. ອຖ ໂນ ເອຕສ຺ສ ວຈນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອກາຣຓສ຺ມາ ນິກ຺ກາຣຓາເຍວ ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ, ເທວ, ຆາເຕສິ. ມາ ອມ຺ເຫ ຆາເຕສິ. ອຍຎ຺ຫິ ມຍິ ເອກສ຺ມິໍ ເວເຣນ ມຫາຊນໍ ມາເຣຕຸກາໂມ, ສາຘຸກໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຫິ ນຣິນ຺ທາຕິ. ປຸພ຺ເພວ ໂນຕິ ມຫາຣາຊ, ສເຈປິ ອມ຺ເຫ ມາເຣຕຸກາໂມ, ປຸພ຺ເພວ ໂນ ກສ຺ມາ ສຍໍ ວາ ນ ຫເນສິ, ອຎ຺ເຎຫິ ວາ ນ ຆາຕາເປສິ. ອິທານິ ປນ ມຍໍ ທຫຣມ຺ຫາ ຕຣຸຓາ, ປຐມວເຍ ຐິຕາ ປຸຕ຺ຕຘີຕາຫິ ວຑ຺ຒາມ, ເອວໍຠູຕາ ຕວ ອທູສກາວ ກິໍກາຣຓາ ຫຎ຺ຎາມາຕິ?

ປສ຺ສ ໂນຕິ ອມ຺ເຫວ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຠາຕິເກ ປສ຺ສ. ຍຸຊ຺ຌມາເນຕິ ປຈ຺ຈຕ຺ຖິການໍ ນຄຣໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ຐິຕກາເລ ອມ຺ຫາທິເສ ປຸຕ຺ເຕ ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ຍຸຊ຺ຌມາເນ ປສ຺ສ. ອປຸຕ຺ຕກາ ຫິ ຣາຊາໂນ ອນາຖາ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ມາທິສາຕິ ອມ຺ຫາທິສາ ສູຣາ ພລວນ຺ໂຕ ນ ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ມາເຣຕພ຺ພາ ໂຫນ຺ຕິ. ນິໂຍເຊນ຺ຕີຕິ ເຕສໍ ປຈ຺ຈາມິຕ຺ຕານໍ ຄຓ຺ຫນຕ຺ຖາຍ ປໂຍເຊນ຺ຕິ. ອຖ ໂນຕິ ອຖ ອມ຺ເຫ ອກາຣຓສ຺ມາ ອກາຣເຓນ ອຠູມິຍໍ ອໂນກາເສເຍວ ກສ຺ມາ, ຕາຕ, ຫຎ຺ຎາມາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ມາ ຕສ຺ສ ສທ຺ທເຫສີຕິ ມຫາຣາຊ, ນ ມໍ ຂຓ຺ຑຫາໂລ ຆາຕເຍ, ມາ ຕສ຺ສ ສທ຺ທເຫຍ຺ຍາສິ. ໂຠຄມ຺ປິສ຺ສາຕິ ໂຠຄມ຺ປິ ອສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ຣາຊາໂນ ເທນ຺ຕິ. ອຖຄ຺ຄປິຓ຺ຑິກາປີຕິ ອຖ ເຕ ອຄ຺ໂຄທກໍ ອຄ຺ຄປິຓ຺ຑໍ ລຠນ຺ຕາ ອຄ຺ຄປິຓ຺ຑິກາປິ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕສມ຺ປີຕິ ເຍສໍ ກຸເລ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ, ເຕສມ຺ປິ ເອວຣູປານໍ ປິຓ຺ຑທາຍການໍ ທຸພ຺ຠິຕຸໍ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ.

ຣາຊາ ກຸມາຣສ຺ສ ວິລາປໍ ສຸຕ຺ວາ –

໑໐໒໘.

‘‘ທຸກ຺ຂໍ ໂຂ ເມ ຊນຍຖ, ວິລປນ຺ຕາ ຊີວິຕສ຺ສ ກາມາ ຫິ;

ມຸຎ຺ເຈຖ ທານິ ກຸມາເຣ, ອລມ຺ປິ ເມ ໂຫຕຸ ປຸຕ຺ຕຍຎ຺ເຎນາ’’ຕິ. –

ອິມໍ ຄາຖໍ ວຕ຺ວາ ປຸນປິ ໂມເຈສິ. ຂຓ຺ຑຫາໂລ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸນປິ –

໑໐໒໙.

‘‘ປຸພ຺ເພວ ໂຂສິ ເມ ວຸຕ຺ໂຕ, ທຸກ຺ກຣໍ ທຸຣຠິສມ຺ຠວຎ຺ເຈຕໍ;

ອຖ ໂນ ອຸປກ຺ຂຏສ຺ສ ຍຎ຺ຎສ຺ສ, ກສ຺ມາ ກໂຣສິ ວິກ຺ເຂປໍ.

໑໐໓໐.

‘‘ສພ຺ເພ ວຊນ຺ຕິ ສຸຄຕິໍ, ເຍ ຍຊນ຺ຕິ ເຍປິ ຍາເຊນ຺ຕິ;

ເຍ ຈາປິ ອນຸໂມທນ຺ຕິ, ຍຊນ຺ຕານໍ ເອທິສໍ ມຫາຍຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ. –

ເອວໍ ວຕ຺ວາ ປຸນ ຄຓ຺ຫາເປສິ. ອຖສ຺ສ ອນຸນຍນຕ຺ຖໍ ກຸມາໂຣ ອາຫ –

໑໐໓໑.

‘‘ຍທິ ກິຣ ຍຊິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕຫິ, ເທວໂລກໍ ອິໂຕ ຈຸຕາ ຍນ຺ຕິ;

ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕາວ ຍຊຕຸ, ປຈ຺ຉາປິ ຍຊສິ ຕຸວໍ ຣາຊ.

໑໐໓໒.

‘‘ຍທິ ກິຣ ຍຊິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕຫິ, ເທວໂລກໍ ອິໂຕ ຈຸຕາ ຍນ຺ຕິ;

ເອສ຺ເວວ ຂຓ຺ຑຫາໂລ, ຍຊຕໍ ສເກຫິ ປຸຕ຺ເຕຫິ.

໑໐໓໓.

‘‘ເອວໍ ຊານນ຺ໂຕ ຂຓ຺ຑຫາໂລ, ກິໍ ປຸຕ຺ຕເກ ນ ຆາເຕສິ;

ສພ຺ພຎ຺ຈ ຎາຕິຊນໍ, ອຕ຺ຕານຎ຺ຈ ນ ຆາເຕສິ.

໑໐໓໔.

‘‘ສພ຺ເພ ວຊນ຺ຕິ ນິຣຍໍ, ເຍ ຍຊນ຺ຕິ ເຍປິ ຍາເຊນ຺ຕິ;

ເຍ ຈາປິ ອນຸໂມທນ຺ຕິ, ຍຊນ຺ຕານໍ ເອທິສໍ ມຫາຍຎ຺ຎໍ.

໑໐໓໕.

‘‘ສເຈ ຫິ ໂສ ສຸຊ຺ຌຕິ ໂຍ ຫນາຕິ, ຫໂຕປິ ໂສ ສຄ຺ຄມຸເປຕິ ຐານໍ;

ໂຠວາທິ ໂຠວາທິນ ມາຣເຍຍ຺ຍຸໍ, ເຍ ຈາປິ ເຕສໍ ອຠິສທ຺ທເຫຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕາວາຕິ ປຐມໍ ຕາວ ຂຓ຺ຑຫາໂລ ຍຊຕຸ ສເກຫິ ປຸຕ຺ເຕຫິ, ອຖ ຕສ຺ມິໍ ເອວໍ ຍຊິຕ຺ວາ ເທວໂລກໍ ຄເຕ ປຈ຺ຉາ ຕ຺ວໍ ຍຊິສ຺ສສິ. ເທວ, ສາທຸຣສໂຠຊນມ຺ປິ ຫິ ຕ຺ວໍ ອຎ຺ເຎຫິ ວີມໍສາເປຕ຺ວາ ຠຸຎ຺ຊສິ, ປຸຕ຺ຕທາຣມາຣຓໍເຍວ ກສ຺ມາ ອວີມໍສິຕ຺ວາ ກໂຣສີຕິ ທີເປນ຺ໂຕ ເອວມາຫ. ເອວໍ ຊານນ຺ໂຕຕິ ‘‘ປຸຕ຺ຕຘີຕໂຣ ມາເຣຕ຺ວາ ເທວໂລກໍ ຄຈ຺ຉຕີ’’ຕິ ເອວໍ ຊານນ຺ໂຕ ກິໍກາຣຓາ ອຕ຺ຕໂນ ປຸຕ຺ເຕ ຈ ຎາຕີ ຈ ອຕ຺ຕານຎ຺ຈ ນ ຆາເຕສິ. ສເຈ ຫິ ປຣໍ ມາເຣຕ຺ວາ ເທວໂລກໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຕ຺ຕານໍ ມາເຣຕ຺ວາ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກໍ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ ຠວິສ຺ສຕິ. ເອວໍ ຍຎ຺ຎຄຸຓໍ ຊານນ຺ເຕນ ປຣໍ ອມາເຣຕ຺ວາ ອຕ຺ຕາວ ມາເຣຕພ຺ໂພ ສິຍາ. ອຍໍ ປນ ຕຖາ ອກຕ຺ວາ ມໍ ມາຣາເປຕິ. ອິມິນາປິ ກາຣເຓນ ຊານາຫິ, ມຫາຣາຊ ‘‘ຍຖາ ເອສ ວິນິຈ຺ຉເຍ ວິໂລປໍ ກາຕຸໍ ອລຠນ຺ໂຕ ເອວໍ ກໂຣຕີ’’ຕິ. ເອທິສນ຺ຕິ ເອວຣູປໍ ປຸຕ຺ຕຆາຕຍຎ຺ຎໍ.

ກຸມາໂຣ ເອຕ຺ຕກໍ ກເຖນ຺ໂຕປິ ປິຕຣໍ ອຕ຺ຕໂນ ວຈນໍ ຄາຫາເປຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ຣາຊານໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ຐິຕໍ ປຣິສໍ ອາຣພ຺ຠ ອາຫ –

໑໐໓໖.

‘‘ກຖຎ຺ຈ ກິຣ ປຸຕ຺ຕກາມາໂຍ, ຄຫປຕໂຍ ຆຣຓິໂຍ ຈ;

ນຄຣມ຺ຫິ ນ ອຸປຣວນ຺ຕິ ຣາຊານໍ, ມາ ຆາຕຍິ ໂອຣສໍ ປຸຕ຺ຕໍ.

໑໐໓໗.

‘‘ກຖຎ຺ຈ ກິຣ ປຸຕ຺ຕກາມາໂຍ, ຄຫປຕໂຍ ຆຣຓິໂຍ ຈ;

ນຄຣມ຺ຫິ ນ ອຸປຣວນ຺ຕິ ຣາຊານໍ, ມາ ຆາຕຍິ ອຕ຺ຣຊໍ ປຸຕ຺ຕໍ.

໑໐໓໘.

‘‘ຣຎ຺ໂຎ ຈມ຺ຫິ ອຕ຺ຖກາໂມ, ຫິໂຕ ຈ ສພ຺ພຊນປທສ຺ສ;

ນ ໂກຈິ ອສ຺ສ ປຏິຆໍ, ມຍາ ຊານປໂທ ນ ປເວເທຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຕ຺ຕກາມາໂຍຕິ ຆຣຓິໂຍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຄຫປຕໂຍ ປນ ປຸຕ຺ຕກາມາ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ນ ອຸປຣວນ຺ຕີຕິ ນ ອຸປກ຺ໂກສນ຺ຕິ ນ ວທນ຺ຕິ. ອຕ຺ຣຊນ຺ຕິ ອຕ຺ຕໂຕ ຊາຕໍ. ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕປິ ໂກຈິ ຣຎ຺ຎາ ສທ຺ຘິໍ ກເຖຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ນາມ ນາໂຫສິ. ນ ໂກຈິ ອສ຺ສ ປຏິຆໍ ມຍາຕິ ອິມິນາ ໂນ ລຎ຺ໂຊ ວາ ຄຫິໂຕ, ອິສ຺ສຣິຍມເທນ ວາ ອິທໍ ນາມ ທຸກ຺ຂໍ ກຕນ຺ຕິ ໂກຈິ ເອໂກປິ ມຍາ ສທ຺ຘິໍ ປຏິຆໍ ກຕ຺ຕາ ນາມ ນາໂຫສິ. ຊານປໂທ ນ ປເວເທຕີຕິ ເອວໍ ຣຎ຺ໂຎ ຈ ຊນປທສ຺ສ ຈ ອຕ຺ຖກາມສ຺ສ ມມ ປິຕຣໍ ອຍໍ ຊານປໂທ ‘‘ຄຸຓສມ຺ປນ຺ໂນ ເຕ ປຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ ນ ປເວເທຕິ, ນ ຊານາເປຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕປິ ໂກຈິ ກິຎ຺ຈິ ນ ກເຖສິ. ຕໂຕ ຈນ຺ທກຸມາໂຣ ອຕ຺ຕໂນ ຠຣິຍາໂຍ ຕໍ ຍາຈນຕ຺ຖາຍ ອຸຍ຺ໂຍເຊນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໐໓໙.

‘‘ຄຈ຺ຉຖ ໂວ ຆຣຓິໂຍ, ຕາຕຎ຺ຈ ວເທຖ ຂຓ຺ຑຫາລຎ຺ຈ;

ມາ ຆາເຕຖ ກຸມາເຣ, ອທູສເກ ສີຫສງ຺ກາເສ.

໑໐໔໐.

‘‘ຄຈ຺ຉຖ ໂວ ຆຣຓິໂຍ, ຕາຕຎ຺ຈ ວເທຖ ຂຓ຺ຑຫາລຎ຺ຈ;

ມາ ຆາເຕຖ ກຸມາເຣ, ອເປກ຺ຂິເຕ ສພ຺ພໂລກສ຺ສາ’’ຕິ.

ຕາ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຍາຈິໍສຸ. ຕາປິ ຣາຊາ ນ ໂອໂລເກສິ. ຕໂຕ ກຸມາໂຣ ອນາໂຖ ຫຸຕ຺ວາ ວິລປນ຺ໂຕ –

໑໐໔໑.

‘‘ຍໍນູນາຫໍ ຊາເຍຍ຺ຍໍ, ຣຖກາຣກຸເລສຸ ວາ,

ປຸກ຺ກຸສກຸເລສຸ ວາ ເວສ຺ເສສຸ ວາ ຊາເຍຍ຺ຍໍ,

ນ ຫຊ຺ຊ ມໍ ຣາຊ ຍຎ຺ເຎ ຆາເຕຍ຺ຍາ’’ຕິ. –

ວຕ຺ວາ ປຸນ ຕາ ຠຣິຍາໂຍ ອຸຍ຺ໂຍເຊນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໐໔໒.

‘‘ສພ຺ພາ ສີມນ຺ຕິນິໂຍ ຄຈ຺ຉຖ, ອຍ຺ຍສ຺ສ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ປາເທສຸ ນິປຕຖ, ອປຣາຘາຫໍ ນ ປສ຺ສາມິ.

໑໐໔໓.

‘‘ສພ຺ພາ ສີມນ຺ຕິນິໂຍ ຄຈ຺ຉຖ, ອຍ຺ຍສ຺ສ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ປາເທສຸ ນິປຕຖ, ກິນ຺ເຕ ຠນ຺ເຕ ມຍໍ ອທູເສມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອປຣາຘາຫໍ ນ ປສ຺ສາມີຕິ ອຫໍ ອາຈຣິຍຂຓ຺ຑຫາເລ ອຕ຺ຕໂນ ອປຣາຘໍ ນ ປສ຺ສາມິ. ກິນ຺ເຕ ຠນ຺ເຕຕິ ອຍ຺ຍ ຂຓ຺ຑຫາລ, ມຍໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ກິໍ ທູສຍິມ຺ຫາ, ອຖ ຈນ຺ທກຸມາຣສ຺ສ ໂທໂສ ອຕ຺ຖິ, ຕໍ ຂມຖາຕິ ວເທຖາຕິ.

ອຖ ຈນ຺ທກຸມາຣສ຺ສ ກນິຏ຺ຐຠຄິນີ ເສລກຸມາຣີ ນາມ ໂສກໍ ສນ຺ຘາເຣຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕີ ປິຕຸ ປາທມູເລ ປຕິຕ຺ວາ ປຣິເທວິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໐໔໔.

‘‘ກປຓາ ວິລປຕິ ເສລາ, ທິສ຺ວານ ຠາຕເຣ ອຸປນີຕຕ຺ເຕ;

ຍຎ຺ໂຎ ກິຣ ເມ ອຸກ຺ຂິປິໂຕ, ຕາເຕນ ສຄ຺ຄກາເມນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸປນີຕຕ຺ເຕຕິ ອຸປນີຕສຠາເວ. ອຸກ຺ຂິປິໂຕຕິ ອຸກ຺ຂິຕ຺ໂຕ. ສຄ຺ຄກາເມໂນຕິ ມມ ຠາຕໂຣ ມາເຣຕ຺ວາ ສຄ຺ຄໍ ອິຈ຺ຉນ຺ເຕນ. ຕາຕ, ອິເມ ມາເຣຕ຺ວາ ກິໍ ສຄ຺ເຄນ ກຣິສ຺ສສີຕິ ວິລປຕິ.

ຣາຊາ ຕສ຺ສາປິ ກຖໍ ນ ຄຓ຺ຫິ. ຕໂຕ ຈນ຺ທກຸມາຣສ຺ສ ປຸຕ຺ໂຕ ວສຸໂລ ນາມ ປິຕຣໍ ທຸກ຺ຂິຕໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ອຫໍ ອຍ຺ຍກໍ ຍາຈິຕ຺ວາ ມມ ປິຕຸ ຊີວິຕໍ ທາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ຣຎ຺ໂຎ ປາທມູເລ ປຣິເທວິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໐໔໕.

‘‘ອາວຕ຺ຕິ ປຣິວຕ຺ຕິ ຈ, ວສຸໂລ ສມ຺ມຸຂາ ຣຎ຺ໂຎ;

ມາ ໂນ ປິຕຣໍ ອວຘິ, ທຫຣມ຺ຫາໂຍພ຺ພນໍ ປຕ຺ຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທຫຣມ຺ຫາໂຍພ຺ພນໍ ປຕ຺ຕາຕິ ເທວ, ມຍໍ ຕຣຸຓທາຣກາ, ນ ຕາວ ໂຍພ຺ພນປ຺ປຕ຺ຕາ, ອມ຺ເຫສຸປິ ຕາວ ອນຸກມ຺ປາຍ ອມ຺ຫາກໍ ປິຕຣໍ ມາ ອວຘີຕິ.

ຣາຊາ ຕສ຺ສ ປຣິເທວິຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຠິຊ຺ຊມານຫທໂຍ ວິຍ ຫຸຕ຺ວາ ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ ກຸມາຣໍ ອາລິງ຺ຄິຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ, ອສ຺ສາສໍ ປຏິລຠ, ວິສ຺ສຊ຺ເຊມິ ເຕ ປິຕຣ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໐໔໖.

‘‘ເອໂສ ເຕ ວສຸລ ປິຕາ, ສເມຫິ ປິຕຣາ ສຫ;

ທຸກ຺ຂໍ ໂຂ ເມ ຊນຍສິ, ວິລປນ຺ໂຕ ອນ຺ເຕປຸຣສ຺ມິໍ;

ມຸຎ຺ເຈຖ ທານິ ກຸມາເຣ, ອລມ຺ປິ ເມ ໂຫຕຸ ປຸຕ຺ຕຍຎ຺ເຎນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອນ຺ເຕປຸຣສ຺ມິນ຺ຕິ ຣາຊນິເວສນສ຺ສ ອນ຺ຕເຣ.

ປຸນ ຂຓ຺ຑຫາໂລ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອາຫ –

໑໐໔໗.

‘‘ປຸພ຺ເພວ ໂຂສິ ເມ ວຸຕ຺ໂຕ, ທຸກ຺ກຣໍ ທຸຣຠິສມ຺ຠວຎ຺ເຈຕໍ;

ອຖ ໂນ ອຸປກ຺ຂຏສ຺ສ ຍຎ຺ຎສ຺ສ, ກສ຺ມາ ກໂຣສິ ວິກ຺ເຂປໍ.

໑໐໔໘.

‘‘ສພ຺ເພ ວຊນ຺ຕິ ສຸຄຕິໍ, ເຍ ຍຊນ຺ຕິ ເຍປິ ຍາເຊນ຺ຕິ;

ເຍ ຈາປິ ອນຸໂມທນ຺ຕິ, ຍຊນ຺ຕານໍ ເອທິສໍ ມຫາຍຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ.

ຣາຊາ ປນ ອນ຺ຘພາໂລ ປຸນ ຕສ຺ສ ວຈເນນ ປຸຕ຺ເຕ ຄຓ຺ຫາເປສິ. ຕໂຕ ຂຓ຺ຑຫາໂລ ຈິນ຺ເຕສິ – ‘‘ອຍໍ ຣາຊາ ມຸທຸຈິຕ຺ໂຕ ກາເລນ ຄຓ຺ຫາເປຕິ, ກາເລນ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕິ, ປຸນປິ ທາຣການໍ ວຈເນນ ປຸຕ຺ເຕ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ຍຎ຺ຎາວາຏຎ຺ເຎວ ນໍ ເນມີ’’ຕິ. ອຖສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ຄມນຕ຺ຖາຍ ຄາຖມາຫ –

໑໐໔໙.

‘‘ສພ຺ພຣຕນສ຺ສ ຍຎ຺ໂຎ ອຸປກ຺ຂໂຏ, ເອກຣາຊ ຕວ ປຏິຍຕ຺ໂຕ;

ອຠິນິກ຺ຂມສ຺ສຸ ເທວ, ສຄ຺ຄໍ ຄໂຕ ຕ຺ວໍ ປໂມທິສ຺ສສີ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ມຫາຣາຊ, ຕວ ຍຎ຺ໂຎ ສພ຺ພຣຕເນຫິ ອຸປກ຺ຂໂຏ ປຏິຍຕ຺ໂຕ, ອິທານິ ເຕ ອຠິນິກ຺ຂມນກາໂລ, ຕສ຺ມາ ອຠິນິກ຺ຂມ, ຍຎ຺ຎໍ ຍຊິຕ຺ວາ ສຄ຺ຄໍ ຄໂຕ ປໂມທິສ຺ສສີຕິ.

ຕໂຕ ໂພຘິສຕ຺ຕໍ ອາທາຍ ຍຎ຺ຎາວາຏຄມນກາເລ ຕສ຺ສ ໂອໂຣຘາ ເອກໂຕວ ນິກ຺ຂມິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໐໕໐.

‘‘ທຫຣາ ສຕ຺ຕສຕາ ເອຕາ, ຈນ຺ທກຸມາຣສ຺ສ ຠຣິຍາໂຍ;

ເກເສ ປກິຣິຕ຺ວານ, ໂຣທນ຺ຕິໂຍ ມຄ຺ຄມນຸຍາຍິໍສຸ.

໑໐໕໑.

‘‘ອປຣາ ປນ ໂສເກນ, ນິກ຺ຂນ຺ຕາ ນນ຺ທເນ ວິຍ ເທວາ;

ເກເສ ປກິຣິຕ຺ວານ, ໂຣທນ຺ຕິໂຍ ມຄ຺ຄມນຸຍາຍິສຸ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນນ຺ທເນ ວິຍ ເທວາຕິ ນນ຺ທນວເນ ຈວນເທວປຸຕ຺ຕໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ນິກ຺ຂນ຺ຕເທວຕາ ວິຍ ຄຕາ.

ອິໂຕ ປຣໍ ຕາສໍ ວິລາປຄາຖາ ໂຫນ຺ຕິ –

໑໐໕໒.

‘‘ກາສິກສຸຈິວຕ຺ຖຘຣາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນີຍນ຺ຕິ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ເອກຣາຊສ຺ສ.

໑໐໕໓.

‘‘ກາສິກສຸຈິວຕ຺ຖຘຣາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນີຍນ຺ຕິ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ມາຕຸ ກຕ຺ວາ ຫທຍໂສກໍ.

໑໐໕໔.

‘‘ກາສິກສຸຈິວຕ຺ຖຘຣາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນີຍນ຺ຕິ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ຊນສ຺ສ ກຕ຺ວາ ຫທຍໂສກໍ.

໑໐໕໕.

‘‘ມໍສຣສໂຠຊນາ ນ຺ຫາປກສຸນ຺ຫາປິຕາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນີຍນ຺ຕິ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ເອກຣາຊສ຺ສ.

໑໐໕໖.

‘‘ມໍສຣສໂຠຊນາ ນ຺ຫາປກສຸນ຺ຫາປິຕາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນີຍນ຺ຕິ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ມາຕຸ ກຕ຺ວາ ຫທຍໂສກໍ.

໑໐໕໗.

‘‘ມໍສຣສໂຠຊນາ ນ຺ຫາປກສຸນ຺ຫາປິຕາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນີຍນ຺ຕິ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ຊນສ຺ສ ກຕ຺ວາ ຫທຍໂສກໍ.

໑໐໕໘.

‘‘ຍສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ຫຕ຺ຖິວຣຘຸຣຄເຕ, ຫຕ຺ຖີຫິ ອນຸວຊນ຺ຕິ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ອຸໂຠວ ປຕ຺ຕິກາ ຍນ຺ຕິ.

໑໐໕໙.

‘‘ຍສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ອສ຺ສວຣຘຸຣຄເຕ, ອສ຺ເສຫິ ອນຸວຊນ຺ຕິ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ອຸໂຠວ ປຕ຺ຕິກາ ຍນ຺ຕິ.

໑໐໖໐.

‘‘ຍສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ຣຖວຣຘຸຣຄເຕ, ຣເຖຫິ ອນຸວຊນ຺ຕິ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ອຸໂຠວ ປຕ຺ຕິກາ ຍນ຺ຕິ.

໑໐໖໑.

‘‘ເຍຫິສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ນິຍ຺ຍໍສຸ, ຕປນີຍກປ຺ປເນຫິ ຕຸຣງ຺ເຄຫິ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ອຸໂຠວ ປຕ຺ຕິກາ ຍນ຺ຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກາສິກສຸຈິວຕ຺ຖຘຣາຕິ ກາສິການິ ສຸຈິວຕ຺ຖານິ ຘາຣຍມານາ. ຈນ຺ທສູຣິຍາຕິ ຈນ຺ທກຸມາໂຣ ຈ ສູຣິຍກຸມາໂຣ ຈ. ນ຺ຫາປກສຸນ຺ຫາປິຕາຕິ ຈນ຺ທນຈຸຓ຺ເຓນ ອຸພ຺ພຏ຺ເຏຕ຺ວາ ນ຺ຫາປເກຫິ ກຕປຣິກມ຺ມຕາຍ ສຸນ຺ຫາປິຕາ. ຍສ຺ສູຕິ ເຍ ອສ຺ສຸ. ອສ຺ສູຕິ ນິປາຕມຕ຺ຕໍ, ເຍ ກຸມາເຣຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຸພ຺ເພຕິ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ. ຫຕ຺ຖິວຣຘຸຣຄເຕຕິ ຫຕ຺ຖິວຣານໍ ຘຸຣຄເຕ, ອລງ຺ກຕຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘວຣຄເຕຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອສ຺ສວຣຘຸຣຄເຕຕິ ອສ຺ສວຣປິຏ຺ຐິຄເຕ. ຣຖວຣຘຸຣຄເຕຕິ ຣຖວຣມຊ຺ຌຄເຕ. ນິຍ຺ຍໍສູຕິ ນິກ຺ຂມິໍສຸ.

ເອວໍ ຕາສຸ ປຣິເທວນ຺ຕີສຸເຍວ ໂພຘິສຕ຺ຕໍ ນຄຣາ ນີຫຣິໍສຸ. ສກລນຄຣໍ ສງ຺ຂຸຠິຕ຺ວາ ນິກ຺ຂມິຕຸໍ ອາຣຠິ. ມຫາຊເນ ນິກ຺ຂນ຺ເຕ ທ຺ວາຣານິ ນປ຺ປໂຫນ຺ຕິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຕິພຫຸໍ ຊນໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ໂກ ຊານາຕິ, ກິໍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ນຄຣທ຺ວາຣານິ ຖກາເປສິ. ມຫາຊໂນ ນິກ຺ຂມິຕຸໍ ອລຠນ຺ໂຕ ນຄຣທ຺ວາຣສ຺ສ ອາສນ຺ນຏ຺ຐາເນ ອຸຍ຺ຍານໍ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ມຫາວິຣວໍ ຣວິ. ເຕນ ຣເວນ ສກຸຓສງ຺ໂຆ ສງ຺ຂຸຠິໂຕ ອາກາສໍ ປກ຺ຂນ຺ທິ. ມຫາຊໂນ ຕໍ ຕໍ ສກຸຓິໍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ວິລປນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໐໖໒.

‘‘ຍທິ ສກຸຓິ ມໍສມິຈ຺ຉສິ, ຑຍສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພນ ປຸປ຺ຜວຕິຍາ;

ຍຊເຕຕ຺ຖ ເອກຣາຊາ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ຈຕູຫິ ປຸຕ຺ເຕຫິ.

໑໐໖໓.

‘‘ຍທິ ສກຸຓິ ມໍສມິຈ຺ຉສິ, ຑຍສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພນ ປຸປ຺ຜວຕິຍາ;

ຍຊເຕຕ຺ຖ ເອກຣາຊາ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ຈຕູຫິ ກຎ຺ຎາຫິ.

໑໐໖໔.

‘‘ຍທິ ສກຸຓິ ມໍສມິຈ຺ຉສິ, ຑຍສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພນ ປຸປ຺ຜວຕິຍາ;

ຍຊເຕຕ຺ຖ ເອກຣາຊາ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ຈຕູຫິ ມເຫສີຕິ.

໑໐໖໕.

‘‘ຍທິ ສກຸຓິ ມໍສມິຈ຺ຉສິ, ຑຍສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພນ ປຸປ຺ຜວຕິຍາ;

ຍຊເຕຕ຺ຖ ເອກຣາຊາ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ຈຕູຫິ ຄຫປຕີຫິ.

໑໐໖໖.

‘‘ຍທິ ສກຸຓິ ມໍສມິຈ຺ຉສິ, ຑຍສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພນ ປຸປ຺ຜວຕິຍາ;

ຍຊເຕຕ຺ຖ ເອກຣາຊາ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ຈຕູຫິ ຫຕ຺ຖີຫິ.

໑໐໖໗.

‘‘ຍທິ ສກຸຓິ ມໍສມິຈ຺ຉສິ, ຑຍສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພນ ປຸປ຺ຜວຕິຍາ;

ຍຊເຕຕ຺ຖ ເອກຣາຊາ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ຈຕູຫິ ອສ຺ເສຫິ.

໑໐໖໘.

‘‘ຍທິ ສກຸຓິ ມໍສມິຈ຺ຉສິ, ຑຍສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພນ ປຸປ຺ຜວຕິຍາ;

ຍຊເຕຕ຺ຖ ເອກຣາຊາ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ຈຕູຫິ ອຸສເຠຫິ.

໑໐໖໙.

‘‘ຍທິ ສກຸຓິ ມໍສມິຈ຺ຉສິ, ຑຍສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພນ ປຸປ຺ຜວຕິຍາ;

ຍຊເຕຕ຺ຖ ເອກຣາຊາ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ສພ຺ພຈຕຸກ຺ເກນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມໍສມິຈ຺ຉສີຕິ ອມ຺ໂຠ ສກຸຓິ, ສເຈ ມໍສໍ ອິຈ຺ຉສິ, ປຸປ຺ຜວຕິຍາ ປຸພ຺ເພນ ປຸຣຕ຺ຖິມທິສາຍໍ ຍຎ຺ຎາວາໂຏ ອຕ຺ຖິ, ຕຕ຺ຖ ຄຈ຺ຉ. ຍຊເຕຕ຺ຖາຕິ ເອຕ຺ຖ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ ວຈນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ເອກຣາຊາ ຈຕູຫິ ປຸຕ຺ເຕຫິ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊຕິ. ເສສຄາຖາສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ.

ເອວໍ ມຫາຊໂນ ຕສ຺ມິໍ ຐາເນ ປຣິເທວິຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປາສາທໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອນ຺ເຕປຸເຣ ກູຏາຄາຣອຸຍ຺ຍານາທີນິ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ຄາຖາຫິ ປຣິເທວິ –

໑໐໗໐.

‘‘ອຍມສ຺ສ ປາສາໂທ, ອິທໍ ອນ຺ເຕປຸຣໍ ສຸຣມຓີຍໍ;

ເຕທານິ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຘາຍ ນິນ຺ນີຕາ.

໑໐໗໑.

‘‘ອິທມສ຺ສ ກູຏາຄາຣໍ, ໂສວຓ຺ຓໍ ປຸປ຺ຜມລ຺ຍວິກິຓ຺ຓໍ;

ເຕທານິ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຘາຍ ນິນ຺ນີຕາ.

໑໐໗໒.

‘‘ອິທມສ຺ສ ອຸຍ຺ຍານໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;

ເຕທານິ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຘາຍ ນິນ຺ນີຕາ.

໑໐໗໓.

‘‘ອິທມສ຺ສ ອໂສກວນໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;

ເຕທານິ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຘາຍ ນິນ຺ນີຕາ.

໑໐໗໔.

‘‘ອິທມສ຺ສ ກຓິກາຣວນໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;

ເຕທານິ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຘາຍ ນິນ຺ນີຕາ.

໑໐໗໕.

‘‘ອິທມສ຺ສ ປາຏລິວນໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;

ເຕທານິ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຘາຍ ນິນ຺ນີຕາ.

໑໐໗໖.

‘‘ອິທມສ຺ສ ອມ຺ພວນໍ, ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ສພ຺ພກາລິກໍ ຣມ຺ມໍ;

ເຕທານິ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຘາຍ ນິນ຺ນີຕາ.

໑໐໗໗.

‘‘ອຍມສ຺ສ ໂປກ຺ຂຣຓີ, ສຎ຺ຉນ຺ນາ ປທຸມປຸຓ຺ຑຣີເກຫິ;

ນາວາ ຈ ໂສວຓ຺ຓວິກຕາ, ປຸປ຺ຜວລ຺ລິຍາ ຈິຕ຺ຕາ ສຸຣມຓີຍາ;

ເຕທານິ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຘາຍ ນິນ຺ນີຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຕທານີຕິ ອິທານິ ເຕ ຈນ຺ທກຸມາຣປ຺ປມຸຂາ ອມ຺ຫາກໍ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ ເອວຣູປໍ ປາສາທໍ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ວຘາຍ ນີຍນ຺ຕິ. ໂສວຓ຺ຓວິກຕາຕິ ສຸວຓ຺ຓຂຈິຕາ.

ເອຕ຺ຕເກສຸ ຐາເນສຸ ວິລປນ຺ຕາ ປຸນ ຫຕ຺ຖິສາລາທີນິ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຫໍສຸ –

໑໐໗໘.

‘‘ອິທມສ຺ສ ຫຕ຺ຖິຣຕນໍ, ເອຣາວໂຓ ຄໂຊ ພລີ ທນ຺ຕີ;

ເຕທານິ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຘາຍ ນິນ຺ນີຕາ.

໑໐໗໙.

‘‘ອິທມສ຺ສ ອສ຺ສຣຕນໍ, ເອກຂຸໂຣ ອສ຺ໂສ;

ເຕທານິ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຘາຍ ນິນ຺ນີຕາ.

໑໐໘໐.

‘‘ອຍມສ຺ສ ອສ຺ສຣໂຖ, ສາຬິຍນິຄ຺ໂຆໂສ ສຸໂຠ ຣຕນວິຈິຕ຺ໂຕ;

ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ໂສຠິໍສຸ ນນ຺ທເນ ວິຍ ເທວາ;

ເຕທານິ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຘາຍ ນິນ຺ນີຕາ.

໑໐໘໑.

‘‘ກຖໍ ນາມ ສາມສມສຸນ຺ທເຣຫິ, ຈນ຺ທນມຸທຸກຄຕ຺ເຕຫິ;

ຣາຊາ ຍຊິສ຺ສເຕ ຍຎ຺ຎໍ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ຈຕູຫິ ປຸຕ຺ເຕຫິ.

໑໐໘໒.

‘‘ກຖໍ ນາມ ສາມສມສຸນ຺ທຣາຫິ, ຈນ຺ທນມຸທຸກຄຕ຺ຕາຫິ;

ຣາຊາ ຍຊິສ຺ສເຕ ຍຎ຺ຎໍ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ຈຕູຫິ ກຎ຺ຎາຫິ.

໑໐໘໓.

‘‘ກຖໍ ນາມ ສາມສມສຸນ຺ທຣາຫິ, ຈນ຺ທນມຸທຸກຄຕ຺ຕາຫິ;

ຣາຊາ ຍຊິສ຺ສເຕ ຍຎ຺ຎໍ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ຈຕູຫິ ມເຫສີຫິ.

໑໐໘໔.

‘‘ກຖໍ ນາມ ສາມສມສຸນ຺ທເຣຫິ, ຈນ຺ທນມຸທຸກຄຕ຺ເຕຫິ;

ຣາຊາ ຍຊິສ຺ສເຕ ຍຎ຺ຎໍ, ສມ຺ມູຬ຺ໂຫ ຈຕູຫິ ຄຫປຕີຫິ.

໑໐໘໕.

‘‘ຍຖາ ໂຫນ຺ຕິ ຄາມນິຄມາ, ສຸຎ຺ຎາ ອມນຸສ຺ສກາ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎາ;

ຕຖາ ເຫສ຺ສຕິ ປຸປ຺ຜວຕິຍາ, ຍິຏ຺ເຐສຸ ຈນ຺ທສູຣິເຍສູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເອຣາວໂຓຕິ ຕສ຺ສ ຫຕ຺ຖິໂນ ນາມໍ. ເອກຂຸໂຣຕິ ອຠິນ຺ນຂຸໂຣ. ສາຬິຍນິຄ຺ໂຆໂສຕິ ຄມນກາເລ ສາຬິການໍ ວິຍ ມຘຸເຣນ ນິຄ຺ໂຆເສນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ກຖໍ ນາມາຕິ ເກນ ນາມ ກາຣເຓນ. ສາມສມສຸນ຺ທເຣຫີຕິ ສຸວຓ຺ຓສາເມຫິ ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ຊາຕິຍາ ສເມຫິ ຈ ນິທ຺ໂທສຕາຍ ສຸນ຺ທເຣຫິ. ຈນ຺ທນມຸທຸກຄຕ຺ເຕຫີຕິ ໂລຫິຕຈນ຺ທນລິຕ຺ຕຄຕ຺ເຕຫິ. ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎາຕິ ຍຖາ ເຕ ຄາມນິຄມາ ສຸຎ຺ຎາ ນິມ຺ມນຸສ຺ສາ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕຖາ ປຸປ຺ຜວຕິຍາປິ ຍຎ຺ເຎ ຍິຏ຺ເຐສຸ ຣາຊປຸຕ຺ເຕສຸ ສຸຎ຺ຎາ ອຣຎ຺ຎສທິສາ ຠວິສ຺ສຕີຕິ.

ອຖ ມຫາຊໂນ ພຫິ ນິກ຺ຂມິຕຸໍ ອລຠນ຺ໂຕ ອນ຺ໂຕນຄເຣເຍວ ວິຈຣນ຺ໂຕ ປຣິເທວິ. ໂພຘິສຕ຺ໂຕປິ ຍຎ຺ຎາວາຏໍ ນີໂຕ. ອຖສ຺ສ ມາຕາ ໂຄຕມີ ນາມ ເທວີ ‘‘ປຸຕ຺ຕານໍ ເມ ຊີວິຕໍ ເທຫິ, ເທວາ’’ຕິ ຣຎ຺ໂຎ ປາທມູເລ ປຣິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ປຣິເທວມານາ ອາຫ –

໑໐໘໖.

‘‘ອຸມ຺ມຕ຺ຕິກາ ຠວິສ຺ສາມິ, ຠູນຫຕາ ປໍສຸນາ ຈ ປຣິກິຓ຺ຓາ;

ສເຈ ຈນ຺ທວຣໍ ຫນ຺ຕິ, ປາຓາ ເມ ເທວ ຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ.

໑໐໘໗.

‘‘ອຸມ຺ມຕ຺ຕິກາ ຠວິສ຺ສາມິ, ຠູນຫຕາ ປໍສຸນາ ຈ ປຣິກິຓ຺ຓາ;

ສເຈ ສູຣິຍວຣໍ ຫນ຺ຕິ, ປາຓາ ເມ ເທວ ຣຸຊ຺ຌນ຺ຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຠູນຫຕາຕິ ຫຕວຸຑ຺ຒິ. ປໍສຸນາ ຈ ປຣິກິຓ຺ຓາຕິ ປໍສຸປຣິກິຓ຺ຓສຣີຣາ ອຸມ຺ມຕ຺ຕິກາ ຫຸຕ຺ວາ ວິຈຣິສ຺ສາມິ.

ສາ ເອວໍ ປຣິເທວນ຺ຕີປິ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກາ ກິຎ຺ຈິ ກຖໍ ອລຠິຕ຺ວາ ‘‘ມມ ປຸຕ຺ໂຕ ຕຸມ຺ຫາກໍ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ຄໂຕ ຠວິສ຺ສຕິ, ກິສ຺ສ ນໍ ຕຸມ຺ເຫ ນ ນິວຕ຺ເຕຖາ’’ຕິ ກຸມາຣສ຺ສ ຈຕສ຺ໂສ ຠຣິຍາໂຍ ອາລິງ຺ຄິຕ຺ວາ ປຣິເທວນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໐໘໘.

‘‘ກິນ຺ນຸມາ ນ ຣມາເປຍ຺ຍຸໍ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປິຍໍວທາ;

ຆຏ຺ຏິກາ ອຸປຣິກ຺ຂີ ຈ, ໂປກ຺ຂຣຓີ ຈ ຠາຣິກາ;

ຈນ຺ທສູຣິເຍສຸ ນຈ຺ຈນ຺ຕິໂຍ, ສມາ ຕາສໍ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກິນ຺ນຸມາ ນ ຣມາເປຍ຺ຍຸນ຺ຕິ ເກນ ກາຣເຓນ ອິມາ ຆຏ຺ຏິກາຕິອາທິກາ ຈຕສ຺ໂສ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປິຍໍວທາ ຈນ຺ທສູຣິຍກຸມາຣານໍ ສນ຺ຕິເກ ນຈ຺ຈນ຺ຕິໂຍ ມມ ປຸຕ຺ເຕ ນ ຣມາປຍິໍສຸ, ອຸກ຺ກຓ຺ຐາປຍິໍສຸ. ສກລຊມ຺ພຸທີປສ຺ມິຎ຺ຫິ ນຈ຺ເຈ ວາ ຄີເຕ ວາ ສມາ ອຎ຺ຎາ ກາຈິ ຕາສໍ ນ ວິຊ຺ຊຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອິຕິ ສາ ສຸຓ຺ຫາຫິ ສທ຺ຘິໍ ປຣິເທວິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ຄເຫຕພ຺ພຄ຺ຄຫຓໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ຂຓ຺ຑຫາລໍ ອກ຺ໂກສມານາ ອຏ຺ຐ ຄາຖາ ອຠາສິ –

໑໐໘໙.

‘‘ອິມໍ ມຍ຺ຫໍ ຫທຍໂສກໍ, ປຏິມຸຎ຺ຈຕຸ ຂຓ຺ຑຫາລ ຕວ ມາຕາ;

ໂຍ ມຍ຺ຫໍ ຫທຍໂສໂກ, ຈນ຺ທມ຺ຫິ ວຘາຍ ນິນ຺ນີເຕ.

໑໐໙໐.

‘‘ອິມໍ ມຍ຺ຫໍ ຫທຍໂສກໍ, ປຏິມຸຎ຺ຈຕຸ ຂຓ຺ຑຫາລ ຕວ ມາຕາ;

ໂຍ ມຍ຺ຫໍ ຫທຍໂສໂກ, ສູຣິຍມ຺ຫິ ວຘາຍ ນິນ຺ນີເຕ.

໑໐໙໑.

‘‘ອິມໍ ມຍ຺ຫໍ ຫທຍໂສກໍ, ປຏິມຸຎ຺ຈຕຸ ຂຓ຺ຑຫາລ ຕວ ຊາຍາ;

ໂຍ ມຍ຺ຫໍ ຫທຍໂສໂກ, ຈນ຺ທມ຺ຫິ ວຘາຍ ນິນ຺ນີເຕ.

໑໐໙໒.

‘‘ອິມໍ ມຍ຺ຫໍ ຫທຍໂສກໍ, ປຏິມຸຎ຺ຈຕຸ ຂຓ຺ຑຫາລ ຕວ ຊາຍາ;

ໂຍ ມຍ຺ຫໍ ຫທຍໂສໂກ, ສູຣິຍມ຺ຫິ ວຘາຍ ນິນ຺ນີເຕ.

໑໐໙໓.

‘‘ມາ ຈ ປຸຕ຺ເຕ ມາ ຈ ປຕິໍ, ອທ຺ທກ຺ຂິ ຂຓ຺ຑຫາລ ຕວ ມາຕາ;

ໂຍ ຆາເຕສິ ກຸມາເຣ, ອທູສເກ ສີຫສງ຺ກາເສ.

໑໐໙໔.

‘‘ມາ ຈ ປຸຕ຺ເຕ ມາ ຈ ປຕິໍ, ອທ຺ທກ຺ຂິ ຂຓ຺ຑຫາລ ຕວ ມາຕາ;

ໂຍ ຆາເຕສິ ກຸມາເຣ, ອເປກ຺ຂິເຕ ສພ຺ພໂລກສ຺ສ.

໑໐໙໕.

‘‘ມາ ຈ ປຸຕ຺ເຕ ມາ ຈ ປຕິໍ, ອທ຺ທກ຺ຂິ ຂຓ຺ຑຫາລ ຕວ ຊາຍາ;

ໂຍ ຆາເຕສິ ກຸມາເຣ, ອທູສເກ ສີຫສງ຺ກາເສ.

໑໐໙໖.

‘‘ມາ ຈ ປຸຕ຺ເຕ ມາ ຈ ປຕິໍ, ອທ຺ທກ຺ຂິ ຂຓ຺ຑຫາລ ຕວ ຊາຍາ;

ໂຍ ຆາເຕສິ ກຸມາເຣ, ອເປກ຺ຂິເຕ ສພ຺ພໂລກສ຺ສາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິມໍ ມຍ຺ຫນ຺ຕິ ມຍ຺ຫໍ ອິມໍ ຫທຍໂສກໍ ທຸກ຺ຂໍ. ປຏິມຸຎ຺ຈຕູຕິ ປວິສຕຸ ປາປຸຓາຕຸ. ໂຍ ຆາເຕສີຕິ ໂຍ ຕ຺ວໍ ຆາເຕສິ. ອເປກ຺ຂິເຕຕິ ສພ຺ພໂລເກນ ໂອໂລກິເຕ ທິສ຺ສມາເນ ມາເຣສີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ຍຎ຺ຎາວາເຏປິ ປິຕຣໍ ຍາຈນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໐໙໗.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ອປິ ນິຄຬພນ຺ຘກາປິ, ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ເສ ຈ ປາເລມ.

໑໐໙໘.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ອປິ ນິຄຬພນ຺ຘກາປິ, ຫຕ຺ຖິຉກຓານິ ອຸຊ຺ເຌມ.

໑໐໙໙.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ອປິ ນິຄຬພນ຺ຘກາປິ, ອສ຺ສຉກຓານິ ອຸຊ຺ເຌມ.

໑໑໐໐.

‘‘ມາ ໂນ ເທວ ອວຘິ, ທາເສ ໂນ ເທຫິ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ;

ຍສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ ຕວ ກາມາ, ອປິ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊິຕາ;

ຠິກ຺ຂາຈຣິຍໍ ຈຣິສ຺ສາມ.

໑໑໐໑.

‘‘ທິພ຺ພໍ ເທວ ອຸປຍາຈນ຺ຕິ, ປຸຕ຺ຕຕ຺ຖິກາປິ ທລິທ຺ທາ;

ປຏິຠານານິປິ ຫິຕ຺ວາ, ປຸຕ຺ເຕ ນ ລຠນ຺ຕິ ເອກຈ຺ຈາ.

໑໑໐໒.

‘‘ອາສີສິການິ ກໂຣນ຺ຕິ, ປຸຕ຺ຕາ ໂນ ຊາຍນ຺ຕຸ ຕໂຕ ປປຸຕ຺ຕາ;

ອຖ ໂນ ອກາຣຓສ຺ມາ, ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ເທວ ຆາເຕສິ.

໑໑໐໓.

‘‘ອຸປຍາຈິຕເກນ ປຸຕ຺ຕໍ ລຠນ຺ຕິ, ມາ ຕາຕ ໂນ ອຆາເຕສິ;

ມາ ກິຈ຺ຉາລທ຺ຘເກຫິ ປຸຕ຺ເຕຫິ, ຍຊິຕ຺ໂຖ ອິມໍ ຍຎ຺ຎໍ.

໑໑໐໔.

‘‘ອຸປຍາຈິຕເກນ ປຸຕ຺ຕໍ ລຠນ຺ຕິ, ມາ ຕາຕ ໂນ ອຆາເຕສິ;

ມາ ກປຓລທ຺ຘເກຫິ ປຸຕ຺ເຕຫິ, ອມ຺ມາຍ ໂນ ວິປ຺ປວາເສຫີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທິພ຺ພນ຺ຕິ ເທວ, ອປຸຕ຺ຕິກາ ທລິທ຺ທາປິ ນາຣິໂຍ ປຸຕ຺ຕຕ຺ຖິກາ ຫຸຕ຺ວາ ພຫຸໍ ປຓ຺ຓາກາຣໍ ກຣິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕໍ ວາ ຘີຕຣໍ ວາ ລຠາມາຕິ ທິພ຺ຍໍ ອຸປຍາຈນ຺ຕິ. ປຏິຠານານິປິ ຫິຕ຺ວາຕິ ໂທຫຬານິ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາປິ, ອລຠິຕ຺ວາປີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ມຫາຣາຊ, ນາຣີນຎ຺ຫິ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂທຫຬໍ ອລຠິຕ຺ວາ ຄພ຺ໂຠ ສຸສ຺ສິຕ຺ວາ ນສ຺ສຕິ. ຕຕ຺ຖ ເອກຈ຺ຈາ ຍາຈນ຺ຕາປິ ປຸຕ຺ເຕ ອລຠມານາ, ກາຈິ ລທ຺ຘມ຺ປິ ໂທຫຬໍ ປຫາຍ ອປຣິຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ນ ລຠນ຺ຕິ, ກາຈິ ໂທຫຬໍ ອລຠມານາ ນ ລຠນ຺ຕິ. ມຍ຺ຫໍ ປນ ມາຕາ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂທຫຬໍ ລຠິຕ຺ວາ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຄພ຺ຠໍ ອນາເສຕ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕ ປຏິລຠິ. ເອວໍ ປຏິລທ຺ເຘ ມາ ໂນ ອວຘີຕິ ຍາຈຕິ.

ອາສີສິການີຕິ ມຫາຣາຊ, ອິເມ ສຕ຺ຕາ ອາສີສໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ກິນ຺ຕິ? ປຸຕ຺ຕາ ໂນ ຊາຍນ຺ຕູຕິ. ຕໂຕ ປປຸຕ຺ຕາຕິ ປຸຕ຺ຕານມ຺ປິ ໂນ ປຸຕ຺ຕາ ຊາຍນ຺ຕູຕິ. ອຖ ໂນ ອກາຣຓສ຺ມາຕິ ອຖ ຕ຺ວໍ ອມ຺ເຫ ອກາຣເຓນ ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ຆາເຕສິ. ອຸປຍາຈິຕເກນາຕິ ເທວຕານໍ ອາຍາຈເນນ. ກປຓລທ຺ຘເກຫີຕິ ກປຓາ ວິຍ ຫຸຕ຺ວາ ລທ຺ຘເກຫິ. ປຸຕ຺ເຕຫີຕິ ອມ຺ເຫຫິ ສທ຺ຘິໍ ອມ຺ຫາກໍ ອມ຺ມາຍ ມາ ວິປ຺ປວາເສຫິ, ມາ ໂນ ມາຕຣາ ສທ຺ຘິໍ ວິປ຺ປວາສໍ ກຣີຕິ ວທຕິ.

ໂສ ເອວໍ ວທນ຺ໂຕປິ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກາ ກິຎ຺ຈິ ກຖໍ ອລຠິຕ຺ວາ ມາຕຸ ປາທມູເລ ນິປຕິຕ຺ວາ ປຣິເທວມາໂນ ອາຫ –

໑໑໐໕.

‘‘ພຫຸທຸກ຺ຂາ ໂປສິຍ ຈນ຺ທໍ, ອມ຺ມ ຕຸວໍ ຊີຍເສ ປຸຕ຺ຕໍ;

ວນ຺ທາມິ ໂຂ ເຕ ປາເທ, ລຠຕໍ ຕາໂຕ ປຣໂລກໍ.

໑໑໐໖.

‘‘ຫນ຺ທ ຈ ມໍ ອຸປຄູຫ, ປາເທ ເຕ ອມ຺ມ ວນ຺ທິຕຸໍ ເທຫິ;

ຄຈ຺ຉາມິ ທານິ ປວາສໍ, ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ເອກຣາຊສ຺ສ.

໑໑໐໗.

‘‘ຫນ຺ທ ຈ ມໍ ອຸປຄູຫ, ປາເທ ເຕ ອມ຺ມ ວນ຺ທິຕຸໍ ເທຫິ;

ຄຈ຺ຉາມິ ທານິ ປວາສໍ, ມາຕຸ ກຕ຺ວາ ຫທຍໂສກໍ.

໑໑໐໘.

‘‘ຫນ຺ທ ຈ ມໍ ອຸປຄູຫ, ປາເທ ເຕ ອມ຺ມ ວນ຺ທິຕຸໍ ເທຫິ;

ຄຈ຺ຉາມິ ທານິ ປວາສໍ, ຊນສ຺ສ ກຕ຺ວາ ຫທຍໂສກ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ພຫຸທຸກ຺ຂາ ໂປສິຍາຕິ ພຫູຫິ ທຸກ຺ເຂຫິ ໂປສິຍ. ຈນ຺ທນ຺ຕິ ມໍ ຈນ຺ທກຸມາຣໍ ເອວໍ ໂປເສຕ຺ວາ ອິທານິ, ອມ຺ມ, ຕ຺ວໍ ຊີຍເສ ປຸຕ຺ຕໍ. ລຠຕໍ ຕາໂຕ ປຣໂລກນ຺ຕິ ປິຕາ ເມ ໂຠຄສມ຺ປນ຺ນໍ ປຣໂລກໍ ລຠຕຸ. ອຸປຄູຫາຕິ ອາລິງ຺ຄ ປຣິສ຺ສຊ. ປວາສນ຺ຕິ ປຸນ ອນາຄມນາຍ ອຈ຺ຈນ຺ຕໍ ວິປ຺ປວາສໍ ຄຈ຺ຉາມິ.

ອຖສ຺ສ ມາຕາ ປຣິເທວນ຺ຕີ ຈຕສ຺ໂສ ຄາຖາ ອຠາສິ –

໑໑໐໙.

‘‘ຫນ຺ທ ຈ ປທຸມປຕ຺ຕານໍ, ໂມຬິໍ ພນ຺ຘສ຺ສຸ ໂຄຕມິປຸຕ຺ຕ;

ຈມ຺ປກທລມິສ຺ສາໂຍ, ເອສາ ເຕ ໂປຣາຓິກາ ປກຕິ.

໑໑໑໐.

‘‘ຫນ຺ທ ຈ ວິເລປນໍ ເຕ, ປຈ຺ຉິມກໍ ຈນ຺ທນໍ ວິລິມ຺ປສ຺ສຸ;

ເຍຫິ ຈ ສຸວິລິຕ຺ໂຕ, ໂສຠສິ ຣາຊປຣິສາຍໍ.

໑໑໑໑.

‘‘ຫນ຺ທ ຈ ມຸທຸການິ ວຕ຺ຖານິ, ປຈ຺ຉິມກໍ ກາສິກໍ ນິວາເສຫິ;

ເຍຫິ ຈ ສຸນິວຕ຺ໂຖ, ໂສຠສິ ຣາຊປຣິສາຍໍ.

໑໑໑໒.

‘‘ມຸຕ຺ຕາມຓິກນກວິຠູສິຕານິ, ຄຓ຺ຫສ຺ສຸ ຫຕ຺ຖາຠຣຓານິ;

ເຍຫິ ຈ ຫຕ຺ຖາຠຣເຓຫິ, ໂສຠສິ ຣາຊປຣິສາຍ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປທຸມປຕ຺ຕານນ຺ຕິ ປທຸມປຕ຺ຕເວຐນໍ ນາເມກໍ ປສາຘນໍ, ຕໍ ສນ຺ຘາເຍວມາຫ. ຕວ ວິປ຺ປກິຓ຺ຓໍ ໂມຬິໍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ປທຸມປຕ຺ຕເວຐເນນ ໂຍເຊຕ຺ວາ ພນ຺ຘາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ໂຄຕມິປຸຕ຺ຕາຕິ ຈນ຺ທກຸມາຣໍ ອາລປຕິ. ຈມ຺ປກທລມິສ຺ສາໂຍຕິ ອພ຺ຠນ຺ຕຣິເມຫິ ຈມ຺ປກທເລຫິ ມິສ຺ສິຕາ ວຓ຺ຓຄນ຺ຘສມ຺ປນ຺ນາ ນານາປຸປ຺ຜມາລາ ປິລນ຺ຘສ຺ສຸ. ເອສາ ເຕຕິ ເອສາ ຕວ ໂປຣາຓິກາ ປກຕິ, ຕເມວ ຄຓ຺ຫສ຺ສຸ ປຸຕ຺ຕາຕິ ປຣິເທວຕິ. ເຍຫິ ຈາຕິ ເຍຫິ ໂລຫິຕຈນ຺ທນວິເລປເນຫິ ວິລິຕ຺ໂຕ ຣາຊປຣິສາຍ ໂສຠສິ, ຕານິ ວິລິມ຺ປສ຺ສູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ກາສິກນ຺ຕິ ສຕສຫສ຺ສຄ຺ຆນກໍ ກາສິກວຕ຺ຖໍ. ຄຓ຺ຫສ຺ສູຕິ ປິລນ຺ຘສ຺ສຸ.

ອິທານິສ຺ສ ຈນ຺ທາ ນາມ ອຄ຺ຄມເຫສີ ຕສ຺ສ ປາທມູເລ ນິປຕິຕ຺ວາ ປຣິເທວມານາ ອາຫ –

໑໑໑໓.

‘‘ນ ຫິ ນູນາຍໍ ຣຏ຺ຐປາໂລ, ຠູມິປຕິ ຊນປທສ຺ສ ທາຍາໂທ;

ໂລກິສ຺ສໂຣ ມຫນ຺ໂຕ, ປຸຕ຺ເຕ ສ຺ເນຫໍ ຊນຍຕີ’’ຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ຄາຖມາຫ –

໑໑໑໔.

‘‘ມຍ຺ຫມ຺ປິ ປິຍາ ປຸຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຕາ ຈ ປິໂຍ ຕຸມ຺ເຫ ຈ ຠຣິຍາໂຍ;

ສຄ຺ຄຎ຺ຈ ປຕ຺ຖຍາໂນ, ເຕນາຫໍ ຆາຕຍິສ຺ສາມີ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ກິໍກາຣຓາ ປຸຕ຺ຕສິເນຫໍ ນ ຊເນມິ? ນ ເກວລໍ ໂຄຕມິຍາ ເອວ, ອຖ ໂຂ ມຍ຺ຫມ຺ປິ ປິຍາ ປຸຕ຺ຕາ, ຕຖາ ອຕ຺ຕາ ຈ ຕຸມ຺ເຫ ຈ ສຸຓ຺ຫາໂຍ ຠຣິຍາໂຍ ຈ ປິຍາເຍວ. ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ສຄ຺ຄຎ຺ຈ ປຕ຺ຖຍາໂນ ອຫໍ ສຄ຺ຄໍ ປຕ຺ເຖນ຺ໂຕ, ເຕນ ກາຣເຓນ ເອເຕ ຆາຕຍິສ຺ສາມິ, ມາ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ຖ, ສພ຺ເພເປເຕ ມຍາ ສທ຺ຘິໍ ເທວໂລກໍ ເອກໂຕ ຄມິສ຺ສນ຺ຕີຕິ.

ຈນ຺ທາ ອາຫ –

໑໑໑໕.

‘‘ມໍ ປຐມໍ ຆາເຕຫິ, ມາ ເມ ຫທຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ຜາເລສິ;

ອລງ຺ກໂຕ ສຸນ຺ທຣໂກ, ປຸຕ຺ໂຕ ເທວ ຕວ ສຸຂຸມາໂລ.

໑໑໑໖.

‘‘ຫນ຺ທຍ຺ຍ ມໍ ຫນສ຺ສຸ, ປຣໂລເກ ຈນ຺ທເກນ ເຫສ຺ສາມິ;

ປຸຎ຺ຎໍ ກຣສ຺ສຸ ວິປຸລໍ, ວິຈຣາມ ອຸໂຠປິ ປຣໂລເກ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຐມນ຺ຕິ ເທວ, ມມ ສາມິກໂຕ ປຐມຕຣໍ ມໍ ຆາເຕຫິ. ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຈນ຺ທສ຺ສ ມຣຓທຸກ຺ຂໍ ມມ ຫທຍໍ ມາ ຜາເລສິ. ອລງ຺ກໂຕຕິ ອຍໍ ມມ ເອໂກວ ອລໍ ປຣິຍຕ຺ໂຕຕິ ເອວໍ ອລງ຺ກໂຕ. ເອວຣູປໍ ນາມ ປຸຕ຺ຕໍ ມາ ຆາຕຍິ, ມຫາຣາຊາຕິ ທີເປຕິ. ຫນ຺ທຍ຺ຍາຕິ ຫນ຺ທ, ອຍ຺ຍ, ຣາຊານໍ ອາລປນ຺ຕີ ເອວມາຫ. ປຣໂລເກ ຈນ຺ທເກນາຕິ ຈນ຺ເທນ ສທ຺ຘິໍ ປຣໂລເກ ຠວິສ຺ສາມິ. ວິຈຣາມ ອຸໂຠປິ ປຣໂລເກຕິ ຕຍາ ເອກໂຕ ຆາຕິຕາ ອຸໂຠປິ ປຣໂລເກ ສຸຂໍ ອນຸຠວນ຺ຕາ ວິຈຣາມ, ມາ ໂນ ສຄ຺ຄນ຺ຕຣາຍມກາສີຕິ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໑໑໑໗.

‘‘ມາ ຕ຺ວໍ ຈນ຺ເທ ຣຸຈ຺ຈິ ມຣຓໍ, ພຫຸກາ ຕວ ເທວຣາ ວິສາລກ຺ຂິ;

ເຕ ຕໍ ຣມຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ຍິຏ຺ຐສ຺ມິໍ ໂຄຕມິປຸຕ຺ເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມາ ຕ຺ວໍ ຈນ຺ເທ ຣຸຈ຺ຈີຕິ ມາ ຕ຺ວໍ ອຕ຺ຕໂນ ມຣຓໍ ໂຣເຈສິ. ‘‘ມາ ຣຸທ຺ທີ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ມາ ໂຣທີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເທວຣາຕິ ປຕິຠາຕຸກາ.

ຕໂຕ ປຣໍ ສຕ຺ຖາ –

໑໑໑໘.

‘‘ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ຈນ຺ທາ ອຕ຺ຕານໍ, ຫນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖຕລເກຫີ’’ຕິ. – ອຸປຑ຺ຒຄາຖມາຫ;

ຕໂຕ ປຣໍ ຕສ຺ສາເຍວ ວິລາໂປ ໂຫຕິ –

‘‘ອລເມຕ຺ຖ ຊີວິເຕນ, ປິສ຺ສາມິ ວິສໍ ມຣິສ຺ສາມິ.

໑໑໑໙.

‘‘ນ ຫິ ນູນິມສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ, ມິຕ຺ຕາມຈ຺ຈາ ຈ ວິຊ຺ຊເຣ ສຸຫທາ;

ເຍ ນ ວທນ຺ຕິ ຣາຊານໍ, ‘ມາ ຆາຕຍິ ໂອຣເສ ປຸຕ຺ເຕ’.

໑໑໒໐.

‘‘ນ ຫິ ນູນິມສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ, ຎາຕີ ມິຕ຺ຕາ ຈ ວິຊ຺ຊເຣ ສຸຫທາ;

ເຍ ນ ວທນ຺ຕິ ຣາຊານໍ, ‘ມາ ຆາຕຍິ ອຕ຺ຣເຊ ປຸຕ຺ເຕ’.

໑໑໒໑.

‘‘ອິເມ ເຕປິ ມຍ຺ຫໍ ປຸຕ຺ຕາ, ຄຸຓິໂນ ກາຍູຣຘາຣິໂນ ຣາຊ;

ເຕຫິປິ ຍຊສ຺ສຸ ຍຎ຺ຎໍ, ອຖ ມຸຎ຺ຈຕຸ ໂຄຕມິປຸຕ຺ເຕ.

໑໑໒໒.

‘‘ພິລສຕໍ ມໍ ກຕ຺ວານ, ຍຊສ຺ສຸ ສຕ຺ຕຘາ ມຫາຣາຊ;

ມາ ເຊຏ຺ຐປຸຕ຺ຕມວຘິ, ອທູສກໍ ສີຫສງ຺ກາສໍ.

໑໑໒໓.

‘‘ພິລສຕໍ ມໍ ກຕ຺ວານ, ຍຊສ຺ສຸ ສຕ຺ຕຘາ ມຫາຣາຊ;

ມາ ເຊຏ຺ຐປຸຕ຺ຕມວຘິ, ອເປກ຺ຂິຕໍ ສພ຺ພໂລກສ຺ສາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເອວນ຺ຕິ ເອວໍ ອນ຺ຘພາເລນ ເອກຣາເຊນ ວຸຕ຺ເຕ. ຫນ຺ຕີຕິ ‘‘ກິໍ ນາເມຕໍ ກເຖສີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖຕເລຫິ ອຕ຺ຕານໍ ຫນ຺ຕິ. ປິສ຺ສາມີຕິ ປິວິສ຺ສາມິ. ອິເມ ເຕປີຕິ ວສຸລກຸມາຣໍ ອາທິໍ ກຕ຺ວາ ເສສທາຣເກ ຫຕ຺ເຖ ຄເຫຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ປາທມູເລ ຐິຕາ ເອວມາຫ. ຄຸຓິໂນຕິ ມາລາຄຸຓອາຠຣເຓຫິ ສມນ຺ນາຄຕາ. ກາຍູຣຘາຣິໂນຕິ ກາຍູຣປສາຘນຘຣາ. ພິລສຕນ຺ຕິ ມຫາຣາຊ, ມໍ ຆາເຕຕ຺ວາ ໂກຏ຺ຐາສສຕໍ ກຕ຺ວາ ສຕ຺ຕຘາ ສຕ຺ຕສຸ ຐາເນສຸ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊສ຺ສຸ.

ອິຕິ ສາ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິເກ ອິມາຫິ ຄາຖາຫິ ປຣິເທວິຕ຺ວາ ອສ຺ສາສໍ ອລຠມານາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ເສວ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຣິເທວມານາ ອຏ຺ຐາສິ. ອຖ ນໍ ໂສ ອາຫ – ‘‘ຈນ຺ເທ, ມຍາ ຊີວມາເນນ ຕຸຍ຺ຫໍ ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ສຸຠຓິເຕ ສຸກຖິເຕ ອຸຈ຺ຈາວຈານິ ມຓິມຸຕ຺ຕາທີນິ ພຫູນິ ອາຠຣຓານິ ທິນ຺ນານິ, ອຊ຺ຊ ປນ ເຕ ອິທໍ ປຈ຺ຉິມທານໍ, ສຣີຣາຣຸຬ຺ຫໍ ອາຠຣຓໍ ທມ຺ມິ, ຄຓ຺ຫາຫິ ນ’’ນ຺ຕິ. ອິມມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໑໒໔.

‘‘ພຫຸກາ ຕວ ທິນ຺ນາຠຣຓາ, ອຸຈ຺ຈາວຈາ ສຸຠຓິຕມ຺ຫິ;

ມຸຕ຺ຕາມຓິເວຬຸຣິຍາ, ເອຕໍ ເຕ ປຈ຺ຉິມກໍ ທານ’’ນ຺ຕິ.

ຈນ຺ທາເທວີປິ ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຕໂຕ ປຣາຫິ ນວຫິ ຄາຖາຫິ ວິລປິ –

໑໑໒໕.

‘‘ເຍສໍ ປຸພ຺ເພ ຂນ຺ເຘສຸ, ຜຸລ຺ລາ ມາລາຄຸຓາ ວິວຕ຺ຕິໍສຸ;

ເຕສຊ຺ຊປິ ສຸນິສິໂຕ, ເນຕ຺ຕິໍໂສ ວິວຕ຺ຕິສ຺ສຕິ ຂນ຺ເຘສຸ.

໑໑໒໖.

‘‘ເຍສໍ ປຸພ຺ເພ ຂນ຺ເຘສຸ, ຈິຕ຺ຕາ ມາລາຄຸຓາ ວິວຕ຺ຕິໍສຸ;

ເຕສຊ຺ຊປິ ສຸນິສິໂຕ, ເນຕ຺ຕິໍໂສ ວິວຕ຺ຕິສ຺ສຕິ ຂນ຺ເຘສຸ.

໑໑໒໗.

‘‘ອຈິຣໍ ວຕ ເນຕ຺ຕິໍໂສ, ວິວຕ຺ຕິສ຺ສກິ ຣາຊປຸຕ຺ຕານໍ ຂນ຺ເຘສຸ;

ອຖ ມມ ຫທຍໍ ນ ຜລຕິ, ຕາວ ທຬ຺ຫພນ຺ຘຎ຺ຈ ເມ ອາສິ.

໑໑໒໘.

‘‘ກາສິກສຸຈິວຕ຺ຖຘຣາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນິຍ຺ຍາຖ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ເອກຣາຊສ຺ສ.

໑໑໒໙.

‘‘ກາສິກສຸຈິວຕ຺ຖຘຣາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນິຍ຺ຍາຖ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ມາຕຸ ກຕ຺ວາ ຫທຍໂສກໍ.

໑໑໓໐.

‘‘ກາສິກສຸຈິວຕ຺ຖຘຣາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນິຍ຺ຍາຖ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ຊນສ຺ສ ກຕ຺ວາ ຫທຍໂສກໍ.

໑໑໓໑.

‘‘ມໍສຣສໂຠຊນາ ນ຺ຫາປກສຸນ຺ຫາປິຕາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນິຍ຺ຍາຖ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ ເອກຣາຊສ຺ສ.

໑໑໓໒.

‘‘ມໍສຣສໂຠຊນາ ນ຺ຫາປກສຸນ຺ຫາປິຕາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນິຍ຺ຍາຖ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ມາຕຸ ກຕ຺ວາ ຫທຍໂສກໍ.

໑໑໓໓.

‘‘ມໍສຣສໂຠຊນາ ນ຺ຫາປກສຸນ຺ຫາປິຕາ, ກຸຓ຺ຑລິໂນ ອຄລຸຈນ຺ທນວິລິຕ຺ຕາ;

ນິຍ຺ຍາຖ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ຊນສ຺ສ ກຕ຺ວາ ຫທຍໂສກ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມາລາຄຸຓາຕິ ປຸປ຺ຜທາມານິ. ເຕສຊ຺ຊາຕິ ເຕສໍ ອຊ຺ຊ. ເນຕ຺ຕິໍໂສຕິ ອສິ. ວິວຕ຺ຕິສ຺ສຕີຕິ ປຕິສ຺ສຕິ. ອຈິຣໍ ວຕາຕິ ອຈິເຣນ ວຕ. ນ ຜລຕີຕິ ນ ຠິຊ຺ຊຕິ. ຕາວ ທຬ຺ຫພນ຺ຘຎ຺ຈ ເມ ອາສີຕິ ອຕິວິຍ ຖິຣພນ຺ຘນໍ ເມ ຫທຍໍ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນິຍ຺ຍາຖາຕິ ຄຈ຺ຉຖ.

ເອວໍ ຕສ຺ສາ ປຣິເທວນ຺ຕິຍາວ ຍຎ຺ຎາວາເຏ ສພ຺ພກມ຺ມໍ ນິຏ຺ຐາສິ. ຣາຊປຸຕ຺ຕໍ ເນຕ຺ວາ ຄີວໍ ໂອນາເມຕ຺ວາ ນິສີທາເປສຸໍ. ຂຓ຺ຑຫາໂລ ສຸວຓ຺ຓປາຕິໍ ອຸປນາເມຕ຺ວາ ຂຄ຺ຄໍ ອາທາຍ ‘‘ຕສ຺ສ ຄີວໍ ຉິນ຺ທິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຏ຺ຐາສິ. ຕໍ ທິສ຺ວາ ຈນ຺ທາເທວີ ‘‘ອຎ຺ຎໍ ເມ ປຏິສຣຓໍ ນຕ຺ຖິ, ອຕ຺ຕໂນ ສຈ຺ຈພເລນ ສາມິກສ຺ສ ໂສຕ຺ຖິໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປຣິສາຍ ອນ຺ຕເຣ ວິຈຣນ຺ຕີ ສຈ຺ຈກິຣິຍໍ ອກາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໑໓໔.

‘‘ສພ຺ພສ຺ມິໍ ອຸປກ຺ຂຏສ຺ມິໍ, ນິສີທິເຕ ຈນ຺ທສ຺ມິໍ ຍຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ;

ປຎ຺ຈາລຣາຊຘີຕາ ປຎ຺ຊລິກາ, ສພ຺ພປຣິສາຍ ສມນຸປຣິຍາຍິ.

໑໑໓໕.

‘‘ເຍນ ສຈ຺ເຈນ ຂຓ຺ຑຫາໂລ, ປາປກມ຺ມໍ ກໂຣຕິ ທຸມ຺ເມໂຘ;

ເອເຕນ ສຈ຺ຈວຊ຺ເຊນ, ສມງ຺ຄິນີ ສາມິເກນ ໂຫມິ.

໑໑໓໖.

‘‘ເຍ ອິຘຕ຺ຖິ ອມນຸສ຺ສາ, ຍານິ ຈ ຍກ຺ຂຠູຕຠພ຺ຍານິ;

ກໂຣນ຺ຕຸ ເມ ເວຍ຺ຍາວຏິກໍ, ສມງ຺ຄິນີ ສາມິເກນ ໂຫມິ.

໑໑໓໗.

‘‘ຍາ ເທວຕາ ອິຘາຄຕາ, ຍານິ ຈ ຍກ຺ຂຠູຕຠພ຺ຍານິ;

ສຣເຓສິນິໍ ອນາຖໍ ຕາຍຖ ມໍ, ຍາຈາມຫໍ ປຕິ ມາຫໍ ອເຊຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸປກ຺ຂຏສ຺ມິນ຺ຕິ ສພ຺ພສ຺ມິໍ ຍຎ຺ຎສມ຺ຠາເຣ ສຊ຺ຊິເຕ ປຏິຍຕ຺ເຕ. ສມງ຺ຄິນີຕິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເອກສໍວາສາ. ເຍ ອິຘຕ຺ຖີຕິ ເຍ ອິຘ ອຕ຺ຖິ. ຍກ຺ຂຠູຕຠພ຺ຍານີຕິ ເທວສງ຺ຂາຕາ ຍກ຺ຂາ ຈ ວຑ຺ຒິຕ຺ວາ ຐິຕສຕ຺ຕສງ຺ຂາຕາ ຠູຕາ ຈ ອິທານິ ວຑ຺ຒນກສຕ຺ຕສງ຺ຂາຕານິ ຠພ຺ຍານິ ຈ. ເວຍ຺ຍາວຏິກນ຺ຕິ ມຍ຺ຫໍ ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈໍ ກໂຣນ຺ຕຸ. ຕາຍຖ ມນ຺ຕິ ຣກ຺ຂຖ ມໍ. ຍາຈາມຫນ຺ຕິ ອຫໍ ໂວ ຍາຈາມິ. ປຕິ ມາຫນ຺ຕິ ປຕິໍ ອຫໍ ມາ ອເຊຍ຺ຍໍ.

ອຖ ສກ຺ໂກ ເທວຣາຊາ ຕສ຺ສາ ປຣິເທວສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ຎຕ຺ວາ ຊລິຕໍ ອຍກູຏໍ ອາທາຍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຣາຊານໍ ຕາເສຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ວິສ຺ສຊ຺ຊາເປສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໑໓໘.

‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ອມນຸສ຺ໂສ, ອໂຍກູຏໍ ປຣິພ຺ຠເມຕ຺ວານ;

ຠຍມສ຺ສ ຊນຍນ຺ໂຕ, ຣາຊານໍ ອິທມໂວຈ.

໑໑໓໙.

‘‘ພຸຊ຺ຌສ຺ສຸ ໂຂ ຣາຊກລິ, ມາ ຕາຫໍ ມຕ຺ຖກໍ ນິຕາເຬສິໍ;

ມາ ເຊຏ຺ຐປຸຕ຺ຕມວຘິ, ອທູສກໍ ສີຫສງ຺ກາສໍ.

໑໑໔໐.

‘‘ໂກ ເຕ ທິຏ຺ໂຐ ຣາຊກລິ, ປຸຕ຺ຕຠຣິຍາໂຍ ຫຎ຺ຎມານາໂຍ;

ເສຏ຺ຐິ ຈ ຄຫປຕໂຍ, ອທູສກາ ສຄ຺ຄກາມາ ຫິ.

໑໑໔໑.

‘‘ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຂຓ຺ຑຫາໂລ, ຣາຊາ ຈ ອພ຺ຠຸຕມິທໍ ທິສ຺ວານ;

ສພ຺ເພສໍ ພນ຺ຘນານິ ໂມເຈສຸໍ, ຍຖາ ຕໍ ອນຸປຆາຕໍ.

໑໑໔໒.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕສຸ, ເຍ ຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ ຕທາ ອາສຸໍ;

ສພ຺ເພ ເອເກກເລຑ຺ຑຸກມທໍສຸ, ເອສ ວໂຘ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອມນຸສ຺ໂສຕິ ສກ຺ໂກ ເທວຣາຊາ. ພຸຊ຺ຌສ຺ສູຕິ ຊານສ຺ສຸ ສລ຺ລກ຺ເຂຫິ. ຣາຊກລີຕິ ຣາຊກາຬກຓ຺ຓິ ຣາຊລາມກ. ມາ ຕາຫນ຺ຕິ ປາປຣາຊ, ພຸຊ຺ຌ, ມາ ເຕ ອຫໍ ມຕ຺ຖກໍ ນິຕາເຬສິໍ. ໂກ ເຕ ທິຏ຺ໂຐຕິ ກຸຫິໍ ຕຍາ ທິຏ຺ຐປຸພ຺ໂພ. ສຄ຺ຄກາມາ ຫີຕິ ເອຕ຺ຖ ຫີຕິ ນິປາຕມຕ຺ຕໍ, ສຄ຺ຄກາມາ ສຄ຺ຄໍ ປຕ຺ຖຍມານາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາຕິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕໍ ສກ຺ກສ຺ສ ວຈນໍ ຂຓ຺ຑຫາໂລ ສຸຕ຺ວາ. ອພ຺ຠຸຕມິທນ຺ຕິ ຣາຊາ ຈ ອິທໍ ສກ຺ກສ຺ສ ທສ຺ສນໍ ປຸພ຺ເພ ອຠູຕໍ ທິສ຺ວາ. ຍຖາ ຕນ຺ຕິ ຍຖາ ອນຸປຆາຕໍ ປາຓໍ ໂມເຈນ຺ຕິ, ເອວເມວ ໂມເຈສຸໍ. ເອເກກເລຑ຺ຑຸກມທໍສູຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ຍຕ຺ຕກາ ຕສ຺ມິໍ ຍຎ຺ຎາວາເຏ ສມາຄຕາ, ສພ຺ເພ ເອກໂກລາຫລໍ ກຕ຺ວາ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ ເອເກກເລຑ຺ຑຸປຫາຣໍ ອທໍສຸ. ເອສ ວໂຘຕິ ເອໂສວ ຂຓ຺ຑຫາລສ຺ສ ວໂຘ ອໂຫສິ, ຕຕ຺ເຖວ ນໍ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ ປາເປສຸນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ຕໍ ປນ ມາເຣຕ຺ວາ ມຫາຊໂນ ຣາຊານໍ ມາເຣຕຸໍ ອາຣຠິ. ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ປິຕຣໍ ປຣິສ຺ສຊິຕ຺ວາ ມາເຣຕຸໍ ນ ອທາສິ. ມຫາຊໂນ ‘‘ຊີວິຕໍ ເອຕສ຺ສ ປາປຣຎ຺ໂຎ ເທມ, ຉຕ຺ຕໍ ປນສ຺ສ ນຄເຣ ຈ ວາສໍ ນ ທສ຺ສາມ, ຈຓ຺ຑາລໍ ກຕ຺ວາ ພຫິນຄເຣ ວສາເປສ຺ສາມາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຣາຊເວສໍ ຫາເຣຕ຺ວາ ກາສາວໍ ນິວາສາເປຕ຺ວາ ຫລິທ຺ທິປິໂລຕິກາຍ ສີສໍ ເວເຐຕ຺ວາ ຈຓ຺ຑາລໍ ກຕ຺ວາ ຈຓ຺ຑາລວສນຏ຺ຐານໍ ຕໍ ປຫິຓິ. ເຍ ປເນຕໍ ປສຸຆາຕຍຎ຺ຎໍ ຍຊິໍສຸ ເຈວ ຍຊາເປສຸຎ຺ຈ ອນຸໂມທິໍສຸ ຈ, ສພ຺ເພ ນິຣຍປຣາຍຓາວ ອເຫສຸໍ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໑໔໓.

‘‘ສພ຺ເພ ປວິຏ຺ຐາ ນິຣຍໍ, ຍຖາ ຕໍ ປາປກໍ ກຣິຕ຺ວານ;

ນ ຫິ ປາປກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ, ລພ຺ຠາ ສຸຄຕິໍ ອິໂຕ ຄນ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ.

ໂສປິ ໂຂ ມຫາຊໂນ ທ຺ເວ ກາຬກຓ຺ຓິໂຍ ຫາເຣຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ອຠິເສກສມ຺ຠາເຣ ອາຫຣິຕ຺ວາ ຈນ຺ທກຸມາຣໍ ອຠິສິຎ຺ຈິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໑໔໔.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕສຸ, ເຍ ຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ ຕທາ ອາສຸໍ;

ຈນ຺ທໍ ອຠິສິຎ຺ຈິໍສຸ, ສມາຄຕາ ຣາຊປຣິສາ ຈ.

໑໑໔໕.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕສຸ, ເຍ ຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ ຕທາ ອາສຸໍ;

ຈນ຺ທໍ ອຠິສິຎ຺ຈິໍສຸ, ສມາຄຕາ ຣາຊກຎ຺ຎາໂຍ ຈ.

໑໑໔໖.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕສຸ, ເຍ ຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ ຕທາ ອາສຸໍ;

ຈນ຺ທໍ ອຠິສິຎ຺ຈິໍສຸ, ສມາຄຕາ ເທວປຣິສາ ຈ.

໑໑໔໗.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕສຸ, ເຍ ຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ ຕທາ ອາສຸໍ;

ຈນ຺ທໍ ອຠິສິຎ຺ຈິໍສຸ, ສມາຄຕາ ເທວກຎ຺ຎາໂຍ ຈ.

໑໑໔໘.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕສຸ, ເຍ ຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ ຕທາ ອາສຸໍ;

ເຈລຸກ຺ເຂປມກຣຸໍ, ສມາຄຕາ ຣາຊປຣິສາ ຈ.

໑໑໔໙.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕສຸ, ເຍ ຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ ຕທາ ອາສຸໍ;

ເຈລຸກ຺ເຂປມກຣຸໍ, ສມາຄຕາ ຣາຊກຎ຺ຎາໂຍ ຈ.

໑໑໕໐.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕສຸ, ເຍ ຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ ຕທາ ອາສຸໍ;

ເຈລຸກ຺ເຂປມກຣຸໍ, ສມາຄຕາ ເທວປຣິສາ ຈ.

໑໑໕໑.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕສຸ, ເຍ ຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ ຕທາ ອາສຸໍ;

ເຈລຸກ຺ເຂປມກຣຸໍ, ສມາຄຕາ ເທວກຎ຺ຎາໂຍ ຈ.

໑໑໕໒.

‘‘ສພ຺ເພສຸ ວິປ຺ປມຸຕ຺ເຕສຸ, ພຫູ ອານນ຺ທິຕາ ອຫຸໍ;

ນນ຺ທິໍ ປເວສິ ນຄຣໍ, ພນ຺ຘນາ ໂມກ຺ໂຂ ອໂຆສິຕ຺ຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຣາຊປຣິສາ ຈາຕິ ຣາຊປຣິສາປິ ຕີຫິ ສງ຺ເຂຫິ ອຠິສິຎ຺ຈິໍສຸ. ຣາຊກຎ຺ຎາໂຍ ຈາຕິ ຂຕ຺ຕິຍຘີຕໂຣປິ ນໍ ອຠິສິຎ຺ຈິໍສຸ. ເທວປຣິສາ ຈາຕິ ສກ຺ໂກ ເທວຣາຊາ ວິຊຍຸຕ຺ຕຣສງ຺ຂໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເທວປຣິສາຍ ສທ຺ຘິໍ ອຠິສິຎ຺ຈິ. ເທວກຎ຺ຎາໂຍ ຈາຕິ ສຸຊາປິ ເທວຘີຕຣາຫິ ສທ຺ຘິໍ ອຠິສິຎ຺ຈິ. ເຈລຸກ຺ເຂປມກຣຸນ຺ຕິ ນານາວຓ຺ເຓຫິ ວຕ຺ເຖຫິ ຘເຊ ອຸສ຺ສາເປຕ຺ວາ ອຸຕ຺ຕຣິສາຏການິ ອາກາເສ ຂິປນ຺ຕາ ເຈລຸກ຺ເຂປໍ ກຣິໍສຸ. ຣາຊປຣິສາ ຈ ອິຕເຣ ຕໂຍ ໂກຏ຺ຐາສາ ຈາຕິ ອຠິເສກກາຣກາ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ໂກຏ຺ຐາສາ ກຣິໍສຸເຍວ. ອານນ຺ທິຕາ ອຫຸນ຺ຕິ ອາໂມທິຕາ ອເຫສຸໍ. ນນ຺ທິໍ ປເວສິ ນຄຣນ຺ຕິ ຈນ຺ທກຸມາຣສ຺ສ ຉຕ຺ຕໍ ອຸສ຺ສາເປຕ຺ວາ ນຄຣໍ ປວິຏ຺ຐກາເລ ນຄເຣ ອານນ຺ທເຠຣິ ຈຣິ. ‘‘ກິໍ ວຕ຺ວາ’’ຕິ? ຍຖາ ‘‘ອມ຺ຫາກໍ ຈນ຺ທກຸມາໂຣ ພນ຺ຘນາ ມຸຕ຺ໂຕ, ເອວເມວ ສພ຺ເພ ພນ຺ຘນາ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕູ’’ຕິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ພນ຺ຘນາ ໂມກ຺ໂຂ ອໂຆສິຕ຺ຖາ’’ຕິ.

ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ປິຕຸ ວຕ຺ຕໍ ປຏ຺ຐເປສິ. ອນ຺ໂຕນຄຣໍ ປນ ປວິສິຕຸໍ ນ ລຠຕິ. ປຣິພ຺ພຍສ຺ສ ຂີຓກາເລ ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ອຸຍ຺ຍານກີຬາທີນໍ ອຕ຺ຖາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ‘‘ປຕິມ຺ຫີ’’ຕິ ນ ວນ຺ທຕິ, ອຎ຺ຊລິໍ ປນ ກຕ຺ວາ ‘‘ຈິຣໍ ຊີວ ສາມີ’’ຕິ ວທຕິ. ‘‘ເກນຕ຺ໂຖ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ອາໂຣເຈສິ. ອຖສ຺ສ ປຣິພ຺ພຍໍ ທາເປສິ. ໂສ ຘມ຺ເມນ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕ຺ວາ ອາຍຸປຣິໂຍສາເນ ເທວໂລກໍ ປູຣຍມາໂນ ອຄມາສິ.

ສຕ຺ຖາ ອິມໍ ຘມ຺ມເທສນໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິທາເນວ, ປຸພ຺ເພປິ ເທວທຕ຺ໂຕ ມໍ ເອກໍ ນິສ຺ສາຍ ພຫູ ມາເຣຕຸໍ ວາຍາມມກາສີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຊາຕກໍ ສໂມຘາເນສິ. ຕທາ ຂຓ຺ຑຫາໂລ ເທວທຕ຺ໂຕ ອໂຫສິ, ໂຄຕມີເທວີ ມຫາມາຍາ, ຈນ຺ທາເທວີ ຣາຫຸລມາຕາ, ວສຸໂລ ຣາຫຸໂລ, ເສລາ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ, ສູໂຣ ວາມໂຄຕ຺ໂຕ ກສ຺ສໂປ, ຠທ຺ທເສໂນ ໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນ, ສູຣິຍກຸມາໂຣ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ, ຈນ຺ທຣາຊາ ປນ ອຫເມວ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອໂຫສິນ຺ຕິ.

ຈນ຺ທກຸມາຣຊາຕກວຓ຺ຓນາ ສຕ຺ຕມາ.

[໕໔໕] ໘. ມຫານາຣທກສ຺ສປຊາຕກວຓ຺ຓນາ

ອຫຸ ຣາຊາ ວິເທຫານນ຺ຕິ ອິທໍ ສຕ຺ຖາ ລຏ຺ຐິວນຸຍ຺ຍາເນ ວິຫຣນ຺ໂຕ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປທມນໍ ອາຣພ຺ຠ ກເຖສິ. ຍທາ ຫິ ສຕ຺ຖາ ປວຕ຺ຕິຕວຣຘມ຺ມຈກ຺ໂກ ອຸຣຸເວລກສ຺ສປາທໂຍ ຊຏິເລ ທເມຕ຺ວາ ມຄຘຣາຊສ຺ສ ປຏິສ຺ສວໍ ໂລເຈຕຸໍ ປຸຣາຓຊຏິລສຫສ຺ສປຣິວຸໂຕ ລຏ຺ຐິວນຸຍ຺ຍານໍ ອຄມາສິ. ຕທາ ທ຺ວາທສນຫຸຕາຍ ປຣິສາຍ ສທ຺ຘິໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ທສພລໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ນິສິນ຺ນສ຺ສ ມຄຘຣຎ຺ໂຎ ປຣິສນ຺ຕເຣ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄຫປຕິການໍ ວິຕກ຺ໂກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ມຫາສມເຓ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣຕິ, ອຸທາຫຸ ມຫາສມໂຓ ອຸຣຸເວລກສ຺ສເປ’’ຕິ. ອຖ ໂຂ ຠຄວາ ເຕສໍ ທ຺ວາທສນຫຸຕານໍ ເຈຕສາ ເຈໂຕປຣິວິຕກ຺ກມຎ຺ຎາຍ ‘‘ກສ຺ສປສ຺ສ ມມ ສນ຺ຕິເກ ປພ຺ພຊິຕຠາວໍ ຊານາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ກິເມວ ທິສ຺ວາ ອຸຣຸເວລວາສິ, ປຫາສິ ອຄ຺ຄິໍ ກິສໂກວທາໂນ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ກສ຺ສປ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ກຖໍ ປຫີນໍ ຕວ ອຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ. (ມຫາວ. ໕໕);

ເຖໂຣປິ ຠຄວໂຕ ອຘິປ຺ປາຍໍ ວິທິຕ຺ວາ –

‘‘ຣູເປ ຈ ສທ຺ເທ ຈ ອໂຖ ຣເສ ຈ, ກາມິຕ຺ຖິໂຍ ຈາຠິວທນ຺ຕິ ຍຎ຺ຎາ;

ເອຕໍ ມລນ຺ຕິ ອຸປຘີສຸ ຎຕ຺ວາ, ຕສ຺ມາ ນ ຍິຏ຺ເຐ ນ ຫຸເຕ ອຣຎ຺ຊິ’’ນ຺ຕິ. (ມຫາວ. ໕໕); –

ອິມໍ ຄາຖໍ ວຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ສາວກຠາວໍ ປກາສນຕ຺ຖໍ ຕຖາຄຕສ຺ສ ປາທປິຏ຺ເຐ ສີສໍ ຐເປຕ຺ວາ ‘‘ສຕ຺ຖາ ເມ, ຠນ຺ເຕ, ຠຄວາ, ສາວໂກຫມສ຺ມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ເອກຕາລໍ ທ຺ວິຕາລໍ ຕິຕາລນ຺ຕິ ຍາວ ສຕ຺ຕຕາລປ຺ປມາຓໍ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເວຫາສໍ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ຕຖາຄຕໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິ. ຕໍ ປາຏິຫາຣິຍໍ ທິສ຺ວາ ມຫາຊໂນ ‘‘ອໂຫ ມຫານຸຠາໂວ ພຸທ຺ໂຘ, ເອວໍ ຖາມຄຕທິຏ຺ຐິໂກ ນາມ ອຕ຺ຕານໍ ‘ອຣຫາ’ຕິ ມຎ຺ຎມາໂນ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປປິ ທິຏ຺ຐິຊາລໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ຕຖາຄເຕນ ທມິໂຕ’’ຕິ ສຕ຺ຖຸ ຄຸຓກຖຎ຺ເຎວ ກເຖສິ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ສຕ຺ຖາ ‘‘ອນຈ຺ຉຣິຍໍ ອິທານິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕປ຺ປຕ຺ເຕນ ມຍາ ອິມສ຺ສ ທມນໍ, ສ຺ວາຫໍ ປຸພ຺ເພ ສຣາຄກາເລປິ ນາຣໂທ ນາມ ພ຺ຣຫ຺ມາ ຫຸຕ຺ວາ ອິມສ຺ສ ທິຏ຺ຐິຊາລໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ອິມໍ ນິພ຺ພິເສວນມກາສິ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ຕາຍ ປຣິສາຍ ຍາຈິໂຕ ອຕີຕໍ ອາຫຣິ.

ອຕີເຕ ວິເທຫຣຏ຺ເຐ ມິຖິລາຍໍ ອງ຺ຄຕິ ນາມ ຣາຊາ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສິ ຘມ຺ມິໂກ ຘມ຺ມຣາຊາ. ຕສ຺ສ ຣຸຈາ ນາມ ຘີຕາ ອໂຫສິ ອຠິຣູປາ ທສ຺ສນີຍາ ປາສາທິກາ ກປ຺ປສຕສຫສ຺ສໍ ປຕ຺ຖິຕປຕ຺ຖນາ ມຫາປຸຎ຺ຎາ ອຄ຺ຄມເຫສິຍາ ກຸຈ຺ຉິສ຺ມິໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ. ເສສາ ປນສ຺ສ ໂສຬສສຫສ຺ສາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ວຎ຺ຌາ ອເຫສຸໍ. ຕສ຺ສ ສາ ຘີຕາ ປິຍາ ອໂຫສິ ມນາປາ. ໂສ ຕສ຺ສາ ນານາປຸປ຺ຜປູເຣ ປຎ຺ຈວີສຕິປຸປ຺ຜສມຸຄ຺ເຄ ອນຄ຺ຆານິ ສຸຂຸມານິ ວຕ຺ຖານິ ຈ ‘‘ອິເມຫິ ອຕ຺ຕານໍ ອລງ຺ກໂຣຕູ’’ຕິ ເທວສິກໍ ປຫິຓິ. ຂາທນີຍໂຠຊນີຍສ຺ສ ປນ ປມາຓໍ ນຕ຺ຖິ. ອນ຺ວຑ຺ຒມາສໍ ‘‘ທານໍ ເທຕູ’’ຕິ ສຫສ຺ສໍ ສຫສ຺ສໍ ເປເສສິ. ຕສ຺ສ ໂຂ ປນ ວິຊໂຍ ຈ ສຸນາໂມ ຈ ອລາໂຕ ຈາຕິ ຕໂຍ ອມຈ຺ຈາ ອເຫສຸໍ. ໂສ ໂກມຸທິຍາ ຈາຕຸມາສິນິຍາ ຉເຓ ປວຕ຺ຕມາເນ ເທວນຄຣໍ ວິຍ ນຄເຣ ຈ ອນ຺ເຕປຸເຣ ຈ ອລງ຺ກເຕ ສຸນ຺ຫາໂຕ ສຸວິລິຕ຺ໂຕ ສພ຺ພາລງ຺ກາຣປ຺ປຏິມຓ຺ຑິໂຕ ຠຸຕ຺ຕສາຍມາໂສ ວິວຏສີຫປຎ຺ຊເຣ ມຫາຕເລ ອມຈ຺ຈຄຓປຣິວຸໂຕ ວິສຸທ຺ຘໍ ຄຄນຕລໍ ອຠິລງ຺ຆມານໍ ຈນ຺ທມຓ຺ຑລໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ຣມຓີຍາ ວຕ ໂຠ ໂທສິນາ ຣຕ຺ຕິ, ກາຍ ນຸ ໂຂ ອຊ຺ຊ ຣຕິຍາ ອຠິຣເມຍ຺ຍາມາ’’ຕິ ອມຈ຺ເຈ ປຸຈ຺ຉິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໑໕໓.

‘‘ອຫຸ ຣາຊາ ວິເທຫານໍ, ອງ຺ຄຕິ ນາມ ຂຕ຺ຕິໂຍ;

ປຫູຕໂຍຄ຺ໂຄ ຘນິມາ, ອນນ຺ຕພລໂປຣິໂສ.

໑໑໕໔.

‘‘ໂສ ຈ ປນ຺ນຣສິໍ ຣຕ຺ຕິໍ, ປຸຣິມຍາເມ ອນາຄເຕ;

ຈາຕຸມາສາ ໂກມຸທິຍາ, ອມຈ຺ເຈ ສນ຺ນິປາຕຍິ.

໑໑໕໕.

‘‘ປຓ຺ຑິເຕ ສຸຕສມ຺ປນ຺ເນ, ມ຺ຫິຕປຸພ຺ເພ ວິຈກ຺ຂເຓ;

ວິຊຍຎ຺ຈ ສຸນາມຎ຺ຈ, ເສນາປຕິໍ ອລາຕກໍ.

໑໑໕໖.

‘‘ຕມນຸປຸຈ຺ຉິ ເວເທໂຫ, ປຈ຺ເຈກໍ ພ຺ຣູຖ ສໍ ຣຸຈິໍ;

ຈາຕຸມາສາ ໂກມຸທຊ຺ຊ, ຊຸຓ຺ຫໍ ພ຺ຍປຫຕໍ ຕມໍ;

ກາຍຊ຺ຊ ຣຕິຍາ ຣຕ຺ຕິໍ, ວິຫເຣມຸ ອິມໍ ອຸຕຸ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຫູຕໂຍຄ຺ໂຄຕິ ພຫຸເກນ ຫຕ຺ຖິໂຍຄ຺ຄາທິນາ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ອນນ຺ຕພລໂປຣິໂສຕິ ອນນ຺ຕພລກາໂຍ. ອນາຄເຕຕິ ປຣິໂຍສານໍ ອປ຺ປຕ຺ເຕ, ອນຕິກ຺ກນ຺ເຕຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຈາຕຸມາສາຕິ ຈຕຸນ຺ນໍ ວສ຺ສິກມາສານໍ ປຈ຺ຉິມທິວສຠູຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ. ໂກມຸທິຍາຕິ ຜຸລ຺ລກຸມຸທາຍ. ມ຺ຫິຕປຸພ຺ເພຕິ ປຐມໍ ສິຕໍ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ກຖນສີເລ. ຕມນຸປຸຈ຺ຉີຕິ ຕໍ ເຕສຸ ອມຈ຺ເຈສຸ ເອເກກໍ ອມຈ຺ຈໍ ອນຸປຸຈ຺ຉິ. ປຈ຺ເຈກໍ ພ຺ຣູຖ ສໍ ຣຸຈິນ຺ຕິ ສພ຺ເພປິ ຕຸມ຺ເຫ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ອຊ຺ຌາສຍານຸຣູປໍ ຣຸຈິໍ ປຈ຺ເຈກໍ ມຍ຺ຫໍ ກເຖຖ. ໂກມຸທຊ຺ຊາຕິ ໂກມຸທີ ອຊ຺ຊ. ຊຸຓ຺ຫນ຺ຕິ ຊຸຓ຺ຫາຍ ນິສ຺ສຍຠູຕໍ ຈນ຺ທມຓ຺ຑລໍ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄຈ຺ຉຕິ. ພ຺ຍປຫຕໍ ຕມນ຺ຕິ ເຕນ ສພ຺ພໍ ອນ຺ຘກາຣໍ ວິຫຕໍ. ອຸຕຸນ຺ຕິ ອຊ຺ຊ ຣຕ຺ຕິໍ ອິມໍ ເອວຣູປໍ ອຸຕຸໍ ກາຍຣຕິຍາ ວິຫເຣຍ຺ຍາມາຕິ.

ອິຕິ ຣາຊາ ອມຈ຺ເຈ ປຸຈ຺ຉິ. ເຕນ ເຕ ປຸຈ຺ຉິຕາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ອຊ຺ຌາສຍານຸຣູປໍ ກຖໍ ກຖຍິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໑໕໗.

‘‘ຕໂຕ ເສນາປຕິ ຣຎ຺ໂຎ, ອລາໂຕ ເອຕທພ຺ຣວິ;

‘ຫຏ຺ຐໍ ໂຍຄ຺ຄໍ ພລໍ ສພ຺ພໍ, ເສນໍ ສນ຺ນາຫຍາມເສ.

໑໑໕໘.

‘ນິຍ຺ຍາມ ເທວ ຍຸທ຺ຘາຍ, ອນນ຺ຕພລໂປຣິສາ;

ເຍ ເຕ ວສໍ ນ ອາຍນ຺ຕິ, ວສໍ ອຸປນຍາມເສ;

ເອສາ ມຍ຺ຫໍ ສກາ ທິຏ຺ຐິ, ອຊິຕໍ ໂອຊິນາມເສ’.

໑໑໕໙.

ອລາຕສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ສຸນາໂມ ເອຕທພ຺ຣວິ;

‘ສພ຺ເພ ຕຸຍ຺ຫໍ ມຫາຣາຊ, ອມິຕ຺ຕາ ວສມາຄຕາ.

໑໑໖໐.

‘ນິກ຺ຂິຕ຺ຕສຕ຺ຖາ ປຈ຺ຈຕ຺ຖາ, ນິວາຕມນຸວຕ຺ຕເຣ;

ອຸຕ຺ຕໂມ ອຸສ຺ສໂວ ອຊ຺ຊ, ນ ຍຸທ຺ຘໍ ມມ ຣຸຈ຺ຈຕິ.

໑໑໖໑.

‘ອນ຺ນປານຎ຺ຈ ຂຊ຺ຊຎ຺ຈ, ຂິປ຺ປໍ ອຠິຫຣນ຺ຕຸ ເຕ;

ຣມສ຺ສຸ ເທວ ກາເມຫິ, ນຈ຺ຈຄີເຕ ສຸວາທິເຕ’.

໑໑໖໒.

ສຸນາມສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ວິຊໂຍ ເອຕທພ຺ຣວິ;

‘ສພ຺ເພ ກາມາ ມຫາຣາຊ, ນິຈ຺ຈໍ ຕວ ມຸປຏ຺ຐິຕາ.

໑໑໖໓.

‘ນ ເຫເຕ ທຸລ຺ລຠາ ເທວ, ຕວ ກາເມຫິ ໂມທິຕຸໍ;

ສທາປິ ກາມາ ສຸລຠາ, ເນຕໍ ຈິຕ຺ຕມຕໍ ມມ.

໑໑໖໔.

‘ສມຓໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ວາປິ, ອຸປາເສມຸ ພຫຸສ຺ສຸຕໍ;

ໂຍ ນຊ຺ຊ ວິນເຍ ກງ຺ຂໍ, ອຕ຺ຖຘມ຺ມວິທູ ອິເສ’.

໑໑໖໕.

ວິຊຍສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ຣາຊາ ອງ຺ຄຕິ ມພ຺ຣວິ;

‘ຍຖາ ວິຊໂຍ ຠຓຕິ, ມຍ຺ຫມ຺ເປຕໍວ ຣຸຈ຺ຈຕິ;

໑໑໖໖.

‘ສມຓໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ວາປິ, ອຸປາເສມຸ ພຫຸສ຺ສຸຕໍ;

ໂຍ ນຊ຺ຊ ວິນເຍ ກງ຺ຂໍ, ອຕ຺ຖຘມ຺ມວິທູ ອິເສ.

໑໑໖໗.

‘ສພ຺ເພວ ສນ຺ຕາ ກໂຣຖ ມຕິໍ, ກໍ ອຸປາເສມຸ ປຓ຺ຑິຕໍ;

ໂຍ ນຊ຺ຊ ວິນເຍ ກງ຺ຂໍ, ອຕ຺ຖຘມ຺ມວິທູ ອິເສ’.

໑໑໖໘.

ເວເທຫສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ອລາໂຕ ເອຕທພ຺ຣວິ;

‘ອຕ຺ຖາຍໍ ມິຄທາຍສ຺ມິໍ, ອເຈໂລ ຘີຣສມ຺ມໂຕ.

໑໑໖໙.

‘ຄຸໂຓ ກສ຺ສປໂຄຕ຺ຕາຍໍ, ສຸໂຕ ຈິຕ຺ຣກຖີ ຄຓີ;

ຕໍ ເທວ ປຍິຣຸປາເສມຸ, ໂສ ໂນ ກງ຺ຂໍ ວິເນສ຺ສຕິ’.

໑໑໗໐.

‘‘ອລາຕສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ຣາຊາ ໂຈເທສິ ສາຣຖິໍ;

ມິຄທາຍໍ ຄມິສ຺ສາມ, ຍຸຕ຺ຕໍ ຍານໍ ອິຘາ ນຍາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຫຏ຺ຐນ຺ຕິ ຕຸຏ຺ຐປຫຏ຺ຐໍ. ໂອຊິນາມເສຕິ ຍໍ ໂນ ອຊິຕໍ, ຕໍ ຊິນາມ. ເອໂສ ມມ ອຊ຺ຌາສໂຍຕິ. ຣາຊາ ຕສ຺ສ ກຖໍ ເນວ ປຏິກ຺ໂກສິ, ນາຠິນນ຺ທິ. ເອຕທພ຺ຣວີຕິ ຣາຊານໍ ອລາຕສ຺ສ ວຈນໍ ອນຠິນນ຺ທນ຺ຕໍ ອປ຺ປຏິກ຺ໂກສນ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ນາຍໍ ຍຸທ຺ຘຊ຺ຌາສໂຍ, ອຫມສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ກາມຄຸຓາຠິຣຕິໍ ວຓ຺ຓຍິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ເອຕໍ ‘‘ສພ຺ເພ ຕຸຍ຺ຫ’’ນ຺ຕິອາທິວຈນໍ ອພ຺ຣວິ.

ວິຊໂຍ ເອຕທພ຺ຣວີຕິ ຣາຊາ ສຸນາມສ຺ສປິ ວຈນໍ ນາຠິນນ຺ທິ, ນ ປຏິກ຺ໂກສິ. ຕໂຕ ວິຊໂຍ ‘‘ອຍໍ ຣາຊາ ອິເມສໍ ທ຺ວິນ຺ນມ຺ປິ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ຕຸຓ຺ຫີເຍວ ຐິໂຕ, ປຓ຺ຑິຕາ ນາມ ຘມ຺ມສ຺ສວນໂສຓ຺ຑາ ໂຫນ຺ຕິ, ຘມ຺ມສ຺ສວນມສ຺ສ ວຓ຺ຓຍິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ເອຕໍ ‘‘ສພ຺ເພ ກາມາ’’ຕິອາທິວຈນໍ ອພ຺ຣວິ. ຕຕ຺ຖ ຕວ ມຸປຏ຺ຐິຕາຕິ ຕວ ອຸປຏ຺ຐິຕາ. ໂມທິຕຸນ຺ຕິ ຕວ ກາເມຫິ ໂມທິຕຸໍ ອຠິຣມິຕຸໍ ອິຈ຺ຉາຍ ສຕິ ນ ຫິ ເອເຕ ກາມາ ທຸລ຺ລຠາ. ເນຕໍ ຈິຕ຺ຕມຕໍ ມມາຕິ ເອຕໍ ຕວ ກາເມຫິ ອຠິຣມຓໍ ມມ ຈິຕ຺ຕມຕໍ ນ ໂຫຕິ, ນ ເມ ເອຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ປກ຺ຂນ຺ທຕິ. ໂຍ ນຊ຺ຊາຕິ ໂຍ ໂນ ອຊ຺ຊ. ອຕ຺ຖຘມ຺ມວິທູຕິ ປາຬິອຕ຺ຖຎ຺ເຈວ ປາຬິຘມ຺ມຎ຺ຈ ຊານນ຺ໂຕ. ອິເສຕິ ອິສິ ເອສິຕຄຸໂຓ.

ອງ຺ຄຕິ ມພ຺ຣວີຕິ ອງ຺ຄຕິ ອພ຺ຣວິ. ມຍ຺ຫມ຺ເປຕໍວ ຣຸຈ຺ຈຕີຕິ ມຍ຺ຫມ຺ປິ ເອຕຎ຺ເຎວ ຣຸຈ຺ຈຕິ. ສພ຺ເພວ ສນ຺ຕາຕິ ສພ຺ເພວ ຕຸມ຺ເຫ ອິຘ ວິຊ຺ຊມານາ ມຕິໍ ກໂຣຖ ຈິນ຺ເຕຖ. ອລາໂຕ ເອຕທພ຺ຣວີຕິ ຣຎ຺ໂຎ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ອລາໂຕ ‘‘ອຍໍ ມມ ກຸລູປໂກ ຄຸໂຓ ນາມ ອາຊີວໂກ ຣາຊຸຍ຺ຍາເນ ວສຕິ, ຕໍ ປສໍສິຕ຺ວາ ຣາຊກຸລູປກໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ເອຕໍ ‘‘ອຕ຺ຖາຍ’’ນ຺ຕິອາທິວຈນໍ ອພ຺ຣວິ. ຕຕ຺ຖ ຘີຣສມ຺ມໂຕຕິ ປຓ຺ຑິໂຕຕິ ສມ຺ມໂຕ. ກສ຺ສປໂຄຕ຺ຕາຍນ຺ຕິ ກສ຺ສປໂຄຕ຺ໂຕ ອຍໍ. ສຸໂຕຕິ ພຫຸສ຺ສຸໂຕ. ຄຓີຕິ ຄຓສຕ຺ຖາ. ໂຈເທສີຕິ ອາຓາເປສິ.

ຣຎ຺ໂຎ ຕໍ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ສາຣຖິໂນ ຕຖາ ກຣິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໑໗໑.

‘‘ຕສ຺ສ ຍານໍ ອໂຍເຊສຸໍ, ທນ຺ຕໍ ຣູປິຍປກ຺ຂຣໍ;

ສຸກ຺ກມຏ຺ຐປຣິວາຣໍ, ປຓ຺ຑຣໍ ໂທສິນາ ມຸຂໍ.

໑໑໗໒.

‘‘ຕຕ຺ຣາສຸໍ ກຸມຸທາຍຸຕ຺ຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ສິນ຺ຘວາ ຫຍາ;

ອນິລູປມສມຸປ຺ປາຕາ, ສຸທນ຺ຕາ ໂສຓ຺ຓມາລິໂນ.

໑໑໗໓.

‘‘ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ເສຕຣໂຖ, ເສຕສ຺ສາ ເສຕພີຊນີ;

ເວເທໂຫ ສຫມຈ຺ເຈຫິ, ນິຍ຺ຍໍ ຈນ຺ໂທວ ໂສຠຕິ.

໑໑໗໔.

‘‘ຕມນຸຍາຍິໍສຸ ພຫໂວ, ອິນ຺ທິຂຄ຺ຄຘຣາ ພລີ;

ອສ຺ສປິຏ຺ຐິຄຕາ ວີຣາ, ນຣາ ນຣວຣາຘິປໍ.

໑໑໗໕.

‘‘ໂສ ມຸຫຸຕ຺ຕໍວ ຍາຍິຕ຺ວາ, ຍານາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ຂຕ຺ຕິໂຍ;

ເວເທໂຫ ສຫມຈ຺ເຈຫິ, ປຕ຺ຕີ ຄຸຓມຸປາຄມິ.

໑໑໗໖.

‘‘ເຍປິ ຕຕ຺ຖ ຕທາ ອາສຸໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓິພ຺ຠາ ສມາຄຕາ;

ນ ເຕ ອປນຍີ ຣາຊາ, ອກຕໍ ຠູມິມາຄເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕສ຺ສ ຍານນ຺ຕິ ຕສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ຣຖໍ ໂຍຊຍິໍສຸ. ທນ຺ຕນ຺ຕິ ທນ຺ຕມຍໍ. ຣູປິຍປກ຺ຂຣນ຺ຕິ ຣຊຕມຍອຸປກ຺ຂຣໍ. ສຸກ຺ກມຏ຺ຐປຣິວາຣນ຺ຕິ ປຣິສຸທ຺ຘາຜຣຸສປຣິວາຣໍ. ໂທສິນາ ມຸຂນ຺ຕິ ວິຄຕໂທສາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ມຸຂໍ ວິຍ, ຈນ຺ທສທິສນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຣາສຸນ຺ຕິ ຕຕ຺ຣ ອເຫສຸໍ. ກຸມຸທາຕິ ກຸມຸທວຓ຺ຓາ. ສິນ຺ຘວາຕິ ສິນ຺ຘວຊາຕິກາ. ອນິລູປມສມຸປ຺ປາຕາຕິ ວາຕສທິສເວຄາ. ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕນ຺ຕິ ຕສ຺ມິໍ ຣເຖ ສມຸສ຺ສາປິຕໍ ຉຕ຺ຕມ຺ປິ ເສຕໍ ອໂຫສິ. ເສຕຣໂຖຕິ ໂສປິ ຣໂຖ ເສໂຕເຍວ. ເສຕສ຺ສາຕິ ອສ຺ສາປິ ເສຕາ. ເສຕພີຊນີຕິ ພີຊນີປິ ເສຕາ. ນິຍ຺ຍນ຺ຕິ ເຕນ ຣເຖນ ນິຄ຺ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອມຈ຺ຈຄຓປຣິວຸໂຕ ເວເທຫຣາຊາ ຈນ຺ໂທ ວິຍ ໂສຠຕິ.

ນຣວຣາຘິປນ຺ຕິ ນຣວຣານໍ ອຘິປຕິໍ ຣາຊາຘິຣາຊານໍ. ໂສ ມຸຫຸຕ຺ຕໍວ ຍາຍິຕ຺ວາຕິ ໂສ ຣາຊາ ມຸຫຸຕ຺ເຕເນວ ອຸຍ຺ຍານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ. ປຕ຺ຕີ ຄຸຓມຸປາຄມີຕິ ປຕ຺ຕິໂກວ ຄຸຓໍ ອາຊີວກໍ ອຸປາຄມິ. ເຍປິ ຕຕ຺ຖ ຕທາ ອາສຸນ຺ຕິ ເຍປິ ຕສ຺ມິໍ ອຸຍ຺ຍາເນ ຕທາ ປຸເຣຕຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໍ ອາຊີວກໍ ປຍິຣຸປາສມານາ ນິສິນ຺ນາ ອເຫສຸໍ. ນ ເຕ ອປນຍີຕິ ອມ຺ຫາກເມວ ໂທໂສ, ເຍ ມຍໍ ປຈ຺ຉາ ອຄມິມ຺ຫາ, ຕຸມ຺ເຫ ມາ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ຖາຕິ ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈ ອິພ຺ເຠ ຈ ຣຎ຺ໂຎເຍວ ອຕ຺ຖາຍ ອກຕໍ ອກໂຕກາສໍ ຠູມິໍ ສມາຄເຕ ນ ອຸສ຺ສາຣຓໍ ກາເຣຕ຺ວາ ອປນຍີຕິ.

ຕາຍ ປນ ໂອມິສ຺ສກປຣິສາຍ ປຣິວຸໂຕວ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ປຏິສນ຺ຖາຣມກາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໑໗໗.

‘‘ຕໂຕ ໂສ ມຸທຸກາ ຠິສິຍາ, ມຸທຸຈິຕ຺ຕກສນ຺ຖເຕ;

ມຸທຸປຈ຺ຈຕ຺ຖເຕ ຣາຊາ, ເອກມນ຺ຕໍ ອຸປາວິສິ.

໑໑໗໘.

‘‘ນິສຊ຺ຊ ຣາຊາ ສມ຺ໂມທິ, ກຖໍ ສາຣຓິຍໍ ຕໂຕ;

‘ກຈ຺ຈິ ຍາປນິຍໍ ຠນ຺ເຕ, ວາຕານມວິຍຄ຺ຄຕາ.

໑໑໗໙.

‘ກຈ຺ຈິ ອກສິຣາ ວຸຕ຺ຕິ, ລຠສິ ປິຓ຺ຑຍາປນໍ;

ອປ຺ປາພາໂຘ ຈສິ ກຈ຺ຈິ, ຈກ຺ຂຸໍ ນ ປຣິຫາຍຕິ’.

໑໑໘໐.

ຕໍ ຄຸໂຓ ປຏິສມ຺ໂມທິ, ເວເທຫໍ ວິນເຍ ຣຕໍ;

‘ຍາປນີຍໍ ມຫາຣາຊ, ສພ຺ພເມຕໍ ຕທູຠຍໍ.

໑໑໘໑.

‘ກຈ຺ຈິ ຕຸຍ຺ຫມ຺ປິ ເວເທຫ, ປຈ຺ຈນ຺ຕາ ນ ພລີຍເຣ;

ກຈ຺ຈິ ອໂຣຄໍ ໂຍຄ຺ຄໍ ເຕ, ກຈ຺ຈິ ວຫຕິ ວາຫນໍ;

ກຈ຺ຈິ ເຕ ພ຺ຍາຘໂຍ ນຕ຺ຖິ, ສຣີຣສ຺ສຸປຕາປິຍາ’.

໑໑໘໒.

‘‘ປຏິສມ຺ໂມທິໂຕ ຣາຊາ, ຕໂຕ ປຸຈ຺ຉິ ອນນ຺ຕຣາ;

ອຕ຺ຖໍ ຘມ຺ມຎ຺ຈ ຎາຍຎ຺ຈ, ຘມ຺ມກາໂມ ຣເຖສໂຠ.

໑໑໘໓.

‘ກຖໍ ຘມ຺ມໍ ຈເຣ ມຈ຺ໂຈ, ມາຕາປິຕູສຸ ກສ຺ສປ;

ກຖໍ ຈເຣ ອາຈຣິເຍ, ປຸຕ຺ຕທາເຣ ກຖໍ ຈເຣ.

໑໑໘໔.

‘ກຖໍ ຈເຣຍ຺ຍ ວຸຑ຺ເຒສຸ, ກຖໍ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓ;

ກຖຎ຺ຈ ພລກາຍສ຺ມິໍ, ກຖໍ ຊນປເທ ຈເຣ.

໑໑໘໕.

‘ກຖໍ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວານ, ມຈ຺ຈາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສຸຄ຺ຄຕິໍ;

ກຖຎ຺ເຈເກ ອຘມ຺ມຏ຺ຐາ, ປຕນ຺ຕິ ນິຣຍໍ ອໂຖ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມຸທຸກາ ຠິສິຍາຕິ ມຸທຸກາຍ ສຸຂສມ຺ຜສ຺ສາຍ ຠິສິຍາ. ມຸທຸຈິຕ຺ຕກສນ຺ຖເຕຕິ ສຸຂສມ຺ຜສ຺ເສ ຈິຕ຺ຕຕ຺ຖຣເຓ. ມຸທຸປຈ຺ຈຕ຺ຖເຕຕິ ມຸທຸນາ ປຈ຺ຈຕ຺ຖຣເຓນ ປຈ຺ຈຕ຺ຖເຕ. ສມ຺ໂມທີຕິ ອາຊີວເກນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ກເຖສິ. ຕໂຕຕິ ຕໂຕ ນິສຊ຺ຊນໂຕ ອນນ຺ຕຣເມວ ສາຣຓີຍໍ ກຖໍ ກເຖສີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ກຈ຺ຈິ ຍາປນິຍນ຺ຕິ ກຈ຺ຈິ ເຕ, ຠນ຺ເຕ, ສຣີຣໍ ປຈ຺ຈເຍຫິ ຍາເປຕຸໍ ສກ຺ກາ. ວາຕານມວິຍຄ຺ຄຕາຕິ ກຈ຺ຈິ ເຕ ສຣີເຣ ຘາຕຸໂຍ ສມປ຺ປວຕ຺ຕາ, ວາຕານໍ ພ຺ຍຄ຺ຄຕາ ນຕ຺ຖິ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ວຄ຺ຄວຄ຺ຄາ ຫຸຕ຺ວາ ວາຕາ ນ ພາຘຍນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອກສິຣາຕິ ນິທ຺ທຸກ຺ຂາ. ວຸຕ຺ຕີຕິ ຊີວິຕວຸຕ຺ຕິ. ອປ຺ປາພາໂຘຕິ ອິຣິຍາປຖຠຎ຺ຊເກນາພາເຘນ ວິຣຫິໂຕ. ຈກ຺ຂຸນ຺ຕິ ກຈ຺ຈິ ເຕ ຈກ຺ຂຸອາທີນິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ນ ປຣິຫາຍນ຺ຕີຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ. ປຏິສມ຺ໂມທີຕິ ສມ຺ໂມທນີຍກຖາຍ ປຏິກເຖສິ. ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພເມຕນ຺ຕິ ຍໍ ຕຍາ ວຸຕ຺ຕໍ ວາຕານມວິຍຄ຺ຄຕາທິ, ຕໍ ສພ຺ພໍ ຕເຖວ. ຕທຸຠຍນ຺ຕິ ຍມ຺ປິ ຕຍາ ‘‘ອປ຺ປາພາໂຘ ຈສິ ກຈ຺ຈິ, ຈກ຺ຂຸໍ ນ ປຣິຫາຍຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕມ຺ປິ ອຸຠຍໍ ຕເຖວ.

ນ ພລີຍເຣຕິ ນາຠິຠວນ຺ຕິ ນ ກຸປ຺ປນ຺ຕິ. ອນນ຺ຕຣາຕິ ປຏິສນ຺ຖາຣໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິ. ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ຖໍ ຘມ຺ມຎ຺ຈ ຎາຍຎ຺ຈາຕິ ປາຬິອຕ຺ຖຎ຺ຈ ປາຬິຎ຺ຈ ກາຣຓຍຸຕ຺ຕິຎ຺ຈ. ໂສ ຫິ ‘‘ກຖໍ ຘມ຺ມໍ ຈເຣ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ມາຕາປິຕຸອາທີສຸ ປຏິປຕ຺ຕິທີປກໍ ປາຬິຎ຺ຈ ປາຬິອຕ຺ຖຎ຺ຈ ກາຣຓຍຸຕ຺ຕິຎ຺ຈ ເມ ກເຖຖາຕິ ອິມໍ ອຕ຺ຖຎ຺ຈ ຘມ຺ມຎ຺ຈ ຎາຍຎ຺ຈ ປຸຈ຺ຉຕິ. ຕຕ຺ຖ ກຖຎ຺ເຈເກ ອຘມ຺ມຏ຺ຐາຕິ ເອກຈ຺ເຈ ອຘມ຺ເມ ຐິຕາ ກຖໍ ນິຣຍຎ຺ເຈວ ອໂຖ ເສສອປາເຍ ຈ ປຕນ຺ຕີຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸພຸທ຺ຘປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘພຸທ຺ຘສາວກມຫາໂພຘິສຕ຺ເຕສຸ ປຸຣິມສ຺ສ ປຸຣິມສ຺ສ ອລາເຠນ ປຈ຺ຉິມໍ ປຈ຺ຉິມໍ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ພກໍ ມເຫສກ຺ຂປຎ຺ຫໍ ຣາຊາ ກິຎ຺ຈິ ອຊານນ຺ຕໍ ນຄ຺ຄໂຠຄ຺ຄໍ ນິສ຺ສິຣິກໍ ອນ຺ຘພາລໍ ອາຊີວກໍ ປຸຈ຺ຉິ.

ໂສປິ ເອວໍ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ປຸຈ຺ຉານຸຣູປໍ ພ຺ຍາກຣຓໍ ອທິສ຺ວາ ຈຣນ຺ຕໍ ໂຄຓໍ ທຓ຺ເຑນ ປຫຣນ຺ໂຕ ວິຍ ຠຕ຺ຕປາຕິຍໍ ກຈວຣໍ ຂິປນ຺ໂຕ ວິຍ ຈ ‘‘ສຸຓ, ມຫາຣາຊາ’’ຕິ ໂອກາສໍ ກາເຣຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ມິຈ຺ຉາວາທໍ ປຏ຺ຐເປສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໑໘໖.

‘‘ເວເທຫສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ກສ຺ສໂປ ເອຕທພ຺ຣວິ;

‘ສຸໂຓຫິ ເມ ມຫາຣາຊ, ສຈ຺ຈໍ ອວິຕຖໍ ປທໍ.

໑໑໘໗.

‘ນຕ຺ຖິ ຘມ຺ມຈຣິຕສ຺ສ, ຜລໍ ກລ຺ຍາຓປາປກໍ;

ນຕ຺ຖິ ເທວ ປໂຣ ໂລໂກ, ໂກ ຕໂຕ ຫິ ອິຘາຄໂຕ.

໑໑໘໘.

‘ນຕ຺ຖິ ເທວ ປິຕໂຣ ວາ, ກຸໂຕ ມາຕາ ກຸໂຕ ປິຕາ;

ນຕ຺ຖິ ອາຈຣິໂຍ ນາມ, ອທນ຺ຕໍ ໂກ ທເມສ຺ສຕິ.

໑໑໘໙.

‘ສມຕຸລ຺ຍານິ ຠູຕານິ, ນຕ຺ຖິ ເຊຏ຺ຐາປຈາຍິກາ;

ນຕ຺ຖິ ພລໍ ວີຣິຍໍ ວາ, ກຸໂຕ ອຸຏ຺ຐານໂປຣິສໍ;

ນິຍຕານິ ຫິ ຠູຕານິ, ຍຖາ ໂຄຏວິໂສ ຕຖາ.

໑໑໙໐.

‘ລທ຺ເຘຍ຺ຍໍ ລຠເຕ ມຈ຺ໂຈ, ຕຕ຺ຖ ທານຜລໍ ກຸໂຕ;

ນຕ຺ຖິ ທານຜລໍ ເທວ, ອວໂສ ເທວວີຣິໂຍ.

໑໑໙໑.

‘ພາເລຫິ ທານໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ, ປຓ຺ຑິເຕຫິ ປຏິຈ຺ຉິຕໍ;

ອວສາ ເທນ຺ຕິ ຘີຣານໍ, ພາລາ ປຓ຺ຑິຕມານິໂນ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິຘາຄໂຕຕິ ຕໂຕ ປຣໂລກໂຕ ອິຘາຄໂຕ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ນຕ຺ຖິ ເທວ ປິຕໂຣ ວາຕິ ເທວ, ອຍ຺ຍກເປຍ຺ຍກາທໂຍ ວາ ນຕ຺ຖິ, ເຕສຸ ອສນ຺ເຕສຸ ກຸໂຕ ມາຕາ ກຸໂຕ ປິຕາ. ຍຖາ ໂຄຏວິໂສ ຕຖາຕິ ໂຄຏວິໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຈ຺ຉາພນ຺ໂຘ, ຍຖາ ນາວາຍ ປຈ຺ຉາພນ຺ໂຘ ນາວເມວ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ, ຕຖາ ອິເມ ສຕ຺ຕາ ນິຍຕເມວ ອນຸຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ວທຕິ. ອວໂສ ເທວວີຣິໂຍຕິ ເອວໍ ທານຜເລ ອສຕິ ໂຍ ໂກຈິ ພາໂລ ທານໍ ເທຕິ, ໂສ ອວໂສ ອວີຣິໂຍ ນ ອຕ຺ຕໂນ ວເສນ ພເລນ ເທຕິ, ທານຜລໍ ປນ ອຕ຺ຖີຕິ ສຎ຺ຎາຍ ອຎ຺ເຎສໍ ອນ຺ຘພາລານໍ ສທ຺ທຫິຕ຺ວາ ເທຕີຕິ ທີເປຕິ. ພາເລຫິ ທານໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕນ຺ຕິ ‘‘ທານໍ ທາຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ອນ຺ຘພາເລຫິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ອນຸຎ຺ຎາຕໍ, ຕໍ ທານໍ ພາລາເຍວ ເທນ຺ຕິ, ປຓ຺ຑິຕາ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ.

ເອວໍ ທານສ຺ສ ນິປ຺ຜລຕໍ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ອິທານິ ປາປສ຺ສ ນິປ຺ຜລຠາວໍ ວຓ຺ເຓຕຸໍ ອາຫ –

໑໑໙໒.

‘‘ສຕ຺ຕິເມ ສສ຺ສຕາ ກາຍາ, ອຈ຺ເຉຊ຺ຊາ ອວິໂກປິໂນ;

ເຕໂຊ ປຖວີ ອາໂປ ຈ, ວາໂຍ ສຸຂໍ ທຸຂຎ຺ຈິເມ;

ຊີເວ ຈ ສຕ຺ຕິເມ ກາຍາ, ເຍສໍ ເຉຕ຺ຕາ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

໑໑໙໓.

‘‘ນຕ຺ຖິ ຫນ຺ຕາ ວ ເຉຕ຺ຕາ ວາ, ຫຎ຺ເຎ ເຍວາປິ ໂກຈິ ນໍ;

ອນ຺ຕເຣເນວ ກາຍານໍ, ສຕ຺ຖານິ ວີຕິວຕ຺ຕເຣ.

໑໑໙໔.

‘‘ໂຍ ຈາປິ ສິຣມາທາຍ, ປເຣສໍ ນິສິຕາສິນາ;

ນ ໂສ ຉິນ຺ທຕິ ເຕ ກາເຍ, ຕຕ຺ຖ ປາປຜລໍ ກຸໂຕ.

໑໑໙໕.

‘‘ຈຸລ຺ລາສີຕິມຫາກປ຺ເປ, ສພ຺ເພ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ສໍສຣໍ;

ອນາຄເຕ ຕມ຺ຫິ ກາເລ, ສຎ຺ຎໂຕປິ ນ ສຸຊ຺ຌຕິ.

໑໑໙໖.

‘‘ຈຣິຕ຺ວາປິ ພຫຸໍ ຠທ຺ຣໍ, ເນວ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິນາຄເຕ;

ປາປຎ຺ເຈປິ ພຫຸໍ ກຕ຺ວາ, ຕໍ ຂຓໍ ນາຕິວຕ຺ຕເຣ.

໑໑໙໗.

‘‘ອນຸປຸພ຺ເພນ ໂນ ສຸທ຺ຘິ, ກປ຺ປານໍ ຈຸລ຺ລສີຕິຍາ;

ນິຍຕິໍ ນາຕິວຕ຺ຕາມ, ເວລນ຺ຕມິວ ສາຄໂຣ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກາຍາຕິ ສມູຫາ. ອວິໂກປິໂນຕິ ວິໂກເປຕຸໍ ນ ສກ຺ກາ. ຊີເວຕິ ຊີໂວ. ‘‘ຊີໂວ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ອຍເມວ ອຕ຺ໂຖ. ສຕ຺ຕິເມ ກາຍາຕິ ອິເມ ສຕ຺ຕ ກາຍາ. ຫຎ຺ເຎ ເຍວາປິ ໂກຈິ ນນ຺ຕິ ໂຍ ຫຎ຺ເຎຍ຺ຍ, ໂສປິ ນຕ຺ເຖວ. ວີຕິວຕ຺ຕເຣຕິ ອິເມສໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ກາຍານໍ ອນ຺ຕເຣເຍວ ຈຣນ຺ຕິ, ຉິນ຺ທິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ສິຣມາທາຍາຕິ ປເຣສໍ ສີສໍ ຄເຫຕ຺ວາ. ນິສິຕາສິນາຕິ ນິສິເຕນ ອສິນາ ຉິນ຺ທຕິ, ນ ໂສ ຉິນ຺ທຕີຕິ ໂສປິ ເຕ ກາເຍ ນ ຉິນ຺ທຕິ, ປຖວີ ປຖວິເມວ ອຸເປຕິ, ອາປາທໂຍ ອາປາທິເກ, ສຸຂທຸກ຺ຂຊີວາ ອາກາສໍ ປກ຺ຂນ຺ທນ຺ຕີຕິ ທສ຺ເສຕິ.

ສໍສຣນ຺ຕິ ມຫາຣາຊ, ອິເມ ສຕ຺ຕາ ອິມໍ ປຖວິໍ ເອກມໍສຂລໍ ກຕ຺ວາປິ ເອຕ຺ຕເກ ກປ຺ເປ ສໍສຣນ຺ຕາ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ຫິ ສໍສາຣາ ສຕ຺ເຕ ໂສເຘຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ສພ຺ເພ ສໍສາເຣເນວ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ອນາຄເຕ ຕມ຺ຫິ ກາເລຕິ ຍຖາວຸຕ຺ເຕ ປນ ເອຕສ຺ມິໍ ກາເລ ອນາຄເຕ ອປ຺ປຕ຺ເຕ ອນ຺ຕຣາ ສຎ຺ຎໂຕປິ ປຣິສຸທ຺ຘສີໂລປິ ນ ສຸຊ຺ຌຕິ. ຕໍ ຂຓນ຺ຕິ ຕໍ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣໍ ກາລໍ. ອນຸປຸພ຺ເພນ ໂນ ສຸທ຺ຘີຕິ ອມ຺ຫາກໍ ວາເທ ອນຸປຸພ຺ເພນ ສຸທ຺ຘິ, ສພ຺ເພສໍ ອມ຺ຫາກໍ ອນຸປຸພ຺ເພນ ສຸທ຺ຘິ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິຕິ ໂສ ອຸຈ຺ເຉທວາໂທ ອຕ຺ຕໂນ ຖາເມນ ສກວາທໍ ນິປ຺ປເທສໂຕ ກເຖສີຕິ.

໑໑໙໘.

‘‘ກສ຺ສປສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ອລາໂຕ ເອຕທພ຺ຣວິ;

‘‘ຍຖາ ຠທນ຺ໂຕ ຠຓຕິ, ມຍ຺ຫມ຺ເປຕໍວ ຣຸຈ຺ຈຕິ.

໑໑໙໙.

‘ອຫມ຺ປິ ປຸຣິມໍ ຊາຕິໍ, ສເຣ ສໍສຣິຕຕ຺ຕໂນ;

ປິງ຺ຄໂລ ນາມຫໍ ອາສິໍ, ລຸທ຺ໂທ ໂຄຆາຕໂກ ປຸເຣ.

໑໒໐໐.

‘ພາຣາຓສິຍໍ ຜີຕາຍໍ, ພຫຸໍ ປາປໍ ມຍາ ກຕໍ;

ພຫູ ມຍາ ຫຕາ ປາຓາ, ມຫິໍສາ ສູກຣາ ອຊາ.

໑໒໐໑.

‘ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອິຘ ຊາໂຕ, ອິທ຺ເຘ ເສນາປຕີກຸເລ;

ນຕ຺ຖິ ນູນ ຜລໍ ປາປໍ, ໂຍຫໍ ນ ນິຣຍໍ ຄໂຕ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອລາໂຕ ເອຕທພ຺ຣວີຕິ ໂສ ກິຣ ກສ຺ສປທສພລສ຺ສ ເຈຕິເຍ ອໂນຊປຸປ຺ຜທາເມນ ປູຊໍ ກຕ຺ວາ ມຣຓສມເຍ ອຎ຺ເຎນ ກມ຺ເມນ ຍຖານຸຠາວໍ ຂິຕ຺ໂຕ ສໍສາເຣ ສໍສຣນ຺ໂຕ ເອກສ຺ສ ປາປກມ຺ມສ຺ສ ນິສ຺ສນ຺ເທນ ໂຄຆາຕກກຸເລ ນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາ ພຫຸໍ ປາປມກາສິ. ອຖສ຺ສ ມຣຓກາເລ ຠສ຺ມປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ວິຍ ອຄ຺ຄິ ເອຕ຺ຕກໍ ກາລໍ ຐິຕໍ ຕໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມໍ ໂອກາສມກາສິ. ໂສ ຕສ຺ສານຸຠາເວນ ອິຘ ນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາ ຕໍ ວິຠູຕິໍ ປຕ຺ໂຕ, ຊາຕິໍ ສຣນ຺ໂຕ ປນ ອຕີຕານນ຺ຕຣໂຕ ປຣໍ ປຣິສຣິຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ‘‘ໂຄຆາຕກກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ອິຘ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕສ຺ມີ’’ຕິ ສຎ຺ຎາຍ ຕສ຺ສ ວາທໍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ເຠນ຺ໂຕ ອິທໍ ‘‘ຍຖາ ຠທນ຺ໂຕ ຠຓຕີ’’ຕິອາທິວຈນໍ ອພ຺ຣວິ. ຕຕ຺ຖ ສເຣ ສໍສຣິຕຕ຺ຕໂນຕິ ອຕ຺ຕໂນ ສໍສຣິຕໍ ສຣາມິ. ເສນາປຕີກຸເລຕິ ເສນາປຕິກຸລມ຺ຫິ.

໑໒໐໒.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ພີຊໂກ ນາມ, ທາໂສ ອາສິ ປຏຈ຺ຈຣີ;

ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສນ຺ໂຕ, ຄຸຓສນ຺ຕິກຸປາຄມິ.

໑໒໐໓.

‘‘ກສ຺ສປສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ອລາຕສ຺ສ ຈ ຠາສິຕໍ;

ປສ຺ສສນ຺ໂຕ ມຸຫຸໍ ອຸຓ຺ຫໍ, ຣຸທໍ ອສ຺ສູນິ ວຕ຺ຕຍີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອເຖຕ຺ຖາຕິ ອຖ ເອຕ຺ຖ ເອຕິສ຺ສໍ ມິຖິລາຍໍ. ປຏຈ຺ຈຣີຕິ ທລິທ຺ໂທ ກປໂຓ ອໂຫສິ. ຄຸຓສນ຺ຕິກຸປາຄມີຕິ ຄຸຓສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ກິຎ຺ຈິເທວ ກາຣຓໍ ໂສສ຺ສາມີຕິ ອຸປຄໂຕຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ.

໑໒໐໔.

‘‘ຕມນຸປຸຈ຺ຉິ ເວເທໂຫ, ‘ກິມຕ຺ຖໍ ສມ຺ມ ໂຣທສິ;

ກິໍ ເຕ ສຸຕໍ ວາ ທິຏ຺ຐໍ ວາ, ກິໍ ມໍ ເວເທສິ ເວທນ’’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກິໍ ມໍ ເວເທສິ ເວທນນ຺ຕິ ກິໍ ນາມ ຕ຺ວໍ ກາຍິກໍ ວາ ເຈຕສິກໍ ວາ ເວທນໍ ປຕ຺ໂຕຍໍ, ເອວໍ ໂຣທນ຺ໂຕ ມໍ ເວເທສິ ຊານາເປສິ, ອຸຕ຺ຕານເມວ ນໍ ກຕ຺ວາ ມຍ຺ຫໍ ອາຈິກ຺ຂາຫີຕິ.

໑໒໐໕.

‘‘ເວເທຫສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ພີຊໂກ ເອຕທພ຺ຣວິ;

‘ນຕ຺ຖິ ເມ ເວທນາ ທຸກ຺ຂາ, ມຫາຣາຊ ສຸໂຓຫິ ເມ.

໑໒໐໖.

‘ອຫມ຺ປິ ປຸຣິມໍ ຊາຕິໍ, ສຣາມິ ສຸຂມຕ຺ຕໂນ;

ສາເກຕາຫໍ ປຸເຣ ອາສິໍ, ຠາວເສຏ຺ຐິ ຄຸເຓ ຣໂຕ.

໑໒໐໗.

‘ສມ຺ມໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓິພ຺ຠານໍ, ສໍວິຠາຄຣໂຕ ສຸຈິ;

ນ ຈາປິ ປາປກໍ ກມ຺ມໍ, ສຣາມິ ກຕມຕ຺ຕໂນ.

໑໒໐໘.

‘ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ເວເທຫ, ອິຘ ຊາໂຕ ທຸຣິຕ຺ຖິຍາ;

ຄພ຺ຠມ຺ຫິ ກຸມ຺ຠທາສິຍາ, ຍໂຕ ຊາໂຕ ສຸທຸຄ຺ຄໂຕ.

໑໒໐໙.

‘ເອວມ຺ປິ ທຸຄ຺ຄໂຕ ສນ຺ໂຕ, ສມຈຣິຍໍ ອຘິຏ຺ຐິໂຕ;

ອຸປຑ຺ຒຠາຄໍ ຠຕ຺ຕສ຺ສ, ທທາມິ ໂຍ ເມ ອິຈ຺ຉຕິ.

໑໒໑໐.

‘ຈາຕຸທ຺ທສິໍ ປຎ຺ຈທສິໍ, ສທາ ອຸປວສາມຫໍ;

ນ ຈາປິ ຠູເຕ ຫິໍສາມິ, ເຖຍ຺ຍໍ ຈາປິ ວິວຊ຺ຊຍິໍ.

໑໒໑໑.

‘ສພ຺ພເມວ ຫິ ນູເນຕໍ, ສຸຈິຓ຺ຓໍ ຠວຕິ ນິປ຺ຜລໍ;

ນິຣຕ຺ຖໍ ມຎ຺ຎິທໍ ສີລໍ, ອລາໂຕ ຠາສຕີ ຍຖາ.

໑໒໑໒.

‘ກລິເມວ ນູນ ຄຓ຺ຫາມິ, ອສິປ຺ໂປ ຘຸຕ຺ຕໂກ ຍຖາ;

ກຏໍ ອລາໂຕ ຄຓ຺ຫາຕິ, ກິຕໂວສິກ຺ຂິໂຕ ຍຖາ.

໑໒໑໓.

‘ທ຺ວາຣໍ ນປ຺ປຏິປສ຺ສາມິ, ເຍນ ຄຈ຺ຉາມິ ສຸຄ຺ຄຕິໍ;

ຕສ຺ມາ ຣາຊ ປໂຣທາມິ, ສຸຕ຺ວາ ກສ຺ສປຠາສິຕ’’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຠາວເສຏ຺ຐີຕິ ເອວໍນາມໂກ ອສີຕິໂກຏິວິຠໂວ ເສຏ຺ຐິ. ຄຸເຓ ຣໂຕຕິ ຄຸຓມ຺ຫິ ຣໂຕ. ສມ຺ມໂຕຕິ ສມ຺ຠາວິໂຕ ສໍວຓ຺ຓິໂຕ. ສຸຈີຕິ ສຸຈິກມ຺ໂມ. ອິຘ ຊາໂຕ ທຸຣິຕ຺ຖິຍາຕິ ອິມສ຺ມິໍ ມິຖິລນຄເຣ ທລິທ຺ທິຍາ ກປຓາຍ ກຸມ຺ຠທາສິຍາ ກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ຊາໂຕສ຺ມີຕິ. ໂສ ກິຣ ປຸພ຺ເພ ກສ຺ສປພຸທ຺ຘກາເລ ອຣຎ຺ເຎ ນຏ຺ຐໍ ພລິພທ຺ທໍ ຄເວສມາໂນ ເອເກນ ມຄ຺ຄມູຬ຺ເຫນ ຠິກ຺ຂຸນາ ມຄ຺ຄໍ ປຸຏ຺ໂຐ ຕຸຓ຺ຫີ ຫຸຕ຺ວາ ປຸນ ເຕນ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ‘‘ສມຓ, ທາສາ ນາມ ມຸຂຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ທາເສນ ຕຍາ ຠວິຕພ຺ພໍ, ອຕິມຸຂໂຣສີ’’ຕິ ອາຫ. ຕໍ ກມ຺ມໍ ຕທາ ວິປາກໍ ອທຕ຺ວາ ຠສ຺ມຈ຺ຉນ຺ໂນ ວິຍ ປາວໂກ ຐິຕໍ. ມຣຓສມເຍ ອຎ຺ຎໍ ກມ຺ມໍ ອຸປຏ຺ຐາສິ. ໂສ ຍຖາກມ຺ມໍ ສໍສາເຣ ສໍສຣນ຺ໂຕ ເອກສ຺ສ ກຸສລກມ຺ມສ຺ສ ພເລນ ສາເກເຕ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາໂຣ ເສຏ຺ຐິ ຫຸຕ຺ວາ ທານາທີນິ ປຸຎ຺ຎານິ ອກາສິ. ຕໍ ປນສ຺ສ ກມ຺ມໍ ປຖວິຍໍ ນິຫິຕນິຘິ ວິຍ ຐິຕໍ ໂອກາສໍ ລຠິຕ຺ວາ ວິປາກໍ ທສ຺ສຕິ. ຍໍ ປນ ເຕນ ຕໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ອກ຺ໂກສນ຺ເຕນ ກຕໍ ປາປກມ຺ມໍ, ຕມສ຺ສ ຕສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕຠາເວ ວິປາກໍ ອທາສິ. ໂສ ອຊານນ຺ໂຕ ‘‘ອິຕຣສ຺ສ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມສ຺ສ ພເລນ ກຸມ຺ຠທາສິຍາ ກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕສ຺ມີ’’ຕິ ສຎ຺ຎາຍ ເອວມາຫ. ຍໂຕ ຊາໂຕ ສຸທຸຄ຺ຄໂຕຕິ ໂສຫໍ ຊາຕກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອຕິທຸຄ຺ຄໂຕຕິ ທີເປຕິ.

ສມຈຣິຍມຘິຏ຺ຐິໂຕຕິ ສມຈຣິຍາຍເມວ ປຕິຏ຺ຐິໂຕມ຺ຫິ. ນູເນຕນ຺ຕິ ເອກໍເສນ ເອຕໍ. ມຎ຺ຎິທໍ ສີລນ຺ຕິ ເທວ, ອິທໍ ສີລໍ ນາມ ນິຣຕ຺ຖກໍ ມຎ຺ເຎ. ອລາໂຕຕິ ຍຖາ ອຍໍ ອລາຕເສນາປຕິ ‘‘ມຍາ ປຸຣິມຠເວ ພຫຸໍ ປາຓາຕິປາຕກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ເສນາປຕິຏ຺ຐານໍ ລທ຺ຘ’’ນ຺ຕິ ຠາສຕິ, ເຕນ ກາຣເຓນາຫໍ ນິຣຕ຺ຖກໍ ສີລນ຺ຕິ ມຎ຺ຎາມິ. ກລິເມວາຕິ ຍຖາ ອສິປ຺ໂປ ອສິກ຺ຂິໂຕ ອກ຺ຂຘຸຕ຺ໂຕ ປຣາຊຍຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ຕຖາ ນູນ ຄຓ຺ຫາມິ, ປຸຣິມຠເວ ອຕ຺ຕໂນ ສາປເຕຍ຺ຍໍ ນາເສຕ຺ວາ ອິທານິ ທຸກ຺ຂໍ ອນຸຠວາມິ. ກສ຺ສປຠາສິຕນ຺ຕິ ກສ຺ສປໂຄຕ຺ຕສ຺ສ ອເຈລກສ຺ສ ຠາສິຕໍ ສຸຕ຺ວາຕິ ວທຕິ.

໑໒໑໔.

‘‘ພີຊກສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ຣາຊາ ອງ຺ຄຕິ ມພ຺ຣວິ;

‘ນຕ຺ຖິ ທ຺ວາຣໍ ສຸຄຕິຍາ, ນິຍຕິໍ ກງ຺ຂ ພີຊກ.

໑໒໑໕.

‘ສຸຂໍ ວາ ຍທິ ວາ ທຸກ຺ຂໍ, ນິຍຕິຍາ ກິຣ ລພ຺ຠຕິ;

ສໍສາຣສຸທ຺ຘິ ສພ຺ເພສໍ, ມາ ຕຸຣິຕ຺ໂຖ ອນາຄເຕ.

໑໒໑໖.

‘ອຫມ຺ປິ ປຸພ຺ເພ ກລ຺ຍາໂຓ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓິພ຺ເຠສຸ ພ຺ຍາວໂຏ;

ໂວຫາຣມນຸສາສນ຺ໂຕ, ຣຕິຫີໂນ ຕທນ຺ຕຣາ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອງ຺ຄຕິ ມພ຺ຣວີຕິ ປຐມເມວ ອິຕເຣສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ, ປຈ຺ຉາ ພີຊກສ຺ສາຕິ ຕິຓ຺ຓໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ທຬ຺ຫໍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອຕໍ ‘‘ນຕ຺ຖິ ທ຺ວາຣ’’ນ຺ຕິອາທິວຈນມພ຺ຣວິ. ນິຍຕິໍ ກງ຺ຂາຕິ ສມ຺ມ ພີຊກ, ນິຍຕິເມວ ໂອໂລເກຫິ. ຈຸລ຺ລາສີຕິມຫາກປ຺ປປ຺ປມາໂຓ ກາໂລເຍວ ຫິ ສຕ຺ເຕ ໂສເຘຕິ, ຕ຺ວໍ ອຕິຕຸຣິໂຕຕິ ອຘິປ຺ປາເຍເນວມາຫ. ອນາຄເຕຕິ ຕສ຺ມິໍ ກາເລ ອສມ຺ປຕ຺ເຕ ອນ຺ຕຣາວ ເທວໂລກໍ ຄຈ຺ຉາມີຕິ ມາ ຕຸຣິຕ຺ໂຖ. ພ຺ຍາວໂຏຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓສຸ ຈ ຄຫປຕິເກສຸ ຈ ເຕສໍເຍວ ກາຍເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈທານາທິກມ຺ມກຣເຓນ ພ຺ຍາວໂຏ ອໂຫສິໍ. ໂວຫາຣນ຺ຕິ ວິນິຈ຺ຉຍຏ຺ຐາເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ຣາຊກິຈ຺ຈໍ ໂວຫາຣໍ ອນຸສາສນ຺ໂຕວ. ຣຕິຫີໂນ ຕທນ຺ຕຣາຕິ ເອຕ຺ຕກໍ ກາລໍ ກາມຄຸຓຣຕິຍາ ປຣິຫີໂນຕິ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ‘‘ຠນ຺ເຕ ກສ຺ສປ, ມຍໍ ເອຕ຺ຕກໍ ກາລໍ ປມຊ຺ຊິມ຺ຫາ, ອິທານິ ປນ ອມ຺ເຫຫິ ອາຈຣິໂຍ ລທ຺ໂຘ, ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ກາມຣຕິເມວ ອນຸຠວິສ຺ສາມ, ຕຸມ຺ຫາກໍ ສນ຺ຕິເກ ອິໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິ ຘມ຺ມສ຺ສວນມ຺ປິ ໂນ ປປຎ຺ໂຈ ຠວິສ຺ສຕິ, ຕິຏ຺ຐຖ ຕຸມ຺ເຫ, ມຍໍ ຄມິສ຺ສາມາ’’ຕິ ອາປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໒໑໗.

‘‘ປຸນປິ ຠນ຺ເຕ ທກ຺ເຂມຸ, ສງ຺ຄຕິ ເຈ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສງ຺ຄຕິ ເຈຕິ ເອກສ຺ມິໍ ຐາເນ ເຈ ໂນ ສມາຄໂມ ຠວິສ຺ສຕິ,ໂນ ເຈ, ອສຕິ ປຸຎ຺ຎຜເລ ກິໍ ຕຍາ ທິຏ຺ເຐນາຕິ.

‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ເວເທໂຫ, ປຈ຺ຈຄາ ສນິເວສນ’’ນ຺ຕິ;

ຕຕ຺ຖ ສນິເວສນນ຺ຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ອິທໍ ວຈນໍ ເວເທຫຣາຊາ ວຕ຺ວາ ຣຖໍ ອຠິຣຸຍ຺ຫ ອຕ຺ຕໂນ ນິເວສນໍ ຈນ຺ທກປາສາທຕລເມວ ປຏິຄໂຕ.

ຣາຊາ ປຐມໍ ຄຸຓສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິ. ອາຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ປນ ອວນ຺ທິຕ຺ວາວ ອາຄໂຕ. ຄຸໂຓ ອຕ຺ຕໂນ ອຄຸຓຕາຍ ວນ຺ທນມ຺ປິ ນາລຕ຺ຖ, ປິຓ຺ຑາທິກໍ ສກ຺ກາຣໍ ກິເມວ ລຈ຺ຉຕິ. ຣາຊາປິ ຕໍ ຣຕ຺ຕິໍ ວີຕິນາເມຕ຺ວາ ປຸນທິວເສ ອມຈ຺ເຈ ສນ຺ນິປາເຕຕ຺ວາ ‘‘ກາມຄຸເຓ ເມ ອຸປຏ຺ຐາເປຖ, ອຫໍ ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ກາມຄຸຓສຸຂເມວ ອນຸຠວິສ຺ສາມິ, ນ ເມ ອຎ຺ຎານິ ກິຈ຺ຈານິ ອາໂຣເຈຕພ຺ພານິ, ວິນິຈ຺ຉຍກິຈ຺ຈໍ ອສຸໂກ ຈ ອສຸໂກ ຈ ກໂຣຕູ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ກາມຣຕິມຕ຺ໂຕ ອໂຫສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໒໑໘.

‘‘ຕໂຕ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ, ອຸປຏ຺ຐານມ຺ຫິ ອງ຺ຄຕິ;

ອມຈ຺ເຈ ສນ຺ນິປາເຕຕ຺ວາ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.

໑໒໑໙.

‘ຈນ຺ທເກ ເມ ວິມານສ຺ມິໍ, ສທາ ກາເມ ວິເຘນ຺ຕຸ ເມ;

ມາ ອຸປຄຈ຺ຉຸໍ ອຕ຺ເຖສຸ, ຄຸຍ຺ຫປ຺ປກາສິເຍສຸ ຈ.

໑໒໒໐.

‘ວິຊໂຍ ຈ ສຸນາໂມ ຈ, ເສນາປຕິ ອລາຕໂກ;

ເອເຕ ອຕ຺ເຖ ນິສີທນ຺ຕຸ, ໂວຫາຣກຸສລາ ຕໂຍ’.

໑໒໒໑.

‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ເວເທໂຫ, ກາເມວ ພຫຸມຎ຺ຎຖ;

ນ ຈາປິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓິພ຺ເຠສຸ, ອຕ຺ເຖ ກິສ຺ມິຎ຺ຈິ ພ຺ຍາວໂຏ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸປຏ຺ຐານມ຺ຫີຕິ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປຏ຺ຐານຏ຺ຐາເນ. ຈນ຺ທເກ ເມຕິ ມມ ສນ຺ຕເກ ຈນ຺ທກປາສາເທ. ວິເຘນ຺ຕຸ ເມຕິ ນິຈ຺ຈໍ ມຍ຺ຫໍ ກາເມ ສໍວິທຫນ຺ຕຸ ອຸປຏ຺ຐເປນ຺ຕຸ. ຄຸຍ຺ຫປ຺ປກາສິເຍສູຕິ ຄຸຍ຺ເຫສຸປິ ປກາສິເຍສຸປິ ອຕ຺ເຖສຸ ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ມໍ ເກຈິ ມາ ອຸປຄຈ຺ຉຸໍ. ອຕ຺ເຖຕິ ອຕ຺ຖກຣເຓ ວິນິຈ຺ຉຍຏ຺ຐາເນ. ນິສີທນ຺ຕູຕິ ມຍາ ກຕ຺ຕພ຺ພກິຈ຺ຈສ຺ສ ກຣຓຕ຺ຖໍ ເສສອມຈ຺ເຈຫິ ສທ຺ຘິໍ ນິສີທນ຺ຕູຕິ.

໑໒໒໒.

‘‘ຕໂຕ ທ຺ເວສຕ຺ຕຣຕ຺ຕສ຺ສ, ເວເທຫສ຺ສຕ຺ຣຊາ ປິຍາ;

ຣາຊຘີຕາ ຣຸຈາ ນາມ, ຘາຕິມາຕຣມພ຺ຣວິ.

໑໒໒໓.

‘‘ອລງ຺ກໂຣຖ ມໍ ຂິປ຺ປໍ, ສຂິໂຍ ຈາລງ຺ກໂຣນ຺ຕຸ ເມ;

ສຸເວ ປນ຺ນຣໂສ ທິພ຺ໂຍ, ຄຈ຺ຉໍ ອິສ຺ສຣສນ຺ຕິເກ.

໑໒໒໔.

‘‘ຕສ຺ສາ ມາລ຺ຍໍ ອຠິຫຣິໍສຸ, ຈນ຺ທນຎ຺ຈ ມຫາຣຫໍ;

ມຓິສງ຺ຂມຸຕ຺ຕາຣຕນໍ, ນານາຣຕ຺ເຕ ຈ ອມ຺ພເຣ.

໑໒໒໕.

‘‘ຕຎ຺ຈ ໂສຓ຺ຓມເຍ ປີເຐ, ນິສິນ຺ນໍ ພຫຸກິຕ຺ຖິໂຍ;

ປຣິກິຣິຍ ອໂສຠິໍສຸ, ຣຸຈໍ ຣຸຈິຣວຓ຺ຓິນິ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕໂຕຕິ ຕໂຕ ຣຎ຺ໂຎ ກາມປງ຺ເກ ລຄ຺ຄິຕທິວສໂຕ ປຏ຺ຐາຍ. ທ຺ເວສຕ຺ຕຣຕ຺ຕສ຺ສາຕິ ຈຸທ຺ທສເມ ທິວເສ. ຘາຕິມາຕຣມພ຺ຣວີຕິ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕຸກາມາ ຫຸຕ຺ວາ ຘາຕິມາຕຣມາຫ. ສາ ກິຣ ຈາຕຸທ຺ທເສ ຈາຕຸທ຺ທເສ ປຎ຺ຈສຕກຸມາຣິກາຫິ ປຣິວຸຕາ ຘາຕິຄຓໍ ອາທາຍ ມຫນ຺ເຕນ ສິຣິວິລາເສນ ອຕ຺ຕໂນ ສຕ຺ຕຠູມິກາ ຣຕິວຑ຺ຒນປາສາທາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ປິຕຸ ທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ຈນ຺ທກປາສາທໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ອຖ ນໍ ປິຕາ ທິສ຺ວາ ຕຸຏ຺ຐມານໂສ ຫຸຕ຺ວາ ມຫາສກ຺ກາຣໍ ກາເຣຕ຺ວາ ອຸຍ຺ໂຍເຊນ຺ໂຕ ‘‘ອມ຺ມ, ທານໍ ເທຫີ’’ຕິ ສຫສ຺ສໍ ທຕ຺ວາ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕິ. ສາ ອຕ຺ຕໂນ ນິເວສນໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸນທິວເສ ອຸໂປສຖິກາ ຫຸຕ຺ວາ ກປຓທ຺ຘິກວຓິພ຺ພກຍາຈການໍ ມຫາທານໍ ເທຕິ. ຣຎ຺ຎາ ກິຣສ຺ສາ ເອໂກ ຊນປໂທປິ ທິນ຺ໂນ. ຕໂຕ ອາເຍນ ສພ຺ພກິຈ຺ຈານິ ກໂຣຕິ. ຕທາ ປນ ‘‘ຣຎ຺ຎາ ກິຣ ຄຸຓໍ ອາຊີວກໍ ນິສ຺ສາຍ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ຄຫິຕ’’ນ຺ຕິ ສກລນຄເຣ ເອກໂກລາຫລໍ ອໂຫສິ. ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ຣຸຈາຍ ຘາຕິໂຍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊຘີຕາຍ ອາໂຣຈຍິໍສຸ ‘‘ອຍ຺ເຍ, ປິຕຣາ ກິຣ ເຕ ອາຊີວກສ຺ສ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ຄຫິຕໍ, ໂສ ກິຣ ຈຕູສຸ ນຄຣທ຺ວາເຣສຸ ທານສາລາໂຍ ວິທ຺ຘໍສາເປຕ຺ວາ ປຣປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ຈ ກຸມາຣິກາໂຍ ຈ ປສຍ຺ຫກາເຣນ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ ອາຓາເປຕິ, ຣຊ຺ຊໍ ນ ວິຈາເຣຕິ, ກາມມຕ຺ໂຕເຍວ ກິຣ ຊາໂຕ’’ຕິ. ສາ ຕໍ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ອນຕ຺ຕມນາ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ກຖຎ຺ຫິ ນາມ ເມ ຕາໂຕ ອປຄຕສຸກ຺ກຘມ຺ມໍ ນິລ຺ລຊ຺ຊໍ ນຄ຺ຄໂຠຄ຺ຄໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິສ຺ສຕິ, ນນຸ ຘມ຺ມິກສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ກມ຺ມວາທິໂນ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ ສິຍາ, ຐເປຕ຺ວາ ໂຂ ປນ ມໍ ອຎ຺ໂຎ ມຍ຺ຫໍ ປິຕຣໍ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນາ ອປເນຕ຺ວາ ສມ຺ມາທສ຺ສເນ ປຕິຏ຺ຐາເປຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ອຫຎ຺ຫິ ອຕີຕາ ສຕ຺ຕ, ອນາຄຕາ ສຕ຺ຕາຕິ ຈຸທ຺ທສ ຊາຕິໂຍ ອນຸສ຺ສຣາມິ, ຕສ຺ມາ ປຸພ຺ເພ ມຍາ ກຕໍ ປາປກມ຺ມໍ ກເຖຕ຺ວາ ປາປກມ຺ມສ຺ສ ຜລໍ ທສ຺ເສນ຺ຕີ ມມ ປິຕຣໍ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນາ ໂມເຈສ຺ສາມິ. ສເຈ ປນ ອຊ຺ເຊວ ຄມິສ຺ສາມິ, ອຖ ມໍ ປິຕາ ‘ອມ຺ມ, ຕ຺ວໍ ປຸພ຺ເພ ອຑ຺ຒມາເສ ອາຄຈ຺ຉສິ, ອຊ຺ຊ ກສ຺ມາ ເອວໍ ລຫຸ ອາຄຕາສີ’ຕິ ວກ຺ຂຕິ. ຕຕ຺ຣ ສເຈ ອຫໍ ‘ຕຸມ຺ເຫຫິ ກິຣ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ຄຫິຕ’ນ຺ຕິ ສຸຕ຺ວາ ‘ອາຄຕມ຺ຫີ’ຕິ ວກ຺ຂາມິ, ນ ເມ ວຈນໍ ຄຣຸໍ ກຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ມາ ອຊ຺ຊ ອຄນ຺ຕ຺ວາ ອິໂຕ ຈຸທ຺ທສເມ ທິວເສ ກາຬປກ຺ເຂເຍວ ກິຎ຺ຈິ ອຊານນ຺ຕີ ວິຍ ປຸພ຺ເພ ຄມນາກາເຣນ຺ເຕວ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອາຄມນກາເລ ທານວຕ຺ຕຕ຺ຖາຍ ສຫສ຺ສໍ ຍາຈິສ຺ສາມິ, ຕທາ ເມ ປິຕາ ທິຏ຺ຐິຍາ ຄຫິຕຠາວໍ ກເຖສ຺ສຕິ. ອຖ ນໍ ອຫໍ ອຕ຺ຕໂນ ພເລນ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ຉຑ຺ຑາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕສິ. ຕສ຺ມາ ຈຸທ຺ທສເມ ທິວເສ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕຸກາມາ ຫຸຕ຺ວາ ເອວມາຫ.

ຕຕ຺ຖ ສຂິໂຍ ຈາຕິ ສຫາຍິກາໂຍປິ ເມ ປຎ຺ຈສຕາ ກຸມາຣິກາໂຍ ເອກາເຍກໍ ອສທິສໍ ກຕ຺ວາ ນານາລງ຺ກາເຣຫິ ນານາວຓ຺ເຓຫິ ປຸປ຺ຜຄນ຺ຘວິເລປເນຫິ ອລງ຺ກໂຣນ຺ຕູຕິ. ທິພ຺ໂຍຕິ ທິພ຺ພສທິໂສ, ເທວຕາສນ຺ນິປາຕປຏິມຓ຺ຑິໂຕຕິປິ ທິພ຺ໂພ. ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ມມ ທານວຕ຺ຕໍ ອາຫຣາເປຕຸໍ ວິເທຫິສ຺ສຣສ຺ສ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ຄມິສ຺ສາມີຕິ. ອຠິຫຣິໍສູຕິ ໂສຬສຫິ ຄນ຺ໂຘທກຆເຏຫິ ນ຺ຫາເປຕ຺ວາ ມຓ຺ຑນຕ຺ຖາຍ ອຠິຫຣິໍສຸ. ປຣິກິຣິຍາຕິ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ. ອໂສຠິໍສູຕິ ສຸຊໍ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ຐິຕາ ເທວກຎ຺ຎາ ວິຍ ຕໍ ທິວສໍ ອຕິວິຍ ອໂສຠິໍສູຕິ.

໑໒໒໖.

‘‘ສາ ຈ ສຂິມຊ຺ຌຄຕາ, ສພ຺ພາຠຣຓຠູສິຕາ;

ສເຕຣຕາ ອພ຺ຠມິວ, ຈນ຺ທກໍ ປາວິສີ ຣຸຈາ.

໑໒໒໗.

‘‘ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ເວເທຫໍ, ວນ຺ທິຕ຺ວາ ວິນເຍ ຣຕໍ;

ສຸວຓ຺ຓຂຈິເຕ ປີເຐ, ເອກມນ຺ຕໍ ອຸປາວິສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸປາວິສີຕິ ປິຕຸ ວສນຏ຺ຐານໍ ຈນ຺ທກປາສາທໍ ປາວິສິ. ສຸວຓ຺ຓຂຈິເຕຕິ ສຕ຺ຕຣຕນຂຈິເຕ ສຸວຓ຺ຓມເຍ ປີເຐ.

໑໒໒໘.

‘‘ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວານ ເວເທໂຫ, ອຈ຺ຉຣານໍວ ສງ຺ຄມໍ;

ຣຸຈໍ ສຂິມຊ຺ຌຄຕໍ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.

໑໒໒໙.

‘‘‘ກຈ຺ຈິ ຣມສິ ປາສາເທ, ອນ຺ໂຕໂປກ຺ຂຣຓິໍ ປຕິ;

ກຈ຺ຈິ ພຫຸວິຘໍ ຂຊ຺ຊໍ, ສທາ ອຠິຫຣນ຺ຕິ ເຕ.

໑໒໓໐.

‘ກຈ຺ຈິ ພຫຸວິຘໍ ມາລ຺ຍໍ, ໂອຈິນິຕ຺ວາ ກຸມາຣິໂຍ;

ຆຣເກ ກໂຣຖ ປຈ຺ເຈກໍ, ຂິຑ຺ຑາຣຕິຣຕາ ມຸຫຸໍ.

໑໒໓໑.

‘ເກນ ວາ ວິກລໍ ຕຸຍ຺ຫໍ, ກິໍ ຂິປ຺ປໍ ອາຫຣນ຺ຕິ ເຕ;

ມໂນ ກຣສ຺ສຸ ກຸຑ຺ຑມຸຂີ, ອປິ ຈນ຺ທສມມ຺ຫິປີ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສງ຺ຄມນ຺ຕິ ອຈ຺ຉຣານໍ ສງ຺ຄມໍ ວິຍ ສມາຄມໍ ທິສ຺ວາ. ປາສາເທຕິ ອມ຺ມ ມຍາ ຕຸຍ຺ຫໍ ເວຊຍນ຺ຕສທິໂສ ຣຕິວຑ຺ຒນປາສາໂທ ກາຣິໂຕ, ກຈ຺ຈິ ຕຕ຺ຖ ຣມສິ. ອນ຺ໂຕໂປກ຺ຂຣຓິໍ ປຕີຕິ ອນ຺ໂຕວຕ຺ຖຸສ຺ມິຎ຺ເຎວ ເຕ ມຍາ ນນ຺ທາໂປກ຺ຂຣຓີປຏິຠາຄາໂປກ຺ຂຣຓີ ກາຣິຕາ, ກຈ຺ຈິ ຕໍ ໂປກ຺ຂຣຓິໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸທກກີຬໍ ກີຬນ຺ຕີ ຣມສິ. ມາລ຺ຍນ຺ຕິ ອມ຺ມ, ອຫໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ເທວສິກໍ ປຎ຺ຈວີສຕິ ປຸປ຺ຜສມຸຄ຺ເຄ ປຫິຓາມິ, ກຈ຺ຈິ ຕຸມ຺ເຫ ສພ຺ພາປິ ກຸມາຣິກາໂຍ ຕໍ ມາລ຺ຍໍ ໂອຈິນິຕ຺ວາ ຄນ຺ຖິຕ຺ວາ ອຠິຓ຺ຫໍ ຂິຑ຺ຑາຣຕິຣຕາ ຫຸຕ຺ວາ ປຈ຺ເຈກໍ ຆຣເກ ກໂຣຖ, ‘‘ອິທໍ ສຸນ຺ທຣໍ, ອິທໍ ສຸນ຺ທຣຕຣ’’ນ຺ຕິ ປາຏິເຍກ຺ກໍ ສາຣມ຺ເຠນ ວາຍປຸປ຺ຜຆຣການິ ປຸປ຺ຜຄພ຺ເຠ ຈ ປຸປ຺ຜາສນປຸປ຺ຜສຍນານິ ຈ ກຈ຺ຈິ ກໂຣຖາຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ.

ວິກລນ຺ຕິ ເວກລ຺ລໍ. ມໂນ ກຣສ຺ສູຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປາເທຫິ. ກຸຑ຺ຑມຸຂີຕິ ສາສປກກ຺ເກຫິ ປສາທິຕມຸຂຕາຍ ຕໍ ເອວມາຫ. ອິຕ຺ຖິໂຍ ຫິ ມຸຂວຓ຺ຓໍ ປສາເທນ຺ຕິໂຍ ທຸຏ຺ຐໂລຫິຕມຸຂທູສິຕປີຬກາຫຣຓຕ຺ຖໍ ປຐມໍ ສາສປກກ຺ເກນ ມຸຂໍ ວິລິມ຺ປນ຺ຕິ, ຕໂຕ ໂລຫິຕສ຺ສ ສມກຣຓຕ຺ຖໍ ມຕ຺ຕິກາກກ຺ເກນ, ຕໂຕ ຉວິປສາທນຕ຺ຖໍ ຕິລກກ຺ເກນ. ຈນ຺ທສມມ຺ຫິປີຕິ ຈນ຺ທໂຕ ທຸລ຺ລຠຕໂຣ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕາທິເສປິ ຣຸຈິໍ ກຕ຺ວາ ມມາຈິກ຺ຂ, ສມ຺ປາເທສ຺ສາມິ ເຕຕິ.

໑໒໓໒.

‘‘ເວເທຫສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ຣຸຈາ ປິຕຣ ມພ຺ຣວິ;

‘ສພ຺ພເມຕໍ ມຫາຣາຊ, ລພ຺ຠຕິສ຺ສຣສນ຺ຕິເກ.

໑໒໓໓.

‘ສຸເວ ປນ຺ນຣໂສ ທິພ຺ໂຍ, ສຫສ຺ສໍ ອາຫຣນ຺ຕຸ ເມ;

ຍຖາທິນ຺ນຎ຺ຈ ທສ຺ສາມິ, ທານໍ ສພ຺ພວຓີສ຺ວຫ’’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພວຓີສ຺ວຫນ຺ຕິ ສພ຺ພວຓິພ຺ພເກສຸ ອຫໍ ທສ຺ສາມິ.

໑໒໓໔.

‘‘ຣຸຈາຍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ຣາຊາ ອງ຺ຄຕິ ມພ຺ຣວິ;

‘ພຫຸໍ ວິນາສິຕໍ ວິຕ຺ຕໍ, ນິຣຕ຺ຖໍ ອຜລໍ ຕຍາ.

໑໒໓໕.

‘ອຸໂປສເຖ ວສໍ ນິຈ຺ຈໍ, ອນ຺ນປານໍ ນ ຠຸຎ຺ຊສິ;

ນິຍເຕຕໍ ອຠຸຕ຺ຕພ຺ພໍ, ນຕ຺ຖິ ປຸຎ຺ຎໍ ອຠຸຎ຺ຊໂຕ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອງ຺ຄຕິ ມພ຺ຣວີຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ໂສ ອງ຺ຄຕິຣາຊາ ປຸພ຺ເພ ອຍາຈິໂຕປິ ‘‘ອມ຺ມ, ທານໍ ເທຫີ’’ຕິ ສຫສ຺ສໍ ທຕ຺ວາ ຕໍ ທິວສໍ ຍາຈິໂຕປິ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນສ຺ສ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ອທຕ຺ວາ ອິທໍ ‘‘ພຫຸໍ ວິນາສິຕ’’ນ຺ຕິອາທິວຈນໍ ອພ຺ຣວິ. ນິຍເຕຕໍ ອຠຸຕ຺ຕພ຺ພນ຺ຕິ ເອຕໍ ນິຍຕິວເສນ ຕຍາ ອຠຸຎ຺ຊິຕພ຺ພໍ ຠວິສ຺ສຕິ, ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕານມ຺ປິ ອຠຸຎ຺ຊນ຺ຕານມ຺ປິ ປຸຎ຺ຎໍ ນຕ຺ຖິ. ສພ຺ເພ ຫິ ຈຸລ຺ລາສີຕິມຫາກປ຺ເປ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາວ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ.

໑໒໓໖.

‘‘ພີຊໂກປິ ຫິ ສຸຕ຺ວານ, ຕທາ ກສ຺ສປຠາສິຕໍ;

‘ປສ຺ສສນ຺ໂຕ ມຸຫຸໍ ອຸຓ຺ຫໍ, ຣຸທໍ ອສ຺ສູນິ ວຕ຺ຕຍິ.

໑໒໓໗.

‘ຍາວ ຣຸເຈ ຊີວມານາ, ມາ ຠຕ຺ຕມປນາມຍິ;

ນຕ຺ຖິ ຠທ຺ເທ ປໂຣ ໂລໂກ, ກິໍ ນິຣຕ຺ຖໍ ວິຫຎ຺ຎສີ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ພີຊໂກປີຕິ ພີຊໂກປິ ປຸພ຺ເພ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ນິສ຺ສນ຺ເທນ ທາສິກຸຈ຺ຉິຍໍ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕຕິ ພີຊກວຕ຺ຖຸມ຺ປິສ຺ສາ ອຸທາຫຣຓຕ຺ຖໍ ອາຫຣິ. ນຕ຺ຖິ ຠທ຺ເທຕິ ຠທ຺ເທ, ຄຸຓາຈຣິໂຍ ເອວມາຫ ‘‘ນຕ຺ຖິ ອຍໍ ໂລໂກ, ນຕ຺ຖິ ປໂຣ ໂລໂກ, ນຕ຺ຖິ ມາຕາ, ນຕ຺ຖິ ປິຕາ, ນຕ຺ຖິ ສຕ຺ຕາ ໂອປປາຕິກາ, ນຕ຺ຖິ ໂລເກ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສມ຺ມຄ຺ຄຕາ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ນາ’’ຕິ. ປຣໂລເກ ຫິ ສຕິ ອິຘໂລໂກປິ ນາມ ຠເວຍ຺ຍ, ໂສເຍວ ຈ ນຕ຺ຖິ. ມາຕາປິຕູສຸ ສນ຺ເຕສຸ ປຸຕ຺ຕຘີຕໂຣ ນາມ ຠເວຍ຺ຍູອຸໍ, ເຕເຍວ ຈ ນຕ຺ຖິ. ຘມ຺ເມ ສຕິ ຘມ຺ມິກສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຠເວຍ຺ຍູໍ, ເຕເຍວ ຈ ນຕ຺ຖິ. ກິໍ ທານໍ ເທນ຺ຕີ ສີລໍ ຣກ຺ຂນ຺ຕີ ນິຣຕ຺ຖໍ ວິຫຎ຺ຎສີຕິ.

໑໒໓໘.

‘‘ເວເທຫສ຺ສ ວໂຈ ສຸຕ຺ວາ, ຣຸຈາ ຣຸຈິຣວຓ຺ຓິນີ;

ຊານໍ ປຸພ຺ພາປຣໍ ຘມ຺ມໍ, ປິຕຣໍ ເອຕທພ຺ຣວິ.

໑໒໓໙.

‘ສຸຕເມວ ປຸເຣ ອາສິ, ສກ຺ຂິ ທິຏ຺ຐມິທໍ ມຍາ;

ພາລູປເສວີ ໂຍ ໂຫຕິ, ພາໂລວ ສມປຊ຺ຊຖ.

໑໒໔໐.

‘ມູຬ຺ໂຫ ຫິ ມູຬ຺ຫມາຄມ຺ມ, ຠິຍ຺ໂຍ ໂມຫໍ ນິຄຈ຺ຉຕິ;

ປຕິຣູປໍ ອລາເຕນ, ພີຊເກນ ຈ ມຸຍ຺ຫິຕຸ’’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸພ຺ພາປຣໍ ຘມ຺ມນ຺ຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ປິຕຸ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ຣຸຈາ ຣາຊຘີຕາ ອຕີເຕ ສຕ຺ຕຊາຕິວເສນ ປຸພ຺ພຘມ຺ມໍ, ອນາຄເຕ ສຕ຺ຕຊາຕິວເສນ ອນາຄຕຘມ຺ມຎ຺ຈ ຊານນ຺ຕີ ປິຕຣໍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໂຕ ໂມເຈຕຸກາມາ ເອຕໍ ‘‘ສຸຕເມວາ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ສມປຊ຺ຊຖາຕິ ໂຍ ປຸຄ຺ຄໂລ ພາລູປເສວີ ໂຫຕິ, ໂສ ພາໂລວ ສມປຊ຺ຊຕີຕິ ເອຕໍ ມຍາ ປຸພ຺ເພ ສຸຕເມວ, ອຊ຺ຊ ປນ ປຈ຺ຈກ຺ຂໂຕ ທິຏ຺ຐໍ. ມູຬ຺ໂຫຕິ ມຄ຺ຄມູຬ຺ຫໍ ອາຄມ຺ມ ມຄ຺ຄມູຬ຺ໂຫ ວິຍ ທິຏ຺ຐິມູຬ຺ຫໍ ອາຄມ຺ມ ທິຏ຺ຐິມູຬ຺ໂຫປິ ອຸຕ຺ຕຣິ ໂມຫໍ ນິຄຈ຺ຉຕິ, ມູຬ຺ຫຕໂຣ ໂຫຕິ. ອລາເຕນາຕິ ເທວ, ຕຸມ຺ເຫຫິ ຊາຕິໂຄຕ຺ຕກຸລປເທສອິສ຺ສຣິຍປຸຎ຺ຎປຎ຺ຎາຫີເນນ ອລາຕເສນາປຕິນາ ອຈ຺ຈນ຺ຕຫີເນນ ທຸປ຺ປຎ຺ເຎນ ພີຊກທາເສນ ຈ ຄາມທາຣກສທິສໍ ອຫິຣິກໍ ພາລໍ ຄຸຓໍ ອາຊີວກໍ ອາຄມ຺ມ ມຸຍ຺ຫິຕຸໍ ປຕິຣູປໍ ອນຸຈ຺ຉວິກໍ. ກິໍ ເຕ ນ ມຸຍ຺ຫິສ຺ສນ຺ຕີຕິ?

ເອວໍ ເຕ ອຸໂຠປິ ຄຣຫິຕ຺ວາ ທິຏ຺ຐິໂຕ ໂມເຈຕຸກາມຕາຍ ປິຕຣໍ ວຓ຺ເຓນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໒໔໑.

‘‘ຕ຺ວຎ຺ຈ ເທວາສິ ສປ຺ປຎ຺ໂຎ, ຘີໂຣ ອຕ຺ຖສ຺ສ ໂກວິໂທ;

ກຖໍ ພາເລຠິ ສທິສໍ, ຫີນທິຏ຺ຐິໍ ອຸປາຄມິ.

໑໒໔໒.

‘‘ສເຈປິ ສໍສາຣປເຖນ ສຸຊ຺ຌຕິ, ນິຣຕ຺ຖິຍາ ປພ຺ພຊ຺ຊາ ຄຸຓສ຺ສ;

ກີໂຏວ ອຄ຺ຄິໍ ຊລິຕໍ ອປາປຕໍ, ອຸປປຊ຺ຊຕິ ໂມຫມູຬ຺ໂຫ ນຄ຺ຄຠາວໍ.

໑໒໔໓.

‘‘ສໍສາຣສຸທ຺ຘີຕິ ປຸເຣ ນິວິຏ຺ຐາ, ກມ຺ມໍ ວິທູເສນ຺ຕິ ພຫູ ອຊານໍ;

ປຸພ຺ເພ ກລີ ທຸຄ຺ຄຫິໂຕວນຕ຺ຖາ, ທຸມ຺ໂມຈຍາ ພລິສາ ອມ຺ພຸໂຊວາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສປ຺ປຎ຺ໂຎຕິ ຍສວຍປຸຎ຺ຎຕິຕ຺ຖາວາສໂຍນິໂສມນສິກາຣສາກຈ຺ຉາວເສນ ລທ຺ຘາຍ ປຎ຺ຎາຍ ສປ຺ປຎ຺ໂຎ, ເຕເນວ ກາຣເຓນ ຘີໂຣ, ຘີຣຕາຍ ອຕ຺ຖານຕ຺ຖສ຺ສ ກາຣຓາກາຣຓສ຺ສ ໂກວິໂທ. ພາເລຠິ ສທິສນ຺ຕິ ຍຖາ ເຕ ພາລາ ອຸປຄຕາ, ຕຖາ ກຖໍ ຕ຺ວໍ ຫີນທິຏ຺ຐິໍ ອຸປຄໂຕ. ອປາປຕນ຺ຕິ ອປິ ອາປຕໍ, ປຕນ຺ໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ຕາຕ, ສໍສາເຣນ ສຸທ຺ຘີຕິ ລທ຺ຘິຍາ ສຕິ ຍຖາ ປຏງ຺ຄກີໂຏ ຣຕ຺ຕິຠາເຄ ຊລິຕໍ ອຄ຺ຄິໍ ທິສ຺ວາ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ອຊານິຕ຺ວາ ໂມເຫນ ຕຕ຺ຖ ປຕນ຺ໂຕ ມຫາທຸກ຺ຂໍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ຕຖາ ຄຸໂຓປິ ປຎ຺ຈ ກາມຄຸເຓ ປຫາຍ ໂມຫມູຬ຺ໂຫ ນິຣສ຺ສາທໍ ນຄ຺ຄຠາວໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ.

ປຸເຣ ນິວິຏ຺ຐາຕິ ຕາຕ, ສໍສາເຣນ ສຸທ຺ຘີຕິ ກສ຺ສຈິ ວຈນໍ ອສຸຕ຺ວາ ປຐມເມວ ນິວິຏ຺ໂຐ ນຕ຺ຖິ, ສຸກຕທຸກ຺ກຏານໍ ກມ຺ມານໍ ຜລນ຺ຕິ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ພຫູ ຊນາ ອຊານນ຺ຕາ ກມ຺ມໍ ວິທູເສນ຺ຕາ ກມ຺ມຜລມ຺ປິ ວິທູເສນ຺ຕິເຍວ, ເອວໍ ເຕສໍ ປຸພ຺ເພ ຄຫິໂຕ ກລິ ປຣາຊຍຄາໂຫ ທຸຄ຺ຄຫິໂຕວ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ທຸມ຺ໂມຈຍາ ພລິສາ ອມ຺ພຸໂຊວາຕິ ເຕ ປນ ເອວໍ ອຊານນ຺ຕາ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສເນນ ອນຕ຺ຖໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຐິຕາ ພາລາ ຍຖາ ນາມ ພລິສໍ ຄິລິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ມຈ຺ໂຉ ພລິສາ ທຸມ຺ໂມຈໂຍ ໂຫຕິ, ເອວໍ ຕມ຺ຫາ ອນຕ຺ຖາ ທຸມ຺ໂມຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ.

ອຸຕ຺ຕຣິປິ ອຸທາຫຣຓໍ ອາຫຣນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໒໔໔.

‘‘ອຸປມໍ ເຕ ກຣິສ຺ສາມິ, ມຫາຣາຊ ຕວຕ຺ຖິຍາ;

ອຸປມາຍ ມິເຘກຈ຺ເຈ, ອຕ຺ຖໍ ຊານນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາ.

໑໒໔໕.

‘‘ວາຓິຊານໍ ຍຖາ ນາວາ, ອປ຺ປມາຓຠຣາ ຄຣຸ;

ອຕິຠາຣໍ ສມາທາຍ, ອຓ຺ຓເວ ອວສີທຕິ.

໑໒໔໖.

‘‘ເອວເມວ ນໂຣ ປາປໍ, ໂຖກໍ ໂຖກມ຺ປິ ອາຈິນໍ;

ອຕິຠາຣໍ ສມາທາຍ, ນິຣເຍ ອວສີທຕິ.

໑໒໔໗.

‘‘ນ ຕາວ ຠາໂຣ ປຣິປູໂຣ, ອລາຕສ຺ສ ມຫີປຕິ;

ອາຈິນາຕິ ຈ ຕໍ ປາປໍ, ເຍນ ຄຈ຺ຉຕິ ທຸຄ຺ຄຕິໍ.

໑໒໔໘.

‘‘ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ກຕໍ ປຸຎ຺ຎໍ, ອລາຕສ຺ສ ມຫີປຕິ;

ຕສ຺ເສວ ເທວ ນິສ຺ສນ຺ໂທ, ຍຎ຺ເຈໂສ ລຠເຕ ສຸຂໍ.

໑໒໔໙.

‘‘ຂີຍເຕ ຈສ຺ສ ຕໍ ປຸຎ຺ຎໍ, ຕຖາ ຫິ ອຄຸເຓ ຣໂຕ;

ອຸຊຸມຄ຺ຄໍ ອວຫາຍ, ກຸມ຺ມຄ຺ຄມນຸຘາວຕິ.

໑໒໕໐.

‘‘ຕຸລາ ຍຖາ ປຄ຺ຄຫິຕາ, ໂອຫິເຕ ຕຸລມຓ຺ຑເລ;

ອຸນ຺ນເມຕິ ຕຸລາສີສໍ, ຠາເຣ ໂອໂຣປິເຕ ສຕິ.

໑໒໕໑.

‘‘ເອວເມວ ນໂຣ ປຸຎ຺ຎໍ, ໂຖກໍ ໂຖກມ຺ປິ ອາຈິນໍ;

ສຄ຺ຄາຕິມາໂນ ທາໂສວ, ພີຊໂກ ສາຕເວ ຣໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນິຣເຍຕິ ອຏ຺ຐວິເຘ ມຫານິຣເຍ, ໂສຬສວິເຘ ອຸສ຺ສທນິຣເຍ, ໂລກນ຺ຕຣນິຣເຍ ຈ. ຠາໂຣຕິ ຕາຕ, ນ ຕາວ ອລາຕສ຺ສ ອກຸສລຠາໂຣ ປູຣຕິ. ຕສ຺ເສວາຕິ ຕສ຺ສ ປຸພ຺ເພ ກຕສ຺ສ ປຸຎ຺ຎສ຺ເສວ ນິສ຺ສນ຺ໂທ, ຍໍ ໂສ ອລາຕເສນາປຕິ ອຊ຺ຊ ສຸຂໍ ລຠຕິ. ນ ຫິ ຕາຕ, ເອຕໍ ໂຄຆາຕກກມ຺ມສ຺ສ ຜລໍ. ປາປກມ຺ມສ຺ສ ຫິ ນາມ ວິປາໂກ ອິຏ຺ໂຐ ກນ຺ໂຕ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ອຏ຺ຐານເມຕໍ. ອຄຸເຓ ຣໂຕຕິ ຕຖາເຫສ ອິທານິ ອກຸສລກມ຺ເມ ຣໂຕ. ອຸຊຸມຄ຺ຄນ຺ຕິ ທສກຸສລກມ຺ມປຖມຄ຺ຄໍ. ກຸມ຺ມຄ຺ຄນ຺ຕິ ນິຣຍຄາມິອກຸສລມຄ຺ຄໍ.

ໂອຫິເຕ ຕຸລມຓ຺ຑເລຕິ ຠຓ຺ຑປຏິຈ຺ຉນຕ຺ຖາຍ ຕຸລມຓ຺ຑເລ ລຄ຺ເຄຕ຺ວາ ຐປິເຕ. ອຸນ຺ນເມຕີຕິ ອຸທ຺ຘໍ ອຸກ຺ຂິປຕິ. ອາຈິນນ຺ຕິ ໂຖກໍ ໂຖກມ຺ປິ ປຸຎ຺ຎໍ ອາຈິນນ຺ໂຕ ປາປຠາຣໍ ໂອຕາເຣຕ຺ວາ ນໂຣ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມສ຺ສ ສີສໍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ເທວໂລກໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ສຄ຺ຄາຕິມາໂນຕິ ສຄ຺ເຄ ອຕິມາໂນ ສຄ຺ຄສມ຺ປາປເກ ສາຕຜເລ ກລ຺ຍາຓກມ຺ເມ ອຠິຣໂຕ. ‘‘ສຄ຺ຄາຘິມາໂນ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ສຄ຺ຄໍ ອຘິກາຣໍ ກຕ຺ວາ ຐິຕຈິຕ຺ໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສາຕເວ ຣໂຕຕິ ເອສ ພີຊກທາໂສ ສາຕເວ ມຘຸຣວິປາເກ ກຸສລຘມ຺ເມເຍວ ຣໂຕ. ໂສ ອິມສ຺ສ ປາປກມ຺ມສ຺ສ ຂີຓກາເລ, ກລ຺ຍາຓກມ຺ມສ຺ສ ຜເລນ ເທວໂລເກ ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສຕິ.

ຍຎ຺ເຈສ ອິທານິ ທາສຕ຺ຕໍ ອຸປຄໂຕ, ນ ຕໍ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມສ຺ສ ຜເລນ. ທາສຕ຺ຕສໍວຕ຺ຕນິກຎ຺ຫິສ຺ສ ປຸພ຺ເພ ກຕໍ ປາປໍ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ນິຏ຺ຐເມຕ຺ຖ ຄນ຺ຕພ຺ພນ຺ຕິ ອິມມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໒໕໒.

‘‘ຍມຊ຺ຊ ພີຊໂກ ທາໂສ, ທຸກ຺ຂໍ ປສ຺ສຕິ ອຕ຺ຕນິ;

ປຸພ຺ເພວສ຺ສ ກຕໍ ປາປໍ, ຕເມໂສ ປຏິເສວຕິ.

໑໒໕໓.

‘‘ຂີຍເຕ ຈສ຺ສ ຕໍ ປາປໍ, ຕຖາ ຫິ ວິນເຍ ຣໂຕ;

ກສ຺ສປຎ຺ຈ ສມາປຊ຺ຊ, ມາ ເຫວຸປ຺ປຖມາຄມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມາ ເຫວຸປ຺ປຖມາຄມາຕິ ຕາຕ, ຕ຺ວໍ ອິມໍ ນຄ຺ຄໍ ກສ຺ສປາຊີວກໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ມາ ເຫວ ນິຣຍຄາມິໍ ອຸປ຺ປຖໍ ອຄມາ, ມາ ປາປມກາສີຕິ ປິຕຣໍ ໂອວທຕິ.

ອິທານິສ຺ສ ປາປູປເສວນາຍ ໂທສໍ ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕູປເສວນາຍ ຈ ຄຸຓໍ ທສ຺ເສນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໒໕໔.

‘‘ຍໍ ຍຎ຺ຫິ ຣາຊ ຠຊຕິ, ສນ຺ຕໍ ວາ ຍທິ ວາ ອສໍ;

ສີລວນ຺ຕໍ ວິສີລໍ ວາ, ວສໍ ຕສ຺ເສວ ຄຈ຺ຉຕິ.

໑໒໕໕.

‘‘ຍາທິສໍ ກຸຣຸເຕ ມິຕ຺ຕໍ, ຍາທິສໍ ຈູປເສວຕິ;

ໂສປິ ຕາທິສໂກ ໂຫຕິ, ສຫວາໂສ ຫິ ຕາທິໂສ.

໑໒໕໖.

‘‘ເສວມາໂນ ເສວມານໍ, ສມ຺ຜຸຏ຺ໂຐ ສມ຺ຜຸສໍ ປຣໍ;

ສໂຣ ທິທ຺ໂຘ ກລາປໍວ, ອລິຕ຺ຕມຸປລິມ຺ປຕິ;

ອຸປເລປຠຍາ ຘີໂຣ, ເນວ ປາປສຂາ ສິຍາ.

໑໒໕໗.

‘‘ປູຕິມຈ຺ຉໍ ກຸສຄ຺ເຄນ, ໂຍ ນໂຣ ອຸປນຍ຺ຫຕິ;

ກຸສາປິ ປູຕິ ວາຍນ຺ຕິ, ເອວໍ ພາລູປເສວນາ.

໑໒໕໘.

‘‘ຕຄຣຎ຺ຈ ປລາເສນ, ໂຍ ນໂຣ ອຸປນຍ຺ຫຕິ;

ປຕ຺ຕາປິ ສຸຣຠິ ວາຍນ຺ຕິ, ເອວໍ ຘີຣູປເສວນາ.

໑໒໕໙.

‘‘ຕສ຺ມາ ປຕ຺ຕປຸຏສ຺ເສວ, ຎຕ຺ວາ ສມ຺ປາກມຕ຺ຕໂນ

ອສນ຺ເຕ ໂນປເສເວຍ຺ຍ, ສນ຺ເຕ ເສເວຍ຺ຍ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ອສນ຺ໂຕ ນິຣຍໍ ເນນ຺ຕິ, ສນ຺ໂຕ ປາເປນ຺ຕິ ສຸຄ຺ຄຕິ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສນ຺ຕໍ ວາຕິ ສປ຺ປຸຣິສໍ ວາ. ຍທິ ວາ ອສນ຺ຕິ ອສປ຺ປຸຣິສໍ ວາ. ສໂຣ ທິທ຺ໂຘ ກລາປໍວາຕິ ມຫາຣາຊ, ຍຖາ ນາມ ຫລາຫລວິສລິຕ຺ໂຕ ສໂຣ ສຣກລາເປ ຂິຕ຺ໂຕ ສພ຺ພໍ ຕໍ ວິເສນ ອລິຕ຺ຕມ຺ປິ ສຣກລາປໍ ລິມ຺ປຕິ, ວິສທິທ຺ຘເມວ ກໂຣຕິ, ເອວເມວ ປາປມິຕ຺ໂຕ ປາປໍ ເສວມາໂນ ອຕ຺ຕານໍ ເສວມານໍ ປຣໍ, ເຕນ ສມ຺ຜຸຏ຺ໂຐ ຕໍ ສມ຺ຜຸສໍ ອລິຕ຺ຕໍ ປາເປນ ປຸຣິສໍ ອຕ຺ຕນາ ເອກຊ຺ຌາສຍໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອຸປລິມ຺ປຕິ. ປູຕິ ວາຍນ຺ຕີຕິ ຕສ຺ສ ເຕ ກຸສາປິ ທຸຄ຺ຄນ຺ຘາ ວາຍນ຺ຕິ. ຕຄຣຎ຺ຈາຕິ ຕຄຣຎ຺ຈ ອຎ຺ຎຎ຺ຈ ຄນ຺ຘສມ຺ປນ຺ນໍ ຄນ຺ຘຊາຕໍ. ເອວນ຺ຕິ ເອວຣູປາ ຘີຣູປເສວນາ. ຘີໂຣ ຫິ ອຕ຺ຕານໍ ເສວມານໍ ຘີຣເມວ ກໂຣຕິ.

ຕສ຺ມາ ປຕ຺ຕປຸຏສ຺ເສວາຕິ ຍສ຺ມາ ຕຄຣາທິປລິເວຐມານານິ ປຓ຺ຓານິປິ ສຸຄນ຺ຘານິ ໂຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ປລາສປຕ຺ຕປຸຏສ຺ເສວ ປຓ຺ຑິຕູປເສວເນນ ອຫມ຺ປິ ປຓ຺ຑິໂຕ ຠວິສ຺ສາມີຕິ ເອວໍ. ຎຕ຺ວາ ສມ຺ປາກມຕ຺ຕໂນຕິ ອຕ຺ຕໂນ ປຣິປາກໍ ປຓ຺ຑິຕຠາວໍ ປຣິມາຓໍ ຎຕ຺ວາ ອສນ຺ເຕ ປຫາຍ ປຓ຺ຑິເຕ ສນ຺ເຕ ເສເວຍ຺ຍ. ‘‘ນິຣຍໍ ເນນ຺ຕີ’’ຕິ ເອຕ຺ຖ ເທວທຕ຺ຕາທີຫິ ນິຣຍໍ, ‘‘ປາເປນ຺ຕິ ສຸຄ຺ຄຕິ’’ນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ສາຣິປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖຣາທີຫິ ສຸຄຕິໍ ນີຕານໍ ວເສນ ອຸທາຫຣຓານິ ອາຫຣິຕພ຺ພານິ.

ເອວໍ ຣາຊຘີຕາ ຉຫິ ຄາຖາຫິ ປິຕຸ ຘມ຺ມໍ ກເຖຕ຺ວາ ອິທານິ ອຕີເຕ ອຕ຺ຕນາ ອນຸຠູຕໍ ທຸກ຺ຂໍ ທສ຺ເສນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໒໖໐.

‘‘ອຫມ຺ປິ ຊາຕິໂຍ ສຕ຺ຕ, ສເຣ ສໍສຣິຕຕ຺ຕໂນ;

ອນາຄຕາປິ ສຕ຺ເຕວ, ຍາ ຄມິສ຺ສໍ ອິໂຕ ຈຸຕາ.

໑໒໖໑.

‘‘ຍາ ເມ ສາ ສຕ຺ຕມີ ຊາຕິ, ອຫຸ ປຸພ຺ເພ ຊນາຘິປ;

ກມ຺ມາຣປຸຕ຺ໂຕ ມຄເຘສຸ, ອຫຸໍ ຣາຊຄເຫ ປຸເຣ.

໑໒໖໒.

‘‘ປາປໍ ສຫາຍມາຄມ຺ມ, ພຫຸໍ ປາປໍ ກຕໍ ມຍາ;

ປຣທາຣສ຺ສ ເຫເຐນ຺ໂຕ, ຈຣິມ຺ຫາ ອມຣາ ວິຍ.

໑໒໖໓.

‘‘ຕໍ ກມ຺ມໍ ນິຫິຕໍ ອຏ຺ຐາ, ຠສ຺ມຈ຺ຉນ຺ໂນວ ປາວໂກ;

ອຖ ອຎ຺ເຎຫິ ກມ຺ເມຫິ, ອຊາຍິໍ ວໍສຠູມິຍໍ.

໑໒໖໔.

‘‘ໂກສມ຺ພິຍໍ ເສຏ຺ຐິກຸເລ, ອິທ຺ເຘ ຜີເຕ ມຫທ຺ຘເນ;

ເອກປຸຕ຺ໂຕ ມຫາຣາຊ, ນິຈ຺ຈໍ ສກ຺ກຕປູຊິໂຕ.

໑໒໖໕.

‘‘ຕຕ຺ຖ ມິຕ຺ຕໍ ອເສວິສ຺ສໍ, ສຫາຍໍ ສາຕເວ ຣຕໍ;

ປຓ຺ຑິຕໍ ສຸຕສມ຺ປນ຺ນໍ, ໂສ ມໍ ອຕ຺ເຖ ນິເວສຍິ.

໑໒໖໖.

‘‘ຈາຕຸທ຺ທສິໍ ປຎ຺ຈທສິໍ, ພຫຸໍ ຣຕ຺ຕິໍ ອຸປາວສິໍ;

ຕໍ ກມ຺ມໍ ນິຫິຕໍ ອຏ຺ຐາ, ນິຘີວ ອຸທກນ຺ຕິເກ.

໑໒໖໗.

‘‘ອຖ ປາປານ ກມ຺ມານໍ, ຍເມຕໍ ມຄເຘ ກຕໍ;

ຜລໍ ປຣິຍາຄ ມໍ ປຈ຺ຉາ, ຠຸຕ຺ວາ ທຸຏ຺ຐວິສໍ ຍຖາ.

໑໒໖໘.

‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ເວເທຫ, ໂຣຣຸເວ ນິຣເຍ ຈິຣໍ;

ສກມ຺ມຸນາ ອປຈ຺ຈິສ຺ສໍ, ຕໍ ສຣໍ ນ ສຸຂໍ ລເຠ.

໑໒໖໙.

‘‘ພຫຸວສ຺ສຄເຓ ຕຕ຺ຖ, ເຂປຍິຕ຺ວາ ພຫຸໍ ທຸຂໍ;

ຠິນ຺ນາຄເຕ ອຫຸໍ ຣາຊ, ຉຄໂລ ອຸທ຺ຘຕປ຺ຜໂລ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຕ຺ຕາຕິ ມຫາຣາຊ, ອິຘໂລກປຣໂລກາ ນາມ ສຸກຕທຸກ຺ກຏານຎ຺ຈ ຜລໍ ນາມ ອຕ຺ຖິ. ນ ຫິ ສໍສາໂຣ ສຕ຺ເຕ ໂສເຘຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ, ສກມ຺ມຸນາ ເອວ ສຕ຺ຕາ ສຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ອລາຕເສນາປຕິ ຈ ພີຊກທາໂສ ຈ ເອກເມວ ຊາຕິໍ ອນຸສ຺ສຣນ຺ຕິ. ນ ເກວລໍ ເອເຕວ ຊາຕິໍ ສຣນ຺ຕິ, ອຫມ຺ປິ ອຕີເຕ ສຕ຺ຕ ຊາຕິໂຍ ອຕ຺ຕໂນ ສໍສຣິຕໍ ສຣາມິ, ອນາຄເຕປິ ອິໂຕ ຄນ຺ຕພ຺ພາ ສຕ຺ເຕວ ຊານາມິ. ຍາ ເມ ສາຕິ ຍາ ສາ ມມ ອຕີເຕ ສຕ຺ຕມີ ຊາຕິ ອາສິ. ກມ຺ມາຣປຸຕ຺ໂຕຕິ ຕາຍ ຊາຕິຍາ ອຫໍ ມຄເຘສຸ ຣາຊຄຫນຄເຣ ສຸວຓ຺ຓກາຣປຸຕ຺ໂຕ ອໂຫສິໍ.

ປຣທາຣສ຺ສ ເຫເຐນ຺ໂຕຕິ ປຣທາຣໍ ເຫເຐນ຺ຕາ ປເຣສໍ ຣກ຺ຂິຕໂຄປິເຕ ວຣຠຓ຺ເຑ ອປຣຊ຺ຌນ຺ຕາ. ອຏ຺ຐາຕິ ຕໍ ຕທາ ມຍາ ກຕໍ ປາປກມ຺ມໍ ໂອກາສໍ ອລຠິຕ຺ວາ ໂອກາເສ ສຕິ ວິປາກທາຍກໍ ຫຸຕ຺ວາ ຠສ຺ມປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ອຄ຺ຄິ ວິຍ ນິຫິຕໍ ອຏ຺ຐາສິ. ວໍສຠູມິຍນ຺ຕິ ວໍສຣຏ຺ເຐ. ເອກປຸຕ຺ໂຕຕິ ອສີຕິໂກຏິວິຠເວ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ອຫໍ ເອກປຸຕ຺ຕໂກວ ອໂຫສິໍ. ສາຕເວ ຣຕນ຺ຕິ ກລ຺ຍາຓກມ຺ເມ ອຠິຣຕໍ. ໂສ ມນ຺ຕິ ໂສ ສຫາຍໂກ ມໍ ອຕ຺ເຖ ກຸສລກມ຺ເມ ປຕິຏ຺ຐາເປສິ.

ຕໍ ກມ຺ມນ຺ຕິ ຕມ຺ປິ ເມ ກຕໍ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມໍ ຕທາ ໂອກາສໍ ອລຠິຕ຺ວາ ໂອກາເສ ສຕິ ວິປາກທາຍກໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຸທກນ຺ຕິເກ ນິຘິ ວິຍ ນິຫິຕໍ ອຏ຺ຐາສິ. ຍເມຕນ຺ຕິ ອຖ ມມ ສນ຺ຕເກສຸ ປາປກມ຺ເມສຸ ຍໍ ເອຕໍ ມຍາ ມຄເຘສຸ ປຣທາຣິກກມ຺ມໍ ກຕໍ, ຕສ຺ສ ຜລໍ ປຈ຺ຉາ ມໍ ປຣິຍາຄໍ ອຸປຄຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຍຖາ ກິໍ? ຠຸຕ຺ວາ ທຸຏ຺ຐວິສໍ ຍຖາ, ຍຖາ ສວິສໍ ໂຠຊນໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຐິຕສ຺ສ ຕໍ ທຸຏ຺ຐໍ ກກ຺ຂຬໍ ຫລາຫລໍ ວິສໍ ກຸປ຺ປຕິ, ຕຖາ ມໍ ປຣິຍາຄຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕໂຕຕິ ຕໂຕ ໂກສມ຺ພິຍໍ ເສຏ຺ຐິກຸລໂຕ. ຕໍ ສຣນ຺ຕິ ຕໍ ຕສ຺ມິໍ ນິຣເຍ ອນຸຠູຕທຸກ຺ຂໍ ສຣນ຺ຕີ ຈິຕ຺ຕສຸຂໍ ນາມ ນ ລຠາມິ, ຠຍເມວ ເມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຠິນ຺ນາຄເຕຕິ ຠິນ຺ນາຄເຕ ນາມ ຣຏ຺ເຐ. ອຸທ຺ຘຕປ຺ຜໂລຕິ ອຸທ຺ຘຕພີໂຊ.

ໂສ ປນ ຉຄລໂກ ພລສມ຺ປນ຺ໂນ ອໂຫສິ. ປິຏ຺ຐິຍໍ ອຠິຣຸຍ຺ຫປິ ນໍ ວາຫຍິໍສຸ, ຍານເກປິ ໂຍຊຍິໍສຸ. ອິມມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໒໗໐.

‘‘ສາຕປຸຕ຺ຕາ ມຍາ ວູຬ຺ຫາ, ປິຏ຺ຐິຍາ ຈ ຣເຖນ ຈ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ນິສ຺ສນ຺ໂທ, ປຣທາຣຄມນສ຺ສ ເມ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສາຕປຸຕ຺ຕາຕິ ອມຈ຺ຈປຸຕ຺ຕາ. ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສາຕິ ເທວ, ໂຣຣຸເວ ມຫານິຣເຍ ປຈ຺ຈນຎ຺ຈ ຉຄລກກາເລ ພີຊຸປ຺ປາຏນຎ຺ຈ ປິຏ຺ຐິວາຫນຍານກໂຍຊນານິ ຈ ສພ຺ໂພເປສ ຕສ຺ສ ນິສ຺ສນ຺ໂທ ປຣທາຣຄມນສ຺ສ ເມຕິ.

ຕໂຕ ປນ ຈວິຕ຺ວາ ອຣຎ຺ເຎ ກປິໂຍນິຍໍ ປຏິສນ຺ຘິໍ ຄຓ຺ຫິ. ອຖ ນໍ ຊາຕທິວເສ ຍູຖປຕິໂນ ທສ຺ເສສຸໍ. ໂສ ‘‘ອາເນຖ ເມ, ປຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ທຬ຺ຫໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ວິຣວນ຺ຕສ຺ສ ທນ຺ເຕຫິ ຜລານິ ອຸປ຺ປາເຏສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໒໗໑.

‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ເວເທຫ, ກປິ ອາສິໍ ພ຺ຣຫາວເນ;

ນິລຸຎ຺ຈິຕຜໂລເຍວ, ຍູຖເປນ ປຄພ຺ຠິນາ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ນິສ຺ສນ຺ໂທ, ປຣທາຣຄມນສ຺ສ ເມ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນິລຸຎ຺ຈິຕຜໂລເຍວາຕິ ຕຕ຺ຣປາຫໍ ປຄພ຺ເຠນ ຍູຖປຕິນາ ລຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປາຏິຕຜໂລເຍວ ອໂຫສິນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອຖ ອປຣາປິ ຊາຕິໂຍ ທສ຺ເສນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໒໗໒.

‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ເວເທຫ, ທສ຺ສເນສຸ ປສູ ອຫຸໍ;

ນິລຸຎ຺ຈິໂຕ ຊໂວ ຠທ຺ໂຣ, ໂຍຄ຺ຄໍ ວູຬ຺ຫໍ ຈິຣໍ ມຍາ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ນິສ຺ສນ຺ໂທ, ປຣທາຣຄມນສ຺ສ ເມ.

໑໒໗໓.

‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ເວເທຫ, ວຊ຺ຊີສຸ ກຸລມາຄມາ;

ເນວິຕ຺ຖີ ນ ປຸມາ ອາສິໍ, ມນຸສ຺ສຕ຺ເຕ ສຸທຸລ຺ລເຠ;

ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ນິສ຺ສນ຺ໂທ, ປຣທາຣຄມນສ຺ສ ເມ.

໑໒໗໔.

‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາຫໍ ເວເທຫ, ອຊາຍິໍ ນນ຺ທເນ ວເນ;

ຠວເນ ຕາວຕິໍສາຫໍ, ອຈ຺ຉຣາ ກາມວຓ຺ຓິນີ.

໑໒໗໕.

‘‘ວິຈິຕ຺ຣວຕ຺ຖາຠຣຓາ, ອາມຸຕ຺ຕມຓິກຸຓ຺ຑລາ;

ກຸສລາ ນຈ຺ຈຄີຕສ຺ສ, ສກ຺ກສ຺ສ ປຣິຈາຣິກາ.

໑໒໗໖.

‘‘ຕຕ຺ຖ ຐິຕາຫໍ ເວເທຫ, ສຣາມິ ຊາຕິໂຍ ອິມາ;

ອນາຄຕາປິ ສຕ຺ເຕວ, ຍາ ຄມິສ຺ສໍ ອິໂຕ ຈຸຕາ.

໑໒໗໗.

‘‘ປຣິຍາຄຕໍ ຕໍ ກຸສລໍ, ຍໍ ເມ ໂກສມ຺ພິຍໍ ກຕໍ;

ເທເວ ເຈວ ມນຸສ຺ເສ ຈ, ສນ຺ຘາວິສ຺ສໍ ອິໂຕ ຈຸຕາ.

໑໒໗໘.

‘‘ສຕ຺ຕ ຊຈ຺ໂຈ ມຫາຣາຊ, ນິຈ຺ຈໍ ສກ຺ກຕປູຊິຕາ;

ຖີຠາວາປິ ນ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສໍ, ຉຏ຺ຐາ ນິຄຕິໂຍ ອິມາ.

໑໒໗໙.

‘‘ສຕ຺ຕມີ ຈ ຄຕິ ເທວ, ເທວປຸຕ຺ໂຕ ມຫິທ຺ຘິໂກ;

ປຸມາ ເທໂວ ຠວິສ຺ສາມິ, ເທວກາຍສ຺ມິມຸຕ຺ຕໂມ.

໑໒໘໐.

‘‘ອຊ຺ຊາປິ ສນ຺ຕານມຍໍ, ມາລໍ ຄນ຺ເຖນ຺ຕິ ນນ຺ທເນ;

ເທວປຸຕ຺ໂຕ ຊໂວ ນາມ, ໂຍ ເມ ມາລໍ ປຏິຈ຺ຉຕິ.

໑໒໘໑.

‘‘ມຸຫຸຕ຺ໂຕ ວິຍ ໂສ ທິພ຺ໂຍ, ອິຘ ວສ຺ສານິ ໂສຬສ;

ຣຕ຺ຕິນ຺ທິໂວ ຈ ໂສ ທິພ຺ໂຍ, ມານຸສິໍ ສຣໂທສຕໍ.

໑໒໘໒.

‘‘ອິຕິ ກມ຺ມານິ ອນ຺ເວນ຺ຕິ, ອສງ຺ເຂຍ຺ຍາປິ ຊາຕິໂຍ;

ກລ຺ຍາຓໍ ຍທິ ວາ ປາປໍ, ນ ຫິ ກມ຺ມໍ ວິນສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທສ຺ສເນສູຕິ ທສ຺ສນຣຏ຺ເຐສຸ. ປສູຕິ ໂຄໂຓ ອໂຫສິໍ. ນິລຸຎ຺ຈິໂຕຕິ ວຈ຺ຉກາເລເຍວ ມໍ ເອວໍ ມນາໂປ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ນິພ຺ພີຊກມກໍສຸ. ໂສຫໍ ນິລຸຎ຺ຈິໂຕ ອຸທ຺ຘຕພີໂຊ ຊໂວ ຠທ຺ໂຣ ອໂຫສິໍ. ວຊ຺ຊີສຸ ກຸລມາຄມາຕິ ໂຄໂຍນິໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ວຊ຺ຊິຣຏ຺ເຐ ເອກສ຺ມິໍ ມຫາໂຠຄກຸເລ ນິພ຺ພຕ຺ຕິນ຺ຕິ ທສ຺ເສຕິ. ເນວິຕ຺ຖີ ນ ປຸມາຕິ ນປຸໍສກຕ຺ຕໍ ສນ຺ຘາຍ ອາຫ. ຠວເນ ຕາວຕິໍສາຫນ຺ຕິ ຕາວຕິໍສຠວເນ ອຫໍ.

ຕຕ຺ຖ ຐິຕາຫໍ, ເວເທຫ, ສຣາມິ ຊາຕິໂຍ ອິມາຕິ ສາ ກິຣ ຕສ຺ມິໍ ເທວໂລເກ ຐິຕາ ‘‘ອຫໍ ເອວຣູປໍ ເທວໂລກໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕີ ກຸໂຕ ນຸ ໂຂ ອາຄຕາ’’ຕິ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ວຊ຺ຊິຣຏ຺ເຐ ມຫາໂຠຄກຸເລ ນປຸໍສກຕ຺ຕຠາວໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ນິພ຺ພຕ຺ຕຠາວໍ ປສ຺ສິ. ຕໂຕ ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ກມ຺ເມນ ເອວຣູເປ ຣມຓີເຍ ຐາເນ ນິພ຺ພຕ຺ຕາມ຺ຫີ’’ຕິ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ໂກສມ຺ພິຍໍ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາ ກຕໍ ທານາທິກຸສລໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ເອຕສ຺ສ ຜເລນ ນິພ຺ພຕ຺ຕາມ຺ຫີ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ‘‘ອນນ຺ຕຣາຕີເຕ ນປຸໍສກຕ຺ຕຠາເວ ນິພ຺ພຕ຺ຕມານາ ກຸໂຕ ອາຄຕາມ຺ຫີ’’ຕິ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ທສ຺ສນຣຏ຺ເຐສຸ ໂຄໂຍນິຍໍ ມຫາທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນຸຠູຕຠາວໍ ອຎ຺ຎາສິ. ຕໂຕ ອນນ຺ຕຣໍ ຊາຕິໍ ອນຸສ຺ສຣມານາ ວານຣໂຍນິຍໍ ອຸທ຺ຘຕຜລຠາວໍ ອທ຺ທສ. ຕໂຕ ອນນ຺ຕຣໍ ອນຸສ຺ສຣນ຺ຕີ ຠິນ຺ນາຄເຕ ຉຄລກໂຍນິຍໍ ອຸທ຺ຘຕພີຊຠາວໍ ອນຸສ຺ສຣິ. ຕໂຕ ປຣໍ ອນຸສ຺ສຣມານາ ໂຣຣຸເວ ນິພ຺ພຕ຺ຕຠາວໍ ອນຸສ຺ສຣິ.

ອຖສ຺ສາ ນິຣເຍ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍຎ຺ຈ ອນຸຠູຕໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນຸສ຺ສຣນ຺ຕິຍາ ຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ. ຕໂຕ ‘‘ເກນ ນຸ ໂຂ ກມ຺ເມນ ເອວຣູປໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນຸຠູຕໍ ມຍາ’’ຕິ ຉຏ຺ຐໍ ຊາຕິໍ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ຕາຍ ຊາຕິຍາ ໂກສມ຺ພິນຄເຣ ກຕໍ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມໍ ທິສ຺ວາ ສຕ຺ຕມໍ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ມຄຘຣຏ຺ເຐ ປາປສຫາຍໍ ນິສ຺ສາຍ ກຕໍ ປຣທາຣິກກມ຺ມໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ເອຕສ຺ສ ຜເລນ ເມ ຕໍ ມຫາທຸກ຺ຂໍ ອນຸຠູຕ’’ນ຺ຕິ ອຎ຺ຎາສິ. ອຖ ‘‘ອິໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ອນາຄເຕ ກຸຫິໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສາມີ’’ຕິ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ‘‘ຍາວຕາຍຸກໍ ຐຕ຺ວາ ປຸນ ສກ຺ກສ຺ເສວ ປຣິຈາຣິກາ ຫຸຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຎ຺ຎາສິ. ເອວໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ໂອໂລກຍມານາ ‘‘ຕຕິເຍປິ ອຕ຺ຕຠາເວ ສກ຺ກສ຺ເສວ ປຣິຈາຣິກາ ຫຸຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສາມິ, ຕຖາ ຈຕຸຕ຺ເຖ, ປຎ຺ຈເມ ປນ ຕສ຺ມິໍເຍວ ເທວໂລເກ ຊວນເທວປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອຄ຺ຄມເຫສີ ຫຸຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ຕໂຕ ອນນ຺ຕຣໍ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ‘‘ຉຏ຺ເຐ ອຕ຺ຕຠາເວ ອິໂຕ ຕາວຕິໍສຠວນໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ອງ຺ຄຕິຣຎ຺ໂຎ ອຄ຺ຄມເຫສິຍາ ກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສາມິ, ‘ຣຸຈາ’ຕິ ເມ ນາມໍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ‘‘ຕໂຕ ອນນ຺ຕຣາ ກຸຫິໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສາມີ’’ຕິ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ‘‘ສຕ຺ຕມາຍ ຊາຕິຍາ ຕໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ຕາວຕິໍສຠວເນ ມຫິທ຺ຘິໂກ ເທວປຸຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສາມິ, ອິຕ຺ຖິຠາວໂຕ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຎ຺ຎາສິ. ຕສ຺ມາ –

‘‘ຕຕ຺ຖ ຐິຕາຫໍ ເວເທຫ, ສຣາມິ ສຕ຺ຕ ຊາຕິໂຍ;

ອນາຄຕາປິ ສຕ຺ເຕວ, ຍາ ຄມິສ຺ສໍ ອິໂຕ ຈຸຕາ’’ຕິ. – ອາທິມາຫ;

ຕຕ຺ຖ ປຣິຍາຄຕນ຺ຕິ ປຣິຍາເຍນ ອຕ຺ຕໂນ ວາເຣນ ອາຄຕໍ. ສຕ຺ຕ ຊຈ຺ໂຈຕິ ວຊ຺ຊິຣຏ຺ເຐ ນປຸໍສກຊາຕິຍາ ສທ຺ຘິໍ ເທວໂລເກ ປຎ຺ຈ, ອຍຎ຺ຈ ຉຏ຺ຐາຕິ ສຕ຺ຕ ຊາຕິໂຍຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ເອຕາ ສຕ຺ຕ ຊາຕິໂຍ ນິຈ຺ຈໍ ສກ຺ກຕປູຊິຕາ ອໂຫສິນ຺ຕິ ທສ຺ເສຕິ. ຉຏ຺ຐາ ນິຄຕິໂຍຕິ ເທວໂລເກ ປນ ປຎ຺ຈ, ອຍຎ຺ຈ ເອກາຕິ ອິມາ ຉ ຄຕິໂຍ ອິຕ຺ຖິຠາວານ ມຸຈ຺ຈິສ຺ສນ຺ຕິ ວທຕິ. ສຕ຺ຕມີ ຈາຕິ ອິໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ອນນ຺ຕຣໍ. ສນ຺ຕານມຍນ຺ຕິ ເອກໂຕວຓ຺ຏກາທິວເສນ ກຕສນ຺ຕານໍ. ຄນ຺ເຖນ຺ຕີຕິ ຍຖາ ສນ຺ຕານມຍາ ໂຫນ຺ຕິ, ເອວໍ ອຊ຺ຊປິ ມມ ປຣິຈາຣິກາ ນນ຺ທນວເນ ມາລໍ ຄນ຺ເຖນ຺ຕິເຍວ. ໂຍ ເມ ມາລໍ ປຏິຈ຺ຉຕີຕິ ມຫາຣາຊ, ອນນ຺ຕຣຊາຕິຍໍ ມມ ສາມິໂກ ຊໂວ ນາມ ເທວປຸຕ຺ໂຕ ໂຍ ຣຸກ຺ຂໂຕ ປຕິຕປຕິຕໍ ມາລໍ ປຏິຈ຺ຉຕິ.

ໂສຬສາຕິ ມຫາຣາຊ, ມມ ຊາຕິຍາ ອິມານິ ໂສຬສ ວສ຺ສານິ, ເອຕ຺ຕໂກ ປນ ກາໂລ ເທວານໍ ເອໂກ ມຸຫຸຕ຺ໂຕ, ເຕນ ຕາ ມມ ຈຸຕຠາວມ຺ປິ ອຊານນ຺ຕາ ມມຕ຺ຖາຍ ມາລໍ ຄນ຺ເຖນ຺ຕິເຍວ. ມານຸສິນ຺ຕິ ມນຸສ຺ສານໍ ວສ຺ສຄຓນໍ ອາຄມ຺ມ ເອສ ສຣໂທສຕໍ ວສ຺ສສຕໍ ໂຫຕິ, ເອວໍ ທີຆາຍຸກາ ເທວາ. ອິມິນາ ປນ ກາຣເຓນ ປຣໂລກສ຺ສ ຈ ກລ຺ຍາຓປາປການຎ຺ຈ ກມ຺ມານໍ ອຕ຺ຖິຕໍ ຊານາຫິ, ເທວາຕິ.

ອນ຺ເວນ຺ຕີຕິ ຍຖາ ມໍ ອນຸພນ຺ຘິໍສຸ, ເອວໍ ອນຸພນ຺ຘນ຺ຕິ. ນ ຫິ ກມ຺ມໍ ວິນສ຺ສຕີຕິ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວທນີຍໍ ຕສ຺ມິໍເຍວ ອຕ຺ຕຠາເວ, ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍໍ ອນນ຺ຕຣຠເວ ວິປາກໍ ເທຕິ, ອປຣາປຣິຍເວທນີຍໍ ປນ ວິປາກໍ ອທຕ຺ວາ ນ ນສ຺ສຕິ. ຕໍ ສນ຺ຘາຍ ‘‘ນ ຫິ ກມ຺ມໍ ວິນສ຺ສຕີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ‘‘ເທວ, ອຫໍ ປຣທາຣິກກມ຺ມສ຺ສ ນິສ຺ສນ຺ເທນ ນິຣເຍ ຈ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຍຎ຺ຈ ມຫນ຺ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນຸຠວິໍ. ສເຈ ປນ ຕຸມ຺ເຫປິ ອິທານິ ຄຸຓສ຺ສ ກຖໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອວໍ ກຣິສ຺ສຖ, ມຍາ ອນຸຠູຕສທິສເມວ ທຸກ຺ຂໍ ອນຸຠວິສ຺ສຖ, ຕສ຺ມາ ເອວໍ ມາ ກຣິຕ຺ຖາ’’ຕິ ອາຫ.

ອຖສ຺ສ ອຸຕ຺ຕຣິ ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໒໘໓.

‘‘ໂຍ ອິຈ຺ເຉ ປຸຣິໂສ ໂຫຕຸໍ, ຊາຕິໍ ຊາຕິໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ;

ປຣທາຣໍ ວິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ໂຘຕປາໂທວ ກທ຺ທມໍ.

໑໒໘໔.

‘‘ຍາ ອິຈ຺ເຉ ປຸຣິໂສ ໂຫຕຸໍ, ຊາຕິໍ ຊາຕິໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ;

ສາມິກໍ ອປຈາເຍຍ຺ຍ, ອິນ຺ທໍວ ປຣິຈາຣິກາ.

໑໒໘໕.

‘‘ໂຍ ອິຈ຺ເຉ ທິພ຺ຍໂຠຄຎ຺ຈ, ທິພ຺ພມາຍຸໍ ຍສໍ ສຸຂໍ;

ປາປານິ ປຣິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ, ຕິວິຘໍ ຘມ຺ມມາຈເຣ.

໑໒໘໖.

‘‘ກາເຍນ ວາຈາ ມນສາ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ວິຈກ຺ຂໂຓ;

ອຕ຺ຕໂນ ໂຫຕິ ອຕ຺ຖາຍ, ອິຕ຺ຖີ ວາ ຍທິ ວາ ປຸມາ.

໑໒໘໗.

‘‘ເຍ ເກຈິເມ ມານຸຊາ ຊີວໂລເກ, ຍສສ຺ສິໂນ ສພ຺ພສມນ຺ຕໂຠຄາ;

ອສໍສຍໍ ເຕຫິ ປຸເຣ ສຸຈິຓ຺ຓໍ, ກມ຺ມສ຺ສກາເສ ປຸຖຸ ສພ຺ພສຕ຺ຕາ.

໑໒໘໘.

‘‘ອິງ຺ຆານຸຈິນ຺ເຕສິ ສຍມ຺ປິ ເທວ, ກຸໂຕນິທານາ ເຕ ອິມາ ຊນິນ຺ທ;

ຍາ ເຕ ອິມາ ອຈ຺ຉຣາສນ຺ນິກາສາ, ອລງ຺ກຕາ ກຎ຺ຈນຊາລຉນ຺ນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂຫຕຸນ຺ຕິ ຠວິຕຸໍ. ສພ຺ພສມນ຺ຕໂຠຄາຕິ ປຣິປຸຓ຺ຓສພ຺ພໂຠຄາ. ສຸຈິຓ຺ຓນ຺ຕິ ສຸຏ຺ຐຸ ຈິຓ຺ຓໍ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມໍ ກຕໍ. ກມ຺ມສ຺ສກາເສຕິ ກມ຺ມສ຺ສກາ ອຕ຺ຕນາ ກຕກມ຺ມສ຺ເສວ ວິປາກປຏິສໍເວທິໂນ. ນ ຫິ ມາຕາປິຕູຫິ ກຕໍ ກມ຺ມໍ ປຸຕ຺ຕຘີຕານໍ ວິປາກໍ ເທຕິ, ນ ຕາຫິ ປຸຕ຺ຕຘີຕາຫິ ກຕໍ ກມ຺ມໍ ມາຕາປິຕູນໍ ວິປາກໍ ເທຕິ. ເສເສຫິ ກຕໍ ເສສານໍ ກິເມວ ທສ຺ສຕິ? ອິງ຺ຆາຕິ ໂຈທນຕ຺ເຖ ນິປາໂຕ. ອນຸຈິນ຺ເຕສີຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຈິນ຺ເຕຍ຺ຍາສິ. ຍາ ເຕ ອິມາຕິ ຍາ ອິມາ ໂສຬສສຫສ຺ສາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ຕໍ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕິ, ອິມາ ເຕ ກຸໂຕນິທານາ, ກິໍ ນິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິທ຺ທາຍນ຺ເຕນ ລທ຺ຘາ, ອຸທາຫຸ ປນ຺ຖທູສນສນ຺ຘິຈ຺ເຉທາທີນິ ປາປານິ ກຕ຺ວາ, ອທຸ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມໍ ນິສ຺ສາຍ ລທ຺ຘາຕິ ອິທໍ ຕາວ ອຕ຺ຕນາປິ ຈິນ຺ເຕຍ຺ຍາສິ, ເທວາຕິ.

ເອວໍ ສາ ປິຕຣໍ ອນຸສາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໒໘໙.

‘‘ອິຈ຺ເຈວໍ ປິຕຣໍ ກຎ຺ຎາ, ຣຸຈາ ໂຕເສສິ ອງ຺ຄຕິໍ;

ມູຬ຺ຫສ຺ສ ມຄ຺ຄມາຈິກ຺ຂິ, ຘມ຺ມມກ຺ຂາສິ ສຸພ຺ພຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິຈ຺ເຈວນ຺ຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ອິຕິ ອິເມຫິ ເອວຣູເປຫິ ມຘຸເຣຫິ ວຈເນຫິ ຣຸຈາກຎ຺ຎາ ປິຕຣໍ ໂຕເສສິ, ມູຬ຺ຫສ຺ສ ມຄ຺ຄໍ ວິຍ ຕສ຺ສ ສຸຄຕິມຄ຺ຄໍ ອາຈິກ຺ຂິ, ນານານເຍຫິ ສຸຈຣິຕຘມ຺ມໍ ອກ຺ຂາສິ. ຘມ຺ມໍ ກເຖນ຺ຕີເຍວ ສາ ສຸພ຺ພຕາ ສຸນ຺ທຣວຕາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕີຕຊາຕິໂຍປິ ກເຖສິ.

ເອວໍ ປຸພ຺ພຓ຺ຫໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສພ຺ພຣຕ຺ຕິໍ ປິຕຸ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕ຺ວາ ‘‘ມາ, ເທວ, ນຄ຺ຄສ຺ສ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກສ຺ສ ວຈນໍ ຄຓ຺ຫິ, ‘ອຕ຺ຖິ ອຍໍ ໂລໂກ, ອຕ຺ຖິ ປຣໂລໂກ, ອຕ຺ຖິ ສຸກຏທຸກ຺ກຏກມ຺ມານໍ ຜລ’ນ຺ຕິ ວທນ຺ຕສ຺ສ ມາທິສສ຺ສ ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕສ຺ສ ວຈນໍ ຄຓ຺ຫ, ມາ ອຕິຕ຺ເຖນ ປກ຺ຂນ຺ທີ’’ຕິ ອາຫ. ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ປິຕຣໍ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນາ ໂມເຈຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ. ໂສ ຫິ ເກວລໍ ຕສ຺ສາ ມຘຸຣວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ຕຸສ຺ສິ. ມາຕາປິຕໂຣ ຫິ ປິຍປຸຕ຺ຕານໍ ວຈນໍ ປິຍາຍນ຺ຕິ, ນ ປນ ຕໍ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊສິ. ນຄເຣປິ ‘‘ຣຸຈາ ກິຣ ຣາຊຘີຕາ ປິຕຸ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕ຺ວາ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊາເປສີ’’ຕິ ເອກໂກລາຫລໍ ອໂຫສິ. ‘‘ປຓ຺ຑິຕາ ຣາຊຘີຕາ ອຊ຺ຊ ປິຕຣໍ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນາ ໂມເຈຕ຺ວາ ນຄຣວາສີນໍ ໂສຕ຺ຖິຠາວໍ ກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ມຫາຊໂນ ຕຸສ຺ສິ. ສາ ປິຕຣໍ ໂພເຘຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕີ ວີຣິຍໍ ອວິສ຺ສຊ຺ເຊຕ຺ວາວ ‘‘ເຍນ ເກນຈິ ອຸປາເຍນ ປິຕຸ ໂສຕ຺ຖິຠາວໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ສິຣສ຺ມິໍ ອຎ຺ຊລິໍ ປຕິຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ທສທິສາ ນມສ຺ສິຕ຺ວາ ‘‘ອິມສ຺ມິໍ ໂລເກ ໂລກສນ຺ຘາຣກາ ຘມ຺ມິກສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນາມ ໂລກປາລເທວຕາ ນາມ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ນາມ ອຕ຺ຖິ, ເຕ ອິຘາຄນ຺ຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ພເລນ ມມ ປິຕຣໍ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊາເປນ຺ຕຸ, ເອຕສ຺ສ ຄຸເຓ ອສຕິປິ ມມ ຄຸເຓນ ມມ ສີເລນ ມມ ສຈ຺ເຈນ ອິຘາຄນ຺ຕ຺ວາ ອິມໍ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ສກລໂລກສ຺ສ ໂສຕ຺ຖິໍ ກໂຣນ຺ຕູ’’ຕິ ອຘິຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ນມສ຺ສິ.

ຕທາ ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ນາຣໂທ ນາມ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາ ອໂຫສິ. ໂພຘິສຕ຺ຕາ ຈ ນາມ ອຕ຺ຕໂນ ເມຕ຺ຕາຠາວນາຍ ອນຸທ຺ທຍາຍ ມຫນ຺ຕຠາເວນ ສຸປ຺ປຏິປນ຺ນທຸປ຺ປຏິປນ຺ເນ ສຕ຺ເຕ ທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ກາລານຸກາລໍ ໂລກໍ ໂອໂລເກນ຺ຕິ. ໂສ ຕໍ ທິວສໍ ໂລກໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ຕໍ ຣາຊຘີຕຣໍ ປິຕຸ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໂມຈນຕ຺ຖໍ ໂລກສນ຺ຘາຣກເທວຕາໂຍ ນມສ຺ສມານໍ ທິສ຺ວາ, ‘‘ຐເປຕ຺ວາ ມໍ ອຎ຺ໂຎ ເອຕໍ ຣາຊານໍ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊາເປຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ອຊ຺ຊ ມຍາ ຣາຊຘີຕຸ ສງ຺ຄຫໍ, ຣຎ຺ໂຎ ຈ ສປຣິຊນສ຺ສ ໂສຕ຺ຖິຠາວໍ ກຕ຺ວາ ອາຄນ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ເກນ ນຸ ໂຂ ເວເສນ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ມນຸສ຺ສານໍ ປພ຺ພຊິຕາ ປິຍາ ເຈວ ຄຣຸໂນ ຈ ອາເທຍ຺ຍວຈນາ ຈ, ຕສ຺ມາ ປພ຺ພຊິຕເວເສນ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ສນ຺ນິຏ຺ຐານໍ ກຕ຺ວາ ປາສາທິກໍ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ມນຸສ຺ສຕ຺ຕຠາວໍ ມາເປຕ຺ວາ ມນຸຎ຺ຎໍ ຊຏາມຓ຺ຑລໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ຊຏນ຺ຕເຣ ກຎ຺ຈນສູຈິໍ ໂອທຫິຕ຺ວາ ອນ຺ໂຕ ຣຕ຺ຕປຏໍ ອຸປຣິ ຣຕ຺ຕວາກຈີຣໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປາຣຸປິຕ຺ວາ ສຸວຓ຺ຓຕາຣາຂຈິຕໍ ຣຊຕມຍໍ ອຊິນຈມ຺ມໍ ເອກໍເສ ກຕ຺ວາ ມຸຕ຺ຕາສິກ຺ກາຍ ປກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ສຸວຓ຺ຓມຍໍ ຠິກ຺ຂາຠາຊນໍ ອາທາຍ ຕີສຸ ຐາເນສຸ ໂອນຕໍ ສຸວຓ຺ຓກາຊໍ ຂນ຺ເຘ ກຕ຺ວາ ມຸຕ຺ຕາສິກ຺ກາຍ ເອວ ປວາຬກມຓ຺ຑລຸໍ ອາທາຍ ອິມິນາ ອິສິເວເສນ ຄຄນຕເລ ຈນ຺ໂທ ວິຍ ວິໂຣຈມາໂນ ອາກາເສນ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕຈນ຺ທກປາສາທມຫາຕລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ປຸຣໂຕ ອາກາເສ ອຏ຺ຐາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໒໙໐.

‘‘ອຖາຄມາ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກາ, ນາຣໂທ ມານຸສິໍ ປຊໍ;

ຊມ຺ພຸທີປໍ ອເວກ຺ຂນ຺ໂຕ, ອທ຺ທາ ຣາຊານມງ຺ຄຕິໍ.

໑໒໙໑.

‘‘ຕໂຕ ປຕິຏ຺ຐາ ປາສາເທ, ເວເທຫສ຺ສ ປຸຣຕ຺ຖໂຕ;

ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວານານຸປ຺ປຕ຺ຕໍ, ຣຸຈາ ອິສິມວນ຺ທຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອທ຺ທາຕິ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ຐິໂຕວ ຊມ຺ພຸທີປໍ ອເວກ຺ຂນ຺ໂຕ ຄຸຓາຊີວກສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ຄຫິຕມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ຣາຊານໍ ອງ຺ຄຕິໍ ອທ຺ທສ, ຕສ຺ມາ ອາຄໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕໂຕ ປຕິຏ຺ຐາຕິ ຕໂຕ ໂສ ພ຺ຣຫ຺ມາ ຕສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ອມຈ຺ຈຄຓປຣິວຸຕສ຺ສ ນິສິນ຺ນສ຺ສ ປຸຣໂຕ ຕສ຺ມິໍ ປາສາເທ ອປເທ ປທໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອາກາເສ ປຕິຏ຺ຐຫິ. ອນຸປ຺ປຕ຺ຕນ຺ຕິ ອາຄຕໍ. ອິສິນ຺ຕິ ອິສິເວເສນ ອາຄຕຕ຺ຕາ ສຕ຺ຖາ ‘‘ອິສິ’’ນ຺ຕິ ອາຫ. ອວນ຺ທຖາຕິ ‘‘ມມານຸຄ຺ຄເຫນ ມມ ປິຕຣິ ກາຣຸຎ຺ຎໍ ກຕ຺ວາ ເອໂກ ເທວຣາຊາ ອາຄໂຕ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຫຏ຺ຐປຫຏ຺ຐາ ວາຕາຠິຫຏາ ສຸວຓ຺ຓກທລີ ວິຍ ໂອນມິຕ຺ວາ ນາຣທພ຺ຣຫ຺ມານໍ ອວນ຺ທິ.

ຣາຊາປິ ຕໍ ທິສ຺ວາວ ພ຺ຣຫ຺ມເຕເຊນ ຕຊ຺ຊິໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ອາສເນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ອາສນາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ຠູມິຍໍ ຐຕ຺ວາ ອາຄຕຏ຺ຐານຎ຺ຈ ນາມໂຄຕ຺ຕຎ຺ຈ ປຸຈ຺ຉິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໒໙໒.

‘‘ອຖາສນມ຺ຫາ ໂອຣຸຍ຺ຫ, ຣາຊາ ພ຺ຍຖິຕມານໂສ;

ນາຣທໍ ປຣິປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.

໑໒໙໓.

‘ກຸໂຕ ນຸ ອາຄຈ຺ຉສິ ເທວວຓ຺ຓິ, ໂອຠາສຍໍ ສພ຺ພທິສາ ຈນ຺ທິມາວ;

ອກ຺ຂາຫິ ເມ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ນາມໂຄຕ຺ຕໍ, ກຖໍ ຕໍ ຊານນ຺ຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ພ຺ຍຖິຕມານໂສຕິ ຠີຕຈິຕ຺ໂຕ. ກຸໂຕ ນູຕິ ກຈ຺ຈິ ນຸ ໂຂ ວິຊ຺ຊາຘໂຣ ຠເວຍ຺ຍາຕິ ມຎ຺ຎມາໂນ ອວນ຺ທິຕ຺ວາວ ເອວໍ ປຸຈ຺ຉິ.

ອຖ ໂສ ‘‘ອຍໍ ຣາຊາ ‘ປຣໂລໂກ ນຕ຺ຖີ’ຕິ ມຎ຺ຎຕິ, ປຣໂລກເມວສ຺ສ ຕາວ ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໒໙໔.

‘‘ອຫຎ຺ຫິ ເທວໂຕ ອິທານິ ເອມິ, ໂອຠາສຍໍ ສພ຺ພທິສາ ຈນ຺ທິມາວ;

ອກ຺ຂາມິ ເຕ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ນາມໂຄຕ຺ຕໍ, ຊານນ຺ຕິ ມໍ ນາຣໂທ ກສ຺ສໂປ ຈາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເທວໂຕຕິ ເທວໂລກໂຕ. ນາຣໂທ ກສ຺ສໂປ ຈາຕິ ມໍ ນາເມນ ນາຣໂທ, ໂຄຕ຺ເຕນ ກສ຺ສໂປຕິ ຊານນ຺ຕິ.

ອຖ ຣາຊາ ‘‘ອິມໍ ປຈ຺ຉາປິ ປຣໂລກໍ ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ, ອິທ຺ຘິຍາ ລທ຺ຘກາຣຓໍ ຕາວ ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໒໙໕.

‘‘ອຈ຺ເຉຣຣູປໍ ຕວ ຍາທິສຎ຺ຈ, ເວຫາຍສໍ ຄຈ຺ຉສິ ຕິຏ຺ຐສີ ຈ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ນາຣທ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ອຖ ເກນ ວຓ຺ເຓນ ຕວາຍມິທ຺ຘີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍາທິສຎ຺ຈາຕິ ຍາທິສຎ຺ຈ ຕວ ສຓ຺ຐານໍ, ຍຎ຺ຈ ຕ຺ວໍ ອາກາເສ ຄຈ຺ຉສິ ຕິຏ຺ຐສິ ຈ, ອິທໍ ອຈ຺ຉຣິຍຊາຕໍ.

ນາຣໂທ ອາຫ –

໑໒໙໖.

‘‘ສຈ຺ຈຎ຺ຈ ຘມ຺ໂມ ຈ ທໂມ ຈ ຈາໂຄ, ຄຸຓາ ມເມເຕ ປກຕາ ປຸຣາຓາ;

ເຕເຫວ ຘມ຺ເມຫິ ສຸເສວິເຕຫິ, ມໂນຊໂລ ເຍນ ກາມໍ ຄໂຕສ຺ມີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ມຸສາວາທວິຣຫິຕໍ ວຈີສຈ຺ຈໍ. ຘມ຺ໂມຕິ ຕິວິຘສຸຈຣິຕຘມ຺ໂມ ເຈວ ກສິຓປຣິກມ຺ມຌານຘມ຺ໂມ ຈ. ທໂມຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍທມນໍ. ຈາໂຄຕິ ກິເລສປຣິຈ຺ຈາໂຄ ຈ ເທຍ຺ຍຘມ຺ມປຣິຈ຺ຈາໂຄ ຈ. ມເມເຕ ຄຸຓາຕິ ມມ ເອເຕ ຄຸຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຄຸຓສຫຄຕາ. ປກຕາ ປຸຣາຓາຕິ ມຍາ ປຸຣິມຠເວ ກຕາຕິ ທສ຺ເສຕິ. ‘‘ເຕເຫວ ຘມ຺ເມຫິ ສຸເສວິເຕຫີ’’ຕິ ເຕ ສພ຺ເພ ຄຸເຓ ສຸເສວິເຕ ປຣິຈາຣິເຕ ທສ຺ເສຕິ. ມໂນຊໂວຕິ ອິທ຺ຘິຍາ ກາຣເຓນ ປຏິລທ຺ໂຘ. ເຍນ ກາມໍ ຄໂຕສ຺ມີຕິ ເຍນ ເທວຏ຺ຐາເນ ຈ ມນຸສ຺ສຏ຺ຐາເນ ຈ ຄນ຺ຕຸໍ ອິຈ຺ຉນໍ, ເຕນ ຄໂຕສ຺ມີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ຣາຊາ ເອວໍ ຕສ຺ມິໍ ກເຖນ຺ເຕປິ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນສ຺ສ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ປຣໂລກໍ ອສທ຺ທຫນ຺ໂຕ ‘‘ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂ ປຸຎ຺ຎວິປາໂກ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໒໙໗.

‘‘ອຈ຺ເຉຣມາຈິກ຺ຂສິ ປຸຎ຺ຎສິທ຺ຘິໍ, ສເຈ ຫິ ເອເຕຫິ ຍຖາ ວເທສິ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ນາຣທ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ປຸຏ຺ໂຐ ຈ ເມ ສາຘຸ ວິຍາກໂຣຫີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຎ຺ຎສິທ຺ຘິນ຺ຕິ ປຸຎ຺ຎານໍ ສິທ຺ຘິໍ ຜລທາຍກຕ຺ຕໍ ອາຈິກ຺ຂນ຺ໂຕ ອຈ຺ຉຣິຍໍ ອາຈິກ຺ຂສິ.

ນາຣໂທ ອາຫ –

໑໒໙໘.

‘‘ປຸຈ຺ຉສ຺ສຸ ມໍ ຣາຊ ຕເວສ ອຕ຺ໂຖ, ຍໍ ສໍສຍໍ ກຸຣຸເສ ຠູມິປາລ;

ອຫໍ ຕໍ ນິສ຺ສໍສຍຕໍ ຄເມມິ, ນເຍຫິ ຎາເຍຫິ ຈ ເຫຕຸຠີ ຈາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕເວສ ອຕ຺ໂຖຕິ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ພໂກ ນາມ ຕວ ເອສ ອຕ຺ໂຖ. ຍໍ ສໍສຍນ຺ຕິ ຍໍ ກິສ຺ມິຎ຺ຈິເທວ ອຕ຺ເຖ ສໍສຍໍ ກໂຣສິ, ຕໍ ມໍ ປຸຈ຺ຉ. ນິສ຺ສໍສຍຕນ຺ຕິ ອຫໍ ຕໍ ນິສ຺ສໍສຍຠາວໍ ຄເມມິ. ນເຍຫີຕິ ກາຣຓວຈເນຫິ. ຎາເຍຫີຕິ ຎາເຓຫິ. ເຫຕຸຠີຕິ ປຈ຺ຈເຍຫິ, ປຏິຎ຺ຎາມຕ຺ເຕເນວ ອວຕ຺ວາ ຎາເຓນ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ກາຣຓວຈເນນ ຈ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ສມຸຏ຺ຐາປກປຈ຺ຈເຍຫິ ຈ ຕໍ ນິສ຺ສໍສຍໍ ກຣິສ຺ສາມີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໑໒໙໙.

‘‘ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ນາຣທ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ປຸຏ຺ໂຐ ຈ ເມ ນາຣທ ມາ ມຸສາ ຠຓິ;

ອຕ຺ຖິ ນຸ ເທວາ ປິຕໂຣ ນຸ ອຕ຺ຖິ, ໂລໂກ ປໂຣ ອຕ຺ຖິ ຊໂນ ຍມາຫູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຊໂນ ຍມາຫູຕິ ຍໍ ຊໂນ ເອວມາຫ – ‘‘ອຕ຺ຖິ ເທວາ, ອຕ຺ຖິ ປິຕໂຣ, ອຕ຺ຖິ ປໂຣ ໂລໂກ’’ຕິ, ຕໍ ສພ຺ພໍ ອຕ຺ຖິ ນຸ ໂຂຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ.

ນາຣໂທ ອາຫ –

໑໓໐໐.

‘‘ອຕ຺ເຖວ ເທວາ ປິຕໂຣ ຈ ອຕ຺ຖິ, ໂລໂກ ປໂຣ ອຕ຺ຖິ ຊໂນ ຍມາຫຸ;

ກາເມສຸ ຄິທ຺ຘາ ຈ ນຣາ ປມູຬ຺ຫາ, ໂລກໍ ປຣໍ ນ ວິທູ ໂມຫຍຸຕ຺ຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ເຖວ ເທວາຕິ ມຫາຣາຊ, ເທວາ ຈ ປິຕໂຣ ຈ ອຕ຺ຖິ, ຍມ຺ປິ ຊໂນ ປຣໂລກມາຫ, ໂສປິ ອຕ຺ເຖວ. ນ ວິທູຕິ ກາມຄິທ຺ຘາ ປນ ໂມຫມູຬ຺ຫາ ຊນາ ປຣໂລກໍ ນ ວິທນ຺ຕິ ນ ຊານນ຺ຕີຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ປຣິຫາສໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ເອວມາຫ –

໑໓໐໑.

‘‘ອຕ຺ຖີຕິ ເຈ ນາຣທ ສທ຺ທຫາສິ, ນິເວສນໍ ປຣໂລເກ ມຕານໍ;

ອິເຘວ ເມ ປຎ຺ຈ ສຕານິ ເທຫິ, ທສ຺ສາມິ ເຕ ປຣໂລເກ ສຫສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນິເວສນນ຺ຕິ ນິວາສຏ຺ຐານໍ. ປຎ຺ຈ ສຕານີຕິ ປຎ຺ຈ ກຫາປຓສຕານິ.

ອຖ ນໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ປຣິສມຊ຺ເຌເຍວ ຄຣຫນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໓໐໒.

‘‘ທຊ຺ເຊມຸ ໂຂ ປຎ຺ຈ ສຕານິ ໂຠໂຕ, ຊຎ຺ຎາມຸ ເຈ ສີລວນ຺ຕໍ ວທຎ຺ຎຸໍ;

ລຸທ຺ທໍ ຕໍ ໂຠນ຺ຕໍ ນິຣເຍ ວສນ຺ຕໍ, ໂກ ໂຈທເຍ ປຣໂລເກ ສຫສ຺ສໍ.

໑໓໐໓.

‘‘ອິເຘວ ໂຍ ໂຫຕິ ອຘມ຺ມສີໂລ, ປາປາຈາໂຣ ອລໂສ ລຸທ຺ທກມ຺ໂມ;

ນ ປຓ຺ຑິຕາ ຕສ຺ມິໍ ອິຓໍ ທທນ຺ຕິ, ນ ຫິ ອາຄໂມ ໂຫຕິ ຕຖາວິຘມ຺ຫາ.

໑໓໐໔.

‘‘ທກ຺ຂຎ຺ຈ ໂປສໍ ມນຸຊາ ວິທິຕ຺ວາ, ອຸຏ຺ຐານກໍ ສີລວນ຺ຕໍ ວທຎ຺ຎຸໍ;

ສຍເມວ ໂຠເຄຫິ ນິມນ຺ຕຍນ຺ຕິ, ກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວາ ປຸນ ມາຫເຣສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຊຎ຺ຎາມຸ ເຈຕິ ຍທິ ມຍໍ ຠວນ຺ຕໍ ‘‘ສີລວາ ເອສ ວທຎ຺ຎູ, ຘມ຺ມິກສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອິມສ຺ມິໍ ກາເລ ອິມິນາ ນາມຕ຺ໂຖຕິ ຊານິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ກິຈ຺ຈສ຺ສ ກາຣໂກ ວທຎ຺ຎູ’’ຕິ ຊາເນຍ຺ຍາມ. ອຖ ເຕ ວຑ຺ຒິຍາ ປຎ຺ຈ ສຕານິ ທເທຍ຺ຍາມ, ຕ຺ວໍ ປນ ລຸທ຺ໂທ ສາຫສິໂກ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ທານສາລໍ ວິທ຺ຘໍເສຕ຺ວາ ປຣທາເຣສຸ ອປຣຊ຺ຌສິ, ອິໂຕ ຈຸໂຕ ນິຣເຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສສິ, ເອວໍ ລຸທ຺ທໍ ຕໍ ນິຣເຍ ວສນ຺ຕໍ ໂຠນ຺ຕໍ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ໂກ ‘‘ສຫສ຺ສໍ ເມ ເທຫີ’’ຕິ ໂຈເທສ຺ສຕິ. ຕຖາວິຘມ຺ຫາຕິ ຕາທິສາ ປຸຣິສາ ທິນ຺ນສ຺ສ ອິຓສ຺ສ ປຸນ ອາຄໂມ ນາມ ນ ໂຫຕິ. ທກ຺ຂນ຺ຕິ ຘນຸປ຺ປາທນກຸສລໍ. ປຸນ ມາຫເຣສີຕິ ອຕ຺ຕໂນ ກມ຺ມໍ ກຣິຕ຺ວາ ຘນໍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ປຸນ ອມ຺ຫາກໍ ສນ຺ຕກໍ ອາຫເຣຍ຺ຍາສິ, ມາ ນິກ຺ກມ຺ໂມ ວສີຕິ ສຍເມວ ໂຠເຄຫິ ນິມນ຺ຕຍນ຺ຕີຕິ.

ອິຕິ ຣາຊາ ເຕນ ນິຄ຺ຄຍ຺ຫມາໂນ ອປ຺ປຏິຠາໂນ ອໂຫສິ. ມຫາຊໂນ ຫຏ຺ຐຕຸຏ຺ໂຐ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ມຫິທ຺ຘິໂກ ເທໂວປິ ອຊ຺ຊ ຣາຊານໍ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊາເປສ຺ສຕີ’’ຕິ ສກລນຄຣໍ ເອກໂກລາຫລໍ ອໂຫສິ. ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສານຸຠາເວນ ຕທາ ສຕ຺ຕໂຍຊນິກາຍ ມິຖິລາຍ ຕສ຺ສ ຘມ຺ມເທສນໍ ອສ຺ສຸຓນ຺ໂຕ ນາມ ນາໂຫສິ. ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ອຍໍ ຣາຊາ ອຕິວິຍ ທຬ຺ຫໍ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນໍ ຄຓ຺ຫິ, ນິຣຍຠເຍນ ນໍ ສນ຺ຕຊ຺ເຊຕ຺ວາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ປຸນ ເທວໂລເກນ ອສ຺ສາເສສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ມຫາຣາຊ, ສເຈ ທິຏ຺ຐິໍ ນ ວິສ຺ສຊ຺ເຊສ຺ສສິ, ເອວໍ ອນນ຺ຕທຸກ຺ຂໍ ນິຣຍໍ ຄມິສ຺ສສີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ນິຣຍກຖໍ ປຏ຺ຐເປສິ –

໑໓໐໕.

‘‘ອິໂຕ ຈຸໂຕ ທກ຺ຂສິ ຕຕ຺ຖ ຣາຊ, ກາໂກລສງ຺ເຆຫິ ວິກສ຺ສມານໍ;

ຕໍ ຂຊ຺ຊມານໍ ນິຣເຍ ວສນ຺ຕໍ, ກາເກຫິ ຄິຊ຺ເຌຫິ ຈ ເສນເກຫິ;

ສຎ຺ຉິນ຺ນຄຕ຺ຕໍ ຣຸຫິຣໍ ສວນ຺ຕໍ, ໂກ ໂຈທເຍ ປຣໂລເກ ສຫສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກາໂກລສງ຺ເຆຫີຕິ ໂລຫຕຸຓ຺ເຑຫິ ກາກສງ຺ເຆຫິ. ວິກສ຺ສມານນ຺ຕິ ອຕ຺ຕານໍ ອາກຑ຺ຒິຍມານໍ ຕຕ຺ຖ ນິຣເຍ ປສ຺ສິສ຺ສສິ. ຕນ຺ຕິ ຕໍ ຠວນ຺ຕໍ.

ຕໍ ປນ ກາໂກລນິຣຍໍ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ‘‘ສເຈປິ ເອຕ຺ຖ ນ ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສສິ, ໂລກນ຺ຕຣນິຣເຍ ນິພ຺ພຕ຺ຕິສ຺ສສີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຕໍ ນິຣຍໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ຄາຖມາຫ –

໑໓໐໖.

‘‘ອນ຺ຘໍຕມໍ ຕຕ຺ຖ ນ ຈນ຺ທສູຣິຍາ, ນິຣໂຍ ສທາ ຕຸມຸໂລ ໂຆຣຣູໂປ;

ສາ ເນວ ຣຕ຺ຕີ ນ ທິວາ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຕຖາວິເຘ ໂກ ວິຈເຣ ຘນຕ຺ຖິໂກ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອນ຺ຘໍ ຕມນ຺ຕິ ມຫາຣາຊ, ຍມ຺ຫິ ໂລກນ຺ຕຣນິຣເຍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກາ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິນິວາຣຓໍ ອນ຺ຘຕມໍ. ສທາ ຕຸມຸໂລຕິ ໂສ ນິຣໂຍ ນິຈ຺ຈໍ ພຫລນ຺ຘກາໂຣ. ໂຆຣຣູໂປຕິ ຠີສນກຊາຕິໂກ. ສາ ເນວ ຣຕ຺ຕີຕິ ຍາ ອິຘ ຣຕ຺ຕິ ທິວາ ຈ, ສາ ເນວ ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ໂກ ວິຈເຣຕິ ໂກ ອຸທ຺ຘາຣໍ ໂສເຘນ຺ໂຕ ວິຈຣິສ຺ສຕິ.

ຕມ຺ປິສ຺ສ ໂລກນ຺ຕຣນິຣຍໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ‘‘ມຫາຣາຊ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ອວິສ຺ສຊ຺ເຊນ຺ໂຕ ນ ເກວລໍ ເອຕເທວ, ອຎ຺ຎມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ ອນຸຠວິສ຺ສສີ’’ຕິ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໓໐໗.

‘‘ສພໂລ ຈ ສາໂມ ຈ ທຸເວ ສຸວານາ, ປວທ຺ຘກາຍາ ພລິໂນ ມຫນ຺ຕາ;

ຂາທນ຺ຕິ ທນ຺ເຕຫິ ອໂຍມເຍຫິ, ອິໂຕ ປຓຸນ຺ນໍ ປຣໂລກປຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິໂຕ ປຓຸນ຺ນນ຺ຕິ ອິມມ຺ຫາ ມນຸສ຺ສໂລກາ ຈຸຕໍ. ປຣໂຕ ນິຣເຍສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ຕສ຺ມາ ສພ຺ພານິ ຕານິ ນິຣຍຏ຺ຐານານິ ນິຣຍປາລານໍ ອຸປກ຺ກເມຫິ ສທ຺ຘິໍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ວິຕ຺ຖາເຣຕ຺ວາ ຕາສໍ ຕາສໍ ຄາຖານໍ ອນຸຕ຺ຕານານິ ປທານິ ວຓ຺ເຓຕພ຺ພານິ.

໑໓໐໘.

‘‘ຕໍ ຂຊ຺ຊມານໍ ນິຣເຍ ວສນ຺ຕໍ, ລຸທ຺ເທຫິ ວາເຬຫິ ອຆມ຺ມິເຄຫິ ຈ;

ສຎ຺ຉິນ຺ນຄຕ຺ຕໍ ຣຸຫິຣໍ ສວນ຺ຕໍ, ໂກ ໂຈທເຍ ປຣໂລເກ ສຫສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ລຸທ຺ເທຫີຕິ ທາຣຸເຓຫິ. ວາເຬຫີຕິ ທຸຏ຺ເຐຫິ. ອຆມ຺ມິເຄຫີຕິ ອຆາວເຫຫິ ມິເຄຫິ, ທຸກ຺ຂາວເຫຫິ ສຸນເຂຫີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

໑໓໐໙.

‘‘ອຸສູຫິ ສຕ຺ຕີຫິ ຈ ສຸນິສິຕາຫິ, ຫນນ຺ຕິ ວິຊ຺ຌນ຺ຕິ ຈ ປຈ຺ຈມິຕ຺ຕາ;

ກາຬູປກາຬາ ນິຣຍມ຺ຫິ ໂຆເຣ, ປຸພ຺ເພ ນຣໍ ທຸກ຺ກຏກມ຺ມກາຣິ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຫນນ຺ຕິ ວິຊ຺ຌນ຺ຕິ ຈາຕິ ຊລິຕາຍ ອຍປຖວິຍໍ ປາເຕຕ຺ວາ ສກລສຣີຣໍ ຉິທ຺ທາວຉິທ຺ທໍ ກໂຣນ຺ຕາ ປຫຣນ຺ຕິ ເຈວ ວິຊ຺ຌນ຺ຕິ ຈ. ກາຬູປກາຬາຕິ ເອວໍນາມກາ ນິຣຍປາລາ. ນິຣຍມ຺ຫີຕິ ຕສ຺ມິໍ ເຕສຎ຺ເຎວ ວເສນ ກາຬູປກາຬສງ຺ຂາເຕ ນິຣເຍ. ທຸກ຺ກຏກມ຺ມກາຣິນ຺ຕິ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິວເສນ ທຸກ຺ກຏານໍ ກມ຺ມານໍ ກາຣກໍ.

໑໓໑໐.

‘‘ຕໍ ຫຎ຺ຎມານໍ ນິຣເຍ ວຊນ຺ຕໍ, ກຸຈ຺ຉິສ຺ມິໍ ປສ຺ສສ຺ມິໍ ວິປ຺ຜາລິຕູທຣໍ;

ສຎ຺ຉິນ຺ນຄຕ຺ຕໍ ຣຸຫິຣໍ ສວນ຺ຕໍ, ໂກ ໂຈທເຍ ປຣໂລເກ ສຫສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕນ຺ຕິ ຕໍ ຠວນ຺ຕໍ ຕຕ຺ຖ ນິຣເຍ ຕຖາ ຫຎ຺ຎມານໍ. ວຊນ຺ຕນ຺ຕິ ອິໂຕ ຈິໂຕ ຈ ຘາວນ຺ຕໍ. ກຸຈ຺ຉິສ຺ມິນ຺ຕິ ກຸຈ຺ຉິຍຎ຺ຈ ປສ຺ເສ ຈ ຫຎ຺ຎມານໍ ວິຊ຺ຌິຍມານນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ.

໑໓໑໑.

‘‘ສຕ຺ຕີ ອຸສູ ໂຕມຣຠິຓ຺ຑິວາລາ, ວິວິຘາວຸຘາ ວສ຺ສນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ເທວາ;

ປຕນ຺ຕິ ອງ຺ຄາຣມິວຈ຺ຈິມນ຺ໂຕ, ສິລາສນີ ວສ຺ສຕິ ລຸທ຺ທກມ຺ເມຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອງ຺ຄາຣມິວຈ຺ຈິມນ຺ໂຕຕິ ຊລິຕອງ຺ຄາຣາ ວິຍ ອຈ຺ຈິມນ຺ຕາ ອາວຸຘວິເສສາ ປຕນ຺ຕິ. ສິລາສນີຕິ ຊລິຕສິລາສນິ. ວສ຺ສຕິ ລຸທ຺ທກມ຺ເມຕິ ຍຖາ ນາມ ເທເວ ວສ຺ສນ຺ເຕ ອສນິ ປຕຕິ, ເອວເມວ ອາກາເສ ສມຸຏ຺ຐາຍ ຈິຈ຺ຈິຏາຍມານໍ ຊລິຕສິລາວສ຺ສໍ ເຕສໍ ລຸທ຺ທກມ຺ມານໍ ອຸປຣິ ປຕຕິ.

໑໓໑໒.

‘‘ອຸຓ຺ໂຫ ຈ ວາໂຕ ນິຣຍມ຺ຫິ ທຸສ຺ສໂຫ, ນ ຕມ຺ຫິ ສຸຂໍ ລພ຺ຠຕິ ອິຕ຺ຕຣມ຺ປິ;

ຕໍ ຕໍ ວິຘາວນ຺ຕມເລນມາຕຸຣໍ, ໂກ ໂຈທເຍ ປຣໂລເກ ສຫສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິຕ຺ຕຣມ຺ປີຕິ ປຣິຕ຺ຕກມ຺ປິ. ວິຘາວນ຺ຕນ຺ຕິ ວິວິຘາ ຘາວນ຺ຕໍ.

໑໓໑໓.

‘‘ສນ຺ຘາວມານມ຺ປິ ຣເຖສຸ ຍຸຕ຺ຕໍ, ສໂຊຕິຠູຕໍ ປຖວິໍ ກມນ຺ຕໍ;

ປໂຕທລຏ຺ຐີຫິ ສຸໂຈທຍນ຺ຕໍ, ໂກ ໂຈທເຍ ປຣໂລເກ ສຫສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຣເຖສຸ ຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວາເຣນ ວາຣໍ ເຕສຸ ຊລິຕໂລຫຣເຖສຸ ຍຸຕ຺ຕໍ. ກມນ຺ຕນ຺ຕິ ອກ຺ກມມານໍ. ສຸໂຈທຍນ຺ຕນ຺ຕິ ສຸຏ຺ຐຸ ໂຈທຍນ຺ຕໍ.

໑໓໑໔.

‘‘ຕມາຣຸຫນ຺ຕໍ ຂຸຣສຎ຺ຈິຕໍ ຄິຣິໍ, ວິຠິໍສນໍ ປຊ຺ຊລິຕໍ ຠຍານກໍ;

ສຎ຺ຉິນ຺ນຄຕ຺ຕໍ ຣຸຫິຣໍ ສວນ຺ຕໍ, ໂກ ໂຈທເຍ ປຣໂລເກ ສຫສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕມາຣຸຫນ຺ຕນ຺ຕິ ຕໍ ຠວນ຺ຕໍ ຊລິຕາວຸຘປຫາເຣ ອສຫິຕ຺ວາ ຊລິຕຂຸເຣຫິ ສຎ຺ຈິຕໍ ຊລິຕໂລຫປພ຺ພຕໍ ອາຣຸຫນ຺ຕໍ.

໑໓໑໕.

‘‘ຕມາຣຸຫນ຺ຕໍ ປພ຺ພຕສນ຺ນິກາສໍ, ອງ຺ຄາຣຣາສິໍ ຊລິຕໍ ຠຍານກໍ;

ສຸທຑ຺ຒຄຕ຺ຕໍ ກປຓໍ ຣຸທນ຺ຕໍ, ໂກ ໂຈທເຍ ປຣໂລເກ ສຫສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຸທຑ຺ຒຄຕ຺ຕນ຺ຕິ ສຸຏ຺ຐຸ ທຑ຺ຒສຣີຣໍ.

໑໓໑໖.

‘‘ອພ຺ຠກູຏສມາ ອຸຈ຺ຈາ, ກຓ຺ຏກນິຈິຕາ ທຸມາ;

ອໂຍມເຍຫິ ຕິກ຺ເຂຫິ, ນຣໂລຫິຕປາຍິຠີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກຓ຺ຏກນິຈິຕາຕິ ຊລິຕກຓ຺ຏເກຫິ ຈິຕາ. ‘‘ອໂຍມເຍຫີ’’ຕິ ອິທໍ ເຍຫິ ກຓ຺ຏເກຫິ ອາຈິຕາ, ເຕ ທສ຺ເສຕຸໍ ວຸຕ຺ຕໍ.

໑໓໑໗.

‘‘ຕມາຣຸຫນ຺ຕິ ນາຣິໂຍ, ນຣາ ຈ ປຣທາຣຄູ;

ໂຈທິຕາ ສຕ຺ຕິຫຕ຺ເຖຫິ, ຍມນິທ຺ເທສກາຣິຠີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕມາຣຸຫນ຺ຕີຕິ ຕໍ ເອວຣູປໍ ສິມ຺ພລິຣຸກ຺ຂໍ ອາຣຸຫນ຺ຕິ. ຍມນິທ຺ເທສກາຣິຠີຕິ ຍມສ຺ສ ວຈນກເຣຫິ, ນິຣຍປາເລຫີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

໑໓໑໘.

‘‘ຕມາຣຸຫນ຺ຕໍ ນິຣຍໍ, ສິມ຺ພລິໍ ຣຸຫິຣມກ຺ຂິຕໍ;

ວິທຑ຺ຒກາຍໍ ວິຕຈໍ, ອາຕຸຣໍ ຄາຬ຺ຫເວທນໍ.

໑໓໑໙.

‘‘ປສ຺ສສນ຺ຕໍ ມຸຫຸໍ ອຸຓ຺ຫໍ, ປຸພ຺ພກມ຺ມາປຣາຘິກໍ;

ທຸມຄ຺ເຄ ວິຕຈໍ ຄຕ຺ຕໍ, ໂກ ຕໍ ຍາເຈຍ຺ຍ ຕໍ ຘນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວິທຑ຺ຒກາຍນ຺ຕິ ວິຫິໍສິຕກາຍໍ. ວິຕຈນ຺ຕິ ຈມ຺ມມໍສານໍ ຉິທ຺ທາວຉິທ຺ທໍ ຉິນ຺ນຕາຍ ໂກວິຬາຣປຸປ຺ຜໍ ວິຍ ກິໍສຸກປຸປ຺ຜໍ ວິຍ ຈ.

໑໓໒໐.

‘‘ອພ຺ຠກູຏສມາ ອຸຈ຺ຈາ, ອສິປຕ຺ຕາຈິຕາ ທຸມາ;

ອໂຍມເຍຫິ ຕິກ຺ເຂຫິ, ນຣໂລຫິຕປາຍິຠີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອສິປຕ຺ຕາຈິຕາຕິ ອສິມເຍຫິ ປຕ຺ເຕຫິ ຈິຕາ.

໑໓໒໑.

‘‘ຕມາຣຸຫນ຺ຕໍ ອສິປຕ຺ຕປາທປໍ, ອສີຫິ ຕິກ຺ເຂຫິ ຈ ຉິຊ຺ຊມານໍ;

ສຎ຺ຉິນ຺ນຄຕ຺ຕໍ ຣຸຫິຣໍ ສວນ຺ຕໍ, ໂກ ໂຈທເຍ ປຣໂລເກ ສຫສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕມາຣຸຫນ຺ຕນ຺ຕິ ຕໍ ຠວນ຺ຕໍ ນິຣຍປາລານໍ ອາວຸຘປຫາເຣ ອສຫິຕ຺ວາ ອາຣຸຫນ຺ຕໍ.

໑໓໒໒.

‘‘ຕໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ຕມຕ຺ຕໍ ຕໍ, ອສິປຕ຺ຕາຈິຕາ ທຸມາ;

ສມ຺ປຕິຕໍ ເວຕຣຓິໍ, ໂກ ຕໍ ຍາເຈຍ຺ຍ ຕໍ ຘນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສມ຺ປຕິຕນ຺ຕິ ປຕິຕໍ.

໑໓໒໓.

‘‘ຂຣາ ຂາໂຣທິກາ ຕຕ຺ຕາ, ທຸຄ຺ຄາ ເວຕຣຓີ ນທີ;

ອໂຍໂປກ຺ຂຣສຎ຺ຉນ຺ນາ, ຕິກ຺ຂາ ປຕ຺ເຕຫິ ສນ຺ທຕິ’’.

ຕຕ຺ຖ ຂຣາຕິ ຜຣຸສາ. ອໂຍໂປກ຺ຂຣສຎ຺ຉນ຺ນາຕິ ອໂຍມເຍຫິ ຕິຂິຓປຣິຍນ຺ເຕຫິ ໂປກ຺ຂຣປຕ຺ເຕຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນາ. ປຕ຺ເຕຫີຕິ ເຕຫິ ປຕ຺ເຕຫິ ສາ ນທີ ຕິກ຺ຂາ ຫຸຕ຺ວາ ສນ຺ທຕິ.

໑໓໒໔.

‘‘ຕຕ຺ຖ ສຎ຺ຉິນ຺ນຄຕ຺ຕໍ ຕໍ, ວຸຍ຺ຫນ຺ຕໍ ຣຸຫິຣມກ຺ຂິຕໍ;

ເວຕຣຎ຺ເຎ ອນາລມ຺ເພ, ໂກ ຕໍ ຍາເຈຍ຺ຍ ຕໍ ຘນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເວຕຣຎ຺ເຎຕິ ເວຕຣຓີອຸທເກ.

ອິມໍ ປນ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ນິຣຍກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ສໍວິຄ຺ຄຫທໂຍ ມຫາສຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ຕາຓຄເວສີ ຫຸຕ຺ວາ ອາຫ –

໑໓໒໕.

‘‘ເວຘາມິ ຣຸກ຺ໂຂ ວິຍ ຉິຊ຺ຊມາໂນ, ທິສໍ ນ ຊານາມິ ປມູຬ຺ຫສຎ຺ໂຎ;

ຠຍານຸຕປ຺ປາມິ ມຫາ ຈ ເມ ຠຍາ, ສຸຕ຺ວານ ກຖາ ຕວ ຠາສິຕາ ອິເສ.

໑໓໒໖.

‘‘ອາທິຕ຺ເຕ ວາຣິມຊ຺ຌໍວ, ທີປໍໂວເຆ ມຫຓ຺ຓເວ;

ອນ຺ຘກາເຣວ ປຊ຺ໂຊໂຕ, ຕ຺ວໍ ໂນສິ ສຣຓໍ ອິເສ.

໑໓໒໗.

‘‘ອຕ຺ຖຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ອນຸສາສ ມໍ ອິເສ, ອຕີຕມທ຺ຘາ ອປຣາຘິຕໍ ມຍາ;

ອາຈິກ຺ຂ ເມ ນາຣທ ສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ, ຍຖາ ອຫໍ ໂນ ນິຣຍໍ ປເຕຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຠຍານຸຕປ຺ປາມີຕິ ອຕ຺ຕນາ ກຕສ຺ສ ປາປສ຺ສ ຠເຍນ ອນຸຕປ຺ປາມິ. ມຫາ ຈ ເມ ຠຍາຕິ ມຫນ຺ຕຎ຺ຈ ເມ ນິຣຍຠຍໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ທິປໍໂວເຆຕິ ທີປໍວ ໂອເຆ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ອາທິຕ຺ເຕ ກາເລ ວາຣິມຊ຺ຌໍ ວິຍ ຠິນ຺ນນາວານໍ ໂອເຆ ອຓ຺ຓເວ ປຕິຏ຺ຐໍ ອລຠມານານໍ ທີປໍ ວິຍ ອນ຺ຘກາຣຄຕານໍ ປຊ຺ໂຊໂຕ ວິຍ ຈ ຕ຺ວໍ ໂນ ອິເສ ສຣຓໍ ຠວ. ອຕີຕມທ຺ຘາ ອປຣາຘິຕໍ ມຍາຕິ ເອກໍເສນ ມຍາ ອຕີຕໍ ກມ຺ມໍ ອປຣາຘິຕໍ ວິຣາຘິຕໍ, ກຸສລໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ອກຸສລເມວ ກຕນ຺ຕິ.

ອຖສ຺ສ ມຫາສຕ຺ໂຕ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ ອາຈິກ຺ຂິຕຸໍ ສມ຺ມາປຏິປນ຺ເນ ໂປຣາຓກຣາຊາໂນ ອຸທາຫຣຓວເສນ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໓໒໘.

‘‘ຍຖາ ອຫູ ຘຕຣຏ຺ໂຐ, ເວສ຺ສາມິຕ຺ໂຕ ອຏ຺ຐໂກ ຍາມຕຄ຺ຄິ;

ອຸສິນ຺ທໂຣ ຈາປິ ສິວີ ຈ ຣາຊາ, ປຣິຈາຣກາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ.

໑໓໒໙.

‘‘ເອເຕ ຈຎ຺ເຎ ຈ ຣາຊາໂນ, ເຍ ສຄ຺ຄວິສຍໍ ຄຕາ;

ອຘມ຺ມໍ ປຣິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ, ຘມ຺ມໍ ຈຣ ມຫີປຕິ.

໑໓໓໐.

‘‘ອນ຺ນຫຕ຺ຖາ ຈ ເຕ ພ຺ຍມ຺ເຫ, ໂຆສຍນ຺ຕຸ ປຸເຣ ຕວ;

‘ໂກ ຉາໂຕ ໂກ ຈ ຕສິໂຕ, ໂກ ມາລໍ ໂກ ວິເລປນໍ;

ນານາຣຕ຺ຕານໍ ວຕ຺ຖານໍ, ໂກ ນຄ຺ໂຄ ປຣິທຫິສ຺ສຕິ.

໑໓໓໑.

‘ໂກ ປນ຺ເຖ ຉຕ຺ຕມາເນຕິ, ປາທຸກາ ຈ ມຸທູ ສຸຠາ’;

ອິຕິ ສາຍຎ຺ຈ ປາໂຕ ຈ, ໂຆສຍນ຺ຕຸ ປຸເຣ ຕວ.

໑໓໓໒.

‘‘ຊິຓ຺ຓໍ ໂປສໍ ຄວາສ຺ສຎ຺ຈ, ມາສ຺ສຸ ຍຸຎ຺ຊ ຍຖາ ປຸເຣ;

ປຣິຫາຣຎ຺ຈ ທຊ຺ຊາສິ, ອຘິກາຣກໂຕ ພລີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເອເຕ ຈາຕິ ຍຖາ ເອເຕ ຈ ຘຕຣຏ຺ໂຐ ເວສ຺ສາມິຕ຺ໂຕ ອຏ຺ຐໂກ ຍາມຕຄ຺ຄິ ອຸສິນ຺ທໂຣ ສິວີຕິ ຉ ຣາຊາໂນ ອຎ຺ເຎ ຈ ຘມ຺ມໍ ຈຣິຕ຺ວາ ສຄ຺ຄວິສຍໍ ຄຕາ, ເອວໍ ຕ຺ວມ຺ປິ ອຘມ຺ມໍ ປຣິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ຘມ຺ມໍ ຈຣ. ໂກ ຉາໂຕຕິ ມຫາຣາຊ, ຕວ ພ຺ຍມ຺ເຫ ປຸເຣ ຣາຊນິເວສເນ ເຈວ ນຄເຣ ຈ ອນ຺ນຫຕ຺ຖາ ປຸຣິສາ ‘‘ໂກ ຉາໂຕ, ໂກ ຕສິໂຕ’’ຕິ ເຕສໍ ທາຕຸກາມຕາຍ ໂຆເສນ຺ຕຸ. ໂກ ມາລນ຺ຕິ ໂກ ມາລໍ ອິຈ຺ຉຕິ, ໂກ ວິເລປນໍ ອິຈ຺ຉຕິ, ນານາຣຕ຺ຕານໍ ວຕ຺ຖານໍ ຍໍ ຍໍ ອິຈ຺ຉຕິ, ຕໍ ຕໍ ໂກ ນຄ຺ໂຄ ປຣິທຫິສ຺ສຕີຕິ ໂຆເສນ຺ຕຸ. ໂກ ປນ຺ເຖ ຉຕ຺ຕມາເນຕີຕິ ໂກ ປນ຺ເຖ ຉຕ຺ຕໍ ຘາຣຍິສ຺ສຕິ. ປາທຸກາ ຈາຕິ ອຸປາຫນາ ຈ ມຸທູ ສຸຠາ ໂກ ອິຈ຺ຉຕິ.

ຊິຓ຺ຓໍ ໂປສນ຺ຕິ ໂຍ ເຕ ອຸປຏ຺ຐາເກສຸ ອມຈ຺ໂຈ ວາ ອຎ຺ໂຎ ວາ ປຸພ຺ເພ ກຕູປກາໂຣ ຊຣາຊິຓ຺ຓກາເລ ຍຖາ ໂປຣາຓກາເລ ກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ເຍປິ ເຕ ຄວາສ຺ສາທໂຍ ຊິຓ຺ຓຕາຍ ກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ເຕສຸ ເອກມ຺ປິ ປຸພ຺ເພ ວິຍ ກມ຺ເມສຸ ມາ ໂຍຊຍິ. ຊິຓ຺ຓກາລສ຺ມິຎ຺ຫິ ເຕ ຕານິ ກມ຺ມານິ ກາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ປຣິຫາຣຎ຺ຈາຕິ ອິຘ ປຣິວາໂຣ ‘‘ປຣິຫາໂຣ’’ຕິ ວຸຕ຺ໂຕ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ໂຍ ຈ ເຕ ພລີ ຫຸຕ຺ວາ ອຘິກາຣກໂຕ ປຸພ຺ເພ ກຕູປກາໂຣ ໂຫຕິ, ຕສ຺ສ ຊຣາຊິຓ຺ຓກາເລ ຍຖາໂປຣາຓປຣິວາຣໍ ທເທຍ຺ຍາສິ. ອສປ຺ປຸຣິສາ ຫິ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປກາຣການໍ ອຸປກາຣໍ ກາຕຸໍ ສມຕ຺ຖກາເລເຍວ ສມ຺ມານໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ສມຕ຺ຖກາເລ ປນ ນ ໂອໂລເກນ຺ຕິ. ສປ຺ປຸຣິສາ ປນ ອສມຕ຺ຖກາເລປິ ເຕສໍ ຕເຖວ ສກ຺ກາຣໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ຕຸວມ຺ປິ ເອວໍ ກເຣຍ຺ຍາສີຕິ.

ອິຕິ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຣຎ຺ໂຎ ທານກຖຎ຺ຈ ສີລກຖຎ຺ຈ ກເຖຕ຺ວາ ອິທານິ ຍສ຺ມາ ອຍໍ ຣາຊາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕຠາເວ ຣເຖນ ອຸປເມຕ຺ວາ ວຓ຺ຓິຍມາເນ ຕຸສ຺ສິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ມາສ຺ສ ສພ຺ພກາມທຸຫຣໂຖປມາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໓໓໓.

‘‘ກາໂຍ ເຕ ຣຖສຎ຺ຎາໂຕ, ມໂນສາຣຖິໂກ ລຫຸ;

ອວິຫິໍສາສາຣິຕກ຺ໂຂ, ສໍວິຠາຄປຏິຈ຺ຉໂທ.

໑໓໓໔.

‘‘ປາທສຎ຺ຎມເນມິໂຍ, ຫຕ຺ຖສຎ຺ຎມປກ຺ຂໂຣ;

ກຸຈ຺ຉິສຎ຺ຎມນພ຺ຠນ຺ໂຕ, ວາຈາສຎ຺ຎມກູຊໂນ.

໑໓໓໕.

‘‘ສຈ຺ຈວາກ຺ຍສມຕ຺ຕງ຺ໂຄ, ອເປສຸຎ຺ຎສຸສຎ຺ຎໂຕ;

ຄິຣາສຂິລເນລງ຺ໂຄ, ມິຕຠາຓິສິເລສິໂຕ.

໑໓໓໖.

‘‘ສທ຺ຘາໂລຠສຸສງ຺ຂາໂຣ, ນິວາຕຎ຺ຊລິກຸພ຺ພໂຣ;

ອຖທ຺ຘຕານຕີສາໂກ, ສີລສໍວຣນນ຺ຘໂນ.

໑໓໓໗.

‘‘ອກ຺ໂກຘນມນຸຄ຺ຆາຕີ, ຘມ຺ມປຓ຺ຑຣຉຕ຺ຕໂກ;

ພາຫຸສຈ຺ຈມປາລມ຺ໂພ, ຐິຕຈິຕ຺ຕມຸປາຘິໂຍ.

໑໓໓໘.

‘‘ກາລຎ຺ຎຸຕາຈິຕ຺ຕສາໂຣ, ເວສາຣຊ຺ຊຕິທຓ຺ຑໂກ;

ນິວາຕວຸຕ຺ຕິໂຍຕ຺ຕໂກ, ອນຕິມານຍຸໂຄ ລຫຸ.

໑໓໓໙.

‘‘ອລີນຈິຕ຺ຕສນ຺ຖາໂຣ, ວຸທ຺ຘິເສວີ ຣໂຊຫໂຕ;

ສຕິປໂຕໂທ ຘີຣສ຺ສ, ຘິຕິ ໂຍໂຄ ຈ ຣສ຺ມິໂຍ.

໑໓໔໐.

‘‘ມໂນ ທນ຺ຕໍ ປຖໍ ເນຕິ, ສມທນ຺ເຕຫິ ວາຫິຠິ;

ອິຈ຺ຉາ ໂລໂຠ ຈ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ, ອຸຊຸມຄ຺ໂຄ ຈ ສໍຍໂມ.

໑໓໔໑.

‘‘ຣູເປ ສທ຺ເທ ຣເສ ຄນ຺ເຘ, ວາຫນສ຺ສ ປຘາວໂຕ;

ປຎ຺ຎາ ອາໂກຏນີ ຣາຊ, ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ຕາວ ສາຣຖິ.

໑໓໔໒.

‘‘ສເຈ ເອເຕນ ຍາເນນ, ສມຈຣິຍາ ທຬ຺ຫາ ຘິຕິ;

ສພ຺ພກາມທຸໂຫ ຣາຊ, ນ ຊາຕຸ ນິຣຍໍ ວເຊ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຣຖສຎ຺ຎາໂຕຕິ ມຫາຣາຊ, ຕວ ກາໂຍ ຣໂຖຕິ ສຎ຺ຎາໂຕ ໂຫຕຸ. ມໂນສາຣຖິໂກຕິ ມນສງ຺ຂາເຕນ ກຸສລຈິຕ຺ເຕນ ສາຣຖິນາ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ລຫູຕິ ວິຄຕຖິນມິທ຺ຘຕາຍ ສລ຺ລຫຸໂກ. ອວິຫິໍສາສາຣິຕກ຺ໂຂຕິ ອວິຫິໍສາມເຍນ ສາຣິເຕນ ສຸຏ຺ຐຸ ປຣິນິຏ຺ຐິເຕນ ອກ຺ເຂນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ສໍວິຠາຄປຏິຈ຺ຉໂທຕິ ທານສໍວິຠາຄມເຍນ ປຏິຈ຺ຉເທນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ປາທສຎ຺ຎມເນມິໂຍຕິ ປາທສໍຍມມຍາຍ ເນມິຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຫຕ຺ຖສຎ຺ຎມປກ຺ຂໂຣຕິ ຫຕ຺ຖສໍຍມມເຍນ ປກ຺ຂເຣນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ກຸຈ຺ຉິສຎ຺ຎມນພ຺ຠນ຺ໂຕຕິ ກຸຈ຺ຉິສໍຍມສງ຺ຂາເຕນ ມິຕໂຠຊນມເຍນ ເຕເລນ ອພ຺ຠນ຺ໂຕ. ‘‘ອພ຺ຠຎ຺ຊິຕພ຺ໂພ ນາຠິ ໂຫຕູ’’ຕິປິ ປາໂຐ. ວາຈາສຎ຺ຎມກູຊໂນຕິ ວາຈາສໍຍເມນ ອກູຊໂນ.

ສຈ຺ຈວາກ຺ຍສມຕ຺ຕງ຺ໂຄຕິ ສຈ຺ຈວາກ຺ເຍນ ປຣິປຸຓ຺ຓອງ຺ໂຄ ອຂຓ຺ຑຣຖງ຺ໂຄ. ອເປສຸຎ຺ຎສຸສຎ຺ຎໂຕຕິ ອເປສຸຎ຺ເຎນ ສຸຏ຺ຐຸ ສຎ຺ຎໂຕ ສມຸສ຺ສິໂຕ. ຄິຣາສຂິລເນລງ຺ໂຄຕິ ສຂິລາຍ ສຓ຺ຫວາຈາຍ ນິທ຺ໂທສງ຺ໂຄ ມຏ຺ຐຣຖງ຺ໂຄ. ມິຕຠາຓິສິເລສິໂຕ ມິຕຠາຓສງ຺ຂາເຕນ ສິເລເສນ ສຸຏ຺ຐຸ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ສທ຺ຘາໂລຠສຸສງ຺ຂາໂຣຕິ ກມ຺ມຜລສທ຺ທຫນສທ຺ຘາມເຍນ ຈ ອໂລຠມເຍນ ຈ ສຸນ຺ທເຣນ ອລງ຺ກາເຣນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ນິວາຕຎ຺ຊລິກຸພ຺ພໂຣຕິ ສີລວນ຺ຕານໍ ນິວາຕມເຍນ ເຈວ ອຎ຺ຊລິກມ຺ມມເຍນ ຈ ກຸພ຺ພເຣນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ອຖທ຺ຘຕານຕີສາໂກຕິ ສຂິລສມ຺ໂມທຠາວສງ຺ຂາຕາຍ ອຖທ຺ຘຕາຍ ອນຕອີໂສ, ໂຖກນຕອີໂສຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສີລສໍວຣນນ຺ຘໂນຕິ ອຂຓ຺ຑປຎ຺ຈສີລຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍາທິສໍວຣສງ຺ຂາຕາຍ ນນ຺ຘນຣຊ຺ຊຸຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕ.

ອກ຺ໂກຘນມນຸຄ຺ຆາຕີຕິ ອກ຺ໂກຘນຠາວສງ຺ຂາເຕນ ອນຸຄ຺ຆາເຕນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຘມ຺ມປຓ຺ຑຣ-ຉຕ຺ຕໂກຕິ ທສກຸສລຘມ຺ມສງ຺ຂາເຕນ ປຓ຺ຑຣຈ຺ຉຕ຺ເຕນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ພາຫຸສຈ຺ຈມປາລມ຺ໂພຕິ ອຕ຺ຖສນ຺ນິສ຺ສິຕພຫຸສ຺ສຸຕຠາວມເຍນ ອປາລມ຺ເພນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຐິຕຈິຕ຺ຕມຸປາຘິໂຍຕິ ໂລກຘມ຺ເມຫິ ອວິກມ຺ປນຠາເວນ ສຸຏ຺ຐຸ ຐິຕເອກຄ຺ຄຠາວປ຺ປຕ຺ຕຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາເຕນ ອຸປາຘິນາ ອຸຕ຺ຕຣຕ຺ຖຣເຓນ ວາ ຣາຊາສເນນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ກາລຎ຺ຎຸຕາຈິຕ຺ຕສາໂຣຕິ ‘‘ອຍໍ ທານສ຺ສ ທິນ຺ນກາໂລ, ອຍໍ ສີລສ຺ສ ຣກ຺ຂນກາໂລ’’ຕິ ເອວໍ ກາລຎ຺ຎຸຕາສງ຺ຂາເຕນ ກາລໍ ຊານິຕ຺ວາ ກເຕນ ຈິຕ຺ເຕນ ກຸສລສາເຣນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ຍຖາ, ມຫາຣາຊ, ຣຖສ຺ສ ນາມ ອາຓິໍ ອາທິໍ ກຕ຺ວາ ທພ຺ພສມ຺ຠາຣຊາຕໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ສາຣມຍຎ຺ຈ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ, ເອວຎ຺ຫິ ໂສ ຣໂຖ ອທ຺ຘານກ຺ຂໂມ ໂຫຕິ, ເອວໍ ຕວປິ ກາຍຣໂຖ ກາລໍ ຊານິຕ຺ວາ ກເຕນ ຈິຕ຺ເຕນ ປຣິສຸທ຺ເຘນ ທານາທິກຸສລສາເຣນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ໂຫຕູຕິ. ເວສາຣຊ຺ຊຕິທຓ຺ຑໂກຕິ ປຣິສມຊ຺ເຌ ກເຖນ຺ຕສ຺ສປິ ວິສາຣທຠາວສງ຺ຂາເຕນ ຕິທຓ຺ເຑນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ນິວາຕວຸຕ຺ຕິໂຍຕ຺ຕໂກຕິ ໂອວາເທ ປວຕ຺ຕນສງ຺ຂາເຕນ ມຸທຸນາ ຘຸຣໂຍຕ຺ເຕນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ມຸທຸນາ ຫິ ຘຸຣໂຍຕ຺ເຕນ ພທ຺ຘຣຖໍ ສິນ຺ຘວາ ສຸຂໍ ວຫນ຺ຕິ, ເອວໍ ຕວ ກາຍຣໂຖປິ ປຓ຺ຑິຕານໍ ໂອວາທປ຺ປວຕ຺ຕິຕາຍ ອາພທ຺ໂຘ ສຸຂໍ ຍາຕູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອນຕິມານຍຸໂຄ ລຫູຕິ ອນຕິມານສງ຺ຂາເຕນ ລຫຸເກນ ຍຸເຄນ ສມນ຺ນາຄໂຕ.

ອລີນຈິຕ຺ຕສນ຺ຖາໂຣຕິ ຍຖາ ຣໂຖ ນາມ ທນ຺ຕມເຍນ ອຸຬາເຣນ ສນ຺ຖາເຣນ ໂສຠຕິ, ເອວໍ ຕວ ກາຍຣໂຖປິ ທານາທິນາ ອລີນອສງ຺ກຸຏິຕຈິຕ຺ຕສນ຺ຖາໂຣ ໂຫຕຸ. ວຸທ຺ຘິເສວີ ຣໂຊຫໂຕຕິ ຍຖາ ຣໂຖ ນາມ ວິສເມນ ຣຊຸຏ຺ຐານມຄ຺ເຄນ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຣໂຊກິຓ຺ໂຓ ນ ໂສຠຕິ, ສເມນ ວິຣເຊນ ມຄ຺ເຄນ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ໂສຠຕິ, ເອວໍ ຕວ ກາຍຣໂຖປິ ປຎ຺ຎາວຸທ຺ຘິເສວິຕາຍ ສມຕລໍ ອຸຊຸມຄ຺ຄໍ ປຏິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຫຕຣໂຊ ໂຫຕຸ. ສຕິປໂຕໂທ ຘີຣສ຺ສາຕິ ປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ຕວ ຕສ຺ມິໍ ກາຍຣເຖ ສຸປຕິຏ຺ຐິຕສຕິປໂຕໂທ ໂຫຕຸ. ຘິຕິ ໂຍໂຄ ຈ ຣສ຺ມິໂຍຕິ ອພ຺ໂພຈ຺ຉິນ຺ນວີຣິຍສງ຺ຂາຕາ ຘິຕິ ຈ ຫິຕປ຺ປຏິປຕ຺ຕິຍໍ ຍຸຎ຺ຊນຠາວສງ຺ຂາໂຕ ໂຍໂຄ ຈ ຕວ ຕສ຺ມິໍ ກາຍຣເຖ ວຏ຺ຏິຕາ ຖິຣາ ຣສ຺ມິໂຍ ໂຫນ຺ຕຸ. ມໂນ ທນ຺ຕໍ ປຖໍ ເນຕິ, ສມທນ຺ເຕຫິ ວາຫິຠີຕິ ຍຖາ ຣໂຖ ນາມ ວິສມທນ຺ເຕຫິ ສິນ຺ຘເວຫິ ອຸປ຺ປຖໍ ຍາຕິ, ສມທນ຺ເຕຫິ ສມສິກ຺ຂິເຕຫິ ຍຸຕ຺ໂຕ ອຸຊຸປຖເມວ ອນ຺ເວຕິ, ເອວໍ ມໂນປິ ທນ຺ຕໍ ນິພ຺ພິເສວນໍ ກຸມ຺ມຄ຺ຄໍ ປຫາຍ ອຸຊຸມຄ຺ຄໍ ຄຓ຺ຫາຕິ. ຕສ຺ມາ ສຸທນ຺ຕໍ ອາຈາຣສມ຺ປນ຺ນໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຕວ ກາຍຣຖສ຺ສ ສິນ຺ຘວກິຈ຺ຈໍ ສາເຘຕຸ. ອິຈ຺ຉາໂລໂຠ ຈາຕິ ອປ຺ປຕ຺ເຕສຸ ວຕ຺ຖູສຸ ອິຈ຺ຉາ, ປຕ຺ເຕສຸ ໂລໂຠຕິ ອຍໍ ອິຈ຺ຉາ ຈ ໂລໂຠ ຈ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ ນາມ. ກຸຏິໂລ ອນຸຊຸມຄ຺ໂຄ ອປາຍເມວ ເນຕິ. ທສກຸສລກມ຺ມປຖວເສນ ປນ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກມຄ຺ຄວເສນ ວາ ປວຕ຺ໂຕ ສີລສໍຍໂມ ອຸຊຸມຄ຺ໂຄ ນາມ. ໂສ ຕວ ກາຍຣຖສ຺ສ ມຄ຺ໂຄ ໂຫຕຸ.

ຣູເປຕິ ເອເຕສຸ ມນາປິເຍສຸ ຣູປາທີສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ນິມິຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຘາວນ຺ຕສ຺ສ ຕວ ກາຍຣຖສ຺ສ ອຸປ຺ປຖໍ ປຏິປນ຺ນສ຺ສ ຣາຊຣຖສ຺ສ ສິນ຺ຘເວ ອາໂກເຏຕ຺ວາ ນິວາຣຓປໂຕທຍຏ຺ຐິ ວິຍ ປຎ຺ຎາ ອາໂກຏນີ ໂຫຕຸ. ສາ ຫິ ຕໍ ອຸປ຺ປຖຄມນໂຕ ນິວາເຣຕ຺ວາ ອຸຊຸໍ ສຸຈຣິຕມຄ຺ຄໍ ອາໂຣເປສ຺ສຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ຕາວ ສາຣຖີຕິ ຕສ຺ມິໍ ປນ ເຕ ກາຍຣເຖ ອຎ຺ໂຎ ສາຣຖິ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕວ ອຕ຺ຕາວ ສາຣຖິ ໂຫຕຸ. ສເຈ ເອເຕນ ຍາເນນາຕິ ມຫາຣາຊ, ຍສ຺ເສຕໍ ເອວຣູປໍ ຍານໍ ສເຈ ອຕ຺ຖິ, ເອເຕນ ຍາເນນ. ສມຈຣິຍາ ທຬ຺ຫາ ຘິຕີຕິ ຍສ຺ສ ສມຈຣິຍາ ຈ ຘິຕິ ຈ ທຬ຺ຫາ ໂຫຕິ ຖິຣາ, ໂສ ເອເຕນ ຍາເນນ ຍສ຺ມາ ເອສ ຣໂຖ ສພ຺ພກາມທຸໂຫ ຣາຊ, ຍຖາຘິປ຺ເປເຕ ສພ຺ພກາເມ ເທຕິ, ຕສ຺ມາ ນ ຊາຕຸ ນິຣຍໍ ວເຊ, ເອກໍເສເນຕໍ ຘາເຣຫິ, ເອວຣູເປນ ຍາເນນ ນິຣຍໍ ນ ຄຈ຺ຉສີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິຕິ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ຍໍ ມໍ ອວຈ ‘‘ອາຈິກ຺ຂ ເມ, ນາຣທ, ສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄໍ, ຍຖາ ອຫໍ ໂນ ນິຣເຍ ປເຕຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ, ອຍໍ ເຕ ໂສ ມຍາ ອເນກປຣິຍາເຍນ ອກ຺ຂາໂຕຕິ.

ເອວມສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕ຺ວາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ຊຫາເປຕ຺ວາ ສີເລ ປຕິຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ‘‘ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປາປມິຕ຺ເຕ ປຫາຍ ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ເຕ ອຸປສງ຺ກມ, ນິຈ຺ຈໍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ໂຫຫີ’’ຕິ ໂອວາທໍ ທຕ຺ວາ ຣາຊຘີຕຸ ຄຸຓໍ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ຣາຊປຣິສາຍ ຈ ຣາໂຊໂຣຘານຎ຺ຈ ໂອວາທໍ ທຕ຺ວາ ມຫນ຺ເຕນານຸຠາເວນ ເຕສໍ ປສ຺ສນ຺ຕານຎ຺ເຎວ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກໍ ຄໂຕ.

ສຕ຺ຖາ ອິມໍ ຘມ຺ມເທສນໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິທາເນວ, ປຸພ຺ເພປິ ມຍາ ທິຏ຺ຐິຊາລໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ທມິໂຕເຍວາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຊາຕກໍ ສໂມຘາເນນ຺ໂຕ ອິມາ ຄາຖາ ອຠາສິ –

໑໓໔໓.

‘‘ອລາໂຕ ເທວທຕ຺ໂຕສິ, ສຸນາໂມ ອາສິ ຠທ຺ທຊິ;

ວິຊໂຍ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕສິ, ໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນສິ ພີຊໂກ.

໑໓໔໔.

‘‘ສຸນກ຺ຂຕ຺ໂຕ ລິຈ຺ຉວິປຸຕ຺ໂຕ, ຄຸໂຓ ອາສິ ອເຈລໂກ;

ອານນ຺ໂທ ສາ ຣຸຈາ ອາສິ, ຍາ ຣາຊານໍ ປສາທຍິ.

໑໓໔໕.

‘‘ອຸຣຸເວລກສ຺ສໂປ ຣາຊາ, ປາປທິຏ຺ຐິ ຕທາ ອຫຸ;

ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາ ໂພຘິສຕ຺ໂຕ, ເອວໍ ຘາເຣຖ ຊາຕກ’’ນ຺ຕິ.

ມຫານາຣທກສ຺ສປຊາຕກວຓ຺ຓນາ ອຏ຺ຐມາ.

[໕໔໖] ໙. ວິຘຸຣຊາຕກວຓ຺ຓນາ

ຈຕຸໂປສຖກຓ຺ຑໍ

ປຓ຺ຑຸ ກິສິຍາສິ ທຸພ຺ພລາຕິ ອິທໍ ສຕ຺ຖາ ເຊຕວເນ ວິຫຣນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ປຎ຺ຎາປາຣມິໍ ອາຣພ຺ຠ ກເຖສິ. ເອກທິວສຎ຺ຫິ ຠິກ຺ຂູ ຘມ຺ມສຠາຍໍ ກຖໍ ສມຸຏ຺ຐາເປສຸໍ ‘‘ອາວຸໂສ, ສຕ຺ຖາ ມຫາປຎ຺ໂຎ ປຸຖຸປຎ຺ໂຎ ຄມ຺ຠີຣປຎ຺ໂຎ ຊວນປຎ຺ໂຎ ຫາສປຎ຺ໂຎ ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ນິພ຺ເພຘິກປຎ຺ໂຎ ປຣປ຺ປວາທມທ຺ທໂນ, ອຕ຺ຕໂນ ປຎ຺ຎານຸຠາເວນ ຂຕ຺ຕິຍປຓ຺ຑິຕາທີຫິ ອຠິສງ຺ຂເຕ ສຸຂຸມປຎ຺ເຫ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ເຕ ທເມຕ຺ວາ ນິພ຺ພິເສວເນ ກຕ຺ວາ ຕີສຸ ສຣເຓສຸ ເຈວ ສີເລສຸ ຈ ປຕິຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ອມຕຄາມິມຄ຺ຄໍ ປຏິປາເທສີ’’ຕິ. ສຕ຺ຖາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ກາຍ ນຸຕ຺ຖ, ຠິກ຺ຂເວ, ເອຕຣຫິ ກຖາຍ ສນ຺ນິສິນ຺ນາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ອິມາຍ ນາມາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ອນຈ຺ຉຣິຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ຍໍ ຕຖາຄໂຕ ປຣມາຠິສມ຺ໂພຘິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປຣປ຺ປວາທໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ຂຕ຺ຕິຍາທໂຍ ທເມຍ຺ຍ. ປຸຣິມຠວສ຺ມິຎ຺ຫິ ໂພຘິຎາຓໍ ປຣິເຍສນ຺ໂຕປິ ຕຖາຄໂຕ ປຎ຺ຎວາ ປຣປ຺ປວາທມທ຺ທໂນເຍວ. ຕຖາ ຫິ ອຫໍ ວິຘຸຣກາເລ ສຏ຺ຐິໂຍຊນຸພ຺ເພເຘ ກາຬປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິ ປຸຓ຺ຓກໍ ນາມ ຍກ຺ຂເສນາປຕິໍ ອຕ຺ຕໂນ ຎາຓພເລເນວ ທເມຕ຺ວາ ນິພ຺ພິເສວນໍ ກຕ຺ວາ ປຎ຺ຈສີເລສຸ ປຕິຏ຺ຐາເປນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ຊີວິຕໍ ທາເປສິ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ເຕຫິ ຍາຈິໂຕ ອຕີຕໍ ອາຫຣິ.

ອຕີເຕ ກຸຣຸຣຏ຺ເຐ ອິນ຺ທປຕ຺ຖນຄເຣ ຘນຎ຺ຈຍໂກຣພ຺ໂຍ ນາມ ຣາຊາ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສິ. ວິຘຸຣປຓ຺ຑິໂຕ ນາມ ອມຈ຺ໂຈ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖຘມ຺ມານຸສາສໂກ ອໂຫສິ. ໂສ ມຘຸຣກໂຖ ມຫາຘມ຺ມກຖິໂກ ສກລຊມ຺ພຸທີເປ ຣາຊາໂນ ຫຕ຺ຖິກນ຺ຕວີຓາສເຣນ ປລຸທ຺ຘຫຕ຺ຖິໂນ ວິຍ ອຕ຺ຕໂນ ມຘຸຣຘມ຺ມເທສນາຍ ປໂລເຠຕ຺ວາ ເຕສໍ ສກສກຣຊ຺ຊານິ ຄນ຺ຕຸໍ ອທທມາໂນ ພຸທ຺ຘລີລາຍ ມຫາຊນສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ໂຕ ມຫນ຺ເຕນ ຍເສນ ຕສ຺ມິໍ ນຄເຣ ປຏິວສິ.

ຕທາ ຫິ ພາຣາຓສິຍມ຺ປິ ຄິຫິສຫາຍກາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ພ຺ຣາຫ຺ມຓມຫາສາລາ ມຫລ຺ລກກາເລ ກາເມສຸ ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ຫິມວນ຺ຕໍ ປວິສິຕ຺ວາ ອິສິປພ຺ພຊ຺ຊໍ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ອຠິຎ຺ຎາ ຈ ສມາປຕ຺ຕິໂຍ ຈ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕ຺ວາ ວນມູລຜລາຫາຣາ ຕຕ຺ເຖວ ຈິຣໍ ວສິຕ຺ວາ ໂລຓມ຺ພິລເສວນຕ຺ຖາຍ ຈາຣິກໍ ຈຣມານາ ອງ຺ຄຣຏ຺ເຐ ກາລຈມ຺ປານຄຣໍ ປຕ຺ວາ ຣາຊຸຍ຺ຍາເນ ວສິຕ຺ວາ ປຸນທິວເສ ຠິກ຺ຂາຍ ນຄຣໍ ປວິສິໍສຸ. ຕຕ຺ຖ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຫາຍກາ ກຸຏຸມ຺ພິກາ ເຕສໍ ອິຣິຍາປເຖສຸ ປສີທິຕ຺ວາ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ຠິກ຺ຂາຠາຊນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເອເກກໍ ອຕ຺ຕໂນ ນິເວສເນ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ປຓີເຕນ ອາຫາເຣນ ປຣິວິສິຕ຺ວາ ປຏິຎ຺ຎໍ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ອຸຍ຺ຍາເນເຍວ ວາສາເປສຸໍ. ເຕ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຕາປສາ ຈຕຸນ຺ນໍ ກຸຏຸມ຺ພິການໍ ເຄເຫສຸ ນິພທ຺ຘໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ທິວາວິຫາຣຕ຺ຖາຍ ເອໂກ ຕາປໂສ ຕາວຕິໍສຠວນໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອໂກ ນາຄຠວນໍ, ເອໂກ ສຸປຓ຺ຓຠວນໍ, ເອໂກ ໂກຣພ຺ຍຣຎ຺ໂຎ ມິຄາຊິນອຸຍ຺ຍານໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເຕສຸ ໂຍ ເທວໂລກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທິວາວິຫາຣໍ ກໂຣຕິ, ໂສ ສກ຺ກສ຺ສ ຍສໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປຏ຺ຐາກສ຺ສ ຕເມວ ວຓ຺ເຓຕິ. ໂຍ ນາຄຠວນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທິວາວິຫາຣໍ ກໂຣຕິ, ໂສ ນາຄຣາຊສ຺ສ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປຏ຺ຐາກສ຺ສ ຕເມວ ວຓ຺ເຓຕິ. ໂຍ ສຸປຓ຺ຓຠວນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທິວາວິຫາຣໍ ກໂຣຕິ, ໂສ ສຸປຓ຺ຓຣາຊສ຺ສ ວິຠູຕິໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປຏ຺ຐາກສ຺ສ ຕເມວ ວຓ຺ເຓຕິ. ໂຍ ຘນຎ຺ຈຍໂກຣພ຺ຍຣາຊສ຺ສ ອຸຍ຺ຍານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທິວາວິຫາຣໍ ກໂຣຕິ, ໂສ ຘນຎ຺ຈຍໂກຣພ຺ຍຣຎ຺ໂຎ ສິຣິໂສຠຄ຺ຄໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປຏ຺ຐາກສ຺ສ ຕເມວ ວຓ຺ເຓຕິ.

ເຕ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ຊນາ ຕໍ ຕເທວ ຐານໍ ປຕ຺ເຖຕ຺ວາ ທານາທີນິ ປຸຎ຺ຎານິ ກຕ຺ວາ ອາຍຸປຣິໂຍສາເນ ເອໂກ ສກ຺ໂກ ຫຸຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ, ເອໂກ ສປຸຕ຺ຕທາໂຣ ນາຄຠວເນ ນາຄຣາຊາ ຫຸຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ, ເອໂກ ສຸປຓ຺ຓຠວເນ ສິມ຺ພລິວິມາເນ ສຸປຓ຺ຓຣາຊາ ຫຸຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ເອໂກ ຘນຎ຺ຈຍໂກຣພ຺ຍຣຎ຺ໂຎ ອຄ຺ຄມເຫສິຍາ ກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ເຕປິ ຕາປສາ ອປຣິຫີນຊ຺ຌານາ ກາລໍ ກຕ຺ວາ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ນິພ຺ພຕ຺ຕິໍສຸ. ໂກຣພ຺ຍກຸມາໂຣ ວຸຑ຺ຒິມນ຺ວາຍ ປິຕຸ ອຈ຺ຈເຍນ ຣຊ຺ເຊ ປຕິຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຘມ຺ເມນ ສເມນ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສິ. ໂສ ປນ ຊູຕວິຕ຺ຕໂກ ອໂຫສິ. ໂສ ວິຘຸຣປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ໂອວາເທ ຐຕ຺ວາ ທານໍ ເທຕິ, ສີລໍ ຣກ຺ຂຕິ, ອຸໂປສຖໍ ອຸປວສຕິ.

ໂສ ເອກທິວສໍ ສມາທິນ຺ນຸໂປສໂຖ ‘‘ວິເວກມນຸພ຺ຣູຫິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຸຍ຺ຍານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມນຸຎ຺ຎຏ຺ຐາເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ສມຓຘມ຺ມໍ ອກາສິ. ສກ຺ໂກປິ ສມາທິນ຺ນຸໂປສໂຖ ‘‘ເທວໂລເກ ປລິໂພໂຘ ໂຫຕີ’’ຕິ ມນຸສ຺ສໂລເກ ຕເມວ ອຸຍ຺ຍານໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ເອກສ຺ມິໍ ມນຸຎ຺ຎຏ຺ຐາເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ສມຓຘມ຺ມໍ ອກາສິ. ວຣຸຓນາຄຣາຊາປິ ສມາທິນ຺ນຸໂປສໂຖ ‘‘ນາຄຠວເນ ປລິໂພໂຘ ໂຫຕີ’’ຕິ ຕຕ຺ເຖວາຄນ຺ຕ຺ວາ ເອກສ຺ມິໍ ມນຸຎ຺ຎຏ຺ຐາເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ສມຓຘມ຺ມໍ ອກາສິ. ສຸປຓ຺ຓຣາຊາປິ ສມາທິນ຺ນຸໂປສໂຖ ‘‘ສຸປຓ຺ຓຠວເນ ປລິໂພໂຘ ໂຫຕີ’’ຕິ ຕຕ຺ເຖວາຄນ຺ຕ຺ວາ ເອກສ຺ມິໍ ມນຸຎ຺ຎຏ຺ຐາເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ສມຓຘມ຺ມໍ ອກາສິ. ເຕປິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຊນາ ສາຍນ຺ຫສມເຍ ສກຏ຺ຐາເນຫິ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ມງ຺ຄລໂປກ຺ຂຣຓິຕີເຣ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ປຸພ຺ພສິເນຫວເສນ ສມຄ຺ຄາ ສມ຺ໂມທມານາ ຫຸຕ຺ວາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ມຘຸຣປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກຣິໍສຸ. ເຕສຸ ສກ຺ໂກ ມງ຺ຄລສິລາປຏ຺ເຏ ນິສີທິ, ອິຕເຣປິ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ຍຸຕ຺ຕາສນໍ ຎຕ຺ວາ ນິສີທິໍສຸ. ອຖ ເນ ສກ຺ໂກ ອາຫ ‘‘ມຍໍ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ຣາຊາໂນວ, ອມ຺ເຫສຸ ປນ ກສ຺ສ ສີລໍ ມຫນ຺ຕ’’ນ຺ຕິ? ອຖ ນໍ ວຣຸຓນາຄຣາຊາ ອາຫ ‘‘ຕຸມ຺ຫາກໍ ຕິຓ຺ຓໍ ຊນານໍ ສີລໂຕ ມຍ຺ຫໍ ສີລໍ ມຫນ຺ຕ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ກິເມຕ຺ຖ ກາຣຓ’’ນ຺ຕິ? ‘‘ອຍໍ ສຸປຓ຺ຓຣາຊາ ອມ຺ຫາກໍ ຊາຕານມ຺ປິ ອຊາຕານມ຺ປິ ປຈ຺ຈາມິຕ຺ໂຕວ, ອຫໍ ເອວຣູປໍ ອມ຺ຫາກໍ ຊີວິຕກ຺ຂຍກຣໍ ປຈ຺ຈາມິຕ຺ຕໍ ທິສ຺ວາປິ ໂກຘໍ ນ ກໂຣມິ, ອິມິນາ ກາຣເຓນ ມມ ສີລໍ ມຫນ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ອິທໍ ທສກນິປາເຕ ຈຕຸໂປສຖຊາຕເກ ປຐມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ໂຍ ໂກປເນຍ຺ເຍ ນ ກໂຣຕິ ໂກປໍ, ນ ກຸຊ຺ຌຕິ ສປ຺ປຸຣິໂສ ກທາຈິ;

ກຸທ຺ໂຘປິ ໂສ ນາວິກໂຣຕິ ໂກປໍ, ຕໍ ເວ ນຣໍ ສມຓມາຫຸ ໂລເກ’’ຕິ. (ຊາ. ໑.໑໐.໒໔);

ຕຕ຺ຖ ໂຍຕິ ຂຕ຺ຕິຍາທີສຸ ໂຍ ໂກຈິ. ໂກປເນຍ຺ເຍຕິ ກຸຊ຺ຌິຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕເກ ປຸຄ຺ຄເລ ຂນ຺ຕີວາທີຕາປໂສ ວິຍ ໂກປໍ ນ ກໂຣຕິ. ກທາຈີຕິ ໂຍ ກິສ຺ມິຎ຺ຈິ ກາເລ ນ ກຸຊ຺ຌເຕວ. ກຸທ຺ໂຘປີຕິ ສເຈ ປນ ໂສ ສປ຺ປຸຣິໂສ ກຸຊ຺ຌຕິ, ອຖ ກຸທ຺ໂຘປິ ຕໍ ໂກປໍ ນາວິກໂຣຕິ ຈູຬໂພຘິຕາປໂສ ວິຍ. ຕໍ ເວ ນຣນ຺ຕິ ມຫາຣາຊາໂນ ຕໍ ເວ ປຸຣິສໍ ສມິຕປາປຕາຍ ໂລເກ ປຓ຺ຑິຕາ ‘‘ສມຓ’’ນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ. ອິເມ ປນ ຄຸຓາ ມຍິ ສນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ມເມວ ສີລໍ ມຫນ຺ຕນ຺ຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ສຸປຓ຺ຓຣາຊາ ‘‘ອຍໍ ນາໂຄ ມມ ອຄ຺ຄຠກ຺ໂຂ, ຍສ຺ມາ ປນາຫໍ ເອວຣູປໍ ອຄ຺ຄຠກ຺ຂໍ ທິສ຺ວາປິ ຂຸທໍ ອຘິວາເສຕ຺ວາ ອາຫາຣເຫຕຸ ປາປໍ ນ ກໂຣມິ, ຕສ຺ມາ ມເມວ ສີລໍ ມຫນ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ອູນູທໂຣ ໂຍ ສຫເຕ ຊິຆຈ຺ຉໍ, ທນ຺ໂຕ ຕປສ຺ສີ ມິຕປານໂຠຊໂນ;

ອາຫາຣເຫຕຸ ນ ກໂຣຕິ ປາປໍ, ຕໍ ເວ ນຣໍ ສມຓມາຫຸ ໂລເກ’’ຕິ. (ຊາ. ໑.໑໐.໒໕);

ຕຕ຺ຖ ທນ຺ໂຕຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍທມເນນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຕປສ຺ສີຕິ ຕປນິສ຺ສິຕໂກ. ອາຫາຣເຫຕູຕິ ອຕິຊິຆຈ຺ຉປິຬິໂຕປິ ໂຍ ປາປໍ ລາມກກມ຺ມໍ ນ ກໂຣຕິ ຘມ຺ມເສນາປຕິສາຣິປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖໂຣ ວິຍ. ອຫໍ ປນຊ຺ຊ ອາຫາຣເຫຕຸ ປາປໍ ນ ກໂຣມິ, ຕສ຺ມາ ມເມວ ສີລໍ ມຫນ຺ຕນ຺ຕິ.

ຕໂຕ ສກ຺ໂກ ເທວຣາຊາ ‘‘ອຫໍ ນານປ຺ປກາຣໍ ສຸຂປທຏ຺ຐານໍ ເທວໂລກສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ປຫາຍ ສີລຣກ຺ຂຓຕ຺ຖາຍ ມນຸສ຺ສໂລກໍ ອາຄໂຕ, ຕສ຺ມາ ມເມວ ສີລໍ ມຫນ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ຂິຑ຺ຑໍ ຣຕິໍ ວິປ຺ປຊຫິຕ຺ວານ ສພ຺ພໍ, ນ ຈາລິກໍ ຠາສຕິ ກິຎ຺ຈິ ໂລເກ;

ວິຠູສຏ຺ຐານາ ວິຣໂຕ ເມຖຸນສ຺ມາ, ຕໍ ເວ ນຣໍ ສມຓມາຫຸ ໂລເກ’’ຕິ. (ຊາ. ໑.໑໐.໒໖);

ຕຕ຺ຖ ຂິຑ຺ຑນ຺ຕິ ກາຍິກວາຈສິກຂິຑ຺ຑໍ. ຣຕິນ຺ຕິ ທິພ຺ພກາມຄຸຓຣຕິໍ. ກິຎ຺ຈີຕິ ອປ຺ປມຕ຺ຕກມ຺ປິ. ວິຠູສຏ຺ຐານາຕິ ມໍສວິຠູສາ ຉວິວິຠູສາຕິ ທ຺ເວ ວິຠູສາ. ຕຕ຺ຖ ອຊ຺ໂຌຫຣຓີຍາຫາໂຣ ມໍສວິຠູສາ ນາມ, ມາລາຄນ຺ຘາທີນິ ຉວິວິຠູສາ ນາມ, ເຍນ ອກຸສລຈິຕ຺ເຕນ ຘາຣີຍຕິ, ຕໍ ຕສ຺ສ ຐານໍ, ຕໂຕ ວິຣໂຕ ເມຖຸນເສວນໂຕ ຈ ໂຍ ປຏິວິຣໂຕ. ຕໍ ເວ ນຣໍ ສມຓມາຫຸ ໂລເກຕິ ອຫໍ ອຊ຺ຊ ເທວຈ຺ຉຣາໂຍ ປຫາຍ ອິຘາຄນ຺ຕ຺ວາ ສມຓຘມ຺ມໍ ກໂຣມິ, ຕສ຺ມາ ມເມວ ສີລໍ ມຫນ຺ຕນ຺ຕິ. ເອວໍ ສກ຺ໂກປິ ອຕ຺ຕໂນ ສີລເມວ ວຓ຺ເຓຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຘນຎ຺ຈຍຣາຊາ ‘‘ອຫໍ ອຊ຺ຊ ມຫນ຺ຕໍ ປຣິຄ຺ຄຫໍ ໂສຬສສຫສ຺ສນາຏກິຕ຺ຖິປຣິປຸຓ຺ຓໍ ອນ຺ເຕປຸຣໍ ຈຊິຕ຺ວາ ອຸຍ຺ຍາເນ ສມຓຘມ຺ມໍ ກໂຣມິ, ຕສ຺ມາ ມເມວ ສີລໍ ມຫນ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ປຣິຄ຺ຄຫໍ ໂລຠຘມ຺ມຎ຺ຈ ສພ຺ພໍ, ໂຍ ເວ ປຣິຎ຺ຎາຍ ປຣິຈ຺ຈເຊຕິ;

ທນ຺ຕໍ ຐິຕຕ຺ຕໍ ອມມໍ ນິຣາສໍ, ຕໍ ເວ ນຣໍ ສມຓມາຫຸ ໂລເກ’’ຕິ. (ຊາ. ໑.໑໐.໒໗);

ຕຕ຺ຖ ປຣິຄ຺ຄຫນ຺ຕິ ນານປ຺ປກາຣໍ ວຕ຺ຖຸກາມໍ. ໂລຠຘມ຺ມນ຺ຕິ ຕສ຺ມິໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນຕຓ຺ຫໍ. ປຣິຎ຺ຎາຍາຕິ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ, ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ, ປຫານປຣິຎ຺ຎາຕິ ອິມາຫິ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານິຕ຺ວາ. ຕຕ຺ຖ ຂນ຺ຘາທີນໍ ທຸກ຺ຂາທິສຠາວຊານນໍ ຎາຕປຣິຎ຺ຎາ, ເຕສຸ ອຄຸຓໍ ອຸປຘາເຣຕ຺ວາ ຕີຣຓໍ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາ, ເຕສຸ ໂທສໍ ທິສ຺ວາ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສາປກຑ຺ຒນໍ ປຫານປຣິຎ຺ຎາ. ໂຍ ອິມາຫິ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ຊານິຕ຺ວາ ວຕ຺ຖຸກາມກິເລສກາເມ ປຣິຈ຺ຈຊຕິ, ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉຕິ. ທນ຺ຕນ຺ຕິ ນິພ຺ພິເສວນໍ. ຐິຕຕ຺ຕນ຺ຕິ ມິຈ຺ຉາວິຕກ຺ກາຠາເວນ ຐິຕສຠາວໍ. ອມມນ຺ຕິ ອຫນ຺ຕິ ມມາຍນຕຓ຺ຫາຣຫິຕໍ. ນິຣາສນ຺ຕິ ປຸຕ຺ຕທາຣາທີສຸ ນິຈ຺ຉນ຺ທຣາຄໍ. ຕໍ ເວ ນຣນ຺ຕິ ຕໍ ເອວຣູປໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ‘‘ສມຓ’’ນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ.

ອິຕິ ເຕ ສພ຺ເພປິ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ສີລເມວ ມຫນ຺ຕນ຺ຕິ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ສກ຺ກາທໂຍ ຘນຎ຺ຈຍໍ ປຸຈ຺ຉິໍສຸ ‘‘ອຕ຺ຖິ ປນ, ມຫາຣາຊ, ໂກຈິ ຕຸມ຺ຫາກໍ ສນ຺ຕິເກ ປຓ຺ຑິໂຕ, ໂຍ ໂນ ອິມໍ ກງ຺ຂໍ ວິໂນເທຍ຺ຍາ’’ຕິ. ‘‘ອາມ, ມຫາຣາຊາໂນ ມມ ອຕ຺ຖຘມ຺ມານຸສາສໂກ ມຫາປຎ຺ໂຎ ອສມຘຸໂຣ ວິຘຸຣປຓ຺ຑິໂຕ ນາມ ອຕ຺ຖິ, ໂສ ໂນ ອິມໍ ກງ຺ຂໍ ວິໂນເທສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄຈ຺ຉາມາ’’ຕິ. ອຖ ເຕ ສພ຺ເພ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິໍສຸ. ອຖ ສພ຺ເພປິ ອຸຍ຺ຍານາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຘມ຺ມສຠໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປລ຺ລງ຺ກໍ ອລງ຺ກາຣາເປຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕໍ ປລ຺ລງ຺ກວຣມຊ຺ເຌ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສິນ຺ນາ ‘‘ປຓ຺ຑິຕ, ອມ຺ຫາກໍ ກງ຺ຂາ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ຕໍ ໂນ ວິໂນເທຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫໍສຸ –

‘‘ປຸຈ຺ຉາມ ກຕ຺ຕາຣມໂນມປຎ຺ຎໍ, ກຖາສຸ ໂນ ວິຄ຺ຄໂຫ ອຕ຺ຖິ ຊາໂຕ;

ຉິນ຺ທຊ຺ຊ ກງ຺ຂໍ ວິຈິກິຈ຺ຉິຕານິ, ຕທຊ຺ຊ ກງ຺ຂໍ ວິຕເຣມຸ ສພ຺ເພ’’ຕິ. (ຊາ. ໑.໑໐.໒໘);

ຕຕ຺ຖ ກຕ຺ຕາຣນ຺ຕິ ກຕ຺ຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕກກາຣກໍ. ວິຄ຺ຄໂຫ ອຕ຺ຖິ ຊາໂຕຕິ ເອໂກ ສີລວິຄ຺ຄໂຫ ສີລວິວາໂທ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ອຕ຺ຖິ. ຉິນ຺ທຊ຺ຊາຕິ ອມ຺ຫາກໍ ຕໍ ກງ຺ຂໍ ຕານິ ຈ ວິຈິກິຈ຺ຉິຕານິ ວຊິເຣນ ສິເນຣຸໍ ປຫຣນ຺ໂຕ ວິຍ ອຊ຺ຊ ຉິນ຺ທ. ວິຕເຣມູຕິ ວິຕເຣຍ຺ຍາມ.

ປຓ຺ຑິໂຕ ເຕສໍ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ມຫາຣາຊາໂນ ຕຸມ຺ຫາກໍ ສີລໍ ນິສ຺ສາຍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ວິວາທກຖໍ ສຸກຖິຕທຸກ຺ກຖິຕໍ ຊານິສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ເຍ ປຓ຺ຑິຕາ ອຕ຺ຖທສາ ຠວນ຺ຕິ, ຠາສນ຺ຕິ ເຕ ໂຍນິໂສ ຕຕ຺ຖ ກາເລ;

ກຖໍ ນຸ ກຖານໍ ອຠາສິຕານໍ, ອຕ຺ຖໍ ນເຍຍ຺ຍຸໍ ກຸສລາ ຊນິນ຺ທາ’’ຕິ. (ຊາ. ໑.໑໐.໒໙);

ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ຖທສາຕິ ອຕ຺ຖທສ຺ສນສມຕ຺ຖາ. ຕຕ຺ຖ ກາເລຕິ ຕສ຺ມິໍ ວິຄ຺ຄເຫ ອາໂຣຈິເຕ ຍຸຕ຺ຕປ຺ປຍຸຕ຺ຕກາເລ ເຕ ປຓ຺ຑິຕາ ຕມຕ຺ຖໍ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕາ ໂຍນິໂສ ຠາສນ຺ຕິ. ອຕ຺ຖໍ ນເຍຍ຺ຍຸໍ ກຸສລາຕິ ກຸສລາ ເຉກາປິ ສມານາ ອຠາສິຕານໍ ກຖານໍ ກຖໍ ນຸ ອຕ຺ຖໍ ຎາເຓນ ນເຍຍ຺ຍຸໍ ອຸປປຣິກ຺ເຂຍ຺ຍຸໍ. ຊນິນ຺ທາຕິ ຣາຊາໂນ ອາລປຕິ. ຕສ຺ມາ ອິທໍ ຕາວ ເມ ວເທຖ.

‘‘ກຖໍ ຫເວ ຠາສຕິ ນາຄຣາຊາ, ຄຣຸໂຬ ປນ ເວນເຕຍ຺ໂຍ ກິມາຫ;

ຄນ຺ຘພ຺ພຣາຊາ ປນ ກິໍ ວເທຕິ, ກຖໍ ປນ ກຸຣູນໍ ຣາຊເສຏ຺ໂຐ’’ຕິ. (ຊາ. ໑.໑໐.໓໐);

ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຘພ຺ພຣາຊາຕິ ສກ຺ກໍ ສນ຺ຘາຍາຫ.

ອຖສ຺ສ ເຕ ອິມໍ ຄາຖມາຫໍສຸ –

‘‘ຂນ຺ຕິໍ ຫເວ ຠາສຕິ ນາຄຣາຊາ, ອປ຺ປາຫາຣໍ ຄຣຸໂຬ ເວນເຕຍ຺ໂຍ;

ຄນ຺ຘພ຺ພຣາຊາ ຣຕິວິປ຺ປຫານໍ, ອກິຎ຺ຈນໍ ກຸຣູນໍ ຣາຊເສຏ຺ໂຐ’’ຕິ. (ຊາ. ໑.໑໐.໓໑);

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ປຓ຺ຑິຕ, ນາຄຣາຊາ ຕາວ ໂກປເນຍ຺ເຍປິ ປຸຄ຺ຄເລ ອກຸປ຺ປນສງ຺ຂາຕໍ ອຘິວາສນຂນ຺ຕິໍ ວຓ຺ເຓຕິ, ຄຣຸໂຬ ອປ຺ປາຫາຣຕາສງ຺ຂາຕໍ ອາຫາຣເຫຕຸ ປາປສ຺ສ ອກຣຓໍ, ສກ຺ໂກ ປຎ຺ຈກາມຄຸຓຣຕີນໍ ວິປ຺ປຫານໍ, ກຸຣຸຣາຊາ ນິປ຺ປລິໂພຘຠາວໍ ວຓ຺ເຓຕີຕິ.

ອຖ ເຕສໍ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

‘‘ສພ຺ພານິ ເອຕານິ ສຸຠາສິຕານິ, ນ ເຫຕ຺ຖ ທຸພ຺ຠາສິຕມຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈິ;

ຍສ຺ມິຎ຺ຈ ເອຕານິ ປຕິຏ຺ຐິຕານິ, ອຣາວ ນາຠ຺ຍາ ສຸສໂມຫິຕານິ;

ຈຕຸພ຺ຠິ ຘມ຺ເມຫິ ສມງ຺ຄິຠູຕໍ, ຕໍ ເວ ນຣໍ ສມຓມາຫຸ ໂລເກ’’ຕິ. (ຊາ. ໑.໑໐.໓໒);

ຕຕ຺ຖ ເອຕານີຕິ ເອຕານິ ຈຕ຺ຕາຣິປິ ຄຸຓຊາຕານິ ຍສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄເລ ສກຏນາຠິຍໍ ສຸຏ຺ຐຸ ສໂມຫິຕານິ ອຣາ ວິຍ ປຕິຏ຺ຐິຕານິ, ຈຕູຫິເປເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ປຓ຺ຑິຕາ ‘‘ສມຓ’’ນ຺ຕິ ອາຫຸ ໂລເກຕິ.

ເອວໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຈຕຸນ຺ນມ຺ປິ ສີລໍ ເອກສມເມວ ອກາສິ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ຣາຊາໂນ ຕສ຺ສ ຕຸຏ຺ຐາ ຖຸຕິໍ ກໂຣນ຺ຕາ ອິມໍ ຄາຖມາຫໍສຸ –

‘‘ຕຸວຎ຺ຫິ ເສຏ຺ໂຐ ຕ຺ວມນຸຕ຺ຕໂຣສິ, ຕ຺ວໍ ຘມ຺ມຄູ ຘມ຺ມວິທູ ສຸເມໂຘ;

ປຎ຺ຎາຍ ປຎ຺ຫໍ ສມຘິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ, ອຈ຺ເຉຈ຺ຉິ ຘີໂຣ ວິຈິກິຈ຺ຉິຕານິ;

ອຈ຺ເຉຈ຺ຉິ ກງ຺ຂໍ ວິຈິກິຈ຺ຉິຕານິ, ຈຸນ຺ໂທ ຍຖາ ນາຄທນ຺ຕໍ ຂເຣນາ’’ຕິ. (ຊາ. ໑.໑໐.໓໓).

ຕຕ຺ຖ ຕ຺ວມນຸຕ຺ຕໂຣສີຕິ ຕ຺ວໍ ອນຸຕ຺ຕໂຣ ອສິ, ນຕ຺ຖິ ຕຍາ ອຸຕ຺ຕຣິຕໂຣ ນາມ. ຘມ຺ມຄູຕິ ຘມ຺ມສ຺ສ ໂຄປໂກ ເຈວ ຘມ຺ມຎ຺ຎູ ຈ. ຘມ຺ມວິທູຕິ ປາກຏຘມ຺ໂມ. ສຸເມໂຘຕິ ສຸນ຺ທຣປຎ຺ໂຎ ປຎ຺ຎາຍາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ປຎ຺ຎາຍ ອມ຺ຫາກໍ ປຎ຺ຫໍ ສຸຏ຺ຐຸ ອຘິຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ‘‘ອິທເມຕ຺ຖ ກາຣຓ’’ນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ຎຕ຺ວາ. ອຈ຺ເຉຈ຺ຉີຕິ ຕ຺ວໍ ຘີໂຣ ອມ຺ຫາກໍ ວິຈິກິຈ຺ຉິຕານິ ຉິນ຺ທິ, ເອວໍ ຉິນ຺ທນ຺ໂຕ ຈ ‘‘ຉິນ຺ທຊ຺ຊ ກງ຺ຂໍ ວິຈິກິຈ຺ຉິຕານີ’’ຕິ ອິທໍ ອມ຺ຫາກໍ ອາຍາຈນໍ ສມ຺ປາເທນ຺ໂຕ ອຈ຺ເຉຈ຺ຉິ ກງ຺ຂໍ ວິຈິກິຈ຺ຉິຕານິ. ຈຸນ຺ໂທ ຍຖາ ນາຄທນ຺ຕໍ ຂເຣນາຕິ ຍຖາ ທນ຺ຕກາໂຣ ກກເຈນ ຫຕ຺ຖິທນ຺ຕໍ ຉິນ຺ເທຍ຺ຍ, ເອວໍ ຉິນ຺ທີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເອວໍ ເຕ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ຣາຊາໂນ ຕສ຺ສ ປຎ຺ຫພ຺ຍາກຣເຓນ ຕຸຏ຺ຐມານສາ ອເຫສຸໍ. ອຖ ນໍ ສກ຺ໂກ ທິພ຺ພທຸກູເລນ ປູເຊສິ, ຄຣຸໂຬ ສຸວຓ຺ຓມາລາຍ, ວຣຸໂຓ ນາຄຣາຊາ ມຓິນາ, ຘນຎ຺ຈຍຣາຊາ ຄວສຫສ຺ສາທີຫິ ປູເຊສິ. ເຕເນວາຫ –

‘‘ນີລຸປ຺ປລາຠໍ ວິມລໍ ອນຄ຺ຆໍ, ວຕ຺ຖໍ ອິທໍ ຘູມສມານວຓ຺ຓໍ;

ປຎ຺ຫສ຺ສ ເວຍ຺ຍາກຣເຓນ ຕຸຏ຺ໂຐ, ທທາມິ ເຕ ຘມ຺ມປູຊາຍ ຘີຣ.

‘‘ສຸວຓ຺ຓມາລໍ ສຕປຕ຺ຕຜຸລ຺ລິຕໍ, ສເກສຣໍ ຣຕ຺ນສຫສ຺ສມຓ຺ຑິຕໍ;

ປຎ຺ຫສ຺ສ ເວຍ຺ຍາກຣເຓນ ຕຸຏ຺ໂຐ, ທທາມິ ເຕ ຘມ຺ມປູຊາຍ ຘີຣ.

‘‘ມຓິໍ ອນຄ຺ຆໍ ຣຸຈິຣໍ ປຠສ຺ສຣໍ, ກຓ຺ຐາວສຕ຺ຕໍ ມຓິຠູສິຕໍ ເມ;

ປຎ຺ຫສ຺ສ ເວຍ຺ຍາກຣເຓນ ຕຸຏ຺ໂຐ, ທທາມິ ເຕ ຘມ຺ມປູຊາຍ ຘີຣ.

‘‘ຄວໍ ສຫສ຺ສໍ ອຸສຠຎ຺ຈ ນາຄໍ, ອາຊຎ຺ຎຍຸຕ຺ເຕ ຈ ຣເຖ ທສ ອິເມ;

ປຎ຺ຫສ຺ສ ເວຍ຺ຍາກຣເຓນ ຕຸຏ຺ໂຐ, ທທາມິ ເຕ ຄາມວຣານິ ໂສຬສາ’’ຕິ. (ຊາ. ໑.໑໐.໓໔-໓໗);

ເອວໍ ສກ຺ກາທໂຍ ມຫາສຕ຺ຕໍ ປູເຊຕ຺ວາ ສກຏ຺ຐານເມວ ອຄມິໍສຸ.

ຈຕຸໂປສຖກຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ໂທຫຬກຓ຺ຑໍ

ເຕສຸ ນາຄຣາຊສ຺ສ ຠຣິຍາ ວິມລາເທວີ ນາມ. ສາ ຕສ຺ສ ຄີວາຍ ປິຬນ຺ຘນມຓິໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ປຸຈ຺ຉິ ‘‘ເທວ, ກຫໍ ປນ ເຕ ມຓີ’’ຕິ? ‘‘ຠທ຺ເທ, ຈນ຺ທພ຺ຣາຫ຺ມຓປຸຕ຺ຕສ຺ສ ວິຘຸຣປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ຘມ຺ມກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ອຫໍ ເຕນ ມຓິນາ ຕໍ ປູເຊສິໍ. ນ ເກວລຎ຺ຈ ອຫເມວ, ສກ຺ໂກປິ ຕໍ ທິພ຺ພທຸກູເລນ ປູເຊສິ, ສຸປຓ຺ຓຣາຊາ ສຸວຓ຺ຓມາລາຍ, ຘນຎ຺ຈຍຣາຊາ ຄວສ຺ສສຫສ຺ສາທີຫິ ປູເຊສີ’’ຕິ. ‘‘ຘມ຺ມກຖິໂກ ໂສ, ເທວາ’’ຕິ. ‘‘ຠທ຺ເທ, ກິໍ ວເທສິ, ຊມ຺ພຸທີປຕເລ ພຸທ຺ຘຸປ຺ປາໂທ ວິຍ ປວຕ຺ຕຕິ, ສກລຊມ຺ພຸທີເປ ເອກສຕຣາຊາໂນ ຕສ຺ສ ມຘຸຣຘມ຺ມກຖາຍ ພຊ຺ຌິຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖິກນ຺ຕວີຓາສເຣນ ປລຸທ຺ຘມຕ຺ຕວາຣຓາ ວິຍ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ຣຊ຺ຊານິ ຄນ຺ຕຸໍ ນ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເອວຣູໂປ ໂສ ມຘຸຣຘມ຺ມກຖິໂກ’’ຕິ ຕສ຺ສ ຄຸຓໍ ວຓ຺ເຓສິ. ສາ ວິຘຸຣປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ຄຸຓກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ຘມ຺ມກຖໍ ໂສຕຸກາມາ ຫຸຕ຺ວາ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ສຈາຫໍ ວກ຺ຂາມິ ‘ເທວ, ຕສ຺ສ ຘມ຺ມກຖໍ ໂສຕຸກາມາ, ອິຘ ນໍ ອາເນຫີ’ຕິ, ນ ເມຕໍ ອາເນສ຺ສຕິ. ຍໍນູນາຫໍ ‘ຕສ຺ສ ເມ ຫທເຍ ໂທຫໂຬ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ’ຕິ ຄິລານາລຍໍ ກເຣຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ສາ ຕຖາ ກຕ຺ວາ ສິຣຄພ຺ຠໍ ປວິສິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ປຣິຈາຣິການໍ ສຎ຺ຎໍ ທຕ຺ວາ ສິຣິສຍເນ ນິປຊ຺ຊິ. ນາຄຣາຊາ ອຸປຏ຺ຐານເວລາຍ ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ໂຕ ‘‘ກຫໍ ວິມລາ’’ຕິ ປຣິຈາຣິກາໂຍ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ຄິລານາ, ເທວາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ຕສ຺ສາ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສຍນປສ຺ເສ ນິສີທິຕ຺ວາ ສຣີຣໍ ປຣິມຊ຺ຊນ຺ໂຕ ປຐມໍ ຄາຖມາຫ –

໑໓໔໖.

‘‘ປຓ຺ຑຸ ກິສິຍາສິ ທຸພ຺ພລາ, ວຓ຺ຓຣູປໍ ນ ຕເວທິສໍ ປຸເຣ;

ວິມເລ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິຕາ, ກີທິສີ ຕຸຍ຺ຫໍ ສຣີຣເວທນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຓ຺ຑູຕິ ປຓ຺ຑຸປລາສວຓ຺ຓາ. ກິສິຍາຕິ ກິສາ. ທຸພ຺ພລາຕິ ອປ຺ປຖາມາ. ວຓ຺ຓຣູປໍ ນ ຕເວທິສໍ ປຸເຣຕິ ຕວ ວຓ຺ຓສງ຺ຂາຕໍ ຣູປໍ ປຸເຣ ເອທິສໍ ນ ໂຫຕິ, ນິທ຺ໂທສໍ ອນວຊ຺ຊໍ, ຕໍ ອິທານິ ປຣິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ອມນຸຎ຺ຎສຠາວໍ ຊາຕໍ. ວິມເລຕິ ຕໍ ອາລປຕິ.

ອຖສ຺ສ ສາ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕີ ທຸຕິຍໍ ຄາຖມາຫ –

໑໓໔໗.

‘‘ຘມ຺ໂມ ມນຸເຊສຸ ມາຕີນໍ, ໂທຫໂຬ ນາມ ຊນິນ຺ທ ວຸຈ຺ຈຕິ;

ຘມ຺ມາຫຏໍ ນາຄກຸຎ຺ຊຣ, ວິຘຸຣສ຺ສ ຫທຍາຠິປຕ຺ຖເຍ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ໂມຕິ ສຠາໂວ. ມາຕີນນ຺ຕິ ອິຕ຺ຖີນໍ. ຊນິນ຺ທາຕິ ນາຄຊນສ຺ສ ອິນ຺ທ. ຘມ຺ມາຫຏໍ ນາຄກຸຎ຺ຊຣ, ວິຘຸຣສ຺ສ ຫທຍາຠິປຕ຺ຖເຍຕິ ນາຄເສຏ຺ຐ, ອຫໍ ຘມ຺ເມນ ສເມນ ອສາຫສິກກມ຺ເມນ ອາຫຏໍ ວິຘຸຣສ຺ສ ຫທຍໍ ອຠິປຕ຺ຖຍາມິ, ຕໍ ເມ ລຠມານາຍ ຊີວິຕໍ ອຕ຺ຖິ, ອລຠມານາຍ ອິເຘວ ມຣຓນ຺ຕິ ຕສ຺ສ ປຎ຺ຎໍ ສນ຺ຘາເຍວມາຫ –

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ນາຄຣາຊາ ຕຕິຍໍ ຄາຖມາຫ –

໑໓໔໘.

‘‘ຈນ຺ທໍ ໂຂ ຕ຺ວໍ ໂທຫຬາຍສິ, ສູຣິຍໍ ວາ ອຖ ວາປິ ມາລຸຕໍ;

ທຸລ຺ລຠຎ຺ຫິ ວິຘຸຣສ຺ສ ທສ຺ສນໍ, ໂກ ວິຘຸຣມິຘ ມານຍິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທຸລ຺ລຠຎ຺ຫິ ວິຘຸຣສ຺ສ ທສ຺ສນນ຺ຕິ ອສມຘຸຣສ຺ສ ວິຘຸຣສ຺ສ ທສ຺ສນເມວ ທຸລ຺ລຠໍ. ຕສ຺ສ ຫິ ສກລຊມ຺ພຸທີເປ ຣາຊາໂນ ຘມ຺ມິກໍ ຣກ຺ຂາວຣຓຄຸຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ວິຈຣນ຺ຕິ, ປສ຺ສິຕຸມ຺ປິ ນໍ ໂກຈິ ນ ລຠຕິ, ຕໍ ໂກ ອິຘ ອານຍິສ຺ສຕີຕິ ວທຕິ.

ສາ ຕສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ອລຠມານາຍ ເມ ອິເຘວ ມຣຓ’’ນ຺ຕິ ປຣິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ປິຏ຺ຐິໍ ທຕ຺ວາ ສາຬກກຓ຺ເຓນ ມຸຂໍ ປິທຫິຕ຺ວາ ນິປຊ຺ຊິ. ນາຄຣາຊາ ອນຕ຺ຕມໂນ ສິຣິຄພ຺ຠໍ ປວິສິຕ຺ວາ ສຍນປິຏ຺ເຐ ນິສິນ຺ໂນ ‘‘ວິມລາ ວິຘຸຣປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ຫທຍມໍສໍ ອາຫຣາເປຕີ’’ຕິ ສຎ຺ຎີ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ຫທຍໍ ອລຠນ຺ຕິຍາ ວິມລາຍ ຊີວິຕໍ ນຕ຺ຖິ, ກຖໍ ນຸ ໂຂ ຕສ຺ສ ຫທຍມໍສໍ ລຠິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕສິ. ອຖສ຺ສ ຘີຕາ ອິຣນ຺ຘຕີ ນາມ ນາຄກຎ຺ຎາ ສພ຺ພາລງ຺ກາຣປຏິມຓ຺ຑິຕາ ມຫນ຺ເຕນ ສິຣິວິລາເສນ ປິຕຸ ອຸປຏ຺ຐານໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ປິຕຣໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ຐິຕາ, ສາ ຕສ຺ສ ອິນ຺ທ຺ຣິຍວິກາຣໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ຕາຕ, ອຕິວິຍ ໂທມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ໂຕສິ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ກາຣຓ’’ນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕີ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໑໓໔໙.

‘‘ກິໍ ນຸ ຕາຕ ຕຸວໍ ປຊ຺ຌາຍສິ, ປທຸມໍ ຫຕ຺ຖຄຕໍວ ເຕ ມຸຂໍ;

ກິໍ ນຸ ທຸມ຺ມນຣູໂປສິ ອິສ຺ສຣ, ມາ ຕ຺ວໍ ໂສຈິ ອມິຕ຺ຕຕາປນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຊ຺ຌາຍສີຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຈິນ຺ເຕສິ. ຫຕ຺ຖຄຕນ຺ຕິ ຫຕ຺ເຖນ ປຣິມທ຺ທິຕໍ ປທຸມໍ ວິຍ ເຕ ມຸຂໍ ຊາຕໍ. ອິສ຺ສຣາຕິ ປຎ຺ຈໂຍຊນສຕິກສ຺ສ ມນ຺ທິຣນາຄຠວນສ຺ສ, ສາມີຕິ.

ຘີຕຸ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ນາຄຣາຊາ ຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໓໕໐.

‘‘ມາຕາ ຫິ ຕວ ອິຣນ຺ຘຕິ, ວິຘຸຣສ຺ສ ຫທຍໍ ຘນິຍຕິ;

ທຸລ຺ລຠຎ຺ຫິ ວິຘຸຣສ຺ສ ທສ຺ສນໍ, ໂກ ວິຘຸຣມິຘ ມານຍິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຘນິຍຕີຕິ ປຕ຺ເຖຕິ ອິຈ຺ຉຕິ.

ອຖ ນໍ ນາຄຣາຊາ ‘‘ອມ຺ມ, ມມ ສນ຺ຕິເກ ວິຘຸຣໍ ອາເນຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ນຕ຺ຖິ, ຕ຺ວໍ ມາຕຸ ຊີວິຕໍ ເທຫິ, ວິຘຸຣໍ ອາເນຕຸໍ ສມຕ຺ຖໍ ຠຕ຺ຕາຣໍ ປຣິເຍສາຫີ’’ຕິ ອຸຍ຺ໂຍເຊນ຺ໂຕ ອຸປຑ຺ຒຄາຖມາຫ –

໑໓໕໑.

‘‘ຕສ຺ສ ຠຕ຺ຕຸປຣິເຍສນໍ ຈຣ, ໂຍ ວິຘຸຣມິຘ ມານຍິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຈຣາຕິ ວິຈຣ.

ອິຕິ ໂສ ກິເລສາຠິຣຕຠາເວນ ຘີຕຸ ອນນຸຈ຺ຉວິກໍ ກຖໍ ກເຖສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

‘‘ປິຕຸໂນ ຈ ສາ ສຸຕ຺ວານ ວາກ຺ຍໍ, ຣຕ຺ຕິໍ ນິກ຺ຂມ຺ມ ອວສ຺ສຸຕິໍ ຈຣີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອວສ຺ສຸຕິນ຺ຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ສາ ນາຄມາຓວິກາ ປິຕຸ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ປິຕຣໍ ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ມາຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕມ຺ປິ ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ສິຣິຄພ຺ຠໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສພ຺ພາລງ຺ກາເຣຫິ ອຕ຺ຕານໍ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ເອກໍ ກຸສຸມ຺ຠຣຕ຺ຕວຕ຺ຖໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ເອກໍ ເອກໍເສ ກຕ຺ວາ ຕເມວ ຣຕ຺ຕິໍ ອຸທກໍ ທ຺ວິຘາ ກຕ຺ວາ ນາຄຠວນໂຕ ນິກ຺ຂມ຺ມ ຫິມວນ຺ຕປ຺ປເທເສ ສມຸທ຺ທຕີເຣ ຐິຕໍ ສຏ຺ຐິໂຍຊນຸພ຺ເພຘໍ ເອກຄ຺ຆນໍ ກາຬປພ຺ພຕໍ ນາມ ອຎ຺ຊນຄິຣິໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອວສ຺ສຸຕິໍ ຈຣິ ກິເລສອວສ຺ສຸຕິໍ ຠຕ຺ຕຸປຣິເຍສນໍ ຈຣີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ຈຣນ຺ຕີ ຈ ຍານິ ຫິມວນ຺ເຕ ວຓ຺ຓຄນ຺ຘສມ຺ປນ຺ນານິ ປຸປ຺ຜານິ, ຕານິ ອາຫຣິຕ຺ວາ ສກລປພ຺ພຕໍ ມຓິອຄ຺ຆິຍໍ ວິຍ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ອຸປຣິຕເລ ປຸປ຺ຜສນ຺ຖາຣໍ ກຕ຺ວາ ມໂນຣເມນາກາເຣນ ນຈ຺ຈິຕ຺ວາ ມຘຸຣຄີຕໍ ຄາຍນ຺ຕີ ສຕ຺ຕມໍ ຄາຖມາຫ –

໑໓໕໒.

‘‘ເກ ຄນ຺ຘພ຺ເພ ຣກ຺ຂເສ ຈ ນາເຄ, ເກ ກິມ຺ປຸຣິເສ ຈາປິ ມານຸເສ;

ເກ ປຓ຺ຑິເຕ ສພ຺ພກາມທເທ, ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຠຕ຺ຕາ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເກ ຄນ຺ຘພ຺ເພ ຣກ຺ຂເສ ຈ ນາເຄຕິ ໂກ ຄນ຺ຘພ຺ໂພ ວາ ຣກ຺ຂໂສ ວາ ນາໂຄ ວາ. ເກ ປຓ຺ຑິເຕ ສພ຺ພກາມທເທຕິ ໂກ ເອເຕສຸ ຄນ຺ຘພ຺ພາທີສຸ ປຓ຺ຑິໂຕ ສພ຺ພກາມໍ ທາຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ, ໂສ ວິຘຸຣສ຺ສ ຫທຍມໍສໂທຫຬິນິຍາ ມມ ມາຕຸ ມໂນຣຖໍ ມຕ຺ຖກໍ ປາເປຕ຺ວາ ມຍ຺ຫໍ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ຠຕ຺ຕາ ຠວິສ຺ສຕີຕິ.

ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ເວສ຺ສວຓມຫາຣາຊສ຺ສ ຠາຄິເນຍ຺ໂຍ ປຸຓ຺ຓໂກ ນາມ ຍກ຺ຂເສນາປຕິ ຕິຄາວຸຕປ຺ປມາຓໍ ມໂນມຍສິນ຺ຘວໍ ອຠິຣຸຍ຺ຫ ກາຬປພ຺ພຕມຕ຺ຖເກນ ຍກ຺ຂສມາຄມໍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຕໍ ຕາຍ ຄີຕສທ຺ທໍ ອສ຺ໂສສິ. ອນນ຺ຕເຣ ອຕ຺ຕຠາເວ ອນຸຠູຕປຸພ຺ພາຍ ອິຕ຺ຖິຍາ ຄີຕສທ຺ໂທ ຕສ຺ສ ຉວິອາທີນິ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຏ຺ຐິມິຎ຺ຊໍ ອາຫຈ຺ຈ ອຏ຺ຐາສິ. ໂສ ຕາຍ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ນິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ສິນ຺ຘວປິຏ຺ເຐ ນິສິນ຺ໂນວ ‘‘ຠທ຺ເທ, ອຫໍ ມມ ປຎ຺ຎາຍ ຘມ຺ເມນ ສເມນ ວິຘຸຣສ຺ສ ຫທຍໍ ອາເນຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖມ຺ຫິ, ຕ຺ວໍ ມາ ຈິນ຺ຕຍີ’’ຕິ ຕໍ ອສ຺ສາເສນ຺ໂຕ ອຏ຺ຐມໍ ຄາຖມາຫ –

໑໓໕໓.

‘‘ອສ຺ສາສ ເຫສ຺ສາມິ ເຕ ປຕິ, ຠຕ຺ຕາ ເຕ ເຫສ຺ສາມິ ອນິນ຺ທໂລຈເນ;

ປຎ຺ຎາ ຫິ ມມໍ ຕຖາວິຘາ, ອສ຺ສາສ ເຫສ຺ສສິ ຠຣິຍາ ມມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອນິນ຺ທໂລຈເນຕິ ອນິນ຺ທິຕພ຺ພໂລຈເນ. ຕຖາວິຘາຕິ ວິຘຸຣສ຺ສ ຫທຍມໍສໍ ອາຫຣຓສມຕ຺ຖາ.

ອຖ ນໍ ອິຣນ຺ຘຕີ ‘‘ເຕນ ຫິ ເອຫິ, ຄຈ຺ຉາມ ເມ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກ’’ນ຺ຕິ ອາເນສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໓໕໔.

‘‘ອວຈາສິ ປຸຓ຺ຓກໍ ອິຣນ຺ຘຕີ, ປຸພ຺ພປຖານຸຄເຕນ ເຈຕສາ;

ເອຫິ ຄຈ຺ຉາມ ປິຕຸ ມມນ຺ຕິເກ, ເອໂສວ ເຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ ປວກ຺ຂຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸພ຺ພປຖານຸຄເຕນາຕິ ອນນ຺ຕເຣ ອຕ຺ຕຠາເວ ຠູຕປຸພ຺ພສາມິເກ ຕສ຺ມິໍ ປຸພ຺ພປເຖເນວ ອນຸຄເຕນ. ເອຫິ ຄຈ຺ຉາມາຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ໂສ ຍກ຺ຂເສນາປຕິ ເອວໍ ວຕ຺ວາ ‘‘ອິມໍ ອສ຺ສປິຏ຺ຐິໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ເນສ຺ສາມີ’’ຕິ ປພ຺ພຕມຕ຺ຖກາ ໂອຕຣິຕ຺ວາ ຕສ຺ສາ ຄຫຓຕ຺ຖໍ ຫຕ຺ຖໍ ປສາເຣສິ. ສາ ອຕ຺ຕໂນ ຫຕ຺ຖໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ ອທຕ຺ວາ ເຕນ ປສາຣິຕຫຕ຺ຖໍ ສຍໍ ຄເຫຕ຺ວາ ‘‘ສາມິ, ນາຫໍ ອນາຖາ, ມຍ຺ຫໍ ປິຕາ ວຣຸໂຓ ນາມ ນາຄຣາຊາ, ມາຕາ ວິມລາ ນາມ ເທວີ, ເອຫິ ມມ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ຄຈ຺ຉາມ, ເອໂສ ເອວ ເຕ ຍຖາ ອມ຺ຫາກໍ ມງ຺ຄລກິຣິຍາຍ ຠວິຕພ຺ພໍ, ເອວໍ ເອຕມຕ຺ຖໍ ປວກ຺ຂຕີ’’ຕິ ອວຈາສິ.

ເອວໍ ວຕ຺ວາ ສາ ຍກ຺ຂໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ອຄມາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໓໕໕.

‘‘ອລງ຺ກຕາ ສຸວສນາ, ມາລິນີ ຈນ຺ທນຸສ຺ສທາ;

ຍກ຺ຂໍ ຫຕ຺ເຖ ຄເຫຕ຺ວານ, ປິຕຸສນ຺ຕິກຸປາຄມີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປິຕຸສນ຺ຕິກຸປາຄມີຕິ ອຕ຺ຕໂນ ປິຕຸໂນ ນາຄຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ອຸປາຄມິ.

ປຸຓ຺ຓໂກປິ ຍກ຺ໂຂ ປຏິຫຣິຕ຺ວາ ນາຄຣາຊສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອິຣນ຺ຘຕິໍ ຍາຈນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໓໕໖.

‘‘ນາຄວຣ ວໂຈ ສຸໂຓຫິ ເມ, ປຕິຣູປໍ ປຏິປຊ຺ຊ ສຸງ຺ກິຍໍ;

ປຕ຺ເຖມິ ອຫໍ ອິຣນ຺ຘຕິໍ, ຕາຍ ສມງ຺ຄິໍ ກໂຣຫິ ມໍ ຕຸວໍ.

໑໓໕໗.

‘‘ສຕໍ ຫຕ຺ຖີ ສຕໍ ອສ຺ສາ, ສຕໍ ອສ຺ສຕຣີຣຖາ;

ສຕໍ ວລຠິໂຍ ປຸຓ຺ຓາ, ນານາຣຕ຺ນສ຺ສ ເກວລາ;

ເຕ ນາຄ ປຏິປຊ຺ຊສ຺ສຸ, ຘີຕຣໍ ເທຫິຣນ຺ຘຕິ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຸງ຺ກິຍນ຺ຕິ ອຕ຺ຕໂນ ກຸລປເທສານຸຣູປໍ ຘິຕຸ ສຸງ຺ກໍ ຘນໍ ປຏິປຊ຺ຊ ຄຓ຺ຫ. ສມງ຺ຄິໍ ກໂຣຫີຕິ ມໍ ຕາຍ ສທ຺ຘິໍ ສມງ຺ຄິຠູຕໍ ກໂຣຫິ. ວລຠິໂຍຕິ ຠຓ຺ຑສກຏິໂຍ. ນານາຣຕ຺ນສ຺ສ ເກວລາຕິ ນານາຣຕນສ຺ສ ສກລປຣິປຸຓ຺ຓາ.

ອຖ ນໍ ນາຄຣາຊາ ອາຫ –

໑໓໕໘.

‘‘ຍາວ ອາມນ຺ຕເຍ ຎາຕີ, ມິຕ຺ເຕ ຈ ສຸຫທຊ຺ຊເນ;

ອນາມນ຺ຕ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ຕໍ ປຈ຺ຉາ ອນຸຕປ຺ປຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍາວ ອາມນ຺ຕເຍ ຎາຕີຕິ ໂຠ ຍກ຺ຂເສນາປຕິ, ອຫໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ຘີຕຣໍ ເທມິ, ໂນ ນ ເທມິ, ໂຖກໍ ປນ ອາຄເມຫິ, ຍາວ ຎາຕເກປິ ຊານາເປມິ. ຕໍ ປຈ຺ຉາ ອນຸຕປ຺ປຕີຕິ ອິຕ຺ຖິໂຍ ຫິ ຄຕຄຕຏ຺ຐາເນ ອຠິຣມນ຺ຕິປິ ອນຠິຣມນ຺ຕິປິ, ອນຠິຣຕິກາເລ ຎາຕກາທໂຍ ອມ຺ເຫຫິ ສທ຺ຘິໍ ອນາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ກຕໍ ກມ຺ມໍ ນາມ ເອວຣູປໍ ໂຫຕີຕິ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ນ ກໂຣນ຺ຕິ, ເອວໍ ຕໍ ກມ຺ມໍ ປຈ຺ຉາ ອນຸຕາປໍ ອາວຫຕີຕິ.

ເອວໍ ວຕ຺ວາ ໂສ ຠຣິຍາຍ ວສນຏ຺ຐານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕາຍ ສທ຺ຘິໍ ສລ຺ລປິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໓໕໙.

‘‘ຕໂຕ ໂສ ວຣຸໂຓ ນາໂຄ, ປວິສິຕ຺ວາ ນິເວສນໍ;

ຠຣິຍໍ ອາມນ຺ຕຍິຕ຺ວານ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.

໑໓໖໐.

‘‘‘ອຍໍ ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ ຍກ຺ໂຂ, ຍາຈຕີ ມໍ ອິຣນ຺ຘຕິໍ;

ພຫຸນາ ວິຕ຺ຕລາເຠນ, ຕສ຺ສ ເທມ ປິຍໍ ມມ’’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປວິສິຕ຺ວາຕິ ວຣຸໂຓ ປຸຓ຺ຓກໍ ຕຕ຺ເຖວ ຐເປຕ຺ວາ ສຍໍ ອຸຏ຺ຐາຍ ຍຕ຺ຖສ຺ສ ຠຣິຍາ ນິປນ຺ນາ, ຕໍ ນິເວສນໍ ປວິສິຕ຺ວາ. ປິຍໍ ມມນ຺ຕິ ມມ ປິຍໍ ຘີຕຣໍ ຕສ຺ສ ພຫຸນາ ວິຕ຺ຕລາເຠນ ເທມາຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ.

ວິມລາ ອາຫ –

໑໓໖໑.

‘‘ນ ຘເນນ ນ ວິຕ຺ເຕນ, ລພ຺ຠາ ອມ຺ຫໍ ອິຣນ຺ຘຕີ;

ສເຈ ຈ ໂຂ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑິຕສ຺ສ, ຘມ຺ເມນ ລທ຺ຘາ ອິຘ ມາຫເຣຍ຺ຍ;

ເອເຕນ ວິຕ຺ເຕນ ກຸມາຣິ ລພ຺ຠາ, ນາຎ຺ຎໍ ຘນໍ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕ຺ຖຍາມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອມ຺ຫໍ ອິຣນ຺ຘຕີຕິ ອມ຺ຫາກໍ ຘີຕາ ອິຣນ຺ຘຕີ. ເອເຕນ ວິຕ຺ເຕນາຕິ ເອເຕນ ຕຸຏ຺ຐິກາຣເຓນ.

ໂສ ຕາຍ ສທ຺ຘິໍ ມນ຺ເຕຕ຺ວາ ປຸນເທວ ປຸຓ຺ຓເກນ ສທ຺ຘິໍ ມນ຺ເຕສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໓໖໒.

‘‘ຕໂຕ ໂສ ວຣຸໂຓ ນາໂຄ, ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ນິເວສນາ;

ປຸຓ຺ຓກາມນ຺ຕຍິຕ຺ວານ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.

໑໓໖໓.

‘‘‘ນ ຘເນນ ນ ວິຕ຺ເຕນ, ລພ຺ຠາ ອມ຺ຫໍ ອິຣນ຺ຘຕີ;

ສເຈ ຕຸວໍ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑິຕສ, ຘມ຺ເມນ ລທ຺ຘາ ອິຘ ມາຫເຣສິ;

ເອເຕນ ວິຕ຺ເຕນ ກຸມາຣິ ລພ຺ຠາ, ນາຎ຺ຎໍ ຘນໍ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕ຺ຖຍາມາ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຓ຺ຓກາມນ຺ຕຍິຕ຺ວານາຕິ ປຸຓ຺ຓກໍ ອາມນ຺ຕຍິຕ຺ວາ.

ປຸຓ຺ຓໂກ ອາຫ –

໑໓໖໔.

‘‘ຍໍ ປຓ຺ຑິໂຕຕ຺ເຍເກ ວທນ຺ຕິ ໂລເກ, ຕເມວ ພາໂລຕິ ປຸນາຫຸ ອຎ຺ເຎ;

ອກ຺ຂາຫິ ເມ ວິປ຺ປວທນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ, ກໍ ປຓ຺ຑິຕໍ ນາຄ ຕຸວໍ ວເທສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍໍ ປຓ຺ຑິໂຕຕ຺ເຍເກຕິ ໂສ ກິຣ ‘‘ຫທຍໍ ປຓ຺ຑິຕສ຺ສາ’’ຕິ ສຸຕ຺ວາ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ຍໍ ເອເກ ປຓ຺ຑິໂຕຕິ ວທນ຺ຕິ, ຕເມວ ອຎ຺ເຎ ພາໂລຕິ ກເຖນ຺ຕິ. ກິຎ຺ຈາປິ ເມ ອິຣນ຺ຘຕິຍາ ວິຘຸໂຣຕິ ອກ຺ຂາຕໍ, ຕຖາປິ ຕຖໂຕ ຊານິຕຸໍ ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ນ’’ນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເອວມາຫ.

ນາຄຣາຊາ ອາຫ –

໑໓໖໕.

‘‘ໂກຣພ຺ຍຣາຊສ຺ສ ຘນຎ຺ຈຍສ຺ສ, ຍທິ ເຕ ສຸໂຕ ວິຘຸໂຣ ນາມ ກຕ຺ຕາ;

ອາເນຫິ ຕໍ ປຓ຺ຑິຕໍ ຘມ຺ມລທ຺ຘາ, ອິຣນ຺ຘຕີ ປທຈຣາ ເຕ ໂຫຕູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ມລທ຺ຘາຕິ ຘມ຺ເມນ ລຠິຕ຺ວາ. ປທຈຣາຕິ ປາທປຣິຈາຣິກາ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ໂສມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ໂຕ ສິນ຺ຘວໍ ນຍນຕ຺ຖາຍ ອຸປຏ຺ຐາກໍ ອາຓາເປສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໓໖໖.

‘‘ອິທຎ຺ຈ ສຸຕ຺ວາ ວຣຸຓສ຺ສ ວາກ຺ຍໍ, ອຸຏ຺ຐາຍ ຍກ຺ໂຂ ປຣມປ຺ປຕີໂຕ;

ຕຕ຺ເຖວ ສນ຺ໂຕ ປຸຣິສໍ ອສໍສິ, ອາເນຫິ ອາຊຎ຺ຎມິເຘວ ຍຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຣິສໍ ອສໍສີຕິ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປຏ຺ຐາກໍ ອາຓາເປສິ. ອາຊຎ຺ຎນ຺ຕິ ກາຣຓາກາຣຓຊານນກສິນ຺ຘວໍ. ຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ກປ຺ປິຕໍ.

໑໓໖໗.

‘‘ຊາຕຣູປມຍາ ກຓ຺ຓາ, ກາຈມ຺ຫິຈມຍາ ຂຸຣາ;

ຊມ຺ໂພນທສ຺ສ ປາກສ຺ສ, ສຸວຓ຺ຓສ຺ສ ອຸຣຈ຺ຉໂທ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຊາຕຣູປມຍາ ກຓ຺ຓາຕິ ຕເມວ ສິນ຺ຘວໍ ວຓ຺ເຓນ຺ໂຕ ອາຫ. ຕສ຺ສ ຫິ ມໂນມຍສ຺ສ ສິນ຺ຘວສ຺ສ ຊາຕຣູປມຍາ ກຓ຺ຓາ, ກາຈມ຺ຫິຈມຍາ ຂຸຣາ, ຕສ຺ສ ຂຸຣາ ຣຕ຺ຕມຓິມຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຊມ຺ໂພນທສ຺ສ ປາກສ຺ສາຕິ ຊມ຺ໂພນທສ຺ສ ປກ຺ກສ຺ສ ຣຕ຺ຕສຸວຓ຺ຓສ຺ສ ອຸຣຈ຺ຉໂທ.

ໂສ ປຸຣິໂສ ຕາວເທວ ຕໍ ສິນ຺ຘວໍ ອາເນສິ. ປຸຓ຺ຓໂກ ຕໍ ອຠິຣຸຍ຺ຫ ອາກາເສນ ເວສ຺ສວຓສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ນາຄຠວນໍ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ອາໂຣເຈສິ. ຕສ຺ສຕ຺ຖສ຺ສ ປກາສນຕ຺ຖໍ ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ –

໑໓໖໘.

‘‘ເທວວາຫວຫໍ ຍານໍ, ອສ຺ສມາຣຸຍ຺ຫ ປຸຓ຺ຓໂກ;

ອລງ຺ກໂຕ ກປ຺ປິຕເກສມສ຺ສຸ, ປກ຺ກາມິ ເວຫາຍສມນ຺ຕລິກ຺ເຂ.

໑໓໖໙.

‘‘ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ ກາມຣາເຄນ ຄິທ຺ໂຘ, ອິຣນ຺ຘຕິໍ ນາຄກຎ຺ຎໍ ຊິຄີສໍ;

ຄນ຺ຕ຺ວານ ຕໍ ຠູຕປຕິໍ ຍສສ຺ສິໍ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວີ ເວສ຺ສວຓໍ ກຸເວຣໍ.

໑໓໗໐.

‘‘ໂຠຄວຕີ ນາມ ມນ຺ທິເຣ, ວາສາ ຫິຣຎ຺ຎວຕີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ;

ນຄເຣ ນິມ຺ມິເຕ ກຎ຺ຈນມເຍ, ມຓ຺ຑລສ຺ສ ອຸຣຄສ຺ສ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

໑໓໗໑.

‘‘ອຏ຺ຏາລກາ ໂອຏ຺ຐຄີວິໂຍ, ໂລຫິຕງ຺ກສ຺ສ ມສາຣຄລ຺ລິໂນ;

ປາສາເທຕ຺ຖ ສິລາມຍາ, ໂສວຓ຺ຓຣຕເນຫິ ຉາທິຕາ.

໑໓໗໒.

‘‘ອມ຺ພາ ຕິລກາ ຈ ຊມ຺ພຸໂຍ, ສຕ຺ຕປຓ຺ຓາ ມຸຈລິນ຺ທເກຕກາ;

ປິຍງ຺ຄຸ ອຸທ຺ທາລກາ ສຫາ, ອຸປຣິຠທ຺ທກາ ສິນ຺ທຸວາຣກາ.

໑໓໗໓.

‘‘ຈມ຺ເປຍ຺ຍກາ ນາຄມລ຺ລິກາ, ຠຄິນີມາລາ ອຖ ເມຕ຺ຖ ໂກລິຍາ;

ເອເຕ ທຸມາ ປຣິຓາມິຕາ, ໂສຠຍນ຺ຕິ ອຸຣຄສ຺ສ ມນ຺ທິຣໍ.

໑໓໗໔.

‘‘ຂຊ຺ຊຸເຣຕ຺ຖ ສິລາມຍາ, ໂສວຓ຺ຓຘຸວປຸປ຺ຜິຕາ ພຫູ;

ຍຕ຺ຖ ວສໂຕປປາຕິໂກ, ນາຄຣາຊາ ວຣຸໂຓ ມຫິທ຺ຘິໂກ.

໑໓໗໕.

‘‘ຕສ຺ສ ໂກມາຣິກາ ຠຣິຍາ, ວິມລາ ກຎ຺ຈນເວລ຺ລິວິຄ຺ຄຫາ;

ກາລາ ຕຣຸຓາວ ອຸຄ຺ຄຕາ, ປຸຈິມນ຺ທຕ຺ຖນີ ຈາຣຸທສ຺ສນາ.

໑໓໗໖.

‘‘ລາຂາຣສຣຕ຺ຕສຸຈ຺ຉວີ, ກຓິກາຣາວ ນິວາຕປຸປ຺ຜິຕາ;

ຕິທິໂວກຈຣາວ ອຈ຺ຉຣາ, ວິຊ຺ຊຸວພ຺ຠຆນາ ວິນິສ຺ສຏາ.

໑໓໗໗.

‘‘ສາ ໂທຫຬິນີ ສຸວິມ຺ຫິຕາ, ວິຘຸຣສ຺ສ ຫທຍໍ ຘນິຍຕິ;

ຕໍ ເຕສໍ ເທມິ ອິສ຺ສຣ, ເຕນ ເຕ ເທນ຺ຕິ ອິຣນ຺ຘຕິໍ ມມ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເທວວາຫວຫໍ ຍານນ຺ຕິ ວຫິຕພ຺ໂພຕິ ວາໂຫ, ເທວສງ຺ຂາຕໍ ວາຫໍ ວຫຕີຕິ ເທວວາຫວຫໍ. ຍນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ຍານໍ. ກປ຺ປິຕເກສມສ຺ສູຕິ ມຓ຺ຑນວເສນ ສຸສໍວິຫິຕເກສມສ຺ສຸ. ເທວານໍ ປນ ເກສມສ຺ສຸກຣຓກມ຺ມໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ວິຈິຕ຺ຕກຖິເກນ ປນ ກຖິຕໍ. ຊິຄີສນ຺ຕິ ປຕ຺ຖຍນ຺ໂຕ. ເວສ຺ສວຓນ຺ຕິ ວິສາຓາຍ ຣາຊຘານິຍາ ອິສ຺ສຣຣາຊານໍ. ກຸເວຣນ຺ຕິ ເອວໍນາມກໍ. ໂຠຄວຕີ ນາມາຕິ ສມ຺ປນ຺ນໂຠຄຕາຍ ເອວໍລທ຺ຘນາມໍ. ມນ຺ທິເຣຕິ ມນ຺ທິຣໍ, ຠວນນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວາສາ ຫິຣຎ຺ຎວຕີຕິ ນາຄຣາຊສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານຕ຺ຕາ ວາສາຕິ ຈ, ກຎ຺ຈນວຕິຍາ ສຸວຓ຺ຓປາກາເຣນ ປຣິກ຺ຂິຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຫິຣຎ຺ຎວຕີຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ. ນຄເຣ ນິມ຺ມິເຕຕິ ນຄຣໍ ນິມ຺ມິຕໍ. ກຎ຺ຈນມເຍຕິ ສຸວຓ຺ຓມຍໍ. ມຓ຺ຑລສ຺ສາຕິ ໂຠຄມຓ຺ຑເລນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ. ນິຏ຺ຐິຕນ຺ຕິ ກຣຓປຣິນິຏ຺ຐິຕໍ. ໂອຏ຺ຐຄີວິໂຍຕິ ໂອຏ຺ຐຄີວາສຓ຺ຐາເນນ ກຕາ ຣຕ຺ຕມຓິມສາຣຄລ຺ລມຍາ ອຏ຺ຏາລກາ. ປາສາເທຕ຺ຖາຕິ ເອຕ຺ຖ ນາຄຠວເນ ປາສາທາ. ສິລາມຍາຕິ ມຓິມຍາ. ໂສວຓ຺ຓຣຕເນຫີຕິ ສຸວຓ຺ຓສງ຺ຂາເຕຫິ ຣຕເນຫິ, ສຸວຓ຺ຓິຏ຺ຐກາຫິ ຉາທິຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສຫາຕິ ສຫກາຣາ. ອຸປຣິຠທ຺ທກາຕິ ອຸທ຺ທາລກຊາຕິກາເຍວ ຣຸກ຺ຂາ. ຈມ຺ເປຍ຺ຍກາ ນາຄມລ຺ລິກາຕິ ຈມ຺ປກາ ຈ ນາຄາ ຈ ມລ຺ລິກາ ຈ. ຠຄິນີມາລາ ອຖ ເມຕ຺ຖ ໂກລິຍາຕິ ຠຄິນີມາລາ ເຈວ ອຖ ເອຕ຺ຖ ນາຄຠວເນ ໂກລິຍາ ນາມ ຣຸກ຺ຂາ ຈ. ເອເຕ ທຸມາ ປຣິຓາມິຕາຕິ ເອເຕ ປຸປ຺ຜູປຄຜລູປຄຣຸກ຺ຂາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສງ຺ຆຏ຺ຏສາຂຕາຍ ປຣິຓາມິຕາ ອາກຸລສມາກຸລາ. ຂຊ຺ຊຸເຣຕ຺ຖາຕິ ຂຊ຺ຊຸຣິຣຸກ຺ຂາ ເອຕ຺ຖ. ສິລາມຍາຕິ ອິນ຺ທນີລມຓິມຍາ. ໂສວຓ຺ຓຘຸວປຸປ຺ຜິຕາຕິ ເຕ ປນ ສຸວຓ຺ຓປຸປ຺ເຜຫິ ນິຈ຺ຈປຸປ຺ຜິຕາ. ຍຕ຺ຖ ວສໂຕປປາຕິໂກຕິ ຍຕ຺ຖ ນາຄຠວເນ ໂອປປາຕິໂກ ນາຄຣາຊາ ວສຕິ. ກຎ຺ຈນເວລ຺ລິວິຄ຺ຄຫາຕິ ສຸວຓ຺ຓຣາສິສສ຺ສິຣິກສຣີຣາ. ກາລາ ຕຣຸຓາວ ອຸຄ຺ຄຕາຕິ ວິລາສຍຸຕ຺ຕຕາຍ ມນ຺ທວາເຕຣິຕາ ກາລວລ຺ລິປລ຺ລວາ ວິຍ ອຸຄ຺ຄຕາ. ປຸຈິມນ຺ທຕ຺ຖນີຕິ ນິມ຺ພຜລສຓ຺ຐານຈູຈຸກາ. ລາຂາຣສຣຕ຺ຕສຸຈ຺ຉວີຕິ ຫຕ຺ຖປາທຕລຉວິໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕິທິໂວກຈຣາຕິ ຕິທສຠວນຈຣາ. ວິຊ຺ຊຸວພ຺ຠຆນາຕິ ອພ຺ຠຆນວລາຫກນ຺ຕຣໂຕ ນິສ຺ສຏາ ວິຊ຺ຊຸລຕາ ວິຍ. ຕໍ ເຕສໍ ເທມີຕິ ຕໍ ຕສ຺ສ ຫທຍໍ ອຫໍ ເຕສໍ ເທມິ, ເອວໍ ຊານສ຺ສຸ. ອິສ຺ສຣາຕິ ມາຕຸລໍ ອາລປຕິ.

ອິຕິ ໂສ ເວສ຺ສວເຓນ ອນນຸຎ຺ຎາໂຕ ຄນ຺ຕຸໍ ອວິສຫິຕ຺ວາ ຕໍ ອນຸຊານາເປຕຸໍ ເອຕາ ເອຕ຺ຕກາ ຄາຖາ ກເຖສິ. ເວສ຺ສວໂຓ ປນ ຕສ຺ສ ກຖໍ ນ ສຸຓາຕິ. ກິໍກາຣຓາ? ທ຺ວິນ຺ນໍ ເທວປຸຕ຺ຕານໍ ວິມານອຑ຺ຑໍ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ທຕີຕິ. ປຸຓ຺ຓໂກ ອຕ຺ຕໂນ ວຈນສ຺ສ ອສ຺ສຸຕຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ຊິນກເທວປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ອຏ຺ຐາສິ. ເວສ຺ສວໂຓ ອຑ຺ຑໍ ວິນິຈ຺ຉິນິຕ຺ວາ ປຣາຊິຕໍ ອນຸຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ອິຕຣໍ ‘‘ຄຈ຺ຉ ຕ຺ວໍ, ຕວ ວິມາເນ ວສາຫີ’’ຕິ ອາຫ. ປຸຓ຺ຓໂກ ‘‘ຄຈ຺ຉ ຕ຺ວ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕກ຺ຂເຓເຍວ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ມາຕຸເລນ ມມ ເປສິຕຠາວໍ ຊານາຖາ’’ຕິ ກຕິປຍເທວປຸຕ຺ເຕ ສກ຺ຂິໍ ກຕ຺ວາ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ສິນ຺ຘວໍ ອາຫຣາເປຕ຺ວາ ອຠິຣຸຍ຺ຫ ປກ຺ກາມິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໓໗໘.

‘‘ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ ຠູຕປຕິໍ ຍສສ຺ສິໍ, ອາມນ຺ຕຍ ເວສ຺ສວຓໍ ກຸເວຣໍ;

ຕຕ຺ເຖວ ສນ຺ໂຕ ປຸຣິສໍ ອສໍສິ, ອາເນຫິ ອາຊຎ຺ຎມິເຘວ ຍຸຕ຺ຕໍ.

໑໓໗໙.

‘‘ຊາຕຣູປມຍາ ກຓ຺ຓາ, ກາຈມ຺ຫິຈມຍາ ຂຸຣາ;

ຊມ຺ໂພນທສ຺ສ ປາກສ຺ສ, ສຸວຓ຺ຓສ຺ສ ອຸຣຈ຺ຉໂທ.

໑໓໘໐.

‘‘ເທວວາຫວຫໍ ຍານໍ, ອສ຺ສມາຣຸຍ຺ຫ ປຸຓ຺ຓໂກ;

ອລງ຺ກໂຕ ກປ຺ປິຕເກສມສ຺ສຸ, ປກ຺ກາມິ ເວຫາຍສມນ຺ຕລິກ຺ເຂ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອາມນ຺ຕຍາຕິ ອາມນ຺ຕຍິຕ຺ວາ.

ໂສ ອາກາເສນ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕເຍວ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ວິຘຸຣປຓ຺ຑິໂຕ ມຫາປຣິວາໂຣ, ນ ສກ຺ກາ ຕໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ, ຘນຎ຺ຈຍໂກຣພ຺ໂຍ ປນ ຊູຕວິຕ຺ຕໂກ, ຕໍ ຊູເຕນ ຊິນິຕ຺ວາ ວິຘຸຣໍ ຄຓ຺ຫິສ຺ສາມິ, ຆເຣ ປນສ຺ສ ພຫູນິ ຣຕນານິ, ອປ຺ປຄ຺ເຆນ ລກ຺ເຂນ ຊູຕໍ ນ ກີຬິສ຺ສຕິ, ມຫຄ຺ຆຣຕນໍ ຫຣິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ອຎ຺ຎໍ ຣຕນໍ ຣາຊາ ນ ຄຓ຺ຫິສ຺ສຕິ, ຣາຊຄຫສ຺ສ ສາມນ຺ຕາ ເວປຸລ຺ລປພ຺ພຕພ຺ຠນ຺ຕເຣ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິຣຎ຺ໂຎ ປຣິໂຠຄມຓິຣຕນໍ ອຕ຺ຖິ ມຫານຸຠາວໍ, ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເຕນ ຣາຊານໍ ປໂລເຠຕ຺ວາ ຊິນິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ໂສ ຕຖາ ອກາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໓໘໑.

‘‘ໂສ ອຄ຺ຄມາ ຣາຊຄຫໍ ສຸຣມ຺ມໍ, ອງ຺ຄສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ນຄຣໍ ທຸຣາຍຸຕໍ;

ປຫູຕຠກ຺ຂໍ ພຫຸອນ຺ນປານໍ, ມສກ຺ກສາຣໍ ວິຍ ວາສວສ຺ສ.

໑໓໘໒.

‘‘ມຍູຣໂກຎ຺ຈາຄຓສມ຺ປຆຸຏ຺ຐໍ, ທິຊາຠິຆຸຏ຺ຐໍ ທິຊສງ຺ຆເສວິຕໍ;

ນານາສກຸນ຺ຕາຠິຣຸທໍ ສຸວງ຺ຄຓໍ, ປຸປ຺ຜາຠິກິຓ຺ຓໍ ຫິມວໍວ ປພ຺ພຕໍ.

໑໓໘໓.

‘‘ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ ເວປຸລມາຠິຣູຫິ, ສິລຸຈ຺ຈຍໍ ກິມ຺ປຸຣິສານຸຈິຓ຺ຓໍ;

ອນ຺ເວສມາໂນ ມຓິຣຕນໍ ອຸຬາຣໍ, ຕມທ຺ທສາ ປພ຺ພຕກູຏມຊ຺ເຌ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອງ຺ຄສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎຕິ ຕທາ ອງ຺ຄສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎວ ມຄຘຣຊ຺ຊໍ ອໂຫສິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ – ‘‘ອງ຺ຄສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ນຄຣ’’ນ຺ຕິ. ທຸຣາຍຸຕນ຺ຕິ ປຈ຺ຈຕ຺ຖິເກຫິ ທຸຣາຍຸຕ຺ຕໍ. ມສກ຺ກສາຣໍ ວິຍ ວາສວສ຺ສາຕິ ມສກ຺ກສາຣສງ຺ຂາເຕ ສິເນຣຸປພ຺ພຕມຕ຺ຖເກ ມາປິຕຕ຺ຕາ ‘‘ມສກ຺ກສາຣ’’ນ຺ຕິ ລທ຺ຘນາມໍ ວາສວສ຺ສ ຠວນໍ ວິຍ. ທິຊາຠິຆຸຏ຺ຐນ຺ຕິ ອຎ຺ເຎຫິ ຈ ປກ຺ຂີຫິ ອຠິສງ຺ຆຸຏ຺ຐໍ ນິນ຺ນາທິຕໍ. ນານາສກຸນ຺ຕາຠິຣຸທນ຺ຕິ ມຘຸຣສ຺ສເຣນ ຄາຍນ຺ເຕຫິ ວິຍ ນານາວິເຘຫິ ສກຸເຓຫິ ອຠິຣຸທໍ, ອຠິຄີຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສຸວງ຺ຄຓນ຺ຕິ ສຸນ຺ທຣອງ຺ຄຓໍ ມນຸຎ຺ຎຕລໍ. ຫິມວໍວ ປພ຺ພຕນ຺ຕິ ຫິມວນ຺ຕປພ຺ພຕໍ ວິຍ. ເວປຸລມາຠິຣູຫີຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ ເອວຣູປໍ ເວປຸລ຺ລປພ຺ພຕໍ ອຠິຣຸຫິ. ປພ຺ພຕກູຏມຊ຺ເຌຕິ ປພ຺ພຕກູຏອນ຺ຕເຣ ຕໍ ມຓິໍ ອທ຺ທສ.

໑໓໘໔.

‘‘ທິສ຺ວາ ມຓິໍ ປຠສ຺ສຣໍ ຊາຕິມນ຺ຕໍ, ມໂນຫຣໍ ມຓິຣຕນໍ ອຸຬາຣໍ;

ທທ຺ທລ຺ລມານໍ ຍສສາ ຍສສ຺ສິນໍ, ໂອຠາສຕີ ວິຊ຺ຊຸຣິວນ຺ຕລິກ຺ເຂ.

໑໓໘໕.

‘‘ຕມຄ຺ຄຫີ ເວຬຸຣິຍໍ ມຫຄ຺ຆໍ, ມໂນຫຣໍ ນາມ ມຫານຸຠາວໍ;

ອາຊຎ຺ຎມາຣຸຍ຺ຫ ມໂນມວຓ຺ໂຓ, ປກ຺ກາມິ ເວຫາຍສມນ຺ຕລິກ຺ເຂ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມໂນຫຣນ຺ຕິ ມນສາຠິປຕ຺ຖິຕສ຺ສ ຘນສ຺ສ ອາຫຣຓສມຕ຺ຖໍ. ທທ຺ທລ຺ລມານນ຺ຕິ ອຸຊ຺ຊລມານໍ. ຍສສາຕິ ປຣິວາຣມຓິຄເຓນ. ໂອຠາສຕີຕິ ຕໍ ມຓິຣຕນໍ ອາກາເສ ວິຊ຺ຊຸຣິວ ໂອຠາສຕິ. ຕມຄ຺ຄຫີຕິ ຕໍ ມຓິຣຕນໍ ອຄ຺ຄເຫສິ. ຕໍ ປນ ມຓິຣຕນໍ ກຸມ຺ຠິໂຣ ນາມ ຍກ຺ໂຂ ກຸມ຺ຠຓ຺ຑສຫສ຺ສປຣິວາໂຣ ຣກ຺ຂຕິ. ໂສ ປນ ເຕນ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ໂອໂລກິຕມຕ຺ເຕເນວ ຠີຕຕສິໂຕ ປລາຍິຕ຺ວາ ຈກ຺ກວາຬປພ຺ພຕໍ ປຕ຺ວາ ກມ຺ປມາໂນ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ອຏ຺ຐາສິ. ອິຕິ ຕໍ ປລາເປຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ມຓິຣຕນໍ ອຄ຺ຄເຫສິ. ມໂນຫຣໍ ນາມາຕິ ມນສາ ຈິນ຺ຕິຕໍ ຘນໍ ອາຫຣິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕີຕິ ເອວໍລທ຺ຘນາມໍ.

ອິຕິ ໂສ ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອາກາເສນ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຕໍ ນຄຣໍ ປຕ຺ໂຕ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໓໘໖.

‘‘ໂສ ອຄ຺ຄມາ ນຄຣມິນ຺ທປຕ຺ຖໍ, ໂອຣຸຍ຺ຫຸປາຄຈ຺ຉິ ສຠໍ ກຸຣູນໍ;

ສມາຄເຕ ເອກສຕໍ ສມຄ຺ເຄ, ອວ຺ເຫຕ຺ຖ ຍກ຺ໂຂ ອວິກມ຺ປມາໂນ.

໑໓໘໗.

‘‘ໂກ ນີຘ ຣຎ຺ຎໍ ວຣມາຠິເຊຕິ, ກມາຠິເຊຍ຺ຍາມ ວຣທ຺ຘເນນ;

ກມນຸຕ຺ຕຣໍ ຣຕນວຣໍ ຊິນາມ, ໂກ ວາປິ ໂນ ເຊຕິ ວຣທ຺ຘເນນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂອຣຸຍ຺ຫຸປາຄຈ຺ຉິ ສຠໍ ກຸຣູນນ຺ຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ ອສ຺ສປິຏ຺ຐິໂຕ ໂອຣຸຍ຺ຫ ອສ຺ສໍ ອທິສ຺ສມານຣູປໍ ຐເປຕ຺ວາ ມາຓວກວຓ຺ເຓນ ກຸຣູນໍ ສຠໍ ອຸປຄໂຕ. ເອກສຕນ຺ຕິ ເອກສຕຣາຊາໂນ ອຉມ຺ຠີໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ໂກ ນີຘາ’’ຕິອາທີນິ ວທນ຺ໂຕ ຊູເຕນ ອວ຺ເຫຕ຺ຖ. ໂກ ນີຘາຕິ ໂກ ນຸ ອິມສ຺ມິໍ ຣາຊສມາຄເມ. ຣຎ຺ຎນ຺ຕິ ຣາຊູນໍ ອນ຺ຕເຣ. ວຣມາຠິເຊຕີຕິ ອມ຺ຫາກໍ ສນ຺ຕກໍ ເສຏ຺ຐຣຕນໍ ອຠິເຊຕິ, ‘‘ອຫໍ ຊິນາມີ’’ຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ອຸສ຺ສຫຕິ. ກມາຠິເຊຍ຺ຍາມາຕິ ກໍ ວາ ມຍໍ ຊິເນຍ຺ຍາມ. ວຣທ຺ຘເນນາຕິ ອຸຕ຺ຕມຘເນນ. ກມນຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ຊິນນ຺ໂຕ ຈ ກຕຣໍ ຣາຊານໍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ຣຕນວຣໍ ຊິນາມ. ໂກ ວາປິ ໂນ ເຊຕີຕິ ອຖ ວາ ໂກ ນາມ ຣາຊາ ອມ຺ເຫ ວຣຘເນນ ເຊຕິ. ອິຕິ ໂສ ຈຕູຫິ ປເທຫິ ໂກຣພ຺ຍເມວ ຆຏ຺ເຏຕິ.

ອຖ ຣາຊາ ‘‘ມຍາ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ ເອວໍ ສູໂຣ ຫຸຕ຺ວາ ກເຖນ຺ໂຕ ນາມ ນ ທິຏ຺ຐປຸພ຺ໂພ, ໂກ ນຸ ໂຂ ເອໂສ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໓໘໘.

‘‘ກຸຫິໍ ນຸ ຣຏ຺ເຐ ຕວ ຊາຕິຠູມິ, ນ ໂກຣພ຺ຍສ຺ເສວ ວໂຈ ຕເວທໍ;

ອຠີໂຕສິ ໂນ ວຓ຺ຓນິຠາຍ ສພ຺ເພ, ອກ຺ຂາຫິ ເມ ນາມຎ຺ຈ ພນ຺ຘເວ ຈາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ໂກຣພ຺ຍສ຺ເສວາຕິ ກຸຣຸຣຏ຺ຐວາສິກສ຺ເສວ ຕວ ວຈນໍ ນ ໂຫຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ອິຕໂຣ ‘‘ອຍໍ ຣາຊາ ມມ ນາມໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ປຸຓ຺ຓໂກ ຈ ນາມ ທາໂສ ໂຫຕິ. ສຈາຫໍ ‘ປຸຓ຺ຓໂກສ຺ມີ’ຕິ ວກ຺ຂາມິ, ‘ເອສ ທາໂສ, ຕສ຺ມາ ມໍ ປຄພ຺ຠຕາຍ ເອວໍ ວເທຕີ’ຕິ ອວມຎ຺ຎິສ຺ສຕິ, ອນນ຺ຕຣາຕີເຕ ອຕ຺ຕຠາເວ ນາມມສ຺ສ ກເຖສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໓໘໙.

‘‘ກຈ຺ຈາຍໂນ ມາຓວໂກສ຺ມິ ຣາຊ, ອນູນນາໂມ ອິຕິ ມວ຺ຫຍນ຺ຕິ;

ອງ຺ເຄສຸ ເມ ຎາຕໂຍ ພນ຺ຘວາ ຈ, ອກ຺ເຂນ ເທວສ຺ມິ ອິຘານຸປຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອນູນນາໂມຕິ ນ ອູນນາໂມ. ອິມິນາ ອຕ຺ຕໂນ ປຸຓ຺ຓກນາມເມວ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ກຕ຺ວາ ກເຖຕິ. ອິຕິ ມວ຺ຫຍນ຺ຕີຕິ ອິຕິ ມໍ ອວ຺ຫຍນ຺ຕິ ປກ຺ໂກສນ຺ຕິ. ອງ຺ເຄສູຕິ ອງ຺ຄຣຏ຺ເຐ ກາລຈມ຺ປານຄເຣ ວສນ຺ຕິ. ອກ຺ເຂນ ເທວສ຺ມີຕິ ເທວ, ຊູຕກີຬນຕ຺ເຖນ ອິຘ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕສ຺ມິ.

ອຖ ຣາຊາ ‘‘ມາຓວ, ຕ຺ວໍ ຊູເຕນ ຊິໂຕ ກິໍ ທສ຺ສສິ, ກິໍ ເຕ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໓໙໐.

‘‘ກິໍ ມາຓວສ຺ສ ຣຕນານິ ອຕ຺ຖິ, ເຍ ຕໍ ຊິນນ຺ໂຕ ຫເຣ ອກ຺ຂຘຸຕ຺ໂຕ;

ພຫູນິ ຣຎ຺ໂຎ ຣຕນານິ ອຕ຺ຖິ, ເຕ ຕ຺ວໍ ທລິທ຺ໂທ ກຖມວ຺ຫເຍສີ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ກິຕ຺ຕການິ ໂຠໂຕ ມາຓວສ຺ສ ຣຕນານິ ອຕ຺ຖິ, ເຍ ຕໍ ຊິນນ຺ໂຕ ອກ຺ຂຘຸຕ຺ໂຕ ‘‘ອາຫຣາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຫເຣຍ຺ຍ. ຣຎ຺ໂຎ ປນ ນິເວສເນ ພຫູນິ ຣຕນານິ ອຕ຺ຖິ, ເຕ ຣາຊາໂນ ເອວໍ ພຫຸຘເນ ຕ຺ວໍ ທລິທ຺ໂທ ສມາໂນ ກຖໍ ຊູເຕນ ອວ຺ຫຍສີຕິ.

ຕໂຕ ປຸຓ຺ຓໂກ ຄາຖມາຫ –

໑໓໙໑.

‘‘ມໂນຫໂຣ ນາມ ມຓີ ມມາຍໍ, ມໂນຫຣໍ ມຓິຣຕນໍ ອຸຬາຣໍ;

ອິມຎ຺ຈ ອາຊຎ຺ຎມມິຕ຺ຕຕາປນໍ, ເອຕໍ ເມ ຊິນິຕ຺ວາ ຫເຣ ອກ຺ຂຘຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ.

ປາຬິໂປຕ຺ຖເກສຸ ປນ ‘‘ມຓິ ມມ ວິຊ຺ຊຕິ ໂລຫິຕງ຺ໂກ’’ຕິ ລິຂິຕໍ. ໂສ ປນ ມຓິ ເວຬຸຣິໂຍ, ຕສ຺ມາ ອິທເມວ ສເມຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອາຊຎ຺ຎນ຺ຕິ ອິມໍ ອາຊານີຍສ຺ສຎ຺ຈ ມຓິຎ຺ຈາຕິ ເອຕໍ ເມ ອຸຠຍໍ ຫເຣຍ຺ຍ ອກ຺ຂຘຸຕ຺ໂຕຕິ ອສ຺ສໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ເອວມາຫ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ຄາຖມາຫ –

໑໓໙໒.

‘‘ເອໂກ ມຓີ ມາຓວ ກິໍ ກຣິສ຺ສຕິ, ອາຊານິເຍໂກ ປນ ກິໍ ກຣິສ຺ສຕິ;

ພຫູນິ ຣຎ຺ໂຎ ມຓິຣຕນານິ ອຕ຺ຖິ, ອາຊານິຍາ ວາຕຊວາ ອນປ຺ປກາ’’ຕິ.

ໂທຫຬກຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ມຓິກຓ຺ຑໍ

ໂສ ຣຎ຺ໂຎ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ມຫາຣາຊ, ກິໍ ນາມ ເອຕໍ ວເທຖ, ເອໂກ ອສ຺ໂສ ອສ຺ສສຫສ຺ສໍ ລກ຺ຂໍ ໂຫຕິ, ເອໂກ ມຓິ ມຓິສຫສ຺ສໍ ລກ຺ຂໍ ໂຫຕິ. ນ ຫິ ສພ຺ເພ ອສ຺ສາ ເອກສທິສາ, ອິມສ຺ສ ຕາວ ຊວໍ ປສ຺ສຖາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອສ຺ສໍ ອຠິຣຸຫິຕ຺ວາ ປາກາຣມຕ຺ຖເກນ ເປເສສິ. ສຕ຺ຕໂຍຊນິກໍ ນຄຣໍ ອສ຺ເສຫິ ຄີວາຍ ຄີວໍ ປຫຣນ຺ເຕຫິ ປຣິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ວິຍ ອໂຫສິ. ອຖານຸກ຺ກເມນ ອສ຺ໂສປິ ນ ປຎ຺ຎາຍິ, ຍກ຺ໂຂປິ ນ ປຎ຺ຎາຍິ, ອຸທເຣ ພທ຺ຘຣຕ຺ຕປໂຏວ ປຎ຺ຎາຍິ. ໂສ ອສ຺ສໂຕ ໂອຣຸຍ຺ຫ ‘‘ທິຏ຺ໂຐ, ມຫາຣາຊ, ອສ຺ສສ຺ສ ເວໂຄ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ‘‘ອາມ, ທິຏ຺ໂຐ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ອິທານິ ປຸນ ປສ຺ສ, ມຫາຣາຊາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອສ຺ສໍ ອນ຺ໂຕນຄເຣ ອຸຍ຺ຍາເນ ໂປກ຺ຂຣຓິຍາ ອຸທກປິຏ຺ເຐ ເປເສສິ, ຂຸຣຄ຺ຄານິ ອເຕເມນ຺ໂຕວ ປກ຺ຂນ຺ທິ. ອຖ ນໍ ປທຸມປຕ຺ເຕສຸ ວິຈຣາເປຕ຺ວາ ປາຓິໍ ປຫຣິຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖໍ ປສາເຣສິ, ອສ຺ໂສ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ປາຓິຕເລ ປຕິຏ຺ຐາສິ. ຕໂຕ ‘‘ວຏ຺ຏເຕ ເອວຣູປໍ ອສ຺ສຣຕນໍ ນຣິນ຺ທາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ‘‘ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ມຫາຣາຊ, ອສ຺ສຣຕນໍ ຕາວ ຕິຏ຺ຐຕຸ, ມຓິຣຕນສ຺ສ ມຫານຸຠາວໍ ປສ຺ສາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຕສ຺ສານຸຠາວໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໓໙໓.

‘‘ອິທຎ຺ຈ ເມ ມຓິຣຕນໍ, ປສ຺ສ ຕ຺ວໍ ທ຺ວິປທຸຕ຺ຕມ;

ອິຕ຺ຖີນໍ ວິຄ຺ຄຫາ ເຈຕ຺ຖ, ປຸຣິສານຎ຺ຈ ວິຄ຺ຄຫາ.

໑໓໙໔.

‘‘ມິຄານໍ ວິຄ຺ຄຫາ ເຈຕ຺ຖ, ສກຸຓານຎ຺ຈ ວິຄ຺ຄຫາ;

ນາຄຣາຊາ ສຸປຓ຺ຓາ ຈ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິຕ຺ຖີນນ຺ຕິ ເອຕສ຺ມິຎ຺ຫິ ມຓິຣຕເນ ອລງ຺ກຕປຏິຍຕ຺ຕາ ອເນກາ ອິຕ຺ຖິວິຄ຺ຄຫາ ປຸຣິສວິຄ຺ຄຫາ ນານປ຺ປກາຣາ ມິຄປກ຺ຂິສງ຺ຆາ ເສນງ຺ຄາທີນິ ຈ ປຎ຺ຎາຍນ຺ຕິ, ຕານິ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ເອວມາຫ. ນິມ຺ມິຕນ຺ຕິ ອິທໍ ເອວຣູປໍ ອຈ຺ເຉຣກໍ ມຓິມ຺ຫິ ນິມ຺ມິຕໍ ປສ຺ສ.

‘‘ອປຣມ຺ປິ ປສ຺ສາຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຄາຖາ ອາຫ –

໑໓໙໕.

‘‘ຫຕ຺ຖານີກໍ ຣຖານີກໍ, ອສ຺ເສ ປຕ຺ຕີ ຈ ວມ຺ມິເນ;

ຈຕຸຣງ຺ຄິນິມໍ ເສນໍ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໓໙໖.

‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣເຫ ອນີກຏ຺ເຐ, ຣຖິເກ ປຕ຺ຕິກາຣເກ;

ພລຄ຺ຄານິ ວິຍູຬ຺ຫານິ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ພລຄ຺ຄານີຕິ ພລາເນວ. ວິຍູຬ຺ຫານີຕິ ພ຺ຍູຫວເສນ ຐິຕານິ.

໑໓໙໗.

‘‘ປຸຣໍ ອຸທ຺ຘາປສມ຺ປນ຺ນໍ, ພຫຸປາກາຣໂຕຣຓໍ;

ສິງ຺ຆາຏເກ ສຸຠູມິໂຍ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໓໙໘.

‘‘ເອສິກາ ປຣິຂາໂຍ ຈ, ປລິຂໍ ອຄ຺ຄຬານິ ຈ;

ອຏ຺ຏາລເກ ຈ ທ຺ວາເຣ ຈ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຣນ຺ຕິ ນຄຣໍ. ອຸທ຺ຘາປສມ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ ປາກາຣວຕ຺ຖຸນາ ສມ຺ປນ຺ນໍ. ພຫຸປາກາຣໂຕຣຓນ຺ຕິ ອຸຈ຺ຈປາກາຣໂຕຣຓນຄຣທ຺ວາເຣນ ສມ຺ປນ຺ນໍ. ສິງ຺ຆາຏເກຕິ ວີຖິຈຕຸກ຺ການິ. ສຸຠູມິໂຍຕິ ນຄຣູປຈາເຣ ວິຈິຕ຺ຕາ ຣມຓີຍຠູມິໂຍ. ເອສິກາຕິ ນຄຣທ຺ວາເຣສຸ ອຸຏ຺ຐາປິເຕ ເອສິກຕ຺ຖມ຺ເຠ. ປລິຂນ຺ຕິ ປລິຆໍ, ອຍເມວ ວາ ປາໂຐ. ອຄ຺ຄຬານີຕິ ນຄຣທ຺ວາຣກວາຏານິ. ທ຺ວາເຣ ຈາຕິ ໂຄປຸຣານິ ຈ.

໑໓໙໙.

‘‘ປສ຺ສ ໂຕຣຓມຄ຺ເຄສຸ, ນານາທິຊຄຓາ ພຫູ;

ຫໍສາ ໂກຎ຺ຈາ ມຍູຣາ ຈ, ຈກ຺ກວາກາ ຈ ກຸກ຺ກຸຫາ.

໑໔໐໐.

‘‘ກຸຓາລກາ ພຫູ ຈິຕ຺ຣາ, ສິຂຓ຺ຑີ ຊີວຊີວກາ;

ນານາທິຊຄຓາກິຓ຺ຓໍ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂຕຣຓມຄ຺ເຄສູຕິ ເອຕສ຺ມິໍ ນຄເຣ ໂຕຣຓຄ຺ເຄສຸ. ກຸຓາລກາຕິ ກາຬໂກກິລາ. ຈິຕ຺ຣາຕິ ຈິຕ຺ຣປຕ຺ຕໂກກິລາ.

໑໔໐໑.

‘‘ປສ຺ສ ນຄຣໍ ສຸປາກາຣໍ, ອພ຺ຠຸຕໍ ໂລມຫໍສນໍ;

ສມຸສ຺ສິຕຘຊໍ ຣມ຺ມໍ, ໂສຓ຺ຓວາລຸກສນ຺ຖຕໍ.

໑໔໐໒.

‘‘ປສ຺ເສຕ຺ຖ ປຓ຺ຓສາລາໂຍ, ວິຠຕ຺ຕາ ຠາຄໂສ ມິຕາ;

ນິເວສເນ ນິເວເສ ຈ, ສນ຺ຘິພ຺ຍູເຫ ປຖທ຺ຘິໂຍ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຸປາກາຣນ຺ຕິ ກຎ຺ຈນປາກາຣປຣິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ. ປຓ຺ຓສາລາໂຍຕິ ນານາຠຓ຺ຑປຸຓ຺ເຓ ອາປເຓ. ນິເວສເນ ນິເວເສ ຈາຕິ ເຄຫານິ ເຈວ ເຄຫວຕ຺ຖູນິ ຈ. ສນ຺ຘິພ຺ຍູເຫຕິ ຆຣສນ຺ຘິໂຍ ຈ ອນິພ຺ພິທ຺ຘຣຈ຺ຉາ ຈ. ປຖທ຺ຘິໂຍຕິ ນິພ຺ພິທ຺ຘວີຖິໂຍ.

໑໔໐໓.

‘‘ປານາຄາເຣ ຈ ໂສຓ຺ເຑ ຈ, ສູນາ ໂອທນິຍາ ຆຣາ;

ເວສີ ຈ ຄຓິກາໂຍ ຈ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໐໔.

‘‘ມາລາກາເຣ ຈ ຣຊເກ, ຄນ຺ຘິເກ ອຖ ທຸສ຺ສິເກ;

ສຸວຓ຺ຓກາເຣ ມຓິກາເຣ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໐໕.

‘‘ອາຬາຣິເກ ຈ ສູເທ ຈ, ນຏນາຏກຄາຍິໂນ;

ປາຓິສ຺ສເຣ ກຸມ຺ຠຖູນິເກ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂສຓ຺ເຑ ຈາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ອນຸຣູເປຫິ ກຓ຺ຐກຓ຺ຓປິລນ຺ຘເນຫິ ສມນ຺ນາຄເຕ ອາປານຠູມິໍ ສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ນິສິນ຺ເນ ສຸຣາໂສຓ຺ເຑ ຈ. ອາຬາຣິເກຕິ ປູວປາເກ. ສູເທຕິ ຠຕ຺ຕກາຣເກ. ປາຓິສ຺ສເຣຕິ ປາຓິປ຺ປຫາເຣນ ຄາຍນ຺ເຕ. ກຸມ຺ຠຖູນິເກຕິ ຆຏທທ຺ທຣິວາທເກ.

໑໔໐໖.

‘‘ປສ຺ສ ເຠຣີ ມຸທິງ຺ຄາ ຈ, ສງ຺ຂາ ປຓວທິນ຺ທິມາ;

ສພ຺ພຎ຺ຈ ຕາຬາວຈຣໍ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໐໗.

‘‘ສມ຺ມຕາລຎ຺ຈ ວີຓຎ຺ຈ, ນຈ຺ຈຄີຕໍ ສຸວາທິຕໍ;

ຕູຣິຍຕາຬິຕສງ຺ຆຸຏ຺ຐໍ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໐໘.

‘‘ລງ຺ຆິກາ ມຸຏ຺ຐິກາ ເຈຕ຺ຖ, ມາຍາກາຣາ ຈ ໂສຠິຍາ;

ເວຕາລິເກ ຈ ຊລ຺ເລ ຈ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສມ຺ມຕາລຎ຺ຈາຕິ ຂທິຣາທິສມ຺ມຎ຺ເຈວ ກໍສຕາລຎ຺ຈ. ຕູຣິຍຕາຬິຕສງ຺ຆຸຏ຺ຐນ຺ຕິ ນານາຕູຣິຍານໍ ຕາຬິເຕຫິ ສງ຺ຆຸຏ຺ຐໍ. ມຸຏ຺ຐິກາຕິ ມຸຏ຺ຐິກມລ຺ລາ. ໂສຠິຍາຕິ ນຄຣໂສຠນາ ອິຕ຺ຖີ ຈ ສມ຺ປນ຺ນຣູປາ ປຸຣິສາ ຈ. ເວຕາລິເກຕິ ເວຕາລອຸຏ຺ຐາປເກ. ຊລ຺ເລຕິ ມສ຺ສູນິ ກໂຣນ຺ເຕ ນ຺ຫາປິເຕ.

໑໔໐໙.

‘‘ສມຊ຺ຊາ ເຈຕ຺ຖ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ອາກິຓ຺ຓາ ນຣນາຣິຠິ;

ມຎ຺ຈາຕິມຎ຺ເຈ ຠູມິໂຍ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມຎ຺ຈາຕິມຎ຺ເຈຕິ ມຎ຺ຈານໍ ອຸປຣິ ພທ຺ຘມຎ຺ເຈ. ຠູມິໂຍຕິ ຣມຓີຍາ ສມຊ຺ຊຠູມິໂຍ.

໑໔໑໐.

‘‘ປສ຺ສ ມລ຺ເລ ສມຊ຺ຊສ຺ມິໍ, ໂຜເຏນ຺ເຕ ທິຄຸຓໍ ຠຸຊໍ;

ນິຫເຕ ນິຫຕມາເນ ຈ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສມຊ຺ຊສ຺ມິນ຺ຕິ ມລ຺ລຣງ຺ເຄ. ນິຫເຕຕິ ນິຫນິຕ຺ວາ ຊິນິຕ຺ວາ ຐິເຕ. ນິຫຕມາເນຕິ ປຣາຊິເຕ.

໑໔໑໑.

‘‘ປສ຺ສ ປພ຺ພຕປາເທສຸ, ນານາມິຄຄຓາ ພຫູ;

ສີຫາ ພ຺ຍຄ຺ຆາ ວຣາຫາ ຈ, ອຈ຺ຉໂກກຕຣຈ຺ຉໂຍ.

໑໔໑໒.

‘‘ປລາສາທາ ຄວຊາ ຈ, ມຫິໍສາ ໂຣຫິຕາ ຣຸຣູ;

ເອເຓຍ຺ຍາ ຈ ວຣາຫາ ຈ, ຄຓິໂນ ນີກສູກຣາ.

໑໔໑໓.

‘‘ກທລິມິຄາ ພຫູ ຈິຕ຺ຣາ, ພິຬາຣາ ສສກຓ຺ຏກາ;

ນານາມິຄຄຓາກິຓ຺ຓໍ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປລາສາທາຕິ ຂຄ຺ຄມິຄາ. ‘‘ປລຕາ’’ຕິປິ ປາໂຐ. ຄວຊາຕິ ຄວຍາ. ວຣາຫາຕິ ເອກາ ມິຄຊາຕິກາ. ຕຖາ ຄຓິໂນ ເຈວ ນີກສູກຣາ ຈ. ພຫູ ຈິຕ຺ຣາຕິ ນານປ຺ປກາຣາ ຈິຕ຺ຣາ ມິຄາ. ພິຬາຣາຕິ ອຣຎ຺ຎພິຬາຣາ. ສສກຓ຺ຏກາຕິ ສສາ ຈ ກຓ຺ຏກາ ຈ.

໑໔໑໔.

‘‘ນຊ຺ຊາໂຍ ສຸປ຺ປຕິຕ຺ຖາໂຍ, ໂສຓ຺ຓວາລຸກສນ຺ຖຕາ;

ອຈ຺ຉາ ສວນ຺ຕິ ອມ຺ພູນິ, ມຈ຺ຉຄຸມ຺ພນິເສວິຕາ.

໑໔໑໕.

‘‘ກຸມ຺ຠີລາ ມກຣາ ເຈຕ຺ຖ, ສຸສຸມາຣາ ຈ ກຈ຺ຉປາ;

ປາຐີນາ ປາວຸສາ ມຈ຺ຉາ, ພລຊາ ມຸຎ຺ຈໂຣຫິຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນຊ຺ຊາໂຍຕິ ນທິໂຍ. ໂສຓ຺ຓວາລຸກສນ຺ຖຕາຕິ ສຸວຓ຺ຓວາລຸກາຍ ສນ຺ຖຕຕລາ. ກຸມ຺ຠີລາຕິ ອິເມ ເອວຣູປາ ຊລຈຣາ ອນ຺ໂຕນທິຍໍ ວິຈຣນ຺ຕິ, ເຕປິ ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສາຫີຕິ.

໑໔໑໖.

‘‘ນານາທິຊຄຓາກິຓ຺ຓາ, ນານາທຸມຄຓາຍຸຕາ;

ເວຬຸຣິຍກໂຣທາໂຍ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເວຬຸຣິຍກໂຣທາໂຍຕິ ເວຬຸຣິຍປາສາເຓ ປຫຣິຕ຺ວາ ສທ຺ທໍ ກໂຣນ຺ຕິໂຍ ເອວຣູປາ ນຊ຺ຊາໂຍຕິ.

໑໔໑໗.

‘‘ປສ຺ເສຕ຺ຖ ໂປກ຺ຂຣຓິໂຍ, ສຸວິຠຕ຺ຕາ ຈຕຸທ຺ທິສາ;

ນານາທິຊຄຓາກິຓ຺ຓາ, ປຸຖຸໂລມນິເສວິຕາ.

໑໔໑໘.

‘‘ສມນ຺ໂຕທກສມ຺ປນ຺ນໍ, ມຫິໍ ສາຄຣກຸຓ຺ຑລໍ;

ອຸເປຕໍ ວນຣາເຊຫິ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຖຸໂລມນິເສວິຕາຕິ ມຫາມຈ຺ເຉຫິ ນິເສວິຕາ. ວນຣາເຊຫີຕິ ວນຣາຊີຫິ, ອຍເມວ ວາ ປາໂຐ.

໑໔໑໙.

‘‘ປຸຣໂຕ ວິເທເຫ ປສ຺ສ, ໂຄຍານິເຍ ຈ ປຈ຺ຉໂຕ;

ກຸຣຸໂຍ ຊມ຺ພຸທີປຎ຺ຈ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໒໐.

‘‘ປສ຺ສ ຈນ຺ທໍ ສູຣິຍຎ຺ຈ, ໂອຠາສນ຺ເຕ ຈຕຸທ຺ທິສາ;

ສິເນຣຸໍ ອນຸປຣິຍນ຺ເຕ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໒໑.

‘‘ສິເນຣຸໍ ຫິມວນ຺ຕຎ຺ຈ, ສາຄຣຎ຺ຈ ມຫີຕລໍ;

ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈ ມຫາຣາເຊ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໒໒.

‘‘ອາຣາເມ ວນຄຸມ຺ເພ ຈ, ປາຏິເຍ ຈ ສິລຸຈ຺ຈເຍ;

ຣມ຺ເມ ກິມ຺ປຸຣິສາກິຓ຺ເຓ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໒໓.

‘‘ຜາຣຸສກໍ ຈິຕ຺ຕລຕໍ, ມິສ຺ສກໍ ນນ຺ທນໍ ວນໍ;

ເວຊຍນ຺ຕຎ຺ຈ ປາສາທໍ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໒໔.

‘‘ສຸຘມ຺ມໍ ຕາວຕິໍສຎ຺ຈ, ປາຣິຉຕ຺ຕຎ຺ຈ ປຸປ຺ຜິຕໍ;

ເອຣາວຓໍ ນາຄຣາຊໍ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໒໕.

‘‘ປສ຺ເສຕ຺ຖ ເທວກຎ຺ຎາໂຍ, ນຠາ ວິຊ຺ຊຸຣິວຸຄ຺ຄຕາ;

ນນ຺ທເນ ວິຈຣນ຺ຕິໂຍ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໒໖.

‘‘ປສ຺ເສຕ຺ຖ ເທວກຎ຺ຎາໂຍ, ເທວປຸຕ຺ຕປໂລຠິນີ;

ເທວປຸຕ຺ເຕ ຣມມາເນ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວິເທເຫຕິ ປຸພ຺ພວິເທຫທີປໍ. ໂຄຍານິເຍຕິ ອປຣໂຄຍານທີປໍ. ກຸຣຸໂຍຕິ ອຸຕ຺ຕຣກຸຣຸ ຈ ທກ຺ຂິຓໂຕ ຊມ຺ພຸທີປຎ຺ຈ. ອນຸປຣິຍນ຺ເຕຕິ ເອເຕ ຈນ຺ທິມສູຣິເຍ ສິເນຣຸໍ ອນຸປຣິຍາຍນ຺ເຕ. ປາຏິເຍຕິ ປຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ຐປິເຕ ວິຍ ປິຏ຺ຐິປາສາເຓ.

໑໔໒໗.

‘‘ປໂຣສຫສ຺ສປາສາເທ, ເວຬຸຣິຍຜລສນ຺ຖເຕ;

ປຊ຺ຊລນ຺ເຕ ຈ ວຓ຺ເຓນ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໒໘.

‘‘ຕາວຕິໍເສ ຈ ຍາເມ ຈ, ຕຸສິເຕ ຈາປິ ນິມ຺ມິເຕ;

ປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕິໂນ, ມຓິມ຺ຫິ ປສ຺ສ ນິມ຺ມິຕໍ.

໑໔໒໙.

‘‘ປສ຺ເສຕ຺ຖ ໂປກ຺ຂຣຓິໂຍ, ວິປ຺ປສນ຺ໂນທິກາ ສຸຈີ;

ມນ຺ທາລເກຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນາ, ປທຸມຸປ຺ປລເກຫິ ຈາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປໂຣສຫສ຺ສນ຺ຕິ ຕາວຕິໍສຠວເນ ອຕິເຣກສຫສ຺ສປາສາເທ.

໑໔໓໐.

‘‘ທເສຕ຺ຖ ຣາຊິໂຍ ເສຕາ, ທສ ນີລາ ມໂນຣມາ;

ຉ ປິງ຺ຄລາ ປນ຺ນຣສ, ຫລິທ຺ທາ ຈ ຈຕຸທ຺ທສ.

໑໔໓໑.

‘‘ວີສຕິ ຕຕ຺ຖ ໂສວຓ຺ຓາ, ວີສຕິ ຣຊຕາມຍາ;

ອິນ຺ທໂຄປກວຓ຺ຓາຠາ, ຕາວ ທິສ຺ສນ຺ຕິ ຕິໍສຕິ.

໑໔໓໒.

‘‘ທເສຕ຺ຖ ກາຬິໂຍ ຉຈ຺ຈ, ມຎ຺ເຊຏ຺ຐາ ປນ຺ນວີສຕິ;

ມິສ຺ສາ ພນ຺ຘຸກປຸປ຺ເຜຫິ, ນີລຸປ຺ປລວິຈິຕ຺ຕິກາ.

໑໔໓໓.

‘‘ເອວໍ ສພ຺ພງ຺ຄສມ຺ປນ຺ນໍ, ອຈ຺ຈິມນ຺ຕໍ ປຠສ຺ສຣໍ;

ໂອຘິສຸງ຺ກໍ ມຫາຣາຊ, ປສ຺ສ ຕ຺ວໍ ທ຺ວິປທຸຕ຺ຕມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທເສຕ຺ຖ ຣາຊິໂຍ ເສຕາຕິ ເອຕສ຺ມິໍ ມຓິກ຺ຂນ຺ເຘ ທສ ເສຕຣາຊິໂຍ. ຉ ປິງ຺ຄລາ ປນ຺ນຣສາຕິ ຉ ຈ ປນ຺ນຣສ ຈາຕິ ເອກວີສຕິ ປິງ຺ຄລຣາຊິໂຍ. ຫລິທ຺ທາຕິ ຫລິທ຺ທວຓ຺ຓາ ຈຕຸທ຺ທສ. ຕິໍສຕີຕິ ອິນ຺ທໂຄປກວຓ຺ຓາຠາ ຕິໍສ ຣາຊິໂຍ. ທສ ຉຈ຺ຈາຕິ ທສ ຈ ຉ ຈ ໂສຬສ ກາຬຣາຊິໂຍ. ປນ຺ນວີສຕີຕິ ປຎ຺ຈວີສຕິ ມຎ຺ເຊຏ຺ຐວຓ຺ຓາ ປຠສ຺ສຣາ. ມິສ຺ສາ ພນ຺ຘຸກປຸປ຺ເຜຫີຕິ ກາຬມຎ຺ເຊຏ຺ຐວຓ຺ຓຣາຊິໂຍ ເອເຕຫິ ມິສ຺ສາ ວິຈິຕ຺ຕິກາ ປສ຺ສ. ເອຕ຺ຖ ຫິ ກາຬຣາຊິໂຍ ພນ຺ຘຸຊີວກປຸປ຺ເຜຫິ ມິສ຺ສາ, ມຎ຺ເຊຏ຺ຐຣາຊິໂຍ ນີລຸປ຺ປເລຫິ ວິຈິຕ຺ຕິກາ. ໂອຘິສຸງ຺ກນ຺ຕິ ສຸງ຺ກໂກຏ຺ຐາສໍ. ໂຍ ມໍ ຊູເຕ ຊິນິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສິມໍ ສຸງ຺ກໂກຏ຺ຐາສໍ ປສ຺ສາຕິ ວທຕິ. ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ປນ ‘‘ໂຫຕຸ ສຸງ຺ກໍ, ມຫາຣາຊາ’’ຕິປິ ປາໂຐ. ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ທ຺ວິປທຸຕ຺ຕມ ປສ຺ສ ຕ຺ວໍ ອິມໍ ເອວຣູປໍ ມຓິກ຺ຂນ຺ຘໍ, ອິທເມວ, ມຫາຣາຊ, ສຸງ຺ກໍ ໂຫຕຸ. ໂຍ ມໍ ຊູເຕ ຊິນິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສິທໍ ຠວິສ຺ສຕີຕິ.

ມຓິກຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ອກ຺ຂກຓ຺ຑໍ

ເອວໍ ວຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ‘‘ມຫາຣາຊ, ອຫໍ ຕາວ ຊູເຕ ປຣາຊິໂຕ ອິມໍ ມຓິຣຕນໍ ທສ຺ສາມິ, ຕ຺ວໍ ປນ ກິໍ ທສ຺ສສີ’’ຕິ ອາຫ. ‘‘ຕາຕ, ມມ ສຣີຣຎ຺ຈ ເທວິຎ຺ຈ ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕຎ຺ຈ ຐເປຕ຺ວາ ເສສໍ ມມ ສນ຺ຕກໍ ສຸງ຺ກໍ ໂຫຕູ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ, ເທວ, ມາ ຈິຣາຍິ, ອຫໍ ທູຣາຄໂຕ, ຂິປ຺ປໍ ຊູຕມຓ຺ຑລໍ ສຊ຺ຊາເປຫີ’’ຕິ. ຣາຊາ ອມຈ຺ເຈ ອາຓາເປສິ. ເຕ ຂິປ຺ປໍ ຊູຕມຓ຺ຑລໍ ສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ວຣໂປຕ຺ຖກຕ຺ຖຣຓໍ ສນ຺ຖຣິຕ຺ວາ ເສສຣາຊູນຎ຺ຈາປິ ອາສນານິ ປຎ຺ຎເປຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສປິ ປຕິຣູປໍ ອາສນໍ ປຎ຺ຎເປຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ກາລໍ ອາໂຣຈຍິໍສຸ. ຕໂຕ ປຸຓ຺ຓໂກ ຣາຊານໍ ຄາຖາຍ ອຊ຺ຌຠາສິ –

໑໔໓໔.

‘‘ອຸປາຄຕໍ ຣາຊ ມຸເປຫິ ລກ຺ຂໍ, ເນຕາທິສໍ ມຓິຣຕນໍ ຕວຕ຺ຖິ;

ຘມ຺ເມນ ຊິສ຺ສາມ ອສາຫເສນ, ຊິໂຕ ຈ ໂນ ຂິປ຺ປມວາກໂຣຫີ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ມຫາຣາຊ, ຊູຕສາລາຍ ກມ຺ມໍ ອຸປາຄຕໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ, ເອຕາທິສໍ ມຓິຣຕນໍ ຕວ ນຕ຺ຖິ, ມາ ປປຎ຺ຈໍ ກໂຣຫິ, ອຸເປຫິ ລກ຺ຂໍ ອກ຺ເຂຫິ ກີຬນຏ຺ຐານໍ ອຸປຄຈ຺ຉ. ກີຬນ຺ຕາ ຈ ມຍໍ ຘມ຺ເມນ ຊິສ຺ສາມ, ຘມ຺ເມເນວ ໂນ ອສາຫເສນ ຊໂຍ ໂຫຕຸ. ສເຈ ປນ ຕ຺ວໍ ຊິໂຕ ຠວິສ຺ສສິ, ອຖ ໂນ ຂິປ຺ປມວາກໂຣຫິ, ປປຎ຺ຈໍ ອກຕ຺ວາວ ຊິໂຕ ຘນໍ ທເທຍ຺ຍາສີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ.

ອຖ ນໍ ຣາຊາ ‘‘ມາຓວ, ຕ຺ວໍ ມໍ ‘ຣາຊາ’ຕິ ມາ ຠາຍິ, ຘມ຺ເມເນວ ໂນ ອສາຫເສນ ຊຍປຣາຊໂຍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ອາຫ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ‘‘ອມ຺ຫາກໍ ຘມ຺ເມເນວ ຊຍປຣາຊຍຠາວໍ ຊານາຖາ’’ຕິ ເຕປິ ຣາຊາໂນ ສກ຺ຂິໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໔໓໕.

‘‘ປຎ຺ຈາລ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕ ສູຣເສນ, ມຈ຺ຉາ ຈ ມທ຺ທາ ສຫ ເກກເກຠິ;

ປສ຺ສນ຺ຕຸ ໂນເຕ ອສເຐນ ຍຸທ຺ຘໍ, ນ ໂນ ສຠາຍໍ ນ ກໂຣນ຺ຕິ ກິຎ຺ຈີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາຕິ ອຸຄ຺ຄຕຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາຕຕ຺ຕາ ປາກຏຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈາລຣາຊານເມວາລປຕິ. ມຈ຺ຉາ ຈາຕິ ຕ຺ວຎ຺ຈ, ສມ຺ມ ມຈ຺ຉຣາຊ. ມທ຺ທາຕິ ມທ຺ທຣາຊ. ສຫ ເກກເກຠີຕິ ເກກເກຠິນາເມນ ຊນປເທນ ສຫ ວຕ຺ຕມານເກກເກຠິຣາຊ, ຕ຺ວຎ຺ຈ. ອຖ ວາ ສຫສທ຺ທໍ ‘‘ເກກເກຠີ’’ຕິ ປທສ຺ສ ປຈ຺ຉໂຕ ຐເປຕ຺ວາ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕສທ຺ທຎ຺ຈ ສູຣເສນວິເສສນໍ ກຕ຺ວາ ປຎ຺ຈາລປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕສູຣເສນ ມຈ຺ຉາ ຈ ມທ຺ທາ ຈ ເກກເກຠິ ສຫ ເສສຣາຊາໂນ ຈາຕິ ເອວເມຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ປສ຺ສນ຺ຕຸ ໂນເຕຕິ ອມ຺ຫາກໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ເອເຕ ຣາຊາໂນ ອສເຐນ ອກ຺ຂຍຸທ຺ຘໍ ປສ຺ສນ຺ຕຸ. ນ ໂນ ສຠາຍໍ ນ ກໂຣນ຺ຕິ ກິຎ຺ຈີຕິ ເອຕ຺ຖ ໂນຕິ ນິປາຕມຕ຺ຕໍ, ສຠາຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສກ຺ຂິໍ ນ ນ ກໂຣນ຺ຕິ, ຂຕ຺ຕິເຍປິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓປິ ກໂຣນ຺ຕິເຍວ, ຕສ຺ມາ ສເຈ ກິຎ຺ຈິ ອກາຣຓໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ‘‘ນ ໂນ ສຸຕໍ, ນ ໂນ ທິຏ຺ຐ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ນ ລຠິສ຺ສຖ, ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ໂຫຖາຕິ.

ເອວໍ ຍກ຺ຂເສນາປຕິ ຣາຊາໂນ ສກ຺ຂິໍ ອກາສິ. ຣາຊາປິ ເອກສຕຣາຊປຣິວຸໂຕ ປຸຓ຺ຓກໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຊູຕສາລໍ ປາວິສິ. ສພ຺ເພປິ ປຕິຣູປາສເນສຸ ນິສີທິໍສຸ, ຣຊຕຜລເກ ສຸວຓ຺ຓປາສເກ ຐປຍິໍສຸ. ປຸຓ຺ຓໂກ ຕຸຣິຕຕຸຣິໂຕ ອາຫ ‘‘ມຫາຣາຊ, ປາສເກສຸ ອາຍາ ນາມ ມາລິກໍ ສາວຏ຺ຏໍ ພຫຸລໍ ສນ຺ຕິຠທ຺ຣາທໂຍ ຈຕຸວີສຕິ, ເຕສຸ ຕຸມ຺ເຫ ອຕ຺ຕໂນ ຣຸຈ຺ຈນກໍ ອາຍໍ ຄຓ຺ຫຖາ’’ຕິ. ຣາຊາ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ພຫຸລໍ ຄຓ຺ຫິ. ປຸຓ຺ຓໂກ ສາວຏ຺ຏໍ ຄຓ຺ຫິ. ອຖ ນໍ ຣາຊາ ອາຫ ‘‘ເຕນ ຫິ ຕາວ ມາຓວ, ປາສເກ ປາເຕຫີ’’ຕິ. ‘‘ມຫາຣາຊ, ປຐມໍ ມມ ວາໂຣ ນ ປາປຸຓາຕິ, ຕຸມ຺ເຫ ປາເຕຖາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ຣາຊາ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິ. ຕສ຺ສ ປນ ຕຕິເຍ ອຕ຺ຕຠາເວ ມາຕຸຠູຕປຸພ຺ພາ ອາຣກ຺ຂເທວຕາ, ຕສ຺ສາ ອານຸຠາເວນ ຣາຊາ ຊູເຕ ຊິນາຕິ. ສາ ຕສ຺ສ ອວິທູເຣ ຐິຕາ ອໂຫສິ. ຣາຊາ ເທວຘີຕຣໍ ອນຸສ຺ສຣິຕ຺ວາ ຊູຕຄີຕໍ ຄາຍນ຺ໂຕ ອິມາ ຄາຖາ ອາຫ –

‘‘ສພ຺ພາ ນທີ ວງ຺ກຄຕີ, ສພ຺ເພ ກຏ຺ຐມຍາ ວນາ;

ສພ຺ພິຕ຺ຖິໂຍ ກເຣ ປາປໍ, ລຠມາເນ ນິວາຕເກ. (ຊາ. ໒.໒໑.໓໐໘);

‘‘ອຖ ປສ຺ສຕຸ ມໍ ອມ຺ມ, ວິຊຍໍ ເມ ປທິສ຺ສຕຸ;

ອນຸກມ຺ປາຫິ ເມ ອມ຺ມ, ມຫນ຺ຕໍ ຊຍເມສ຺ສຕຸ.

‘‘ເທວເຕ ຕ຺ວຊ຺ຊ ຣກ຺ຂ ເທວິ, ປສ຺ສ ມາ ມໍ ວິຠາເວຍ຺ຍ;

ອນຸກມ຺ປກາ ປຕິຏ຺ຐາ ຈ, ປສ຺ສ ຠທ຺ຣານິ ຣກ຺ຂິຕຸໍ.

‘‘ຊມ຺ໂພນທມຍໍ ປາສໍ, ຈຕຸຣໍສມຏ຺ຐງ຺ຄຸລິ;

ວິຠາຕິ ປຣິສມຊ຺ເຌ, ສພ຺ພກາມທໂທ ຠວ.

‘‘ເທວເຕ ເມ ຊຍໍ ເທຫິ, ປສ຺ສ ມໍ ອປ຺ປຠາຄິນໍ;

ມາຕານຸກມ຺ປໂກ ໂປໂສ, ສທາ ຠທ຺ຣານິ ປສ຺ສຕິ.

‘‘ອຏ຺ຐກໍ ມາລິກໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ສາວຏ຺ຏຎ຺ຈ ຉກໍ ມຕໍ;

ຈຕຸກ຺ກໍ ພຫຸລໍ ເຎຍ຺ຍໍ, ທ຺ວິພິນ຺ທຸສນ຺ຕິຠທ຺ຣກໍ;

ຈຕຸວີສຕິ ອາຍາ ຈ, ມຸນິນ຺ເທນ ປກາສິຕາ’’ຕິ.

ຣາຊາ ເອວໍ ຊູຕຄີຕໍ ຄາຍິຕ຺ວາ ປາສເກ ຫຕ຺ເຖນ ປຣິວຕ຺ເຕຕ຺ວາ ອາກາເສ ຂິປິ. ປຸຓ຺ຓກສ຺ສ ອານຸຠາເວນ ປາສກາ ຣຎ຺ໂຎ ປຣາຊຍາຍ ຠສ຺ສນ຺ຕິ. ຣາຊາ ຊູຕສິປ຺ປມ຺ຫິ ອຕິກຸສລຕາຍ ປາສເກ ອຕ຺ຕໂນ ປຣາຊຍາຍ ຠສ຺ສນ຺ເຕ ຎຕ຺ວາ ອາກາເສເຍວ ສງ຺ກຑ຺ຒນ຺ໂຕ ຄເຫຕ຺ວາ ປຸນ ອາກາເສ ຂິປິ. ທຸຕິຍມ຺ປິ ອຕ຺ຕໂນ ປຣາຊຍາຍ ຠສ຺ສນ຺ເຕ ຎຕ຺ວາ ຕເຖວ ອຄ຺ຄເຫສິ. ຕໂຕ ປຸຓ຺ຓໂກ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຍໍ ຣາຊາ ມາທິເສນ ຍກ຺ເຂນ ສທ຺ຘິໍ ຊູຕໍ ກີຬນ຺ໂຕ ຠສ຺ສມາເນ ປາສເກ ສງ຺ກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫາຕິ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ກາຣຓ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ຕສ຺ສ ອາຣກ຺ຂເທວຕາຍ ອານຸຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ອກ຺ຂີນິ ອຸມ຺ມີເລຕ຺ວາ ກຸທ຺ໂຘ ວິຍ ນໍ ໂອໂລເກສິ. ສາ ຠີຕຕສິຕາ ປລາຍິຕ຺ວາ ຈກ຺ກວາຬປພ຺ພຕມຕ຺ຖກໍ ປຕ຺ວາ ກມ຺ປມານາ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ອຏ຺ຐາສິ. ຣາຊາ ຕຕິຍມ຺ປິ ປາສເກ ຂິປິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ປຣາຊຍາຍ ຠສ຺ສນ຺ເຕ ຎຕ຺ວາປິ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສານຸຠາເວນ ຫຕ຺ຖໍ ປສາເຣຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ. ເຕ ຣຎ຺ໂຎ ປຣາຊຍາຍ ປຕິໍສຸ. ອຖສ຺ສ ປຣາຊິຕຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ອປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ມຫນ຺ເຕນ ສທ຺ເທນ ‘‘ຊິຕໍ ເມ’’ຕິ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ສີຫນາທໍ ນທິ. ໂສ ສທ຺ໂທ ສກລຊມ຺ພຸທີປໍ ຜຣິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໔໓໖.

‘‘ເຕ ປາວິສຸໍ ອກ຺ຂມເທນ ມຕ຺ຕາ, ຣາຊາ ກຸຣູນໍ ປຸຓ຺ຓໂກ ຈາປິ ຍກ຺ໂຂ;

ຣາຊາ ກລິໍ ວິຈ຺ຈິນມຄ຺ຄເຫສິ, ກຏໍ ອຄ຺ຄຫີ ປຸຓ຺ຓໂກ ນາມ ຍກ຺ໂຂ.

໑໔໓໗.

‘‘ເຕ ຕຕ຺ຖ ຊູເຕ ອຸຠເຍ ສມາຄເຕ, ຣຎ຺ຎໍ ສກາເສ ສຂີນຎ຺ຈ ມຊ຺ເຌ;

ອເຊສິ ຍກ຺ໂຂ ນຣວີຣເສຏ຺ຐໍ, ຕຕ຺ຖປ຺ປນາໂທ ຕຸມຸໂລ ພຠູວາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປາວິສຸນ຺ຕິ ຊູຕສາລໍ ປວິສິໍສຸ. ວິຈ຺ຈິນນ຺ຕິ ຣາຊາ ຈຕຸວີສຕິຍາ ອາເຍສຸ ວິຈິນນ຺ໂຕ ກລິໍ ປຣາຊຍຄ຺ຄາຫໍ ອຄ຺ຄເຫສິ. ກຏໍ ອຄ຺ຄຫີຕິ ປຸຓ຺ຓໂກ ນາມ ຍກ຺ໂຂ ຊຍຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫິ. ເຕ ຕຕ຺ຖ ຊູເຕ ອຸຠເຍ ສມາຄເຕຕິ ເຕ ຕຕ຺ຖ ຊູເຕ ສມາຄຕາ ອຸໂຠ ຊູຕໍ ກີຬິໍສູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຣຎ຺ຎນ຺ຕິ ອຖ ເຕສໍ ເອກສຕຣາຊູນໍ ສກາເສ ອວເສສານຎ຺ຈ ສຂີນໍ ມຊ຺ເຌ ໂສ ຍກ຺ໂຂ ນຣວີຣເສຏ຺ຐໍ ຣາຊານໍ ອເຊສິ. ຕຕ຺ຖປ຺ປນາໂທ ຕຸມຸໂລ ພຠູວາຕິ ຕສ຺ມິໍ ຊູຕມຓ຺ຑເລ ‘‘ຣຎ຺ໂຎ ປຣາຊິຕຠາວໍ ຊານາຖ, ຊິຕໍ ເມ, ຊິຕໍ ເມ’’ຕິ ມຫນ຺ໂຕ ສທ຺ໂທ ອໂຫສິ.

ຣາຊາ ປຣາຊິໂຕ ອນຕ຺ຕມໂນ ອໂຫສິ. ອຖ ນໍ ສມສ຺ສາເສນ຺ໂຕ ປຸຓ຺ຓໂກ ຄາຖມາຫ –

໑໔໓໘.

‘‘ຊໂຍ ມຫາຣາຊ ປຣາຊໂຍ ຈ, ອາຍູຫຕໍ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ໂຫຕິ;

ຊນິນ຺ທ ຊີໂນສິ ວຣທ຺ຘເນນ, ຊິໂຕ ຈ ເມ ຂິປ຺ປມວາກໂຣຫີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອາຍູຫຕນ຺ຕິ ທ຺ວິນ຺ນໍ ວາຍາມມານານໍ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ເອວ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ປຣາຊິໂຕມ຺ຫີ’’ຕິ ມາ ຈິນ຺ຕຍິ. ຊີໂນສີຕິ ປຣິຫີໂນສິ. ວຣທ຺ຘເນນາຕິ ປຣມຘເນນ. ຂິປ຺ປມວາກໂຣຫີຕິ ຂິປ຺ປໍ ເມ ຊຍໍ ຘນໍ ເທຫີຕິ.

ອຖ ນໍ ຣາຊາ ‘‘ຄຓ຺ຫ, ຕາຕາ’’ຕິ ວທນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໔໓໙.

‘‘ຫຕ຺ຖີ ຄວາສ຺ສາ ມຓິກຸຓ຺ຑລາ ຈ, ຍຎ຺ຈາປິ ມຍ຺ຫໍ ຣຕນໍ ປຖພ຺ຍາ;

ຄຓ຺ຫາຫິ ກຈ຺ຈານ ວຣໍ ຘນານໍ, ອາທາຍ ເຍນິຈ຺ຉສິ ເຕນ ຄຈ຺ຉາ’’ຕິ.

ປຸຓ຺ຓໂກ ອາຫ –

໑໔໔໐.

‘‘ຫຕ຺ຖີ ຄວາສ຺ສາ ມຓິກຸຓ຺ຑລາ ຈ, ຍຎ຺ຈາປິ ຕຸຍ຺ຫໍ ຣຕນໍ ປຖພ຺ຍາ;

ເຕສໍ ວໂຣ ວິຘຸໂຣ ນາມ ກຕ຺ຕາ, ໂສ ເມ ຊິໂຕ ຕໍ ເມ ອວາກໂຣຫີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂສ ເມ ຊິໂຕ ຕໍ ເມຕິ ມຍາ ຫິ ຕວ ວິຊິເຕ ອຸຕ຺ຕມໍ ຣຕນໍ ຊິຕໍ, ໂສ ຈ ສພ຺ພຣຕນານໍ ວໂຣ ວິຘຸໂຣ, ຕສ຺ມາ, ເທວ, ໂສ ມຍາ ຊິໂຕ ນາມ ໂຫຕິ, ຕໍ ເມ ເທຫີຕິ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໑໔໔໑.

‘‘ອຕ຺ຕາ ຈ ເມ ໂສ ສຣຓໍ ຄຕີ ຈ, ທີໂປ ຈ ເລໂຓ ຈ ປຣາຍໂຓ ຈ;

ອສນ຺ຕຸເລຍ຺ໂຍ ມມ ໂສ ຘເນນ, ປາເຓນ ເມ ສາທິໂສ ເອສ ກຕ຺ຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ຕາ ຈ ເມ ໂສຕິ ໂສ ມຍ຺ຫໍ ອຕ຺ຕາ ຈ, ມຍາ ຈ ‘‘ອຕ຺ຕານໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສໍ ທສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ມາ ຕໍ ມາ ຄຓ຺ຫິ. ນ ເກວລຎ຺ຈ ອຕ຺ຕາວ, ອຖ ໂຂ ເມ ໂສ ສຣຓຎ຺ຈ ຄຕິ ຈ ທີໂປ ຈ ເລໂຓ ຈ ປຣາຍໂຓ ຈ. ອສນ຺ຕຸເລຍ຺ໂຍ ມມ ໂສ ຘເນນາຕິ ສຕ຺ຕວິເຘນ ຣຕເນນ ສທ຺ຘິໍ ນ ຕຸເລຕພ຺ໂພຕິ.

ປຸຓ຺ຓໂກ ອາຫ –

໑໔໔໒.

‘‘ຈິຣໍ ວິວາໂທ ມມ ຕຸຍ຺ຫຎ຺ຈສ຺ສ, ກາມຎ຺ຈ ປຸຈ຺ຉາມ ຕເມວ ຄນ຺ຕ຺ວາ;

ເອໂສວ ໂນ ວິວຣຕຸ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ຍໍ ວກ຺ຂຕີ ໂຫຕຸ ກຖາ ອຸຠິນ຺ນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວິວຣຕຸ ເອຕມຕ຺ຖນ຺ຕິ ‘‘ໂສ ຕວ ອຕ຺ຕາ ວາ ນ ວາ’’ຕິ ເອຕມຕ຺ຖໍ ເອໂສວ ປກາເສຕຸ. ໂຫຕຸ ກຖາ ອຸຠິນ຺ນນ຺ຕິ ຍໍ ໂສ ວກ຺ຂຕິ, ສາເຍວ ໂນ ອຸຠິນ຺ນໍ ກຖາ ໂຫຕຸ, ຕໍ ປມາຓໍ ໂຫຕູຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໑໔໔໓.

‘‘ອທ຺ຘາ ຫິ ສຈ຺ຈໍ ຠຓສິ, ນ ຈ ມາຓວ ສາຫສໍ;

ຕເມວ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉາມ, ເຕນ ຕຸສ຺ສາມຸໂຠ ຊນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ຈ ມາຓວ ສາຫສນ຺ຕິ ມຍ຺ຫໍ ປສຍ຺ຫ ສາຫສິກວຈນໍ ນ ຈ ຠຓສິ.

ເອວໍ ວຕ຺ວາ ຣາຊາ ເອກສຕຣາຊາໂນ ປຸຓ຺ຓກຎ຺ຈ ຄເຫຕ຺ວາ ຕຸຏ຺ຐມານໂສ ເວເຄນ ຘມ຺ມສຠໍ ອຄມາສິ. ປຓ຺ຑິໂຕປິ ອາສນາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ຣາຊານໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ອຏ຺ຐາສິ. ອຖ ປຸຓ຺ຓໂກ ມຫາສຕ຺ຕໍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ປຓ຺ຑິຕ, ‘ຕ຺ວໍ ຘມ຺ເມ ຐິໂຕ ຊີວິຕເຫຕຸປິ ມຸສາວາທໍ ນ ຠຓສີ’ຕິ ກິຕ຺ຕິສທ຺ໂທ ເຕ ສກລໂລເກ ຜຸໂຏ, ອຫໍ ປນ ເຕ ອຊ຺ຊ ຘມ຺ເມ ຐິຕຠາວໍ ຊານິສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໔໔໔.

‘‘ສຈ຺ຈໍ ນຸ ເທວາ ວິທຫູ ກຸຣູນໍ, ຘມ຺ເມ ຐິຕໍ ວິຘຸຣໍ ນາມມຈ຺ຈໍ;

ທາໂສສິ ຣຎ຺ໂຎ ອຸທ ວາສິ ຎາຕິ, ວິຘຸໂຣຕິ ສງ຺ຂາ ກຕມາສິ ໂລເກ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຈ຺ຈໍ ນຸ ເທວາ ວິທຫູ ກຸຣູນໍ, ຘມ຺ເມ ຐິຕໍ ວິຘຸຣໍ ນາມມຈ຺ຈນ຺ຕິ ‘‘ກຸຣູນໍ ຣຏ຺ເຐ ວິຘຸໂຣ ນາມ ອມຈ຺ໂຈ ຘມ຺ເມ ຐິໂຕ ຊີວິຕເຫຕຸປິ ມຸສາວາທໍ ນ ຠຓຕີ’’ຕິ ເອວໍ ເທວາ ວິທຫູ ວິທຫນ຺ຕິ ກເຖນ຺ຕິ ປກາເສນ຺ຕິ, ເອວໍ ວິທຫມານາ ເຕ ເທວາ ສຈ຺ຈໍ ນຸ ວິທຫນ຺ຕິ, ອຸທາຫຸ ອຠູຕວາທາເຍເວເຕຕິ. ວິຘຸໂຣຕິ ສງ຺ຂາ ກຕມາສິ ໂລເກຕິ ຍາ ເອສາ ຕວ ‘‘ວິຘຸໂຣ’’ຕິ ໂລເກ ສງ຺ຂາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ສາ ກຕມາ ອາສິ, ຕ຺ວໍ ປກາເສຫິ, ກິໍ ນຸ ຣຎ຺ໂຎ ທາໂສ ນີຈຕຣຊາຕິໂກ, ອຸທາຫຸ ສໂມ ວາ ອຸຕ຺ຕຣິຕໂຣ ວາ ຎາຕີຕິ ອິທໍ ຕາວ ເມ ອາຈິກ຺ຂ, ທາໂສສິ ຣຎ຺ໂຎ, ອຸທ ວາສິ ຎາຕີຕິ.

ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ອຍໍ ມໍ ເອວໍ ປຸຈ຺ຉຕິ, ອຫໍ ໂຂ ປເນຕໍ ‘ຣຎ຺ໂຎ ຎາຕີ’ຕິປິ ‘ຣຎ຺ໂຎ ອຸຕ຺ຕຣິຕໂຣ’ຕິປິ ‘ຣຎ຺ໂຎ ນ ກິຎ຺ຈິ ໂຫມີ’ຕິປິ ສຎ຺ຎາເປຕຸໍ ສກ຺ໂກມິ, ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ອິມສ຺ມິໍ ໂລເກ ສຈ຺ຈສໂມ ອວສ຺ສໂຍ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ສຈ຺ຈເມວ ກເຖຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ມາຓວ, ເນວາຫໍ ຣຎ຺ໂຎ ຎາຕິ, ນ ອຸຕ຺ຕຣິຕໂຣ, ຈຕຸນ຺ນໍ ປນ ທາສານໍ ອຎ຺ຎຕໂຣ’’ຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຄາຖາທ຺ວຍມາຫ –

໑໔໔໕.

‘‘ອາມາຍທາສາປິ ຠວນ຺ຕິ ເຫເກ, ຘເນນ ກີຕາປິ ຠວນ຺ຕິ ທາສາ;

ສຍມ຺ປິ ເຫເກ ອຸປຍນ຺ຕິ ທາສາ, ຠຍາ ປຓຸນ຺ນາປິ ຠວນ຺ຕິ ທາສາ.

໑໔໔໖.

‘‘ເອເຕ ນຣານໍ ຈຕຸໂຣວ ທາສາ, ອທ຺ຘາ ຫິ ໂຍນິໂຕ ອຫມ຺ປິ ຊາໂຕ;

ຠໂວ ຈ ຣຎ຺ໂຎ ອຠໂວ ຈ ຣຎ຺ໂຎ, ທາສາຫໍ ເທວສ຺ສ ປຣມ຺ປິ ຄນ຺ຕ຺ວາ;

ຘມ຺ເມນ ມໍ ມາຓວ ຕຸຍ຺ຫ ທຊ຺ຊາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອາມາຍທາສາຕິ ທາສິຍາ ກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ຊາຕທາສາ. ສຍມ຺ປິ ເຫເກ ອຸປຍນ຺ຕິ ທາສາຕິ ເຍ ເກຈິ ອຸປຏ຺ຐາກຊາຕິກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ສຍໍ ທາສຠາວໍ ອຸປຄຕາ ທາສາ ນາມ. ຠຍາ ປຓຸນ຺ນາຕິ ຣາຊຠເຍນ ວາ ໂຈຣຠເຍນ ວາ ອຕ຺ຕໂນ ວສນຏ຺ຐານໂຕ ປຓຸນ຺ນາ ກຣມຣາ ຫຸຕ຺ວາ ປຣວິສຍໍ ຄຕາປິ ທາສາເຍວ ນາມ. ອທ຺ຘາ ຫິ ໂຍນິໂຕ ອຫມ຺ປິ ຊາໂຕຕິ ມາຓວ, ເອກໍເສເນວ ອຫມ຺ປິ ຈຕູສຸ ທາສໂຍນີສຸ ເອກໂຕ ສຍໍ ທາສໂຍນິໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ຕທາໂສ. ຠໂວ ຈ ຣຎ຺ໂຎ ອຠໂວ ຈ ຣຎ຺ໂຎຕິ ຣຎ຺ໂຎ ວຸຑ຺ຒິ ວາ ໂຫຕຸ ອວຸຑ຺ຒິ ວາ, ນ ສກ຺ກາ ມຍາ ມຸສາ ຠາສິຕຸໍ. ປຣມ຺ປີຕິ ທູຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາປິ ອຫໍ ເທວສ຺ສ ທາໂສເຍວ. ທຊ຺ຊາຕິ ມໍ ຣາຊາ ຊຍຘເນນ ຂຓ຺ເຑຕ຺ວາ ຕຸຍ຺ຫໍ ເທນ຺ໂຕ ຘມ຺ເມນ ສຠາເວນ ທເທຍ຺ຍາຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ຫຏ຺ຐຕຸຏ຺ໂຐ ປຸນ ອປ຺ໂຜເຏຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໔໔໗.

‘‘ອຍໍ ທຸຕີໂຍ ວິຊໂຍ ມມຊ຺ຊ, ປຸຏ຺ໂຐ ຫິ ກຕ຺ຕາ ວິວເຣຕ຺ຖ ປຎ຺ຫໍ;

ອຘມ຺ມຣູໂປ ວຕ ຣາຊເສຏ຺ໂຐ, ສຸຠາສິຕໍ ນານຸຊານາສິ ມຍ຺ຫ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຣາຊເສຏ຺ໂຐຕິ ອຍໍ ຣາຊເສຏ຺ໂຐ ອຘມ຺ມຣູໂປ ວຕ. ສຸຠາສິຕນ຺ຕິ ວິຘຸຣປຓ຺ຑິເຕນ ສຸກຖິຕໍ ສຸວິນິຈ຺ຉິຕໍ. ນານຸຊານາສິ ມຍ຺ຫນ຺ຕິ ອິທາເນຕໍ ວິຘຸຣປຓ຺ຑິຕໍ ມຍ຺ຫໍ ກສ຺ມາ ນານຸຊານາສິ, ກິມຕ຺ຖໍ ນ ເທສີຕິ ວທຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ອນຕ຺ຕມໂນ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ປຓ຺ຑິໂຕ ມາທິສໍ ຍສທາຍກໍ ອໂນໂລເກຕ຺ວາ ອິທານິ ທິຏ຺ຐໍ ມາຓວກໍ ໂອໂລເກຕີ’’ຕິ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ກຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ‘‘ມາຓວ, ສເຈ ໂສ ທາໂສ ເມ ຠເວຍ຺ຍ, ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໔໔໘.

‘‘ເອວໍ ເຈ ໂນ ໂສ ວິວເຣຕ຺ຖ ປຎ຺ຫໍ, ທາໂສຫມສ຺ມິ ນ ຈ ໂຂສ຺ມິ ຎາຕິ;

ຄຓ຺ຫາຫິ ກຈ຺ຈານ ວຣໍ ຘນານໍ, ອາທາຍ ເຍນິຈ຺ຉສິ ເຕນ ຄຈ຺ຉາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເອວໍ ເຈ ໂນ ໂສ ວິວເຣຕ຺ຖ ປຎ຺ຫນ຺ຕິ ສເຈ ໂສ ອມ຺ຫາກໍ ປຎ຺ຫໍ ‘‘ທາໂສຫມສ຺ມິ, ນ ຈ ໂຂສ຺ມິ ຎາຕີ’’ຕິ ເອວໍ ວິວຣິ ເອຕ຺ຖ ປຣິສມຓ຺ຑເລ, ອຖ ກິໍ ອຈ຺ຉສິ, ສກລໂລເກ ຘນານໍ ວຣໍ ເອຕໍ ຄຓ຺ຫ, ຄເຫຕ຺ວາ ຈ ປນ ເຍນ ອິຈ຺ຉສິ, ເຕນ ຄຈ຺ຉາຕິ.

ອກ຺ຂກຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ຆຣາວາສປຎ຺ຫາ

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ຣາຊາ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ປຓ຺ຑິຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ມາຓໂວ ຍຖາຣຸຈິ ຄມິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຄຕກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ມຍ຺ຫໍ ມຘຸຣຘມ຺ມກຖາ ທຸລ຺ລຠາ ຠວິສ຺ສຕິ, ຍໍນູນາຫໍ ອິມໍ ອຕ຺ຕໂນ ຐາເນ ຐເປຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕຘມ຺ມາສເນ ນິສີທເປຕ຺ວາ ຆຣາວາສປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ອຖ ນໍ ຣາຊາ ເອວມາຫ ‘‘ປຓ຺ຑິຕ, ຕຸມ຺ຫາກໍ ຄຕກາເລ ມມ ມຘຸຣຘມ຺ມກຖາ ທຸລ຺ລຠາ ຠວິສ຺ສຕິ, ອລງ຺ກຕຘມ຺ມາສເນ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຐາເນ ຐຕ຺ວາ ມຍ຺ຫໍ ຆຣາວາສປຎ຺ຫໍ ກເຖຖາ’’ຕິ. ໂສ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕຘມ຺ມາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ຣຎ຺ຎາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຏ຺ໂຐ ວິສ຺ສຊ຺ເຊສິ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ປຎ຺ໂຫ –

໑໔໔໙.

‘‘ວິຘຸຣ ວສມານສ຺ສ, ຄຫຏ຺ຐສ຺ສ ສກໍ ຆຣໍ;

ເຂມາ ວຸຕ຺ຕິ ກຖໍ ອສ຺ສ, ກຖໍ ນຸ ອສ຺ສ ສງ຺ຄໂຫ.

໑໔໕໐.

‘‘ອພ຺ຍາພຊ຺ຌໍ ກຖໍ ອສ຺ສ, ສຈ຺ຈວາທີ ຈ ມາຓໂວ;

ອສ຺ມາ ໂລກາ ປຣໍ ໂລກໍ, ກຖໍ ເປຈ຺ຈ ນ ໂສຈຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຂມາ ວຸຕ຺ຕິ ກຖໍ ອສ຺ສາຕິ ກຖໍ ຆຣາວາສໍ ວສນ຺ຕສ຺ສ ຄຫຏ຺ຐສ຺ສ ເຂມາ ນິພ຺ຠຍາ ວຸຕ຺ຕິ ຠເວຍ຺ຍ. ກຖໍ ນຸ ອສ຺ສ ສງ຺ຄໂຫຕິ ຈຕຸພ຺ພິໂຘ ສງ຺ຄຫວຕ຺ຖຸສງ຺ຂາໂຕ ສງ຺ຄໂຫ ຕສ຺ສ ກຖໍ ຠເວຍ຺ຍ. ອພ຺ຍາພຊ຺ຌນ຺ຕິ ນິທ຺ທຸກ຺ຂຕາ. ສຈ຺ຈວາທີ ຈາຕິ ກຖໍ ນຸ ມາຓໂວ ສຈ຺ຈວາທີ ນາມ ຠເວຍ຺ຍ. ເປຈ຺ຈາຕິ ປຣໂລກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ປຓ຺ຑິໂຕ ຣຎ຺ໂຎ ປຎ຺ຫໍ ກເຖສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໔໕໑.

‘‘ຕໍ ຕຕ຺ຖ ຄຕິມາ ຘິຕິມາ, ມຕິມາ ອຕ຺ຖທສ຺ສິມາ;

ສງ຺ຂາຕາ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ວິຘຸໂຣ ເອຕທພ຺ຣວິ.

໑໔໕໒.

‘‘ນ ສາຘາຣຓທາຣສ຺ສ, ນ ຠຸຎ຺ເຊ ສາທຸເມກໂກ;

ນ ເສເວ ໂລກາຍຕິກໍ, ເນຕໍ ປຎ຺ຎາຍ ວຑ຺ຒນໍ.

໑໔໕໓.

‘‘ສີລວາ ວຕ຺ຕສມ຺ປນ຺ໂນ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ວິຈກ຺ຂໂຓ;

ນິວາຕວຸຕ຺ຕິ ອຕ຺ຖທ຺ໂຘ, ສຸຣໂຕ ສຂິໂລ ມຸທຸ.

໑໔໕໔.

‘‘ສງ຺ຄເຫຕາ ຈ ມິຕ຺ຕານໍ, ສໍວິຠາຄີ ວິຘານວາ;

ຕປ຺ເປຍ຺ຍ ອນ຺ນປາເນນ, ສທາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓ.

໑໔໕໕.

‘‘ຘມ຺ມກາໂມ ສຸຕາຘາໂຣ, ຠເວຍ຺ຍ ປຣິປຸຈ຺ຉໂກ;

ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ປຍິຣຸປາເສຍ຺ຍ, ສີລວນ຺ເຕ ພຫຸສ຺ສຸເຕ.

໑໔໕໖.

‘‘ຆຣມາວສມານສ຺ສ, ຄຫຏ຺ຐສ຺ສ ສກໍ ຆຣໍ;

ເຂມາ ວຸຕ຺ຕິ ສິຍາ ເອວໍ, ເອວໍ ນຸ ອສ຺ສ ສງ຺ຄໂຫ.

໑໔໕໗.

‘‘ອພ຺ຍາພຊ຺ຌໍ ສິຍາ ເອວໍ, ສຈ຺ຈວາທີ ຈ ມາຓໂວ;

ອສ຺ມາ ໂລກາ ປຣໍ ໂລກໍ, ເອວໍ ເປຈ຺ຈ ນ ໂສຈຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕໍ ຕຕ຺ຖາຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ຕໍ ຣາຊານໍ ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ມສຠາຍໍ ຎາຓຄຕິຍາ ຄຕິມາ, ອພ຺ໂພຈ຺ຉິນ຺ນວີຣິເຍນ ຘິຕິມາ, ຠູຣິສມາຍ ວິປຸລາຍ ປຎ຺ຎາຍ ມຕິມາ, ສຓ຺ຫສຸຂຸມຕ຺ຖທສ຺ສິນາ ຎາເຓນ ອຕ຺ຖທສ຺ສິມາ, ປຣິຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຊານນຎາຓສງ຺ຂາຕາຍ ປຎ຺ຎາຍ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ ສງ຺ຂາຕາ, ວິຘຸຣປຓ຺ຑິໂຕ ເອຕໍ ‘‘ນ ສາຘາຣຓທາຣສ຺ສາ’’ຕິອາທິວຈນໍ ອພ຺ຣວິ. ຕຕ຺ຖ ໂຍ ປເຣສໍ ທາເຣສຸ ອປຣຊ຺ຌຕິ, ໂສ ສາຘາຣຓທາໂຣ ນາມ, ຕາທິໂສ ນ ອສ຺ສ ຠເວຍ຺ຍ. ນ ຠຸຎ຺ເຊ ສາທຸເມກໂກຕິ ສາທຸຣສໍ ປຓີຕໂຠຊນໍ ອຎ຺ເຎສໍ ອທຕ຺ວາ ເອກໂກວ ນ ຠຸຎ຺ເຊຍ຺ຍ. ໂລກາຍຕິກນ຺ຕິ ອນຕ຺ຖນິສ຺ສິຕໍ ສຄ຺ຄມຄ຺ຄານໍ ອທາຍກໍ ອນິຍ຺ຍານິກໍ ວິຕຓ຺ຑສລ຺ລາປໍ ໂລກາຍຕິກວາທໍ ນ ເສເວຍ຺ຍ. ເນຕໍ ປຎ຺ຎາຍ ວຑ຺ຒນນ຺ຕິ ນ ຫິ ເອຕໍ ໂລກາຍຕິກໍ ປຎ຺ຎາຍ ວຑ຺ຒນໍ. ສີລວາຕິ ອຂຓ຺ເຑຫິ ປຎ຺ຈຫິ ສີເລຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ວຕ຺ຕສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ຆຣາວາສວຕ຺ເຕນ ວາ ຣາຊວຕ຺ເຕນ ວາ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ ກຸສລຘມ຺ເມສຸ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ. ນິວາຕວຸຕ຺ຕີຕິ ອຕິມານໍ ອກຕ຺ວາ ນີຈວຸຕ຺ຕິ ໂອວາທານຸສາສນິປຏິຈ຺ຉໂກ. ອຕ຺ຖທ຺ໂຘຕິ ຖທ຺ຘມຈ຺ຉຣິຍວິຣຫິໂຕ. ສຸຣໂຕຕິ ໂສຣຈ຺ເຈນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ສຂິໂລຕິ ເປມນີຍວຈໂນ. ມຸທູຕິ ກາຍວາຈາຈິຕ຺ເຕຫິ ອຜຣຸໂສ.

ສງ຺ຄເຫຕາ ຈ ມິຕ຺ຕານນ຺ຕິ ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕານໍ ສງ຺ຄຫກໂຣ. ທານາທີສຸ ໂຍ ເຍນ ສງ຺ຄຫໍ ອິຈ຺ຉຕິ, ຕສ຺ສ ເຕເນວ ສງ຺ຄາຫໂກ. ສໍວິຠາຄີຕິ ຘມ຺ມິກສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານຎ຺ເຈວ ກປຓທ຺ຘິກວຓິພ຺ພກຍາຈກາທີນຎ຺ຈ ສໍວິຠາຄກໂຣ. ວິຘານວາຕິ ‘‘ອິມສ຺ມິໍ ກາເລ ກສິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ອິມສ຺ມິໍ ກາເລ ວປິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ເອວໍ ສພ຺ພກິຈ຺ເຈສຸ ວິຘານສມ຺ປນ຺ໂນ. ຕປ຺ເປຍ຺ຍາຕິ ຄຫິຕຄຫິຕຠາຊນານິ ປູເຣຕ຺ວາ ທທມາໂນ ຕປ຺ເປຍ຺ຍ. ຘມ຺ມກາໂມຕິ ປເວຓິຘມ຺ມມ຺ປິ ສຸຈຣິຕຘມ຺ມມ຺ປິ ກາມຍມາໂນ ປຕ຺ຖຍມາໂນ. ສຸຕາຘາໂຣຕິ ສຸຕສ຺ສ ອາຘາຣຠູໂຕ. ປຣິປຸຈ຺ຉໂກຕິ ຘມ຺ມິກສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ‘‘ກິໍ, ຠນ຺ເຕ, ກຸສລ’’ນ຺ຕິອາທິວຈເນຫິ ປຣິປຸຈ຺ຉນສີໂລ. ສກ຺ກຈ຺ຈນ຺ຕິ ຄາຣເວນ. ເອວໍ ນຸ ອສ຺ສ ສງ຺ຄໂຫຕິ ສງ຺ຄໂຫປິສ຺ສ ເອວໍ ກໂຕ ນາມ ຠເວຍ຺ຍ. ສຈ຺ຈວາທີຕິ ເອວໍ ປຏິປນ຺ໂນເຍວ ສຠາວວາທີ ນາມ ສິຍາ.

ເອວໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຣຎ຺ໂຎ ຆຣາວາສປຎ຺ຫໍ ກເຖຕ຺ວາ ປລ຺ລງ຺ກາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ຣາຊານໍ ວນ຺ທິ. ຣາຊາປິສ຺ສ ມຫາສກ຺ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ເອກສຕຣາຊູຫິ ປຣິວຸໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ນິເວສນເມວ ຄໂຕ.

ຆຣາວາສປຎ຺ຫາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ລກ຺ຂຓກຓ຺ຑໍ

ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ປຏິນິວຕ຺ໂຕ. ອຖ ນໍ ປຸຓ຺ຓໂກ ອາຫ –

໑໔໕໘.

‘‘ເອຫິ ທານິ ຄມິສ຺ສາມ, ທິນ຺ໂນ ໂນ ອິສ຺ສເຣນ ເມ;

ມເມວຕ຺ຖໍ ປຏິປຊ຺ຊ, ເອສ ຘມ຺ໂມ ສນນ຺ຕໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທິນ຺ໂນ ໂນຕິ ເອຕ຺ຖ ໂນຕິ ນິປາຕມຕ຺ຕໍ, ຕ຺ວໍ ອິສ຺ສເຣນ ມຍ຺ຫໍ ທິນ຺ໂນຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສນນ຺ຕໂນຕິ ມມ ອຕ຺ຖໍ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ເຕນ ຫິ ຕຍາ ອຕ຺ຕໂນ ສາມິກສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ ປຏິປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ຍຎ຺ເຈຕໍ ສາມິກສ຺ສ ອຕ຺ຖກຣຓໍ ນາມ, ເອສ ຘມ຺ໂມ ສນນ຺ຕໂນ ໂປຣາຓກປຓ຺ຑິຕານໍ ສຠາໂວຕິ.

ວິຘຸຣປຓ຺ຑິໂຕ ອາຫ –

໑໔໕໙.

‘‘ຊານາມິ ມາຓວ ຕຍາຫມສ຺ມິ, ທິນ຺ໂນຫມສ຺ມິ ຕວ ອິສ຺ສເຣນ;

ຕີຫຎ຺ຈ ຕໍ ວາສເຍມຸ ອຄາເຣ, ເຍນທ຺ຘຸນາ ອນຸສາເສມຸ ປຸຕ຺ເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕຍາຫມສ຺ມີຕິ ຕຍາ ລທ຺ໂຘຫມສ຺ມີຕິ ຊານາມິ, ລຠນ຺ເຕນ ຈ ນ ອຎ຺ຎຖາ ລທ຺ໂຘ. ທິນ຺ໂນຫມສ຺ມິ ຕວ ອິສ຺ສເຣນາຕິ ມມ ອິສ຺ສເຣນ ຣຎ຺ຎາ ອຫໍ ຕວ ທິນ຺ໂນ. ຕີຫໍ ຈາຕິ ມາຓວ, ອຫໍ ຕວ ພຫູປກາໂຣ, ຣາຊານໍ ອໂນໂລເກຕ຺ວາ ສຈ຺ຈເມວ ກເຖສິໍ, ເຕນາຫໍ ຕຍາ ລທ຺ໂຘ, ຕ຺ວໍ ເມ ມຫນ຺ຕຄຸຓຠາວໍ ຊານາຫິ, ມຍໍ ຕີຓິປິ ທິວສານິ ອຕ຺ຕໂນ ອຄາເຣ ວາເສມຸ, ຕສ຺ມາ ເຍນທ຺ຘຸນາ ຍຕ຺ຕເກນ ກາເລນ ມຍໍ ປຸຕ຺ຕາທາເຣ ອນຸສາເສມຸ, ຕໍ ກາລໍ ອຘິວາເສຫີຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ‘‘ສຈ຺ຈໍ ປຓ຺ຑິໂຕ ອາຫ, ພຫູປກາໂຣ ເອສ ມມ, ‘ສຕ຺ຕາຫມ຺ປິ ອຑ຺ຒມາສມ຺ປິ ນິສີທາຫີ’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ອຘິວາເສຕພ຺ພເມວາ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໔໖໐.

‘‘ຕໍ ເມ ຕຖາ ໂຫຕຸ ວເສມຸ ຕີຫໍ, ກຸຣຸຕໍ ຠວຊ຺ຊ ຆເຣສຸ ກິຈ຺ຈໍ;

ອນຸສາສຕໍ ປຸຕ຺ຕທາເຣ ຠວຊ຺ຊ, ຍຖາ ຕຍີ ເປຈ຺ຈ ສຸຂີ ຠເວຍ຺ຍາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕໍ ເມຕິ ຍໍ ຕ຺ວໍ ວເທສິ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ມມ ຕຖາ ໂຫຕຸ. ຠວຊ຺ຊາຕິ ຠວໍ ອຊ຺ຊ ປຏ຺ຐາຍ ຕີຫໍ ອນຸສາສຕຸ. ຕຍີ ເປຈ຺ຈາຕິ ຍຖາ ຕຍິ ຄເຕ ປຈ຺ຉາ ຕວ ປຸຕ຺ຕທາໂຣ ສຸຂີ ຠເວຍ຺ຍ, ເອວໍ ອນຸສາສຕຸ.

ເອວໍ ວຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ມຫາສຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍເຍວ ຕສ຺ສ ນິເວສນໍ ປາວິສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໔໖໑.

‘‘ສາຘູຕິ ວຕ຺ວານ ປຫູຕກາໂມ, ປກ຺ກາມິ ຍກ຺ໂຂ ວິຘຸເຣນ ສທ຺ຘິໍ;

ຕໍ ກຸຎ຺ຊຣາຊຎ຺ຎຫຍານຸຈິຓ຺ຓໍ, ປາເວກ຺ຂິ ອນ຺ເຕປຸຣມຣິຍເສຏ຺ໂຐ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຫູຕກາໂມຕິ ມຫາໂຠໂຄ. ກຸຎ຺ຊຣາຊຎ຺ຎຫຍານຸຈິຓ຺ຓນ຺ຕິ ກຸຎ຺ຊເຣຫິ ຈ ອາຊຎ຺ຎຫເຍຫິ ຈ ອນຸຈິຓ຺ຓໍ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ. ອຣິຍເສຏ຺ໂຐຕິ ອາຈາຣອຣິເຍສຸ ອຸຕ຺ຕໂມ ປຸຓ຺ຓໂກ ຍກ຺ໂຂ ປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ອນ຺ເຕປຸຣໍ ປາວິສິ.

ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ປນ ຕິຓ຺ຓໍ ອຸຕູນໍ ອຕ຺ຖາຍ ຕໂຍ ປາສາທາ ອເຫສຸໍ. ເຕສຸ ເອໂກ ໂກຎ຺ໂຈ ນາມ, ເອໂກ ມຍູໂຣ ນາມ, ເອໂກ ປິຍເກໂຕ ນາມ. ເຕ ສນ຺ຘາຍ ອຍໍ ຄາຖາ ວຸຕ຺ຕາ –

໑໔໖໒.

‘‘ໂກຎ຺ຈໍ ມຍູຣຎ຺ຈ ປິຍຎ຺ຈ ເກຕໍ, ອຸປາຄມີ ຕຕ຺ຖ ສຸຣມ຺ມຣູປໍ;

ປຫູຕຠກ຺ຂໍ ພຫຸອນ຺ນປານໍ, ມສກ຺ກສາຣໍ ວິຍ ວາສວສ຺ສາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖາຕິ ເຕສຸ ຕີສຸ ປາສາເທສຸ ຍຕ຺ຖ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ອຕ຺ຕນາ ວສຕິ, ຕໍ ສຸຣມ຺ມຣູປໍ ປາສາທໍ ປຸຓ຺ຓກໍ ອາທາຍ ອຸປາຄມິ.

ໂສ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ຈ ປນ ອລງ຺ກຕປາສາທສ຺ສ ສຕ຺ຕມາຍ ຠູມິຍາ ສຍນຄພ຺ຠຎ຺ເຈວ ມຫາຕລຎ຺ຈ ສຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ສິຣິສຍນໍ ປຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ສພ຺ພໍ ອນ຺ນປານາທິວິຘິໍ ອຸປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ເທວກຎ຺ຎາໂຍ ວິຍ ປຎ຺ຈສຕາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ‘‘ອິມາ ເຕ ປາທປຣິຈາຣິກາ ໂຫນ຺ຕຸ, ອນຸກ຺ກຓ຺ຐນ຺ໂຕ ອິຘ ວສາຫີ’’ຕິ ຕສ຺ສ ນິຍ຺ຍາເທຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ວສນຏ຺ຐານໍ ຄໂຕ. ຕສ຺ສ ຄຕກາເລ ຕາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ນານາຕູຣິຍານິ ຄເຫຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສ ປຣິຈຣິຍາຍ ນຈ຺ຈາທີນິ ປຏ຺ຐເປສຸໍ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໔໖໓.

‘‘ຕຕ຺ຖ ນຈ຺ຈນ຺ຕິ ຄາຍນ຺ຕິ, ອວ຺ຫຍນ຺ຕິ ວຣາວຣໍ;

ອຈ຺ຉຣາ ວິຍ ເທເວສຸ, ນາຣິໂຍ ສມລງ຺ກຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອວ຺ຫຍນ຺ຕິ ວຣາວຣນ຺ຕິ ວຣໂຕ ວຣໍ ນຈ຺ຈຎ຺ຈ ຄີຕຎ຺ຈ ກໂຣນ຺ຕິໂຍ ປກ຺ໂກສນ຺ຕິ.

໑໔໖໔.

‘‘ສມງ຺ຄິກຕ຺ວາ ປມທາຫິ ຍກ຺ຂໍ, ອນ຺ເນນ ປາເນນ ຈ ຘມ຺ມປາໂລ;

ອຕ຺ຖຕ຺ຖເມວານຸວິຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕ, ປາເວກ຺ຂິ ຠຣິຍາຍ ຕທາ ສກາເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປມທາຫີຕິ ປມທາຫິ ເຈວ ອນ຺ນປາເນຫິ ຈ ສມງ຺ຄິກຕ຺ວາ. ຘມ຺ມປາໂລຕິ ຘມ຺ມສ຺ສ ປາລໂກ ໂຄປໂກ. ອຕ຺ຖຕ຺ຖເມວາຕິ ອຕ຺ຖຠູຕເມວ ອຕ຺ຖໍ. ຠຣິຍາຍາຕິ ສພ຺ພເຊຏ຺ຐິກາຍ ຠຣິຍາຍ.

໑໔໖໕.

‘‘ຕໍ ຈນ຺ທນຄນ຺ຘຣສານຸລິຕ຺ຕໍ, ສຸວຓ຺ຓຊມ຺ໂພນທນິກ຺ຂສາທິສໍ;

ຠຣິຍໍວຈາ ‘ເອຫິ ສຸໂຓຫິ ໂຠຕິ, ປຸຕ຺ຕານິ ອາມນ຺ຕຍ ຕມ຺ພເນຕ຺ເຕ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຠຣິຍໍວຈາຕິ ເຊຏ຺ຐຠຣິຍໍ ອວຈ. ອາມນ຺ຕຍາຕິ ປກ຺ໂກສ.

໑໔໖໖.

‘‘ສຸຕ຺ວານ ວາກ຺ຍໍ ປຕິໂນ ອນຸຊ຺ຊາ, ສຸຓິສໍ ວຈ ຕມ຺ພນຂິໍ ສຸເນຕ຺ຕໍ;

‘ອາມນ຺ຕຍ ວມ຺ມຘຣານິ ເຈເຕ, ປຸຕ຺ຕານິ ອິນ຺ທີວຣປຸປ຺ຜສາເມ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອນຸຊ຺ຊາຕິ ເອວໍນາມິກາ. ສຸຓິສໍວຈ ຕມ຺ພນຂິໍ ສຸເນຕ຺ຕນ຺ຕິ ສາ ຕສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ອສ຺ສຸມຸຂີ ໂຣທມານາ ‘‘ສຍໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕ ປກ຺ໂກສິຕຸໍ ອຍຸຕ຺ຕໍ, ສຸຓິສໍ ເປເສສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕສ຺ສາ ນິວາສຏ຺ຐານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕມ຺ພນຂິໍ ສຸເນຕ຺ຕໍ ສຸຓິສໍ ອວຈ. ວມ຺ມຘຣານີຕິ ວມ຺ມຘເຣ ສູເຣ, ສມຕ຺ເຖຕິ ອຕ຺ໂຖ, ອາຠຣຓຠຓ຺ຑເມວ ວາ ອິຘ ‘‘ວມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ອຘິປ຺ເປຕໍ, ຕສ຺ມາ ອາຠຣຓຘເຣຕິປິ ອຕ຺ໂຖ. ເຈເຕຕິ ຕໍ ນາເມນາລປຕິ, ປຸຕ຺ຕານີຕິ ມມ ປຸຕ຺ເຕ ຈ ຘີຕໂຣ ຈ. ອິນ຺ທີວຣປຸປ຺ຜສາເມຕິ ຕໍ ອາລປຕິ.

ສາ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ປາສາທາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ອນຸວິຈຣິຕ຺ວາ ‘‘ປິຕາ ໂວ ໂອວາທໍ ທາຕຸກາໂມ ປກ຺ໂກສຕິ, ອິທໍ ກິຣ ໂວ ຕສ຺ສ ປຈ຺ຉິມທສ຺ສນ’’ນ຺ຕິ ສພ຺ພເມວສ຺ສ ສຸຫທຊນຎ຺ຈ ປຸຕ຺ຕຘີຕໂຣ ຈ ສນ຺ນິປາເຕສິ. ຘມ຺ມປາລກຸມາໂຣ ປນ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາວ ໂຣທນ຺ໂຕ ກນິຏ຺ຐຠາຕິກຄຓປຣິວຸໂຕ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ອຄມາສິ. ປຓ຺ຑິໂຕ ເຕ ທິສ຺ວາວ ສກຠາເວນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ ອາລິງ຺ຄິຕ຺ວາ ສີເສ ຈຸມ຺ພິຕ຺ວາ ເຊຏ຺ຐປຸຕ຺ຕໍ ມຸຫຸຕ຺ຕໍ ຫທເຍ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ຫທຍາ ໂອຕາເຣຕ຺ວາ ສິຣິຄພ຺ຠໂຕ ນິກ຺ຂມ຺ມ ມຫາຕເລ ປລ຺ລງ຺ກມຊ຺ເຌ ນິສີທິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕສຫສ຺ສສ຺ສ ໂອວາທໍ ອທາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໔໖໗.

‘‘ເຕ ອາຄເຕ ມຸທ຺ຘນິ ຘມ຺ມປາໂລ, ຈຸມ຺ພິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕ ອວິກມ຺ປມາໂນ;

ອາມນ຺ຕຍິຕ຺ວານ ອໂວຈ ວາກ຺ຍໍ, ທິນ຺ນາຫໍ ຣຎ຺ຎາ ອິຘ ມາຓວສ຺ສ.

໑໔໖໘.

‘‘ຕສ຺ສຊ຺ຊຫໍ ອຕ຺ຕສຸຂີ ວິເຘຍ຺ໂຍ, ອາທາຍ ເຍນິຈ຺ຉຕິ ເຕນ ຄຈ຺ຉຕິ;

ອຫຎ຺ຈ ໂວ ສາສິຕຸມາຄໂຕສ຺ມິ, ກຖໍ ອຫໍ ອປຣິຕ຺ຕາຍ ຄຈ຺ເຉ.

໑໔໖໙.

‘‘ສເຈ ໂວ ຣາຊາ ກຸຣຸຣຏ຺ຐວາສີ, ຊນສນ຺ໂຘ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍ ປຫູຕກາໂມ;

ກິມາຠິຊານາຖ ປຸເຣ ປຸຣາຓໍ, ກິໍ ໂວ ປິຕາ ປຸຣຕ຺ຖາ.

໑໔໗໐.

‘‘ສມາສນາ ໂຫຖ ມຍາວ ສພ຺ເພ, ໂກນີຘ ຣຎ຺ໂຎ ອພ຺ຠຕິໂກ ມນຸສ຺ໂສ;

ຕມຎ຺ຊລິໍ ກຣິຍ ວເທຖ ເອວໍ, ມາ ເຫວໍ ເທວ ນ ຫິ ເອສ ຘມ຺ໂມ;

ວິຍຄ຺ຆຣາຊສ຺ສ ນິຫີນຊຈ຺ໂຈ, ສມາສໂນ ເທວ ກຖໍ ຠເວຍ຺ຍາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ມປາໂລຕິ ມຫາສຕ຺ໂຕ. ທິນ຺ນາຫນ຺ຕິ ອຫໍ ຊຍຘເນນ ຂຓ຺ເຑຕ຺ວາ ຣຎ຺ຎາ ທິນ຺ໂນ. ຕສ຺ສຊ຺ຊຫໍ ອຕ຺ຕສຸຂີ ວິເຘຍ຺ໂຍຕິ ອຊ຺ຊ ປຏ຺ຐາຍ ຕີຫມຕ຺ຕໍ ອຫໍ ອິມິນາ ອຕ຺ຕໂນ ສຸເຂນ ອຕ຺ຕສຸຂີ, ຕໂຕ ປຣໍ ປນ ຕສ຺ສ ມາຓວສ຺ສາຫໍ ວິເຘຍ຺ໂຍ ໂຫມິ. ໂສ ຫິ ອິໂຕ ຈຕຸຕ຺ເຖ ທິວເສ ເອກໍເສນ ມໍ ອາທາຍ ຍຕ຺ຖິຈ຺ຉຕິ, ຕຕ຺ຖ ຄຈ຺ຉຕິ. ອປຣິຕ຺ຕາຍາຕິ ຕຸມ຺ຫາກໍ ປຣິຕ຺ຕໍ ອກຕ຺ວາ ກຖໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍນ຺ຕິ ອນຸສາສິຕຸໍ ອາຄໂຕສ຺ມິ. ຊນສນ຺ໂຘຕິ ມິຕ຺ຕພນ຺ຘເນນ ມິຕ຺ຕຊນສ຺ສ ສນ຺ຘານກໂຣ. ປຸເຣ ປຸຣາຓນ຺ຕິ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ ຕຸມ຺ເຫ ກິໍ ປຸຣາຓກາຣຓໍ ອຠິຊານາຖ. ອນຸສາເສຕິ ອນຸສາສິ. ເອວໍ ຕຸມ຺ເຫ ຣຎ຺ຎາ ປຸຏ຺ຐາ ‘‘ອມ຺ຫາກໍ ປິຕາ ອິມຎ຺ຈິມຎ຺ຈ ໂອວາທໍ ອທາສີ’’ຕິ ກເຖຍ຺ຍາຖ. ສມາສນາ ໂຫຖາຕິ ສເຈ ໂວ ຣາຊາ ມຍາ ທິນ຺ນສ຺ສ ໂອວາທສ຺ສ ກຖິຕກາເລ ‘‘ເອຖ ຕຸມ຺ເຫ, ອຊ຺ຊ ມຍາ ສທ຺ຘິໍ ສມາສນາ ໂຫຖ, ອິຘ ຣາຊກຸເລ ຕຸມ຺ເຫຫິ ອຎ຺ໂຎ ໂກ ນຸ ຣຎ຺ໂຎ ອພ຺ຠຕິໂກ ມນຸສ຺ໂສ’’ຕິ ອຕ຺ຕໂນ ອາສເນ ນິສີທາເປຍ຺ຍ, ອຖ ຕຸມ຺ເຫ ອຎ຺ຊລິໍ ກຕ຺ວາ ຕໍ ຣາຊານໍ ເອວໍ ວເທຍ຺ຍາຖ ‘‘ເທວ, ເອວໍ ມາ ອວຈ. ນ ຫິ ອມ຺ຫາກໍ ເອສປເວຓິຘມ຺ໂມ. ວິຍຄ຺ຆຣາຊສ຺ສ ເກສຣສີຫສ຺ສ ນິຫີນຊຈ຺ໂຈ ຊຣສິງ຺ຄາໂລ, ເທວ, ກຖໍ ສມາສໂນ ຠເວຍ຺ຍ. ຍຖາ ສິງ຺ຄາໂລ ສີຫສ຺ສ ສມາສໂນ ນ ໂຫຕິ, ຕເຖວ ມຍໍ ຕຸມ຺ຫາກ’’ນ຺ຕິ.

ອິມໍ ປນສ຺ສ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕຘີຕໂຣ ຈ ຎາຕິສຸຫຊ຺ຊາທໂຍ ຈ ທາສກມ຺ມກຣໂປຣິສາ ຈ ເຕ ສພ຺ເພ ສກຠາເວນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕາ ມຫາວິຣວໍ ວິຣວິໍສຸ. ເຕສໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ສຎ຺ຎາເປສິ.

ລກ຺ຂຓກຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ຣາຊວສຕິກຓ຺ຑ

ອຖ ເນ ປຓ຺ຑິໂຕ ປຸຕ຺ຕຘີຕໂຣ ຈ ຎາຕໂຍ ຈ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ຕຸຓ຺ຫີຠູເຕ ທິສ຺ວາ ‘‘ຕາຕາ, ມາ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ຖ, ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ, ຍໂສ ນາມ ວິປຕ຺ຕິປຣິໂຍສາໂນ, ອປິຈ ຕຸມ຺ຫາກໍ ຣາຊວສຕິໍ ນາມ ຍສປຏິລາຠກາຣຓໍ ກເຖສ຺ສາມິ, ຕໍ ເອກຄ຺ຄຈິຕ຺ຕາ ສຸຓາຖາ’’ຕິ ພຸທ຺ຘລີລາຍ ຣາຊວສຕິໍ ນາມ ປຏ຺ຐເປສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໔໗໑.

‘‘ໂສ ຈ ປຸຕ຺ເຕ ອມຈ຺ເຈ ຈ, ຎາຕໂຍ ສຸຫທຊ຺ຊເນ;

ອລີນມນສງ຺ກປ຺ໂປ, ວິຘຸໂຣ ເອຕທພ຺ຣວິ.

໑໔໗໒.

‘‘ເອຖຍ຺ໂຍ ຣາຊວສຕິໍ, ນິສີທິຕ຺ວາ ສຸຓາຖ ເມ;

ຍຖາ ຣາຊກຸລໍ ປຕ຺ໂຕ, ຍສໍ ໂປໂສ ນິຄຈ຺ຉຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຸຫທຊ຺ຊເນຕິ ສຸຫທຍຊເນ. ເອຖຍ຺ໂຍຕິ ເອຖ, ອຍ຺ໂຍ. ປິຍສມຸທາຈາເຣນ ປຸຕ຺ເຕ ອາລປຕິ. ຣາຊວສຕິນ຺ຕິ ມຍາ ວຸຈ຺ຈມານໍ ຣາຊປາຣິຈຣິຍໍ ສຸຓາຖ. ຍຖາຕິ ເຍນ ກາຣເຓນ ຣາຊກຸລໍ ປຕ຺ໂຕ ອຸປສງ຺ກມນ຺ໂຕ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິເກ ຈຣນ຺ໂຕ ໂປໂສ ຍສໍ ນິຄຈ຺ຉຕິ ລຠຕິ, ຕໍ ກາຣຓໍ ສຸຓາຖາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

໑໔໗໓.

‘‘ນ ຫິ ຣາຊກຸລໍ ປຕ຺ໂຕ, ອຎ຺ຎາໂຕ ລຠເຕ ຍສໍ;

ນາສູໂຣ ນາປິ ທຸມ຺ເມໂຘ, ນປ຺ປມຕ຺ໂຕ ກຸທາຈນໍ.

໑໔໗໔.

‘‘ຍທາສ຺ສ ສີລໍ ປຎ຺ຎຎ຺ຈ, ໂສເຈຍ຺ຍໍ ຈາຘິຄຈ຺ຉຕິ;

ອຖ ວິສ຺ສສເຕ ຕ຺ຍມ຺ຫິ, ຄຸຍ຺ຫຎ຺ຈສ຺ສ ນ ຣກ຺ຂຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຎ຺ຎາໂຕຕິ ອປາກຏຄຸໂຓ ອວິທິຕກມ຺ມາວທາໂນ. ນາສູໂຣຕິ ນ ອສູໂຣ ຠີຣຸກຊາຕິໂກ. ຍທາສ຺ສ ສີລນ຺ຕິ ຍທາ ອສ຺ສ ເສວກສ຺ສ ຣາຊາ ສີລຎ຺ຈ ປຎ຺ຎຎ຺ຈ ໂສເຈຍ຺ຍຎ຺ຈ ອຘິຄຈ຺ຉຕິ, ອາຈາຣສມ຺ປຕ຺ຕິຎ຺ຈ ຎາຓພລຎ຺ຈ ສຸຈິຠາວຎ຺ຈ ຊານາຕິ. ອຖ ວິສ຺ສສເຕ ຕ຺ຍມ຺ຫີຕິ ອຖ ຣາຊາ ຕມ຺ຫິ ວິສ຺ສສເຕ ວິສ຺ສາສໍ ກໂຣຕິ, ອຕ຺ຕໂນ ຄຸຍ຺ຫຎ຺ຈສ຺ສ ນ ຣກ຺ຂຕິ ນ ຄູຫຕິ.

໑໔໗໕.

‘‘ຕຸລາ ຍຖາ ປຄ຺ຄຫິຕາ, ສມທຓ຺ຑາ ສຸຘາຣິຕາ;

ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ນ ວິກມ຺ເປຍ຺ຍ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໔໗໖.

‘‘ຕຸລາ ຍຖາ ປຄ຺ຄຫິຕາ, ສມທຓ຺ຑາ ສຸຘາຣິຕາ;

ສພ຺ພານິ ອຠິສມ຺ໂຠນ຺ໂຕ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕຸລາ ຍຖາຕິ ຍຖາ ເອສາ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣາ ຕຸລາ ນ ໂອນມຕິ ນ ອຸນ຺ນມຕິ, ເອວເມວ ຣາຊເສວໂກ ກິສ຺ມິຎ຺ຈິເທວ ກມ຺ເມ ຣຎ຺ຎາ ‘‘ອິທໍ ນາມ ກໂຣຫີ’’ຕິ ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ອາຓຕ຺ໂຕ ຉນ຺ທາທິອຄຕິວເສນ ນ ວິກມ຺ເປຍ຺ຍ, ສພ຺ພກິຈ຺ເຈສຸ ປຄ຺ຄຫິຕຕຸລາ ວິຍ ສໂມ ຠເວຍ຺ຍ. ສ ຣາຊວສຕິນ຺ຕິ ໂສ ເອວຣູໂປ ເສວໂກ ຣາຊກຸເລ ວາສໍ ວເສຍ຺ຍ, ຣາຊານໍ ປຣິຈເຣຍ຺ຍ, ເອວໍ ປຣິຈຣນ຺ໂຕ ປນ ຍສໍ ລເຠຍ຺ຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສພ຺ພານິ ອຠິສມ຺ໂຠນ຺ໂຕຕິ ສພ຺ພານິ ຣາຊກິຈ຺ຈານິ ກໂຣນ຺ໂຕ.

໑໔໗໗.

‘‘ທິວາ ວາ ຍທິ ວາ ຣຕ຺ຕິໍ, ຣາຊກິຈ຺ເຈສຸ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ອຊ຺ຌິຏ຺ໂຐ ນ ວິກມ຺ເປຍ຺ຍ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໔໗໘.

‘‘ທິວາ ວາ ຍທິ ວາ ຣຕ຺ຕິໍ, ຣາຊກິຈ຺ເຈສຸ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ສພ຺ພານິ ອຠິສມ຺ໂຠນ຺ໂຕ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໔໗໙.

‘‘ໂຍ ຈສ຺ສ ສຸກໂຕ ມຄ຺ໂຄ, ຣຎ຺ໂຎ ສຸປ຺ປຏິຍາທິໂຕ;

ນ ເຕນ ວຸຕ຺ໂຕ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ວິກມ຺ເປຍ຺ຍາຕິ ອວິກມ຺ປມາໂນ ຕານິ ກິຈ຺ຈານິ ກເຣຍ຺ຍ. ໂຍ ຈສ຺ສາຕິ ໂຍ ຈ ຣຎ຺ໂຎ ຄມນມຄ຺ໂຄ ສຸກໂຕ ອສ຺ສ ສຸປ຺ປຏິຍາທິໂຕ ສຸມຓ຺ຑິໂຕ, ‘‘ອິມິນາ ມຄ຺ເຄນ ຄຈ຺ຉາ’’ຕິ ວຸຕ຺ໂຕປິ ເຕນ ນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ.

໑໔໘໐.

‘‘ນ ຣຎ຺ໂຎ ສທິສໍ ຠຸຎ຺ເຊ, ກາມໂຠເຄ ກຸທາຈນໍ;

ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຈ຺ຉໂຕ ຄຈ຺ເຉ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໔໘໑.

‘‘ນ ຣຎ຺ໂຎ ສທິສໍ ວຕ຺ຖໍ, ນ ມາລໍ ນ ວິເລປນໍ;

ອາກປ຺ປໍ ສຣກຸຕ຺ຕິໍ ວາ, ນ ຣຎ຺ໂຎ ສທິສມາຈເຣ;

ອຎ຺ຎໍ ກເຣຍ຺ຍ ອາກປ຺ປໍ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ຣຎ຺ໂຎຕິ ຣຎ຺ໂຎ ກາມໂຠເຄນ ສມໍ ກາມໂຠຄໍ ນ ຠຸຎ຺ເຊຍ຺ຍ. ຕາທິສສ຺ສ ຫິ ຣາຊາ ກຸຊ຺ຌຕິ. ສພ຺ພຕ຺ຖາຕິ ສພ຺ເພສຸ ຣູປາທີສຸ ກາມຄຸເຓສຸ ຣຎ຺ໂຎ ປຈ຺ຉໂຕວ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ຫີນຕຣເມວ ເສເວຍ຺ຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຎ຺ຎໍ ກເຣຍ຺ຍາຕິ ຣຎ຺ໂຎ ອາກປ຺ປໂຕ ສຣກຸຕ຺ຕິໂຕ ຈ ອຎ຺ຎເມວ ອາກປ຺ປໍ ກເຣຍ຺ຍ.

໑໔໘໒.

‘‘ກີເຬ ຣາຊາ ອມຈ຺ເຈຫິ, ຠຣິຍາຫິ ປຣິວາຣິໂຕ;

ນາມຈ຺ໂຈ ຣາຊຠຣິຍາສຸ, ຠາວໍ ກຸພ຺ເພຖ ປຓ຺ຑິໂຕ.

໑໔໘໓.

‘‘ອນຸທ຺ຘໂຕ ອຈປໂລ, ນິປໂກ ສໍວຸຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ;

ມໂນປຓິຘິສມ຺ປນ຺ໂນ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຠາວນ຺ຕິ ວິສ຺ສາສວເສນ ອຘິປ຺ປາຍໍ. ອຈປໂລຕິ ອມຓ຺ຑນສີໂລ. ນິປໂກຕິ ປຣິປກ຺ກຎາໂຓ. ສໍວຸຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍຕິ ປິຫິຕຉຬິນ຺ທ຺ຣິໂຍ ຣຎ຺ໂຎ ວາ ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄານິ ໂອໂຣເຘ ວາສ຺ສ ນ ໂອໂລເກຍ຺ຍ. ມໂນປຓິຘິສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ອຈປເລນ ສຸຏ຺ຐຸ ຐປິເຕນ ຈິຕ຺ເຕນ ສມນ຺ນາຄໂຕ.

໑໔໘໔.

‘‘ນາສ຺ສ ຠຣິຍາຫິ ກີເຬຍ຺ຍ, ນ ມນ຺ເຕຍ຺ຍ ຣໂຫຄໂຕ;

ນາສ຺ສ ໂກສາ ຘນໍ ຄຓ຺ເຫ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໔໘໕.

‘‘ນ ນິທ຺ທໍ ພຫຸ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍ, ນ ມທາຍ ສຸຣໍ ປິເວ;

ນາສ຺ສ ທາເຍ ມິເຄ ຫຎ຺ເຎ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໔໘໖.

‘‘ນາສ຺ສ ປີຐໍ ນ ປລ຺ລງ຺ກໍ, ນ ໂກຈ຺ຉໍ ນ ນາວໍ ຣຖໍ;

ສມ຺ມໂຕມ຺ຫີຕິ ອາຣູເຫ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໔໘໗.

‘‘ນາຕິທູເຣ ຠເຊ ຣຎ຺ໂຎ, ນຈ຺ຈາສນ຺ເນ ວິຈກ຺ຂໂຓ;

ສມ຺ມຸຂຎ຺ຈສ຺ສ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ, ສນ຺ທິສ຺ສນ຺ໂຕ ສຠຕ຺ຕຸໂນ.

໑໔໘໘.

‘‘ນ ເວ ຣາຊາ ສຂາ ໂຫຕິ, ນ ຣາຊາ ໂຫຕິ ເມຖຸໂນ;

ຂິປ຺ປໍ ກຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ຣາຊາໂນ, ສູເກນກ຺ຂີວ ຆຏ຺ຏິຕໍ.

໑໔໘໙.

‘‘ນ ປູຊິໂຕ ມຎ຺ຎມາໂນ, ເມຘາວີ ປຓ຺ຑິໂຕ ນໂຣ;

ຜຣຸສໍ ປຕິມນ຺ເຕຍ຺ຍ, ຣາຊານໍ ປຣິສໍຄຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ມນ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຕສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ຠຣິຍາຫິ ສທ຺ຘິໍ ເນວ ກີເຬຍ຺ຍ, ນ ຣໂຫ ມນ຺ເຕຍ຺ຍ. ໂກສາ ຘນນ຺ຕິ ຣຎ຺ໂຎ ໂກສາ ຘນໍ ເຖເນຕ຺ວາ ນ ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍ. ນ ມທາຍາຕິ ຕາຕາ, ຣາຊເສວໂກ ນາມ ມທຕ຺ຖາຍ ສຸຣໍ ນ ປິເວຍ຺ຍ. ນາສ຺ສ ທາເຍ ມິເຄຕິ ອສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ທິນ຺ນາຠເຍ ມິເຄ ນ ຫຎ຺ເຎຍ຺ຍ. ໂກຈ຺ຉນ຺ຕິ ຠທ຺ທປີຐໍ. ສມ຺ມໂຕມ຺ຫີຕິ ອຫໍ ສມ຺ມໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ເອວໍ ກໂຣມີຕິ ນ ອາຣຸເຫຍ຺ຍ. ສມ຺ມຸຂຎ຺ຈສ຺ສ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍາຕິ ອສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ປຸຣໂຕ ຂຸທ຺ທກມຫນ຺ຕກຖາສວນຏ຺ຐາເນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ. ສນ຺ທິສ຺ສນ຺ໂຕ ສຠຕ຺ຕຸໂນຕິ ໂຍ ຣາຊເສວໂກ ຕສ຺ສ ຠຕ຺ຕຸໂນ ທສ຺ສນຏ຺ຐາເນ ຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍ. ສູເກນາຕິ ອກ຺ຂິມ຺ຫິ ປຕິເຕນ ວີຫິສູກາທິນາ ຆຏ຺ຏິຕໍ ອກ຺ຂິ ປກຕິສຠາວໍ ຊຫນ຺ຕໍ ຍຖາ ກຸຊ຺ຌຕິ ນາມ, ເອວໍ ກຸຊ຺ຌນ຺ຕິ, ນ ເຕສຸ ວິສ຺ສາໂສ ກາຕພ຺ໂພ. ປູຊິໂຕ ມຎ຺ຎມາໂນຕິ ອຫໍ ຣາຊປູຊິໂຕມ຺ຫີຕິ ມຎ຺ຎມາໂນ. ຜຣຸສໍ ປຕິມນ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ເຍນ ໂສ ກຸຊ຺ຌຕິ, ຕຖາຣູປໍ ນ ມນ຺ເຕຍ຺ຍ.

໑໔໙໐.

‘‘ລທ຺ຘທ຺ວາໂຣ ລເຠ ທ຺ວາຣໍ, ເນວ ຣາຊູສຸ ວິສ຺ສເສ;

ອຄ຺ຄີວ ສໍຍໂຕ ຕິຏ຺ເຐ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໔໙໑.

‘‘ປຸຕ຺ຕໍ ວາ ຠາຕຣໍ ວາ ສໍ, ສມ຺ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ຂຕ຺ຕິໂຍ;

ຄາເມຫິ ນິຄເມຫິ ວາ, ຣຏ຺ເຐຫິ ຊນປເທຫິ ວາ;

ຕຸຓ຺ຫີຠູໂຕ ອຸເປກ຺ເຂຍ຺ຍ, ນ ຠເຓ ເຉກປາປກ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ລທ຺ຘທ຺ວາໂຣ ລເຠ ທ຺ວາຣນ຺ຕິ ອຫໍ ນິປ຺ປຏິຫາໂຣ ລທ຺ຘທ຺ວາໂຣຕິ ອປ຺ປຏິຫາເຣຕ຺ວາ ນ ປວິເສຍ຺ຍ, ປຸນປິ ທ຺ວາຣໍ ລເຠຍ຺ຍ, ປຏິຫາເຣຕ຺ວາວ ປວິເສຍ຺ຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສໍຍໂຕຕິ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ. ຠາຕຣໍ ວາ ສນ຺ຕິ ສກໍ ຠາຕຣໍ ວາ. ສມ຺ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕີຕິ ‘‘ອສຸກຄາມໍ ວາ ອສຸກນິຄມໍ ວາ ອສ຺ສ ເທມາ’’ຕິ ຍທາ ເສວເກຫິ ສທ຺ຘິໍ ກເຖຕິ. ນ ຠເຓ ເຉກປາປກນ຺ຕິ ຕທາ ຄຸຓໍ ວາ ອຄຸຓໍ ວາ ນ ຠເຓຍ຺ຍ.

໑໔໙໒.

‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣເຫ ອນີກຏ຺ເຐ, ຣຖິເກ ປຕ຺ຕິກາຣເກ;

ເຕສໍ ກມ຺ມາວທາເນນ, ຣາຊາ ວຑ຺ເຒຕິ ເວຕນໍ;

ນ ເຕສໍ ອນ຺ຕຣາ ຄຈ຺ເຉ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໔໙໓.

‘‘ຈາໂປວູນຸທໂຣ ຘີໂຣ, ວໍໂສວາປິ ປກມ຺ປເຍ;

ປຏິໂລມໍ ນ ວຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໔໙໔.

‘‘ຈາໂປວູນຸທໂຣ ອສ຺ສ, ມຈ຺ໂຉວສ຺ສ ອຊິວ຺ຫວາ;

ອປ຺ປາສີ ນິປໂກ ສູໂຣ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ເຕສໍ ອນ຺ຕຣາ ຄຈ຺ເຉຕິ ເຕສໍ ລາຠສ຺ສ ອນ຺ຕຣາ ນ ຄຈ຺ເຉ, ອນ຺ຕຣາຍໍ ນ ກເຣຍ຺ຍ. ວໍໂສວາປີຕິ ຍຖາ ວໍສຄຸມ຺ພໂຕ ອຸຄ຺ຄຕວໍໂສ ວາເຕນ ປຫຏກາເລ ປກມ຺ປຕິ, ເອວໍ ຣຎ຺ຎາ ກຖິຕກາເລ ປກມ຺ເປຍ຺ຍ. ຈາໂປວູນຸທໂຣຕິ ຍຖາ ຈາໂປ ມໂຫທໂຣ ນ ໂຫຕິ, ເອວໍ ມໂຫທໂຣ ນ ສິຍາ. ອຊິວ຺ຫວາຕິ ຍຖາ ມຈ຺ໂຉ ອຊິວ຺ຫຕາຍ ນ ກເຖຕິ, ຕຖາ ເສວໂກ ມນ຺ທກຖຕາຍ ອຊິວ຺ຫວາ ຠເວຍ຺ຍ. ອປ຺ປາສີຕິ ໂຠຊນມຕ຺ຕຎ຺ຎູ.

໑໔໙໕.

‘‘ນ ພາຬ຺ຫໍ ອິຕ຺ຖິໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ສມ຺ປສ຺ສໍ ເຕຊສງ຺ຂຍໍ;

ກາສໍ ສາສໍ ທຣໍ ພາລ຺ຍໍ, ຂີຓເມໂຘ ນິຄຈ຺ຉຕິ.

໑໔໙໖.

‘‘ນາຕິເວລໍ ປຠາເສຍ຺ຍ, ນ ຕຸຓ຺ຫີ ສພ຺ພທາ ສິຍາ;

ອວິກິຓ຺ຓໍ ມິຕໍ ວາຈໍ, ປຕ຺ເຕ ກາເລ ອຸທີຣເຍ.

໑໔໙໗.

‘‘ອກ຺ໂກຘໂນ ອສງ຺ຆຏ຺ໂຏ, ສຈ຺ໂຈ ສຓ຺ໂຫ ອເປສຸໂຓ;

ສມ຺ຜໍ ຄິຣໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໔໙໘.

‘‘ມາຕາເປຕ຺ຕິຠໂຣ ອສ຺ສ, ກຸເລ ເຊຏ຺ຐາປຈາຍິໂກ;

ສຓ຺ໂຫ ສຂິລສມ຺ຠາໂສ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ພາຬ຺ຫນ຺ຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ກິເລສວເສນ ນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ. ເຕຊສງ຺ຂຍນ຺ຕິ ເອວໍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຫິ ປຸຣິໂສ ເຕຊສງ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປາປຸຓາຕິ, ຕໍ ສມ຺ປສ຺ສນ຺ໂຕ ພາຬ຺ຫໍ ນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ. ທຣນ຺ຕິ ກາຍທຣຖໍ. ພາລ຺ຍນ຺ຕິ ທຸພ຺ພລຠາວໍ. ຂີຓເມໂຘຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ກິເລສຣຕິວເສນ ຂີຓປຎ຺ໂຎ ປຸຣິໂສ ເອເຕ ກາສາທໂຍ ນິຄຈ຺ຉຕິ. ນາຕິເວລນ຺ຕິ ຕາຕາ ຣາຊູນໍ ສນ຺ຕິເກ ປມາຓາຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ນ ຠາເສຍ຺ຍ. ປຕ຺ເຕ ກາເລຕິ ອຕ຺ຕໂນ ວຈນກາເລ ສມ຺ປຕ຺ເຕ. ອສງ຺ຆຏ຺ໂຏຕິ ປຣໍ ອສງ຺ຆຏ຺ເຏນ຺ໂຕ. ສມ຺ຜນ຺ຕິ ນິຣຕ຺ຖກໍ. ຄິຣນ຺ຕິ ວຈນໍ.

໑໔໙໙.

‘‘ວິນີໂຕ ສິປ຺ປວາ ທນ຺ໂຕ, ກຕຕ຺ໂຕ ນິຍໂຕ ມຸທຸ;

ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ສຸຈິ ທກ຺ໂຂ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໕໐໐.

‘‘ນິວາຕວຸຕ຺ຕິ ວຸທ຺ເຘສຸ, ສປ຺ປຕິສ຺ໂສ ສຄາຣໂວ;

ສຸຣໂຕ ສຸຂສໍວາໂສ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໕໐໑.

‘‘ອາຣກາ ປຣິວຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ສຫິຕຸໍ ປຫິຕໍ ຊນໍ;

ຠຕ຺ຕາຣຎ຺ເຎວຸທິກ຺ເຂຍ຺ຍ, ນ ຈ ອຎ຺ຎສ຺ສ ຣາຊິໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວິນີໂຕຕິ ອາຈາຣສມ຺ປນ຺ໂນ. ສິປ຺ປວາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ກຸເລ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພສິປ຺ເປນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ທນ຺ໂຕຕິ ຉສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ນິພ຺ພິເສວໂນ. ກຕຕ຺ໂຕຕິ ສມ຺ປາທິຕຕ຺ໂຕ. ນິຍໂຕຕິ ຍສາທີນິ ນິສ຺ສາຍ ອຈລສຠາໂວ. ມຸທູຕິ ອນຕິມານີ. ອປ຺ປມຕ຺ໂຕຕິ ກຕ຺ຕພ຺ພກິຈ຺ເຈສຸ ປມາທຣຫິໂຕ. ທກ຺ໂຂຕິ ອຸປຏ຺ຐາເນ ເຉໂກ. ນິວາຕວຸຕ຺ຕີຕິ ນີຈວຸຕ຺ຕິ. ສຸຂສໍວາໂສຕິ ຄຣຸສໍວາສສີໂລ. ສຫິຕຸໍ ປຕິຕນ຺ຕິ ປຣຣາຊູຫິ ສກຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ຄຸຍ຺ຫຣກ຺ຂຓວເສນ ວາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນປາກຏກຣຓວເສນວາ ເປສິຕໍ. ຕຖາຣູເປນ ຫິ ສທ຺ຘິໍ ກເຖນ຺ໂຕປິ ຣຎ຺ໂຎ ສມ຺ມຸຂາວ ກເຖຍ຺ຍ. ຠຕ຺ຕາຣຎ຺ເຎວຸທິກ຺ເຂຍ຺ຍາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ສາມິກເມວ ໂອໂລເກຍ຺ຍ. ນ ຈ ອຎ຺ຎສ຺ສ ຣາຊິໂນຕິ ອຎ຺ຎສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕໂກ ນ ຠເວຍ຺ຍ.

໑໕໐໒.

‘‘ສມເຓ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈາປິ, ສີລວນ຺ເຕ ພຫຸສ຺ສຸເຕ;

ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ປຍິຣຸປາເສຍ຺ຍ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໕໐໓.

‘‘ສມເຓ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈາປິ, ສີລວນ຺ເຕ ພຫຸສ຺ສຸເຕ;

ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ອນຸວາເສຍ຺ຍ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໕໐໔.

‘‘ສມເຓ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈາປິ, ສີລວນ຺ເຕ ພຫຸສ຺ສຸເຕ;

ຕປ຺ເປຍ຺ຍ ອນ຺ນປາເນນ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໕໐໕.

‘‘ສມເຓ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ຈາປິ, ສີລວນ຺ເຕ ພຫຸສ຺ສຸເຕ;

ອາສຊ຺ຊ ປຎ຺ເຎ ເສເວຖ, ອາກງ຺ຂໍ ວຸທ຺ຘິມຕ຺ຕໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ປຍິຣຸປາເສຍ຺ຍາຕິ ຄາຣເວນ ປຸນປ຺ປຸນໍ ອຸປສງ຺ກເມຍ຺ຍ. ອນຸວາເສຍ຺ຍາຕິ ອຸໂປສຖວາສໍ ວສນ຺ໂຕ ອນຸວຕ຺ເຕຍ຺ຍ. ຕປ຺ເປຍ຺ຍາຕິ ຍາວທຕ຺ຖໍ ທາເນນ ຕປ຺ເປຍ຺ຍ. ອາສຊ຺ຊາຕິ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ. ປຎ຺ເຎຕິ ປຓ຺ຑິເຕ, ອາສຊ຺ຊປຎ຺ເຎ ວາ, ອສຊ຺ຊມານປຎ຺ເຎຕິ ອຕ຺ໂຖ.

໑໕໐໖.

‘‘ທິນ຺ນປຸພ຺ພໍ ນ ຫາເປຍ຺ຍ, ທານໍ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓ;

ນ ຈ ກິຎ຺ຈິ ນິວາເຣຍ຺ຍ, ທານກາເລ ວຓິພ຺ພເກ.

໑໕໐໗.

‘‘ປຎ຺ຎວາ ພຸທ຺ຘິສມ຺ປນ຺ໂນ, ວິຘານວິຘິໂກວິໂທ;

ກາລຎ຺ຎູ ສມຍຎ຺ຎູ ຈ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໕໐໘.

‘‘ອຸຏ຺ຐາຕາ ກມ຺ມເຘຍ຺ເຍສຸ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ວິຈກ຺ຂໂຓ;

ສຸສໍວິຫິຕກມ຺ມນ຺ໂຕ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທິນ຺ນປຸພ຺ພນ຺ຕິ ປກຕິປຏິຍຕ຺ຕໍ ທານວຕ຺ຕໍ. ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓຕິ ສມເຓ ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ວາ. ວຓິພ຺ພເກຕິ ທານກາເລ ວຓິພ຺ພເກ ອາຄເຕ ທິສ຺ວາ ກິຎ຺ຈິ ນ ນິວາເຣຍ຺ຍ. ປຎ຺ຎວາຕິ ວິຈາຣຓປຎ຺ຎາຍ ຍຸຕ຺ໂຕ. ພຸທ຺ຘິສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ອເວກລ຺ລພຸທ຺ຘິສມ຺ປນ຺ໂນ. ວິຘານວິຘິໂກວິໂທຕິ ນານປ຺ປກາເຣສຸ ທາສກມ຺ມກຣໂປຣິສາທີນໍ ສໍວິທຫນໂກຏ຺ຐາເສສຸ ເຉໂກ. ກາລຎ຺ຎູຕິ ‘‘ອຍໍ ທານໍ ທາຕຸໍ, ອຍໍ ສີລໍ ຣກ຺ຂິຕຸໍ, ອຍໍ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກາຕຸໍ ກາໂລ’’ຕິ ຊາເນຍ຺ຍ. ສມຍຎ຺ຎູຕິ ‘‘ອຍໍ ກສນສມໂຍ, ອຍໍ ວປນສມໂຍ, ອຍໍ ໂວຫາຣສມໂຍ, ອຍໍ ອຸປຏ຺ຐານສມໂຍ’’ຕິ ຊາເນຍ຺ຍ. ກມ຺ມເຘຍ຺ເຍສູຕິ ອຕ຺ຕໂນ ກຕ຺ຕພ຺ພກມ຺ເມສຸ.

໑໕໐໙.

‘‘ຂລໍ ສາລໍ ປສຸໍ ເຂຕ຺ຕໍ, ຄນ຺ຕາ ຈສ຺ສ ອຠິກ຺ຂຓໍ;

ມິຕໍ ຘຎ຺ຎໍ ນິຘາເປຍ຺ຍ, ມິຕໍວ ປາຈເຍ ຆເຣ.

໑໕໑໐.

‘‘ປຸຕ຺ຕໍ ວາ ຠາຕຣໍ ວາ ສໍ, ສີເລສຸ ອສມາຫິຕໍ;

ອນງ຺ຄວາ ຫິ ເຕ ພາລາ, ຍຖາ ເປຕາ ຕເຖວ ເຕ;

ໂຈຬຎ຺ຈ ເນສໍ ປິຓ຺ຑຎ຺ຈ, ອາສີນານໍ ປທາປເຍ.

໑໕໑໑.

‘‘ທາເສ ກມ຺ມກເຣ ເປສ຺ເສ, ສີເລສຸ ສຸສມາຫິເຕ;

ທກ຺ເຂ ອຸຏ຺ຐານສມ຺ປນ຺ເນ, ອາຘິປຈ຺ຈມ຺ຫິ ຐາປເຍ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປສຸໍ ເຂຕ຺ຕນ຺ຕິ ໂຄກຸລຎ຺ເຈວ ສສ຺ສຏ຺ຐານຎ຺ຈ. ຄນ຺ຕາຕິ ຄມນສີໂລ. ມິຕນ຺ຕິ ມິນິຕ຺ວາ ເອຕ຺ຕກນ຺ຕິ ຎຕ຺ວາ ໂກຏ຺ເຐສຸ ນິຘາເປຍ຺ຍ. ຆເຣຕິ ຆເຣປິ ປຣິຊນໍ ຄເຓຕ຺ວາ ມິຕເມວ ປຈາເປຍ຺ຍ. ສີເລສຸ ອສມາຫິຕນ຺ຕິ ເອວຣູປໍ ທຸສ຺ສີລໍ ອນາຈາຣໍ ກິສ຺ມິຎ຺ຈິ ອາຘິປຈ຺ຈຏ຺ຐາເນ ນ ຐເປຍ຺ຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອນງ຺ຄວາ ຫິ ເຕ ພາລາຕິ ‘‘ອງ຺ຄເມຕໍ ມນຸສ຺ສານໍ, ຠາຕາ ໂລເກ ປວຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ (ຊາ. ໑.໔.໕໘) ກິຎ຺ຈາປິ ເຊຏ຺ຐກນິຏ຺ຐຠາຕໂຣ ອງ຺ຄສມານຕາຍ ‘‘ອງ຺ຄ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕາ, ອິເມ ປນ ທຸສ຺ສີລາ, ຕສ຺ມາ ອງ຺ຄສມານາ ນ ໂຫນ຺ຕິ. ຍຖາ ປນ ສຸສາເນ ຉຑ຺ຑິຕາ ເປຕາ ມຕາ, ຕເຖວ ເຕ. ຕສ຺ມາ ຕາທິສາ ອາຘິປຈ຺ຈຏ຺ຐາເນ ນ ຐເປຕພ຺ພາ. ກຸຏຸມ຺ພຎ຺ຫິ ເຕ ວິນາເສນ຺ຕິ, ວິນຏ຺ຐກຸຏຸມ຺ພສ຺ສ ຈ ທລິທ຺ທສ຺ສ ຣາຊວສຕິ ນາມ ນ ສມ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອາສີນານນ຺ຕິ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ນິສິນ຺ນານໍ ປຸຕ຺ຕຠາຕານໍ ມຕສຕ຺ຕານໍ ມຕກຠຕ຺ຕໍ ວິຍ ເທນ຺ໂຕ ຆາສຈ຺ຉາທນມຕ຺ຕເມວ ປທາເປຍ຺ຍ. ອຸຏ຺ຐານສມ຺ປນ຺ເນຕິ ອຸຏ຺ຐານວີຣິເຍນ ສມນ຺ນາຄເຕ.

໑໕໑໒.

‘‘ສີລວາ ຈ ອໂລໂລ ຈ, ອນຸຣກ຺ໂຂ ຈ ຣາຊິໂນ;

ອາວີ ຣໂຫ ຫິໂຕ ຕສ຺ສ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໕໑໓.

‘‘ຉນ຺ທຎ຺ຎູ ຣາຊິໂນ ຈສ຺ສ, ຈິຕ຺ຕຏ຺ໂຐ ອສ຺ສ ຣາຊິໂນ;

ອສງ຺ກຸສກວຸຕ຺ຕິໍສ຺ສ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ.

໑໕໑໔.

‘‘ອຸຈ຺ຉາທເຍ ຈ ນ຺ຫາປເຍ, ໂຘເວ ປາເທ ອໂຘສິຣໍ;

ອາຫໂຕປິ ນ ກຸປ຺ເປຍ຺ຍ, ສ ຣາຊວສຕິໍ ວເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອໂລໂລຕິ ອລຸທ຺ໂຘ. ຈິຕ຺ຕຏ຺ໂຐຕິ ຈິຕ຺ເຕ ຐິໂຕ, ຣາຊຈິຕ຺ຕວສິໂກຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອສງ຺ກຸສກວຸຕ຺ຕິສ຺ສາຕິ ອປ຺ປຏິໂລມວຸຕ຺ຕິ ອສ຺ສ. ອໂຘສິຣນ຺ຕິ ປາເທ ໂຘວນ຺ໂຕປິ ອໂຘສິຣໍ ກຕ຺ວາ ເຫຏ຺ຐາມຸໂຂວ ໂຘເວຍ຺ຍ, ນ ຣຎ຺ໂຎ ມຸຂໍ ອຸລ຺ໂລເກຍ຺ຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

໑໕໑໕.

‘‘ກຸມ຺ຠມ຺ປຎ຺ຊລິໍ ກຣິຍາ, ຈາຏຎ຺ຈາປິ ປທກ຺ຂິຓໍ;

ກິເມວ ສພ຺ພກາມານໍ, ທາຕາຣໍ ຘີຣມຸຕ຺ຕມໍ.

໑໕໑໖.

‘‘ໂຍ ເທຕິ ສຍນໍ ວຕ຺ຖໍ, ຍານໍ ອາວສຖໍ ຆຣໍ;

ປຊ຺ຊຸນ຺ໂນຣິວ ຠູຕານິ, ໂຠເຄຫິ ອຠິວສ຺ສຕິ.

໑໕໑໗.

‘‘ເອສຍ຺ໂຍ ຣາຊວສຕິ, ວຕ຺ຕມາໂນ ຍຖາ ນໂຣ;

ອາຣາຘຍຕິ ຣາຊານໍ, ປູຊໍ ລຠຕິ ຠຕ຺ຕຸສູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກຸມ຺ຠມ຺ປຎ຺ຊລິໍ ກຣິຍາ, ຈາຏຎ຺ຈາປິ ປທກ຺ຂິຓນ຺ຕິ ວຸທ຺ຘິໍ ປຈ຺ຈາສີສນ຺ໂຕ ປຸຣິໂສ ອຸທກປູຣິຕໍ ກຸມ຺ຠໍ ທິສ຺ວາ ຕສ຺ສ ອຎ຺ຊລິໍ ກເຣຍ຺ຍ, ຈາຏຎ຺ຈ ສກຸຓໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກເຣຍ຺ຍ. ອຎ຺ຊລິໍ ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ ວາ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ເຕ ກິຎ຺ຈິ ທາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ກິເມວາຕິ ໂຍ ປນ ສພ຺ພກາມານໍ ທາຕາ ຘີໂຣ ຈ, ຕໍ ຣາຊານໍ ກິໍກາຣຓາ ນ ນມສ຺ເສຍ຺ຍ. ຣາຊາເຍວ ຫິ ນມສ຺ສິຕພ຺ໂພ ຈ ອາຣາເຘຕພ຺ໂພ ຈ. ປຊ຺ຊຸນ຺ໂນຣິວາຕິ ເມໂຆ ວິຍ. ເອສຍ຺ໂຍ ຣາຊວສຕີຕິ ອຍ຺ໂຍ ຍາ ອຍໍ ມຍາ ກຖິຕາ, ເອສາ ຣາຊວສຕິ ນາມ ຣາຊເສວການໍ ອນຸສາສນີ. ຍຖາຕິ ຍາຍ ຣາຊວສຕິຍາ ວຕ຺ຕມາໂນ ນໂຣ ຣາຊານໍ ອາຣາເຘຕິ, ຣາຊູນຎ຺ຈ ສນ຺ຕິກາ ປູຊໍ ລຠຕິ, ສາ ເອສາຕິ.

ເອວໍ ອສມຘຸໂຣ ວິຘຸຣປຓ຺ຑິໂຕ ພຸທ຺ຘລີລາຍ ຣາຊວສຕິໍ ກເຖສິ;

ຣາຊວສຕິກຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ອນ຺ຕຣເປຍ຺ຍາລໍ

ເອວໍ ປຸຕ຺ຕທາຣຎາຕິມິຕ຺ຕສຸຫຊ຺ຊາທໂຍ ອນຸສາສນ຺ຕສ຺ເສວ ຕສ຺ສ ຕໂຍ ທິວສາ ຊາຕາ. ໂສ ທິວສສ຺ສ ປາຣິປູຣິໍ ຎຕ຺ວາ ປາໂຕວ ນ຺ຫຕ຺ວາ ນານຄ຺ຄຣສໂຠຊນໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ‘‘ຣາຊານໍ ອປໂລເກຕ຺ວາ ມາຓເວນ ສທ຺ຘິໍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຎາຕິຄຓປຣິວຸໂຕ ຣາຊນິເວສນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຣາຊານໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເອກມນ຺ຕໍ ຐິໂຕ ວຕ຺ຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕກໍ ວຈນໍ ອໂວຈ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໕໑໘.

‘‘ເອວໍ ສມນຸສາສິຕ຺ວາ, ຎາຕິສງ຺ຆໍ ວິຈກ຺ຂໂຓ;

ປຣິກິຓ຺ໂຓ ສຸຫເທຫິ, ຣາຊານມຸປສງ຺ກມິ.

໑໕໑໙.

‘‘ວນ຺ທິຕ຺ວາ ສິຣສາ ປາເທ, ກຕ຺ວາ ຈ ນໍ ປທກ຺ຂິຓໍ;

ວິຘຸໂຣ ອວຈ ຣາຊານໍ, ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ.

໑໕໒໐.

‘‘ອຍໍ ມໍ ມາຓໂວ ເນຕິ, ກຕ຺ຕຸກາໂມ ຍຖາມຕິ;

ຎາຕີນຕ຺ຖໍ ປວກ຺ຂາມິ, ຕໍ ສຸໂຓຫິ ອຣິນ຺ທມ.

໑໕໒໑.

‘‘ປຸຕ຺ເຕ ຈ ເມ ອຸທິກ຺ເຂສິ, ຍຎ຺ຈ ມຎ຺ຎໍ ຆເຣ ຘນໍ;

ຍຖາ ເປຈ຺ຈ ນ ຫາເຍຖ, ຎາຕິສງ຺ໂຆ ມຍີ ຄເຕ.

໑໕໒໒.

‘‘ຍເຖວ ຂລຕີ ຠູມ຺ຍາ, ຠູມ຺ຍາເຍວ ປຕິຏ຺ຐຕິ;

ເອເວຕໍ ຂລິຕໍ ມຍ຺ຫໍ, ເອຕໍ ປສ຺ສາມິ ອຈ຺ຈຍ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຸຫເທຫີຕິ ສຸຫທເຍຫິ ຎາຕິມິຕ຺ຕາທີຫິ. ຍຎ຺ຈ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ ຍຎ຺ຈ ເມ ອຎ຺ຎໍ ຕຍາ ເຈວ ອຎ຺ເຎຫິ ຈ ຣາຊູຫິ ທິນ຺ນໍ ຆເຣ ອປຣິມາຓໍ ຘນໍ, ຕໍ ສພ຺ພໍ ຕ຺ວເມວ ໂອໂລເກຍ຺ຍາສິ. ເປຈ຺ຈາຕິ ປຈ຺ຉາກາເລ. ຂລຕີຕິ ປກ຺ຂລຕິ. ເອເວຕນ຺ຕິ ເອວໍ ເອຕໍ. ອຫຎ຺ຫິ ຠູມິຍໍ ຂລິຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ປຕິຏ຺ຐິຕປຸຣິໂສ ວິຍ ຕຸມ຺ເຫສຸ ຂລິຕ຺ວາ ຕຸມ຺ເຫສຸເຍວ ປຕິຏ຺ຐຫາມິ. ເອຕໍ ປສ຺ສາມີຕິ ໂຍ ເອສ ‘‘ກິໍ ເຕ ຣາຊາ ໂຫຕີ’’ຕິ ມາຓເວນ ປຸຏ຺ຐສ຺ສ ມມ ຕຸມ຺ເຫ ອໂນໂລເກຕ຺ວາ ສຈ຺ຈໍ ອເປກ຺ຂິຕ຺ວາ ‘‘ທາໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ວທນ຺ຕສ຺ສ ອຈ຺ຈໂຍ, ເອຕໍ ອຈ຺ຈຍໍ ປສ຺ສາມິ, ອຎ຺ໂຎ ປນ ເມ ໂທໂສ ນຕ຺ຖິ, ຕໍ ເມ ອຈ຺ຈຍໍ ຕຸມ຺ເຫ ຂມຖ, ເອຕໍ ຫທເຍ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ມມ ປຸຕ຺ຕທາເຣສຸ ມາ ອປຣຊ຺ຌິຕ຺ຖາຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ‘‘ປຓ຺ຑິຕ, ຕວ ຄມນໍ ມຍ຺ຫໍ ນ ຣຸຈ຺ຈຕິ, ມາຓວໍ ອຸປາເຍນ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ຆາເຕຕ຺ວາ ກິລຎ຺ເຊນ ປຏິຈ຺ຉາເທຕຸໍ ມຍ຺ຫໍ ຣຸຈ຺ຈຕີ’’ຕິ ທີເປນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໕໒໓.

‘‘ສກ຺ກາ ນ ຄນ຺ຕຸໍ ອິຕິ ມຍ຺ຫ ໂຫຕິ, ເຉຕ຺ວາ ວຘິຕ຺ວາ ອິຘ ກາຕິຍານໍ;

ອິເຘວ ໂຫຫີ ອິຕິ ມຍ຺ຫ ຣຸຈ຺ຈຕິ, ມາ ຕ຺ວໍ ອຄາ ອຸຕ຺ຕມຠູຣິປຎ຺ຎາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຉຕ຺ວາຕິ ອິເຘວ ຣາຊເຄເຫ ຕໍ ໂປເຖຕ຺ວາ ມາເຣຕ຺ວາ ປຏິຈ຺ຉາເທສ຺ສາມີຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ເທວ, ຕຸມ຺ຫາກໍ ອຊ຺ຌາສໂຍ ເອວຣູໂປ ໂຫຕິ, ໂສ ຕຸມ຺ເຫສຸ ອຍຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອາຫ –

໑໕໒໔.

‘‘ມາ ເຫວຘມ຺ເມສຸ ມນໍ ປຓີທຫິ, ອຕ຺ເຖ ຈ ຘມ຺ເມ ຈ ຍຸຕ຺ໂຕ ຠວສ຺ສຸ;

ຘິຣຕ຺ຖຸ ກມ຺ມໍ ອກຸສລໍ ອນຣິຍໍ, ຍໍ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ນິຣຍໍ ວເຊຍ຺ຍ.

໑໕໒໕.

‘‘ເນເວສ ຘມ຺ໂມ ນ ປຸເນຕ ກິຈ຺ຈໍ, ອຍິໂຣ ຫິ ທາສສ຺ສ ຊນິນ຺ທ ອິສ຺ສໂຣ;

ຆາເຕຕຸໍ ຌາເປຕຸໍ ອໂຖປິ ຫນ຺ຕຸໍ, ນ ຈ ມຍ຺ຫ ໂກຘຕ຺ຖິ ວຊາມິ ຈາຫ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມາ ເຫວຘມ຺ເມສຸ ມນໍ ປຓີທຫີຕິ ອຘມ຺ເມສຸ ອນຕ຺ເຖສຸ ອຍຸຕ຺ເຕສຸ ຕວ ຈິຕ຺ຕໍ ມາ ເຫວ ປຓິທຫີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຈ຺ຉາຕິ ຍໍ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາປິ ອຊຣາມໂຣ ນ ໂຫຕິ, ອຖ ໂຂ ປຈ຺ຉາ ນິຣຍເມວ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ຘິຣຕ຺ຖຸ ກມ຺ມນ຺ຕິ ຕໍ ກມ຺ມໍ ຄຣຫິຕໍ ອຕ຺ຖຸ ອສ຺ສ ຠເວຍ຺ຍ. ເນເວສາຕິ ເນວ ເອສ. ອຍິໂຣຕິ ສາມິໂກ. ຆາເຕຕຸນ຺ຕິ ເອຕານິ ຆາຕາທີນິ ກາຕຸໍ ອຍິໂຣ ທາສສ຺ສ ອິສ຺ສໂຣ, ສພ຺ພາເນຕານິ ກາຕຸໍ ລຠຕິ, ມຍ຺ຫໍ ມາຓເວ ອປ຺ປມຕ຺ຕໂກປິ ໂກໂຘ ນຕ຺ຖິ, ທິນ຺ນກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຕວ ຈິຕ຺ຕໍ ສນ຺ຘາເຣຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ວຊາມິ ອຫໍ ນຣິນ຺ທາຕິ ອາຫ –

ເອວໍ ວຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຣາຊານໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ໂອໂຣເຘ ຈ ປຸຕ຺ຕທາເຣ ຈ ຣາຊປຣິສຎ຺ຈ ໂອວທິຕ຺ວາ ເຕສຸ ສກຠາເວນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ອສກ຺ກຸຓິຕ຺ວາ ມຫາວິຣວໍ ວິຣວນ຺ເຕສຸເຍວ ຣາຊນິເວສນາ ນິກ຺ຂມິ. ສກລນຄຣວາສິໂນປິ ‘‘ປຓ຺ຑິໂຕ ກິຣ ມາຓເວນ ສທ຺ຘິໍ ຄມິສ຺ສຕິ, ເອຖ, ປສ຺ສິສ຺ສາມ ນ’’ນ຺ຕິ ມນ຺ຕຍິຕ຺ວາ ຣາຊງ຺ຄເຓເຍວ ນໍ ປສ຺ສິໍສຸ. ອຖ ເນ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ມາ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ຖ, ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ, ສຣີຣໍ ອທ຺ຘຸວໍ, ຍໂສ ນາມ ວິປຕ຺ຕິປຣິໂຍສາໂນ, ອປິຈ ຕຸມ຺ເຫ ທານາທີສຸ ປຸຎ຺ເຎສຸ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ໂຫຖາ’’ຕິ ເຕສໍ ໂອວາທໍ ທຕ຺ວາ ນິວຕ຺ຕາເປຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ເຄຫາຠິມຸໂຂ ປາຍາສິ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ຘມ຺ມປາລກຸມາໂຣ ຠາຕິກຄຓປຣິວຸໂຕ ‘‘ປິຕຸ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄມນໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ນິເວສນທ຺ວາເຣເຍວ ປິຕຸ ສມ຺ມຸໂຂ ອໂຫສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ຕໍ ທິສ຺ວາ ສກຠາເວນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ອຸປຄຸຍ຺ຫ ອຸເຣ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ນິເວສນໍ ປາວິສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໕໒໖.

‘‘ເຊຏ຺ຐປຸຕ຺ຕໍ ອຸປຄຸຍ຺ຫ, ວິເນຍ຺ຍ ຫທເຍ ທຣໍ;

ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ, ປາວິສີ ໂສ ມຫາຆຣ’’ນ຺ຕິ.

ຆເຣ ປນສ຺ສ ສຫສ຺ສປຸຕ຺ຕາ, ສຫສ຺ສຘີຕໂຣ, ສຫສ຺ສຠຣິຍາໂຍ, ຈ ສຕ຺ຕວຓ຺ຓທາສິສຕານິ ຈ ສນ຺ຕິ, ເຕຫິ ເຈວ ອວເສສທາສິທາສກມ຺ມກຣຎາຕິມິຕ຺ຕສຸຫຊ຺ຊາທີຫິ ຈ ສກລນິເວສນໍ ຍຸຄນ຺ຕວາຕາຠິຆາຕປຕິເຕຫິ ສາເລຫິ ສາລວນໍ ວິຍ ນິຣນ຺ຕຣໍ ອໂຫສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໕໒໗.

‘‘ສາລາວ ສມ຺ມປຕິຕາ, ມາລຸເຕນ ປມທ຺ທິຕາ;

ເສນ຺ຕິ ປຸຕ຺ຕາ ຈ ທາຣາ ຈ, ວິຘຸຣສ຺ສ ນິເວສເນ.

໑໕໒໘.

‘‘ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສໍ ຠຣິຍານໍ, ທາສິສຕ຺ຕສຕານິ ຈ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ວິຘຸຣສ຺ສ ນິເວສເນ.

໑໕໒໙.

‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ວິຘຸຣສ຺ສ ນິເວສເນ.

໑໕໓໐.

‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ວິຘຸຣສ຺ສ ນິເວສເນ.

໑໕໓໑.

‘‘ສມາຄຕາ ຊານປທາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ວິຘຸຣສ຺ສ ນິເວສເນ.

໑໕໓໒.

‘‘ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສໍ ຠຣິຍານໍ, ທາສິສຕ຺ຕສຕານິ ຈ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ຕຸໍ, ກສ຺ມາ ໂນ ວິຊຫິສ຺ສສິ.

໑໕໓໓.

‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ກສ຺ມາ ໂນ ວິຊຫິສ຺ສສິ.

໑໕໓໔.

‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ກສ຺ມາ ໂນ ວິຊຫິສ຺ສສິ.

໑໕໓໕.

‘‘ສມາຄຕາ ຊານປທາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ກສ຺ມາ ໂນ ວິຊຫິສ຺ສສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເສນ຺ຕີຕິ ມຫາຕເລ ຉິນ຺ນປາທາ ວິຍ ປຕິຕາ ອາວຕ຺ຕນ຺ຕາ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕາ ສຍນ຺ຕິ. ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສໍ ຠຣິຍານນ຺ຕິ ຠຣິຍານເມວ ອິຕ຺ຖີນໍ ສຫສ຺ສໍ. ກສ຺ມາ ໂນ ວິຊຫິສ຺ສສີຕິ ເກນ ກາຣເຓນ ອມ຺ເຫ ວິຊຫິສ຺ສສີຕິ ປຣິເທວິໍສຸ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ສພ຺ພໍ ຕໍ ມຫາຊນໍ ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ຆເຣ ອວເສສກິຈ຺ຈານິ ກຕ຺ວາ ອນ຺ໂຕຊນຎ຺ຈ ພຫິຊນຎ຺ຈ ໂອວທິຕ຺ວາ ອາຈິກ຺ຂິຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕກໍ ສພ຺ພໍ ອາຈິກ຺ຂິຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ນິຏ຺ຐິຕກິຈ຺ຈຕໍ ອາໂຣເຈສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໕໓໖.

‘‘ກຕ຺ວາ ຆເຣສຸ ກິຈ຺ຈານິ, ອນຸສາສິຕ຺ວາ ສກໍ ຊນໍ;

ມິຕ຺ຕາມຈ຺ເຈ ຈ ຠຈ຺ເຈ ຈ, ປຸຕ຺ຕທາເຣ ຈ ພນ຺ຘເວ.

໑໕໓໗.

‘‘ກມ຺ມນ຺ຕໍ ສໍວິເຘຕ຺ວານ, ອາຈິກ຺ຂິຕ຺ວາ ຆເຣ ຘນໍ;

ນິຘິຎ຺ຈ ອິຓທານຎ຺ຈ, ປຸຓ຺ຓກໍ ເອຕທພ຺ຣວິ.

໑໕໓໘.

‘‘ອວສີ ຕຸວໍ ມຍ຺ຫ ຕີຫໍ ອຄາເຣ, ກຕານິ ກິຈ຺ຈານິ ຆເຣສຸ ມຍ຺ຫໍ;

ອນຸສາສິຕາ ປຸຕ຺ຕທາຣາ ມຍາ ຈ, ກໂຣມ ກຈ຺ຈານ ຍຖາມຕິໍ ເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກມ຺ມນ຺ຕໍ ສໍວິເຘຕ຺ວານາຕິ ‘‘ເອວຎ຺ຈ ກາຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ຆເຣ ກຕ຺ຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕກໍ ກມ຺ມໍ ສໍວິທຫິຕ຺ວາ. ນິຘິນ຺ຕິ ນິທຫິຕ຺ວາ ຐປິຕຘນໍ. ອິຓທານນ຺ຕິ ອິຓວເສນ ສໍໂຍຊິຕຘນໍ. ຍຖາມຕິໍ ເຕຕິ ອິທານິ ຕວ ອຊ຺ຌາສຍານຸຣູປໍ ກໂຣມາຕິ ວທຕິ.

ປຸຓ຺ຓໂກ ອາຫ –

໑໕໓໙.

‘‘ສເຈ ຫິ ກຕ຺ເຕ ອນຸສາສິຕາ ເຕ, ປຸຕ຺ຕາ ຈ ທາຣາ ອນຸຊີວິໂນ ຈ;

ຫນ຺ເທຫິ ທານີ ຕຣມານຣູໂປ, ທີໂຆ ຫິ ອທ຺ຘາປິ ອຍໍ ປຸຣຕ຺ຖາ.

໑໕໔໐.

‘‘ອຉມ຺ຠິໂຕວ ຄຓ຺ຫາຫິ, ອາຊາເນຍ຺ຍສ຺ສ ວາລຘິໍ;

ອິທໍ ປຈ຺ຉິມກໍ ຕຸຍ຺ຫໍ, ຊີວໂລກສ຺ສ ທສ຺ສນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກຕ຺ເຕຕິ ໂສມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ໂຕ ຍກ຺ໂຂ ມຫາສຕ຺ຕໍ ອາລປຕິ. ທີໂຆ ຫິ ອທ຺ຘາປີຕິ ຄນ຺ຕພ຺ພມຄ຺ໂຄປິ ທີໂຆ. ‘‘ອຉມ຺ຠິໂຕວາ’’ຕິ ອິທໍ ໂສ ເຫຏ຺ຐາປາສາທໍ ອໂນຕຣິຕ຺ວາ ຕໂຕວ ຄນ຺ຕຸກາໂມ ຫຸຕ຺ວາ ອວຈ.

ອຖ ນໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໕໔໑.

‘‘ໂສຫໍ ກິສ຺ສ ນຸ ຠາຍິສ຺ສໍ, ຍສ຺ສ ເມ ນຕ຺ຖິ ທຸກ຺ກຏໍ;

ກາເຍນ ວາຈາ ມນສາ, ເຍນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ທຸຄ຺ຄຕິ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂສຫໍ ກິສ຺ສ ນຸ ຠາຍິສ຺ສນ຺ຕິ ອິທໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ອຉມ຺ຠິໂຕວ ຄຓ຺ຫາຫີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ເອວມາຫ.

ເອວໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ສີຫນາທໍ ນທິຕ຺ວາ ອຉມ຺ຠິໂຕ ເກສຣສີໂຫ ວິຍ ນິພ຺ຠໂຍ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ອຍໍ ສາຏໂກ ມມ ອຣຸຈິຍາ ມາ ມຸຈ຺ຈຕູ’’ຕິ ອຘິຏ຺ຐານປາຣມິໍ ປຸເຣຈາຣິກໍ ກຕ຺ວາ ທຬ຺ຫໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ອສ຺ສສ຺ສ ວາລຘິໍ ວິຍູຫິຕ຺ວາ ອຸໂຠຫິ ຫຕ຺ເຖຫິ ທຬ຺ຫໍ ວາລຘິໍ ຄເຫຕ຺ວາ ທ຺ວີຫິ ປາເທຫິ ອສ຺ສສ຺ສ ອູຣູສຸ ປລິເວເຐຕ຺ວາ ‘‘ມາຓວ, ຄຫິໂຕ ເມ ວາລຘິ, ຍຖາຣຸຈິ ຍາຫີ’’ຕິ ອາຫ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ປຸຓ຺ຓໂກ ມໂນມຍສິນ຺ຘວສ຺ສ ສຎ຺ຎໍ ອທາສິ. ໂສ ປຓ຺ຑິຕໍ ອາທາຍ ອາກາເສ ປກ຺ຂນ຺ທິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໕໔໒.

‘‘ໂສ ອສ຺ສຣາຊາ ວິຘຸຣໍ ວຫນ຺ໂຕ, ປກ຺ກາມິ ເວຫາຍສມນ຺ຕລິກ຺ເຂ;

ສາຂາສຸ ເສເລສຸ ອສຊ຺ຊມາໂນ, ກາຬາຄິຣິໍ ຂິປ຺ປມຸປາຄມາສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສາຂາສຸ ເສເລສຸ ອສຊ຺ຊມາໂນຕິ ປຸຓ຺ຓໂກ ກິຣ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ທູຣໍ ອຄນ຺ຕ຺ວາວ ອິມໍ ຫິມວນ຺ຕປ຺ປເທເສ ຣຸກ຺ເຂສຸ ປພ຺ພເຕສຸ ຈ ໂປເຖຕ຺ວາ ມາເຣຕ຺ວາ ຫທຍມໍສໍ ອາທາຍ ກເຬວຣໍ ປພ຺ພຕນ຺ຕເຣ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ນາຄຠວນເມວ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ໂສ ຣຸກ຺ເຂ ຈ ປພ຺ພເຕ ຈ ອປຣິຫຣິຕ຺ວາ ເຕສໍ ມຊ຺ເຌເນວ ອສ຺ສໍ ເປເສສິ. ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສານຸຠາເວນ ຣຸກ຺ຂາປິ ປພ຺ພຕາປິ ສຣີຣໂຕ ອຸໂຠສຸ ປສ຺ເສສຸ ຣຕນມຕ຺ຕໍ ປຏິກ຺ກມນ຺ຕິ. ໂສ ‘‘ມໂຕ ວາ, ໂນ ວາ’’ຕິ ປຣິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ມຸຂໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ກຎ຺ຈນາທາສມິວ ວິປ຺ປສນ຺ນໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ອຍໍ ເອວໍ ນ ມຣຕີ’’ຕິ ປຸນປິ ສກລຫິມວນ຺ຕປ຺ປເທເສ ຣຸກ຺ເຂ ຈ ປພ຺ພເຕ ຈ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ໂປເຖນ຺ໂຕ ເປເສສິ. ເອວໍ ໂປເຖນ຺ໂຕປິ ຕເຖວ ຣຸກ຺ຂປພ຺ພຕາ ທູຣເມວ ປຏິກ຺ກມນ຺ຕິເຍວ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປນ ກິລນ຺ຕກາໂຍ ອໂຫສິ. ອຖ ປຸຓ຺ຓໂກ ‘‘ອຍໍ ເນວ ມຣຕິ, ອິທານິ ວາຕກ຺ຂນ຺ເຘ ຈຸຓ຺ຓວິຈຸຓ຺ຓໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ໂກຘາຠິຠູໂຕ ສຕ຺ຕມໍ ວາຕກ຺ຂນ຺ຘໍ ປກ຺ຂນ຺ທິ. ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສານຸຠາເວນ ວາຕກ຺ຂນ຺ໂຘ ທ຺ວິຘາ ຫຸຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ໂອກາສໍ ອກາສິ. ຕໂຕ ເວຣມ຺ຠວາເຕຫິ ປຫຣາເປສິ, ເວຣມ຺ຠວາຕາປິ ສຕສຫສ຺ສອສນິສທ຺ໂທ ວິຍ ຫຸຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ໂອກາສໍ ອທໍສຸ. ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ ຕສ຺ສ ອນ຺ຕຣາຍາຠາວໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ຕໍ ອາທາຍ ກາຬປພ຺ພຕໍ ອຄມາສິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

‘‘ໂສ ອສ຺ສຣາຊາ ວິຘຸຣໍ ວຫນ຺ໂຕ, ປກ຺ກາມິ ເວຫາຍສມນ຺ຕລິກ຺ເຂ;

ສາຂາສຸ ເສເລສຸ ອສຊ຺ຊມາໂນ, ກາຬາຄິຣິໍ ຂິປ຺ປມຸປາຄມາສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອສຊ຺ຊມາໂນຕິ ອລຄ຺ຄມາໂນ ອປ຺ປຏິຫຎ຺ຎມາໂນ ວິຘຸຣປຓ຺ຑິຕໍ ວຫນ຺ໂຕ ກາຬປພ຺ພຕມຕ຺ຖກໍ ອຸປາຄໂຕ.

ເອວໍ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສ ມຫາສຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຄຕກາເລ ປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕທາຣາທໂຍ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ມຫາສຕ຺ຕໍ ອທິສ຺ວາ ຉິນ຺ນປາທາ ວິຍ ປຕິຕ຺ວາ ອປຣາປຣໍ ປຣິວຕ຺ຕມານາ ມຫາສທ຺ເທນ ປຣິເທວິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໕໔໓.

‘‘ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສໍ ຠຣິຍານໍ, ທາສິສຕ຺ຕສຕານິ ຈ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ‘ຍກ຺ໂຂ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ;

ວິຘຸຣໍ ອາທາຍ ຄຈ຺ຉຕິ’.

‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ‘ຍກ຺ໂຂ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ;

ວິຘຸຣໍ ອາທາຍ ຄຈ຺ຉຕິ’.

‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ‘ຍກ຺ໂຂ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ;

ວິຘຸຣໍ ອາທາຍ ຄຈ຺ຉຕິ’.

໑໕໔໔.

‘‘ສມາຄຕາ ຊານປທາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ‘ຍກ຺ໂຂ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ;

ວິຘຸຣໍ ອາທາຍ ຄຈ຺ຉຕິ’.

໑໕໔໕.

‘‘ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສໍ ຠຣິຍານໍ, ທາສິສຕ຺ຕສຕານິ ຈ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ‘ປຓ຺ຑິໂຕ ໂສ ກຸຫິໍ ຄໂຕ’.

‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ‘ປຓ຺ຑິໂຕ ໂສ ກຸຫິໍ ຄໂຕ’.

‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ‘ປຓ຺ຑິໂຕ ໂສ ກຸຫິໍ ຄໂຕ’.

໑໕໔໖.

ສມາຄຕາ ຊານປທາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ‘ປຓ຺ຑິໂຕ ໂສ ກຸຫິໍ ຄໂຕ’’’ຕິ.

ເອວໍ ປກ຺ກນ຺ທິຕ຺ວາ ຈ ປນ ເຕ ສພ຺ເພປິ ສກລນຄຣວາສີຫິ ສທ຺ຘິໍ ໂຣທິຕ຺ວາ ຣາຊທ຺ວາຣໍ ອຄມໍສຸ. ຣາຊາ ມຫນ຺ຕໍ ປຣິເທວສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ສີຫປຎ຺ຊຣໍ ວິວຣິຕ຺ວາ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ກສ຺ມາ ປຣິເທວຖາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ອຖສ຺ສ ເຕ ‘‘ເທວ, ໂສ ກິຣ ມາຓໂວ ນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ, ຍກ຺ໂຂ ປນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ປຓ຺ຑິຕໍ ອາທາຍ ຄໂຕ, ເຕນ ວິນາ ອມ຺ຫາກໍ ຊີວິຕໍ ນຕ຺ຖິ. ສເຈ ໂສ ອິໂຕ ສຕ຺ຕເມ ທິວເສ ນາຄມິສ຺ສຕິ, ສກຏສເຕຫິ ສກຏສຫສ຺ເສຫິ ຈ ທາຣູນິ ສງ຺ກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ມຍໍ ອຄ຺ຄິໍ ອຸຊ຺ຊາເລຕ຺ວາ ປວິສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ອິມມຕ຺ຖໍ ອາໂຣເຈນ຺ຕາ ອິມໍ ຄາຖມາຫໍສຸ –

໑໕໔໗.

‘‘ສເຈ ໂສ ສຕ຺ຕຣຕ຺ເຕນ, ນາຄຈ຺ຉິສ຺ສຕິ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ສພ຺ເພ ອຄ຺ຄິໍ ປເວກ຺ຂາມ, ນຕ຺ຖຕ຺ໂຖ ຊີວິເຕນ ໂນ’’ຕິ.

ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ປຣິນິພ຺ພຸຕກາເລປິ ‘‘ມຍໍ ອຄ຺ຄິໍ ປວິສິຕ຺ວາ ມຣິສ຺ສາມາ’’ຕິ ວຕ຺ຕາໂຣ ນາມ ນາເຫສຸໍ. ອໂຫ ສຸຠາສິຕໍ ມຫາສຕ຺ເຕ ນາຄເຣຫີຕິ. ຣາຊາ ເຕສໍ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ມາ ຈິນ຺ຕຍິຕ຺ຖ, ມາ ໂສຈິຕ຺ຖ, ມາ ປຣິເທວິຕ຺ຖ, ມຘຸຣກໂຖ ປຓ຺ຑິໂຕ ມາຓວໍ ຘມ຺ມກຖາຍ ປໂລເຠຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ປາເທສຸ ປາເຕຕ຺ວາ ສກລນຄຣວາສີນໍ ອສ຺ສຸມຸຂໍ ຫາສຍນ຺ໂຕ ນ ຈິຣສ຺ເສວ ອາຄມິສ຺ສຕີ’’ຕິ ອສ຺ສາເສນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໕໔໘.

‘‘ປຓ຺ຑິໂຕ ຈ ວິຍຕ຺ໂຕ ຈ, ວິຠາວີ ຈ ວິຈກ຺ຂໂຓ;

ຂິປ຺ປໍ ໂມຈິຍ ອຕ຺ຕານໍ, ມາ ຠາຍິຕ຺ຖາຄມິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວິຍຕ຺ໂຕຕິ ເວຍ຺ຍຕ຺ຕິຍາ ວິຈາຣຓປຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ວິຠາວີຕິ ອຕ຺ຖານຕ຺ຖໍ ກາຣຓາກາຣຓໍ ວິຠາເວຕ຺ວາ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ກເຖຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ. ວິຈກ຺ຂໂຓຕິ ຕງ຺ຂເຓເຍວ ຐານຸປ຺ປຕ຺ຕິກາຍ ກາຣຓຈິນ຺ຕນປຎ຺ຎາຍ ຍຸຕ຺ໂຕ. ມາ ຠາຍິຕ຺ຖາຕິ ມາ ຠາຍຖ, ອຕ຺ຕານໍ ໂມເຈຕ຺ວາ ຂິປ຺ປໍ ອາຄມິສ຺ສຕີຕິ ອສ຺ສາເສຕິ.

ນາຄຣາປິ ‘‘ປຓ຺ຑິໂຕ ກິຣ ຣຎ຺ໂຎ ກເຖຕ຺ວາ ຄໂຕ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ອສ຺ສາສໍ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ເຄຫານິ ປກ຺ກມິໍສຸ.

ອນ຺ຕຣເປຍ຺ຍາໂລ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ສາຘຸນຣຘມ຺ມກຓ຺ຑໍ

ປຸຓ຺ຓໂກປິ ມຫາສຕ຺ຕໍ ກາຬາຄິຣິມຕ຺ຖເກ ຐເປຕ຺ວາ ‘‘ອິມສ຺ມິໍ ຊີວມາເນ ມຍ຺ຫໍ ວຸຑ຺ຒິ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ອິມໍ ມາເຣຕ຺ວາ ຫທຍມໍສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ນາຄຠວນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ວິມລາຍ ທຕ຺ວາ ອິຣນ຺ຘຕິໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເທວໂລກໍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໕໔໙.

‘‘ໂສ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວານ ວິຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕ, ອຸຈ຺ຈາວຈາ ເຈຕນກາ ຠວນ຺ຕິ;

ນຍິມສ຺ສ ຊີເວນ ມມຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈິ, ຫນ຺ຕ຺ວານິມໍ ຫທຍມານຍິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂສຕິ ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ. ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວານາຕິ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ກາຬາຄິຣິມຕ຺ຖເກ ຐິໂຕ. ອຸຈ຺ຈາວຈາ ເຈຕນກາ ຠວນ຺ຕີຕິ ຂເຓ ຂເຓ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ເຈຕນາ ອຸຈ຺ຈາປິ ອວຈາປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຐານໍ ໂຂ ປເນຕໍ ວິຊ຺ຊຕິ, ຍໍ ມເມຕສ຺ສ ຊີວິຕທານເຈຕນາປິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ. ອິມສ຺ສ ປນ ຊີວິເຕນ ຕຫິໍ ນາຄຠວເນ ມມ ອປ຺ປມຕ຺ຕກມ຺ປິ ກິຎ຺ຈິ ກິຈ຺ຈໍ ນຕ຺ຖິ, ອິເຘວິມໍ ມາເຣຕ຺ວາ ອສ຺ສ ຫທຍໍ ອານຍິສ຺ສາມີຕິ ສນ຺ນິຏ຺ຐານມກາສີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ຕໂຕ ປຸນ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ຍໍນູນາຫໍ ອິມໍ ສຫຕ຺ເຖນ ອມາເຣຕ຺ວາ ເຠຣວຣູປທສ຺ສເນນ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ ປາເປຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ໂສ ເຠຣວຍກ຺ຂຣູປໍ ນິມ຺ມິນິຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ຕຊ຺ເຊນ຺ໂຕ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໍ ປາເຕຕ຺ວາ ທາຐານໍ ອນ຺ຕເຣ ກຕ຺ວາ ຂາທິຕຸກາໂມ ວິຍ ອໂຫສິ, ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ໂລມຫໍສນມຕ຺ຕມ຺ປິ ນາໂຫສິ. ຕໂຕ ສີຫຣູເປນ ມຕ຺ຕມຫາຫຕ຺ຖິຣູເປນ ຈ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ທາຐາຫິ ເຈວ ທນ຺ເຕຫິ ຈ ວິຊ຺ຌິຕຸກາໂມ ວິຍ ອໂຫສິ. ຕຖາປິ ອຠາຍນ຺ຕສ຺ສ ເອກໂທຓິກນາວປ຺ປມາຓໍ ມຫນ຺ຕໍ ສປ຺ປວຓ຺ຓໍ ນິມ຺ມິນິຕ຺ວາ ອສ຺ສສນ຺ໂຕ ປສ຺ສສນ຺ໂຕ ‘‘ສຸສູ’’ຕິ ສທ຺ທໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ສກລສຣີຣໍ ເວເຐຕ຺ວາ ມຕ຺ຖເກ ຜຓໍ ກຕ຺ວາ ອຏ຺ຐາສິ, ຕສ຺ສ ສາຣຊ຺ຊມຕ຺ຕມ຺ປິ ນາໂຫສິ. ອຖ ‘‘ນໍ ປພ຺ພຕມຕ຺ຖເກ ຐເປຕ຺ວາ ປາເຕຕ຺ວາ ຈຸຓ຺ຓວິຈຸຓ຺ຓໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ມຫາວາຕໍ ສມຸຏ຺ຐາເປສິ. ໂສ ຕສ຺ສ ເກສຄ຺ຄມຕ຺ຕມ຺ປິ ຈາເລຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ. ອຖ ນໍ ຕຕ຺ເຖວ ປພ຺ພຕມຕ຺ຖເກ ຐເປຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖີ ວິຍ ຂຊ຺ຊູຣິຣຸກ຺ຂໍ ປພ຺ພຕໍ ອປຣາປຣໍ ຈາເລສິ, ຕຖາປິ ນໍ ຐິຕຏ຺ຐານໂຕ ເກສຄ຺ຄມຕ຺ຕມ຺ປິ ຈາເລຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ.

ຕໂຕ ‘‘ສທ຺ທສນ຺ຕາເສນສ຺ສ ຫທຍຜາລນໍ ກຕ຺ວາ ມາເຣສ຺ສາມີ’’ຕິ ອນ຺ໂຕປພ຺ພຕໍ ປວິສິຕ຺ວາ ປຖວິຎ຺ຈ ນຠຎ຺ຈ ເອກນິນ຺ນາທໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ມຫານາທໍ ນທິ, ເອວມ຺ປິສ຺ສ ສາຣຊ຺ຊມຕ຺ຕມ຺ປິ ນາໂຫສິ. ຊານາຕິ ຫິ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ຍກ຺ຂສີຫຫຕ຺ຖິນາຄຣາຊເວເສຫິ ອາຄໂຕປິ ມຫາວາຕວຸຏ຺ຐິໍ ສມຸຏ຺ຐາປໂກປິ ປພ຺ພຕຈລນໍ ກໂຣນ຺ໂຕປິ ອນ຺ໂຕປພ຺ພຕໍ ປວິສິຕ຺ວາ ນາທໍ ວິສ຺ສຊ຺ເຊນ຺ໂຕປິ ມາຓໂວເຍວ, ນ ອຎ຺ໂຎ’’ຕິ. ຕໂຕ ປຸຓ຺ຓໂກ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ນາຫໍ ອິມໍ ພາຫິຣຸປກ຺ກເມນ ມາເຣຕຸໍ ສກ຺ໂກມິ, ສຫຕ຺ເຖເນວ ນໍ ມາເຣສ຺ສາມີ’’ຕິ. ຕໂຕ ຍກ຺ໂຂ ມຫາສຕ຺ຕໍ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິ ຐເປຕ຺ວາ ປພ຺ພຕປາທໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມຓິກ຺ຂນ຺ເຘ ປຓ຺ຑຸສຸຕ຺ຕໍ ປເວເສນ຺ໂຕ ວິຍ ປພ຺ພຕໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຕາເສນ຺ໂຕ ວຄ຺ຄນ຺ໂຕ ອນ຺ໂຕປພ຺ພເຕນ ອຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ປາເທ ທຬ຺ຫໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິວຕ຺ເຕຕ຺ວາ ອໂຘສິຣໍ ກຕ຺ວາ ອນາລມ຺ເພ ອາກາເສ ວິສ຺ສຊ຺ເຊສິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

໑໕໕໐.

‘‘ໂສ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປພ຺ພຕນ຺ຕຣສ຺ມິໍ, ອນ຺ໂຕ ປວິສິຕ຺ວານ ປທຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ;

ອສໍວຸຕສ຺ມິໍ ຊຄຕິປ຺ປເທເສ, ອໂຘສິຣໍ ຘາຣຍິ ກາຕິຍາໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂສ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາຕິ ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ ປພ຺ພຕມຕ຺ຖກາ ປພ຺ພຕປາທໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ປພ຺ພຕນ຺ຕເຣ ຐຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ປວິສິຕ຺ວາ ປພ຺ພຕມຕ຺ຖເກ ຐິຕສ຺ສ ເຫຏ຺ຐາ ປຎ຺ຎາຍມາໂນ ອສໍວຸເຕ ຠູມິປເທເສ ຘາເຣສີຕິ. ນ ອາທິໂຕວ ຘາເຣສິ, ຕຕ຺ຖ ປນ ຕໍ ຂິປິຕ຺ວາ ປນ຺ນຣສໂຍຊນມຕ຺ຕໍ ຠຏ຺ຐກາເລ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິ ຐິໂຕວ ຫຕ຺ຖໍ ວຑ຺ເຒຕ຺ວາ ອໂຘສິຣໍ ຠສ຺ສນ຺ຕໍ ປາເທສຸ ຄເຫຕ຺ວາ ອໂຘສິຣເມວ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ມຸຂໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ‘‘ນ ມຣຕີ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ທຸຕິຍມ຺ປິ ຂິປິຕ຺ວາ ຕິໍສໂຍຊນມຕ຺ຕໍ ຠຏ຺ຐກາເລ ຕເຖວ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ປຸນ ຕສ຺ສ ມຸຂໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ຊີວນ຺ຕເມວ ທິສ຺ວາ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ສເຈ ອິທານິ ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຕ຺ຕໍ ຠສ຺ສິຕ຺ວາ ນ ມຣິສ຺ສຕິ, ປາເທສຸ ນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິ ໂປເຖຕ຺ວາ ມາເຣສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຖ ນໍ ຕຕິຍມ຺ປິ ຂິປິຕ຺ວາ ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຕ຺ຕໍ ຠຏ຺ຐກາເລ ຫຕ຺ຖໍ ວຑ຺ເຒຕ຺ວາ ປາເທສຸ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸກ຺ຂິປິ. ຕໂຕ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຍໍ ມໍ ປຐມໍ ປນ຺ນຣສໂຍຊນຏ຺ຐານໍ ຂິປິ, ທຸຕິຍມ຺ປິ ຕິໍສໂຍຊນໍ, ຕຕິຍມ຺ປິ ສຏ຺ຐິໂຍຊນໍ, ອິທານິ ປຸນ ມໍ ນ ຂິປິສ຺ສຕິ, ອຸກ຺ຂິປນ຺ໂຕເຍວ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິ ປຫຣິຕ຺ວາ ມາເຣສ຺ສຕິ, ຍາວ ມໍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິ ນ ໂປເຖຕິ, ຕາວ ນໍ ອໂຘສິໂຣ ຫຸຕ຺ວາ ໂອລມ຺ພນ຺ໂຕວ ມາຣຓກາຣຓໍ ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ເອວໍ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຈ ປນ ໂສ ອຉມ຺ຠິໂຕ ອສນ຺ຕສນ຺ໂຕ ຕຖາ ອກາສິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ຘາຣຍິ ກາຕິຍາໂນ’’ຕິ, ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຂິປິຕ຺ວາ ຘາຣຍີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

໑໕໕໑.

‘‘ໂສ ລມ຺ພມາໂນ ນຣເກ ປປາເຕ, ມຫພ຺ຠເຍ ໂລມຫໍເສ ວິທຸຄ຺ເຄ;

ອສນ຺ຕສນ຺ໂຕ ກຸຣູນໍ ກຕ຺ຕຸເສຏ຺ໂຐ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວິ ປຸຓ຺ຓກໍ ນາມ ຍກ຺ຂໍ.

໑໕໕໒.

‘‘ອຣິຍາວກາໂສສິ ອນຣິຍຣູໂປ, ອສຎ຺ຎໂຕ ສຎ຺ຎຕສນ຺ນິກາໂສ;

ອຈ຺ຈາຫິຕໍ ກມ຺ມໍ ກໂຣສິ ລຸທ຺ຣໍ, ຠາເວ ຈ ເຕ ກຸສລໍ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈິ.

໑໕໕໓.

‘‘ຍໍ ມໍ ປປາຕສ຺ມິໍ ປປາຕຸມິຈ຺ຉສິ, ໂກ ນຸ ຕວຕ຺ໂຖ ມຣເຓນ ມຍ຺ຫໍ;

ອມານຸສສ຺ເສວ ຕວຊ຺ຊ ວຓ຺ໂຓ, ອາຈິກ຺ຂ ເມ ຕ຺ວໍ ກຕມາສິ ເທວຕາຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂສ ລມ຺ພມາໂນຕິ ໂສ ກຸຣູນໍ ກຕ຺ຕຸເສຏ຺ໂຐ ຕຕິຍວາເຣ ລມ຺ພມາໂນ. ອຣິຍາວກາໂສຕິ ຣູເປນ ອຣິຍສທິໂສ ເທວວຓ຺ໂຓ ຫຸຕ຺ວາ ຈຣສິ. ອສຎ຺ຎໂຕຕິ ກາຍາທີຫິ ອສຎ຺ຎໂຕ ທຸສ຺ສີໂລ. ອຈ຺ຈາຫິຕນ຺ຕິ ຫິຕາຕິກ຺ກນ຺ຕໍ, ອຕິອຫິຕໍ ວາ. ຠາເວ ຈ ເຕຕິ ຕວ ຈິຕ຺ເຕ ອປ຺ປມຕ຺ຕກມ຺ປິ ກຸສລໍ ນຕ຺ຖິ. ອມານຸສສ຺ເສວ ຕວຊ຺ຊ ວຓ຺ໂຓຕິ ອຊ຺ຊ ຕວ ອິທໍ ກາຣຓໍ ອມານຸສສ຺ເສວ. ກຕມາສິ ເທວຕາຕິ ຍກ຺ຂານໍ ອນ຺ຕເຣ ກຕຣຍກ຺ໂຂ ນາມ ຕ຺ວໍ.

ປຸຓ຺ຓໂກ ອາຫ –

໑໕໕໔.

‘‘ຍທິ ເຕ ສຸໂຕ ປຸຓ຺ຓໂກ ນາມ ຍກ຺ໂຂ, ຣຎ຺ໂຎ ກຸເວຣສ຺ສ ຫິ ໂສ ສຊິພ຺ໂພ;

ຠູມິນ຺ຘໂຣ ວຣຸໂຓ ນາມ ນາໂຄ, ພ຺ຣຫາ ສຸຈີ ວຓ຺ຓພລູປປນ຺ໂນ.

໑໕໕໕.

‘‘ຕສ຺ສານຸຊໍ ຘີຕຣໍ ກາມຍາມິ, ອິຣນ຺ຘຕີ ນາມ ສາ ນາຄກຎ຺ຎາ;

ຕສ຺ສາ ສຸມຊ຺ຌາຍ ປິຍາຍ ເຫຕຸ, ປຕາຣຍິໍ ຕຸຍ຺ຫ ວຘາຍ ຘີຣາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຊິພ຺ໂພຕິ ສຊີໂວ ອມຈ຺ໂຈ. ພ຺ຣຫາຕິ ອາໂຣຫປຣິຓາຫສມ຺ປນ຺ໂນ ອຸຏ຺ຐາປິຕກຎ຺ຈນຣູປສທິໂສ. ວຓ຺ຓພລູປປນ຺ໂນຕິ ສຣີຣວຓ຺ເຓນ ຈ ກາຍພເລນ ຈ ອຸປຄໂຕ. ຕສ຺ສານຸຊນ຺ຕິ ຕສ຺ສ ອນຸຊາຕໍ ຘີຕຣໍ. ປຕາຣຍິນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປວຕ຺ເຕສິໍ, ສນ຺ນິຏ຺ຐານມກາສິນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ອຍໍ ໂລໂກ ທຸຄ຺ຄຫິເຕນ ນສ຺ສຕິ, ນາຄມາຓວິກໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕສ຺ສ ມມ ມຣເຓນ ກິໍ ປໂຍຊນໍ, ຕຖໂຕ ກາຣຓໍ ຊານິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໕໕໖.

‘‘ມາ ເຫວ ຕ຺ວໍ ຍກ຺ຂ ອໂຫສິ ມູຬ຺ໂຫ, ນຏ຺ຐາ ພຫູ ທຸຄ຺ຄຫີເຕນ ໂລເກ;

ກິໍ ເຕ ສຸມຊ຺ຌາຍ ປິຍາຍ ກິຈ຺ຈໍ, ມຣເຓນ ເມ ອິງ຺ຆ ສຸໂຓມິ ສພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ອາຈິກ຺ຂນ຺ໂຕ ປຸຓ຺ຓໂກ ອາຫ –

໑໕໕໗.

‘‘ມຫານຸຠາວສ຺ສ ມໂຫຣຄສ຺ສ, ຘີຕຸກາໂມ ຎາຕິຠໂຕຫມສ຺ມິ;

ຕໍ ຍາຈມານໍ ສສຸໂຣ ອໂວຈ, ຍຖາ ມມຎ຺ຎິໍສຸ ສຸກາມນີຕໍ.

໑໕໕໘.

‘‘ທຊ຺ເຊມຸ ໂຂ ເຕ ສຸຕນຸໍ ສຸເນຕ຺ຕໍ, ສຸຈິມ຺ຫິຕໍ ຈນ຺ທນລິຕ຺ຕຄຕ຺ຕໍ;

ສເຈ ຕຸວໍ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑິຕສ຺ສ, ຘມ຺ເມນ ລທ຺ຘາ ອິຘ ມາຫເຣສິ;

ເອເຕນ ວິຕ຺ເຕນ ກຸມາຣິ ລພ຺ຠາ, ນຎ຺ຎໍ ຘນໍ ອຸຕ຺ຕຣິ ປຕ຺ຖຍາມ.

໑໕໕໙.

‘‘ເອວໍ ນ ມູຬ຺ໂຫສ຺ມິ ສຸໂຓຫິ ກຕ຺ເຕ, ນ ຈາປິ ເມ ທຸຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈິ;

ຫທເຍນ ເຕ ຘມ຺ມລທ຺ເຘນ ນາຄາ, ອິຣນ຺ຘຕິໍ ນາຄກຎ຺ຎໍ ທທນ຺ຕິ.

໑໕໖໐.

‘‘ຕສ຺ມາ ອຫໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຘາຍ ຍຸຕ຺ໂຕ, ເອວໍ ມມຕ຺ໂຖ ມຣເຓນ ຕຸຍ຺ຫໍ;

ອິເຘວ ຕໍ ນຣເກ ປາຕຍິຕ຺ວາ, ຫນ຺ຕ຺ວານ ຕໍ ຫທຍມານຍິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຘີຕຸກາໂມຕິ ຘີຕຣໍ ກາເມມິ ປຕ຺ເຖມິ, ຘີຕຸ ອຕ຺ຖາຍ ວິຈຣາມິ. ຎາຕິຠໂຕຫມສ຺ມີຕິ ຕສ຺ມາ ຕສ຺ສ ຎາຕິຠຕໂກ ນາມ ອຫໍ ອມ຺ຫິ. ຕນ຺ຕິ ຕໍ ນາຄກຎ຺ຎໍ. ຍາຈມານນ຺ຕິ ຍາຈນ຺ຕໍ ມໍ. ຍຖາ ມນ຺ຕິ ຍສ຺ມາ ມໍ. ອຎ຺ຎິໍສູຕິ ຊານິໍສຸ. ສຸກາມນີຕນ຺ຕິ ສຸຏ຺ຐຸ ເອສ ກາເມນ ນີໂຕຕິ ສຸກາມນີໂຕ, ຕໍ ສຸກາມນີຕໍ. ຕສ຺ມາ ສສຸໂຣ ‘ທຊ຺ເຊມຸ ໂຂ ເຕ’’ຕິອາທິມໂວຈ. ຕຕ຺ຖ ທຊ຺ເຊມູຕິ ທເທຍ຺ຍາມ. ສຸຕນຸນ຺ຕິ ສຸນ຺ທຣສຣີຣໍ. ອິຘ ມາຫເຣສີຕິ ອິຘ ນາຄຠວເນ ຘມ຺ເມນ ລທ຺ຘາ ອາຫເຣຍ຺ຍາສີຕິ.

ຕສ຺ສ ຕໍ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ວິມລາຍ ມມ ຫທເຍນ ກິຈ຺ຈໍ ນຕ຺ຖິ, ວຣຸຓນາຄຣາເຊນ ມມ ຘມ຺ມກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ມຓິນາ ມໍ ປູເຊຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ຄເຕນ ມມ ຘມ຺ມກຖິກຠາໂວ ວຓ຺ຓິໂຕ ຠວິສ຺ສຕິ, ຕໂຕ ວິມລາຍ ມມ ຘມ຺ມກຖາຍ ໂທຫໂຬ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ຠວິສ຺ສຕິ, ວຣຸເຓນ ທຸຄ຺ຄຫິຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ອາຓຕ຺ໂຕ ຠວິສ຺ສຕິ, ສ຺ວາຍໍ ອຕ຺ຕນາ ທຸຄ຺ຄຫິເຕນ ມໍ ມາເຣຕຸໍ ເອວຣູປໍ ທຸກ຺ຂໍ ປາເປສິ, ມມ ປຓ຺ຑິຕຠາໂວ ຐານຸປ຺ປຕ຺ຕິກາຣຓຈິນ຺ຕນສມຕ຺ຖຕາ ອິມສ຺ມິໍ ມໍ ມາເຣນ຺ເຕ ກິໍ ກຣິສ຺ສຕິ, ຫນ຺ທາຫໍ ສຎ຺ຎາເປສ຺ສາມິ ນ’’ນ຺ຕິ. ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຈ ປນ ‘‘ມາຓວ, ສາຘຸນຣຘມ຺ມໍ ນາມ ຊານາມິ, ຍາວາຫໍ ນ ມຣາມິ, ຕາວ ມໍ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ສາຘຸນຣຘມ຺ມໍ ນາມ ສຸໂຓຫິ, ປຈ຺ຉາ ຍໍ ອິຈ຺ຉສິ, ຕໍ ກເຣຍ຺ຍາສີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ສາຘຸນຣຘມ຺ມໍ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຊີວິຕໍ ອາຫຣາເປນ຺ໂຕ ໂສ ອໂຘສິໂຣ ໂອລມ຺ພນ຺ໂຕວ ຄາຖມາຫ –

໑໕໖໑.

‘‘ຂິປ຺ປໍ ມມໍ ອຸທ຺ຘຣ ກາຕິຍານ, ຫທເຍນ ເມ ຍທິ ເຕ ອຕ຺ຖິ ກິຈ຺ຈໍ;

ເຍ ເກຈິເມ ສາຘຸນຣສ຺ສ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພວ ເຕ ປາຕຸກໂຣມິ ອຊ຺ຊາ’’ຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ‘‘ອຍໍ ປຓ຺ຑິເຕນ ເທວມນຸສ຺ສານໍ ອກຖິຕປຸພ຺ໂພ ຘມ຺ໂມ ຠວິສ຺ສຕິ, ຂິປ຺ປເມວ ນໍ ອຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ສາຘຸນຣຘມ຺ມໍ ສຸຓິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ປພ຺ພຕມຸທ຺ຘນິ ນິສີທາເປສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໕໖໒.

‘‘ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ ກຸຣູນໍ ກຕ຺ຕຸເສຏ຺ຐໍ, ນຄມຸທ຺ຘນິ ຂິປ຺ປໍ ປຕິຏ຺ຐເປຕ຺ວາ;

ອສ຺ສຕ຺ຖມາສີນໍ ສເມກ຺ຂິຍານ, ປຣິປຸຈ຺ຉິ ກຕ຺ຕາຣມໂນມປຎ຺ຎໍ.

໑໕໖໓.

‘‘ສມຸທ຺ຘໂຏ ເມສິ ຕຸວໍ ປປາຕາ, ຫທເຍນ ເຕ ອຊ຺ຊ ມມຕ຺ຖິ ກິຈ຺ຈໍ;

ເຍ ເກຈິເມ ສາຘຸນຣສ຺ສ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພວ ເມ ປາຕຸກໂຣຫິ ອຊ຺ຊາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອສ຺ສຕ຺ຖມາສີນນ຺ຕິ ລທ຺ຘສ຺ສາສໍ ຫຸຕ຺ວາ ນິສິນ຺ນໍ. ສເມກ຺ຂິຍານາຕິ ທິສ຺ວາ. ສາຘຸນຣສ຺ສ ຘມ຺ມາຕິ ນຣສ຺ສ ສາຘຸຘມ຺ມາ, ສຸນ຺ທຣຘມ຺ມາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໕໖໔.

‘‘ສມຸທ຺ຘໂຏ ຕ຺ຍສ຺ມິ ອຫໍ ປປາຕາ, ຫທເຍນ ເມ ຍທິ ເຕ ອຕ຺ຖິ ກິຈ຺ຈໍ;

ເຍ ເກຈິເມ ສາຘຸນຣສ຺ສ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພວ ເຕ ປາຕຸກໂຣມິ ອຊ຺ຊາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕ຺ຍສ຺ມີຕິ ຕຍາ ອສ຺ມິ.

ອຖ ນໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ກິລິຏ຺ຐຄຕ຺ໂຕມ຺ຫິ, ນ຺ຫາຍາມິ ຕາວາ’’ຕິ ອາຫ. ຍກ຺ໂຂປິ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ນ຺ຫາໂນທກໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ນ຺ຫາຕກາເລ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ທິພ຺ພທຸສ຺ສຄນ຺ຘມາລາທີນິ ທຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕປ຺ປຏິຍຕ຺ຕກາເລ ທິພ຺ພໂຠຊນໍ ອທາສິ. ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຠຸຕ຺ຕໂຠຊໂນ ກາຬາຄິຣິມຕ຺ຖກໍ ອລງ຺ກາຣາເປຕ຺ວາ ອາສນໍ ປຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕຘມ຺ມາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ພຸທ຺ຘລີລາຍ ສາຘຸນຣຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໕໖໕.

‘‘ຍາຕານຸຍາຍີ ຈ ຠວາຫິ ມາຓວ, ອລ຺ລຎ຺ຈ ປາຓິໍ ປຣິວຊ຺ຊຍສ຺ສຸ;

ມາ ຈສ຺ສຸ ມິຕ຺ເຕສຸ ກທາຈິ ທຸພ຺ຠີ, ມາ ຈ ວສໍ ອສຕີນໍ ນິຄຈ຺ເຉ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອລ຺ລຎ຺ຈ ປາຓິໍ ປຣິວຊ຺ຊຍສ຺ສູຕິ ອລ຺ລໍ ຕິນ຺ຕໍ ປາຓິໍ ມາ ທຫິ ມາ ຌາເປຫິ.

ຍກ຺ໂຂ ສໍຂິຕ຺ເຕນ ຠາສິເຕ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສາຘຸນຣຘມ຺ເມ ພຸຊ຺ຌິຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ວິຕ຺ຖາເຣນ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໕໖໖.

‘‘ກຖໍ ນຸ ຍາຕໍ ອນຸຍາຍິ ໂຫຕິ, ອລ຺ລຎ຺ຈ ປາຓິໍ ທຫເຕ ກຖໍ ໂສ;

ອສຕີ ຈ ກາ ໂກ ປນ ມິຕ຺ຕທຸພ຺ໂຠ, ອກ຺ຂາຫິ ເມ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ເອຕມຕ຺ຖ’’ນ຺ຕິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕປິສ຺ສ ກເຖສິ –

໑໕໖໗.

‘‘ອສນ຺ຖຸຕໍ ໂນປິ ຈ ທິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ, ໂຍ ອາສເນນາປິ ນິມນ຺ຕເຍຍ຺ຍ;

ຕສ຺ເສວ ອຕ຺ຖໍ ປຸຣິໂສ ກເຣຍ຺ຍ, ຍາຕານຸຍາຍີຕິ ຕມາຫຸ ປຓ຺ຑິຕາ.

໑໕໖໘.

‘‘ຍສ຺ເສກຣຕ຺ຕມ຺ປິ ຆເຣ ວເສຍ຺ຍ, ຍຕ຺ຖນ຺ນປານໍ ປຸຣິໂສ ລເຠຍ຺ຍ;

ນ ຕສ຺ສ ປາປໍ ມນສາປິ ຈິນ຺ຕເຍ, ອທຸພ຺ຠປາຓິໍ ທຫເຕ ມິຕ຺ຕທຸພ຺ໂຠ.

໑໕໖໙.

‘‘ຍສ຺ສ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ຉາຍາຍ, ນິສີເທຍ຺ຍ ສເຍຍ຺ຍ ວາ;

ນ ຕສ຺ສ ສາຂໍ ຠຎ຺ເຊຍ຺ຍ, ມິຕ຺ຕທຸພ຺ໂຠ ຫິ ປາປໂກ.

໑໕໗໐.

‘‘ປຸຓ຺ຓມ຺ປິ ເຈມໍ ປຖວິໍ ຘເນນ, ທຊ຺ຊິຕ຺ຖິຍາ ປຸຣິໂສ ສມ຺ມຕາຍ;

ລທ຺ຘາ ຂຓໍ ອຕິມຎ຺ເຎຍ຺ຍ ຕມ຺ປິ, ຕາສໍ ວສໍ ອສຕີນໍ ນ ຄຈ຺ເຉ.

໑໕໗໑.

‘‘ເອວໍ ໂຂ ຍາຕໍ ອນຸຍາຍິ ໂຫຕິ,

ອລ຺ລຎ຺ຈ ປາຓິໍ ທຫເຕ ປຸເນວໍ;

ອສຕີ ຈ ສາ ໂສ ປນ ມິຕ຺ຕທຸພ຺ໂຠ,

ໂສ ຘມ຺ມິໂກ ໂຫຫິ ຊຫສ຺ສຸ ອຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອສນ຺ຖຸຕນ຺ຕິ ເອກາຫທ຺ວີຫມ຺ປິ ເອກໂຕ ອວຸຕ຺ຖປຸພ຺ພໍ. ໂຍ ອາສເນນາປີຕິ ໂຍ ເອວຣູປໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ອາສນມຕ຺ເຕນປິ ນິມນ຺ຕເຍຍ຺ຍ, ປເຄວ ອນ຺ນປານາທີຫິ. ຕສ຺ເສວາຕິ ຕສ຺ສ ປຸພ຺ພກາຣິສ຺ສ ອຕ຺ຖໍ ປຸຣິໂສ ກໂຣເຕວ. ຍາຕານຸຍາຍີຕິ ປຸພ຺ພກາຣິຕາຍ ຍາຕສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອນຸຍາຍີ. ປຐມໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ຫິ ຍາຍີ ນາມ, ປຈ຺ຉາ ກໂຣນ຺ໂຕ ອນຸຍາຍີ ນາມາຕິ ເອວໍ ປຓ຺ຑິຕາ ກເຖນ຺ຕິ. ອຍໍ ເທວຣາຊ, ປຐໂມ ສາຘຸນຣຘມ຺ໂມ. ອທຸພ຺ຠປາຓິນ຺ຕິ ອທຸພ຺ຠກໍ ອຕ຺ຕໂນ ຠຸຎ຺ຊນຫຕ຺ຖເມວ ທຫນ຺ໂຕ ຫິ ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠີ ນາມ ໂຫຕິ. ອິຕິ ອລ຺ລຫຕ຺ຖສ຺ສ ອຊ຺ຌາປນໍ ນາມ ອຍໍ ທຸຕິໂຍ ສາຘຸນຣຘມ຺ໂມ. ນ ຕສ຺ສາຕິ ຕສ຺ສ ສາຂໍ ວາ ປຕ຺ຕໍ ວາ ນ ຠຎ຺ເຊຍ຺ຍ. ກິໍກາຣຓາ? ມິຕ຺ຕທຸພ຺ໂຠ ຫິ ປາປໂກ. ອິຕິ ປຣິຠຸຕ຺ຕຈ຺ຉາຍສ຺ສ ອເຈຕນສ຺ສ ຣຸກ຺ຂສ຺ສປິ ປາປໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠີ ນາມ ໂຫຕິ, ກິມງ຺ຄໍ ປນ ມນຸສ຺ສຠູຕສ຺ສາຕິ. ເອວໍ ມິຕ຺ເຕສຸ ອທຸພ຺ຠນໍ ນາມ ອຍໍ ຕຕິໂຍ ສາຘຸນຣຘມ຺ໂມ. ທຊ຺ຊິຕ຺ຖິຍາຕິ ທເທຍ຺ຍ ອິຕ຺ຖິຍາ. ສມ຺ມຕາຍາຕິ ‘‘ອຫເມວ ຕສ຺ສາ ປິໂຍ, ນ ອຎ຺ໂຎ, ມຎ຺ເຎວ ສາ ອິຈ຺ຉຕີ’’ຕິ ເອວໍ ສຸຏ຺ຐຸ ມຕາຍ. ລທ຺ຘາ ຂຓນ຺ຕິ ອຕິຈາຣສ຺ສ ໂອກາສໍ ລຠິຕ຺ວາ. ອສຕີນນ຺ຕິ ອສທ຺ຘມ຺ມສມນ຺ນາຄຕານໍ ອິຕ຺ຖີນໍ. ອິຕິ ມາຕຸຄາມໍ ນິສ຺ສາຍ ປາປສ຺ສ ອກຣຓໍ ນາມ ອຍໍ ຈຕຸຕ຺ໂຖ ສາຘຸນຣຘມ຺ໂມ. ໂສ ຘມ຺ມິໂກ ໂຫຫີຕິ ເທວຣາຊ, ໂສ ຕ຺ວໍ ອິເມຫິ ຈຕູຫິ ສາຘຸນຣຘມ຺ເມຫິ ຍຸຕ຺ໂຕ ໂຫຫີຕິ.

ເອວໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຍກ຺ຂສ຺ສ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສາຘຸນຣຘມ຺ເມ ພຸທ຺ຘລີລາຍ ກເຖສິ.

ສາຘຸນຣຘມ຺ມກຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ກາຬາຄິຣິກຓ຺ຑໍ

ເຕ ຘມ຺ເມ ສຸຓນ຺ໂຕເຍວ ປຸຓ຺ຓໂກ ສລ຺ລກ຺ເຂສິ ‘‘ຈຕູສຸປິ ຐາເນສຸ ປຓ຺ຑິໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ຊີວິຕເມວ ຍາຈຕິ, ອຍໍ ໂຂ ມຍ຺ຫໍ ປຸພ຺ເພ ອສນ຺ຖຸຕສ຺ເສວ ສກ຺ກາຣມກາສິ, ອຫມສ຺ສ ນິເວສເນ ຕີຫໍ ມຫນ຺ຕໍ ຍສໍ ອນຸຠວນ຺ໂຕ ວສິໍ, ອຫຎ຺ຈິມໍ ປາປກມ຺ມໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ມາຕຸຄາມໍ ນິສ຺ສາຍ ກໂຣມິ, ສພ຺ພຖາປິ ອຫເມວ ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠີ. ສເຈ ປຓ຺ຑິຕໍ ອປຣຊ຺ຌາມິ, ນ ສາຘຸນຣຘມ຺ເມ ວຕ຺ຕິສ຺ສາມິ ນາມ, ຕສ຺ມາ ກິໍ ເມ ນາຄມາຓວິກາຍ, ອິນ຺ທປຕ຺ຖນຄຣວາສີນໍ ອສ຺ສຸມຸຂານິ ຫາເສນ຺ໂຕ ອິມໍ ເວເຄນ ຕຕ຺ຖ ເນຕ຺ວາ ຘມ຺ມສຠາຍໍ ໂອຕາເຣສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໕໗໒.

‘‘ອວສິໍ ອຫໍ ຕຸຍ຺ຫ ຕີຫໍ ອຄາເຣ, ອນ຺ເນນ ປາເນນ ອຸປຏ຺ຐິໂຕສ຺ມິ;

ມິຕ຺ໂຕ ມມາສີ ວິສຊ຺ຊາມຫໍ ຕໍ, ກາມໍ ຆຣໍ ອຸຕ຺ຕມປຎ຺ຎ ຄຈ຺ຉ.

໑໕໗໓.

ອປິ ຫາຍຕຸ ນາຄກຸລາ ອຕ຺ໂຖ, ອລມ຺ປິ ເມ ນາຄກຎ຺ຎາຍ ໂຫຕຸ;

ໂສ ຕ຺ວໍ ສເກເນວ ສຸຠາສິເຕນ, ມຸຕ຺ໂຕສິ ເມ ອຊ຺ຊ ວຘາຍ ປຎ຺ຎາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸປຏ຺ຐິໂຕສ຺ມີຕິ ຕຍາ ອຸປຏ຺ຐິໂຕສ຺ມິ. ວິສຊ຺ຊາມຫໍ ຕນ຺ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ເຊມິ ອຫໍ ຕໍ. ກາມນ຺ຕິ ເອກໍເສນ. ວຘາຍາຕິ ວຘໂຕ. ປຎ຺ຎາຕິ ປຎ຺ຎວນ຺ຕ.

ອຖ ນໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ມາຓວ, ຕ຺ວໍ ຕາວ ມໍ ອຕ຺ຕໂນ ຆຣໍ ມາ ເປເສຫິ, ນາຄຠວນເມວ ມໍ ເນຫີ’’ຕິ ວທນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໕໗໔.

‘‘ຫນ຺ທ ຕຸວໍ ຍກ຺ຂ ມມມ຺ປິ ເນຫິ, ສສຸຣໍ ເຕ ອຕ຺ຖໍ ມຍິ ຈຣສ຺ສຸ;

ມຍຎ຺ຈ ນາຄາຘິປຕິໍ ວິມານໍ, ທກ຺ເຂມຸ ນາຄສ຺ສ ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ພ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຫນ຺ທາຕິ ວວສ຺ສຄ຺ຄຕ຺ເຖ ນິປາໂຕ. ສສຸຣໍ ເຕ ອຕ຺ຖໍ ມຍິ ຈຣສ຺ສູຕິ ຕວ ສສຸຣສ຺ສ ສນ຺ຕກໍ ອຕ຺ຖໍ ມຍິ ຈຣ ມາ ນາເສຫິ. ນາຄາຘິປຕິໍ ວິມານນ຺ຕິ ອຫມ຺ປິ ນາຄາຘິປຕິຎ຺ຈ ວິມານຎ຺ຈສ຺ສ ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍໍ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ອາຫ –

໑໕໗໕.

‘‘ຍໍ ເວ ນຣສ຺ສ ອຫິຕາຍ ອສ຺ສ, ນ ຕໍ ປຎ຺ໂຎ ອຣຫຕິ ທສ຺ສນາຍ;

ອຖ ເກນ ວຓ຺ເຓນ ອມິຕ຺ຕຄາມໍ, ຕຸວມິຈ຺ຉສິ ອຸຕ຺ຕມປຎ຺ຎ ຄນ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອມິຕ຺ຕຄາມນ຺ຕິ ອມິຕ຺ຕສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານໍ, ອມິຕ຺ຕສມາຄມນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອຖ ນໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໕໗໖.

‘‘ອທ຺ຘາ ປຊານາມິ ອຫມ຺ປິ ເອຕໍ, ນ ຕໍ ປຎ຺ໂຎ ອຣຫຕິ ທສ຺ສນາຍ;

ປາປຎ຺ຈ ເມ ນຕ຺ຖິ ກຕໍ ກຸຫິຎ຺ຈິ, ຕສ຺ມາ ນ ສງ຺ເກ ມຣຓາຄມາຍາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມຣຓາຄມາຍາຕິ ມຣຓສ຺ສ ອາຄມາຍ.

ອປິຈ, ເທວຣາຊ, ຕາທິໂສ ຍກ຺ໂຂ ກກ຺ຂໂຬ ມຍາ ຘມ຺ມກຖາຍ ປໂລເຠຕ຺ວາ ມຸທຸກໂຕ, ອິທາເນວ ມໍ ‘‘ອລໍ ເມ ນາຄມາຓວິກາຍ, ອຕ຺ຕໂນ ຆຣໍ ຍາຫີ’’ຕິ ວເທສິ, ນາຄຣາຊສ຺ສ ມຸທຸກຣຓໍ ມມ ຠາໂຣ, ເນຫິເຍວ ມໍ ຕຕ຺ຖາຕິ. ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ຕຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໕໗໗.

‘‘ຫນ຺ທ ຈ ຐານໍ ອຕຸລານຸຠາວໍ, ມຍາ ສຫ ທກ຺ຂສິ ເອຫິ ກຕ຺ເຕ;

ຍຕ຺ຖຈ຺ຉຕິ ນຈ຺ຈຄີເຕຫິ ນາໂຄ, ຣາຊາ ຍຖາ ເວສ຺ສວໂຓ ນຬິຎ຺ຎໍ.

໑໕໗໘.

‘‘ນໍ ນາຄກຎ຺ຎາ ຈຣິຕໍ ຄເຓນ, ນິກີຬິຕໍ ນິຈ຺ຈມໂຫ ຈ ຣຕ຺ຕິໍ;

ປຫູຕມາລ຺ຍໍ ພຫຸປຸປ຺ຜຉນ຺ນໍ, ໂອຠາສຕີ ວິຊ຺ຊຸຣິວນ຺ຕລິກ຺ເຂ.

໑໕໗໙.

‘‘ອນ຺ເນນ ປາເນນ ອຸເປຕຣູປໍ, ນຈ຺ເຈຫິ ຄີເຕຫິ ຈ ວາທິເຕຫິ;

ປຣິປູຣໍ ກຎ຺ຎາຫິ ອລງ຺ກຕາຫິ, ອຸປໂສຠຕິ ວຕ຺ຖປິລນ຺ຘເນນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຫນ຺ທ ຈາຕິ ນິປາຕມຕ຺ຕເມວ. ຐານນ຺ຕິ ນາຄຣາຊສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານໍ. ນຬິຎ຺ຎນ຺ຕິ ນຬິນິຍໍ ນາມ ຣາຊຘານິຍໍ. ຈຣິຕໍ ຄເຓນາຕິ ຕໍ ນາຄກຎ຺ຎານໍ ຄເຓນ ຈຣິຕໍ. ນິກີຬິຕນ຺ຕິ ນິຈ຺ຈໍ ອໂຫ ຈ ຣຕ຺ຕິຎ຺ຈ ນາຄກຎ຺ຎາຫິ ກີຬິຕານຸກີຬິຕໍ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ມຫາສຕ຺ຕໍ ອສ຺ສປິຏ຺ຐໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ເນສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໕໘໐.

‘‘ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ ກຸຣູນໍ ກຕ຺ຕຸເສຏ຺ຐໍ, ນິສີທຍີ ປຈ຺ຉໂຕ ອາສນສ຺ມິໍ;

ອາທາຍ ກຕ຺ຕາຣມໂນມປຎ຺ຎໍ, ອຸປານຍີ ຠວນໍ ນາຄຣຎ຺ໂຎ.

໑໕໘໑.

‘‘ປຕ຺ວານ ຐານໍ ອຕຸລານຸຠາວໍ, ອຏ຺ຐາສິ ກຕ຺ຕາ ປຈ຺ຉໂຕ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສ;

ສາມຄ຺ຄິເປກ຺ຂມາໂນ ນາຄຣາຊາ, ປຸພ຺ເພວ ຊາມາຕຣມຊ຺ຌຠາສຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ໂສ ເອວໍ ນາຄຠວນໍ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ປຓ຺ຑິຕໍ ອຕ຺ຕໂນ ອາຊຎ຺ຎໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ນາຄຠວນໍ ເນສິ. ຐານນ຺ຕິ ນາຄຣາຊສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານໍ. ປຈ຺ຉໂຕ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສາຕິ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສ ກິຣ ເອຕທໂຫສິ ‘‘ສເຈ ນາຄຣາຊາ ປຓ຺ຑິຕໍ ທິສ຺ວາ ມຸທຸຈິຕ຺ໂຕ ຠວິສ຺ສຕິ, ອິຈ຺ເຈຕໍ ກຸສລໍ. ໂນ ເຈ, ຕສ຺ສ ຕໍ ອປສ຺ສນ຺ຕສ຺ເສວ ສິນ຺ຘວໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ອາທາຍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອຖ ນໍ ປຈ຺ຉໂຕ ຐເປສິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ປຈ຺ຉໂຕ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສາ’’ຕິ. ສາມຄ຺ຄິເປກ຺ຂມາໂນຕິ ສາມຄ຺ຄິໍ ອເປກ຺ຂມາໂນ. ‘‘ສາມໍ ອເປກ຺ຂີ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ອຕ຺ຕໂນ ຊາມາຕຣໍ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ປຐມຕຣໍ ສຍເມວ ອຊ຺ຌຠາສຖາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ນາຄຣາຊາ ອາຫ –

໑໕໘໒.

‘‘ຍນ຺ນຸ ຕຸວໍ ອຄມາ ມຈ຺ຈໂລກໍ, ອນ຺ເວສມາໂນ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑິຕສ຺ສ;

ກຈ຺ຈິ ສມິທ຺ເຘນ ອິຘານຸປຕ຺ໂຕ, ອາທາຍ ກຕ຺ຕາຣມໂນມປຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກຈ຺ຈິ ສມິທ຺ເຘນາຕິ ກຈ຺ຈິ ເຕ ມໂນຣເຖນ ສມິທ຺ເຘນ ນິປ຺ຜນ຺ເນນ ອິຘາຄໂຕສີຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ.

ປຸຓ຺ຓໂກ ອາຫ –

໑໕໘໓.

‘‘ອຍຎ຺ຫິ ໂສ ອາຄໂຕ ຍໍ ຕ຺ວມິຈ຺ຉສິ, ຘມ຺ເມນ ລທ຺ໂຘ ມມ ຘມ຺ມປາໂລ;

ຕໍ ປສ຺ສຖ ສມ຺ມຸຂາ ຠາສມານໍ, ສຸໂຂ ຫເວ ສປ຺ປຸຣິເສຫິ ສງ຺ຄໂມ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍໍ ຕ຺ວມິຈ຺ຉສີຕິ ຍໍ ຕ຺ວໍ ອິຈ຺ຉສິ. ‘‘ຍນ຺ຕຸ ມິຈ຺ຉສີ’’ຕິປິ ປາໂຐ. ສມ຺ມຸຂາ ຠາສມານນ຺ຕິ ຕໍ ໂລກສກ຺ກຕໍ ຘມ຺ມປາລໍ ອິທານິ ມຘຸເຣນ ສເຣນ ຘມ຺ມໍ ຠາສມານໍ ສມ຺ມຸຂາວ ປສ຺ສຖ, ສປ຺ປຸຣິເສຫິ ເອກຏ຺ຐາເນ ສມາຄໂມ ຫິ ນາມ ສຸໂຂ ໂຫຕີຕິ.

ກາຬາຄິຣິກຓ຺ຑໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ຕໂຕ ນາຄຣາຊາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໕໘໔.

‘‘ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ ທິສ຺ວານ, ມຈ຺ໂຈ ມຈ຺ຈຸຠຍຏ຺ຏິໂຕ;

ພ຺ຍມ຺ຫິໂຕ ນາຠິວາເທສິ, ນຍິທໍ ປຎ຺ຎວຕາມິວາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ພ຺ຍມ຺ຫິໂຕຕິ ຠີໂຕ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ປຓ຺ຑິຕ, ຕ຺ວໍ ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ ນາຄຠວນໍ ທິສ຺ວາ ມຣຓຠເຍນ ອຏ຺ຏິໂຕ ຠີໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ຍໍ ມໍ ນາຠິວາເທສິ, ອິທໍ ກາຣຓໍ ປຎ຺ຎວນ຺ຕານໍ ນ ໂຫຕີຕິ.

ເອວໍ ວນ຺ທນໍ ປຈ຺ຈາສີສນ຺ຕໍ ນາຄຣາຊານໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ນ ຕ຺ວໍ ມຍາ ວນ຺ທິຕພ຺ໂພ’’ຕິ ອວຕ຺ວາວ ອຕ຺ຕໂນ ຎາຓວນ຺ຕຕາຍ ອຸປາຍໂກສລ຺ເລນ ‘‘ອຫໍ ວຊ຺ຌປ຺ປຕ຺ຕຠາເວນ ນໍ ຕໍ ວນ຺ທາມີ’’ຕິ ວທນ຺ໂຕ ຄາຖາທ຺ວຍມາຫ –

໑໕໘໕.

‘‘ນ ຈມ຺ຫິ ພ຺ຍມ຺ຫິໂຕ ນາຄ, ນ ຈ ມຈ຺ຈຸຠຍຏ຺ຏິໂຕ;

ນ ວຊ຺ໂຌ ອຠິວາເທຍ຺ຍ, ວຊ຺ຌໍ ວາ ນາຠິວາທເຍ.

໑໕໘໖.

‘‘ກຖໍ ໂນ ອຠິວາເທຍ຺ຍ, ອຠິວາທາປເຍຖ ເວ;

ຍໍ ນໂຣ ຫນ຺ຕຸມິຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ຕໍ ກມ຺ມໍ ນຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ເນວາຫໍ, ນາຄຣາຊ, ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ ນາຄຠວນໍ ທິສ຺ວາ ຠີໂຕ, ນ ມຣຓຠຍຏ຺ຏິໂຕ. ມາທິສສ຺ສ ຫິ ມຣຓຠຍໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ວຊ຺ໂຌ ປນ ອຠິວາເທຕຸໍ, ວຊ຺ຌໍ ວາ ອວຊ຺ໂຌປິ ອຠິວາທາເປຕຸໍ ນ ລຠຕິ. ຍຎ຺ຫິ ນໂຣ ຫນ຺ຕຸມິຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ໂສ ຕໍ ກຖໍ ນຸ ອຠິວາເທຍ຺ຍ, ກຖໍ ວາ ເຕນ ອຕ຺ຕານໍ ອຠິວາທາປເຍຖ ເວ. ຕສ຺ສ ຫິ ຕໍ ກມ຺ມໍ ນ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ຕ຺ວຎ຺ຈ ກິຣ ມໍ ມາຣາເປຕຸໍ ອິມໍ ອາຓາເປສິ, ກຖາຫໍ ຕໍ ວນ຺ທາຘີຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ນາຄຣາຊາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ຖຸຕິໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ທ຺ເວ ຄາຖາ ອຠາສິ –

໑໕໘໗.

‘‘ເອວເມຕໍ ຍຖາ ພ຺ຣູສິ, ສຈ຺ຈໍ ຠາສສິ ປຓ຺ຑິຕ;

ນ ວຊ຺ໂຌ ອຠິວາເທຍ຺ຍ, ວຊ຺ຌໍ ວາ ນາຠິວາທເຍ.

໑໕໘໘.

ກຖໍ ໂນ ອຠິວາເທຍ຺ຍ, ອຠິວາທາປເຍຖ ເວ;

ຍໍ ນໂຣ ຫນ຺ຕຸມິຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ຕໍ ກມ຺ມໍ ນຸປປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ອິທານິ ມຫາສຕ຺ໂຕ ນາຄຣາເຊນ ສທ຺ຘິໍ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໕໘໙.

‘‘ອສສ຺ສຕໍ ສສ຺ສຕໍ ນຸ ຕວຍິທໍ, ອິທ຺ຘີ ຊຸຕີ ພລວີຣິຍູປປຕ຺ຕິ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ນາຄຣາເຊຕມຕ຺ຖໍ, ກຖໍ ນຸ ເຕ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານໍ.

໑໕໙໐.

‘‘ອຘິຈ຺ຈລທ຺ຘໍ ປຣິຓາມຊໍ ເຕ, ສຍໍກຕໍ ອຸທາຫຸ ເທເວຫິ ທິນ຺ນໍ;

ອກ຺ຂາຫິ ເມ ນາຄຣາເຊຕມຕ຺ຖໍ, ຍເຖວ ເຕ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕວຍິທນ຺ຕິ ອິທໍ ຕວ ຍສຊາຕໍ, ວິມານໍ ວາ ອສສ຺ສຕໍ ສສ຺ສຕສທິສໍ, ‘‘ມາ ໂຂ ຍສໍ ນິສ຺ສາຍ ປາປມກາສີ’’ຕິ ອິມິນາ ປເທນ ອຕ຺ຕໂນ ຊີວິຕໍ ຍາຈຕິ. ອິທ຺ຘີຕິ ນາຄອິທ຺ຘິ ຈ ນາຄຊຸຕິ ຈ ກາຍພລຎ຺ຈ ເຈຕສິກວີຣິຍຎ຺ຈ ນາຄຠວເນ ອຸປປຕ຺ຕິ ຈ ຍຎ຺ຈ ເຕ ອິທໍ ວິມານໍ, ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ນາຄຣາຊ, ເອຕມຕ຺ຖໍ, ກຖໍ ນຸ ເຕ ອິທໍ ສພ຺ພໍ ລທ຺ຘນ຺ຕິ. ອຘິຈ຺ຈລທ຺ຘນ຺ຕິ ກິໍ ນຸ ຕຍາ ອິທໍ ວິມານໍ ເອວໍ ສມ຺ປນ຺ນໍ ອຘິຈ຺ຈ ອກາຣເຓນ ລທ຺ຘໍ, ອຸທາຫຸ ອຸຕຸປຣິຓາມຊໍ ເຕ ອິທໍ, ອຸທາຫຸ ສຍໍ ສຫຕ຺ເຖເນວ ກຕໍ, ອຸທາຫຸ ເທເວຫິ ເຕ ທິນ຺ນໍ, ຍເຖວ ເຕ ອິທໍ ລທ຺ຘໍ, ເອຕໍ ເມ ອຕ຺ຖໍ ອກ຺ຂາຫີຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ນາຄຣາຊາ ອາຫ –

໑໕໙໑.

‘‘ນາຘິຈ຺ຈລທ຺ຘໍ ນ ປຣິຓາມຊໍ ເມ, ນ ສຍໍກຕໍ ນາປິ ເທເວຫິ ທິນ຺ນໍ;

ສເກຫິ ກມ຺ເມຫິ ອປາປເກຫິ, ປຸຎ຺ເຎຫິ ເມ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອປາປເກຫີຕິ ອລາມເກຫິ.

ຕໂຕ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໕໙໒.

‘‘ກິໍ ເຕ ວຕໍ ກິໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກິສ຺ສ ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;

ອິທ຺ຘີ ຊຸຕີ ພລວີຣິຍູປປຕ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ເຕ ນາຄ ມຫາວິມານ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກິໍ ເຕ ວຕນ຺ຕິ ນາຄຣາຊ, ປຸຣິມຠເວ ຕວ ກິໍ ວຕໍ ອໂຫສິ, ໂກ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສ, ກຕຣສ຺ສ ສຸຈຣິຕສ຺ເສເວສ ອິທ຺ຘິອາທິໂກ ວິປາໂກຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ນາຄຣາຊາ ອາຫ –

໑໕໙໓.

‘‘ອຫຎ຺ຈ ຠຣິຍາ ຈ ມນຸສ຺ສໂລເກ, ສທ຺ຘາ ອຸໂຠ ທານປຕີ ອຫຸມ຺ຫາ;

ໂອປານຠູຕໍ ເມ ຆຣໍ ຕທາສິ, ສນ຺ຕປ຺ປິຕາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ.

໑໕໙໔.

‘‘ມາລຎ຺ຈ ຄນ຺ຘຎ຺ຈ ວິເລປນຎ຺ຈ, ປທີປິຍໍ ເສຍ຺ຍມຸປສ຺ສຍຎ຺ຈ;

ອຈ຺ຉາທນໍ ສາຍນມນ຺ນປານໍ, ສກ຺ກຈ຺ຈ ທານານິ ອທມ຺ຫ ຕຕ຺ຖ.

໑໕໙໕.

‘‘ຕໍ ເມ ວຕໍ ຕໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຕສ຺ສ ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;

ອິທ຺ຘີ ຊຸຕີ ພລວີຣິຍູປປຕ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ເມ ຘີຣ ມຫາວິມານ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມນຸສ຺ສໂລເກຕິ ອງ຺ຄຣຏ຺ເຐ ກາລຈມ຺ປານຄເຣ. ຕໍ ເມ ວຕນ຺ຕິ ຕໍ ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ທິນ຺ນທານເມວ ມຍ຺ຫໍ ວຕ຺ຕສມາທານຎ຺ຈ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍຎ຺ຈ ອໂຫສິ, ຕສ຺ເສວ ສຸຈຣິຕສ຺ສ ອຍໍ ອິທ຺ຘາທິໂກ ວິປາໂກຕິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໕໙໖.

‘‘ເອວໍ ເຈ ເຕ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານໍ, ຊານາສິ ປຸຎ຺ຎານໍ ຜລູປປຕ຺ຕິໍ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ຘມ຺ມໍ ຈຣ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ຍຖາ ວິມານໍ ປຸນ ມາວເສສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຊານາສີຕິ ສເຈ ຕຍາ ທານານຸຠາເວນ ຕໍ ລທ຺ຘໍ, ເອວໍ ສນ຺ເຕ ຊານາສິ ນາມ ປຸຎ຺ຎານໍ ຜລຎ຺ຈ ປຸຎ຺ຎຜເລນ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ອຸປປຕ຺ຕິຎ຺ຈ. ຕສ຺ມາ ຫີຕິ ຍສ຺ມາ ປຸຎ຺ເຎຫິ ຕຍາ ອິທໍ ລທ຺ຘໍ, ຕສ຺ມາ. ປຸນ ມາວເສສີຕິ ປຸນປິ ຍຖາ ອິມໍ ນາຄຠວນໍ ອຊ຺ຌາວສສິ, ເອວໍ ຘມ຺ມໍ ຈຣ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ນາຄຣາຊາ ອາຫ –

໑໕໙໗.

‘‘ນຍິຘ ສນ຺ຕິ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ, ເຍສນ຺ນປານານິ ທເທມຸ ກຕ຺ເຕ;

ອກ຺ຂາຫິ ເມ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ຍຖາ ວິມານໍ ປຸນ ມາວເສມາ’’ຕິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໕໙໘.

‘‘ໂຠຄີ ຫິ ເຕ ສນ຺ຕິ ອິຘູປປນ຺ນາ, ປຸຕ຺ຕາ ຈ ທາຣາ ອນຸຊີວິໂນ ຈ;

ເຕສຸ ຕຸວໍ ວຈສາ ກມ຺ມຸນາ ຈ, ອສມ຺ປທຸຏ຺ໂຐ ຈ ຠວາຫິ ນິຈ຺ຈໍ.

໑໕໙໙.

‘‘ເອວໍ ຕຸວໍ ນາຄ ອສມ຺ປໂທສໍ, ອນຸປາລຍ ວຈສາ ກມ຺ມຸນາ ຈ;

ຐຕ຺ວາ ອິຘ ຍາວຕາຍຸກໍ ວິມາເນ, ອຸທ຺ຘໍ ອິໂຕ ຄຈ຺ຉສິ ເທວໂລກ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂຠຄີຕິ ໂຠຄິໂນ, ນາຄາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຕສູຕິ ເຕສຸ ປຸຕ຺ຕທາຣາທີສຸ ໂຠຄີສຸ ວາຈາຍ ກມ຺ເມນ ຈ ນິຈ຺ຈໍ ອສມ຺ປທຸຏ຺ໂຐ ຠວ. ອນຸປາລຍາຕິ ເອວໍ ປຸຕ຺ຕາທີສຸ ເຈວ ເສສສຕ຺ເຕສຸ ຈ ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາຕໍ ອສມ຺ປໂທສໍ ອນຸຣກ຺ຂ. ອຸທ຺ຘໍ ອິໂຕຕິ ອິໂຕ ນາຄຠວນໂຕ ຈຸໂຕ ອຸປຣິເທວໂລກໍ ຄມິສ຺ສຕິ. ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຎ຺ຫິ ທານໂຕ ອຕິເຣກຕຣໍ ປຸຎ຺ຎນ຺ຕິ.

ຕໂຕ ນາຄຣາຊາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ຘມ຺ມກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ນ ສກ຺ກາ ປຓ຺ຑິເຕນ ພຫິ ປປຎ຺ຈໍ ກາຕຸໍ, ວິມລາຍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ສຸຠາສິຕໍ ສາເວຕ຺ວາ ໂທຫຬໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ເຠຕ຺ວາ ຘນຎ຺ຈຍຣາຊານໍ ຫາເສນ຺ໂຕ ປຓ຺ຑິຕໍ ເປເສຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຄາຖມາຫ –

໑໖໐໐.

‘‘ອທ຺ຘາ ຫິ ໂສ ໂສຈຕິ ຣາຊເສຏ຺ໂຐ, ຕຍາ ວິນາ ຍສ຺ສ ຕຸວໍ ສຊິພ຺ໂພ;

ທຸກ຺ຂູປນີໂຕປິ ຕຍາ ສເມຈ຺ຈ, ວິນ຺ເທຍ຺ຍ ໂປໂສ ສຸຂມາຕຸໂຣປີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຊິພ຺ໂພຕິ ສຊີໂວ ອມຈ຺ໂຈ. ສເມຈ຺ຈາຕິ ຕຍາ ສຫ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ. ອາຕຸໂຣປີຕິ ພາຬ຺ຫຄິລາໂນປິ ສມາໂນ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ນາຄຣາຊສ຺ສ ຖຸຕິໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອິຕຣໍ ຄາຖມາຫ –

໑໖໐໑.

‘‘ອທ຺ຘາ ສຕໍ ຠາສສິ ນາຄ ຘມ຺ມໍ, ອນຸຕ຺ຕຣໍ ອຕ຺ຖປທໍ ສຸຈິຓ຺ຓໍ;

ເອຕາທິສິຍາສຸ ຫິ ອາປທາສຸ, ປຎ຺ຎາຍເຕ ມາທິສານໍ ວິເສໂສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອທ຺ຘາ ສຕນ຺ຕິ ເອກໍເສນ ສນ຺ຕານໍ ປຓ຺ຑິຕານໍ ຘມ຺ມໍ ຠາສສິ. ອຕ຺ຖປທນ຺ຕິ ຫິຕໂກຏ຺ຐາສໍ. ເອຕາທິສິຍາສູຕິ ເອວຣູປາສຸ ອາປທາສຸ ເອຕາທິເສ ຠເຍ ອຸປຏ຺ຐິເຕ ມາທິສານໍ ປຎ຺ຎວນ຺ຕານໍ ວິເສໂສ ປຎ຺ຎາຍຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ນາຄຣາຊາ ອຕິເຣກຕຣໍ ຕຸຏ຺ໂຐ ຕເມວ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໖໐໒.

‘‘ອກ຺ຂາຫິ ໂນ ຕາຍໍ ມຸຘາ ນຸ ລທ຺ໂຘ, ອກ຺ເຂຫິ ໂນ ຕາຍໍ ອເຊສິ ຊູເຕ;

ຘມ຺ເມນ ລທ຺ໂຘ ອິຕິ ຕາຍມາຫ, ກຖໍ ນຸ ຕ຺ວໍ ຫຕ຺ຖມິມສ຺ສ ມາຄໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອກ຺ຂາຫິ ໂນຕິ ອາຈິກ຺ຂ ອມ຺ຫາກໍ. ຕາຍນ຺ຕິ ຕໍ ອຍໍ. ມຸຘາ ນຸ ລທ຺ໂຘຕິ ກິໍ ນຸ ໂຂ ມຸຘາ ອມູລເກເນວ ລຠິ, ອຸທາຫຸ ຊູເຕ ອເຊສິ. ອິຕິ ຕາຍມາຫາຕິ ອຍໍ ປຸຓ຺ຓໂກ ‘‘ຘມ຺ເມນ ເມ ປຓ຺ຑິໂຕ ລທ຺ໂຘ’’ຕິ ວທຕິ. ກຖໍ ນຸ ຕ຺ວໍ ຫຕ຺ຖມິມສ຺ສ ມາຄໂຕຕິ ຕ຺ວໍ ກຖໍ ອິມສ຺ສ ຫຕ຺ຖໍ ອາຄໂຕສິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໖໐໓.

‘‘ໂຍ ມິສ຺ສໂຣ ຕຕ຺ຖ ອໂຫສິ ຣາຊາ, ຕມາຍມກ຺ເຂຫິ ອເຊສິ ຊູເຕ;

ໂສ ມໍ ຊິໂຕ ຣາຊາ ອິມສ຺ສທາສິ, ຘມ຺ເມນ ລທ຺ໂຘສ຺ມິ ອສາຫເສນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂຍ ມິສ຺ສໂຣຕິ ໂຍ ມໍ ອິສ຺ສໂຣ. ອິມສ຺ສທາສີຕິ ອິມສ຺ສ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສ ອທາສິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ນາຄຣາຊາ ຕຸຏ຺ໂຐ ອໂຫສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໖໐໔.

‘‘ມໂຫຣໂຄ ອຕ຺ຕມໂນ ອຸທຄ຺ໂຄ, ສຸຕ຺ວານ ຘີຣສ຺ສ ສຸຠາສິຕານິ;

ຫຕ຺ເຖ ຄເຫຕ຺ວານ ອໂນມປຎ຺ຎໍ, ປາເວກ຺ຂິ ຠຣິຍາຍ ຕທາ ສກາເສ.

໑໖໐໕.

‘‘ເຍນ ຕ຺ວໍ ວິມເລ ປຓ຺ຑຸ, ເຍນ ຠຕ຺ຕໍ ນ ຣຸຈ຺ຈຕິ;

ນ ຈ ເມຕາທິໂສ ວຓ຺ໂຓ, ອຍເມໂສ ຕໂມນຸໂທ.

໑໖໐໖.

‘‘ຍສ຺ສ ເຕ ຫທເຍນຕ຺ໂຖ, ອາຄຕາຍໍ ປຠງ຺ກໂຣ;

ຕສ຺ສ ວາກ຺ຍໍ ນິສາເມຫິ, ທຸລ຺ລຠໍ ທສ຺ສນໍ ປຸນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປາເວກ຺ຂີຕິ ປວິຏ຺ໂຐ. ເຍນາຕິ ຠທ຺ເທ ວິມເລ, ເຍນ ກາຣເຓນ ຕ຺ວໍ ປຓ຺ຑຸ ເຈວ, ນ ຈ ເຕ ຠຕ຺ຕໍ ຣຸຈ຺ຈຕິ. ນ ຈ ເມຕາທິໂສ ວຓ຺ໂຓຕິ ປຖວິຕເລ ວາ ເທວໂລເກ ວາ ນ ຈ ຕາທິໂສ ວຓ຺ໂຓ ອຎ຺ຎສ຺ສ ກສ຺ສຈິ ອຕ຺ຖິ, ຍາທິໂສ ເອຕສ຺ສ ຄຸຓວຓ຺ໂຓ ປຕ຺ຖໂຏ. ອຍເມໂສ ຕໂມນຸໂທຕິ ຍໍ ນິສ຺ສາຍ ຕວ ໂທຫໂຬ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ, ອຍເມວ ໂສ ສພ຺ພໂລກສ຺ສ ຕໂມນຸໂທ. ປຸນາຕິ ປຸນ ເອຕສ຺ສ ທສ຺ສນໍ ນາມ ທຸລ຺ລຠນ຺ຕິ ວທຕິ.

ວິມລາປິ ຕໍ ທິສ຺ວາ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ອກາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໖໐໗.

‘‘ທິສ຺ວານ ຕໍ ວິມລາ ຠູຣິປຎ຺ຎໍ, ທສງ຺ຄຸລີ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ;

ຫຏ຺ເຐນ ຠາເວນ ປຕີຕຣູປາ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວິ ກຸຣູນໍ ກຕ຺ຕຸເສຏ຺ຐ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຫຏ຺ເຐນ ຠາເວນາຕິ ປຫຏ຺ເຐນ ຈິຕ຺ເຕນ. ປຕີຕຣູປາຕິ ໂສມນສ຺ສຊາຕາ.

ອິໂຕ ປຣໍ ວິມລາຍ ຈ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ຈ ວຈນປ຺ປຏິວຈນຄາຖາ –

໑໖໐໘.

‘‘ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ ທິສ຺ວານ, ມຈ຺ໂຈ ມຈ຺ຈຸຠຍຏ຺ຏິໂຕ;

ພ຺ຍມ຺ຫິໂຕ ນາຠິວາເທສິ, ນຍິທໍ ປຎ຺ຎວຕາມິວ.

໑໖໐໙.

‘‘ນ ຈມ຺ຫິ ພ຺ຍມ຺ຫິໂຕ ນາຄິ, ນ ຈ ມຈ຺ຈຸຠຍຏ຺ຏິໂຕ;

ນ ວຊ຺ໂຌ ອຠິວາເທຍ຺ຍ, ວຊ຺ຌໍ ວາ ນາຠິວາທເຍ.

໑໖໑໐.

‘‘ກຖໍ ໂນ ອຠິວາເທຍ຺ຍ, ອຠິວາທາປເຍຖ ເວ;

ຍໍ ນໂຣ ຫນ຺ຕຸມິຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ຕໍ ກມ຺ມໍ ນຸປປຊ຺ຊຕິ.

໑໖໑໑.

‘‘ເອວເມຕໍ ຍຖາ ພ຺ຣູສິ, ສຈ຺ຈໍ ຠາສສິ ປຓ຺ຑິຕ;

ນ ວຊ຺ໂຌ ອຠິວາເທຍ຺ຍ, ວຊ຺ຌໍ ວາ ນາຠິວາທເຍ.

໑໖໑໒.

‘‘ກຖໍ ໂນ ອຠິວາເທຍ຺ຍ, ອຠິວາທາປເຍຖ ເວ;

ຍໍ ນໂຣ ຫນ຺ຕຸມິຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ຕໍ ກມ຺ມໍ ນຸປປຊ຺ຊຕິ.

໑໖໑໓.

‘‘ອສສ຺ສຕໍ ສສ຺ສຕໍ ນຸ ຕວຍິທໍ, ອິທ຺ຘີ ຊຸຕີ ພລວີຣິຍູປປຕ຺ຕິ;

ປຸຈ຺ຉາມິ ຕໍ ນາຄກຎ຺ເຎຕມຕ຺ຖໍ, ກຖໍ ນຸ ເຕ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານໍ.

໑໖໑໔.

‘‘ອຘິຈ຺ຈລທ຺ຘໍ ປຣິຓາມຊໍ ເຕ, ສຍໍກຕໍ ອຸທາຫຸ ເທເວຫິ ທິນ຺ນໍ;

ອກ຺ຂາຫິ ເມ ນາຄກຎ຺ເຎຕມຕ຺ຖໍ, ຍເຖວ ເຕ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານໍ.

໑໖໑໕.

‘‘ນາຘິຈ຺ຈລທ຺ຘໍ ນ ປຣິຓາມຊໍ ເມ, ນ ສຍໍກຖໍ ນາປິ ເທເວຫິ ທິນ຺ນໍ;

ສເກຫິ ກມ຺ເມຫິ ອປາປເກຫິ, ປຸຎ຺ເຎຫິ ເມ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານໍ.

໑໖໑໖.

‘‘ກິໍ ເຕ ວຕໍ ກິໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ກິສ຺ສ ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;

ອິທ຺ຘີ ຊຸຕີ ພລວີຣິຍູປປຕ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ເຕ ນາຄິ ມຫາວິມານໍ.

໑໖໑໗.

‘‘ອຫຎ຺ຈ ໂຂ ສາມິໂກ ຈາປິ ມຍ຺ຫໍ, ສທ຺ຘາ ອຸໂຠ ທານປຕີ ອຫຸມ຺ຫາ;

ໂອປານຠູຕໍ ເມ ຆຣໍ ຕທາສິ, ສນ຺ຕປ຺ປິຕາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ.

໑໖໑໘.

‘‘ມາລຎ຺ຈ ຄນ຺ຘຎ຺ຈ ວິເລປນຎ຺ຈ, ປທີປິຍໍ ເສຍ຺ຍມຸປສ຺ສຍຎ຺ຈ;

ອຈ຺ຉາທນໍ ສາຍນມນ຺ນປານໍ, ສກ຺ກຈ຺ຈ ທານານິ ອທມ຺ຫ ຕຕ຺ຖ.

໑໖໑໙.

‘‘ຕໍ ເມ ວຕໍ ຕໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ, ຕສ຺ສ ສຸຈິຓ຺ຓສ຺ສ ອຍໍ ວິປາໂກ;

ອິທ຺ຘີ ຊຸຕີ ພລວີຣິຍູປປຕ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ເມ ຘີຣ ມຫາວິມານໍ.

໑໖໒໐.

‘‘ເອວໍ ເຈ ເຕ ລທ຺ຘມິທໍ ວິມານໍ, ຊານາສິ ປຸຎ຺ຎານໍ ຜລູປປຕ຺ຕິໍ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ຘມ຺ມໍ ຈຣ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ, ຍຖາ ວິມານໍ ປຸນ ມາວເສສິ.

໑໖໒໑.

‘‘ນຍິຘ ສນ຺ຕິ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ, ເຍສນ຺ນປານານິ ທເທມຸ ກຕ຺ເຕ;

ອກ຺ຂາຫິ ເມ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ຍຖາ ວິມານໍ ປຸນ ມາວເສມ.

໑໖໒໒.

‘‘ໂຠຄີ ຫິ ເຕ ສນ຺ຕິ ອິຘູປປນ຺ນາ, ປຸຕ຺ຕາ ຈ ທາຣາ ອນຸຊີວິໂນ ຈ;

ເຕສຸ ຕຸວໍ ວຈສາ ກມ຺ມຸນາ ຈ, ອສມ຺ປທຸຏ຺ຐາ ຈ ຠວາຫິ ນິຈ຺ຈໍ.

໑໖໒໓.

‘‘ເອວໍ ຕຸວໍ ນາຄິ ອສມ຺ປໂທສໍ, ອນຸປາລຍ ວຈສາ ກມ຺ມຸນາ ຈ;

ຐຕ຺ວາ ອິຘ ຍາວຕາຍຸກໍ ວິມາເນ, ອຸທ຺ຘໍ ອິໂຕ ຄຈ຺ຉສິ ເທວໂລກໍ.

໑໖໒໔.

‘‘ອທ຺ຘາ ຫິ ໂສ ໂສຈຕິ ຣາຊເສຏ຺ໂຐ, ຕຍາ ວິນາ ຍສ຺ສ ຕຸວໍ ສຊິພ຺ໂພ;

ທຸກ຺ຂູປນີໂຕປິ ຕຍາ ສເມຈ຺ຈ, ວິນ຺ເທຍ຺ຍ ໂປໂສ ສຸຂມາຕຸໂຣປິ.

໑໖໒໕.

‘‘ອທ຺ຘາ ສຕໍ ຠາສສິ ນາຄິ ຘມ຺ມໍ, ອນຸຕ຺ຕຣໍ ອຕ຺ຖປທໍ ສຸຈິຓ຺ຓໍ;

ເອຕາທິສິຍາສຸ ຫິ ອາປທາສຸ, ປຎ຺ຎາຍເຕ ມາທິສານໍ ວິເສໂສ.

໑໖໒໖.

‘‘ອກ຺ຂາຫິ ໂນ ຕາຍໍ ມຸຘາ ນຸ ລທ຺ໂຘ, ອກ຺ເຂຫິ ໂນ ຕາຍໍ ອເຊສິ ຊູເຕ;

ຘມ຺ເມນ ລທ຺ໂຘ ອິຕິ ຕາຍມາຫ, ກຖໍ ນຸ ຕ຺ວໍ ຫຕ຺ຖມິມສ຺ສ ມາຄໂຕ.

໑໖໒໗.

‘‘ໂຍ ມິສ຺ສໂຣ ຕຕ຺ຖ ອໂຫສິ ຣາຊາ, ຕມາຍມກ຺ເຂຫິ ອເຊສິ ຊູເຕ;

ໂສ ມໍ ຊິໂຕ ຣາຊາ ອິມສ຺ສທາສິ, ຘມ຺ເມນ ລທ຺ໂຘສ຺ມິ ອສາຫເສນາ’’ຕິ.

ອິມາສໍ ຄາຖານໍ ອຕ຺ໂຖ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ອຕິເຣກຕຣໍ ຕຸຏ຺ຐາ ວິມລາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ສຫສ຺ສຄນ຺ໂຘທກຆເຏຫິ ນ຺ຫາເປຕ຺ວາ ນ຺ຫານກາເລ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ທິພ຺ພທຸສ຺ສທິພ຺ພຄນ຺ຘມາລາທີນິ ທຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕປ຺ປຏິຍຕ຺ຕກາເລ ທິພ຺ພໂຠຊນໍ ໂຠເຊສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ຠຸຕ຺ຕໂຠຊໂນ ອລງ຺ກຕາສນໍ ປຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕຘມ຺ມາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ພຸທ຺ຘລີລາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໖໒໘.

‘‘ຍເຖວ ວຣຸໂຓ ນາໂຄ, ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ຖ ປຓ຺ຑິຕໍ;

ຕເຖວ ນາຄກຎ຺ຎາປິ, ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ຖ ປຓ຺ຑິຕໍ.

໑໖໒໙.

‘‘ຍເຖວ ວຣຸຓໍ ນາຄໍ, ຘີໂຣ ໂຕເສສິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ;

ຕເຖວ ນາຄກຎ຺ຎມ຺ປິ, ຘີໂຣ ໂຕເສສິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ.

໑໖໓໐.

‘‘ອຸໂຠປິ ເຕ ອຕ຺ຕມເນ ວິທິຕ຺ວາ, ມໂຫຣຄໍ ນາຄກຎ຺ຎຎ຺ຈ ຘີໂຣ;

ອຉມ຺ຠີ ອຠີໂຕ ອໂລມຫຏ຺ໂຐ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວິ ວຣຸຓໍ ນາຄຣາຊານໍ.

໑໖໓໑.

‘‘ມາ ໂຣຘຍິ ນາຄ ອາຍາຫມສ຺ມິ, ເຍນ ຕວຕ຺ໂຖ ອິທໍ ສຣີຣໍ;

ຫທເຍນ ມໍເສນ ກໂຣຫິ ກິຈ຺ຈໍ, ສຍໍ ກຣິສ຺ສາມິ ຍຖາມຕິ ເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຉມ຺ຠີຕິ ນິກ຺ກມ຺ໂປ. ອໂລມຫຏ຺ໂຐຕິ ຠເຍນ ອຫຏ຺ຐໂລໂມ. ອິຈ຺ຈພ຺ຣວີຕິ ວີມໍສນວເສນ ອິຕິ ອພ຺ຣວິ. ມາ ໂຣຘຍີຕິ ‘‘ມິຕ຺ຕທຸພ຺ຠິກມ຺ມໍ ກໂຣມີ’’ຕິ ມາ ຠາຍິ, ‘‘ກຖໍ ນຸ ໂຂ ອິມໍ ອິທານິ ມາເຣສ຺ສາມີ’’ຕິ ວາ ມາ ຈິນ຺ຕຍິ. ນາຄາຕິ ວຣຸຓໍ ອາລປຕິ. ອາຍາຫມສ຺ມີຕິ ອາໂຍ ອຫໍ ອສ຺ມິ, ອຍເມວ ວາ ປາໂຐ. ສຍໍ ກຣິສ຺ສາມີຕິ ສເຈ ຕ຺ວໍ ‘‘ອິມສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ອິທານິ ຘມ຺ໂມ ເມ ສຸໂຕ’’ຕິ ມໍ ມາເຣຕຸໍ ນ ວິສຫສິ, ອຫເມວ ຍຖາ ຕວ ອຊ຺ຌາສໂຍ, ຕຖາ ສຍໍ ກຣິສ຺ສາມີຕິ.

ນາຄຣາຊາ ອາຫ –

໑໖໓໒.

‘‘ປຎ຺ຎາ ຫເວ ຫທຍໍ ປຓ຺ຑິຕານໍ, ເຕ ຕ຺ຍມ຺ຫ ປຎ຺ຎາຍ ມຍໍ ສຸຕຸຏ຺ຐາ;

ອນູນນາໂມ ລຠຕຊ຺ຊ ທາຣໍ, ອຊ຺ເຊວ ຕໍ ກຸຣຸໂຍ ປາປຍາຕູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຕ ຕ຺ຍມ຺ຫາຕິ ເຕ ມຍໍ ຕວ ປຎ຺ຎາຍ ສຸຕຸຏ຺ຐາ. ອນູນນາໂມຕິ ສມ຺ປຸຓ຺ຓນາໂມ ປຸຓ຺ຓໂກ ຍກ຺ຂເສນາປຕິ. ລຠຕຊ຺ຊ ທາຣນ຺ຕິ ລຠຕຸ ອຊ຺ຊ ທາຣໍ, ທທາມິ ອສ຺ສ ຘີຕຣໍ ອິຣນ຺ຘຕິໍ. ປາປຍາຕູຕິ ອຊ຺ເຊວ ຕໍ ກຸຣຸຣຏ຺ຐໍ ປຸຓ຺ຓໂກ ປາເປຕຸ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ວຣຸໂຓ ນາຄຣາຊາ ອິຣນ຺ຘຕິໍ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສ ອທາສິ. ໂສ ຕໍ ລຠິຕ຺ວາ ຕຸຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ ມຫາສຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສລ຺ລປິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໖໓໓.

‘‘ສ ປຸຓ຺ຓໂກ ອຕ຺ຕມໂນ ອຸທຄ຺ໂຄ, ອິຣນ຺ຘຕິໍ ນາຄກຎ຺ຎໍ ລຠິຕ຺ວາ;

ຫຏ຺ເຐນ ຠາເວນ ປຕີຕຣູໂປ, ອິຈ຺ຈພ຺ຣວິ ກຸຣູນໍ ກຕ຺ຕຸເສຏ຺ຐໍ.

໑໖໓໔.

‘‘ຠຣິຍາຍ ມໍ ຕ຺ວໍ ອກຣິ ສມງ຺ຄິໍ, ອຫຎ຺ຈ ເຕ ວິຘຸຣ ກໂຣມິ ກິຈ຺ຈໍ;

ອິທຎ຺ຈ ເຕ ມຓິຣຕນໍ ທທາມິ, ອຊ຺ເຊວ ຕໍ ກຸຣຸໂຍ ປາປຍາມີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມຓິຣຕນນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕ, ອຫໍ ຕວ ຄຸເຓສຸ ປສນ຺ໂນ ອຣຫາມິ ຕວ ອນຸຈ຺ຉວິກໍ ກິຈ຺ຈໍ ກາຕຸໍ, ຕສ຺ມາ ອິມຎ຺ຈ ເຕ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິປຣິໂຠຄໍ ມຓິຣຕນໍ ເທມິ, ອຊ຺ເຊວ ຕໍ ອິນ຺ທປຕ຺ຖໍ ປາເປມີຕິ.

ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຕສ຺ສ ຖຸຕິໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອິຕຣໍ ຄາຖມາຫ –

໑໖໓໕.

‘‘ອເຊຍ຺ຍເມສາ ຕວ ໂຫຕຸ ເມຕ຺ຕິ, ຠຣິຍາຍ ກຈ຺ຈານ ປິຍາຍ ສທ຺ຘິໍ;

ອານນ຺ທິ ວິຕ຺ໂຕ ສຸມໂນ ປຕີໂຕ, ທຕ຺ວາ ມຓິໍ ມຎ຺ຈ ນຍິນ຺ທປຕ຺ຖ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອເຊຍ຺ຍເມສາຕິ ເອສາ ຕວ ຠຣິຍາຍ ສທ຺ຘິໍ ປິຍສໍວາສເມຕ຺ຕິ ອເຊຍ຺ຍາ ໂຫຕຸ. ‘‘ອານນ຺ທິ ວິຕ຺ໂຕ’’ຕິອາທີຫິ ປີຕິສມງ຺ຄິຠາວເມວສ຺ສ ວທຕິ. ນຍິນ຺ທປຕ຺ຖນ຺ຕິ ນຍ ອິນ຺ທປຕ຺ຖໍ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓໂກ ຕຖາ ອກາສິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

໑໖໓໖.

‘‘ສ ປຸຓ຺ຓໂກ ກຸຣູນໍ ກຕ຺ຕຸເສຏ຺ຐໍ, ນິສີທຍີ ປຸຣໂຕ ອາສນສ຺ມິໍ;

ອາທາຍ ກຕ຺ຕາຣມໂນມປຎ຺ຎໍ, ອຸປານຍີ ນຄຣໍ ອິນ຺ທປຕ຺ຖໍ.

໑໖໓໗.

‘‘ມໂນ ມນຸສ຺ສສ຺ສ ຍຖາປິ ຄຈ຺ເຉ, ຕໂຕປິສ຺ສ ຂິປ຺ປຕຣໍ ອໂຫສິ;

ສ ປຸຓ຺ຓໂກ ກຸຣູນໍ ກຕ຺ຕຸເສຏ຺ຐໍ, ອຸປານຍີ ນຄຣໍ ອິນ຺ທປຕ຺ຖໍ.

໑໖໓໘.

‘‘ເອຕິນ຺ທປຕ຺ຖໍ ນຄຣໍ ປທິສ຺ສຕິ, ຣມ຺ມານິ ຈ ອມ຺ພວນານິ ຠາຄໂສ;

ອຫຎ຺ຈ ຠຣິຍາຍ ສມງ຺ຄິຠູໂຕ, ຕຸວຎ຺ຈ ປຕ຺ໂຕສິ ສກໍ ນິເກຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍຖາປິ ຄຈ຺ເຉຕິ ມໂນ ນາມ ກິຎ຺ຈາປິ ນ ຄຈ຺ຉຕິ, ທູເຣ ອາຣມ຺ມຓໍ ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ປນ ຄໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຕສ຺ມາ ມນສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓຄ຺ຄຫຓໂຕປິ ຂິປ຺ປຕຣໍ ຕສ຺ສ ມໂນມຍສິນ຺ຘວສ຺ສ ຄມນໍ ອໂຫສີຕິ ເອວເມຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ເອຕິນ຺ທປຕ຺ຖນ຺ຕິ ອສ຺ສປິຏ຺ເຐ ນິສິນ຺ໂນເຍວສ຺ສ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ເອວມາຫ. ສກໍ ນິເກຕນ຺ຕິ ຕ຺ວຎ຺ຈ ອຕ຺ຕໂນ ນິເວສນໍ ສມ຺ປຕ຺ໂຕຕິ ອາຫ.

ຕສ຺ມິໍ ປນ ທິວເສ ປຈ຺ຈູສກາເລ ຣາຊາ ສຸປິນໍ ອທ຺ທສ. ເອວຣູໂປ ສຸປິໂນ ອໂຫສິ – ຣຎ຺ໂຎ ນິເວສນທ຺ວາເຣ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສີລມຍສາໂຂ ປຎ຺ຈໂຄຣສຜໂລ ອລງ຺ກຕຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສປຏິຈ຺ຉນ຺ໂນ ມຫາຣຸກ຺ໂຂ ຐິໂຕ. ມຫາຊໂນ ຕສ຺ສ ສກ຺ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ນມສ຺ສມາໂນ ອຏ຺ຐາສິ. ອເຖໂກ ກຓ຺ຫປຸຣິໂສ ຜຣຸໂສ ຣຕ຺ຕສາຏກນິວຕ຺ໂຖ ຣຕ຺ຕປຸປ຺ຜກຓ຺ຓຘໂຣ ອາວຸຘຫຕ຺ໂຖ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ມຫາຊນສ຺ສ ປຣິເທວນ຺ຕສ຺ເສວ ຕໍ ຣຸກ຺ຂໍ ສມູລໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອາກຑ຺ຒນ຺ໂຕ ອາທາຍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸນ ຕໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ປກຕິຏ຺ຐາເນເຍວ ຐເປຕ຺ວາ ປກ຺ກາມີຕິ. ຣາຊາ ຕໍ ສຸປິນໍ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ‘‘ມຫາຣຸກ຺ໂຂ ວິຍ ນ ອຎ຺ໂຎ ໂກຈິ, ວິຘຸຣປຓ຺ຑິໂຕ. ມຫາຊນສ຺ສ ປຣິເທວນ຺ຕສ຺ເສວ ຕໍ ສມູລໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອາທາຍ ຄຕປຸຣິໂສ ວິຍ ນ ອຎ຺ໂຎ ໂກຈິ, ປຓ຺ຑິຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຄຕມາຓໂວ. ປຸນ ຕໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ປກຕິຏ຺ຐາເນເຍວ ຐເປຕ຺ວາ ຄໂຕ ວິຍ ໂສ ມາຓໂວ ປຸນ ຕໍ ປຓ຺ຑິຕໍ ອາເນຕ຺ວາ ຘມ຺ມສຠາຍ ທ຺ວາເຣ ຐເປຕ຺ວາ ປກ຺ກມິສ຺ສຕິ. ອທ຺ຘາ ອຊ຺ຊ ມຍໍ ປຓ຺ຑິຕໍ ປສ຺ສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ສນ຺ນິຏ຺ຐານໍ ກຕ຺ວາ ໂສມນສ຺ສປຕ຺ໂຕ ສກລນຄຣໍ ອລງ຺ກາຣາເປຕ຺ວາ ຘມ຺ມສຠໍ ສຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕຣຕນມຓ຺ຑເປ ຘມ຺ມາສນໍ ປຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ເອກສຕຣາຊອມຈ຺ຈຄຓນຄຣວາສິຊານປທປຣິວຸໂຕ ‘‘ອຊ຺ຊ ຕຸມ຺ເຫ ປຓ຺ຑິຕໍ ປສ຺ສິສ຺ສຖ, ມາ ໂສຈິຕ຺ຖາ’’ຕິ ມຫາຊນໍ ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ອາຄມນໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ຘມ຺ມສຠາຍໍ ນິສີທິ. ອມຈ຺ຈາທໂຍປິ ນິສີທິໍສຸ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ປຸຓ຺ຓໂກປິ ປຓ຺ຑິຕໍ ໂອຕາເຣຕ຺ວາ ຘມ຺ມສຠາຍ ທ຺ວາເຣ ປຣິສມຊ຺ເຌເຍວ ຐເປຕ຺ວາ ອິຣນ຺ຘຕິໍ ອາທາຍ ເທວນຄຣເມວ ຄໂຕ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໖໓໙.

‘‘ນ ປຸຓ຺ຓໂກ ກຸຣູນໍ ກຕ຺ຕຸເສຏ຺ຐໍ, ໂອໂຣປິຍ ຘມ຺ມສຠາຍ ມຊ຺ເຌ;

ອາຊຎ຺ຎມາຣຸຍ຺ຫ ອໂນມວຓ຺ໂຓ, ປກ຺ກາມິ ເວຫາຍສມນ຺ຕລິກ຺ເຂ.

໑໖໔໐.

‘‘ຕໍ ທິສ຺ວາ ຣາຊາ ປຣມປ຺ປຕີໂຕ, ອຸຏ຺ຐາຍ ພາຫາຫິ ປລິສ຺ສຊິຕ຺ວາ;

ອວິກມ຺ປຍໍ ຘມ຺ມສຠາຍ ມຊ຺ເຌ, ນິສີທຍີ ປມຸຂມາສນສ຺ມິ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອໂນມວຓ຺ໂຓຕິ ອຫີນວຓ຺ໂຓ ອຸຕ຺ຕມວຓ຺ໂຓ. ອວິກມ຺ປຍນ຺ຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ໂສ ຣາຊາ ປຓ຺ຑິຕໍ ປລິສ຺ສຊິຕ຺ວາ ມຫາຊນມຊ຺ເຌ ອວິກມ຺ປນ຺ໂຕ ອໂນລີຍນ຺ໂຕເຍວ ຫຕ຺ເຖ ຄເຫຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຠິມຸຂໍ ກຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕຘມ຺ມາສເນ ນິສີທາເປສິ.

ອຖ ຣາຊາ ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ໂມທິຕ຺ວາ ມຘຸຣປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ –

໑໖໔໑.

‘‘ຕ຺ວໍ ໂນ ວິເນຕາສິ ຣຖໍວ ນທ຺ຘໍ, ນນ຺ທນ຺ຕິ ຕໍ ກຸຣຸໂຍ ທສ຺ສເນນ;

ອກ຺ຂາຫິ ເມ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ເອຕມຕ຺ຖໍ, ກຖໍ ປໂມກ຺ໂຂ ອຫຸ ມາຓວສ຺ສາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນທ຺ຘນ຺ຕິ ຍຖາ ນທ຺ຘໍ ຣຖໍ ສາຣຖິ ວິເນຕິ, ເອວໍ ຕ຺ວໍ ອມ຺ຫາກໍ ກາຣເຓນ ນເຍນ ຫິຕກິຣິຍາສຸ ວິເນຕາ. ນນ຺ທນ຺ຕິ ຕນ຺ຕິ ຕໍ ທິສ຺ວາວ ອິເມ ກຸຣຸຣຏ຺ຐວາສິໂນ ຕວ ທສ຺ສເນນ ນນ຺ທນ຺ຕິ. ມາຓວສ຺ສາຕິ ມາຓວສ຺ສ ສນ຺ຕິກາ ກຖໍ ຕວ ປໂມກ຺ໂຂ ອໂຫສິ? ໂຍ ວາ ຕໍ ມຸຎ຺ຈນ຺ຕສ຺ສ ມາຓວສ຺ສ ປໂມກ຺ໂຂ, ໂສ ເກນ ກາຣເຓນ ອໂຫສີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໖໔໒.

‘‘ຍໍ ມາຓໂວຕ຺ຍາຠິວທີ ຊນິນ຺ທ, ນ ໂສ ມນຸສ຺ໂສ ນຣວີຣເສຏ຺ຐ;

ຍທິ ເຕ ສຸໂຕ ປຸຓ຺ຓໂກ ນາມ ຍກ຺ໂຂ, ຣຎ຺ໂຎ ກຸເວຣສ຺ສ ຫິ ໂສ ສຊິພ຺ໂພ.

໑໖໔໓.

‘‘ຠູມິນ຺ຘໂຣ ວຣຸໂຓ ນາມ ນາໂຄ, ພ຺ຣຫາ ສຸຈີ ວຓ຺ຓພລູປປນ຺ໂນ;

ຕສ຺ສານຸຊໍ ຘີຕຣໍ ກາມຍາໂນ, ອິຣນ຺ຘຕີ ນາມ ສາ ນາຄກຎ຺ຎາ.

໑໖໔໔.

‘‘ຕສ຺ສາ ສຸມຊ຺ຌາຍ ປິຍາຍ ເຫຕຸ, ປຕາຣຍິຕ຺ຖ ມຣຓາຍ ມຍ຺ຫໍ;

ໂສ ເຈວ ຠຣິຍາຍ ສມງ຺ຄິຠູໂຕ, ອຫຎ຺ຈ ອນຸຎ຺ຎາໂຕ ມຓິ ຈ ລທ຺ໂຘ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍໍ ມາຓໂວຕ຺ຍາຠິວທີຕິ ຊນິນ຺ທ ຍໍ ຕ຺ວໍ ‘‘ມາຓໂວ’’ຕິ ອຠິວທສິ. ຠູມິນ຺ຘໂຣຕິ ຠູມິນ຺ຘຣນາຄຠວນວາສີ. ສາ ນາຄກຎ຺ຎາຕິ ຍໍ ນາຄກຎ຺ຎໍ ໂສ ປຕ຺ຖຍມາໂນ ມມ ມຣຓາຍ ປຕາຣຍິ ຈິຕ຺ຕໍ ປວຕ຺ເຕສິ, ສາ ນາຄກຎ຺ຎາ ອິຣນ຺ຘຕີ ນາມ. ປິຍາຍ ເຫຕູຕິ ມຫາຣາຊ, ໂສ ຫິ ນາຄຣາຊາ ຈຕຸປ຺ໂປສຖິກປຎ຺ຫວິສ຺ສຊ຺ຊເນ ປສນ຺ໂນ ມໍ ມຓິນາ ປູເຊຕ຺ວາ ນາຄຠວນໍ ຄໂຕ ວິມລາຍ ນາມ ເທວິຍາ ຕໍ ມຓິໍ ອທິສ຺ວາ ‘‘ເທວ, ກຸຫິໍ ມຓີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ ມມ ຘມ຺ມກຖິກຠາວໍ ວຓ຺ເຓສິ. ສາ ມຍ຺ຫໍ ຘມ຺ມກຖໍ ໂສຕຸກາມາ ຫຸຕ຺ວາ ມມ ຫທເຍ ໂທຫຬໍ ອຸປ຺ປາເທສິ. ນາຄຣາຊາ ທຸຄ຺ຄຫິເຕນ ປນ ຘີຕຣໍ ອິຣນ຺ຘຕິໍ ອາຫ – ‘‘ມາຕາ, ເຕ ວິຘຸຣສ຺ສ ຫທຍມໍເສ ໂທຫຬິນີ, ຕສ຺ສ ຫທຍມໍສໍ ອາຫຣິຕຸໍ ສມຕ຺ຖໍ ສາມິກໍ ປຣິເຍສາຫີ’’ຕິ. ສາ ປຣິເຍສນ຺ຕີ ເວສ຺ສວຓສ຺ສ ຠາຄິເນຍ຺ຍໍ ປຸຓ຺ຓກໍ ນາມ ຍກ຺ຂໍ ທິສ຺ວາ ຕໍ ອຕ຺ຕນິ ປຏິພທ຺ຘຈິຕ຺ຕໍ ຎຕ຺ວາ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ເນສິ. ອຖ ນໍ ໂສ ‘‘ວິຘຸຣປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ຫທຍມໍສໍ ອາຫຣິຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ອິຣນ຺ຘຕິໍ ລຠິສ຺ສສີ’’ຕິ ອາຫ. ປຸຓ຺ຓໂກ ເວປຸລ຺ລປພ຺ພຕໂຕ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິປຣິໂຠຄໍ ມຓິຣຕນໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ຕຸມ຺ເຫຫິ ສທ຺ຘິໍ ຊູຕໍ ກີຬິຕ຺ວາ ມໍ ຊິນິຕ຺ວາ ລຠິ. ອຫຎ຺ຈ ມມ ນິເວສເນ ຕີຫໍ ວສາເປຕ຺ວາ ມຫນ຺ຕໍ ສກ຺ກາຣໍ ອກາສິໍ. ໂສປິ ມໍ ອສ຺ສວາລຘິໍ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ຫິມວນ຺ເຕ ຣຸກ຺ເຂສຸ ຈ ປພ຺ພເຕສຸ ຈ ໂປເຖຕ຺ວາ ມາເຣຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ສຕ຺ຕເມ ວາຕກ຺ຂນ຺ເຘ ເວຣມ຺ຠວາຕມຸເຂ ຈ ປກ຺ຂນ຺ທິຕ຺ວາ ອນຸປຸພ຺ເພນ ສຏ຺ຐິໂຍຊນຸພ຺ເພເຘ ກາຬາຄິຣິມຕ຺ຖເກ ຐເປຕ຺ວາ ສີຫເວສາທິວເສນ ອິທຎ຺ຈິທຎ຺ຈ ຣູປໍ ກຕ຺ວາປິ ມາເຣຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ມຍາ ອຕ຺ຕໂນ ມາຣຓກາຣຓໍ ປຸຏ຺ໂຐ ອາຈິກ຺ຂິ. ອຖສ຺ສາຫໍ ສາຘຸນຣຘມ຺ເມ ກເຖສິໍ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ມໍ ອິຘ ອາເນຕຸກາໂມ ອໂຫສິ.

ອຖາຫໍ ຕໍ ອາທາຍ ນາຄຠວນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ນາຄຣຎ຺ໂຎ ຈ ວິມລາຍ ຈ ຘມ຺ມໍ ເທເສສິໍ. ຕໂຕ ນາຄຣາຊາ ຈ ວິມລາ ຈ ສພ຺ພນາຄປຣິສາ ຈ ປສີທິໍສຸ. ນາຄຣາຊາ ຕຕ຺ຖ ມຍາ ຉາຫໍ ວຸຕ຺ຖກາເລ ອິຣນ຺ຘຕິໍ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສ ອທາສິ. ໂສ ຕໍ ລຠິຕ຺ວາ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ມໍ ມຓິຣຕເນນ ປູເຊຕ຺ວາ ນາຄຣາເຊນ ອາຓຕ຺ໂຕ ມໂນມຍສິນ຺ຘວໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ສຍໍ ມຊ຺ຌິມາສເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ອິຣນ຺ຘຕິໍ ປຈ຺ຉິມາສເນ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ມໍ ປຸຣິມາສເນ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ອິຘາຄນ຺ຕ຺ວາ ປຣິສມຊ຺ເຌ ໂອຕາເຣຕ຺ວາ ອິຣນ຺ຘຕິໍ ອາທາຍ ອຕ຺ຕໂນ ນຄຣເມວ ຄໂຕ. ເອວໍ, ມຫາຣາຊ, ໂສ ປຸຓ຺ຓໂກ ຕສ຺ສາ ສຸມຊ຺ຌາຍ ປິຍາຍ ເຫຕຸ ປຕາຣຍິຕ຺ຖ ມຣຓາຍ ມຍ຺ຫໍ. ອເຖວໍ ມໍ ນິສ຺ສາຍ ໂສ ເຈວ ຠຣິຍາຍ ສມງ຺ຄິຠູໂຕ, ມມ ຘມ຺ມກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ປສນ຺ເນນ ນາຄຣາເຊນ ອຫຎ຺ຈ ອນຸຎ຺ຎາໂຕ, ຕສ຺ສ ປຸຓ຺ຓກສ຺ສ ສນ຺ຕິກາ ອຍໍ ສພ຺ພກາມທໂທ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິປຣິໂຠຄມຓິ ຈ ລທ຺ໂຘ, ຄຓ຺ຫຖ, ເທວ, ອິມໍ ມຓິນ຺ຕິ ຣຎ຺ໂຎ ຣຕນໍ ອທາສິ.

ຕໂຕ ຣາຊາ ປຈ຺ຈູສກາເລ ອຕ຺ຕນາ ທິຏ຺ຐສຸປິນໍ ນຄຣວາສີນໍ ກເຖຕຸກາໂມ ‘‘ໂຠນ຺ໂຕ, ນຄຣວາສິໂນ ອຊ຺ຊ ມຍາ ທິຏ຺ຐສຸປິນໍ ສຸຓາຖາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອາຫ –

໑໖໔໕.

‘‘ຣຸກ຺ໂຂ ຫິ ມຍ຺ຫໍ ປທ຺ວາເຣ ສຸຊາໂຕ, ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສີລມຍສ຺ສ ສາຂາ;

ອຕ຺ເຖ ຈ ຘມ຺ເມ ຈ ຐິໂຕ ນິປາໂກ, ຄວປ຺ຜໂລ ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສຉນ຺ໂນ.

໑໖໔໖.

‘‘ນຈ຺ຈຄີຕຕູຣິຍາຠິນາທິເຕ, ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊ ເສນໍ ປຸຣິໂສ ອຫາສິ;

ໂສ ໂນ ອຍໍ ອາຄໂຕ ສນ຺ນິເກຕໍ, ຣຸກ຺ຂສ຺ສິມສ຺ສາປຈິຕິໍ ກໂຣຖ.

໑໖໔໗.

‘‘ເຍ ເກຈິ ວິຕ຺ຕາ ມມ ປຈ຺ຈເຍນ, ສພ຺ເພວ ເຕ ປາຕຸກໂຣນ຺ຕຸ ອຊ຺ຊ;

ຕິພ຺ພານິ ກຕ຺ວານ ອຸປາຍນານິ, ຣຸກ຺ຂສ຺ສິມສ຺ສາປຈິຕິໍ ກໂຣຖ.

໑໖໔໘.

‘‘ເຍ ເກຈິ ພທ຺ຘາ ມມ ອຕ຺ຖິ ຣຏ຺ເຐ, ສພ຺ເພວ ເຕ ພນ຺ຘນາ ໂມຈຍນ຺ຕຸ;

ຍເຖວຍໍ ພນ຺ຘນສ຺ມາ ປມຸຕ຺ໂຕ, ເອວເມເຕ ມຸຎ຺ຈເຣ ພນ຺ຘນສ຺ມາ.

໑໖໔໙.

‘‘ອຸນ຺ນງ຺ຄລາ ມາສມິມໍ ກໂຣນ຺ຕຸ, ມໍໂສທນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຠກ຺ຂຍນ຺ຕຸ;

ອມຊ຺ຊປາ ມຊ຺ຊຣຫາ ປິວນ຺ຕຸ, ປຸຓ຺ຓາຫິ ຖາລາຫິ ປລິສ຺ສຸຕາຫິ.

໑໖໕໐.

‘‘ມຫາປຖໍ ນິຈ຺ຈ ສມວ຺ຫຍນ຺ຕຸ, ຕິພ຺ພຎ຺ຈ ຣກ຺ຂໍ ວິທຫນ຺ຕຸ ຣຏ຺ເຐ;

ຍຖາຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ນ ວິເຫຐເຍຍ຺ຍຸໍ, ຣຸກ຺ຂສ຺ສິມສ຺ສາປຈິຕິໍ ກໂຣຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສີລມຍສ຺ສ ສາຂາຕິ ເອຕສ຺ສ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ສີລມຍາ ສາຂາ. ອຕ຺ເຖ ຈ ຘມ຺ເມຈາຕິ ວທ຺ຘິຍຎ຺ຈ ສຠາເວ ຈ. ຐິໂຕ ນິປາໂກຕິ ໂສ ປຎ຺ຎາມຍຣຸກ຺ໂຂ ປຕິຏ຺ຐິໂຕ. ຄວປ຺ຜໂລຕິ ປຎ຺ຈວິຘໂຄຣສຜໂລ. ຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ສຉນ຺ໂນຕິ ອລງ຺ກຕຫຕ຺ຖິຄວາສ຺ເສຫິ ສຎ຺ຉນ຺ໂນ. ນຈ຺ຈຄີຕຕູຣິຍາຠິນາທິເຕຕິ ອຖ ຕສ຺ສ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ປູຊໍ ກໂຣນ຺ເຕນ ມຫາຊເນນ ຕສ຺ມິໍ ຣຸກ຺ເຂ ເອເຕຫິ ນຈ຺ຈາທີຫິ ອຠິນາທິເຕ. ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊ ເສນໍ ປຸຣິໂສ ອຫາສີຕິ ເອໂກ ກຓ຺ຫປຸຣິໂສ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໍ ຣຸກ຺ຂໍ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊ ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ຐິຕໍ ເສນໍ ປລາເປຕ຺ວາ ອຫາສິ ຄເຫຕ຺ວາ ຄໂຕ. ປຸນ ໂສ ຣຸກ຺ໂຂ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອມ຺ຫາກໍ ນິເວສນທ຺ວາຣເຍວ ຐິໂຕ. ໂສ ໂນ ອຍໍ ຣຸກ຺ຂສທິໂສ ປຓ຺ຑິໂຕ ສນ຺ນິເກຕໍ ອາຄໂຕ. ອິທານິ ສພ຺ເພວ ຕຸມ຺ເຫ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ອິມສ຺ສ ອປຈິຕິໍ ກໂຣຖ, ມຫາສກ຺ກາຣໍ ປວຕ຺ເຕຖ.

ມມ ປຈ຺ຈເຍນາຕິ ອມ຺ໂຠ, ອມຈ຺ຈາ ເຍ ເກຈິ ມໍ ນິສ຺ສາຍ ລທ຺ເຘນ ຍເສນ ວິຕ຺ຕາ ຕຸຏ຺ຐຈິຕ຺ຕາ, ເຕ ສພ຺ເພ ອຕ຺ຕໂນ ວິຕ຺ຕໍ ປາຕຸກໂຣນ຺ຕຸ. ຕິພ຺ພານີຕິ ພຫລານິ ມຫນ຺ຕານິ. ອຸປາຍນານີຕິ ປຓ຺ຓາກາເຣ. ເຍ ເກຈີຕິ ອນ຺ຕມໂສ ກີຬນຕ຺ຖາຍ ພທ຺ເຘ ມິຄປກ຺ຂິໂນ ອຸປາທາຍ. ມຸຎ຺ຈເຣຕິ ມຸຎ຺ຈນ຺ຕຸ. ອຸນ຺ນງ຺ຄລາ ມາສມິມໍ ກໂຣນ຺ຕູຕິ ອິມໍ ມາສໍ ກສນນງ຺ຄລານິ ອຸສ຺ສາເປຕ຺ວາ ເອກມນ຺ເຕ ຐເປຕ຺ວາ ນຄເຣ ເຠຣິໍ ຈຣາເປຕ຺ວາ ສພ຺ເພວ ມນຸສ຺ສາ ມຫາຉຓໍ ກໂຣນ຺ຕຸ. ຠກ຺ຂຍນ຺ຕູຕິ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕຸ. ອມຊ຺ຊປາຕິ ເອຕ຺ຖ ອ-ກາໂຣ ນິປາຕມຕ຺ຕໍ, ມຊ຺ຊປາ ປຸຣິສາ ມຊ຺ຊຣຫາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ອາປານຏ຺ຐາເນສຸ ນິສິນ຺ນາ ປິວນ຺ຕູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຸຓ຺ຓາຫິ ຖາລາຫີຕິ ປຸຓ຺ເຓຫິ ຖາເລຫິ. ປລິສ຺ສຸຕາຫີຕິ ອຕິປຸຓ຺ຓຕ຺ຕາ ປຄ຺ຆຣມາເນຫິ. ມຫາປຖໍ ນິຈ຺ຈ ສມວ຺ຫຍນ຺ຕູຕິ ອນ຺ໂຕນຄເຣ ອລງ຺ກຕມຫາປຖໍ ຣາຊມຄ຺ຄໍ ນິສ຺ສາຍ ຐິຕາ ເວສິຍາ ນິຈ຺ຈກາລໍ ກິເລສວເສນ ກິເລສຕ຺ຖິກໍ ຊນໍ ອວ຺ຫຍນ຺ຕູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕິພ຺ພນ຺ຕິ ຄາຬ຺ຫໍ. ຍຖາຕິ ຍຖາ ຣກ຺ຂສ຺ສ ສຸສໍວິຫິຕຕ຺ຕາ ອຸນ຺ນງ຺ຄລາ ຫຸຕ຺ວາ ຣຸກ຺ຂສ຺ສິມສ຺ສ ອປຈິຕິໍ ກໂຣນ຺ຕາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ນ ວິເຫຐເຍຍ຺ຍຸໍ, ເອວໍ ຣກ຺ຂໍ ສໍວິທຫນ຺ຕູຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເອວໍ ຣຎ຺ຎາ ວຸຕ຺ເຕ –

໑໖໕໑.

‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ພຫຸໍ ອນ຺ນຎ຺ຈ ປານຎ຺ຈ, ປຓ຺ຑິຕສ຺ສາຠິຫາຣຍຸໍ.

໑໖໕໒.

‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ພຫຸໍ ອນ຺ນຎ຺ຈ ປານຎ຺ຈ, ປຓ຺ຑິຕສ຺ສາຠິຫາຣຍຸໍ.

໑໖໕໓.

‘‘ສມາຄຕາ ຊານປທາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;

ພຫຸໍ ອນ຺ນຎ຺ຈ ປານຎ຺ຈ, ປຓ຺ຑິຕສ຺ສາຠິຫາຣຍຸໍ.

໑໖໕໔.

‘‘ພຫຸຊໂນ ປສນ຺ໂນສິ, ທິສ຺ວາ ປຓ຺ຑິຕມາຄເຕ;

ປຓ຺ຑິຕມ຺ຫິ ອນຸປ຺ປຕ຺ເຕ, ເຈລຸກ຺ເຂໂປ ປວຕ຺ຕຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຠິຫາຣຍຸນ຺ຕິ ເອວໍ ຣຎ຺ຎາ ອາຓຕ຺ຕາ ມຫາຉຓໍ ປຏິຍາເທຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ສຕ຺ເຕ ພນ຺ຘນາ ໂມເຈຕ຺ວາ ເອເຕ ສພ຺ເພ ໂອໂຣຘາທໂຍ ນານປ຺ປກາຣໍ ປຓ຺ຓາກາຣໍ ສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ອນ຺ນຎ຺ຈ ປານຎ຺ຈ ປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ເປເສສຸໍ. ປຓ຺ຑິຕມາຄເຕຕິ ປຓ຺ຑິເຕ ອາຄເຕ ຕໍ ປຓ຺ຑິຕໍ ທິສ຺ວາ ພຫຸຊໂນ ປສນ຺ໂນ ອໂຫສິ.

ຉໂຓ ມາເສນ ໂອສານໍ ອຄມາສິ. ຕໂຕ ມຫາສຕ຺ໂຕ ພຸທ຺ຘກິຈ຺ຈໍ ສາເຘນ຺ໂຕ ວິຍ ມຫາຊນສ຺ສ ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ໂຕ ຣາຊານຎ຺ຈ ອນຸສາສນ຺ໂຕ ທານາທີນິ ປຸຎ຺ຎານິ ກຕ຺ວາ ຍາວຕາຍຸກໍ ຐຕ຺ວາ ອາຍຸປຣິໂຍສາເນ ສຄ຺ຄປຣາຍໂຓ ອໂຫສິ. ຣາຊານໍ ອາທິໍ ກຕ຺ວາ ສພ຺ເພປິ ນຄຣວາສິໂນ ປຓ຺ຑິຕສ຺ໂສວາເທ ຐຕ຺ວາ ທານາທີນິ ປຸຎ຺ຎານິ ກຕ຺ວາ ອາຍຸປຣິໂຍສາເນ ສຄ຺ຄປຸຣໍ ປູຣຍິໍສຸ.

ສຕ຺ຖາ ອິມໍ ຘມ຺ມເທສນໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິທາເນວ, ປຸພ຺ເພປິ ຕຖາຄໂຕ ປຎ຺ຎາສມ຺ປນ຺ໂນ ອຸປາຍກຸສໂລເຍວາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຊາຕກໍ ສໂມຘາເນສິ – ‘‘ຕທາ ປຓ຺ຑິຕສ຺ສ ມາຕາປິຕໂຣ ມຫາຣາຊກຸລານິ ອເຫສຸໍ, ເຊຏ຺ຐຠຣິຍາ ຣາຫຸລມາຕາ, ເຊຏ຺ຐປຸຕ຺ໂຕ ຣາຫຸໂລ, ວິມລາ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ, ວຣຸຓນາຄຣາຊາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ, ສຸປຓ຺ຓຣາຊາ ໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນ, ສກ຺ໂກ ອນຸຣຸທ຺ໂຘ, ຘນຎ຺ຈຍໂກຣພ຺ຍຣາຊາ ອານນ຺ໂທ, ປຸຓ຺ຓໂກ ຉນ຺ໂນ, ປຣິສາ ພຸທ຺ຘປຣິສາ, ວິຘຸຣປຓ຺ຑິໂຕ ປນ ອຫເມວ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອໂຫສິ’’ນ຺ຕິ.

ວິຘຸຣຊາຕກວຓ຺ຓນາ ນວມາ.

[໕໔໗] ໑໐. ເວສ຺ສນ຺ຕຣຊາຕກວຓ຺ຓນາ

ທສວຣກຖາວຓ຺ຓນາ

ຜຸສ຺ສຕີ ວຣວຓ຺ຓາເຠຕິ ອິທໍ ສຕ຺ຖາ ກປິລວຕ຺ຖຸໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ນິຄ຺ໂຣຘາຣາເມ ວິຫຣນ຺ໂຕ ໂປກ຺ຂຣວສ຺ສໍ ອາຣພ຺ຠ ກເຖສິ. ຍທາ ຫິ ສຕ຺ຖາ ປວຕ຺ຕິຕວຣຘມ຺ມຈກ຺ໂກ ອນຸກ຺ກເມນ ຣາຊຄຫໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ເຫມນ຺ຕໍ ວີຕິນາເມຕ຺ວາ ອຸທາຍິຕ຺ເຖເຣນ ມຄ຺ຄເທສເກນ ວີສຕິສຫສ຺ສຂີຓາສວປຣິວຸໂຕ ປຐມຄມເນນ ກປິລວຕ຺ຖຸໍ ອຄມາສິ, ຕທາ ສກ຺ຍຣາຊາໂນ ‘‘ມຍໍ ອມ຺ຫາກໍ ຎາຕິເສຏ຺ຐໍ ປສ຺ສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຠຄວໂຕ ວສນຏ຺ຐານໍ ວີມໍສມານາ ‘‘ນິຄ຺ໂຣຘສກ຺ກສ຺ສາຣາໂມ ຣມຓີໂຍ’’ຕິ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພໍ ປຏິຊຄ຺ຄນວິຘິໍ ກຕ຺ວາ ຄນ຺ຘປຸປ຺ຜາທິຫຕ຺ຖາ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄມນໍ ກໂຣນ຺ຕາ ສພ຺ພາລງ຺ກາຣປ຺ປຏິມຓ຺ຑິເຕ ທຫຣທຫເຣ ນາຄຣທາຣເກ ຈ ນາຄຣທາຣິກາໂຍ ຈ ປຐມໍ ປຫິຓິໍສຸ, ຕໂຕ ຣາຊກຸມາເຣ ຈ ຣາຊກຸມາຣິກາໂຍ ຈ. ເຕສໍ ອນ຺ຕຣາ ສາມໍ ຄນ຺ຘປຸປ຺ຜຈຸຓ຺ຓາທີຫິ ສຕ຺ຖາຣໍ ປູເຊຕ຺ວາ ຠຄວນ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ນິຄ຺ໂຣຘາຣາມເມວ ອຄມິໍສຸ. ຕຕ຺ຖ ຠຄວາ ວີສຕິສຫສ຺ສຂີຓາສວປຣິວຸໂຕ ປຎ຺ຎຕ຺ຕວຣພຸທ຺ຘາສເນ ນິສີທິ. ຕທາ ຫິ ສາກິຍາ ມານຊາຕິກາ ມານຕ຺ຖທ຺ຘາ. ເຕ ‘‘ອຍໍ ສິທ຺ຘຕ຺ຖກຸມາໂຣ ອມ຺ເຫຫິ ທຫຣຕໂຣ, ອມ຺ຫາກໍ ກນິຏ຺ໂຐ ຠາຄິເນຍ຺ໂຍ ປຸຕ຺ໂຕ ນຕ຺ຕາ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ທຫຣທຫເຣ ຣາຊກຸມາເຣ ຈ ຣາຊກຸມາຣິກາໂຍ ຈ ອາຫໍສຸ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ຠຄວນ຺ຕໍ ວນ຺ທຖ, ມຍໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ປິຏ຺ຐິໂຕ ນິສີທິສ຺ສາມາ’’ຕິ.

ເຕສຸ ເອວໍ ອວນ຺ທິຕ຺ວາ ນິສິນ຺ເນສຸ ຠຄວາ ເຕສໍ ອຊ຺ຌາສຍໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ‘‘ນ ມໍ ຎາຕໂຍ ວນ຺ທນ຺ຕິ, ຫນ຺ທ ອິທາເນວ ວນ຺ທາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຠິຎ຺ຎາປາທກໍ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຕໂຕ ວຸຏ຺ຐາຍ ອາກາສໍ ອພ຺ຠຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ເຕສໍ ສີເສ ປາທປໍສຸໍ ໂອກິຣມາໂນ ວິຍ ກຓ຺ຑມ຺ພຣຸກ຺ຂມູເລ ຍມກປາຏິຫາຣິຍສທິສໍ ປາຏິຫາຣິຍໍ ອກາສິ. ຣາຊາ ສຸທ຺ໂຘທໂນ ຕໍ ອຈ຺ຉຣິຍໍ ທິສ຺ວາ ອາຫ ‘‘ຠນ຺ເຕ, ຕຸມ຺ຫາກໍ ຊາຕທິວເສ ກາຬເທວລສ຺ສ ວນ຺ທນຕ຺ຖໍ ອຸປນີຕານໍ ໂວ ປາເທ ປຣິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ມຕ຺ຖເກ ຐິເຕ ທິສ຺ວາ ອຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ປາເທ ວນ຺ທິໍ, ອຍໍ ເມ ປຐມວນ຺ທນາ. ປຸນປິ ວປ຺ປມງ຺ຄລທິວເສ ຊມ຺ພຸຈ຺ຉາຍາຍ ສິຣິສຍເນ ນິສິນ຺ນານໍ ໂວ ຊມ຺ພຸຈ຺ຉາຍາຍ ອປຣິວຕ຺ຕນໍ ທິສ຺ວາປິ ອຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ປາເທ ວນ຺ທິໍ, ອຍໍ ເມ ທຸຕິຍວນ຺ທນາ. ອິທານິ ອິມໍ ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ ປາຏິຫາຣິຍໍ ທິສ຺ວາປິ ຕຸມ຺ຫາກໍ ປາເທ ວນ຺ທາມິ, ອຍໍ ເມ ຕຕິຍວນ຺ທນາ’’ຕິ. ຣຎ຺ຎາ ປນ ວນ຺ທິເຕ ອວນ຺ທິຕ຺ວາ ຐາຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ນາມ ເອກສາກິໂຍປິ ນາໂຫສິ, ສພ຺ເພ ວນ຺ທິໍສຸເຍວ.

ອິຕິ ຠຄວາ ຎາຕໂຍ ວນ຺ທາເປຕ຺ວາ ອາກາສໂຕ ໂອຕຣິຕ຺ວາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕວຣພຸທ຺ຘາສເນ ນິສີທິ. ນິສິນ຺ເນ ຈ ຠຄວຕິ ສິຂາປຕ຺ໂຕ ຎາຕິສມາຄໂມ ອໂຫສິ, ສພ຺ເພ ເອກຄ຺ຄຈິຕ຺ຕາ ຫຸຕ຺ວາ ນິສີທິໍສຸ. ຕໂຕ ມຫາເມໂຆ ອຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ໂປກ຺ຂຣວສ຺ສໍ ວສ຺ສິ, ຕມ຺ພວຓ຺ຓໍ ອຸທກໍ ເຫຏ຺ຐາ ວິຣວນ຺ຕໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເຍ ເຕເມຕຸກາມາ, ເຕ ເຕເມນ຺ຕິ. ອເຕເມຕຸກາມສ຺ສ ສຣີເຣ ເອກພິນ຺ທຸມຕ຺ຕມ຺ປິ ນ ປຕຕິ. ຕໍ ທິສ຺ວາ ສພ຺ເພ ອຈ຺ຉຣິຍພ຺ຠຸຕຈິຕ຺ຕຊາຕາ ອເຫສຸໍ. ‘‘ອໂຫ ອຈ຺ຉຣິຍໍ ອໂຫ ອພ຺ຠຸຕໍ ອໂຫ ພຸທ຺ຘານໍ ມຫານຸຠາວຕາ, ເຍສໍ ຎາຕິສມາຄເມ ເອວຣູປໍ ໂປກ຺ຂຣວສ຺ສໍ ວສ຺ສີ’’ຕິ ຠິກ຺ຂູ ກຖໍ ສມຸຏ຺ຐາເປສຸໍ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ສຕ຺ຖາ ‘‘ນ, ຠິກ຺ຂເວ, ອິທາເນວ, ປຸພ຺ເພປິ ມມ ຎາຕິສມາຄເມ ມຫາເມໂຆ ໂປກ຺ຂຣວສ຺ສໍ ວສ຺ສິເຍວາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ເຕຫິ ຍາຈິໂຕ ອຕີຕໍ ອາຫຣິ.

ອຕີເຕ ສິວິຣຏ຺ເຐ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄເຣ ສິວິມຫາຣາຊາ ນາມ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣນ຺ໂຕ ສຎ຺ຊຍໍ ນາມ ປຸຕ຺ຕໍ ປຏິລຠິ. ໂສ ຕສ຺ສ ວຍປ຺ປຕ຺ຕສ຺ສ ມທ຺ທຣາຊຘີຕຣໍ ຜຸສ຺ສຕິໍ ນາມ ຣາຊກຎ຺ຎໍ ອາເນຕ຺ວາ ຣຊ຺ຊໍ ນິຍ຺ຍາເທຕ຺ວາ ຜຸສ຺ສຕິໍ ອຄ຺ຄມເຫສິໍ ອກາສິ. ຕສ຺ສາ ອຍໍ ປຸພ຺ພໂຍໂຄ – ອິໂຕ ເອກນວຸຕິກປ຺ເປ ວິປສ຺ສີ ນາມ ສຕ຺ຖາ ໂລເກ ອຸທປາທິ. ຕສ຺ມິໍ ພນ຺ຘຸມຕິນຄຣໍ ນິສ຺ສາຍ ເຂເມ ມິຄທາເຍ ວິຫຣນ຺ເຕ ເອໂກ ຣາຊາ ຣຎ຺ໂຎ ພນ຺ຘຸມສ຺ສ ອນຄ຺ເຆນ ຈນ຺ທນສາເຣນ ສທ຺ຘິໍ ສຕສຫສ຺ສຄ຺ຆນິກໍ ສຸວຓ຺ຓມາລໍ ເປເສສິ. ຣຎ຺ໂຎ ປນ ທ຺ເວ ຘີຕໂຣ ອເຫສຸໍ. ໂສ ຕໍ ປຓ຺ຓາກາຣໍ ຕາສໍ ທາຕຸກາໂມ ຫຸຕ຺ວາ ຈນ຺ທນສາຣໍ ເຊຏ຺ຐິກາຍ ອທາສິ, ສຸວຓ຺ຓມາລໍ ກນິຏ຺ຐາຍ ອທາສິ. ຕາ ອຸໂຠປິ ‘‘ນ ມຍໍ ອິມໍ ອຕ຺ຕໂນ ສຣີເຣ ປິຬນ຺ຘິສ຺ສາມ, ສຕ຺ຖາຣເມວ ປູເຊສ຺ສາມາ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຣາຊານໍ ອາຫໍສຸ ‘‘ຕາຕ, ຈນ຺ທນສາເຣນ ຈ ສຸວຓ຺ຓມາລາຍ ຈ ທສພລໍ ປູເຊສ຺ສາມາ’’ຕິ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິ. ເຊຏ຺ຐິກາ ສຸຂຸມຈນ຺ທນຈຸຓ຺ຓໍ ກາເຣຕ຺ວາ ສຸວຓ຺ຓສມຸຄ຺ຄໍ ປູເຣຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫາເປສິ. ກນິຏ຺ຐຠຄິນີ ປນ ສຸວຓ຺ຓມາລໍ ອຸຣຈ຺ຉທມາລໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ສຸວຓ຺ຓສມຸຄ຺ເຄນ ຄຓ຺ຫາເປສິ. ຕາ ອຸໂຠປິ ມິຄທາຍວິຫາຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ເຊຏ຺ຐິກາ ຈນ຺ທນຈຸຓ຺ເຓນ ທສພລສ຺ສ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ສຣີຣໍ ປູເຊຕ຺ວາ ເສສຈຸຓ຺ຓານິ ຄນ຺ຘກຸຏິຍໍ ວິກິຣິຕ຺ວາ ‘‘ຠນ຺ເຕ, ອນາຄເຕ ຕຸມ຺ຫາທິສສ຺ສ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ມາຕາ ຠເວຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ປຕ຺ຖນໍ ອກາສິ. ກນິຏ຺ຐຠຄິນີປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ສຸວຓ຺ຓວຓໍ ສຣີຣໍ ສຸວຓ຺ຓມາລາຍ ກເຕນ ອຸຣຈ຺ຉເທນ ປູເຊຕ຺ວາ ‘‘ຠນ຺ເຕ, ຍາວ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕິ, ຕາວ ອິທໍ ປສາຘນໍ ມມ ສຣີຣາ ມາ ວິຄຕໍ ໂຫຕູ’’ຕິ ປຕ຺ຖນໍ ອກາສິ. ສຕ຺ຖາປິ ຕາສໍ ອນຸໂມທນໍ ອກາສິ.

ຕາ ອຸໂຠປິ ຍາວຕາຍຸກໍ ຐຕ຺ວາ ເທວໂລເກ ນິພ຺ພຕ຺ຕິໍສຸ. ຕາສຸ ເຊຏ຺ຐຠຄິນີ ເທວໂລກໂຕ ມນຸສ຺ສໂລກໍ, ມນຸສ຺ສໂລກໂຕ ເທວໂລກໍ ສໍສຣນ຺ຕີ ເອກນວຸຕິກປ຺ປາວສາເນ ອມ຺ຫາກໍ ພຸທ຺ຘຸປ຺ປາທກາເລ ພຸທ຺ຘມາຕາ ມຫາມາຍາເທວີ ນາມ ອໂຫສິ. ກນິຏ຺ຐຠຄິນີປິ ຕເຖວ ສໍສຣນ຺ຕີ ກສ຺ສປທສພລສ຺ສ ກາເລ ກິກິສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ຘີຕາ ຫຸຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ສາ ຈິຕ຺ຕກມ຺ມກຕາຍ ວິຍ ອຸຣຈ຺ຉທມາລາຍ ອລງ຺ກເຕນ ອຸເຣນ ຊາຕຕ຺ຕາ ອຸຣຈ຺ຉທາ ນາມ ກຸມາຣິກາ ຫຸຕ຺ວາ ໂສຬສວສ຺ສິກກາເລ ສຕ຺ຖຸ ຠຕ຺ຕານຸໂມທນໍ ສຸຕ຺ວາ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜເລ ປຕິຏ຺ຐາຍ ອປຣຠາເຄ ຠຕ຺ຕານຸໂມທນໍ ສຸຓນ຺ເຕເນວ ປິຕຣາ ໂສຕາປຕ຺ຕິຜລໍ ປຕ຺ຕທິວເສເຍວ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຍິ. ກິກິຣາຊາປິ ອຎ຺ຎາ ສຕ຺ຕ ຘີຕໂຣ ລຠິ. ຕາສໍ ນາມານິ –

‘‘ສມຓີ ສມຓຄຸຕ຺ຕາ ຈ, ຠິກ຺ຂຸນີ ຠິກ຺ຂທາຍິກາ;

ຘມ຺ມາ ເຈວ ສຸຘມ຺ມາ ຈ, ສງ຺ຆທາສີ ຈ ສຕ຺ຕມີ’’ຕິ.

ຕາ ອິມສ຺ມິໍ ພຸທ຺ຘຸປ຺ປາເທ –

‘‘ເຂມາ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ ຈ, ປຏາຈາຣາ ຈ ໂຄຕມີ;

ຘມ຺ມທິນ຺ນາ ມຫາມາຍາ, ວິສາຂາ ຈາປິ ສຕ຺ຕມີ’’ຕິ.

ຕາສຸ ຜຸສ຺ສຕີ ສຸຘມ຺ມາ ນາມ ຫຸຕ຺ວາ ທານາທີນິ ປຸຎ຺ຎານິ ກຕ຺ວາ ວິປສ຺ສິສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ກຕາຍ ຈນ຺ທນຈຸຓ຺ຓປູຊາຍ ຜເລນ ຣຕ຺ຕຈນ຺ທນຣສປຣິປ຺ໂຜສິເຕນ ວິຍ ສຣີເຣນ ຊາຕຕ຺ຕາ ຜຸສ຺ສຕີ ນາມ ກຸມາຣິກາ ຫຸຕ຺ວາ ເທເວສຸ ຈ ມນຸສ຺ເສສຸ ຈ ສໍສຣນ຺ຕີ ອປຣຠາເຄ ສກ຺ກສ຺ສ ເທວຣຎ຺ໂຎ ອຄ຺ຄມເຫສີ ຫຸຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ອຖສ຺ສາ ຍາວຕາຍຸກໍ ຐຕ຺ວາ ປຎ຺ຈສຸ ປຸພ຺ພນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ສກ຺ໂກ ເທວຣາຊາ ຕສ຺ສາ ປຣິກ຺ຂີຓາຍຸກຕໍ ຎຕ຺ວາ ມຫນ຺ເຕນ ຍເສນ ຕໍ ອາທາຍ ນນ຺ທນວນຸຍ຺ຍານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ຕໍ ອລງ຺ກຕສຍນປິຏ຺ເຐ ນິສິນ຺ນໍ ສຍໍ ສຍນປສ຺ເສ ນິສີທິຕ຺ວາ ເອຕທໂວຈ ‘‘ຠທ຺ເທ ຜຸສ຺ສຕິ, ເຕ ທສ ວເຣ ທມ຺ມິ, ເຕ ຄຓ຺ຫສ຺ສູ’’ຕິ ວທນ຺ໂຕ ອິມສ຺ມິໍ ຄາຖາສຫສ຺ສປຏິມຓ຺ຑິເຕ ມຫາເວສ຺ສນ຺ຕຣຊາຕເກ ປຐມໍ ຄາຖມາຫ –

໑໖໕໕.

‘‘ຜຸສ຺ສຕີ ວຣວຓ຺ຓາເຠ, ວຣສ຺ສຸ ທສຘາ ວເຣ;

ປຖພ຺ຍາ ຈາຣຸປຸພ຺ພງ຺ຄິ, ຍໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ມນໂສ ປິຍ’’ນ຺ຕິ.

ເອວເມສາ ມຫາເວສ຺ສນ຺ຕຣຘມ຺ມເທສນາ ເທວໂລເກ ປຕິຏ຺ຐາປິຕາ ນາມ ໂຫຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຜຸສ຺ສຕີຕິ ຕໍ ນາເມນາລປຕິ. ວຣວຓ຺ຓາເຠຕິ ວຣາຍ ວຓ຺ຓາຠາຍ ສມນ຺ນາຄເຕ. ທສຘາຕິ ທສວິເຘ. ປຖພ຺ຍາຕິ ປຖວິຍໍ ຄເຫຕພ຺ເພ ກຕ຺ວາ ວຣສ຺ສຸ ຄຓ຺ຫສ຺ສູຕິ ວທຕິ. ຈາຣຸປຸພ຺ພງ຺ຄີຕິ ຈາຣຸນາ ປຸພ຺ພງ຺ເຄນ ວຣລກ຺ຂເຓນ ສມນ຺ນາຄເຕ. ຍໍ ຕຸຍ຺ຫໍ ມນໂສ ປິຍນ຺ຕິ ຍໍ ຍໍ ຕວ ມນສາ ປິຍໍ, ຕໍ ຕໍ ທສຫິ ໂກຏ຺ຐາເສຫິ ຄຓ຺ຫາຫີຕິ ວທຕິ.

ສາ ອຕ຺ຕໂນ ຈວນຘມ຺ມຕໍ ອຊານນ຺ຕີ ປມຕ຺ຕາ ຫຸຕ຺ວາ ທຸຕິຍຄາຖມາຫ –

໑໖໕໖.

‘‘ເທວຣາຊ ນໂມ ຕ຺ຍຕ຺ຖຸ, ກິໍ ປາປໍ ປກຕໍ ມຍາ;

ຣມ຺ມາ ຈາເວສິ ມໍ ຐານາ, ວາໂຕວ ຘຣຓີຣຸຫ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນໂມ ຕ຺ຍຕ຺ຖູຕິ ນໂມ ເຕ ອຕ຺ຖຸ. ກິໍ ປາປນ຺ຕິ ກິໍ ມຍາ ຕວ ສນ຺ຕິເກ ປາປໍ ປກຕນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ. ຘຣຓີຣຸຫນ຺ຕິ ຣຸກ຺ຂໍ.

ອຖສ຺ສາ ປມຕ຺ຕຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ສກ຺ໂກ ທ຺ເວ ຄາຖາ ອຠາສິ –

໑໖໕໗.

‘‘ນ ເຈວ ເຕ ກຕໍ ປາປໍ, ນ ຈ ເມ ຕ຺ວມສິ ອປ຺ປິຍາ;

ປຸຎ຺ຎຎ຺ຈ ເຕ ປຣິກ຺ຂີຓໍ, ເຍນ ເຕວໍ ວທາມຫໍ.

໑໖໕໘.

‘‘ສນ຺ຕິເກ ມຣຓໍ ຕຸຍ຺ຫໍ, ວິນາຠາໂວ ຠວິສ຺ສຕິ;

ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຫິ ເມ ເອເຕ, ວເຣ ທສ ປເວຈ຺ຉໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຍນ ເຕວນ຺ຕິ ເຍນ ເຕ ເອວໍ ວທາມິ. ຕຸຍ຺ຫໍ ວິນາຠາໂວຕິ ຕວ ອມ຺ເຫຫິ ສທ຺ຘິໍ ວິໂຍໂຄ ຠວິສ຺ສຕິ. ປເວຈ຺ຉໂຕຕິ ທທມານສ຺ສ.

ສາ ສກ຺ກສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ນິຈ຺ຉເຍນ ອຕ຺ຕໂນ ມຣຓໍ ຎຕ຺ວາ ວຣໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໖໕໙.

‘‘ວຣໍ ເຈ ເມ ອໂທ ສກ຺ກ, ສພ຺ພຠູຕານມິສ຺ສຣ;

ສິວິຣາຊສ຺ສ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ຕຕ຺ຖ ອສ຺ສໍ ນິເວສເນ.

໑໖໖໐.

‘‘ນີລເນຕ຺ຕາ ນີລຠມຸ, ນີລກ຺ຂີ ຈ ຍຖາ ມິຄີ;

ຜຸສ຺ສຕີ ນາມ ນາເມນ, ຕຕ຺ຖປສ຺ສໍ ປຸຣິນ຺ທນ.

໑໖໖໑.

‘‘ປຸຕ຺ຕໍ ລເຠຖ ວຣທໍ, ຍາຈໂຍຄໍ ອມຈ຺ຉຣິໍ;

ປູຊິຕໍ ປຏິຣາຊູຫິ, ກິຕ຺ຕິມນ຺ຕໍ ຍສສ຺ສິນໍ.

໑໖໖໒.

‘‘ຄພ຺ຠໍ ເມ ຘາຣຍນ຺ຕິຍາ, ມຊ຺ຌິມງ຺ຄໍ ອນຸນ຺ນຕໍ;

ກຸຈ຺ຉິ ອນຸນ຺ນໂຕ ອສ຺ສ, ຈາປໍວ ລິຂິຕໍ ສມໍ.

໑໖໖໓.

‘‘ຖນາ ເມ ນປ຺ປປເຕຍ຺ຍຸໍ, ປລິຕາ ນ ສນ຺ຕຸ ວາສວ;

ກາເຍ ຣໂຊ ນ ລິມ຺ເປຖ, ວຊ຺ຌຎ຺ຈາປິ ປໂມຈເຍ.

໑໖໖໔.

‘‘ມຍູຣໂກຎ຺ຈາຠິຣຸເທ, ນາຣິວຣຄຓາຍຸເຕ;

ຂຸຊ຺ຊເຈລາປກາກິຓ຺ເຓ, ສູຕມາຄຘວຓ຺ຓິເຕ.

໑໖໖໕.

‘‘ຈິຕ຺ຣຄ຺ຄເຬຣຸຆຸສິເຕ, ສຸຣາມໍສປໂພຘເນ;

ສິວິຣາຊສ຺ສ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ຕຕ຺ຖສ຺ສໍ ມເຫສີ ປິຍາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສິວິຣາຊສ຺ສາຕິ ສາ ສກລຊມ຺ພຸທີປຕລໍ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ອຕ຺ຕໂນ ອນຸຈ຺ຉວິກໍ ສິວິຣຎ຺ໂຎ ນິເວສນໍ ທິສ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ອຄ຺ຄມເຫສິຠາວໍ ປຕ຺ເຖນ຺ຕີ ເອວມາຫ. ຍຖາ ມິຄີຕິ ເອກວສ຺ສິກາ ຫິ ມິຄໂປຕິກາ ນີລເນຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ເຕເນວມາຫ. ຕຕ຺ຖປສ຺ສນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖປິ ອິມິນາວ ນາເມນ ອສ຺ສໍ. ລເຠຖາຕິ ລເຠຍ຺ຍໍ. ວຣທນ຺ຕິ ອລງ຺ກຕສີສອກ຺ຂິຍຸຄລຫທຍມໍສຣຸຘິຣເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕປຸຕ຺ຕທາເຣສຸ ຍາຈິຕຍາຈິຕສ຺ສ ວຣຠຓ຺ຑສ຺ສ ທາຍກໍ. ກຸຈ຺ຉີຕິ ‘‘ມຊ຺ຌິມງ຺ຄ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ສຣູປໂຕ ທສ຺ເສຕິ. ລິຂິຕນ຺ຕິ ຍຖາ ເຉເກນ ຘນຸກາເຣນ ສມ຺ມາ ລິຂິຕໍ ຘນຸ ອນຸນ຺ນຕມຊ຺ຌໍ ຕຸລາວຏ຺ຏໍ ສມໍ ໂຫຕິ, ເອວຣູໂປ ເມ ກຸຈ຺ຉິ ຠເວຍ຺ຍ.

ນປ຺ປປເຕຍ຺ຍຸນ຺ຕິ ປຕິຕ຺ວາ ລມ຺ພາ ນ ຠເວຍ຺ຍຸໍ. ປລິຕາ ນ ສນ຺ຕຸ ວາສວາຕິ ວາສວ ເທວເສຏ຺ຐ, ປລິຕານິປິ ເມ ສິຣສ຺ມິໍ ນ ສນ຺ຕຸ ມາ ປຎ຺ຎາຍິໍສຸ. ‘‘ປລິຕານິ ສິໂຣຣຸຫາ’’ຕິປິ ປາໂຐ. ວຊ຺ຌຎ຺ຈາປີຕິ ກິພ຺ພິສກາຣກໍ ຣາຊາປຣາຘິກໍ ວຊ຺ຌປ຺ປຕ຺ຕໂຈຣໍ ອຕ຺ຕໂນ ພເລນ ໂມເຈຕຸໍ ສມຕ຺ຖາ ຠເວຍ຺ຍໍ. ອິມິນາ ອຕ຺ຕໂນ ອິສ຺ສຣິຍຠາວໍ ທີເປຕິ. ຠູຕມາຄຘວຓ຺ຓິເຕຕິ ໂຠຊນກາລາທີສຸ ຖຸຕິວເສນ ກາລໍ ອາໂຣເຈນ຺ເຕຫິ ສູເຕຫິ ເຈວ ມາຄຘເກຫິ ຈ ວຓ຺ຓິເຕ. ຈິຕ຺ຣຄ຺ຄເຬຣຸຆຸສິເຕຕິ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກຕູຣິຍສທ຺ທສທິສໍ ມໂນຣມໍ ຣວໍ ຣວນ຺ເຕຫິ ສຕ຺ຕຣຕນວິຈິຕ຺ເຕຫິ ທ຺ວາຣກວາເຏຫິ ອຸຄ຺ໂຆສິເຕ. ສຸຣາມໍສປໂພຘເນຕິ ‘‘ປິວຖ, ຂາທຖາ’’ຕິ ສຸຣາມໍເສຫິ ປໂພຘິຍມານຊເນ ເອວຣູເປ ສິວິຣາຊສ຺ສ ນິເວສເນ ຕສ຺ສ ອຄ຺ຄມເຫສີ ຠເວຍ຺ຍນ຺ຕິ ອິເມ ທສ ວເຣ ຄຓ຺ຫິ.

ຕຕ຺ຖ ສິວິຣາຊສ຺ສ ອຄ຺ຄມເຫສິຠາໂວ ປຐໂມ ວໂຣ, ນີລເນຕ຺ຕຕາ ທຸຕິໂຍ, ນີລຠມຸກຕາ ຕຕິໂຍ, ຜຸສ຺ສຕີຕິ ນາມໍ ຈຕຸຕ຺ໂຖ, ປຸຕ຺ຕປຏິລາໂຠ ປຎ຺ຈໂມ, ອນຸນ຺ນຕກຸຈ຺ຉິຕາ ຉຏ຺ໂຐ, ອລມ຺ພຕ຺ຖນຕາ ສຕ຺ຕໂມ, ອປລິຕຠາໂວ ອຏ຺ຐໂມ, ສຸຂຸມຈ຺ຉວິຠາໂວ ນວໂມ, ວຊ຺ຌປ຺ປໂມຈນສມຕ຺ຖຕາ ທສໂມ ວໂຣຕິ.

ສກ຺ໂກ ອາຫ –

໑໖໖໖.

‘‘ເຍ ເຕ ທສ ວຣາ ທິນ຺ນາ, ມຍາ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠເນ;

ສິວິຣາຊສ຺ສ ວິຊິເຕ, ສພ຺ເພ ເຕ ລຈ຺ຉສີ ວເຣ’’ຕິ.

ອຖສ຺ສາ ສກ຺ໂກ ເທວຣາຊາ ຜຸສ຺ສຕິຍາ ທສ ວເຣ ອທາສິ, ທຕ຺ວາ ຈ ປນ ‘‘ຠທ຺ເທ ຜຸສ຺ສຕິ, ຕວ ສພ຺ເພ ເຕ ສມິຊ຺ຌນ຺ຕູ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອນຸໂມທິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໖໖໗.

‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ມຆວາ, ເທວຣາຊາ ສຸຊມ຺ປຕິ;

ຜຸສ຺ສຕິຍາ ວຣໍ ທຕ຺ວາ, ອນຸໂມທິຕ຺ຖ ວາສໂວ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອນຸໂມທິຕ຺ຖາຕິ ‘‘ສພ຺ເພ ເຕ ລຈ຺ຉສິ ວເຣ’’ຕິ ເອວໍ ວເຣ ທຕ຺ວາ ປມຸທ຺ທິໂຕ ຕຸຏ຺ຐມານໂສ ອໂຫສີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ທສວຣກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຫິມວນ຺ຕວຓ຺ຓນາ

ອິຕິ ສາ ວເຣ ຄເຫຕ຺ວາ ຕໂຕ ຈຸຕາ ມທ຺ທຣຎ຺ໂຎ ອຄ຺ຄມເຫສິຍາ ກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ຊາຍມານາ ຈ ຈນ຺ທນຈຸຓ຺ຓປຣິກິຓ຺ເຓນ ວິຍ ສຣີເຣນ ຊາຕາ. ເຕນສ຺ສາ ນາມຄ຺ຄຫຓທິວເສ ‘‘ຜຸສ຺ສຕີ’’ຕ຺ເວວ ນາມໍ ກຣິໍສຸ. ສາ ມຫນ຺ເຕນ ປຣິວາເຣນ ວຑ຺ຒິຕ຺ວາ ໂສຬສວສ຺ສກາເລ ອຸຕ຺ຕມຣູປຘຣາ ອໂຫສິ. ອຖ ນໍ ສິວິມຫາຣາຊາ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສຎ຺ຊຍກຸມາຣສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ ອາເນຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ຉຕ຺ຕໍ ອຸສ຺ສາເປຕ຺ວາ ໂສຬສນ຺ນໍ ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານໍ ເຊຏ຺ຐິກໍ ກຕ຺ວາ ອຄ຺ຄມເຫສິຏ຺ຐາເນ ຐເປສິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

‘‘ຕໂຕ ຈຸຕາ ສາ ຜຸສ຺ສຕີ, ຉຕ຺ຕິເຍ ອຸປປຊ຺ຊຖ;

ເຊຕຸຕ຺ຕຣມ຺ຫິ ນຄເຣ, ສຎ຺ຊເຍນ ສມາຄມີ’’ຕິ.

ສາ ສຎ຺ຊຍສ຺ສ ປິຍາ ມນາປາ ອໂຫສິ. ອຖ ນໍ ສກ຺ໂກ ອາວຊ຺ຊມາໂນ ‘‘ມຍາ ຜຸສ຺ສຕິຍາ ທິນ຺ນວເຣສຸ ນວ ວຣາ ສມິທ຺ຘາ’’ຕິ ທິສ຺ວາ ‘‘ເອໂກ ປນ ປຸຕ຺ຕວໂຣ ນ ຕາວ ສມິຊ຺ຌຕິ, ຕມ຺ປິສ຺ສາ ສມິຊ຺ຌາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕສິ. ຕທາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຕາວຕິໍສເທວໂລເກ ວສຕິ, ອາຍຸ ຈສ຺ສ ປຣິກ຺ຂີຓໍ ອໂຫສິ. ຕໍ ຎຕ຺ວາ ສກ຺ໂກ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ມາຣິສ, ຕຍາ ມນຸສ຺ສໂລກໍ ຄນ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ຕຕ຺ຖ ສິວິຣຎ຺ໂຎ ອຄ຺ຄມເຫສິຍາ ກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ປຏິສນ຺ຘິໍ ຄຓ຺ຫິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ເຈວ ອຎ຺ເຎສຎ຺ຈ ຈວນຘມ຺ມານໍ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສານໍ ເທວປຸຕ຺ຕານໍ ປຏິຎ຺ຎໍ ຄເຫຕ຺ວາ ສກຏ຺ຐານເມວ ຄໂຕ. ມຫາສຕ຺ໂຕປິ ຕໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖຸປປນ຺ໂນ, ເສສເທວປຸຕ຺ຕາປິ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສານໍ ອມຈ຺ຈານໍ ເຄເຫສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕິໍສຸ. ມຫາສຕ຺ເຕ ກຸຈ຺ຉິຄເຕ ຜຸສ຺ສຕີ ໂທຫຬິນີ ຫຸຕ຺ວາ ຈຕູສຸ ນຄຣທ຺ວາເຣສຸ ນຄຣມຊ຺ເຌ ຣາຊນິເວສນທ຺ວາເຣ ຈາຕິ ຉສຸ ຐາເນສຸ ຉ ທານສາລາໂຍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ເທວສິກໍ ຉ ສຕສຫສ຺ສານິ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ມຫາທານໍ ທາຕຸກາມາ ອໂຫສິ.

ຣາຊາ ຕສ຺ສາ ໂທຫຬໍ ສຸຕ຺ວາ ເນມິຕ຺ຕເກ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉິ. ເນມິຕ຺ຕກາ – ‘‘ມຫາຣາຊ, ເທວິຍາ ກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ທານາຠິຣໂຕ ສຕ຺ໂຕ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ, ທາເນນ ຕິຕ຺ຕິໍ ນ ຄມິສ຺ສຕີ’’ຕິ ວທິໍສຸ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ຕຸຏ຺ຐມານໂສ ຫຸຕ຺ວາ ຉ ທານສາລາໂຍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣໍ ທານໍ ປຏ຺ຐເປສິ. ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ປຏິສນ຺ຘິຄ຺ຄຫຓກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຣຎ຺ໂຎ ອາຍສ຺ສ ປມາຓໍ ນາມ ນາໂຫສິ. ຕສ຺ສ ປຸຎ຺ຎານຸຠາເວນ ສກລຊມ຺ພຸທີປຣາຊາໂນ ປຓ຺ຓາກາຣໍ ປຫິຓິໍສຸ. ເທວີ ມຫນ຺ເຕນ ປຣິວາເຣນ ຄພ຺ຠໍ ຘາເຣນ຺ຕີ ທສມາເສ ປຣິປຸຓ຺ເຓ ນຄຣໍ ທຏ຺ຐຸກາມາ ຫຸຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣເຈສິ. ຣາຊາ ນຄຣໍ ເທວນຄຣໍ ວິຍ ອລງ຺ກາຣາເປຕ຺ວາ ເທວິໍ ຣຖວຣໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ນຄຣໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກາເຣສິ. ຕສ຺ສາ ເວສ຺ສານໍ ວີຖິຍາ ເວມຊ຺ຌໍ ສມ຺ປຕ຺ຕກາເລ ກມ຺ມຊວາຕາ ຈລິໍສຸ. ອຖ ອມຈ຺ຈາ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣເຈສຸໍ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ເວສ຺ສວີຖິຍໍເຍວ ຕສ຺ສາ ສູຕິຆຣໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ວາສໍ ຄຓ຺ຫາເປສິ. ສາ ຕຕ຺ຖ ປຸຕ຺ຕໍ ວິຊາຍິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

‘‘ທສ ມາເສ ຘາຣຍິຕ຺ວານ, ກໂຣນ຺ຕີ ປຸຣໍ ປທກ຺ຂິຓໍ;

ເວສ຺ສານໍ ວີຖິຍາ ມຊ຺ເຌ, ຊເນສິ ຜຸສ຺ສຕີ ມມ’’ນ຺ຕິ. (ຈຣິຍາ. ໑.໗໖);

ມຫາສຕ຺ໂຕ ມາຕຸ ກຸຈ຺ຉິໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕເຍວ ວິສໂທ ຫຸຕ຺ວາ ອກ຺ຂີນິ ອຸມ຺ມີເລຕ຺ວາ ນິກ຺ຂມິ. ນິກ຺ຂນ຺ໂຕເຍວ ຈ ມາຕຸ ຫຕ຺ຖໍ ປສາເຣຕ຺ວາ ‘‘ອມ຺ມ, ທານໍ ທສ຺ສາມິ, ອຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈິ ເຕ ຘນ’’ນ຺ຕິ ອາຫ. ອຖສ຺ສ ມາຕາ ‘‘ຕາຕ, ຍຖາອຊ຺ຌາສເຍນ ທານໍ ເທຫີ’’ຕິ ປສາຣິຕຫຕ຺ເຖ ສຫສ຺ສຕ຺ຖວິກໍ ຐເປສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ຫິ ອຸມງ຺ຄຊາຕເກ ອິມສ຺ມິໍ ຊາຕເກ ປຈ຺ຉິມຕ຺ຕຠາເວຕິ ຕີສຸ ຐາເນສຸ ຊາຕມຕ຺ເຕເຍວ ມາຕຣາ ສທ຺ຘິໍ ກເຖສິ. ອຖສ຺ສ ນາມຄ຺ຄຫຓທິວເສ ເວສ຺ສວີຖິຍໍ ຊາຕຕ຺ຕາ ‘‘ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ’’ຕິ ນາມໍ ກຣິໍສຸ.

ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

‘‘ນ ມຍ຺ຫໍ ມຕ຺ຕິກໍ ນາມໍ, ນປິ ເປຕ຺ຕິກສມ຺ຠວໍ;

ຊາໂຕມ຺ຫິ ເວສ຺ສວີຖິຍໍ, ຕສ຺ມາ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອຫຸ’’ນ຺ຕິ. (ຈຣິຍາ. ໑.໗໗);

ຊາຕທິວເສເຍວ ປນສ຺ສ ເອກາ ອາກາສຈາຣິນີ ກເຣຓຸກາ ອຠິມງ຺ຄລສມ຺ມຕໍ ສພ຺ພເສຕໍ ຫຕ຺ຖິໂປຕກໍ ອາເນຕ຺ວາ ມງ຺ຄລຫຕ຺ຖິຏ຺ຐາເນ ຐເປຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ຕສ຺ສ ມຫາສຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຈຍໍ ກຕ຺ວາ ອຸປ຺ປນ຺ນຕ຺ຕາ ‘‘ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕ຺ເວວ ນາມໍ ກຣິໍສຸ. ຕໍ ທິວສເມວ ອມຈ຺ຈເຄເຫສຸ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສກຸມາຣກາ ຊາຍິໍສຸ. ຣາຊາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ອຕິທີຆາທິໂທເສ ວິວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອລມ຺ພຖນິໂຍ ມຘຸຣຂີຣາໂຍ ຈຕຸສຏ຺ຐິ ຘາຕິໂຍ ອຸປຏ຺ຐາເປສິ. ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ຊາຕານຎ຺ຈ ສຏ຺ຐິທາຣກສຫສ຺ສານໍ ເອເກກາ ຘາຕິໂຍ ອຸປຏ຺ຐາເປສິ. ໂສ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ເສຫິ ທາຣເກຫິ ສທ຺ຘິໍ ມຫນ຺ເຕນ ປຣິວາເຣນ ວຑ຺ຒຕິ. ອຖສ຺ສ ຣາຊາ ສຕສຫສ຺ສຄ຺ຆນກໍ ກຸມາຣປິຬນ຺ຘນໍ ກາຣາເປສິ. ໂສ ຈຕຸປ຺ປຎ຺ຈວສ຺ສິກກາເລ ຕໍ ໂອມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ຘາຕີນໍ ທຕ຺ວາ ປຸນ ຕາຫິ ທີຍມານມ຺ປິ ນ ຄຓ຺ຫິ. ຕາ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣຈຍິໍສຸ. ຣາຊາ ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ມມ ປຸຕ຺ເຕນ ທິນ຺ນໍ ພ຺ຣຫ຺ມເທຍ຺ຍເມວ ໂຫຕູ’’ຕິ ອປຣມ຺ປິ ກາເຣສິ. ກຸມາໂຣ ຕມ຺ປິ ອທາສິເຍວ. ອິຕິ ທາຣກກາເລເຍວ ຘາຕີນໍ ນວ ວາເຣ ປິຬນ຺ຘນໍ ອທາສິ.

ອຏ຺ຐວສ຺ສິກກາເລ ປນ ປາສາທວຣຄໂຕ ສິຣິສຍນປິຏ຺ເຐ ນິສິນ຺ໂນວ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຫໍ ພາຫິຣກທານເມວ ເທມິ, ຕໍ ມໍ ນ ປຣິໂຕເສຕິ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກທານໍ ທາຕຸກາໂມມ຺ຫິ, ສເຈ ມໍ ໂກຈິ ສີສໍ ຍາເຈຍ຺ຍ, ສີສໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ທເທຍ຺ຍໍ. ສເຈປິ ມໍ ໂກຈິ ຫທຍໍ ຍາເຈຍ຺ຍ, ອຸຣໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ຫທຍໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ທເທຍ຺ຍໍ. ສເຈ ອກ຺ຂີນິ ຍາເຈຍ຺ຍ, ອກ຺ຂີນິ ອຸປ຺ປາເຏຕ຺ວາ ທເທຍ຺ຍໍ. ສເຈ ສຣີຣມໍສໍ ຍາເຈຍ຺ຍ, ສກລສຣີຣໂຕ ມໍສໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ທເທຍ຺ຍໍ. ສເຈປິ ມໍ ໂກຈິ ຣຸຘິຣໍ ຍາເຈຍ຺ຍ, ຣຸຘິຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ທເທຍ຺ຍໍ. ອຖ ວາປິ ໂກຈິ ‘ທາໂສ ເມ ໂຫຫີ’ຕິ ວເທຍ຺ຍ, ອຕ຺ຕານມສ຺ສ ສາເວຕ຺ວາ ທາສໍ ກຕ຺ວາ ທເທຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ. ຕສ຺ເສວໍ ສຠາວໍ ຈິນ຺ເຕນ຺ຕສ຺ສ ຈຕຸນຫຸຕາຘິກທ຺ວິໂຍຊນສຕສຫສ຺ສພຫລາ ອຍໍ ມຫາປຖວີ ມຕ຺ຕວຣວາຣໂຓ ວິຍ ຄຊ຺ຊມານາ ກມ຺ປິ. ສິເນຣຸປພ຺ພຕຣາຊາ ສຸເສທິຕເວຕ຺ຕງ຺ກຸໂຣ ວິຍ ໂອນມິຕ຺ວາ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣາຠິມຸໂຂ ອຏ຺ຐາສິ. ປຖວິສທ຺ເທນ ເທວາ ຄຊ຺ຊນ຺ໂຕ ຂຓິກວສ຺ສໍ ວສ຺ສິ, ອກາລວິຊ຺ຊຸລຕາ ນິຈ຺ຉຣິໍສຸ, ສາຄໂຣ ສງ຺ຂຸຠິ. ສກ຺ໂກ ເທວຣາຊາ ອປ຺ໂຜເຏສິ, ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາ ສາຘຸກາຣມທາສິ. ປຖວິຕລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກາ ເອກໂກລາຫລໍ ອໂຫສິ.

ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຈຕໍ –

‘‘ຍທາຫໍ ທາຣໂກ ໂຫມິ, ຊາຕິຍາ ອຏ຺ຐວສ຺ສິໂກ;

ຕທາ ນິສຊ຺ຊ ປາສາເທ, ທານໍ ທາຕຸໍ ວິຈິນ຺ຕຍິໍ.

‘‘ຫທຍໍ ທເທຍ຺ຍໍ ຈກ຺ຂຸໍ, ມໍສມ຺ປິ ຣຸຘິຣມ຺ປິ ຈ;

ທເທຍ຺ຍໍ ກາຍໍ ສາເວຕ຺ວາ, ຍທິ ໂກຈິ ຍາຈເຍ ມມໍ.

‘‘ສຠາວໍ ຈິນ຺ຕຍນ຺ຕສ຺ສ, ອກມ຺ປິຕມສຓ຺ຐິຕໍ;

ອກມ຺ປິ ຕຕ຺ຖ ປຖວີ, ສິເນຣຸວນວຏໍສກາ’’ຕິ. (ຈຣິຍາ. ໑.໗໘-໘໐);

ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ໂສຬສວສ຺ສິກກາເລເຍວ ສພ຺ພສິປ຺ເປສຸ ນິປ຺ຜຕ຺ຕິໍ ປາປຸຓິ. ອຖສ຺ສ ປິຕາ ຣຊ຺ຊໍ ທາຕຸກາໂມ ມາຕຣາ ສທ຺ຘິໍ ມນ຺ເຕຕ຺ວາ ມທ຺ທຣາຊກຸລໂຕ ມາຕຸລຘີຕຣໍ ມທ຺ທິໍ ນາມ ຣາຊກຎ຺ຎໍ ອາເນຕ຺ວາ ໂສຬສນ຺ນໍ ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານໍ ເຊຏ຺ຐິກໍ ອຄ຺ຄມເຫສິໍ ກຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ຣຊ຺ເຊ ອຠິສິຎ຺ຈິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ຣຊ຺ເຊ ປຕິຏ຺ຐິຕກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ເທວສິກໍ ຉ ສຕສຫສ຺ສານິ ວິສ຺ສຊ຺ເຊນ຺ໂຕ ມຫາທານໍ ປວຕ຺ເຕສິ. ອປຣຠາເຄ ມທ຺ທິເທວີ ປຸຕ຺ຕໍ ວິຊາຍິ. ຕໍ ກຎ຺ຈນຊາເລນ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິໍສຸ, ເຕນສ຺ສ ‘‘ຊາລີກຸມາໂຣ’’ຕ຺ເວວ ນາມໍ ກຣິໍສຸ. ຕສ຺ສ ປທສາ ຄມນກາເລ ຘີຕຣໍ ວິຊາຍິ. ຕໍ ກຓ຺ຫາຊິເນນ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິໍສຸ, ເຕນສ຺ສາ ‘‘ກຓ຺ຫາຊິນາ’’ຕ຺ເວວ ນາມໍ ກຣິໍສຸ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ມາສສ຺ສ ຉກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ອລງ຺ກຕຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘວຣຄໂຕ ຉ ທານສາລາໂຍ ໂອໂລເກສິ. ຕທາ ກາລິງ຺ຄຣຏ຺ເຐ ທຸພ຺ພຸຏ຺ຐິກາ ອໂຫສິ, ສສ຺ສານິ ນ ສມ຺ປຊ຺ຊິໍສຸ, ມນຸສ຺ສານໍ ມຫນ຺ຕໍ ຉາຕຠຍໍ ປວຕ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ຊີວິຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕາໂຈຣກມ຺ມໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ທຸພ຺ຠິກ຺ຂປີຬິຕາ ຊານປທາ ຣາຊງ຺ຄເຓ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຣາຊານໍ ອຸປກ຺ໂກສິໍສຸ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣຎ຺ຎາ ‘‘ກິໍ, ຕາຕາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ຕມຕ຺ຖໍ ອາໂຣຈຍິໍສຸ. ຣາຊາ ‘‘ສາຘຸ, ຕາຕາ, ເທວໍ ວສ຺ສາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ເຕ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ສມາທິນ຺ນສີໂລ ອຸໂປສຖວາສໍ ວສນ຺ໂຕປິ ເທວໍ ວສ຺ສາເປຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ. ໂສ ນາຄເຣ ສນ຺ນິປາເຕຕ຺ວາ ‘‘ອຫໍ ສມາທິນ຺ນສີໂລ ສຕ຺ຕາຫໍ ອຸໂປສຖວາສໍ ວສນ຺ໂຕປິ ເທວໍ ວສ຺ສາເປຕຸໍ ນາສກ຺ຂິໍ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ກາຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ສເຈ, ເທວ, ເທວໍ ວສ຺ສາເປຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກສິ, ເອສ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄເຣ ສຎ຺ຊຍສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ປຸຕ຺ໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ນາມ ທານາຠິຣໂຕ. ຕສ຺ສໍ ກິຣ ສພ຺ພເສໂຕ ມງ຺ຄລຫຕ຺ຖີ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ສ ຄຕຄຕຏ຺ຐາເນ ເທໂວ ວສ຺ສິ. ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ເປເສຕ຺ວາ ຕໍ ຫຕ຺ຖິໍ ຍາຈາເປຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ອາຓາເປຖາຕິ.

ໂສ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ສນ຺ນິປາເຕຕ຺ວາ ເຕສຸ ຄຸຓວຓ຺ຓສມ຺ປນ຺ເນ ອຏ຺ຐ ຊເນ ວິຈິນິຕ຺ວາ ເຕສໍ ປຣິພ຺ພຍໍ ທຕ຺ວາ ‘‘ຄຈ຺ຉຖ, ຕຸມ຺ເຫ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ຫຕ຺ຖິໍ ຍາຈິຕ຺ວາ ອາເນຖາ’’ຕິ ເປເສສິ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອນຸປຸພ຺ເພນ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທານຄ຺ເຄ ຠຕ຺ຕໍ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ສຣີຣໍ ຣໂຊປຣິກິຓ຺ຓໍ ປໍສຸມກ຺ຂິຕໍ ກຕ຺ວາ ປຸຓ຺ຓມທິວເສ ຣາຊານໍ ຫຕ຺ຖິໍ ຍາຈິຕຸກາມາ ຫຸຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ທານຄ຺ຄໍ ອາຄມນກາເລ ປາຈີນທ຺ວາຣໍ ອຄມໍສຸ. ຣາຊາປິ ‘‘ທານຄ຺ຄໍ ໂອໂລເກສ຺ສາມີ’’ຕິ ປາໂຕວ ນ຺ຫຕ຺ວາ ນານຄ຺ຄຣສໂຠຊນໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘວຣຄໂຕ ປາຈີນທ຺ວາຣໍ ອຄມາສິ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຕຕ຺ໂຖກາສໍ ອລຠິຕ຺ວາ ທກ຺ຂິຓທ຺ວາຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸນ຺ນຕປເທເສ ຐຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ປາຈີນທ຺ວາເຣ ທານຄ຺ຄໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ທກ຺ຂິຓທ຺ວາຣາຄມນກາເລ ຫຕ຺ເຖ ປສາເຣຕ຺ວາ ‘‘ຊຍຕຸ ຠວໍ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ’’ຕິ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ອາຫໍສຸ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ທິສ຺ວາ ຫຕ຺ຖິໍ ເຕສໍ ຐິຕຏ຺ຐານໍ ເປເສຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ເຘ ນິສິນ຺ໂນ ປຐມໍ ຄາຖມາຫ –

໑໖໖໘.

‘‘ປຣູຬ຺ຫກຈ຺ຉນຂໂລມາ, ປງ຺ກທນ຺ຕາ ຣຊສ຺ສິຣາ;

ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ທກ຺ຂິຓໍ ພາຫຸໍ, ກິໍ ມໍ ຍາຈນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ.

ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອາຫໍສຸ –

໑໖໖໙.

‘‘ຣຕນໍ ເທວ ຍາຈາມ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນ;

ທທາຫິ ປວຣໍ ນາຄໍ, ອີສາທນ຺ຕໍ ອຸຣູຬ຺ຫວ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸຣູຬ຺ຫວນ຺ຕິ ອຸພ຺ພາຫນສມຕ຺ຖໍ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ອຫໍ ສີສໍ ອາທິໍ ກຕ຺ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກທານໍ ທາຕຸກາໂມມ຺ຫິ, ອິເມ ປນ ມໍ ພາຫິຣກທານເມວ ຍາຈນ຺ຕິ, ປູເຣສ຺ສາມິ ເຕສໍ ມໂນຣຖ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘວຣຄໂຕ ຕຕິຍໍ ຄາຖມາຫ –

໑໖໗໐.

‘‘ທທາມິ ນ ວິກມ຺ປາມິ, ຍໍ ມໍ ຍາຈນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ປຠິນ຺ນໍ ກຸຎ຺ຊຣໍ ທນ຺ຕິໍ, ໂອປວຍ຺ຫໍ ຄຊຸຕ຺ຕມ’’ນ຺ຕິ.

ປຏິຊານິຕ຺ວາ ຈ ປນ –

໑໖໗໑.

‘‘ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘໂຕ ໂອຣຸຍ຺ຫ, ຣາຊາ ຈາຄາຘິມານໂສ;

ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອທາ ທານໍ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂອປວຍ຺ຫນ຺ຕິ ຣາຊວາຫນໍ. ຈາຄາຘິມານໂສຕິ ຈາເຄນ ອຘິກມານໂສ ຣາຊາ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອທາ ທານນ຺ຕິ ໂສ ວາຣຓສ຺ສ ອນລງ຺ກຕຏ຺ຐານໍ ໂອໂລກນຕ຺ຖໍ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ອນລງ຺ກຕຏ຺ຐານໍ ອທິສ຺ວາ ກຸສຸມມິສ຺ສກສຸຄນ຺ໂຘທກປູຣິຕໍ ສຸວຓ຺ຓຠິງ຺ຄາຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ‘‘ອິໂຕ ເອຖາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕຣຊຕທາມສທິສໍ ຫຕ຺ຖິໂສຓ຺ຑໍ ຄເຫຕ຺ວາ ເຕສໍ ຫຕ຺ເຖ ຐເປຕ຺ວາ ອຸທກໍ ປາເຕຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕວາຣຓໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອທາສິ.

ຕສ຺ສ ຈຕູສຸ ປາເທສຸ ອລງ຺ກາໂຣ ຈຕ຺ຕາຣິ ສຕສຫສ຺ສານິ ອຄ຺ຆຕິ, ອຸໂຠສຸ ປສ຺ເສສຸ ອລງ຺ກາໂຣ ທ຺ເວ ສຕສຫສ຺ສານິ, ເຫຏ຺ຐາ ອຸທເຣ ກມ຺ພລໍ ສຕສຫສ຺ສໍ, ປິຏ຺ຐິຍໍ ມຸຕ຺ຕຊາລໍ ມຓິຊາລໍ ກຎ຺ຈນຊາລນ຺ຕິ ຕີຓິ ຊາລານິ ຕີຓິ ສຕສຫສ຺ສານິ, ອຸໂຠສຸ ກຓ຺ເຓສຸ ອລງ຺ກາໂຣ ທ຺ເວ ສຕສຫສ຺ສານິ, ປິຏ຺ຐິຍໍ ອຕ຺ຖຣຓກມ຺ພລໍ ສຕສຫສ຺ສໍ, ກຸມ຺ຠາລງ຺ກາໂຣ ສຕສຫສ຺ສໍ, ຕໂຍ ວຏໍສກາ ຕີຓິ ສຕສຫສ຺ສານິ, ກຓ຺ຓຈູຬາລງ຺ກາໂຣ ທ຺ເວ ສຕສຫສ຺ສານິ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ທນ຺ຕານໍ ອລງ຺ກາໂຣ ທ຺ເວ ສຕສຫສ຺ສານິ, ໂສຓ຺ຑາຍ ໂສວຕ຺ຖິກາລງ຺ກາໂຣ ສຕສຫສ຺ສໍ, ນງ຺ຄຸຏ຺ຐາລງ຺ກາໂຣ ສຕສຫສ຺ສໍ, ອາໂຣຫຓນິສ຺ເສຓິ ສຕສຫສ຺ສໍ, ຠຸຎ຺ຊນກຏາຫໍ ສຕສຫສ຺ສໍ, ຐເປຕ຺ວາ ອນຄ຺ຆໍ ຠຓ຺ຑໍ ກາຍາຣຸຬ຺ຫປສາຘນໍ ທ຺ວາວີສຕິ ສຕສຫສ຺ສານິ. ເອວໍ ຕາວ ເອຕ຺ຕກໍ ຘນໍ ຈຕຸວີສຕິສຕສຫສ຺ສານິ ອຄ຺ຆຕິ. ຉຕ຺ຕປິຓ຺ຑິຍໍ ປນ ມຓິ, ຈູຬາມຓິ, ມຸຕ຺ຕາຫາເຣ ມຓິ, ອງ຺ກຸເສ ມຓິ, ຫຕ຺ຖິກຓ຺ເຐ ເວຐນມຸຕ຺ຕາຫາເຣ ມຓິ, ຫຕ຺ຖິກຸມ຺ເຠ ມຓີຕິ ອິມານິ ຉ ອນຄ຺ຆານິ, ຫຕ຺ຖີປິ ອນຄ຺ໂຆເຍວາຕິ ຫຕ຺ຖິນາ ສທ຺ຘິໍ ສຕ຺ຕ ອນຄ຺ຆານີຕິ ສພ຺ພານິ ຕານິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອທາສິ. ຕຖາ ຫຕ຺ຖິໂນ ປຣິຈາຣການິ ປຎ຺ຈ ກຸລສຕານິ ຫຕ຺ຖິເມຓ຺ຑຫຕ຺ຖິໂຄປເກຫິ ສທ຺ຘິໍ ອທາສິ. ສຫ ທາເນເນວສ຺ສ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ຠູມິກມ຺ປາທໂຍ ອເຫສຸໍ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໖໗໒.

‘‘ຕທາສິ ຍໍ ຠິໍສນກໍ, ຕທາສິ ໂລມຫໍສນໍ;

ຫຕ຺ຖິນາເຄ ປທິນ຺ນມ຺ຫິ, ເມທນີ ສມ຺ປກມ຺ປຖ.

໑໖໗໓.

‘‘ຕທາສິ ຍໍ ຠິໍສນກໍ, ຕທາສິ ໂລມຫໍສນໍ;

ຫຕ຺ຖິນາເຄ ປທິນ຺ນມ຺ຫິ, ຂຸຠິຕ຺ຖ ນຄຣໍ ຕທາ.

໑໖໗໔.

‘‘ສມາກຸລໍ ປຸຣໍ ອາສິ, ໂຆໂສ ຈ ວິປຸໂລ ມຫາ;

ຫຕ຺ຖິນາເຄ ປທິນ຺ນມ຺ຫິ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕທາສີຕິ ຕທາ ອາສິ. ຫຕ຺ຖິນາເຄຕິ ຫຕ຺ຖິສງ຺ຂາເຕ ນາເຄ. ຂຸຠິຕ຺ຖ ນຄຣໍ ຕທາຕິ ຕທາ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣໍ ສງ຺ຂຸຠິຕໍ ອໂຫສິ.

ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ກິຣ ທກ຺ຂິຓທ຺ວາເຣ ຫຕ຺ຖິໍ ລຠິຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖິປິຏ຺ເຐ ນິສີທິຕ຺ວາ ມຫາຊນປຣິວາຣາ ນຄຣມຊ຺ເຌນ ປາຍິໍສຸ. ມຫາຊໂນ ເຕ ທິສ຺ວາ ‘‘ອມ຺ໂຠ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ, ອມ຺ຫາກໍ ຫຕ຺ຖິໍ ອາຣຸຬ຺ຫາ ກຸໂຕ ໂວ ຫຕ຺ຖີ ລທ຺ຘາ’’ຕິ ອາຫ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ‘‘ເວສ຺ສນ຺ຕຣມຫາຣາເຊນ ໂນ ຫຕ຺ຖີ ທິນ຺ໂນ, ເກ ຕຸມ຺ເຫ’’ຕິ ມຫາຊນໍ ຫຕ຺ຖວິກາຣາທີຫິ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕາ ນຄຣມຊ຺ເຌນ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸຕ຺ຕຣທ຺ວາເຣນ ນິກ຺ຂມິໍສຸ. ນາຄຣາ ເທວຕາວຏ຺ຏເນນ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ກຸທ຺ຘາ ຣາຊທ຺ວາເຣ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ມຫນ຺ຕໍ ອຸປກ຺ໂກສມກໍສຸ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

‘‘ສມາກຸລໍ ປຸຣໍ ອາສິ, ໂຆໂສ ຈ ວິປຸໂລ ມຫາ;

ຫຕ຺ຖິນາເຄ ປທິນ຺ນມ຺ຫິ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ວຕ຺ຕຕິ ສທ຺ໂທ, ຕຸມຸໂລ ເຠຣໂວ ມຫາ;

ຫຕ຺ຖິນາເຄ ປທິນ຺ນມ຺ຫິ, ຂຸຠິຕ຺ຖ ນຄຣໍ ຕທາ.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ວຕ຺ຕຕິ ສທ຺ໂທ, ຕຸມຸໂລ ເຠຣໂວ ມຫາ;

ຫຕ຺ຖິນາເຄ ປທິນ຺ນມ຺ຫິ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂຆໂສຕິ ອຸປກ຺ໂກສນສທ຺ໂທ ປຕ຺ຖຏຕ຺ຕາ ວິປຸໂລ, ອຸທ຺ຘໍ ຄຕຕ຺ຕາ ມຫາ. ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນຕິ ສິວິຣຏ຺ຐສ຺ສ ວຸທ຺ຘິກເຣ.

ອຖສ຺ສ ທາເນນ ສງ຺ຂຸຠິຕຈິຕ຺ຕາ ຫຸຕ຺ວາ ນຄຣວາສິໂນ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣເຈສຸໍ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

໑໖໗໕.

‘‘ອຸຄ຺ຄາ ຈ ຣາຊປຸຕ຺ຕາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ.

໑໖໗໖.

‘‘ເກວໂລ ຈາປິ ນິຄໂມ, ສິວໂຍ ຈ ສມາຄຕາ;

ທິສ຺ວາ ນາຄໍ ນີຍມານໍ, ເຕ ຣຎ຺ໂຎ ປຏິເວທຍຸໍ.

໑໖໗໗.

‘‘ວິຘມໍ ເທວ ເຕ ຣຏ຺ຐໍ, ປຸຕ຺ໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຕວ;

ກຖໍ ໂນ ຫຕ຺ຖິນໍ ທຊ຺ຊາ, ນາຄໍ ຣຏ຺ຐສ຺ສ ປູຊິຕໍ.

໑໖໗໘.

‘‘ກຖໍ ໂນ ກຸຎ຺ຊຣໍ ທຊ຺ຊາ, ອີສາທນ຺ຕໍ ອຸຣູຬ຺ຫວໍ;

ເຂຕ຺ຕຎ຺ຎຸໍ ສພ຺ພຍຸທ຺ຘານໍ, ສພ຺ພເສຕໍ ຄຊຸຕ຺ຕມໍ.

໑໖໗໙.

‘‘ປຓ຺ຑຸກມ຺ພລສຎ຺ຉນ຺ນໍ, ປຠິນ຺ນໍ ສຕ຺ຕຸມທ຺ທນໍ;

ທນ຺ຕິໍ ສວາລພີຊນິໍ, ເສຕໍ ເກລາສສາທິສໍ.

໑໖໘໐.

‘‘ສເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ສອຸປາເຘຍ຺ຍໍ, ສາຖພ຺ພນໍ ສຫຕ຺ຖິປໍ;

ອຄ຺ຄຍານໍ ຣາຊວາຫິໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອທາ ຄຊ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸຄ຺ຄາຕິ ອຸຄ຺ຄຕາ ປຎ຺ຎາຕາ. ນິຄໂມຕິ ເນຄມກຸຏຸມ຺ພິກຊໂນ. ວິຘມໍ ເທວ ເຕ ຣຏ຺ຐນ຺ຕິ ເທວ, ຕວ ຣຏ຺ຐໍ ວິຘມໍ. ກຖໍ ໂນ ຫຕ຺ຖິນໍ ທຊ຺ຊາຕິ ເກນ ກາຣເຓນ ອມ຺ຫາກໍ ຫຕ຺ຖິນໍ ອຠິມງ຺ຄລສມ຺ມຕໍ ກາລິງ຺ຄຣຏ຺ຐວາສີນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ທເທຍ຺ຍ. ເຂຕ຺ຕຎ຺ຎຸໍ ສພ຺ພຍຸທ຺ຘານນ຺ຕິ ສພ຺ພຍຸທ຺ຘານໍ ເຂຕ຺ຕຠູມິສີສຊານນສມຕ຺ຖໍ. ທນ຺ຕິນ຺ຕິ ມໂນຣມທນ຺ຕຍຸຕ຺ຕໍ. ສວາລພີຊນິນ຺ຕິ ສຫວາລພີຊນິໍ. ສອຸປາເຘຍ຺ຍນ຺ຕິ ສອຕ຺ຖຣຓໍ. ສາຖພ຺ພນນ຺ຕິ ສຫຕ຺ຖິເວຊ຺ຊໍ. ສຫຕ຺ຖິປນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖິປຣິຈາຣການໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ກຸລສຕານໍ ຫຕ຺ຖິເມຓ຺ຑຫຕ຺ຖິໂຄປການຎ຺ຈ ວເສນ ສຫຕ຺ຖິປໍ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ປຸນປິ ອາຫໍສຸ –

໑໖໘໑.

‘‘ອນ຺ນໍ ປານຎ຺ຈ ໂຍ ທຊ຺ຊາ, ວຕ຺ຖເສນາສນານິ ຈ;

ເອຕໍ ໂຂ ທານໍ ປຕິຣູປໍ, ເອຕໍ ໂຂ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາຣຫໍ.

໑໖໘໒.

‘‘ອຍໍ ເຕ ວໍສຣາຊາ ໂນ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ;

ກຖໍ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ປຸຕ຺ໂຕ, ຄຊໍ ຠາເຊຕິ ສຎ຺ຊຍ.

໑໖໘໓.

‘‘ສເຈ ຕ຺ວໍ ນ ກຣິສ຺ສສິ, ສິວີນໍ ວຈນໍ ອິທໍ;

ມຎ຺ເຎ ຕໍ ສຫ ປຸຕ຺ເຕນ, ສິວີ ຫຕ຺ເຖ ກຣິສ຺ສເຣ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວໍສຣາຊາຕິ ປເວຓິຍາ ອາຄໂຕ ມຫາຣາຊາ. ຠາເຊຕີຕິ ເທຕິ. ສິວີ ຫຕ຺ເຖ ກຣິສ຺ສເຣຕິ ສິວິຣຏ຺ຐວາສິໂນ ສຫ ປຸຕ຺ເຕນ ຕໍ ອຕ຺ຕໂນ ຫຕ຺ເຖ ກຣິສ຺ສນ຺ຕີຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ‘‘ເອເຕ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ມາຣາເປຕຸໍ ອິຈ຺ຉນ຺ຕີ’’ຕິ ສຎ຺ຎາຍ ອາຫ –

໑໖໘໔.

‘‘ກາມໍ ຊນປໂທ ມາສິ, ຣຏ຺ຐຎ຺ຈາປິ ວິນສ຺ສຕຸ;

ນາຫໍ ສິວີນໍ ວຈນາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕໍ ອທູສກໍ;

ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍໍ ສກາ ຣຏ຺ຐາ, ປຸຕ຺ໂຕ ຫິ ມມ ໂອຣໂສ.

໑໖໘໕.

‘‘ກາມໍ ຊນປໂທ ມາສິ, ຣຏ຺ຐຎ຺ຈາປິ ວິນສ຺ສຕຸ;

ນາຫໍ ສິວີນໍ ວຈນາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕໍ ອທູສກໍ;

ປພ຺ພາເຊຍ຺ຍໍ ສກາ ຣຏ຺ຐາ, ປຸຕ຺ໂຕ ຫິ ມມ ອຕ຺ຣໂຊ.

໑໖໘໖.

‘‘ນ ຈາຫໍ ຕສ຺ມິໍ ທຸພ຺ເຠຍ຺ຍໍ, ອຣິຍສີລວໂຕ ຫິ ໂສ;

ອສິໂລໂກປິ ເມ ອສ຺ສ, ປາປຎ຺ຈ ປສເວ ພຫຸໍ;

ກຖໍ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ປຸຕ຺ຕໍ, ສຕ຺ເຖນ ຆາຕຍາມເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມາສີຕິ ມາ ອາສິ, ມາ ໂຫຕູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຣິຍສີລວໂຕຕິ ອຣິເຍນ ສີລວເຕນ ອຣິຍາຍ ຈ ອາຈາຣສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຆາຕຍາມເສຕິ ຆາຕຍິສ຺ສາມ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ສິວໂຍ ອໂວຈຸໍ –

໑໖໘໗.

‘‘ມາ ນໍ ທຓ຺ເຑນ ສຕ຺ເຖນ, ນ ຫິ ໂສ ພນ຺ຘນາຣໂຫ;

ປພ຺ພາເຊຫິ ຈ ນໍ ຣຏ຺ຐາ, ວງ຺ເກ ວສຕຸ ປພ຺ພເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມາ ນໍ ທຓ຺ເຑນ ສຕ຺ເຖນາຕິ ເທວ, ຕຸມ຺ເຫ ຕໍ ທຓ຺ເຑນ ວາ ສຕ຺ເຖນ ວາ ມາ ຆາຕຍິຕ຺ຖ. ນ ຫິ ໂສ ພນ຺ຘນາຣໂຫຕິ ໂສ ພນ຺ຘນາຣໂຫປິ ນ ໂຫຕິເຍວ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໑໖໘໘.

‘‘ເອໂສ ເຈ ສິວີນໍ ຉນ຺ໂທ, ຉນ຺ທໍ ນ ປນຸທາມເສ;

ອິມໍ ໂສ ວສຕຸ ຣຕ຺ຕິໍ, ກາເມ ຈ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕຸ.

໑໖໘໙.

‘‘ຕໂຕ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ, ສູຣິຍສ຺ສຸຄ຺ຄມນໍ ປຕິ;

ສມຄ຺ຄາ ສິວໂຍ ຫຸຕ຺ວາ, ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊຍນ຺ຕຸ ນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວສຕູຕິ ປຸຕ຺ຕທາຣສ຺ສ ໂອວາທໍ ທທມາໂນ ວສຕຸ, ເອກຣຕ຺ຕິຎ຺ຈສ຺ສ ໂອກາສໍ ເທຖາຕິ ວທຕິ.

ເຕ ‘‘ເອກຣຕ຺ຕິມຕ຺ຕໍ ວສຕູ’’ຕິ ຣຎ຺ໂຎ ວຈນໍ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິໍສຸ. ອຖ ຣາຊາ ເນ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສາສນໍ ເປເສນ຺ໂຕ ກຕ຺ຕາຣໍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ເປເສສິ. ໂສ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ນິເວສນໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ອາໂຣເຈສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໖໙໐.

‘‘ອຸຏ຺ເຐຫິ ກຕ຺ເຕ ຕຣມາໂນ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວທ;

‘ສິວໂຍ ເທວ ເຕ ກຸທ຺ຘາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ.

໑໖໙໑.

‘‘ອຸຄ຺ຄາ ຈ ຣາຊປຸຕ຺ຕາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ເກວໂລ ຈາປິ ນິຄໂມ, ສິວໂຍ ຈ ສມາຄຕາ.

໑໖໙໒.

‘‘ອສ຺ມາ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ, ສູຣິຍສ຺ສຸຄ຺ຄມນໍ ປຕິ;

ສມຄ຺ຄາ ສິວໂຍ ຫຸຕ຺ວາ, ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊຍນ຺ຕິ ຕໍ’.

໑໖໙໓.

‘‘ສ ກຕ຺ຕາ ຕຣມາໂນວ, ສິວິຣາເຊນ ເປສິໂຕ;

ອາມຸຕ຺ຕຫຕ຺ຖາຠຣໂຓ, ສຸວຕ຺ໂຖ ຈນ຺ທນຠູສິໂຕ.

໑໖໙໔.

‘‘ສີສໍ ນ຺ຫາໂຕ ອຸທເກ ໂສ, ອາມຸຕ຺ຕມຓິກຸຓ຺ຑໂລ;

ອຸປາຄມິ ປຸຣໍ ຣມ຺ມໍ, ເວສ຺ສນ຺ຕຣນິເວສນໍ.

໑໖໙໕.

‘‘ຕຕ຺ຖທ຺ທສ ກຸມາຣໍ ໂສ, ຣມມານໍ ສເກ ປຸເຣ;

ປຣິກິຓ຺ຓໍ ອມຈ຺ເຈຫິ, ຕິທສານໍວ ວາສວໍ.

໑໖໙໖.

‘‘ໂສ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕຣມາໂນ, ກຕ຺ຕາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍພ຺ຣວິ;

‘ທຸກ຺ຂໍ ເຕ ເວທຍິສ຺ສາມິ, ມາ ເມ ກຸຊ຺ຌິ ຣເຖສຠ’.

໑໖໙໗.

‘‘ວນ຺ທິຕ຺ວາ ໂຣທມາໂນ ໂສ, ກຕ຺ຕາ ຣາຊານມພ຺ຣວິ;

ຠຕ຺ຕາ ເມສິ ມຫາຣາຊ, ສພ຺ພກາມຣສາຫໂຣ.

໑໖໙໘.

‘‘ທຸກ຺ຂໍ ເຕ ເວທຍິສ຺ສາມິ, ຕຕ຺ຖ ອສ຺ສາສຍນ຺ຕຸ ມໍ;

ສິວໂຍ ເທວ ເຕ ກຸທ຺ຘາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ.

໑໖໙໙.

‘‘ອຸຄ຺ຄາ ຈ ຣາຊປຸຕ຺ຕາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ເກວໂລ ຈາປິ ນິຄໂມ, ສິວໂຍ ຈ ສມາຄຕາ.

໑໗໐໐.

‘‘ອສ຺ມາ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ, ສູຣິຍສ຺ສຸຄ຺ຄມນໍ ປຕິ;

ສມຄ຺ຄາ ສິວໂຍ ຫຸຕ຺ວາ, ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊຍນ຺ຕິ ຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກຸມາຣນ຺ຕິ ມາຕາປິຕູນໍ ອຕ຺ຖິຕາຍ ‘‘ກຸມາໂຣ’’ຕ຺ເວວ ສງ຺ຂໍ ຄຕໍ ຣາຊານໍ. ຣມມານນ຺ຕິ ອຕ຺ຕນາ ທິນ຺ນທານສ຺ສ ວຓ຺ຓໍ ກຖຍມານໍ ໂສມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ນິສິນ຺ນໍ. ປຣິກິຓ຺ຓໍ ອມຈ຺ເຈຫີຕິ ອຕ຺ຕນາ ສຫຊາເຕຫິ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ເສຫິ ອມຈ຺ເຈຫິ ປຣິວຸຕໍ ສມຸສ຺ສິຕເສຕຈ຺ຉຕ຺ເຕ ຣາຊາສເນ ນິສິນ຺ນໍ. ເວທຍິສ຺ສາມີຕິ ກຖຍິສ຺ສາມິ. ຕຕ຺ຖ ອສ຺ສາສຍນ຺ຕຸ ມນ຺ຕິ ຕສ຺ມິໍ ທຸກ຺ຂສ຺ສາສນາໂຣຈເນ ກເຖຕຸໍ ອວິສຫວເສນ ກິລນ຺ຕໍ ມໍ, ເທວ, ເຕ ປາທາ ອສ຺ສາສຍນ຺ຕຸ, ວິສ຺ສຕ຺ໂຖ ກເຖຫີຕິ ມໍ ວທຖາຕິ ອຘິປ຺ປາເຍເນວມາຫ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໗໐໑.

‘‘ກິສ຺ມິໍ ເມ ສິວໂຍ ກຸທ຺ຘາ, ນາຫໍ ປສ຺ສາມິ ທຸກ຺ກຏໍ;

ຕໍ ເມ ກຕ຺ເຕ ວິຍາຈິກ຺ຂ, ກສ຺ມາ ປພ຺ພາຊຍນ຺ຕິ ມ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກິສ຺ມິນ຺ຕິ ກຕຣສ຺ມິໍ ກາຣເຓ. ວິຍາຈິກ຺ຂາຕິ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ກເຖຫິ.

ກຕ຺ຕາ ອາຫ –

໑໗໐໒.

‘‘ອຸຄ຺ຄາ ຈ ຣາຊປຸຕ຺ຕາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ນາຄທາເນນ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ປພ຺ພາຊຍນ຺ຕິ ຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕີຕິ ກຸຊ຺ຌນ຺ຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ໂສມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ອາຫ –

໑໗໐໓.

‘‘ຫທຍໍ ຈກ຺ຂຸມ຺ປຫໍ ທຊ຺ຊໍ, ກິໍ ເມ ພາຫິຣກໍ ຘນໍ;

ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາ ສຸວຓ຺ຓໍ ວາ, ມຸຕ຺ຕາ ເວຬຸຣິຍາ ມຓິ.

໑໗໐໔.

‘‘ທກ຺ຂິຓໍ ວາປຫໍ ພາຫຸໍ, ທິສ຺ວາ ຍາຈກມາຄເຕ;

ທເທຍ຺ຍໍ ນ ວິກມ຺ເປຍ຺ຍໍ, ທາເນ ເມ ຣມເຕ ມໂນ.

໑໗໐໕.

‘‘ກາມໍ ມໍ ສິວໂຍ ສພ຺ເພ, ປພ຺ພາເຊນ຺ຕຸ ຫນນ຺ຕຸ ວາ;

ເນວ ທານາ ວິຣມິສ຺ສໍ, ກາມໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕຸ ສຕ຺ຕຘາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍາຈກມາຄເຕຕິ ຍາຈເກ ອາຄເຕ ຕໍ ຍາຈກໍ ທິສ຺ວາ. ເນວ ທານາ ວິຣມິສ຺ສນ຺ຕິ ເນວ ທານາ ວິຣມິສ຺ສາມິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ກຕ຺ຕາ ເນວ ຣຎ຺ຎາ ທິນ຺ນໍ ນ ນາຄເຣຫິ ທິນ຺ນໍ ອຕ຺ຕໂນ ມຕິຍາ ເອວ ອປຣໍ ສາສນໍ ກເຖນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໗໐໖.

‘‘ເອວໍ ຕໍ ສິວໂຍ ອາຫຸ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;

ໂກນ຺ຕິມາຣາຍ ຕີເຣນ, ຄິຣິມາຣຎ຺ຊຣໍ ປຕິ;

ເຍນ ປພ຺ພາຊິຕາ ຍນ຺ຕິ, ເຕນ ຄຈ຺ຉຕຸ ສຸພ຺ພໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂກນ຺ຕິມາຣາຍາຕິ ໂກນ຺ຕິມາຣາຍ ນາມ ນທິຍາ ຕີເຣນ. ຄິຣິມາຣຎ຺ຊຣໍ ປຕີຕິ ອາຣຎ຺ຊຣໍ ນາມ ຄິຣິໍ ອຠິມຸໂຂ ຫຸຕ຺ວາ. ເຍນາຕິ ເຍນ ມຄ຺ເຄນ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊິຕາ ຣາຊາໂນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເຕນ ສຸພ຺ພໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣປິ ຄຈ຺ຉຕູຕິ ເອວໍ ສິວໂຍ ກເຖນ຺ຕີຕິ ອາຫ. ອິທໍ ກິຣ ໂສ ເທວຕາຘິຄ຺ຄຫິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ກເຖສິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ‘‘ສາຘຸ ໂທສກາຣການໍ ຄຕມຄ຺ເຄນ ຄມິສ຺ສາມິ, ມໍ ໂຂ ປນ ນາຄຣາ ນ ອຎ຺ເຎນ ໂທເສນ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ, ມຍາ ຫຕ຺ຖິສ຺ສ ທິນ຺ນຕ຺ຕາ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ. ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ອຫໍ ສຕ຺ຕສຕກໍ ມຫາທານໍ ທສ຺ສາມິ, ນາຄຣາ ເມ ເອກທິວສໍ ທານໍ ທາຕຸໍ ໂອກາສໍ ເທນ຺ຕຸ, ສ຺ເວ ທານໍ ທຕ຺ວາ ຕຕິຍທິວເສ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອາຫ –

໑໗໐໗.

‘‘ໂສຫໍ ເຕນ ຄມິສ຺ສາມິ, ເຍນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທູສກາ;

ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ເມ ຂມຖ, ຍາວ ທານໍ ທທາມຫ’’ນ຺ຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ກຕ຺ຕາ ‘‘ສາຘຸ, ເທວ, ນາຄຣານໍ ວກ຺ຂາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ຕໍ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ມຫາເສນຄຸຕ຺ຕໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ‘ຕາຕ, ອຫໍ ສ຺ເວ ສຕ຺ຕສຕກໍ ນາມ ມຫາທານໍ ທສ຺ສາມິ, ສຕ຺ຕ ຫຕ຺ຖິສຕານິ, ສຕ຺ຕ ອສ຺ສສຕານິ, ສຕ຺ຕ ຣຖສຕານິ, ສຕ຺ຕ ອິຕ຺ຖິສຕານິ, ສຕ຺ຕ ເຘນຸສຕານິ, ສຕ຺ຕ ທາສສຕານິ, ສຕ຺ຕ ທາສິສຕານິ ຈ ປຏິຍາເທຫິ, ນານປ຺ປກາຣານິ ຈ ອນ຺ນປານາທີນິ ອນ຺ຕມໂສ ສຸຣມ຺ປິ ສພ຺ພໍ ທາຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕກໍ ອຸປຏ຺ຐເປຫີ’’ຕິ ສຕ຺ຕສຕກໍ ມຫາທານໍ ວິຈາເຣຕ຺ວາ ອມຈ຺ເຈ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ເອກໂກວ ມທ຺ທິຍາ ວສນຏ຺ຐານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສິຣິສຍນປິຏ຺ເຐ ນິສີທິຕ຺ວາ ຕາຍ ສທ຺ຘິໍ ກຖໍ ປວຕ຺ເຕສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໗໐໘.

‘‘ອາມນ຺ຕຍິຕ຺ຖ ຣາຊານໍ, ມທ຺ທິໍ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນໍ;

ຍໍ ເຕ ກິຎ຺ຈິ ມຍາ ທິນ຺ນໍ, ຘນໍ ຘຎ຺ຎຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕິ.

໑໗໐໙.

‘‘ຫິຣຎ຺ຎໍ ວາ ສຸວຓ຺ຓໍ ວາ, ມຸຕ຺ຕາ ເວຬຸຣິຍາ ພຫູ;

ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິທເຫຍ຺ຍາສິ, ຍຎ຺ຈ ເຕ ເປຕ຺ຕິກໍ ຘນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນິທເຫຍ຺ຍາສີຕິ ນິຘິໍ ກຕ຺ວາ ຐເປຍ຺ຍາສິ. ເປຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ປິຕິໂຕ ອາຄຕໍ.

໑໗໑໐.

‘‘ຕມພ຺ຣວິ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ມທ຺ທີ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນາ;

ກຸຫິໍ ເທວ ນິທຫາມິ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕມພ຺ຣວີຕິ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ສາມິເກນ ເວສ຺ສນ຺ຕເຣນ ເອຕ຺ຕກໍ ກາລໍ ‘ຘນໍ ນິເຘຫີ’ຕິ ນ ວຸຕ຺ຕປຸພ຺ພໍ, ອິທາເນວ ວທຕິ, ກຸຫິໍ ນຸ ໂຂ ນິເຘຕພ຺ພໍ, ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ນ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຕໍ ອພ຺ຣວິ.

ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອາຫ –

໑໗໑໑.

‘‘ສີລວນ຺ເຕສຸ ທຊ຺ຊາສິ, ທານໍ ມທ຺ທິ ຍຖາຣຫໍ;

ນ ຫິ ທານາ ປຣໍ ອຕ຺ຖິ, ປຕິຏ຺ຐາ ສພ຺ພປາຓິນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທຊ຺ຊາສີຕິ ຠທ຺ເທ, ມທ຺ທິ ໂກຏ຺ຐາທີສຸ ອນິທຫິຕ຺ວາ ອນຸຄາມິກນິຘິໍ ນິທຫມານາ ສີລວນ຺ເຕສຸ ທເທຍ຺ຍາສິ. ນ ຫິ ທານາ ປຣນ຺ຕິ ທານໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິຕຣໍ ປຕິຏ຺ຐາ ນາມ ນ ຫິ ອຕ຺ຖິ.

ສາ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ຕສ຺ສ ວຈນໍ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິ. ອຖ ນໍ ອຸຕ຺ຕຣິປິ ໂອວທນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໗໑໒.

‘‘ປຸຕ຺ເຕສຸ ມທ຺ທິ ທເຍສິ, ສສ຺ສຸຍາ ສສຸຣມ຺ຫິ ຈ;

ໂຍ ຈ ຕໍ ຠຕ຺ຕາ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍ, ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ຕໍ ອຸປຏ຺ຐເຫ.

໑໗໑໓.

‘‘ໂນ ເຈ ຕໍ ຠຕ຺ຕາ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍ, ມຍາ ວິປ຺ປວເສນ ເຕ;

ອຎ຺ຎໍ ຠຕ຺ຕາຣໍ ປຣິເຍສ, ມາ ກິສິຕ຺ໂຖ ມຍາ ວິນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທເຍສີຕິ ທຍໍ ເມຕ຺ຕໍ ກເຣຍ຺ຍາສິ. ໂຍ ຈ ຕໍ ຠຕ຺ຕາ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍາຕິ ຠທ຺ເທ, ໂຍ ຈ ມຍິ ຄເຕ ‘‘ອຫໍ ເຕ ຠຕ຺ຕາ ຠວິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕໍ ມຎ຺ຎິສ຺ສຕິ, ຕມ຺ປິ ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ອຸປຏ຺ຐເຫຍ຺ຍາສິ. ມຍາ ວິປ຺ປວເສນ ເຕຕິ ມຍາ ສທ຺ຘິໍ ຕວ ວິປ຺ປວາເສນ ສເຈ ໂກຈິ ‘‘ອຫໍ ເຕ ຠຕ຺ຕາ ຠວິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕໍ ນ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍ, ອຖ ສຍເມວ ອຎ຺ຎໍ ຠຕ຺ຕາຣໍ ປຣິເຍສ. ມາ ກິສິຕ຺ໂຖ ມຍາ ວິນາຕິ ມຍາ ວິນາ ຫຸຕ຺ວາ ມາ ກິສາ ຠວິ, ມາ ກິລມີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອຖ ນໍ ມທ຺ທີ ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ ເອສ ເອວຣູປໍ ວຈນໍ ມໍ ຠຓຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ກສ຺ມາ, ເທວ, ອິມໍ ອຍຸຕ຺ຕໍ ກຖໍ ກເຖສີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ຠທ຺ເທ, ມຍາ ຫຕ຺ຖິສ຺ສ ທິນ຺ນຕ຺ຕາ ສິວໂຍ ກຸທ຺ຘາ ມໍ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ, ສ຺ເວ ອຫໍ ສຕ຺ຕສຕກໍ ມຫາທານໍ ທຕ຺ວາ ຕຕິຍທິວເສ ນຄຣາ ນິກ຺ຂມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອາຫ –

໑໗໑໔.

‘‘ອຫຎ຺ຫິ ວນໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ໂຆຣໍ ວາຬມິຄາຍຸຕໍ;

ສໍສໂຍ ຊີວິຕໍ ມຍ຺ຫໍ, ເອກກສ຺ສ ພ຺ຣຫາວເນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສໍສໂຍຕິ ອເນກປຈ຺ຈຕ຺ຖິເກ ເອກກສ຺ສ ສຸຂຸມາລສ຺ສ ມມ ວເນ ວສໂຕ ກຸໂຕ ຊີວິຕໍ, ນິຈ຺ຉເຍນ ມຣິສ຺ສາມີຕິ ອຘິປ຺ປາເຍເນວໍ ອາຫ.

໑໗໑໕.

‘‘ຕມພ຺ຣວິ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ມທ຺ທີ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນາ;

ອຠຸມ຺ເມ ກຖໍ ນຸ ຠຓສິ, ປາປກໍ ວຕ ຠາສສິ.

໑໗໑໖.

‘‘ເນສ ຘມ຺ໂມ ມຫາຣາຊ, ຍໍ ຕ຺ວໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ເອກໂກ;

ອຫມ຺ປິ ເຕນ ຄຈ຺ຉາມິ, ເຍນ ຄຈ຺ຉສິ ຂຕ຺ຕິຍ.

໑໗໑໗.

‘‘ມຣຓໍ ວາ ຕຍາ ສທ຺ຘິໍ, ຊີວິຕໍ ວາ ຕຍາ ວິນາ;

ຕເທວ ມຣຓໍ ເສຍ຺ໂຍ, ຍໍ ເຈ ຊີເວ ຕຍາ ວິນາ.

໑໗໑໘.

‘‘ອຄ຺ຄິໍ ອຸຊ຺ຊາລຍິຕ຺ວານ, ເອກຊາລສມາຫິຕໍ;

ຕຕ຺ຖ ເມ ມຣຓໍ ເສຍ຺ໂຍ, ຍໍ ເຈ ຊີເວ ຕຍາ ວິນາ.

໑໗໑໙.

‘‘ຍຖາ ອາຣຎ຺ຎກໍ ນາຄໍ, ທນ຺ຕິໍ ອນ຺ເວຕິ ຫຕ຺ຖິນີ;

ເຊສ຺ສນ຺ຕໍ ຄິຣິທຸຄ຺ເຄສຸ, ສເມສຸ ວິສເມສຸ ຈ.

໑໗໒໐.

‘‘ເອວໍ ຕໍ ອນຸຄຈ຺ຉາມິ, ປຸຕ຺ເຕ ອາທາຍ ປຈ຺ຉໂຕ;

ສຸຠຣາ ເຕ ຠວິສ຺ສາມິ, ນ ເຕ ເຫສ຺ສາມິ ທຸພ຺ຠຣາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຠຸມ຺ເມຕິ ອຠູຕໍ ວຕ ເມ ກເຖຍ຺ຍາສິ. ເນສ ຘມ຺ໂມຕິ ນ ເອໂສ ສຠາໂວ, ເນຕໍ ກາຣຓໍ. ຕເທວາຕິ ຕຍາ ສທ຺ຘິໍ ຍໍ ມຣຓໍ ອຕ຺ຖິ, ຕເທວ ມຣຓໍ ເສຍ຺ໂຍ. ຕຕ຺ຖາຕິ ຕສ຺ມິໍ ເອກຊາລຠູເຕ ທາຣຸຈິຕເກ. ເຊສ຺ສນ຺ຕນ຺ຕິ ວິຈຣນ຺ຕໍ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ສາ ປຸນ ທິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ ວິຍ ຫິມວນ຺ຕປ຺ປເທສໍ ວຓ຺ເຓນ຺ຕີ ອາຫ –

໑໗໒໑.

‘‘ອິເມ ກຸມາເຣ ປສ຺ສນ຺ໂຕ, ມຎ຺ຊຸເກ ປິຍຠາຓິເນ;

ອາສີເນ ວນຄຸມ຺ພສ຺ມິໍ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໒໒.

‘‘ອິເມ ກຸມາເຣ ປສ຺ສນ຺ໂຕ, ມຎ຺ຊຸເກ ປິຍຠາຓິເນ;

ກີຬນ຺ເຕ ວນຄຸມ຺ພສ຺ມິໍ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໒໓.

‘‘ອິເມ ກຸມາເຣ ປສ຺ສນ຺ໂຕ, ມຎ຺ຊຸເກ ປິຍຠາຓິເນ;

ອສ຺ສເມ ຣມຓີຍມ຺ຫິ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໒໔.

‘‘ອິເມ ກຸມາເຣ ປສ຺ສນ຺ໂຕ, ມຎ຺ຊຸເກ ປິຍຠາຓິເນ;

ກີຬນ຺ເຕ ອສ຺ສເມ ຣມ຺ເມ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໒໕.

‘‘ອິເມ ກຸມາເຣ ປສ຺ສນ຺ໂຕ, ມາລຘາຣີ ອລງ຺ກເຕ;

ອສ຺ສເມ ຣມຓີຍມ຺ຫິ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໒໖.

‘‘ອິເມ ກຸມາເຣ ປສ຺ສນ຺ໂຕ, ມາລຘາຣີ ອລງ຺ກເຕ;

ກີຬນ຺ເຕ ອສ຺ສເມ ຣມ຺ເມ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໒໗.

‘‘ຍທາ ທກ຺ຂິສິ ນຈ຺ຈນ຺ເຕ, ກຸມາເຣ ມາລຘາຣິເນ;

ອສ຺ສເມ ຣມຓີຍມ຺ຫິ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໒໘.

‘‘ຍທາ ທກ຺ຂິສິ ນຈ຺ຈນ຺ເຕ, ກຸມາເຣ ມາລຘາຣິເນ;

ກີຬນ຺ເຕ ອສ຺ສເມ ຣມ຺ເມ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໒໙.

‘‘ຍທາ ທກ຺ຂິສິ ມາຕງ຺ຄໍ, ກຸຎ຺ຊຣໍ ສຏ຺ຐິຫາຍນໍ;

ເອກໍ ອຣຎ຺ເຎ ຈຣນ຺ຕໍ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໓໐.

‘‘ຍທາ ທກ຺ຂິສິ ມາຕງ຺ຄໍ, ກຸຎ຺ຊຣໍ ສຏ຺ຐິຫາຍນໍ;

ສາຍໍ ປາໂຕ ວິຈຣນ຺ຕໍ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໓໑.

‘‘ຍທາ ກເຣຓຸສງ຺ຆສ຺ສ, ຍູຖສ຺ສ ປຸຣໂຕ ວຊໍ;

ໂກຎ຺ຈໍ ກາຫຕິ ມາຕງ຺ໂຄ, ກຸຎ຺ຊໂຣ ສຏ຺ຐິຫາຍໂນ;

ຕສ຺ສ ຕໍ ນທໂຕ ສຸຕ຺ວາ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໓໒.

‘‘ທຸຠໂຕ ວນວິກາເສ, ຍທາ ທກ຺ຂິສິ ກາມໂທ;

ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໓໓.

‘‘ມິຄໍ ທິສ຺ວານ ສາຍນ຺ຫໍ, ປຎ຺ຈມາລິນມາຄຕໍ;

ກິມ຺ປຸຣິເສ ຈ ນຈ຺ຈນ຺ເຕ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໓໔.

‘‘ຍທາ ໂສສ຺ສສິ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ສນ຺ທມານາຍ ສິນ຺ຘຸຍາ;

ຄີຕໍ ກິມ຺ປຸຣິສານຎ຺ຈ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໓໕.

‘‘ຍທາ ໂສສ຺ສສິ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ຄິຣິຄພ຺ຠຣຈາຣິໂນ;

ວສ຺ສມານສ຺ສຸລູກສ຺ສ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໓໖.

‘‘ຍທາ ສີຫສ຺ສ ພ຺ຍຄ຺ຆສ຺ສ, ຂຄ຺ຄສ຺ສ ຄວຍສ຺ສ ຈ;

ວເນ ໂສສ຺ສສິ ວາຬານໍ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໓໗.

‘‘ຍທາ ໂມຣີຫິ ປຣິກິຓ຺ຓໍ, ພຣິຫີນໍ ມຕ຺ຖກາສິນໍ;

ໂມຣໍ ທກ຺ຂິສິ ນຈ຺ຈນ຺ຕໍ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໓໘.

‘‘ຍທາ ໂມຣີຫິ ປຣິກິຓ຺ຓໍ, ອຓ຺ຑຊໍ ຈິຕ຺ຣປກ຺ຂິນໍ;

ໂມຣໍ ທກ຺ຂິສິ ນຈ຺ຈນ຺ຕໍ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໓໙.

‘‘ຍທາ ໂມຣີຫິ ປຣິກິຓ຺ຓໍ, ນີລຄີວໍ ສິຂຓ຺ຑິນໍ;

ໂມຣໍ ທກ຺ຂິສິ ນຈ຺ຈນ຺ຕໍ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໔໐.

‘‘ຍທາ ທກ຺ຂິສິ ເຫມນ຺ເຕ, ປຸປ຺ຜິເຕ ຘຣຓີຣຸເຫ;

ສຸຣຠິໍ ສມ຺ປວາຍນ຺ເຕ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໔໑.

‘‘ຍທາ ເຫມນ຺ຕິເກ ມາເສ, ຫຣິຕໍ ທກ຺ຂິສິ ເມທນິໍ;

ອິນ຺ທໂຄປກສຎ຺ຉນ຺ນໍ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໔໒.

‘‘ຍທາ ທກ຺ຂິສິ ເຫມນ຺ເຕ, ປຸປ຺ຜິເຕ ຘຣຓີຣຸເຫ;

ກຸຏຊໍ ພິມ຺ພຊາລຎ຺ຈ, ປຸປ຺ຜິຕໍ ໂລທ຺ທປທ຺ຘກໍ;

ສຸຣຕິໍ ສມ຺ປວາຍນ຺ເຕ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສິ.

໑໗໔໓.

‘‘ຍທາ ເຫມນ຺ຕິເກ ມາເສ, ວນໍ ທກ຺ຂິສິ ປຸປ຺ຜິຕໍ;

ໂອປຸປ຺ຜານິ ຈ ປທ຺ຘານິ, ນ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ສຣິສ຺ສສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມຎ຺ຊຸເກຕິ ມຘຸຣກເຖ. ກເຣຓຸສງ຺ຆສ຺ສາຕິ ຫຕ຺ຖິນິຆຏາຍ. ຍູຖສ຺ສາຕິ ຫຕ຺ຖິຍູຖສ຺ສ ປຸຣໂຕ ວຊນ຺ໂຕ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ. ທຸຠໂຕຕິ ອຸຠຍປສ຺ເສສຸ. ວນວິກາເສຕິ ວນຆຏາໂຍ. ກາມໂທຕິ ມຍ຺ຫໍ ສພ຺ພກາມໂທ. ສິນ຺ຘຸຍາຕິ ນທິຍາ. ວສ຺ສມານສ຺ສຸລູກສ຺ສາຕິ ອຸລູກສກຸຓສ຺ສ ວສ຺ສມານສ຺ສ. ວາຬານນ຺ຕິ ວາຬມິຄານໍ. ເຕສຎ຺ຫິ ສາຍນ຺ຫສມເຍ ໂສ ສທ຺ໂທ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກຕູຣິຍສທ຺ໂທ ວິຍ ຠວິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ຣຊ຺ຊສ຺ສ ນ ສຣິສ຺ສສີຕິ ວທຕິ, ພຣິຫີນນ຺ຕິ ກລາປສຎ຺ຉນ຺ນໍ. ມຕ຺ຖກາສິນນ຺ຕິ ນິຈ຺ຈໍ ປພ຺ພຕມຕ຺ຖເກ ນິສິນ຺ນໍ. ‘‘ມຕ຺ຕກາສິນ’’ນ຺ຕິປິ ປາໂຐ, ກາມມທມຕ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອາສີນນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ພິມ຺ພຊາລນ຺ຕິ ຣຕ຺ຕງ຺ກຸຣຣຸກ຺ຂໍ. ໂອປຸປ຺ຜານີຕິ ໂອລມ຺ພກປຸປ຺ຜານິ ປຕິຕປຸປ຺ຜານິ.

ເອວໍ ມທ຺ທີ ຫິມວນ຺ຕວາສິນີ ວິຍ ເອຕ຺ຕກາຫິ ຄາຖາຫິ ຫິມວນ຺ຕໍ ວຓ຺ເຓສີຕິ.

ຫີມວນ຺ຕວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ທານກຓ຺ຑວຓ຺ຓນາ

ຜຸສ຺ສຕີປິ ໂຂ ເທວີ ‘‘ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ກຏຸກສາສນໍ ຄຕໍ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ກໂຣຕິ, ຄນ຺ຕ຺ວາ ຊານິສ຺ສາມີ’’ຕິ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໂຍຄ຺ເຄນ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສິຣິຄພ຺ຠທ຺ວາເຣ ຐິຕາ ເຕສໍ ຕໍ ສລ຺ລາປໍ ສຸຕ຺ວາ ກລຸນໍ ປຣິເທວິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໗໔໔.

‘‘ເຕສໍ ລາລປ຺ປິຕໍ ສຸຕ຺ວາ, ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສຸຓິສາຍ ຈ;

ກລຸນໍ ປຣິເທເວສິ, ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ຍສສ຺ສິນີ.

໑໗໔໕.

‘‘ເສຍ຺ໂຍ ວິສໍ ເມ ຂາຍິຕໍ, ປປາຕາ ປປເຕຍ຺ຍຫໍ;

ຣຊ຺ຊຸຍາ ພຊ຺ຌ ມິຍ຺ຍາຫໍ, ກສ຺ມາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ປຸຕ຺ຕໍ;

ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ ອທູສກໍ.

໑໗໔໖.

‘‘ອຊ຺ຌາຍກໍ ທານປຕິໍ, ຍາຈໂຍຄໍ ອມຈ຺ຉຣິໍ;

ປູຊິຕໍ ປຏິຣາຊູຫິ, ກິຕ຺ຕິມນ຺ຕໍ ຍສສ຺ສິນໍ;

ກສ຺ມາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ປຸຕ຺ຕໍ, ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ ອທູສກໍ.

໑໗໔໗.

‘‘ມາຕາເປຕ຺ຕິຠຣໍ ຊນ຺ຕຸໍ, ກຸເລ ເຊຏ຺ຐາປຈາຍິກໍ;

ກສ຺ມາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ປຸຕ຺ຕໍ, ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ ອທູສກໍ.

໑໗໔໘.

‘‘ຣຎ຺ໂຎ ຫິຕໍ ເທວິຫິຕໍ, ຎາຕີນໍ ສຂິນໍ ຫິຕໍ;

ຫິຕໍ ສພ຺ພສ຺ສ ຣຏ຺ຐສ຺ສ, ກສ຺ມາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ປຸຕ຺ຕໍ;

ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ ອທູສກ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຣາຊປຸຕ຺ຕີຕິ ຜຸສ຺ສຕີ ມທ຺ທຣາຊຘີຕາ. ປປເຕຍ຺ຍຫນ຺ຕິ ປປເຕຍ຺ຍໍ ອຫໍ. ຣຊ຺ຊຸຍາ ພຊ຺ຌ ມິຍ຺ຍາຫນ຺ຕິ ຣຊ຺ຊຸຍາ ຄີວໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ມເຣຍ຺ຍໍ ອຫໍ. ກສ຺ມາຕິ ເອວໍ ອມຕາຍເມວ ມຍິ ເກນ ກາຣເຓນ ມມ ປຸຕ຺ຕໍ ອທູສກໍ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ. ອຊ຺ຌາຍກນ຺ຕິ ຕິຓ຺ຓໍ ເວທານໍ ປາຣງ຺ຄຕໍ, ນານາສິປ຺ເປສຸ ຈ ນິປ຺ຜຕ຺ຕິໍ ປຕ຺ຕໍ.

ອິຕິ ສາ ກລຸນໍ ປຣິເທວິຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ສຸຓິສຎ຺ຈ ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອາຫ –

໑໗໔໙.

‘‘ມຘູນິວ ປລາຕານິ, ອມ຺ພາວ ປຕິຕາ ຉມາ;

ເອວໍ ເຫສ຺ສຕິ ເຕ ຣຏ຺ຐໍ, ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ ອທູສກໍ.

໑໗໕໐.

‘‘ຫໍໂສ ນິຂີຓປຕ຺ໂຕວ, ປລ຺ລລສ຺ມິໍ ອນູທເກ;

ອປວິທ຺ໂຘ ອມຈ຺ເຈຫິ, ເອໂກ ຣາຊາ ວິຫິຍ຺ຍສິ.

໑໗໕໑.

‘‘ຕໍ ຕໍ ພ຺ຣູມິ ມຫາຣາຊ, ອຕ຺ໂຖ ເຕ ມາ ອຸປຈ຺ຈຄາ;

ມາ ນໍ ສິວີນໍ ວຈນາ, ປພ຺ພາເຊສິ ອທູສກ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປລາຕານີຕິ ປລາຕມກ຺ຂິການິ ມຘູນິ ວິຍ. ອມ຺ພາວ ປຕິຕາ ຉມາຕິ ຠູມິຍໍ ປຕິຕອມ຺ພປກ຺ການິ ວິຍ. ເອວໍ ມມ ປຸຕ຺ເຕ ປພ຺ພາຊິເຕ ຕວ ຣຏ຺ຐໍ ສພ຺ພສາຘາຣຓໍ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ທີເປຕິ. ນິຂີຓປຕ຺ໂຕວາຕິ ປຄ຺ຆຣິຕປຕ຺ໂຕ ວິຍ. ອປວິທ຺ໂຘ ອມຈ຺ເຈຫີຕິ ມມ ປຸຕ຺ເຕນ ສຫຊາເຕຫິ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ເສຫິ ອມຈ຺ເຈຫິ ຉຑ຺ຑິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ. ວິຫິຍ຺ຍສີຕິ ກິລມິສ຺ສສິ. ສິວີນໍ ວຈນາຕິ ສິວີນໍ ວຈເນນ ມາ ນໍ ອທູສກໍ ມມ ປຸຕ຺ຕໍ ປພ຺ພາເຊສີຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ອາຫ –

໑໗໕໒.

‘‘ຘມ຺ມສ຺ສາປຈິຕິໍ ກຸມ຺ມິ, ສິວີນໍ ວິນຍໍ ຘຊໍ;

ປພ຺ພາເຊມິ ສກໍ ປຸຕ຺ຕໍ, ປາຓາ ປິຍຕໂຣ ຫິ ເມ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ຠທ຺ເທ, ອຫໍ ສິວີນໍ ຘຊໍ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ກຸມາຣໍ ວິນຍນ຺ໂຕ ປພ຺ພາເຊນ຺ໂຕ ສິວິຣຏ຺ເຐ ໂປຣາຓກຣາຊູນໍ ປເວຓິຘມ຺ມສ຺ສ ອປຈິຕິໍ ກຸມ຺ມິ ກໂຣມິ, ຕສ຺ມາ ສເຈປິ ເມ ປາຓາ ປິຍຕໂຣ ໂສ, ຕຖາປິ ນໍ ປພ຺ພາເຊມີຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ສາ ປຣິເທວມານາ ອາຫ –

໑໗໕໓.

‘‘ຍສ຺ສ ປຸພ຺ເພ ຘຊຄ຺ຄານິ, ກຓິກາຣາວ ປຸປ຺ຜິຕາ;

ຍາຍນ຺ຕມນຸຍາຍນ຺ຕິ, ສ຺ວຊ຺ເຊໂກວ ຄມິສ຺ສຕິ.

໑໗໕໔.

‘‘ຍສ຺ສ ປຸພ຺ເພ ຘຊຄ຺ຄານິ, ກຓິກາຣວນານິວ;

ຍາຍນ຺ຕມນຸຍາຍນ຺ຕິ, ສ຺ວຊ຺ເຊໂກວ ຄມິສ຺ສຕິ.

໑໗໕໕.

‘‘ຍສ຺ສ ປຸພ຺ເພ ອນີການິ, ກຓິກາຣາວ ປຸປ຺ຜິຕາ;

ຍາຍນ຺ຕມນຸຍາຍນ຺ຕິ, ສ຺ວຊ຺ເຊໂກວ ຄມິສ຺ສຕິ.

໑໗໕໖.

‘‘ຍສ຺ສ ປຸພ຺ເພ ອນີການິ, ກຓິກາຣວນານິວ;

ຍາຍນ຺ຕມນຸຍາຍນ຺ຕິ, ສ຺ວຊ຺ເຊໂກວ ຄມິສ຺ສຕິ.

໑໗໕໗.

‘‘ອິນ຺ທໂຄປກວຓ຺ຓາຠາ, ຄນ຺ຘາຣາ ປຓ຺ຑຸກມ຺ພລາ;

ຍາຍນ຺ຕມນຸຍາຍນ຺ຕິ, ສ຺ວຊ຺ເຊໂກວ ຄມິສ຺ສຕິ.

໑໗໕໘.

‘‘ໂຍ ປຸພ຺ເພ ຫຕ຺ຖິນາ ຍາຕິ, ສິວິກາຍ ຣເຖນ ຈ;

ສ຺ວຊ຺ຊ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ກຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຕ຺ຕິໂກ.

໑໗໕໙.

‘‘ກຖໍ ຈນ຺ທນລິຕ຺ຕງ຺ໂຄ, ນຈ຺ຈຄີຕປ຺ປໂພຘໂນ;

ຂຸຣາຊິນໍ ຜຣສຸຎ຺ຈ, ຂາຣິກາຊຎ຺ຈ ຫາຫິຕິ.

໑໗໖໐.

‘‘ກສ຺ມາ ນາຠິຫຣິສ຺ສນ຺ຕິ, ກາສາວາ ອຊິນານິ ຈ;

ປວິສນ຺ຕໍ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎໍ, ກສ຺ມາ ຈີຣໍ ນ ພຊ຺ຌເຣ.

໑໗໖໑.

‘‘ກຖໍ ນຸ ຈີຣໍ ຘາເຣນ຺ຕິ, ຣາຊປພ຺ພຊິຕາ ຊນາ;

ກຖໍ ກຸສມຍໍ ຈີຣໍ, ມທ຺ທີ ປຣິທຫິສ຺ສຕິ.

໑໗໖໒.

‘‘ກາສິຍານິ ຈ ຘາເຣຕ຺ວາ, ໂຂມໂກຏຸມ຺ພຣານິ ຈ;

ກຸສຈີຣານິ ຘາເຣນ຺ຕີ, ກຖໍ ມທ຺ທີ ກຣິສ຺ສຕິ.

໑໗໖໓.

‘‘ວຍ຺ຫາຫິ ປຣິຍາຍິຕ຺ວາ, ສິວິກາຍ ຣເຖນ ຈ;

ສາ ກຖຊ຺ຊ ອນຸຊ຺ຌງ຺ຄີ, ປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຕ຺ຕິກາ.

໑໗໖໔.

‘‘ຍສ຺ສາ ມຸທຸຕລາ ຫຕ຺ຖາ, ຈຣຓາ ຈ ສຸເຂຘິຕາ;

ສາ ກຖຊ຺ຊ ອນຸຊ຺ຌງ຺ຄີ, ປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຕ຺ຕິກາ.

໑໗໖໕.

‘‘ຍສ຺ສາ ມຸທຸຕລາ ປາທາ, ຈຣຓາ ຈ ສຸເຂຘິຕາ;

ປາທຸກາຫິ ສຸວຓ຺ຓາຫິ, ປີຬມານາວ ຄຈ຺ຉຕິ;

ສາ ກຖຊ຺ຊ ອນຸຊ຺ຌງ຺ຄີ, ປຖໍ ຄຈ຺ຉຕິ ປຕ຺ຕິກາ.

໑໗໖໖.

‘‘ຍາສ຺ສຸ ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານໍ, ປຸຣໂຕ ຄຈ຺ຉຕິ ມາລິນີ;

ສາ ກຖຊ຺ຊ ອນຸຊ຺ຌງ຺ຄີ, ວນໍ ຄຈ຺ຉຕິ ເອກິກາ.

໑໗໖໗.

‘‘ຍາສ຺ສຸ ສິວາຍ ສຸຕ຺ວານ, ມຸຫຸໍ ອຸຕ຺ຕສເຕ ປຸເຣ;

ສາ ກຖຊ຺ຊ ອນຸຊ຺ຌງ຺ຄີ, ວນໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຠີຣຸກາ.

໑໗໖໘.

‘‘ຍາສ຺ສຸ ອິນ຺ທສໂຄຕ຺ຕສ຺ສ, ອຸລູກສ຺ສ ປວສ຺ສໂຕ;

ສຸຕ຺ວານ ນທໂຕ ຠີຕາ, ວາຣຸຓີວ ປເວຘຕິ;

ສາ ກຖຊ຺ຊ ອນຸຊ຺ຌງ຺ຄີ, ວນໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຠີຣຸກາ.

໑໗໖໙.

‘‘ສກຸຓີ ຫຕປຸຕ຺ຕາວ, ສຸຎ຺ຎໍ ທິສ຺ວາ ກຸລາວກໍ;

ຈິຣໍ ທຸກ຺ເຂນ ຌາຍິສ຺ສໍ, ສຸຎ຺ຎໍ ອາຄມ຺ມິມໍ ປຸຣໍ.

໑໗໗໐.

‘‘ສກຸຓີ ຫຕປຸຕ຺ຕາວ, ສຸຎ຺ຎໍ ທິສ຺ວາ ກຸລາວກໍ;

ກິສາ ປຓ຺ຑຸ ຠວິສ຺ສາມິ, ປິເຍ ປຸຕ຺ເຕ ອປສ຺ສຕີ.

໑໗໗໑.

‘‘ສກຸຓີ ຫຕປຸຕ຺ຕາວ, ສຸຎ຺ຎໍ ທິສ຺ວາ ກຸລາວກໍ;

ເຕນ ເຕນ ປຘາວິສ຺ສໍ, ປິເຍ ປຸຕ຺ເຕ ອປສ຺ສຕີ.

໑໗໗໒.

‘‘ກຸຣຣີ ຫຕຉາປາວ, ສຸຎ຺ຎໍ ທິສ຺ວາ ກຸລາວກໍ;

ຈິຣໍ ທຸກ຺ເຂນ ຌາຍິສ຺ສໍ, ສຸຎ຺ຎໍ ອາຄມ຺ມິມໍ ປຸຣໍ.

໑໗໗໓.

‘‘ກຸຣຣີ ຫຕຉາປາວ, ສຸຎ຺ຎໍ ທິສ຺ວາ ກຸລາວກໍ;

ກິສາ ປຓ຺ຑຸ ຠວິສ຺ສາມິ, ປິເຍ ປຸຕ຺ເຕ ອປສ຺ສຕີ.

໑໗໗໔.

‘‘ກຸຣຣີ ຫຕຉາປາວ, ສຸຎ຺ຎໍ ທິສ຺ວາ ກຸລາວກໍ;

ເຕນ ເຕນ ປຘາວິສ຺ສໍ, ປິເຍ ປຸຕ຺ເຕ ອປສ຺ສຕີ.

໑໗໗໕.

‘‘ສາ ນູນ ຈກ຺ກວາກີວ, ປລ຺ລລສ຺ມິໍ ອນູທເກ;

ຈິຣໍ ທຸກ຺ເຂນ ຌາຍິສ຺ສໍ, ສຸຎ຺ຎໍ ອາຄມ຺ມິມໍ ປຸຣໍ.

໑໗໗໖.

‘‘ສາ ນູນ ຈກ຺ກວາກີວ, ປລ຺ລລສ຺ມິໍ ອນູທເກ;

ກິສາ ປຓ຺ຑຸ ຠວິສ຺ສາມິ, ປິເຍ ປຸຕ຺ເຕ ອປສ຺ສຕີ.

໑໗໗໗.

‘‘ສາ ນູນ ຈກ຺ກວາກີວ, ປລ຺ລລສ຺ມິໍ ອນູທເກ;

ເຕນ ເຕນ ປຘາວິສ຺ສໍ, ປິເຍ ປຸຕ຺ເຕ ອປສ຺ສຕີ.

໑໗໗໘.

‘‘ເອວໍ ເມ ວິລປນ຺ຕິຍາ, ຣາຊາ ປຸຕ຺ຕໍ ອທູສກໍ;

ປພ຺ພາເຊສິ ວນໍ ຣຏ຺ຐາ, ມຎ຺ເຎ ຫິສ຺ສາມິ ຊີວິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກຓິກາຣາວາຕິ ສຸວຓ຺ຓາຠຣຓສຸວຓ຺ຓວຕ຺ຖປຏິມຓ຺ຑິຕຕ຺ຕາ ສຸປຸປ຺ຜິຕາ ກຓິກາຣາ ວິຍ. ຍາຍນ຺ຕມນຸຍາຍນ຺ຕີຕິ ອຸຍ຺ຍານວນກີຬາທີນໍ ອຕ຺ຖາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ອນຸຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ສ຺ວຊ຺ເຊໂກວາຕິ ໂສ ອຊ຺ຊ ເອໂກວ ຫຸຕ຺ວາ ຄມິສ຺ສຕິ. ອນີການີຕິ ຫຕ຺ຖານີກາທີນິ. ຄນ຺ຘາຣາ ປຓ຺ຑຸກມ຺ພລາຕິ ຄນ຺ຘາຣຣຏ຺ເຐ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ສຕສຫສ຺ສຄ຺ຆນກາ ເສນາຍ ປາຣຸຕາ ຣຕ຺ຕກມ຺ພລາ. ຫາຫິຕີຕິ ຂນ຺ເຘ ກຕ຺ວາ ຫຣິສ຺ສຕິ. ປວິສນ຺ຕນ຺ຕິ ປວິສນ຺ຕສ຺ສ. ກສ຺ມາ ຈີຣໍ ນ ພຊ຺ຌເຣຕິ ກສ຺ມາ ພນ຺ຘິຕຸໍ ຊານນ຺ຕາ ວາກຈີຣໍ ນ ພນ຺ຘນ຺ຕິ. ຣາຊປພ຺ພຊິຕາຕິ ຣາຊາໂນ ຫຸຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕາ. ໂຂມໂກຏຸມ຺ພຣານີຕິ ໂຂມຣຏ຺ເຐ ໂກຏຸມ຺ພຣຣຏ຺ເຐ ອຸປ຺ປນ຺ນານິ ສາຏການິ.

ສາ ກຖຊ຺ຊາຕິ ສາ ກຖໍ ອຊ຺ຊ. ອນຸຊ຺ຌງ຺ຄີຕິ ອຄຣຫິຕອງ຺ຄີ. ປີຬມານາວ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ກມ຺ປິຕ຺ວາ ກມ຺ປິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕີ ວິຍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຍາສ຺ສຸ ອິຕ຺ຖິສຫສ຺ສານນ຺ຕິອາທີສຸ ອສ຺ສູຕິ ນິປາໂຕ, ຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ‘‘ຍາ ສາ’’ຕິປິ ປາໂຐ. ສິວາຍາຕິ ສິງ຺ຄາລິຍາ. ປຸເຣຕິ ປຸພ຺ເພ ນຄເຣ ວສນ຺ຕີ. ອິນ຺ທສໂຄຕ຺ຕສ຺ສາຕິ ໂກສິຍໂຄຕ຺ຕສ຺ສ. ວາຣຸຓີວາຕິ ເທວຕາປວິຏ຺ຐາ ຍກ຺ຂທາສີ ວິຍ. ທຸກ຺ເຂນາຕິ ປຸຕ຺ຕວິໂຍຄໂສກທຸກ຺ເຂນ. ອາຄມ຺ມິ ມໍ ປຸຣນ຺ຕິ ອິມໍ ມມ ປຸຕ຺ເຕ ຄເຕ ປຸຕ຺ຕນິເວສນໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ. ປິເຍ ປຸຕ຺ເຕຕິ ເວສ຺ສນ຺ຕຣຎ຺ເຈວ ມທ຺ທິຎ຺ຈ ສນ຺ຘາຍາຫ. ຫຕຉາປາຕິ ຫຕໂປຕກາ. ປພ຺ພາເຊສິ ວນໍ ຣຏ຺ຐາຕິ ຍທິ ນໍ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາເຊສີຕິ.

ເທວິຍາ ປຣິເທວິຕສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ສພ຺ພາ ສຎ຺ຊຍສ຺ສ ສິວິກຎ຺ຎາ ສມາຄຕາ ປກ຺ກນ຺ທິໍສຸ. ຕາສໍ ປກ຺ກນ຺ທິຕສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສປິ ນິເວສເນ ຕເຖວ ປກ຺ກນ຺ທິໍສຸ. ອິຕິ ທ຺ວີສຸ ຣາຊກຸເລສຸ ເກຈິ ສກຠາເວນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕາ ວາຕເວເຄນ ປມທ຺ທິຕາ ສາລາ ວິຍ ປຕິຕ຺ວາ ປຣິວຕ຺ຕມານາ ປຣິເທວິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໗໗໙.

‘‘ຕສ຺ສາ ລາລປ຺ປິຕໍ ສຸຕ຺ວາ, ສພ຺ພາ ອນ຺ເຕປຸເຣ ພຫູ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ສິວິກຎ຺ຎາ ສມາຄຕາ.

໑໗໘໐.

‘‘ສາລາວ ສມ຺ປມຖິຕາ, ມາລຸເຕນ ປມທ຺ທິຕາ;

ເສນ຺ຕິ ປຸຕ຺ຕາ ຈ ທາຣາ ຈ, ເວສ຺ສນ຺ຕຣນິເວສເນ.

໑໗໘໑.

‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ເວສ຺ສນ຺ຕຣນິເວສເນ.

໑໗໘໒.

‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ເວສ຺ສນ຺ຕຣນິເວສເນ.

໑໗໘໓.

‘‘ຕໂຕ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ, ສູຣິຍສ຺ສຸຄ຺ຄມນໍ ປຕິ;

ອຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ທານໍ ທາຕຸໍ ອຸປາຄມິ.

໑໗໘໔.

‘‘ວຕ຺ຖານິ ວຕ຺ຖກາມານໍ, ໂສຓ຺ຑານໍ ເທຖ ວາຣຸຓິໍ;

ໂຠຊນໍ ໂຠຊນຕ຺ຖີນໍ, ສມ຺ມເທວ ປເວຈ຺ຉຖ.

໑໗໘໕.

‘‘ມາ ຈ ກຎ຺ຈິ ວນິພ຺ພເກ, ເຫຏ຺ຐຍິຕ຺ຖ ອິຘາຄເຕ;

ຕປ຺ເປຖ ອນ຺ນປາເນນ, ຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ ປຏິປູຊິຕາ.

໑໗໘໖.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ວຕ຺ຕຕີ ສທ຺ໂທ, ຕຸມຸໂລ ເຠຣໂວ ມຫາ;

ທາເນນ ຕໍ ນີຫຣນ຺ຕິ, ປຸນ ທານໍ ອທາ ຕຸວໍ.

໑໗໘໗.

‘‘ເຕ ສຸ ມຕ຺ຕາ ກິລນ຺ຕາວ, ສມ຺ປຕນ຺ຕິ ວນິພ຺ພກາ;

ນິກ຺ຂມນ຺ເຕ ມຫາຣາເຊ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໑໗໘໘.

‘‘ອຈ຺ເຉຈ຺ຉຸໍ ວຕ ໂຠ ຣຸກ຺ຂໍ, ນານາຜລຘຣໍ ທຸມໍ;

ຍຖາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ຣຏ຺ຐາ, ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ ອທູສກໍ.

໑໗໘໙.

‘‘ອຈ຺ເຉຈ຺ຉຸໍ ວຕ ໂຠ ຣຸກ຺ຂໍ, ສພ຺ພກາມທທໍ ທຸມໍ;

ຍຖາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ຣຏ຺ຐາ, ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ ອທູສກໍ.

໑໗໙໐.

‘‘ອຈ຺ເຉຈ຺ຉຸໍ ວຕ ໂຠ ຣຸກ຺ຂໍ, ສພ຺ພກາມຣສາຫຣໍ;

ຍຖາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ຣຏ຺ຐາ, ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ ອທູສກໍ.

໑໗໙໑.

‘‘ເຍ ວຸຑ຺ຒາ ເຍ ຈ ທຫຣາ, ເຍ ຈ ມຊ຺ຌິມໂປຣິສາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ນິກ຺ຂມນ຺ເຕ ມຫາຣາເຊ;

ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໑໗໙໒.

‘‘ອຕິຍກ຺ຂາ ວສ຺ສວຣາ, ອິຕ຺ຖາຄາຣາ ຈ ຣາຊິໂນ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ນິກ຺ຂມນ຺ເຕ ມຫາຣາເຊ;

ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໑໗໙໓.

‘‘ຖິໂຍປິ ຕຕ຺ຖ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ຍາ ຕມ຺ຫິ ນຄເຣ ອຫຸ;

ນິກ຺ຂມນ຺ເຕ ມຫາຣາເຊ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໑໗໙໔.

‘‘ເຍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ເຍ ຈ ສມຓາ, ອຎ຺ເຎ ວາປິ ວນິພ຺ພກາ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ, ‘ອຘມ຺ໂມ ກິຣ ໂຠ’ ອິຕິ.

໑໗໙໕.

‘‘ຍຖາ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ຍຊມາໂນ ສເກ ປຸເຣ;

ສິວີນໍ ວຈນຕ຺ເຖນ, ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຕິ.

໑໗໙໖.

‘‘ສຕ຺ຕ ຫຕ຺ຖິສເຕ ທຕ຺ວາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ;

ສຸວຓ຺ຓກຈ຺ເຉ ມາຕງ຺ເຄ, ເຫມກປ຺ປນວາສເສ;

໑໗໙໗.

‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ໂຕມຣງ຺ກຸສປາຓິຠິ;

ເອສ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຕິ.

໑໗໙໘.

‘‘ສຕ຺ຕ ອສ຺ສສເຕ ທຕ຺ວາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ;

ອາຊານີເຍວ ຊາຕິຍາ, ສິນ຺ຘເວ ສີຆວາຫເນ.

໑໗໙໙.

‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ອິລ຺ລິຍາຈາປຘາຣິຠິ;

ເອສ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຕິ.

໑໘໐໐.

‘‘ສຕ຺ຕ ຣຖສເຕ ທຕ຺ວາ, ສນ຺ນທ຺ເຘ ອຸສ຺ສິຕທ຺ຘເຊ;

ທີເປ ອໂຖປິ ເວຍຄ຺ເຆ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິເຕ.

໑໘໐໑.

‘‘ອາຣູຬ຺ເຫ ຄາມຓີເຍຫິ, ຈາປຫຕ຺ເຖຫິ ວມ຺ມິຠິ;

ເອສ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຕິ.

໑໘໐໒.

‘‘ສຕ຺ຕ ອິຕ຺ຖິສເຕ ທຕ຺ວາ, ເອກເມກາ ຣເຖ ຐິຕາ;

ສນ຺ນທ຺ຘາ ນິກ຺ຂຣຊ຺ຊູຫິ, ສຸວຓ຺ເຓຫິ ອລງ຺ກຕາ.

໑໘໐໓.

‘‘ປີຕາລງ຺ກາຣາ ປີຕວສນາ, ປີຕາຠຣຓຠູສິຕາ;

ອາຬາຣປມ຺ຫາ ຫສຸລາ, ສຸສຎ຺ຎາ ຕນຸມຊ຺ຌິມາ;

ເອສ ເວສ຺ສນ຺ຕຣາ ຣາຊາ, ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຕິ.

໑໘໐໔.

‘‘ສຕ຺ຕ ເຘນຸສເຕ ທຕ຺ວາ, ສພ຺ພາ ກໍສຸປຘາຣຓາ;

ເອສ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຕິ.

໑໘໐໕.

‘‘ສຕ຺ຕ ທາສິສເຕ ທຕ຺ວາ, ສຕ຺ຕ ທາສສຕານິ ຈ;

ເອສ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຕິ.

໑໘໐໖.

‘‘ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ສຣເຖ ທຕ຺ວາ, ນາຣິໂຍ ຈ ອລງ຺ກຕາ;

ເອສ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຕິ.

໑໘໐໗.

‘‘ຕທາສິ ຍໍ ຠິໍສນກໍ, ຕທາສິ ໂລມຫໍສນໍ;

ມຫາທາເນ ປທິນ຺ນມ຺ຫິ, ເມທນີ ສມ຺ປກມ຺ປຖ.

໑໘໐໘.

‘‘ຕທາສິ ຍໍ ຠິໍສນກໍ, ຕທາສິ ໂລມຫໍສນໍ;

ຍໍ ປຎ຺ຊລິກໂຕ ຣາຊາ, ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສິວິກຎ຺ຎາຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ຜຸສ຺ສຕິຍາ ປຣິເທວິຕສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ສພ຺ພາປິ ສຎ຺ຊຍສ຺ສ ສິວິຣຎ຺ໂຎ ອິຕ຺ຖິໂຍ ສມາຄຕາ ຫຸຕ຺ວາ ປກ຺ກນ຺ທຸໍ ປຣິເທວິໍສຸ. ເວສ຺ສນ຺ຕຣນິເວສເນຕິ ຕຕ຺ຖ ອິຕ຺ຖີນໍ ປກ຺ກນ຺ທິຕສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສປິ ນິເວສເນ ຕເຖວ ປກ຺ກນ຺ທິຕ຺ວາ ທ຺ວີສຸ ຣາຊກຸເລສຸ ເກຈິ ສກຠາເວນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕາ ວາຕເວເຄນ ສມ຺ປມຖິຕາ ສາລາ ວິຍ ປຕິຕ຺ວາ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕາ ປຣິເທວິໍສຸ. ຕໂຕ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ຕໂຕ ຕສ຺ສາ ຣຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈເຍນ ສູຣິເຍ ອຸຄ຺ຄເຕ ທານເວຍ຺ຍາວຕິກາ ‘‘ທານໍ ປຏິຍາທິຕ’’ນ຺ຕິ ຣຎ຺ໂຎ ອາໂຣຈຍິໍສຸ. ອຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ ປາໂຕວ ນ຺ຫຕ຺ວາ ສພ຺ພາລງ຺ກາຣປ຺ປຏິມຓ຺ຑິໂຕ ສາທຸຣສໂຠຊນໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ມຫາຊນປຣິວຸໂຕ ສຕ຺ຕສຕກໍ ມຫາທານໍ ທາຕຸໍ ທານຄ຺ຄໍ ອຸປາຄມິ.

ເທຖາຕິ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສອມຈ຺ເຈ ອາຓາເປນ຺ໂຕ ເອວມາຫ. ວາຣຸຓິນ຺ຕິ ‘‘ມຊ຺ຊທານໍ ນາມ ນິປ຺ຜລ’’ນ຺ຕິ ຊານາຕິ, ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ‘‘ສຸຣາໂສຓ຺ຑາ ທານຄ຺ຄໍ ປຕ຺ວາ ‘ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ທານຄ຺ເຄ ສຸຣໍ ນ ລຠິມ຺ຫາ’ຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ມາ ລຠນ຺ຕູ’’ຕິ ທາເປສິ. ວນິພ຺ພເກຕິ ວນິພ຺ພກຊເນສຸ ກຎ຺ຈິ ເອກມ຺ປິ ມາ ວິເຫຐຍິຕ຺ຖ. ປຏິປູຊິຕາຕິ ມຍາ ປູຊິຕາ ຫຸຕ຺ວາ ຍຖາ ມໍ ໂຖມຍມານາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຕຖາ ຕຸມ຺ເຫ ກໂຣຖາຕິ ວທຕິ.

ອິຕິ ໂສ ສຸວຓ຺ຓາລງ຺ກາຣານໍ ສຸວຓ຺ຓຘຊານໍ ເຫມຊາລປ຺ປຏິຈ຺ຉນ຺ນານໍ ຫຕ຺ຖີນໍ ສຕ຺ຕສຕານິ ຈ, ຕຖາຣູປານຎ຺ເຎວ ອສ຺ສານໍ ສຕ຺ຕສຕານິ ຈ, ສີຫຈມ຺ມາທີຫິ ປຣິກ຺ຂິຕ຺ຕານໍ ນານາຣຕນວິຈິຕ຺ຣານໍ ສຸວຓ຺ຓຘຊານໍ ຣຖານໍ ສຕ຺ຕສຕານິ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣປ຺ປຏິມຓ຺ຑິຕານໍ ອຸຕ຺ຕມຣູປຘຣານໍ ຂຕ຺ຕິຍກຎ຺ຎາທີນໍ ອິຕ຺ຖີນໍ ສຕ຺ຕສຕານິ, ສຸວິນີຕານໍ ສຸສິກ຺ຂິຕານໍ ທາສານໍ ສຕ຺ຕສຕານິ, ຕຖາ ທາສີນໍ ສຕ຺ຕສຕານິ, ວຣອຸສຠເຊຏ຺ຐການໍ ກຸຓ຺ໂຑປໂທຫິນີນໍ ເຘນູນໍ ສຕ຺ຕສຕານິ, ອປຣິມາຓານິ ປານໂຠຊນານີຕິ ສຕ຺ຕສຕກໍ ມຫາທານໍ ອທາສິ. ຕສ຺ມິໍ ເອວໍ ທານໍ ທທມາເນ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣວາສິໂນ ຂຕ຺ຕິຍພ຺ຣາຫ຺ມຓເວສ຺ສສຸທ຺ທາທໂຍ ‘‘ສາມິ, ເວສ຺ສນ຺ຕຣ ສິວິຣຏ຺ຐວາສິໂນ ຕໍ ‘ທານໍ ເທຕີ’ຕິ ປພ຺ພາເຊນ຺ຕິ, ຕ຺ວໍ ປຸນ ທານເມວ ເທສີ’’ຕິ ປຣິເທວິໍສຸ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

໑໘໐໙.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ວຕ຺ຕຕີ ສທ຺ໂທ, ຕຸມຸໂລ ເຠຣໂວ ມຫາ;

ທາເນນ ຕໍ ນີຫຣນ຺ຕິ, ປຸນ ທານໍ ອທາ ຕຸວ’’ນ຺ຕິ.

ທານປຏິຄ຺ຄາຫກາ ປນ ທານໍ ຄເຫຕ຺ວາ ‘‘ອິທານິ ກິຣ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ ອມ຺ເຫ ອນາເຖ ກຕ຺ວາ ອຣຎ຺ຎໍ ປວິສິສ຺ສຕິ, ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ກສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄມິສ຺ສາມາ’’ຕິ ຉິນ຺ນປາທາ ວິຍ ປຕນ຺ຕາ ອາວຕ຺ຕນ຺ຕາ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕາ ມຫາສທ຺ເທນ ປຣິເທວິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໘໑໐.

‘‘ເຕ ສຸ ມຕ຺ຕາ ກິລນ຺ຕາວ, ສມ຺ປຕນ຺ຕິ ວນິພ຺ພກາ;

ນິກ຺ຂມນ຺ເຕ ມຫາຣາເຊ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຕ ສຸ ມຕ຺ຕາຕິ ສຸ-ກາໂຣ ນິປາຕມຕ຺ໂຕ, ເຕ ວນິພ຺ພກາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ມຕ຺ຕາ ກິລນ຺ຕາວາຕິ ມຕ຺ຕາ ວິຍ ກິລນ຺ຕາ ວິຍ ຈ ຫຸຕ຺ວາ. ສມ຺ປຕນ຺ຕີຕິ ປຣິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ຠູມິຍໍ ປຕນ຺ຕິ. ອຈ຺ເຉຈ຺ຉຸໍ ວຕາຕິ ຉິນ຺ທິໍສຸ, ວຕາຕິ ນິປາຕມຕ຺ຕໍ. ຍຖາຕິ ເຍນ ກາຣເຓນ. ອຕິຍກ຺ຂາຕິ ຠູຕວິຊ຺ຊາ ອິກ຺ຂຓິກາປິ. ວສ຺ສວຣາຕິ ອຸທ຺ຘຏພີຊາ ໂອໂຣຘປາລກາ. ວຈນຕ຺ເຖນາຕິ ວຈນກາຣເຓນ. ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຕີຕິ ອຕ຺ຕໂນ ຣຏ຺ຐາ ນິຄ຺ຄຈ຺ຉຕິ. ຄາມຓີເຍຫີຕິ ຫຕ຺ຖາຈຣິເຍຫິ. ອາຊານີເຍວາຕິ ຊາຕິສມ຺ປນ຺ເນ. ຄາມຓີເຍຫີຕິ ອສ຺ສາຈຣິເຍຫິ. ອິລ຺ລິຍາຈາປຘາຣິຠີຕິ ອິລ຺ລິຍຎ຺ຈ ຈາປຎ຺ຈ ຘາເຣນ຺ເຕຫິ. ທີເປ ອໂຖປິ ເວຍ຺ຍຄ຺ເຆຕິ ທີປິຈມ຺ມພ຺ຍຄ຺ຆຈມ຺ມປຣິກ຺ຂິຕ຺ເຕ. ເອກເມກາ ຣເຖ ຐິຕາຕິ ໂສ ກິຣ ເອກເມກໍ ອິຕ຺ຖິຣຕນໍ ຣເຖ ຐເປຕ຺ວາ ອຏ຺ຐອຏ຺ຐວຓ຺ຓທາສີຫິ ປຣິວຸຕໍ ກຕ຺ວາ ອທາສິ.

ນິກ຺ຂຣຊ຺ຊູຫີຕິ ສຸວຓ຺ຓສຸຕ຺ຕມເຍຫິ ປາມງ຺ເຄຫິ. ອາຬາຣປມ຺ຫາຕິ ວິສາລກ຺ຂິຄຓ຺ຑາ. ຫສຸລາຕິ ມ຺ຫິຕປຸພ຺ພງ຺ຄມກຖາ. ສຸສຎ຺ຎາຕິ ສຸສ຺ໂສຓິໂຍ. ຕນຸມຊ຺ຌິມາຕິ ກຣຕລມິວ ຕນຸມຊ຺ຌິມຠາຄາ. ຕທາ ປນ ເທວຕາໂຍ ຊມ຺ພຸທີປຕເລ ຣາຊູນໍ ‘‘ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ ມຫາທານໍ ເທຕີ’’ຕິ ອາໂຣຈຍິໍສຸ, ຕສ຺ມາ ເຕ ຂຕ຺ຕິຍາ ເທວຕານຸຠາເວນາຄນ຺ຕ຺ວາ ຕາ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ປກ຺ກມິໍສຸ. ກໍສຸປຘາຣຓາຕິ ອິຘ ກໍສນ຺ຕິ ຣຊຕສ຺ສ ນາມໍ, ຣຊຕມເຍນ ຂີຣປຏິຈ຺ຉນຠາຊເນນ ສທ຺ຘິຎ຺ເຎວ ອທາສີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປທິນ຺ນມ຺ຫີຕິ ທີຍມາເນ. ສມ຺ປກມ຺ປຖາຕິ ທານເຕເຊນ ກມ຺ປິຕ຺ຖ. ຍໍ ປຎ຺ຊລິກໂຕຕິ ຍໍ ໂສ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ ມຫາທານໍ ທຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ອຕ຺ຕໂນ ທານໍ ນມສ຺ສມາໂນ ‘‘ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສ຺ສ ເມ ອິທໍ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕູ’’ຕິ ປຎ຺ຊລິກໂຕ ອໂຫສິ, ຕທາປິ ຠີສນກເມວ ອໂຫສິ, ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ປຖວີ ກມ຺ປິຕ຺ຖາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນິຣຊ຺ຊຕີຕິ ເອວໍ ກຕ຺ວາ ນິຄ຺ຄຈ຺ຉຕິເຍວ, ນ ໂກຈິ ນໍ ນິວາເຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອປິຈ ໂຂ ຕສ຺ສ ທານໍ ທທນ຺ຕສ຺ເສວ ສາຍໍ ອໂຫສິ. ໂສ ອຕ຺ຕໂນ ນິເວສນເມວ ຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ມາຕາປິຕໂຣ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ສ຺ເວ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕຣເຖນ ມາຕາປິຕູນໍ ວສນຏ຺ຐານໍ ຄໂຕ. ມທ຺ທີເທວີປິ ‘‘ອຫໍ ສາມິນາ ສທ຺ຘິໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມາຕາປິຕໂຣ ອນຸຊານາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ເຕເນວ ສທ຺ຘິໍ ຄຕາ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປິຕຣໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຄມນຠາວໍ ກເຖສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໘໑໑.

‘‘ອາມນ຺ຕຍິຕ຺ຖ ຣາຊານໍ, ສຎ຺ຊຍໍ ຘມ຺ມິນໍ ວຣໍ;

ອວຣຸທ຺ຘສິ ມໍ ເທວ, ວງ຺ກໍ ຄຈ຺ຉາມິ ປພ຺ພຕໍ.

໑໘໑໒.

‘‘ເຍ ຫິ ເກຈິ ມຫາຣາຊ, ຠູຕາ ເຍ ຈ ຠວິສ຺ສເຣ;

ອຕິຕ຺ຕາເຍວ ກາເມຫິ, ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ຍມສາຘນໍ.

໑໘໑໓.

‘‘ສ຺ວາຫໍ ສເກ ອຠິສ຺ສສິໍ, ຍຊມາໂນ ສເກ ປຸເຣ;

ສິວີນໍ ວຈນຕ຺ເຖນ, ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຫໍ.

໑໘໑໔.

‘‘ອຆໍ ຕໍ ປຏິເສວິສ຺ສໍ, ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ;

ຂຄ຺ຄທີປິນິເສວິເຕ, ອຫໍ ປຸຎ຺ຎານິ ກໂຣມິ;

ຕຸມ຺ເຫ ປງ຺ກມ຺ຫິ ສີທຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ມິນໍ ວຣນ຺ຕິ ຘມ຺ມິກຣາຊູນໍ ອນ຺ຕເຣ ອຸຕ຺ຕມໍ. ອວຣຸທ຺ຘສີຕິ ຣຏ຺ຐາ ນີຫຣສິ. ຠູຕາຕິ ອຕີຕາ. ຠວິສ຺ສເຣຕິ ເຍ ຈ ອນາຄເຕ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ຈ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ. ຍມສາຘນນ຺ຕິ ຍມຣຎ຺ໂຎ ອາຓາປວຕ຺ຕິຏ຺ຐານໍ. ສ຺ວາຫໍ ສເກ ອຠິສ຺ສສິນ຺ຕິ ໂສ ອຫໍ ອຕ຺ຕໂນ ນຄຣວາສິໂນເຍວ ປີເຬສິໍ. ກິໍ ກໂຣນ຺ໂຕ? ຍຊມາໂນ ສເກ ປຸເຣຕິ. ປາຬິຍໍ ປນ ‘‘ໂສ ອຫ’’ນ຺ຕິ ລິຂິຕໍ. ນິຣຊ຺ຊຫນ຺ຕິ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕ ອຫໍ. ອຆໍ ຕນ຺ຕິ ຍໍ ອຣຎ຺ເຎ ວສນ຺ເຕນ ປຏິເສວິຕພ຺ພໍ ທຸກ຺ຂໍ, ຕໍ ປຏິເສວິສ຺ສາມິ. ປງ຺ກມ຺ຫີຕິ ຕຸມ຺ເຫ ປນ ກາມປງ຺ກມ຺ຫິ ສີທຖາຕິ ວທຕິ.

ອິຕິ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອິມາຫິ ຈຕູຫິ ຄາຖາຫິ ປິຕຣາ ສທ຺ຘິໍ ກເຖຕ຺ວາ ມາຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊ຺ຊໍ ອນຸຊານາເປນ຺ໂຕ ເອວມາຫ –

໑໘໑໕.

‘‘ອນຸຊານາຫິ ມໍ ອມ຺ມ, ປພ຺ພຊ຺ຊາ ມມ ຣຸຈ຺ຈຕິ;

ສ຺ວາຫໍ ສເກ ອຠິສ຺ສສິໍ, ຍຊມາໂນ ສເກ ປຸເຣ;

ສິວີນໍ ວຈນຕ຺ເຖນ, ສມ຺ຫາ ຣຏ຺ຐາ ນິຣຊ຺ຊຫໍ.

໑໘໑໖.

‘‘ອຆໍ ຕໍ ປຏິເສວິສ຺ສໍ, ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ;

ຂຄ຺ຄທີປິນິເສວິເຕ, ອຫໍ ປຸຎ຺ຎານິ ກໂຣມິ;

ຕຸມ຺ເຫ ປງ຺ກມ຺ຫິ ສີທຖາ’’ຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຜຸສ຺ສຕີ ອາຫ –

໑໘໑໗.

‘‘ອນຸຊານາມິ ຕໍ ປຸຕ຺ຕ, ປພ຺ພຊ຺ຊາ ເຕ ສມິຊ຺ຌຕຸ;

ອຍຎ຺ຈ ມທ຺ທີ ກລ຺ຍາຓີ, ສຸສຎ຺ຎາ ຕນຸມຊ຺ຌິມາ;

ອຈ຺ຉຕໍ ສຫ ປຸຕ຺ເຕຫິ, ກິໍ ອຣຎ຺ເຎ ກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສມິຊ຺ຌຕູຕິ ຌາເນນ ສມິທ຺ຘາ ໂຫຕຸ. ອຈ຺ຉຕນ຺ຕິ ອຈ຺ຉຕຸ, ອິເຘວ ໂຫຕູຕິ ວທຕິ.

ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອາຫ –

໑໘໑໘.

‘‘ນາຫໍ ອກາມາ ທາສິມ຺ປິ, ອຣຎ຺ຎໍ ເນຕຸມຸສ຺ສເຫ;

ສເຈ ອິຈ຺ຉຕິ ອນ຺ເວຕຸ, ສເຈ ນິຈ຺ຉຕິ ອຈ຺ຉຕູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອກາມາຕິ ອມ຺ມ, ກິໍ ນາເມຕໍ ກເຖຖ, ອຫໍ ອນິຈ຺ຉາຍ ທາສິມ຺ປິ ເນຕຸໍ ນ ອຸສ຺ສຫາມີຕິ.

ຕໂຕ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ສຸຓ຺ຫໍ ຍາຈິຕຸໍ ປຏິປຊ຺ຊິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໘໑໙.

‘‘ຕໂຕ ສຸຓ຺ຫໍ ມຫາຣາຊາ, ຍາຈິຕຸໍ ປຏິປຊ຺ຊຖ;

ມາ ຈນ຺ທນສມາຈາເຣ, ຣໂຊຊລ຺ລໍ ອຘາຣຍິ.

໑໘໒໐.

‘‘ມາ ກາສິຍານິ ຘາເຣຕ຺ວາ, ກຸສຈີຣໍ ອຘາຣຍິ;

ທຸກ຺ໂຂ ວາໂສ ອຣຎ຺ຎສ຺ມິໍ, ມາ ຫິ ຕ຺ວໍ ລກ຺ຂເຓ ຄມີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຏິປຊ຺ຊຖາຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ສຸຓ຺ຫໍ ຍາຈິຕຸໍ ປຏິປຊ຺ຊິ. ຈນ຺ທນສມາຈາເຣຕິ ໂລຫິຕຈນ຺ທເນນ ປຣິກິຓ຺ຓສຣີເຣ. ມາ ຫິ ຕ຺ວໍ ລກ຺ຂເຓ ຄມີຕິ ສຸຠລກ຺ຂເຓນ ສມນ຺ນາຄເຕ ມາ ຕ຺ວໍ ອຣຎ຺ຎໍ ຄມີຕິ.

໑໘໒໑.

‘‘ຕມພ຺ຣວິ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ມທ຺ທີ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນາ;

ນາຫໍ ຕໍ ສຸຂມິຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ, ຍໍ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິນາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕມພ຺ຣວີຕິ ຕໍ ສສຸຣໍ ອພ຺ຣວິ.

໑໘໒໒.

‘‘ຕມພ຺ຣວິ ມຫາຣາຊາ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ;

ອິງ຺ຆ ມທ຺ທິ ນິສາເມຫິ, ວເນ ເຍ ໂຫນ຺ຕິ ທຸສ຺ສຫາ.

໑໘໒໓.

‘‘ພຫູ ກີຏາ ປຏງ຺ຄາ ຈ, ມກສາ ມຘຸມກ຺ຂິກາ;

ເຕປິ ຕໍ ຕຕ຺ຖ ຫິໍ ເສຍ຺ຍຸໍ, ຕໍ ເຕ ທຸກ຺ຂຕຣໍ ສິຍາ.

໑໘໒໔.

‘‘ອປເຣ ປສ຺ສ ສນ຺ຕາເປ, ນທີນຸປນິເສວິເຕ;

ສປ຺ປາ ອຊຄຣາ ນາມ, ອວິສາ ເຕ ມຫພ຺ພລາ.

໑໘໒໕.

‘‘ເຕ ມນຸສ຺ສໍ ມິຄໍ ວາປິ, ອປິ ມາສນ຺ນມາຄຕໍ;

ປຣິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ໂຠເຄຫິ, ວສມາເນນ຺ຕິ ອຕ຺ຕໂນ.

໑໘໒໖.

‘‘ອຎ຺ເຎປິ ກຓ຺ຫຊຏິໂນ, ອຈ຺ຉາ ນາມ ອຆມ຺ມິຄາ;

ນ ເຕຫິ ປຸຣິໂສ ທິຏ຺ໂຐ, ຣຸກ຺ຂມາຣຸຍ຺ຫ ມຸຈ຺ຈຕິ.

໑໘໒໗.

‘‘ສງ຺ຆຏ຺ຏຍນ຺ຕາ ສິງ຺ຄານິ, ຕິກ຺ຂຄ຺ຄາຕິປ຺ປຫາຣິໂນ;

ມຫິໍສາ ວິຈຣນ຺ເຕຕ຺ຖ, ນທິໍ ໂສຕຸມ຺ພຣໍ ປຕິ.

໑໘໒໘.

‘‘ທິສ຺ວາ ມິຄານໍ ຍູຖານໍ, ຄວໍ ສຎ຺ຈຣຕໍ ວເນ;

ເຘນຸວ ວຈ຺ຉຄິທ຺ຘາວ, ກຖໍ ມທ຺ທິ ກຣິສ຺ສສິ.

໑໘໒໙.

‘‘ທິສ຺ວາ ສມ຺ປຕິເຕ ໂຆເຣ, ທຸມຄ຺ເຄສຸ ປ຺ລວງ຺ຄເມ;

ອເຂຕ຺ຕຎ຺ຎາຍ ເຕ ມທ຺ທິ, ຠວິສ຺ສເຕ ມຫພ຺ຠຍໍ.

໑໘໓໐.

‘‘ຍາ ຕ຺ວໍ ສິວາຍ ສຸຕ຺ວານ, ມຸຫຸໍ ອຸຕ຺ຕສຍີ ປຸເຣ;

ສາ ຕ຺ວໍ ວງ຺ກມນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ກຖໍ ມທ຺ທິ ກຣິສ຺ສສິ.

໑໘໓໑.

‘‘ຐິເຕ ມຊ຺ຌນ຺ຫິເກ ກາເລ, ສນ຺ນິສິນ຺ເນສຸ ປກ຺ຂິສຸ;

ສຓເຕວ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎໍ, ຕຕ຺ຖ ກິໍ ຄນ຺ຕຸມິຈ຺ຉສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕມພ຺ຣວີຕິ ຕໍ ສຸຓ຺ຫໍ ອພ຺ຣວິ. ອປເຣ ປສ຺ສ ສນ຺ຕາເປຕິ ອຎ຺ເຎປິ ສນ຺ຕາເປ ຠຍຊນເກ ເປກ຺ຂ. ນທີນຸປນິເສວິເຕຕິ ນທີນໍ ອຸປນິເສວິເຕ ອາສນ຺ນຏ຺ຐາເນ, ນທີກູເລ ວສນ຺ເຕຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອວິສາຕິ ນິພ຺ພິສາ. ອປິ ມາສນ຺ນນ຺ຕິ ອາສນ຺ນໍ ອຕ຺ຕໂນ ສຣີຣສມ຺ຜສ຺ສໍ ອາຄຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຆມ຺ມິຄາຕິ ອຆກຣາ ມິຄາ, ທຸກ຺ຂາວຫາ ມິຄາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນທິໍ ໂສຕຸມ຺ພຣໍ ປຕີຕິ ໂສຕຸມ຺ພຣາຍ ນາມ ນທິຍາ ຕີເຣ. ຍູຖານນ຺ຕິ ຍູຖານິ, ອຍເມວ ວາ ປາໂຐ. ເຘນຸວ ວຈ຺ຉຄິທ຺ຘາວາຕິ ຕວ ທາຣເກ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ວຈ຺ຉຄິທ຺ຘາ ເຘນຸ ວິຍ ກຖໍ ກຣິສ຺ສສິ. ວ-ກາໂຣ ປເນຕ຺ຖ ນິປາຕມຕ຺ໂຕວ. ສມ຺ປຕິເຕຕິ ສມ຺ປຕນ຺ເຕ. ໂຆເຣຕິ ຠີສນເກ ວິຣູເປ. ປ຺ລວງ຺ຄເມຕິ ມກ຺ກເຏ. ອເຂຕ຺ຕຎ຺ຎາຍາຕິ ອຣຎ຺ຎຠູມິອກຸສລຕາຍ. ຠວິສ຺ສເຕຕິ ຠວິສ຺ສຕິ. ສິວາຍ ສຸຕ຺ວານາຕິ ສິງ຺ຄາລິຍາ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ. ມຸຫຸນ຺ຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ. ອຸຕ຺ຕສຍີຕິ ອຸຕ຺ຕສສິ. ສຓເຕວາຕິ ນທຕິ ວິຍ ສຓນ຺ຕໍ ວິຍ ຠວິສ຺ສຕິ.

໑໘໓໒.

‘‘ຕມພ຺ຣວິ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ມທ຺ທີ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນາ;

ຍານິ ເອຕານິ ອກ຺ຂາສິ, ວເນ ປຏິຠຍານິ ເມ;

ສພ຺ພານິ ອຠິສມ຺ໂຠສ຺ສໍ, ຄຈ຺ຉຎ຺ເຎວ ຣເຖສຠ.

໑໘໓໓.

‘‘ກາສໍ ກຸສໍ ໂປຏກິລໍ, ອຸສິຣໍ ມຸຎ຺ຈປພ຺ພຊໍ;

ອຸຣສາ ປນຸທຫິສ຺ສາມິ, ນສ຺ສ ເຫສ຺ສາມິ ທຸນ຺ນຍາ.

໑໘໓໔.

‘‘ພຫູຫິ ວຕ ຈຣິຍາຫິ, ກຸມາຣີ ວິນ຺ທເຕ ປຕິໍ;

ອຸທຣສ຺ສຸປໂຣເຘນ, ໂຄຫນຸເວຐເນນ ຈ.

໑໘໓໕.

‘‘ອຄ຺ຄິສ຺ສ ປາຣິຈຣິຍາຍ, ອຸທກຸມ຺ມຸຊ຺ຊເນນ ຈ;

ເວຘພ຺ຍໍ ກຏຸກໍ ໂລເກ, ຄຈ຺ຉຎ຺ເຎວ ຣເຖສຠ.

໑໘໓໖.

‘‘ອປິສ຺ສາ ໂຫຕິ ອປ຺ປຕ຺ໂຕ, ອຸຈ຺ຉິຏ຺ຐມປິ ຠຸຎ຺ຊິຕຸໍ;

ໂຍ ນໍ ຫຕ຺ເຖ ຄເຫຕ຺ວານ, ອກາມໍ ປຣິກຑ຺ຒຕິ;

ເວຘພ຺ຍໍ ກຏຸກໍ ໂລເກ, ຄຈ຺ຉຎ຺ເຎວ ຣເຖສຠ.

໑໘໓໗.

‘‘ເກສຄ຺ຄຫຓມຸກ຺ເຂປາ, ຠູມ຺ຍາ ຈ ປຣິສຸມ຺ຠນາ;

ທຕ຺ວາ ຈ ໂນ ປກ຺ກມຕິ, ພຫຸໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນປ຺ປກໍ;

ເວຘພ຺ຍໍ ກຏຸກໍ ໂລເກ, ຄຈ຺ຉຎ຺ເຎວ ຣເຖສຠ.

໑໘໓໘.

‘‘ສຸກ຺ກຈ຺ຉວີ ເວຘເວຣາ, ທຕ຺ວາ ສຸຠຄມານິໂນ;

ອກາມໍ ປຣິກຑ຺ຒນ຺ຕິ, ອຸລູກຎ຺ເຎວ ວາຍສາ;

ເວຘພ຺ຍໍ ກຏຸກໍ ໂລເກ, ຄຈ຺ຉຎ຺ເຎວ ຣເຖສຠ.

໑໘໓໙.

‘‘ອປິ ຎາຕິກຸເລ ຜີເຕ, ກໍສປຊ຺ໂຊຕເນ ວສໍ;

ເນວາຕິວາກ຺ຍໍ ນ ລເຠ, ຠາຕູຫິ ສຂິນີຫິປິ;

ເວຘພ຺ຍໍ ກຏຸກໍ ໂລເກ, ຄຈ຺ຉຎ຺ເຎວ ຣເຖສຠ.

໑໘໔໐.

‘‘ນຄ຺ຄາ ນທີ ອນຸທກາ, ນຄ຺ຄໍ ຣຏ຺ຐໍ ອຣາຊກໍ;

ອິຕ຺ຖີປິ ວິຘວາ ນຄ຺ຄາ, ຍສ຺ສາປິ ທສ ຠາຕໂຣ;

ເວຘພ຺ຍໍ ກຏຸກໍ ໂລເກ, ຄຈ຺ຉຎ຺ເຎວ ຣເຖສຠ.

໑໘໔໑.

‘‘ຘໂຊ ຣຖສ຺ສ ປຎ຺ຎາຓໍ, ຘູໂມ ປຎ຺ຎາຓມຄ຺ຄິໂນ;

ຣາຊາ ຣຏ຺ຐສ຺ສ ປຎ຺ຎາຓໍ, ຠຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາຓມິຕ຺ຖິຍາ;

ເວຘພ຺ຍໍ ກຏຸກໍ ໂລເກ, ຄຈ຺ຉຎ຺ເຎວ ຣເຖສຠ.

໑໘໔໒.

‘‘ຍາ ທລິທ຺ທີ ທລິທ຺ທສ຺ສ, ອຑ຺ຒາ ອຑ຺ຒສ຺ສ ກິຕ຺ຕິມາ;

ຕໍ ເວ ເທວາ ປສໍສນ຺ຕິ, ທຸກ຺ກຣຎ຺ຫິ ກໂຣຕິ ສາ.

໑໘໔໓.

‘‘ສາມິກໍ ອນຸພນ຺ຘິສ຺ສໍ, ສທາ ກາສາຍວາສິນີ;

ປຖພ຺ຍາປິ ອຠິຊ຺ຊນ຺ຕ຺ຍາ, ເວຘພ຺ຍໍ ກຏຸກິຕ຺ຖິຍາ.

໑໘໔໔.

‘‘ອປິ ສາຄຣປຣິຍນ຺ຕໍ, ພຫຸວິຕ຺ຕຘຣໍ ມຫິໍ;

ນານາຣຕນປຣິປູຣໍ, ນິຈ຺ເຉ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິນາ.

໑໘໔໕.

‘‘ກຖໍ ນຸ ຕາສໍ ຫທຍໍ, ສຸຂຣາ ວຕ ອິຕ຺ຖິໂຍ;

ຍາ ສາມິເກ ທຸກ຺ຂິຕມ຺ຫິ, ສຸຂມິຈ຺ຉນ຺ຕິ ອຕ຺ຕໂນ.

໑໘໔໖.

‘‘ນິກ຺ຂມນ຺ເຕ ມຫາຣາເຊ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ;

ຕມຫໍ ອນຸພນ຺ຘິສ຺ສໍ, ສພ຺ພກາມທໂທ ຫິ ເມ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕມພ຺ຣວີຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ມທ຺ທີ ຣຎ຺ໂຎ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ຕໍ ຣາຊານໍ ອພ຺ຣວິ. ອຠິສມ຺ໂຠສ຺ສນ຺ຕິ ສຫິສ຺ສາມິ ອຘິວາເສສ຺ສາມິ. ໂປຏກິລນ຺ຕິ ໂປຏກິລຕິຓໍ. ປນຸທຫິສ຺ສາມີຕິ ທ຺ເວຘາ ກຕ຺ວາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ປຸຣໂຕ ຄມິສ຺ສາມິ. ອຸທຣສ຺ສຸປໂຣເຘນາຕິ ອຸປວາເສນ ຂຸທາຘິວາເສນ. ໂຄຫນຸເວຐເນນ ຈາຕິ ວິສາລກຏິໂຍ ໂອນຕປສ຺ສາ ຈ ອິຕ຺ຖິໂຍ ສາມິກໍ ລຠນ຺ຕີຕິ ກຕ຺ວາ ໂຄຫນຸນາ ກຏິຜລກໍ ໂກຏ຺ຏາເປຕ຺ວາ ເວຐເນນ ຈ ປສ຺ສານິ ໂອນາເມຕ຺ວາ ກຸມາຣິກາ ປຕິໍ ລຠຕິ. ກຏຸກນ຺ຕິ ອສາຕໍ. ຄຈ຺ຉຎ຺ເຎວາຕິ ຄມິສ຺ສາມິເຍວ.

ອປິສ຺ສາ ໂຫຕິ ອປ຺ປຕ຺ໂຕຕິ ຕສ຺ສາ ວິຘວາຍ ອຸຈ຺ຉິຏ຺ຐກມ຺ປິ ຠຸຎ຺ຊິຕຸໍ ອນນຸຈ຺ຉວິໂກວ. ໂຍ ນນ຺ຕິ ໂຍ ນີຈຊຈ຺ໂຈ ຕໍ ວິຘວໍ ອນິຈ຺ຉມານຎ຺ເຎວ ຫຕ຺ເຖ ຄເຫຕ຺ວາ ກຑ຺ຒຕິ. ເກສຄ຺ຄຫຓມຸກ຺ເຂປາ, ຠູມ຺ຍາ ຈ ປຣິສຸມ຺ຠນາຕິ ອສາມິກໍ ອິຕ຺ຖິໍ ຫຕ຺ຖປາເທຫິ ເກສຄ຺ຄຫຓໍ, ອຸກ຺ເຂປາ, ຠູມິຍໍ ປາຕນນ຺ຕິ ເອຕານິ ອວມຎ຺ຎນານິ ກຕ຺ວາ ອຕິກ຺ກມນ຺ຕິ. ທຕ຺ວາ ຈາຕິ ອສາມິກາຍ ອິຕ຺ຖິຍາ ເອວຣູປໍ ພຫຸໍ ອນປ຺ປກໍ ທຸກ຺ຂໍ ປຣປຸຣິໂສ ທຕ຺ວາ ຈ ໂນ ປກ຺ກມຕິ ນິຣາສງ຺ໂກ ໂອໂລເກນ຺ໂຕວ ຕິຏ຺ຐຕິ.

ສຸກ຺ກຈ຺ຉວີຕິ ນ຺ຫານີຍຈຸຓ຺ເຓນ ອຸຏ຺ຐາປິຕຈ຺ຉວິວຓ຺ຓາ. ເວຘເວຣາຕິ ວິຘວິຕ຺ຖິກາມາ ປຸຣິສາ. ທຕ຺ວາຕິ ກິຎ຺ຈິເທວ ອປ຺ປມຕ຺ຕກໍ ຘນໍ ທຕ຺ວາ. ສຸຠຄມານິໂນຕິ ມຍໍ ສຸຠຄາຕິ ມຎ຺ຎມານາ. ອກາມນ຺ຕິ ຕໍ ວິຘວໍ ອສາມິກໍ ອກາມໍ. ອຸລູກຎ຺ເຎວ ວາຍສາຕິ ກາກາ ວິຍອຸລູກໍ ປຣິກຑ຺ຒນ຺ຕິ. ກໍສປຊ຺ໂຊຕເນຕິ ສຸວຓ຺ຓຠາຊນາຠາຍ ປຊ຺ໂຊຕນ຺ເຕ. ວສນ຺ຕິ ເອວຣູເປປິ ຎາຕິກຸເລ ວສມານາ. ເນວາຕິວາກ຺ຍໍ ນ ລເຠຕິ ‘‘ອຍໍ ອິຕ຺ຖີ ນິສ຺ສາມິກາ, ຍາວຊີວໍ ອມ຺ຫາກຎ຺ເຎວ ຠາໂຣ ຊາໂຕ’’ຕິອາທີນິ ວຈນານິ ວທນ຺ເຕຫິ ຠາຕູຫິປິ ສຂິນີຫິປິ ອຕິວາກ຺ຍໍ ຄຣຫວຈນໍ ເນວ ນ ລຠຕິ. ປຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ປາກຏຠາວກາຣຓໍ.

ຍາ ທລິທ຺ທີ ທລິທ຺ທສ຺ສາຕິ ເທວ, ກິຕ຺ຕິສມ຺ປນ຺ນາ ຍາ ອິຕ຺ຖີ ອຕ຺ຕໂນ ສາມິກສ຺ສ ທລິທ຺ທສ຺ສ ທຸກ຺ຂປ຺ປຕ຺ຕກາເລ ສຍມ຺ປິ ທລິທ຺ທີ ສມານາ ທຸກ຺ຂາວ ໂຫຕິ, ຕສ຺ສ ອຑ຺ຒກາເລ ເຕເນວ ສທ຺ຘິໍ ອຑ຺ຒາ ສຸຂປ຺ປຕ຺ຕາ ໂຫຕິ, ຕໍ ເວ ເທວາ ປສໍສນ຺ຕິ. ອຠິຊ຺ຊນ຺ຕ຺ຍາຕິ ອຠິຊ຺ຊນ຺ຕິຍາ. ສເຈປິ ຫິ ອິຕ຺ຖິຍາ ສກລປຖວີ ນ ຠິຊ຺ຊຕິ, ຕາຍ ສກລາຍ ປຖວິຍາ ສາວ ອິສ຺ສຣາ ໂຫຕິ, ຕຖາປິ ເວຘພ຺ຍໍ ກຏຸກເມວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສຸຂຣາ ວຕ ອິຕ຺ຖິໂຍຕິ ສຸຏ຺ຐຸ ຂຣາ ວຕ ອິຕ຺ຖິໂຍ.

໑໘໔໗.

‘‘ຕມພ຺ຣວິ ມຫາຣາຊາ, ມທ຺ທິໍ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນໍ;

ອິເມ ເຕ ທຫຣາ ປຸຕ຺ຕາ, ຊາລີ ກຓ຺ຫາຊິນາ ຈຸໂຠ;

ນິກ຺ຂິປ຺ປ ລກ຺ຂເຓ ຄຈ຺ຉ, ມຍໍ ເຕ ໂປສຍາມເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຊາລີ ກຓ຺ຫາຊິນາ ຈຸໂຠຕິ ຊາລີ ຈ ກຓ຺ຫາຊິນາ ຈາຕິ ອຸໂຠ. ນິກ຺ຂິປ຺ປາຕິ ອິເມ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉາຫີຕິ.

໑໘໔໘.

‘‘ຕມພ຺ຣວິ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ມທ຺ທີ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນາ;

ປິຍາ ເມ ປຸຕ຺ຕກາ ເທວ, ຊາລີ ກຓ຺ຫາຊິນາ ຈຸໂຠ;

ຕ຺ຍມ຺ຫໍ ຕຕ຺ຖ ຣເມສ຺ສນ຺ຕິ, ອຣຎ຺ເຎ ຊີວໂສກິນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕ຺ຍມ຺ຫນ຺ຕິ ເຕ ທາຣກາ ອມ຺ຫາກໍ ຕຕ຺ຖ ອຣຎ຺ເຎ. ຊີວໂສກິນນ຺ຕິ ອວິຄຕໂສການໍ ຫທຍໍ ຣມຍິສ຺ສນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

໑໘໔໙.

‘‘ຕມພ຺ຣວິ ມຫາຣາຊາ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ;

ສາລີນໍ ໂອທນໍ ຠຸຕ຺ວາ, ສຸຈິໍ ມໍສູປເສຈນໍ;

ຣຸກ຺ຂຜລານິ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕາ, ກຖໍ ກາຫນ຺ຕິ ທາຣກາ.

໑໘໕໐.

‘‘ຠຸຕ຺ວາ ສຕປເລ ກໍເສ, ໂສວຓ຺ເຓ ສຕຣາຊິເກ;

ຣຸກ຺ຂປຕ຺ເຕສຸ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕາ, ກຖໍ ກາຫນ຺ຕິ ທາຣກາ.

໑໘໕໑.

‘‘ກາສິຍານິ ຈ ຘາເຣຕ຺ວາ, ໂຂມໂກຏຸມ຺ພຣານິ ຈ;

ກຸສຈີຣານິ ຘາເຣນ຺ຕາ, ກຖໍ ກາຫນ຺ຕິ ທາຣກາ.

໑໘໕໒.

‘‘ວຍ຺ຫາຫິ ປຣິຍາຍິຕ຺ວາ, ສິວິກາຍ ຣເຖນ ຈ;

ປຕ຺ຕິກາ ປຣິຘາວນ຺ຕາ, ກຖໍ ກາຫນ຺ຕິ ທາຣກາ.

໑໘໕໓.

‘‘ກູຏາຄາເຣ ສຍິຕ຺ວານ, ນິວາເຕ ຜຸສິຕຄ຺ຄເຬ;

ສຍນ຺ຕາ ຣຸກ຺ຂມູລສ຺ມິໍ, ກຖໍ ກາຫນ຺ຕິ ທາຣກາ.

໑໘໕໔.

‘‘ປລ຺ລງ຺ເກສຸ ສຍິຕ຺ວານ, ໂຄນເກ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຖເຕ;

ສຍນ຺ຕາ ຕິຓສນ຺ຖາເຣ, ກຖໍ ກາຫນ຺ຕິ ທາຣກາ.

໑໘໕໕.

‘‘ຄນ຺ຘເກນ ວິລິມ຺ປິຕ຺ວາ, ອຄຣຸຈນ຺ທເນນ ຈ;

ຣໂຊຊລ຺ລານິ ຘາເຣນ຺ຕາ, ກຖໍ ກາຫນ຺ຕິ ທາຣກາ.

໑໘໕໖.

‘‘ຈາມຣໂມຣຫຕ຺ເຖຫິ, ພີຊິຕງ຺ຄາ ສຸເຂຘິຕາ;

ຜຸຏ຺ຐາ ຑໍເສຫິ ມກເສຫິ, ກຖໍ ກາຫນ຺ຕິ ທາຣກາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປລສເຕ ກໍເສຕິ ປລສເຕນ ກຕາຍ ກຎ຺ຈນປາຕິຍາ. ໂຄນເກ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຖເຕຕິ ມຫາປິຏ຺ຐິຍໍ ກາຬໂກຊເວ ເຈວ ວິຈິຕ຺ຕເກ ສນ຺ຖເຣ ຈ. ຈາມຣໂມຣຫຕ຺ເຖຫີຕິ ຈາມເຣຫິ ເຈວ ໂມຣຫຕ຺ເຖຫິ ຈ ພີຊິຕງ຺ຄາ.

ເອວໍ ເຕສໍ ສລ຺ລປນ຺ຕານຎ຺ເຎວ ຣຕ຺ຕິ ວິຠາຍິ, ສູຣິໂຍ ອຸຄ຺ຄຎ຺ຉິ. ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ຈຕຸສິນ຺ຘວຍຸຕ຺ຕໍ ອລງ຺ກຕຣຖໍ ອາເນຕ຺ວາ ຣາຊທ຺ວາເຣ ຐປຍິໍສຸ. ມທ຺ທີປິ ສສ຺ສຸສສຸເຣ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ເສສິຕ຺ຖິໂຍ ອປໂລເກຕ຺ວາ ທ຺ເວ ປຸຕ຺ເຕ ອາທາຍ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໂຕ ປຐມຕຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຣເຖ ອຏ຺ຐາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໘໕໗.

‘‘ຕມພ຺ຣວິ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ມທ຺ທີ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນາ;

ມາ ເທວ ປຣິເທເວສິ, ມາ ຈ ຕ຺ວໍ ວິມໂນ ອຫຸ;

ຍຖາ ມຍໍ ຠວິສ຺ສາມ, ຕຖາ ເຫສ຺ສນ຺ຕິ ທາຣກາ.

໑໘໕໘.

‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ປກ຺ກາມິ, ມທ຺ທີ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນາ;

ສິວິມຄ຺ເຄນ ອນ຺ເວສິ, ປຸຕ຺ເຕ ອາທາຍ ລກ຺ຂຓາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສິວິມຄ຺ເຄນາຕິ ສິວິຣຎ຺ໂຎ ຄນ຺ຕພ຺ພມຄ຺ເຄນ. ອນ຺ເວສີຕິ ຕໍ ອຄມາສິ, ປາສາທາ ໂອຕຣິຕ຺ວາ ຣຖໍ ອຠິຣຸຫີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

໑໘໕໙.

‘‘ຕໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ທານໍ ທຕ຺ວານ ຂຕ຺ຕິໂຍ;

ປິຕຸ ມາຕຸ ຈ ວນ຺ທິຕ຺ວາ, ກຕ຺ວາ ຈ ນໍ ປທກ຺ຂິຓໍ.

໑໘໖໐.

‘‘ຈຕຸວາຫິໍ ຣຖໍ ຍຸຕ຺ຕໍ, ສີຆມາຣຸຍ຺ຫ ສນ຺ທນໍ;

ອາທາຍ ປຸຕ຺ຕທາຣຎ຺ຈ, ວງ຺ກໍ ປາຍາສິ ປພ຺ພຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕໂຕຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ສາ ມທ຺ທິຍາ ຣຖໍ ອຠິຣຸຫິຕ຺ວາ ຐິຕກາເລ. ທຕ຺ວາຕິ ຫິຍ຺ໂຍ ທານໍ ທຕ຺ວາ. ກຕ຺ວາ ຈ ນໍ ປທກ຺ຂິຓນ຺ຕິ ປທກ຺ຂິຓຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ. ນນ຺ຕິ ນິປາຕມຕ຺ຕໍ.

໑໘໖໑.

‘‘ຕໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ເຍນາສິ ພຫຸໂກ ຊໂນ;

ອາມນ຺ຕ ໂຂ ຕໍ ຄຈ຺ຉາມ, ອໂຣຄາ ໂຫນ຺ຕຸ ຎາຕໂຍ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ຠິກ຺ຂເວ, ຕໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ ຍຕ຺ຖ ‘‘ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ຣາຊານໍ ປສ຺ສິສ຺ສາມາ’’ຕິ ພຫຸໂກ ຊໂນ ຐິໂຕ ອາສິ, ຕຕ຺ຖ ຣຖໍ ເປເສຕ຺ວາ ມຫາຊນໍ ອາປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ‘‘ອາມນ຺ຕ ໂຂ ຕໍ ຄຈ຺ຉາມ, ອໂຣຄາ ໂຫນ຺ຕຸ ຎາຕໂຍ’’ຕິ ອາຫ. ຕຕ຺ຖ ຕນ຺ຕິ ນິປາຕມຕ຺ຕໍ. ຠິກ຺ຂເວ, ຕໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ ຎາຕເກ ອາຫ – ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ມຍໍ ຄຈ຺ຉາມ, ຕຸມ຺ເຫ ສຸຂິຕາ ໂຫຖ ນິທຸກ຺ຂາ’’ຕິ.

ເອວໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ມຫາຊນໍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ໂຫຖ, ທານາທີນິ ປຸຎ຺ຎານິ ກໂຣຖາ’’ຕິ ເຕສໍ ໂອວທິຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ປນ ໂພຘິສຕ຺ເຕ ມາຕາ ‘‘ປຸຕ຺ໂຕ ເມ ທານວິຕ຺ຕໂກ ທານໍ ເທຕູ’’ຕິ ອາຠຣເຓຫິ ສທ຺ຘິໍ ສຕ຺ຕຣຕນປູຣານິ ສກຏານິ ອຸໂຠສຸ ປສ຺ເສສຸ ເປເສສິ. ໂສປິ ອຕ຺ຕໂນ ກາຍາຣຸຬ຺ຫເມວ ອາຠຣຓຠຓ຺ຑໍ ໂອມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ສມ຺ປຕ຺ຕຍາຈການໍ ອຏ຺ຐາຣສ ວາເຣ ທຕ຺ວາ ອວເສສໍ ສພ຺ພໍ ອທາສິ. ໂສ ນຄຣາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຈ ນິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ໂອໂລເກຕຸກາໂມ ອໂຫສິ. ອຖສ຺ສ ມນໍ ປຏິຈ຺ຈ ຣຖປ຺ປມາຓຏ຺ຐາເນ ມຫາປຖວີ ຠິຊ຺ຊິຕ຺ວາ ກຸລາລຈກ຺ກໍ ວິຍ ປຣິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ຣຖໍ ນຄຣາຠິມຸຂໍ ອກາສິ. ໂສ ມາຕາປິຕູນໍ ວສນຏ຺ຐານໍ ໂອໂລເກສິ. ເຕນ ກາຣເຓນ ປຖວີກມ຺ໂປ ອໂຫສິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

‘‘ນິກ຺ຂມິຕ຺ວານ ນຄຣາ, ນິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ວິໂລກິເຕ;

ຕທາປິ ປຖວີ ກມ຺ປິ, ສິເນຣຸວນວຏໍສກາ’’ຕິ. (ຈຣິຍາ. ໑.໙໓);

ສຍໍ ປນ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ມທ຺ທິມ຺ປິ ໂອໂລກາເປຕຸໍ ຄາຖມາຫ –

໑໘໖໒.

‘‘ອິງ຺ຆ ມທ຺ທິ ນິສາເມຫິ, ຣມ຺ມຣູປໍວ ທິສ຺ສຕິ;

ອາວາສໍ ສິວິເສຏ຺ຐສ຺ສ, ເປຕ຺ຕິກໍ ຠວນໍ ມມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນິສາເມຫີຕິ ໂອໂລເກຫິ.

ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ສຫຊາເຕ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສອມຈ຺ເຈ ຈ ເສສຊນຎ຺ຈ ນິວຕ຺ຕາເປຕ຺ວາ ຣຖໍ ປາເຊນ຺ໂຕ ມທ຺ທິໍ ອາຫ – ‘‘ຠທ຺ເທ, ສເຈ ປຈ຺ຉໂຕ ຍາຈກາ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອຸປຘາເຣຍ຺ຍາສີ’’ຕິ. ສາປິ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ນິສີທິ. ອຖສ຺ສ ສຕ຺ຕສຕກໍ ມຫາທານໍ ສມ຺ປາປຸຓິຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ນຄຣໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ກຸຫິໍ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ທານໍ ທຕ຺ວາ ຄໂຕ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ກິຎ຺ຈິ ຄເຫຕ຺ວາ ຄໂຕ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ຣເຖນ ຄໂຕ’’ຕິ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ອສ຺ເສ ນໍ ຍາຈິສ຺ສາມາ’’ຕິ ອນຸພນ຺ຘິໍສຸ. ອຖ ມທ຺ທີ ເຕ ອາຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ທິສ຺ວາ ‘‘ຍາຈກາ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເທວາ’’ຕິ ອາໂຣເຈສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ຣຖໍ ຐເປສິ. ເຕ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອສ຺ເສ ຍາຈິໍສຸ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ອສ຺ເສ ອທາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໘໖໓.

‘‘ຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອນ຺ວຄມຸໍ, ເຕ ນໍ ອສ຺ເສ ອຍາຈິສຸໍ;

ຍາຈິໂຕ ປຏິປາເທສິ, ຈຕຸນ຺ນໍ ຈຕຸໂຣ ຫເຍ’’ຕິ.

ອສ຺ເສສຸ ປນ ທິນ຺ເນສຸ ຣຖຘຸຣໍ ອາກາເສເຍວ ອຏ຺ຐາສິ. ອຖ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓສຸ ຄຕມຕ຺ເຕສຸເຍວ ຈຕ຺ຕາໂຣ ເທວປຸຕ຺ຕາ ໂຣຫິຈ຺ຈມິຄວຓ຺ເຓນ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຣຖຘຸຣໍ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕ຺ວາ ອຄມໍສຸ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ເຕສໍ ເທວປຸຕ຺ຕຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໑໘໖໔.

‘‘ອິງ຺ຆ ມທ຺ທິ ນິສາເມຫິ, ຈິຕ຺ຕຣູປໍວ ທິສ຺ສຕິ;

ມິຄໂຣຫິຈ຺ຈວຓ຺ເຓນ, ທກ຺ຂິຓສ຺ສາ ວຫນ຺ຕິ ມ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທກ຺ຂິຓສ຺ສາຕິ ສຸສິກ຺ຂິຕາ ອສ຺ສາ ວິຍ ມໍ ວຫນ຺ຕິ.

ອຖ ນໍ ເອວໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ອປໂຣ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຣຖໍ ຍາຈິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ປຸຕ຺ຕທາຣໍ ໂອຕາເຣຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ຣຖໍ ອທາສິ. ຣເຖ ປນ ທິນ຺ເນ ເທວປຸຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣຘາຍິໍສຸ. ຣຖສ຺ສ ທິນ຺ນຠາວໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໘໖໕.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ປຎ຺ຈໂມ ອາຄາ, ໂສ ຕໍ ຣຖມຍາຈຖ;

ຕສ຺ສ ຕໍ ຍາຈິໂຕທາສິ, ນ ຈສ຺ສຸປຫໂຕ ມໂນ.

໑໘໖໖.

‘‘ຕໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ໂອໂຣເປຕ຺ວາ ສກໍ ຊນໍ;

ອສ຺ສາສຍິ ອສ຺ສຣຖໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ຘເນສິໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອເຖຕ຺ຖາຕິ ອຖ ຕສ຺ມິໍ ວເນ. ນ ຈສ຺ສຸປຫໂຕ ມໂນຕິ ນ ຈສ຺ສ ມໂນ ໂອລີໂນ. ອສ຺ສາສຍີຕິ ປຣິໂຕເສນ຺ໂຕ ນິຍ຺ຍາເທສິ.

ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປນ ເຕ ສພ຺ເພປິ ປຕ຺ຕິກາວ ອເຫສຸໍ. ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ມທ຺ທິໍ ອໂວຈ –

໑໘໖໗.

‘‘ຕ຺ວໍ ມທ຺ທິ ກຓ຺ຫໍ ຄຓ຺ຫາຫິ, ລຫຸ ເອສາ ກນິຏ຺ຐິກາ;

ອຫໍ ຊາລິໍ ຄເຫສ຺ສາມິ, ຄຣຸໂກ ຠາຕິໂກ ຫິ ໂສ’’ຕິ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ອຸໂຠປິ ຂຕ຺ຕິຍາ ທ຺ເວ ທາຣເກ ອງ຺ເກນາທາຍ ປກ຺ກມິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໘໖໘.

‘‘ຣາຊາ ກຸມາຣມາທາຍ, ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ຈ ທາຣິກໍ;

ສມ຺ໂມທມານາ ປກ຺ກາມຸໍ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປິຍໍວທາ’’ຕິ.

ທານກຓ຺ຑວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ວນປເວສນກຓ຺ຑວຓ຺ຓນາ

ເຕ ປຏິປຖໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ມນຸສ຺ເສ ທິສ຺ວາ ‘‘ກຸຫິໍ ວງ຺ກປພ຺ພໂຕ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ‘‘ທູເຣ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

໑໘໖໙.

‘‘ຍທິ ເກຈິ ມນຸຊາ ເອນ຺ຕິ, ອນຸມຄ຺ເຄ ປຏິປເຖ;

ມຄ຺ຄໍ ເຕ ປຏິປຸຈ຺ຉາມ, ‘ກຸຫິໍ ວງ຺ກຕປພ຺ພໂຕ’.

໑໘໗໐.

‘‘ເຕ ຕຕ຺ຖ ອມ຺ເຫ ປສ຺ສິຕ຺ວາ, ກລຸນໍ ປຣິເທວຍຸໍ;

ທຸກ຺ຂໍ ເຕ ປຏິເວເທນ຺ຕິ, ທູເຣ ວງ຺ກຕປພ຺ພໂຕ’’ຕິ.

ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸໂຠສຸ ປສ຺ເສສຸ ວິວິຘຜລຘາຣິໂນ ຣຸກ຺ເຂ ທິສ຺ວາ ທາຣກາ ກນ຺ທນ຺ຕິ. ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສານຸຠາເວນ ຜລຘາຣິໂນ ຣຸກ຺ຂາ ໂອນມິຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖສມ຺ຜສ຺ສໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕໂຕ ສຸປກ຺ກຜລາຜລານິ ອຸຈ຺ຈິນິຕ຺ວາ ເຕສໍ ເທຕິ. ຕໍ ທິສ຺ວາ ມທ຺ທີ ອຈ຺ຉຣິຍໍ ປເວເທສິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

໑໘໗໑.

‘‘ຍທິ ປສ຺ສນ຺ຕິ ປວເນ, ທາຣກາ ຜລິເນ ທຸເມ;

ເຕສໍ ຜລານໍ ເຫຕຸມ຺ຫິ, ອຸປໂຣທນ຺ຕິ ທາຣກາ.

໑໘໗໒.

‘‘ໂຣທນ຺ເຕ ທາຣເກ ທິສ຺ວາ, ອຸພ຺ພິທ຺ຘາ ວິປຸລາ ທຸມາ;

ສຍເມໂວນມິຕ຺ວານ, ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທາຣເກ.

໑໘໗໓.

‘‘ອິທໍ ອຈ຺ເຉຣກໍ ທິສ຺ວາ, ອພ຺ຠຸຕໍ ໂລມຫໍສນໍ;

ສາຘຸກາຣໍ ປວຕ຺ເຕສິ, ມທ຺ທີ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນາ.

໑໘໗໔.

‘‘ອຈ຺ເຉຣໍ ວຕ ໂລກສ຺ມິໍ, ອພ຺ຠຸຕໍ ໂລມຫໍສນໍ;

ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ເຕເຊນ, ສຍເມໂວນຕາ ທຸມາ’’ຕິ.

ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣໂຕ ສຸວຓ຺ຓຄິຣິຕາໂລ ນາມ ປພ຺ພໂຕ ປຎ຺ຈ ໂຍຊນານິ, ຕໂຕ ໂກນ຺ຕິມາຣາ ນາມ ນທີ ປຎ຺ຈ ໂຍຊນານິ, ຕໂຕ ອຎ຺ຈຣຄິຣິ ນາມ ປພ຺ພໂຕ ປຎ຺ຈ ໂຍຊນານິ, ຕໂຕ ທຸນ຺ນິວິຏ຺ຐພ຺ຣາຫ຺ມຓຄາໂມ ນາມ ປຎ຺ຈ ໂຍຊນານິ, ຕໂຕ ມາຕຸລນຄຣໍ ທສ ໂຍຊນານິ. ອິຕິ ຕໍ ມຄ຺ຄໍ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣໂຕ ຕິໍສໂຍຊນໍ ໂຫຕິ. ເທວຕາ ຕໍ ມຄ຺ຄໍ ສໍຂິປິໍສຸ. ເຕ ເອກທິວເສເນວ ມາຕຸລນຄຣໍ ປາປຸຓິໍສຸ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

໑໘໗໕.

‘‘ສງ຺ຂິປິໍສຸ ປຖໍ ຍກ຺ຂາ, ອນຸກມ຺ປາຍ ທາຣເກ;

ນິກ຺ຂນ຺ຕທິວເສເນວ, ເຈຕຣຏ຺ຐໍ ອຸປາຄມຸ’’ນ຺ຕິ.

ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕາ ຈ ປນ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣໂຕ ປາຕຣາສສມເຍ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ສາຍນ຺ຫສມເຍ ເຈຕຣຏ຺ເຐ ມາຕຸລນຄຣໍ ປຕ຺ຕາ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໘໗໖.

‘‘ເຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທີຆມທ຺ຘານໍ, ເຈຕຣຏ຺ຐໍ ອຸປາຄມຸໍ;

ອິທ຺ຘໍ ຜີຕໍ ຊນປທໍ, ພຫຸມໍສສຸໂຣທນ’’ນ຺ຕິ.

ຕທາ ມາຕຸລນຄເຣ ສຏ຺ຐິ ຂຕ຺ຕິຍສຫສ຺ສານິ ວສນ຺ຕິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ອນ຺ໂຕນຄຣໍ ອປວິສິຕ຺ວາ ນຄຣທ຺ວາເຣເຍວ ສາລາຍໍ ນິສີທິ. ອຖສ຺ສ ມທ຺ທີ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ປາເທສຸ ຣຊໍ ປຸຎ຺ຉິຕ຺ວາ ປາເທ ສມ຺ພາຫິຕ຺ວາ ‘‘ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ອາຄຕຠາວໍ ຊານາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ສາລາໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ຈກ຺ຂຸປເຖ ສາລາທ຺ວາເຣ ອຏ຺ຐາສິ. ນຄຣໍ ປວິສນ຺ຕິໂຍ ຈ ນິກ຺ຂມນ຺ຕິໂຍ ຈ ອິຕ຺ຖິໂຍ ຕໍ ທິສ຺ວາ ປຣິວາເຣສຸໍ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໘໗໗.

‘‘ເຈຕິໂຍ ປຣິວາຣິໍສຸ, ທິສ຺ວາ ລກ຺ຂຓມາຄຕໍ;

ສຸຂຸມາລີ ວຕ ອຍ຺ຍາ, ປຕ຺ຕິກາ ປຣິຘາວຕິ.

໑໘໗໘.

‘‘ວຍ຺ຫາຫິ ປຣິຍາຍິຕ຺ວາ, ສິວິກາຍ ຣເຖນ ຈ;

ສາຊ຺ຊ ມທ຺ທີ ອຣຎ຺ຎສ຺ມິໍ, ປຕ຺ຕິກາ ປຣິຘາວຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓມາຄຕນ຺ຕິ ລກ຺ຂຓສມ຺ປນ຺ນໍ ມທ຺ທິໍ ອາຄຕໍ. ປຣິຘາວຕີຕິ ເອວໍ ສຸຂຸມາລີ ຫຸຕ຺ວາ ປຕ຺ຕິກາວ ວິຈຣຕິ. ປຣິຍາຍິຕ຺ວາຕິ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄເຣ ວິຈຣິຕ຺ວາ. ສິວິກາຍາຕິ ສຸວຓ຺ຓສິວິກາຍ.

ມຫາຊໂນ ມທ຺ທິຎ຺ຈ ເວສ຺ສນ຺ຕຣຎ຺ຈ ທ຺ເວ ປຸຕ຺ເຕ ຈສ຺ສ ອນາຖາຄມເນນ ອາຄເຕ ທິສ຺ວາ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຣາຊູນໍ ອາຈິກ຺ຂິ. ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສາ ຣາຊາໂນ ໂຣທນ຺ຕາ ປຣິເທວນ຺ຕາ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ອາຄມໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໘໗໙.

‘‘ຕໍ ທິສ຺ວາ ເຈຕປາໂມກ຺ຂາ, ໂຣທມານາ ອຸປາຄມຸໍ;

ກຈ຺ຈິ ນຸ ເທວ ກຸສລໍ, ກຈ຺ຈິ ເທວ ອນາມຍໍ;

ກຈ຺ຈິ ປິຕາ ອໂຣໂຄ ເຕ, ສິວີນຎ຺ຈ ອນາມຍໍ.

໑໘໘໐.

‘‘ໂກ ເຕ ພລໍ ມຫາຣາຊ, ໂກ ນຸ ເຕ ຣຖມຓ຺ຑລໍ;

ອນສ຺ສໂກ ອຣຖໂກ, ທີຆມທ຺ຘານມາຄໂຕ;

ກຈ຺ຈາມິຕ຺ເຕຫິ ປກໂຕ, ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕສິມໍ ທິສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທິສ຺ວາຕິ ທູຣໂຕວ ປສ຺ສິຕ຺ວາ. ເຈຕປາໂມກ຺ຂາຕິ ເຈຕຣາຊາໂນ. ອຸປາຄມຸນ຺ຕິ ອຸປສງ຺ກມິໍສຸ. ກຸສລນ຺ຕິ ອາໂຣຄ຺ຍໍ. ອນາມຍນ຺ຕິ ນິທ຺ທຸກ຺ຂຠາວໍ. ໂກ ເຕ ພລນ຺ຕິ ກຸຫິໍ ຕວ ພລກາໂຍ. ຣຖມຓ຺ຑລນ຺ຕິ ເຍນາສິ ຣເຖນ ອາຄໂຕ, ໂສ ກຸຫິນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ. ອນສ຺ສໂກຕິ ອສ຺ສວິຣຫິໂຕ. ອຣຖໂກຕິ ອຍານໂກ. ທີຆມທ຺ຘານມາຄໂຕຕິ ທີຆມຄ຺ຄໍ ອາຄໂຕ. ປກໂຕຕິ ອຠິຠູໂຕ.

ອຖ ເນສໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ອາຄຕກາຣຓໍ ກເຖນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໘໘໑.

‘‘ກຸສລຎ຺ເຈວ ເມ ສມ຺ມາ, ອໂຖ ສມ຺ມາ ອນາມຍໍ;

ອໂຖ ປິຕາ ອໂຣໂຄ ເມ, ສິວີນຎ຺ຈ ອນາມຍໍ.

໑໘໘໒.

‘‘ອຫຎ຺ຫິ ກຸຎ຺ຊຣໍ ທຊ຺ຊໍ, ອີສາທນ຺ຕໍ ອຸຣູຬ຺ຫວໍ;

ເຂຕ຺ຕຎ຺ຎຸໍ ສພ຺ພຍຸທ຺ຘານໍ, ສພ຺ພເສຕໍ ຄຊຸຕ຺ຕມໍ.

໑໘໘໓.

‘‘ປຓ຺ຑຸກມ຺ພລສຎ຺ຉນ຺ນໍ, ປຠິນ຺ນໍ ສຕ຺ຕຸມທ຺ທນໍ;

ທນ຺ຕິໍ ສວາລພີຊນິໍ, ເສຕໍ ເກລາສສາທິສໍ.

໑໘໘໔.

‘‘ສເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ສອຸປາເຘຍ຺ຍໍ, ສາຖພ຺ພນໍ ສຫຕ຺ຖິປໍ;

ອຄ຺ຄຍານໍ ຣາຊວາຫິໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອທາສຫໍ.

໑໘໘໕.

‘‘ຕສ຺ມິໍ ເມ ສິວໂຍ ກຸທ຺ຘາ, ປິຕາ ຈຸປຫໂຕມໂນ;

ອວຣຸທ຺ຘສິ ມໍ ຣາຊາ, ວງ຺ກໍ ຄຈ຺ຉາມິ ປພ຺ພຕໍ;

ໂອກາສໍ ສມ຺ມາ ຊານາຖ, ວເນ ຍຕ຺ຖ ວສາມເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕສ຺ມິໍ ເມຕິ ຕສ຺ມິໍ ກາຣເຓ ມຍ຺ຫໍ ສິວໂຍ ກຸທ຺ຘາ. ອຸປຫໂຕມໂນຕິ ອຸປຫຕຈິຕ຺ໂຕ ກຸທ຺ໂຘວ ມໍ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາເຊສິ. ຍຕ຺ຖາຕິ ຍສ຺ມິໍ ວເນ ມຍໍ ວເສຍ຺ຍາມ, ຕຕ຺ຖ ວສໂນກາສໍ ຊານາຖາຕິ.

ເຕ ຣາຊາໂນ ອາຫໍສຸ –

໑໘໘໖.

‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ເຕ ມຫາຣາຊ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;

ອິສ຺ສໂຣສິ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຍໍ ອິຘຕ຺ຖິ ປເວທຍ.

໑໘໘໗.

‘‘ສາກໍ ຠິສໍ ມຘຸໍ ມໍສໍ, ສຸທ຺ຘໍ ສາລີນໂມທນໍ;

ປຣິຠຸຎ຺ຊ ມຫາຣາຊ, ປາຫຸໂນ ໂນສິ ອາຄໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປເວທຍາຕິ ກເຖຫິ, ສພ຺ພໍ ປຏິຍາເທຕ຺ວາ ທສ຺ສາມ. ຠິສນ຺ຕິ ຠິສມູລໍ, ຍໍກິຎ຺ຈິ ກນ຺ທຊາຕໍ ວາ.

ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອາຫ –

໑໘໘໘.

‘‘ປຏິຄ຺ຄຫິຕໍ ຍໍ ທິນ຺ນໍ, ສພ຺ພສ຺ສ ອຄ຺ຆິຍໍ ກຕໍ;

ອວຣຸທ຺ຘສິ ມໍ ຣາຊາ, ວງ຺ກໍ ຄຈ຺ຉາມິ ປພ຺ພຕໍ;

ໂອກາສໍ ສມ຺ມາ ຊານາຖ, ວເນ ຍຕ຺ຖ ວສາມເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຏິຄ຺ຄຫິຕນ຺ຕິ ສພ຺ພເມຕໍ ຕຸມ຺ເຫຫິ ທິນ຺ນໍ ມຍາ ຈ ປຏິຄ຺ຄຫິຕເມວ ໂຫຕຸ, ສພ຺ພສ຺ສ ຕຸມ຺ເຫຫິ ມຍ຺ຫໍ ອຄ຺ຆິຍໍ ນິເວທນໍ ກຕໍ. ຣາຊາ ປນ ມໍ ອວຣຸທ຺ຘສິ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາເຊສິ, ຕສ຺ມາ ວງ຺ກເມວ ຄມິສ຺ສາມິ, ຕສ຺ມິໍ ເມ ອຣຎ຺ເຎ ວສນຏ຺ຐານໍ ຊານາຖາຕິ.

ເຕ ຣາຊາໂນ ອາຫໍສຸ –

໑໘໘໙.

‘‘ອິເຘວ ຕາວ ອຈ຺ຉສ຺ສຸ, ເຈຕຣຏ຺ເຐ ຣເຖສຠ;

ຍາວ ເຈຕາ ຄມິສ຺ສນ຺ຕິ, ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກ ຍາຈິຕຸໍ.

໑໘໙໐.

‘‘ນິຊ຺ຌາເປຕຸໍ ມຫາຣາຊໍ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນໍ;

ຕໍ ຕໍ ເຈຕາ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ, ປຕີຕາ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍາ;

ປຣິວາເຣຕ຺ວານ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເອວໍ ຊານາຫິ ຂຕ຺ຕິຍາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກ ຍາຈິຕຸນ຺ຕິ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ຍາຈນຕ຺ຖາຍ ຄມິສ຺ສນ຺ຕິ. ນິຊ຺ຌາເປຕຸນ຺ຕິ ຕຸມ຺ຫາກໍ ນິທ຺ໂທສຠາວໍ ຊານາເປຕຸໍ. ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍາຕິ ລທ຺ຘປຕິຏ຺ຐາ. ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ຄມິສ຺ສນ຺ຕິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໘໙໑.

‘‘ມາ ໂວ ຣຸຈ຺ຈິຕ຺ຖ ຄມນໍ, ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກ ຍາຈິຕຸໍ;

ນິຊ຺ຌາເປຕຸໍ ມຫາຣາຊໍ, ຣາຊາປິ ຕຕ຺ຖ ນິສ຺ສໂຣ.

໑໘໙໒.

‘‘ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາ ຫິ ສິວໂຍ, ພລຄ຺ຄາ ເນຄມາ ຈ ເຍ;

ເຕ ວິຘໍເສຕຸມິຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຣາຊານໍ ມມ ກາຣຓາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖາຕິ ຕສ຺ມິໍ ມມ ນິທ຺ໂທສຠາວໍ ນິຊ຺ຌາປເນ ຣາຊາປິ ອນິສ຺ສໂຣ. ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາຕິ ອຕິກຸທ຺ຘາ. ພລຄ຺ຄາຕິ ພລກາຍາ. ວິຘໍເສຕຸນ຺ຕິ ຣຊ຺ຊໂຕ ນີຫຣິຕຸໍ. ຣາຊານນ຺ຕິ ຣາຊານມ຺ປິ.

ເຕ ຣາຊາໂນ ອາຫໍສຸ –

໑໘໙໓.

‘‘ສເຈ ເອສາ ປວຕ຺ເຕຕ຺ຖ, ຣຏ຺ຐສ຺ມິໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒນ;

ອິເຘວ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຫິ, ເຈເຕຫິ ປຣິວາຣິໂຕ.

໑໘໙໔.

‘‘ອິທ຺ຘໍ ຜີຕຎ຺ຈິທໍ ຣຏ຺ຐໍ, ອິທ຺ໂຘ ຊນປໂທ ມຫາ;

ມຕິໍ ກໂຣຫິ ຕ຺ວໍ ເທວ, ຣຊ຺ຊສ຺ສ ມນຸສາສິຕຸ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສເຈ ເອສາ ປວຕ຺ເຕຕ຺ຖາຕິ ສເຈ ເອຕສ຺ມິໍ ຣຏ຺ເຐ ເອສາ ປວຕ຺ຕິ. ຣຊ຺ຊສ຺ສ ມນຸສາສິຕຸນ຺ຕິ ຣຊ຺ຊໍ ສມນຸສາສິຕຸໍ, ອຍເມວ ວາ ປາໂຐ.

ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອາຫ –

໑໘໙໕.

‘‘ນ ເມ ຉນ຺ໂທ ມຕິ ອຕ຺ຖິ, ຣຊ຺ຊສ຺ສ ອນຸສາສິຕຸໍ;

ປພ຺ພາຊິຕສ຺ສ ຣຏ຺ຐສ຺ມາ, ເຈຕປຸຕ຺ຕາ ສຸຓາຖ ເມ.

໑໘໙໖.

‘‘ອຕຸຏ຺ຐາ ສິວໂຍ ອາສຸໍ, ພລຄ຺ຄາ ເນຄມາ ຈ ເຍ;

ປພ຺ພາຊິຕສ຺ສ ຣຏ຺ຐສ຺ມາ, ເຈຕາ ຣຊ຺ເຊຠິເສຈຍຸໍ.

໑໘໙໗.

‘‘ອສມ຺ໂມທິຍມ຺ປິ ໂວ ອສ຺ສ, ອຈ຺ຈນ຺ຕໍ ມມ ກາຣຓາ;

ສິວີຫິ ຠຓ຺ຑນໍ ຈາປິ, ວິຄ຺ຄໂຫ ເມ ນ ຣຸຈ຺ຈຕິ.

໑໘໙໘.

‘‘ອຖສ຺ສ ຠຓ຺ຑນໍ ໂຆຣໍ, ສມ຺ປຫາໂຣ ອນປ຺ປໂກ;

ເອກສ຺ສ ກາຣຓາ ມຍ຺ຫໍ, ຫິໍເສຍ຺ຍ ພຫຸໂກ ຊໂນ.

໑໘໙໙.

‘‘ປຏິຄ຺ຄຫິຕໍ ຍໍ ທິນ຺ນໍ, ສພ຺ພສ຺ສ ອຄ຺ຆິຍໍ ກຕໍ;

ອວຣຸທ຺ຘສິ ມໍ ຣາຊາ, ວງ຺ກໍ ຄຈ຺ຉາມິ ປພ຺ພຕໍ;

ໂອກາສໍ ສມ຺ມາ ຊານາຖ, ວເນ ຍຕ຺ຖ ວສາມເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຈຕາ ຣຊ຺ເຊຠິເສຈຍຸນ຺ຕິ ເຈຕຣຏ຺ຐວາສິໂນ ກິຣ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ຣຊ຺ເຊ ອຠິສິຎ຺ຈິໍສູຕິ ຕຸມ຺ຫາກມ຺ປິ ເຕ ອຕຸຏ຺ຐາ ອາສຸໍ. ອສມ຺ໂມທິຍນ຺ຕິ ອສາມຄ຺ຄິຍໍ. ອສ຺ສາຕິ ຠເວຍ຺ຍ. ອຖສ຺ສາຕິ ອຖ ມຍ຺ຫໍ ເອກສ຺ສ ກາຣຓາ ຕຸມ຺ຫາກໍ ຠຓ຺ຑນໍ ຠວິສ຺ສຕີຕິ.

ເອວໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອເນກປຣິຍາເຍນ ຍາຈິໂຕປິ ຣຊ຺ຊໍ ນ ອິຈ຺ຉິ. ອຖສ຺ສ ເຕ ເຈຕຣາຊາໂນ ມຫນ຺ຕໍ ສກ຺ກາຣໍ ກຣິໍສຸ. ໂສ ນຄຣໍ ປວິສິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ຉິ. ອຖ ນໍ ສາລເມວ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ສາຓິຍາ ປຣິກ຺ເຂປໍ ກຕ຺ວາ ມຫາສຍນໍ ປຎ຺ຎາເປຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ອາຣກ຺ຂໍ ກຣິໍສຸ. ໂສ ເອກຣຕ຺ຕິໍ ເຕຫິ ສງ຺ຄຫິຕາຣກ຺ໂຂ ສາລາຍໍ ສຍິຕ຺ວາ ປຸນທິວເສ ປາໂຕວ ນ຺ຫຕ຺ວາ ນານຄ຺ຄຣສໂຠຊນໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ເຕຫິ ປຣິວຸໂຕ ນິກ຺ຂມິ. ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສາ ຂຕ຺ຕິຍາ ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ປນ຺ນຣສໂຍຊນມຄ຺ຄໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ວນທ຺ວາເຣ ຐຕ຺ວາ ປຸຣໂຕ ປນ຺ນຣສໂຍຊນມຄ຺ຄໍ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕາ ອາຫໍສຸ –

໑໙໐໐.

‘‘ຕຄ຺ຆ ເຕ ມຍມກ຺ຂາມ, ຍຖາປິ ກຸສລາ ຕຖາ;

ຣາຊິສີ ຍຕ຺ຖ ສມ຺ມນ຺ຕິ, ອາຫຸຕຄ຺ຄີ ສມາຫິຕາ.

໑໙໐໑.

‘‘ເອສ ເສໂລ ມຫາຣາຊ, ປພ຺ພໂຕ ຄນ຺ຘມາທໂນ;

ຍຕ຺ຖ ຕ຺ວໍ ສຫ ປຸຕ຺ເຕຫິ, ສຫ ຠຣິຍາຍ ຈຈ຺ຉສິ.

໑໙໐໒.

‘‘ຕໍ ເຈຕາ ອນຸສາສິໍສຸ, ອສ຺ສຸເນຕ຺ຕາ ຣຸທໍມຸຂາ;

ອິໂຕ ຄຈ຺ຉ ມຫາຣາຊ, ອຸຊຸໍ ເຍນຸຕ຺ຕຣາມຸໂຂ.

໑໙໐໓.

‘‘ອຖ ທກ຺ຂິສິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ເວປຸລ຺ລໍ ນາມ ປພ຺ພຕໍ;

ນານາທຸມຄຓາກິຓ຺ຓໍ, ສີຕຈ຺ຉາຍໍ ມໂນຣມໍ.

໑໙໐໔.

‘‘ຕມຕິກ຺ກມ຺ມ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ອຖ ທກ຺ຂິສິ ອາປຄໍ;

ນທິໍ ເກຕຸມຕິໍ ນາມ, ຄມ຺ຠີຣໍ ຄິຣິຄພ຺ຠຣໍ.

໑໙໐໕.

‘‘ປຸຖຸໂລມມຈ຺ຉາກິຓ຺ຓໍ, ສຸປຕິຕ຺ຖໍ ມໂຫທກໍ;

ຕຕ຺ຖ ນ຺ຫຕ຺ວາ ປິວິຕ຺ວາ ຈ, ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ສປຸຕ຺ຕເກ.

໑໙໐໖.

‘‘ອຖ ທກ຺ຂິສິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ນິຄ຺ໂຣຘໍ ມຘຸປິປ຺ຜລໍ;

ຣມ຺ມເກ ສິຂເຣ ຊາຕໍ, ສີຕຈ຺ຉາຍໍ ມໂນຣມໍ.

໑໙໐໗.

‘‘ອຖ ທກ຺ຂິສິ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ນາຬິກໍ ນາມ ປພ຺ພຕໍ;

ນານາທິຊຄຓາກິຓ຺ຓໍ, ເສລໍ ກິມ຺ປຸຣິສາຍຸຕໍ.

໑໙໐໘.

‘‘ຕສ຺ສ ອຸຕ຺ຕຣປຸພ຺ເພນ, ມຸຈລິນ຺ໂທ ນາມ ໂສ ສໂຣ;

ປຸຓ຺ຑຣີເກຫິ ສຎ຺ຉນ຺ໂນ, ເສຕໂສຄນ຺ຘິເກຫິ ຈ.

໑໙໐໙.

‘‘ໂສ ວນໍ ເມຆສງ຺ກາສໍ, ຘຸວໍ ຫຣິຕສທ຺ທລໍ;

ສີໂຫວາມິສເປກ຺ຂີວ, ວນສຓ຺ຑໍ ວິຄາຫຍ;

ປຸປ຺ຜຣຸກ຺ເຂຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນໍ, ຜລຣຸກ຺ເຂຫິ ຈູຠຍໍ.

໑໙໑໐.

‘‘ຕຕ຺ຖ ພິນ຺ທຸສ຺ສຣາ ວຄ຺ຄູ, ນານາວຓ຺ຓາ ພຫູ ທິຊາ;

ກູຊນ຺ຕມຸປກູຊນ຺ຕິ, ອຸຕຸສໍປຸປ຺ຜິເຕ ທຸເມ.

໑໙໑໑.

‘‘ຄນ຺ຕ຺ວາ ຄິຣິວິທຸຄ຺ຄານໍ, ນທີນໍ ປຠວານິ ຈ;

ໂສ ທກ຺ຂິສິ ໂປກ຺ຂຣຓິໍ, ກຣຎ຺ຊກກຸຘາຍຸຕໍ.

໑໙໑໒.

‘‘ປຸຖຸໂລມມຈ຺ຉາກິຓ຺ຓໍ, ສຸປຕິຕ຺ຖໍ ມໂຫທກໍ;

ສມຎ຺ຈ ຈຕຸຣໍສຎ຺ຈ, ສາທຸໍ ອປ຺ປຏິຄນ຺ຘິຍໍ.

໑໙໑໓.

‘‘ຕສ຺ສາ ອຸຕ຺ຕຣປຸພ຺ເພນ, ປຓ຺ຓສາລໍ ອມາປຍ;

ປຓ຺ຓສາລໍ ອມາເປຕ຺ວາ, ອຸຎ຺ຉາຈຣິຍາຍ ອີຫຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຣາຊິສີຕິ ຣາຊາໂນ ຫຸຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕາ. ສມາຫິຕາຕິ ເອກຄ຺ຄຈິຕ຺ຕາ. ເອສາຕິ ທກ຺ຂິຓຫຕ຺ຖໍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອິມິນາ ປພ຺ພຕປາເທນ ຄຈ຺ຉຖາຕິ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕາ ວທນ຺ຕິ. ອຈ຺ຉສີຕິ ວສິສ຺ສສິ. ອາປຄນ຺ຕິ ອຸທກວາຫນທິອາວຏ຺ຏໍ. ຄິຣິຄພ຺ຠຣນ຺ຕິ ຄິຣີນໍ ກຸຈ຺ຉິໂຕ ປວຕ຺ຕໍ. ມຘຸປິປ຺ຜລນ຺ຕິ ມຘຸຣຜລໍ. ຣມ຺ມເກຕິ ຣມຓີເຍ. ກິມ຺ປຸຣິສາຍຸຕນ຺ຕິ ກິມ຺ປຸຣິເສຫິ ອາຍຸຕໍ ປຣິກິຓ຺ຓໍ. ເສຕໂສຄນ຺ຘີເກຫິ ຈາຕິ ນານປ຺ປກາເຣຫິ ເສຕຸປ຺ປເລຫິ ເຈວ ໂສຄນ຺ຘິເກຫິ ຈ ສຎ຺ຉນ຺ໂນ. ສີໂຫວາມິສເປກ຺ຂີວາຕິ ອາມິສໍ ເປກ຺ຂນ຺ໂຕ ສີໂຫ ວິຍ.

ພິນ຺ທຸສ຺ສຣາຕິ ສມ຺ປິຓ຺ຑິຕສ຺ສຣາ. ວຄ຺ຄູຕິ ມຘຸຣສ຺ສຣາ. ກູຊນ຺ຕມຸປກູຊນ຺ຕີຕິ ປຐມໍ ກູຊມານໍ ປກ຺ຂິໍ ປຈ຺ຉາ ອຸປກູຊນ຺ຕິ. ອຸຕຸສໍປຸປ຺ຜິເຕ ທຸເມຕິ ອຸຕຸສມເຍ ປຸປ຺ຜິເຕ ທຸເມ ນິລີຍິຕ຺ວາ ກູຊນ຺ຕໍ ອຸປກູຊນ຺ຕິ. ໂສ ທກ຺ຂິສີຕິ ໂສ ຕ຺ວໍ ປສ຺ສິສ຺ສສີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ກຣຎ຺ຊກກຸຘາຍຸຕນ຺ຕິ ກຣຎ຺ຊຣຸກ຺ເຂຫິ ຈ ກກຸຘຣຸກ຺ເຂຫິ ຈ ສມ຺ປຣິກິຓ຺ຓໍ. ອປ຺ປຏິຄນ຺ຘິຍນ຺ຕິ ປຏິກູລຄນ຺ຘວິຣຫິຕໍ ມຘຸໂຣທກປຣິກິຓ຺ຓໍນານປ຺ປກາຣປທຸມຸປ຺ປລາທີຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນໍ. ປຓ຺ຓສາລໍ ອມາປຍາຕິ ປຓ຺ຓສາລໍ ມາເປຍ຺ຍາສິ. ອມາເປຕ຺ວາຕິ ມາເປຕ຺ວາ. ອຸຎ຺ຉາຈຣິຍາຍ ອີຫຖາຕິ ອຖ ຕຸມ຺ເຫ, ເທວ, ອຸຎ຺ຉາຈຣິຍາຍ ຍາເປນ຺ຕາ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ອີຫຖ, ອາຣທ຺ຘວີຣິຍາ ຫຸຕ຺ວາ ວິຫເຣຍ຺ຍາຖາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເອວໍ ເຕ ຣາຊາໂນ ຕສ຺ສ ປນ຺ນຣສໂຍຊນມຄ຺ຄໍ ອາຈິກ຺ຂິຕ຺ວາ ຕໍ ອຸຍ຺ໂຍເຊຕ຺ວາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ອນ຺ຕຣາຍຠຍສ຺ສ ວິໂນທນຕ຺ຖໍ ‘‘ມາ ໂກຈິເທວ ປຈ຺ຈາມິຕ຺ໂຕ ໂອກາສໍ ລເຠຍ຺ຍາ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ເອກໍ ພ຺ຍຕ຺ຕໍ ສຸສິກ຺ຂິຕໍ ເຈຕປຸຕ຺ຕໍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ຕ຺ວໍ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ຈ ອາຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ຈ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫາຫີ’’ຕິ ວນທ຺ວາເຣ ອາຣກ຺ຂຓຕ຺ຖາຍ ຐເປຕ຺ວາ ສກນຄຣໍ ຄມິໍສຸ. ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣປິ ສປຸຕ຺ຕທາໂຣ ຄນ຺ຘມາທນປພ຺ພຕໍ ປຕ຺ວາ, ຕໍ ທິວສໍ ຕຕ຺ຖ ວສິຕ຺ວາ ຕໂຕ ອຸຕ຺ຕຣາຠິມຸໂຂ ເວປຸລ຺ລປພ຺ພຕປາເທນ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ເກຕຸມຕິຍາ ນາມ ນທິຍາ ຕີເຣ ນິສີທິຕ຺ວາ ວນຈຣເກນ ທິນ຺ນໍ ມຘຸມໍສໍ ຂາທິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ສຸວຓ຺ຓສູຈິໍ ທຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ນ຺ຫຕ຺ວາ ປິວິຕ຺ວາ ປຏິປ຺ປສ຺ສທ຺ຘທຣໂຖ ນທິໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິຕ຺ວາ ສານຸປພ຺ພຕສິຂເຣ ຐິຕສ຺ສ ນິຄ຺ໂຣຘສ຺ສ ມູເລ ໂຖກໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ນິຄ຺ໂຣຘຜລານິ ຂາທິຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ນາຬິກໍ ນາມ ປພ຺ພຕໍ ປຕ຺ວາ ຕໍ ປຣິຫຣນ຺ໂຕ ມຸຈລິນ຺ທສຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສຣສ຺ສ ຕີເຣນ ປຸພ຺ພຸຕ຺ຕຣກຓ຺ຓໍ ປຕ຺ວາ, ເອກປທິກມຄ຺ເຄນ ວນຆຏໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຕໍ ອຕິກ຺ກມ຺ມ ຄິຣິວິທຸຄ຺ຄານໍ ນທິປ຺ປຠວານໍ ປຸຣໂຕ ຈຕຸຣໍສໂປກ຺ຂຣຓິໍ ປາປຸຓິ.

ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ສກ຺ໂກ ອາວຊ຺ເຊນ຺ໂຕ ‘‘ມຫາສຕ຺ໂຕ ຫິມວນ຺ຕໍ ປວິຏ຺ໂຐ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ‘‘ຕສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານໍ ລທ຺ຘຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ວິສ຺ສກມ຺ມໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ‘‘ຄຈ຺ຉ, ຕາຕ, ຕ຺ວໍ ວງ຺ກປພ຺ພຕກຸຌຈ຺ຉິມ຺ຫິ ຣມຓີເຍ ຐາເນ ອສ຺ສມປທໍ ມາເປຕ຺ວາ ເອຫີ’’ຕິ ເປເສສິ. ໂສ ‘‘ສາຘຸ, ເທວາ’’ຕິ ເທວໂລກໂຕ ໂອຕຣິຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ທ຺ເວ ປຓ຺ຓສາລາໂຍ ທ຺ເວ ຈງ຺ກເມ ຣຕ຺ຕິຏ຺ຐານທິວາຏ຺ຐານານິ ຈ ມາເປຕ຺ວາ ຈງ຺ກມໂກຏິຍໍ ເຕສຸ ເຕສຸ ຐາເນສຸ ນານາຜລຘເຣ ຣຸກ຺ເຂ ຈ ກທລິວນານິ ຈ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ປພ຺ພຊິຕປຣິກ຺ຂາເຣ ປຏິຍາເທຕ຺ວາ ‘‘ເຍ ເກຈິ ປພ຺ພຊິຕຸກາມາ, ເຕ ອິເມ ຄຓ຺ຫນ຺ຕູ’’ຕິ ອກ຺ຂຣານິ ລິຂິຕ຺ວາ ອມນຸສ຺ເສ ຈ ເຠຣວສທ຺ເທ ມິຄປກ຺ຂິໂນ ຈ ປຏິກ຺ກມາເປຕ຺ວາ ສກຏ຺ຐານເມວ ຄໂຕ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ເອກປທິກມຄ຺ຄໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ປພ຺ພຊິຕານໍ ວສນຏ຺ຐານໍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ມທ຺ທິຎ຺ຈ ປຸຕ຺ເຕ ຈ ອສ຺ສມປທທ຺ວາເຣ ຐເປຕ຺ວາ ອສ຺ສມປທໍ ປວິສິຕ຺ວາ ອກ຺ຂຣານິ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ‘‘ສກ຺ເກນມ຺ຫິ ທິຏ຺ໂຐ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຂຄ຺ຄຎ຺ຈ ຘນຸຎ຺ຈ ອປເນຕ຺ວາ ສາຏເກ ໂອມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ຣຕ຺ຕວາກຈີຣໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ອຊິນຈມ຺ມໍ ອໍເສ ກຕ຺ວາ ຊຏາມຓ຺ຑລໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ອິສິເວສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ກຕ຺ຕຣທຓ຺ຑໍ ອາທາຍ ປຓ຺ຓສາລໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕສິຣິໍ ສມຸພ຺ພຫນ຺ໂຕ ‘‘ອໂຫ ສຸຂໍ, ອໂຫ ສຸຂໍ, ປພ຺ພຊ຺ຊາ ເມ ອຘິຄຕາ’’ຕິ ອຸທານໍ ອຸທາເນຕ຺ວາ ຈງ຺ກມໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ອປຣາປຣໍ ຈງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘສທິເສນ ອຸປສເມນ ປຸຕ຺ຕທາຣານໍ ສນ຺ຕິກໍ ອຄມາສິ. ມທ຺ທີປິ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ປາເທສຸ ປຕິຕ຺ວາ ໂຣທິຕ຺ວາ ເຕເນວ ສທ຺ຘິໍ ອສ຺ສມປທໍ ປວິສິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ປຓ຺ຓສາລໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອິສິເວສໍ ຄຓ຺ຫິ. ປຈ຺ຉາ ປຸຕ຺ເຕປິ ຕາປສກຸມາຣເກ ກຣິໍສຸ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂຕ຺ຕິຍາ ວງ຺ກປພ຺ພຕກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ວສິໍສຸ. ອຖ ມທ຺ທີ ມຫາສຕ຺ຕໍ ວຣໍ ຍາຈິ ‘‘ເທວ, ຕຸມ຺ເຫ ຜລາຜລຕ຺ຖາຍ ວນໍ ອຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕ ຄເຫຕ຺ວາ ອິເຘວ ໂຫຖ, ອຫໍ ຜລາຜລໍ ອາຫຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສາ ອຣຎ຺ຎໂຕ ຜລາຜລານິ ອາຫຣິຕ຺ວາ ຕໂຍ ຊເນ ປຏິຊຄ຺ຄຕິ.

ໂພຘິສຕ຺ໂຕປິ ຕໍ ວຣໍ ຍາຈິ ‘‘ຠທ຺ເທ, ມທ຺ທິ ມຍໍ ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປພ຺ພຊິຕາ ນາມ, ອິຕ຺ຖີ ຈ ນາມ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍສ຺ສ ມລໍ, ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອກາເລ ມມ ສນ຺ຕິກໍ ມາ ອາຄຈ຺ຉາຫີ’’ຕິ. ສາ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິ. ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ເມຕ຺ຕານຸຠາເວນ ສມນ຺ຕາ ຕິໂຍຊເນ ສພ຺ເພ ຕິຣຈ຺ຉານາປິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ເມຕ຺ຕຈິຕ຺ຕໍ ປຏິລຠິໍສຸ. ມທ຺ທີເທວີປິ ປາໂຕວ ອຸຏ຺ຐາຍ ປານີຍປຣິໂຠຊນີຍໍ ອຸປຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ມຸໂຂທກໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ທນ຺ຕກຏ຺ຐໍ ທຕ຺ວາ ອສ຺ສມປທໍ ສມ຺ມຊ຺ຊິຕ຺ວາ ທ຺ເວ ປຸຕ຺ເຕ ປິຕຸ ສນ຺ຕິເກ ຐເປຕ຺ວາ ປຈ຺ຉິຂຓິຕ຺ຕິອງ຺ກຸສຫຕ຺ຖາ ອຣຎ຺ຎໍ ປວິສິຕ຺ວາ ວນມູລຜລາຜລານິ ອາທາຍ ປຈ຺ຉິໍ ປູເຣຕ຺ວາ ສາຍນ຺ຫສມເຍ ອຣຎ຺ຎໂຕ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລາຍ ຜລາຜລໍ ຐເປຕ຺ວາ ນ຺ຫຕ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕ ນ຺ຫາເປສິ. ອຖ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ຊນາ ປຓ຺ຓສາລາທ຺ວາເຣ ນິສີທິຕ຺ວາ ຜລາຜລໍ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ. ຕໂຕ ມທ຺ທີ ປຸຕ຺ເຕ ຄເຫຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ປຓ຺ຓສາລໍ ປາວິສິ. ອິມິນາ ນິຍາເມນ ເຕ ປພ຺ພຕກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ສຕ຺ຕ ມາເສ ວສິໍສູຕິ.

ວນປເວສນກຓ຺ຑວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຊູຊກປພ຺ພວຓ຺ຓນາ

ຕທາ ກາລິງ຺ຄຣຏ຺ເຐ ທຸນ຺ນິວິຏ຺ຐພ຺ຣາຫ຺ມຓຄາມວາສີ ຊູຊໂກ ນາມ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠິກ຺ຂາຈຣິຍາຍ ກຫາປຓສຕໍ ລຠິຕ຺ວາ ເອກສ຺ມິໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓກຸເລ ຐເປຕ຺ວາ ປຸນ ຘນປຣິເຍສນຕ຺ຖາຍ ຄໂຕ. ຕສ຺ມິໍ ຈິຣາຍນ຺ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓກຸລາ ກຫາປຓສຕໍ ວລຎ຺ເຊຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ອິຕເຣນ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ໂຈທິຍມານາ ກຫາປເຓ ທາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕາ ອມິຕ຺ຕຕາປນໍ ນາມ ຘີຕຣໍ ຕສ຺ສ ອທໍສຸ. ໂສ ຕໍ ອາທາຍ ກາລິງ຺ຄຣຏ຺ເຐ ທຸນ຺ນິວິຏ຺ຐພ຺ຣາຫ຺ມຓຄາມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ວສິ. ອມິຕ຺ຕຕາປນາ ສມ຺ມາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ປຣິຈຣຕິ. ອຖ ອຎ຺ເຎ ຕຣຸຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຕສ຺ສາ ອາຈາຣສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ອຍໍ ມຫລ຺ລກພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ສມ຺ມາ ປຏິຊຄ຺ຄຕິ, ຕຸມ຺ເຫ ປນ ອມ຺ເຫສຸ ກິໍ ປມຊ຺ຊຖາ’’ຕິ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ຠຣິຍາໂຍ ຕຊ຺ເຊນ຺ຕິ. ຕາ ‘‘ອິມໍ ອມິຕ຺ຕຕາປນໍ ອິມມ຺ຫາ ຄາມາ ປລາເປສ຺ສາມາ’’ຕິ ນທີຕິຕ຺ຖາທີສຸ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຕໍ ປຣິຠາສິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໙໑໔.

‘‘ອຫຸ ວາສີ ກລິງ຺ເຄສຸ, ຊູຊໂກ ນາມ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ຕສ຺ສາສິ ທຫຣາ ຠຣິຍາ, ນາເມນາມິຕ຺ຕຕາປນາ.

໑໙໑໕.

‘‘ຕາ ນໍ ຕຕ຺ຖ ຄຕາໂວຈຸໍ, ນທິໍ ອຸທກຫາຣິຍາ;

ຖິໂຍ ນໍ ປຣິຠາສິໍສຸ, ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ກຸຕູຫລາ.

໑໙໑໖.

‘‘ອມິຕ຺ຕາ ນູນ ເຕ ມາຕາ, ອມິຕ຺ໂຕ ນູນ ເຕ ປິຕາ;

ເຍ ຕໍ ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ປາທໍສຸ, ເອວໍ ທຫຣິຍໍ ສຕິໍ.

໑໙໑໗.

‘‘ອຫິຕໍ ວຕ ເຕ ຎາຕີ, ມນ຺ຕຍິໍສຸ ຣໂຫຄຕາ;

ເຍ ຕໍ ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ປາທໍສຸ, ເອວໍ ທຫຣິຍໍ ສຕິໍ.

໑໙໑໘.

‘‘ອມິຕ຺ຕາ ວຕ ເຕ ຎາຕີ, ມນ຺ຕຍິໍສຸ ຣໂຫຄຕາ;

ເຍ ຕໍ ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ປາທໍສຸ, ເອວໍ ທຫຣິຍໍ ສຕິໍ.

໑໙໑໙.

‘‘ທຸກ຺ກຏໍ ວຕ ເຕ ຎາຕີ, ມນ຺ຕຍິໍສຸ ຣໂຫຄຕາ;

ເຍ ຕໍ ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ປາທໍສຸ, ເອວໍ ທຫຣິຍໍ ສຕິໍ.

໑໙໒໐.

‘‘ປາປກໍ ວຕ ເຕ ຎາຕີ, ມນ຺ຕຍິໍສຸ ຣໂຫຄຕາ;

ເຍ ຕໍ ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ປາທໍສຸ, ເອວໍ ທຫຣິຍໍ ສຕິໍ.

໑໙໒໑.

‘‘ອມນາປໍ ວຕ ເຕ ຎາຕີ, ມນ຺ຕຍິໍສຸ ຣໂຫຄຕາ;

ເຍ ຕໍ ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ປາທໍສຸ, ເອວໍ ທຫຣິຍໍ ສຕິໍ.

໑໙໒໒.

‘‘ອມນາປວາສໍ ວສິ, ຊິຓ຺ເຓນ ປຕິນາ ສຫ;

ຍາ ຕ຺ວໍ ວສສິ ຊິຓ຺ຓສ຺ສ, ມຕໍ ເຕ ຊີວິຕາ ວຣໍ.

໑໙໒໓.

‘‘ນ ຫິ ນູນ ຕຸຍ຺ຫໍ ກລ຺ຍາຓິ, ປິຕາ ມາຕາ ຈ ໂສຠເນ;

ອຎ຺ຎໍ ຠຕ຺ຕາຣໍ ວິນ຺ທິໍສຸ, ເຍ ຕໍ ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ປາທໍສຸ;

ເອວໍ ທຫຣິຍໍ ສຕິໍ.

໑໙໒໔.

‘‘ທຸຍິຏ຺ຐໍ ເຕ ນວມິຍໍ, ອກຕໍ ອຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕກໍ;

ເຍ ຕໍ ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ປາທໍສຸ, ເອວໍ ທຫຣິຍໍ ສຕິໍ.

໑໙໒໕.

‘‘ສມເຓ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ນູນ, ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍປຣາຍເຓ;

ສາ ຕ຺ວໍ ໂລເກ ອຠິສປິ, ສີລວນ຺ເຕ ພຫຸສ຺ສຸເຕ;

ຍາ ຕ຺ວໍ ວສສິ ຊິຓ຺ຓສ຺ສ, ເອວໍ ທຫຣິຍາ ສຕີ.

໑໙໒໖.

‘‘ນ ທຸກ຺ຂໍ ອຫິນາ ທຏ຺ຐໍ, ນ ທຸກ຺ຂໍ ສຕ຺ຕິຍາ ຫຕໍ;

ຕຎ຺ຈ ທຸກ຺ຂຎ຺ຈ ຕິພ຺ພຎ຺ຈ, ຍໍ ປສ຺ເສ ຊິຓ຺ຓກໍ ປຕິໍ.

໑໙໒໗.

‘‘ນຕ຺ຖິ ຂິຑ຺ຑາ ນຕ຺ຖິ ຣຕິ, ຊິຓ຺ເຓນ ປຕິນາ ສຫ;

ນຕ຺ຖິ ອາລາປສລ຺ລາໂປ, ຊຄ຺ຆິຕມ຺ປິ ນ ໂສຠຕິ.

໑໙໒໘.

‘‘ຍທາ ຈ ທຫໂຣ ທຫຣາ, ມນ຺ຕຍນ຺ຕິ ຣໂຫຄຕາ;

ສພ຺ເພສໍ ໂສກາ ນສ຺ສນ຺ຕິ, ເຍ ເກຈິ ຫທຍສ຺ສິຕາ.

໑໙໒໙.

‘‘ທຫຣາ ຕ຺ວໍ ຣູປວຕີ, ປຸຣິສານໍຠິປຕ຺ຖິຕາ;

ຄຈ຺ຉ ຎາຕິກຸເລ ອຈ຺ຉ, ກິໍ ຊິຓ຺ໂຓ ຣມຍິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຫູຕິ ອໂຫສິ. ວາສີ ກລິງ຺ເຄສູຕິ ກາລິງ຺ຄຣຏ຺ເຐສຸ ທຸນ຺ນິວິຏ຺ຐພ຺ຣາຫ຺ມຓຄາມວາສີ. ຕາ ນໍ ຕຕ຺ຖ ຄຕາໂວຈຸນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ຄາເມ ຕາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ນທີຕິຕ຺ເຖ ອຸທກຫາຣິກາ ຫຸຕ຺ວາ ຄຕາ ນໍ ອໂວຈຸໍ. ຖິໂຍ ນໍ ປຣິຠາສິໍສູຕິ ອິຕ຺ຖິໂຍ ນ ອຎ຺ຎໍ ກິຎ຺ຈິ ອໂວຈຸໍ, ອຖ ໂຂ ນໍ ປຣິຠາສິໍສຸ. ກຸຕູຫລາຕິ ໂກຕູຫລຊາຕາ ວິຍ ຫຸຕ຺ວາ. ສມາຄນ຺ຕ຺ວາຕິ ສມນ຺ຕາ ປຣິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ. ທຫຣິຍໍ ສຕິນ຺ຕິ ທຫຣິໍ ຕຣຸຓິໍ ໂສຠຄ຺ຄປ຺ປຕ຺ຕໍ ສມານໍ. ຊິຓ຺ຓສ຺ສາຕິ ຊຣາຊິຓ຺ຓສ຺ສ ເຄເຫ. ທຸຍິຏ຺ຐໍ ເຕ ນວມິຍນ຺ຕິ ຕວ ນວມິຍໍ ຍາຄໍ ທຸຍິຏ຺ຐໍ ຠວິສ຺ສຕິ, ໂສ ເຕ ຍາຄປິຓ຺ໂຑ ປຐມໍ ມຫລ຺ລກກາເກນ ຄຫິໂຕ ຠວິສ຺ສຕິ. ‘‘ທຸຍິຏ຺ຐາ ເຕ ນວມິຍາ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ນວມິຍາ ຕຍາ ທຸຍິຏ຺ຐາ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອກຕໍ ອຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕກນ຺ຕິ ອຄ຺ຄິຊຸຫນມ຺ປິ ຕຍາ ອກຕໍ ຠວິສ຺ສຕິ. ອຠິສປີຕິ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ສມິຕປາເປ ວາ ພາຫິຕປາເປ ວາ ອກ຺ໂກສິ. ຕສ຺ສ ເຕ ປາປສ຺ສ ອິທໍ ຜລນ຺ຕິ ອຘິປ຺ປາເຍເນວ ອາຫໍສຸ. ຊຄ຺ຆິຕມ຺ປິ ນ ໂສຠຕີຕິ ຂຓ຺ຑທນ຺ເຕ ວິວຣິຕ຺ວາ ຫສນ຺ຕສ຺ສ ມຫລ຺ລກສ຺ສ ຫສິຕມ຺ປິ ນ ໂສຠຕິ. ສພ຺ເພສໍ ໂສກາ ນສ຺ສນ຺ຕີຕິ ສພ຺ເພ ເອເຕສໍ ໂສກາ ວິນສ຺ສນ຺ຕິ. ກິໍ ຊິຓ຺ໂຓຕິ ອຍໍ ຊິຓ຺ໂຓ ຕໍ ປຎ຺ຈຫິ ກາມຄຸເຓຫິ ກຖໍ ຣມຍິສ຺ສຕີຕິ.

ສາ ຕາສໍ ສນ຺ຕິກາ ປຣິຠາສໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຸທກຆຏໍ ອາທາຍ ໂຣທມານາ ຆຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ກິໍ ໂຠຕິ ໂຣທສີ’’ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ປຸຏ຺ຐາ ຕສ຺ສ ອາໂຣເຈນ຺ຕີ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໑໙໓໐.

‘‘ນ ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ຄຈ຺ຉາມິ, ນທິໍ ອຸທກຫາຣິຍາ;

ຖິໂຍ ມໍ ປຣິຠາສນ຺ຕິ, ຕຍາ ຊິຓ຺ເຓນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຕຍາ ຊິຓ຺ເຓນ ມໍ ອິຕ຺ຖິໂຍ ປຣິຠາສນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຕວ ອຸທກຫາຣິກາ ຫຸຕ຺ວາ ນທິໍ ນ ຄຈ຺ຉາມີຕິ.

ຊູຊໂກ ອາຫ –

໑໙໓໑.

‘‘ມາ ເມ ຕ຺ວໍ ອກຣາ ກມ຺ມໍ, ມາ ເມ ອຸທກມາຫຣິ;

ອຫໍ ອຸທກມາຫິສ຺ສໍ, ມາ ໂຠຕິ ກຸປິຕາ ອຫູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸທກມາຫິສ຺ສນ຺ຕິ ໂຠຕິ ອຫໍ ອຸທກໍ ອາຫຣິສ຺ສາມິ.

ພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ອາຫ –

໑໙໓໒.

‘‘ນາຫໍ ຕມ຺ຫິ ກຸເລ ຊາຕາ, ຍໍ ຕ຺ວໍ ອຸທກມາຫເຣ;

ເອວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ຊານາຫິ, ນ ເຕ ວຈ຺ຉາມຫໍ ຆເຣ.

໑໙໓໓.

‘‘ສເຈ ເມ ທາສໍ ທາສິໍ ວາ, ນານຍິສ຺ສສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ເອວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ຊານາຫິ, ນ ເຕ ວຈ຺ຉາມິ ສນ຺ຕິເກ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນາຫນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຍມ຺ຫິ ກຸເລ ສາມິໂກ ກມ຺ມໍ ກໂຣຕິ, ນາຫໍ ຕຕ຺ຖ ຊາຕາ. ຍໍ ຕ຺ວນ຺ຕິ ຕສ຺ມາ ຍໍ ອຸທກໍ ຕ຺ວໍ ອາຫຣິສ຺ສສິ, ນ ມຍ຺ຫໍ ເຕນ ອຕ຺ໂຖ.

ຊູຊໂກ ອາຫ –

໑໙໓໔.

‘‘ນຕ຺ຖິ ເມ ສິປ຺ປຐານໍ ວາ, ຘນໍ ຘຎ຺ຎຎ຺ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓິ;

ກຸໂຕຫໍ ທາສໍ ທາສິໍ ວາ, ອານຍິສ຺ສາມິ ໂຠຕິຍາ;

ອຫໍ ໂຠຕິໍ ອຸປຏ຺ຐິສ຺ສໍ, ມາ ໂຠຕິ ກຸປິຕາ ອຫູ’’ຕິ.

ພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ອາຫ –

໑໙໓໕.

‘‘ເອຫິ ເຕ ອຫມກ຺ຂິສ຺ສໍ, ຍຖາ ເມ ວຈນໍ ສຸຕໍ;

ເອສ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ວງ຺ເກ ວສຕິ ປພ຺ພເຕ.

໑໙໓໖.

‘‘ຕໍ ຕ຺ວໍ ຄນ຺ຕ຺ວານ ຍາຈສ຺ສຸ, ທາສໍ ທາສິຎ຺ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ໂສ ເຕ ທສ຺ສຕິ ຍາຈິໂຕ, ທາສໍ ທາສິຎ຺ຈ ຂຕ຺ຕິໂຍ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເອຫິ ເຕ ອຫມກ຺ຂິສ຺ສນ຺ຕິ ອຫໍ ເຕ ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສາມິ. ອິທໍ ສາ ເທວຕາຘິຄ຺ຄຫິຕາ ຫຸຕ຺ວາ ອາຫ.

ຊູຊໂກ ອາຫ –

໑໙໓໗.

‘‘ຊິຓ຺ໂຓຫມສ຺ມິ ທຸພ຺ພໂລ, ທີໂຆ ຈທ຺ຘາ ສຸທຸຄ຺ຄໂມ;

ມາ ໂຠຕິ ປຣິເທເວສິ, ມາ ຈ ຕ຺ວໍ ວິມນາ ອຫຸ;

ອຫໍ ໂຠຕິໍ ອຸປຏ຺ຐິສ຺ສໍ, ມາ ໂຠຕິ ກຸປິຕາ ອຫູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຊິຓ຺ໂຓຫມສ຺ມີຕິ ຠທ຺ເທ, ອຫໍ ຊິຓ຺ໂຓ ອມ຺ຫິ, ກຖໍ ຄມິສ຺ສາມີຕິ.

ພ຺ຣາຫ຺ມຓີ ອາຫ –

໑໙໓໘.

‘‘ຍຖາ ອຄນ຺ຕ຺ວາ ສງ຺ຄາມໍ, ອຍຸທ຺ໂຘວ ປຣາຊິໂຕ;

ເອວເມວ ຕຸວໍ ພ຺ຣຫ຺ເມ, ອຄນ຺ຕ຺ວາວ ປຣາຊິໂຕ.

໑໙໓໙.

‘‘ສເຈ ເມ ທາສໍ ທາສິໍ ວາ, ນານຍິສ຺ສສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ເອວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ ຊານາຫິ, ນ ເຕ ວຈ຺ຉາມຫໍ ຆເຣ;

ອມນາປໍ ເຕ ກຣິສ຺ສາມິ, ຕໍ ເຕ ທຸກ຺ຂໍ ຠວິສ຺ສຕິ.

໑໙໔໐.

‘‘ນກ຺ຂຕ຺ເຕ ອຸຕຸປຸພ຺ເພສຸ, ຍທາ ມໍ ທກ຺ຂິສິລງ຺ກຕໍ;

ອຎ຺ເຎຫິ ສທ຺ຘິໍ ຣມມານໍ, ຕໍ ເຕ ທຸກ຺ຂໍ ຠວິສ຺ສຕິ.

໑໙໔໑.

‘‘ອທສ຺ສເນນ ມຍ຺ຫໍ ເຕ, ຊິຓ຺ຓສ຺ສ ປຣິເທວໂຕ;

ຠິຍ຺ໂຍ ວງ຺ກາ ຈ ປລິຕາ, ພຫູ ເຫສ຺ສນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອມນາປໍ ເຕຕິ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທາສໍ ວາ ທາສິໍ ວາ ອນາຫຣນ຺ຕສ຺ສ ຕວ ອຣຸຈ຺ຈນກໍ ກມ຺ມໍ ກຣິສ຺ສາມິ. ນກ຺ຂຕ຺ເຕ ອຸຕຸປຸພ຺ເພສູຕິ ນກ຺ຂຕ຺ຕໂຍຄວເສນ ວາ ຉນ຺ນໍ ອຸຕູນໍ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ປຸພ຺ພວເສນ ວາ ປວຕ຺ເຕສຸ ຉເຓສຸ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠີໂຕ ອໂຫສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໙໔໒.

‘‘ຕໂຕ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຠີໂຕ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ວສານຸໂຄ;

ອຏ຺ຏິໂຕ ກາມຣາເຄນ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓິໍ ເອຕທພ຺ຣວິ.

໑໙໔໓.

‘‘ປາເຖຍ຺ຍໍ ເມ ກໂຣຫິ ຕ຺ວໍ, ສໍກຸລ຺ຍາ ສຄຸຬານິ ຈ;

ມຘຸປິຓ຺ຑິກາ ຈ ສຸກຕາໂຍ, ສຕ຺ຕຸຠຕ຺ຕຎ຺ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓິ.

໑໙໔໔.

‘‘ອານຍິສ຺ສໍ ເມຖຸນເກ, ອຸໂຠ ທາສກຸມາຣເກ;

ເຕ ຕໍ ປຣິຈຣິສ຺ສນ຺ຕິ, ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວມຕນ຺ທິຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຏ຺ຏິໂຕຕິ ອຸປທ຺ທຸໂຕ ປີຬິໂຕ. ສຄຸຬານິ ຈາຕິ ສຄຸຬປູເວ ຈ. ສຕ຺ຕຸຠຕ຺ຕນ຺ຕິ ພທ຺ຘສຕ຺ຕຸອພທ຺ຘສຕ຺ຕຸຎ຺ເຈວ ປຸຏຠຕ຺ຕຎ຺ຈ. ເມຖຸນເກຕິ ຊາຕິໂຄຕ຺ຕກຸລປເທເສຫິ ສທິເສ. ທາສກຸມາຣເກຕິ ຕວ ທາສຕ຺ຖາຍ ກຸມາຣເກ.

ສາ ຂິປ຺ປໍ ປາເຖຍ຺ຍໍ ປຏິຍາເທຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອາໂຣເຈສິ. ໂສ ເຄເຫ ທຸພ຺ພລຏ຺ຐານໍ ຖິຣໍ ກຕ຺ວາ ທ຺ວາຣໍ ສງ຺ຂຣິຕ຺ວາ ອຣຎ຺ຎາ ທາຣູນິ ອາຫຣິຕ຺ວາ ຆເຏນ ອຸທກໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ເຄເຫ ສພ຺ພຠາຊນານິ ປູເຣຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ຕາປສເວສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ‘‘ຠທ຺ເທ, ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ວິກາເລ ມາ ນິກ຺ຂມິ, ຍາວ ມມາຄມນາ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ໂຫຫີ’’ຕິ ໂອວທິຕ຺ວາ ອຸປາຫນໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ປາເຖຍ຺ຍປສິພ຺ພກໍ ອໍເສ ລຄ຺ເຄຕ຺ວາ ອມິຕ຺ຕຕາປນໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ ໂຣທິຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໙໔໕.

‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວາ ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ, ປຏິມຸຎ຺ຈິ ອຸປາຫນາ;

ຕໂຕ ໂສ ມນ຺ຕຍິຕ຺ວານ, ຠຣິຍໍ ກຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ.

໑໙໔໖.

‘‘ປກ຺ກາມິ ໂສ ຣຸຓ຺ຓມຸໂຂ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ສຫິຕພ຺ພໂຕ;

ສິວີນໍ ນຄຣໍ ຜີຕໍ, ທາສປຣິເຍສນໍ ຈຣ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຣຸຓ຺ຓມຸໂຂຕິ ຣຸທໍມຸໂຂ. ສຫິຕພ຺ພໂຕຕິ ສມາທິນ຺ນວໂຕ, ຄຫິຕຕາປສເວໂສຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຈຣນ຺ຕິ ທາສປຣິເຍສນໍ ຈຣນ຺ໂຕ ສິວີນໍ ນຄຣໍ ອາຣພ຺ຠ ປກ຺ກາມິ.

ໂສ ຕໍ ນຄຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສນ຺ນິປຕິຕໍ ຊນໍ ‘‘ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ກຸຫິ’’ນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໙໔໗.

‘‘ໂສ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອວຈ, ເຍ ຕຕ຺ຖາສຸໍ ສມາຄຕາ;

ກຸຫິໍ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ກຕ຺ຖ ປສ຺ເສມຸ ຂຕ຺ຕິຍໍ.

໑໙໔໘.

‘‘ເຕ ຊນາ ຕໍ ອວຈິໍສຸ, ເຍ ຕຕ຺ຖາສຸໍ ສມາຄຕາ;

ຕຸມ຺ເຫຫິ ພ຺ຣຫ຺ເມ ປກໂຕ, ອຕິທາເນນ ຂຕ຺ຕິໂຍ;

ປພ຺ພາຊິໂຕ ສກາ ຣຏ຺ຐາ, ວງ຺ເກ ວສຕິ ປພ຺ພເຕ.

໑໙໔໙.

‘‘ຕຸມ຺ເຫຫິ ພ຺ຣຫ຺ເມ ປກໂຕ, ອຕິທາເນນ ຂຕ຺ຕິໂຍ;

ອາທາຍ ປຸຕ຺ຕທາຣຎ຺ຈ, ວງ຺ເກ ວສຕິ ປພ຺ພເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປກໂຕຕິ ອຸປທ຺ທຸໂຕ ປີຬິໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ນຄເຣ ວສິຕຸໍ ອລຠິຕ຺ວາ ອິທານິ ວງ຺ກປພ຺ພເຕ ວສຕິ.

ເອວໍ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ອມ຺ຫາກໍ ຣາຊານໍ ນາເສຕ຺ວາ ປຸນປິ ອາຄຕາ ອິຘ ຕິຏ຺ຐຖາ’’ຕິ ເຕ ເລຑ຺ຑຸທຓ຺ຑາທິຫຕ຺ຖາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ອນຸພນ຺ຘິໍສຸ. ໂສ ເທວຕາຘິຄ຺ຄຫິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ວງ຺ກປພ຺ພຕມຄ຺ຄເມວ ຄຓ຺ຫິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໙໕໐.

‘‘ໂສ ໂຈທິໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກາມຄິທ຺ຘິມາ;

ອຆໍ ຕໍ ປຏິເສວິຕ຺ຖ, ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ;

ຂຄ຺ຄທີປິນິເສວິເຕ.

໑໙໕໑.

‘‘ອາທາຍ ເພຬຸວໍ ທຓ຺ຑໍ, ອຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕໍ ກມຓ຺ຑລຸໍ;

ໂສ ປາວິສິ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎໍ, ຍຕ຺ຖ ອສ຺ໂສສິ ກາມທໍ.

໑໙໕໒.

‘‘ຕໍ ປວິຏ຺ຐໍ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎໍ, ໂກກາ ນໍ ປຣິວາຣຍຸໍ;

ວິກ຺ກນ຺ທິ ໂສ ວິປ຺ປນຏ຺ໂຐ, ທູເຣ ປນ຺ຖາ ອປກ຺ກມິ.

໑໙໕໓.

‘‘ຕໂຕ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ໂຠຄລຸທ຺ໂຘ ອສຎ຺ຎໂຕ;

ວງ຺ກສ຺ໂສໂຣຫເຓ ນຏ຺ເຐ, ອິມາ ຄາຖາ ອຠາສຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຆໍ ຕນ຺ຕິ ຕໍ ມຫາຊເນນ ອນຸພນ຺ຘນທຸກ຺ຂຎ຺ເຈວ ວນປຣິໂຍຄາຫນທຸກ຺ຂຎ຺ຈ. ອຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຄ຺ຄິຊຸຫນກຏຈ຺ຉຸໍ. ໂກກາ ນໍ ປຣິວາຣຍຸນ຺ຕິ ໂສ ຫິ ອຣຎ຺ຎໍ ປວິສິຕ຺ວາ ວງ຺ກປພ຺ພຕຄາມິມຄ຺ຄໍ ອຊານນ຺ໂຕ ມຄ຺ຄມູຬ຺ໂຫ ຫຸຕ຺ວາ ອຣຎ຺ເຎ ວິຈຣິ. ອຖ ນໍ ອາຣກ຺ຂຓຕ຺ຖາຍ ນິສິນ຺ນສ຺ສ ເຈຕປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສຸນຂາ ປຣິວາຣຍິໍສູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວິກ຺ກນ຺ທິ ໂສຕິ ໂສ ເອກຣຸກ຺ຂໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ມຫນ຺ເຕນ ຣເວນ ກນ຺ທິ. ວິປ຺ປນຏ຺ໂຐຕິ ວິນຏ຺ຐມຄ຺ໂຄ. ທູເຣ ປນ຺ຖາຕິ ວງ຺ກປພ຺ພຕຄາມິປນ຺ຖໂຕ ທູເຣ ປກ຺ກາມິ. ໂຠຄລຸທ຺ໂຘຕິ ໂຠຄຣຕ຺ໂຕ. ອສຎ຺ຎໂຕຕິ ທຸສ຺ສີໂລ. ວງ຺ກສ຺ໂສໂຣຫເຓ ນຏ຺ເຐຕິ ວງ຺ກປພ຺ພຕສ຺ສ ຄມນມຄ຺ເຄ ວິນຏ຺ເຐ.

ໂສ ສຸນເຂຫິ ປຣິວາຣິໂຕ ຣຸກ຺ເຂ ນິສິນ຺ໂນວ ອິມາ ຄາຖາ ອຠາສຖ –

໑໙໕໔.

‘‘ໂກ ຣາຊປຸຕ຺ຕໍ ນິສຠໍ, ຊຍນ຺ຕມປຣາຊິຕໍ;

ຠເຍ ເຂມສ຺ສ ທາຕາຣໍ, ໂກ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິທູ.

໑໙໕໕.

‘‘ໂຍ ຍາຈຕໍ ປຕິຏ຺ຐາສິ, ຠູຕານໍ ຘຣຓີຣິວ;

ຘຣຓູປມໍ ມຫາຣາຊໍ, ໂກ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິທູ.

໑໙໕໖.

‘‘ໂຍ ຍາຈຕໍ ຄຕີ ອາສິ, ສວນ຺ຕີນໍວ ສາຄໂຣ;

ສາຄຣູປມໍ ມຫາຣາຊໍ, ໂກ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິທູ.

໑໙໕໗.

‘‘ກລ຺ຍາຓຕິຕ຺ຖໍ ສຸຈິມໍ, ສີຕູທກໍ ມໂນຣມໍ;

ປຸຓ຺ຑຣີເກຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນໍ, ຍຸຕ຺ຕໍ ກິຎ຺ຊກ຺ຂເຣຓຸນາ;

ຣຫທູປມໍ ມຫາຣາຊໍ, ໂກ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິທູ.

໑໙໕໘.

‘‘ອສ຺ສຕ຺ຖໍວ ປເຖ ຊາຕໍ, ສີຕຈ຺ຉາຍໍ ມໂນຣມໍ;

ສນ຺ຕານໍ ວິສເມຕາຣໍ, ກິລນ຺ຕານໍ ປຏິຄ຺ຄຫໍ;

ຕຖູປມໍ ມຫາຣາຊໍ, ໂກ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິທູ.

໑໙໕໙.

‘‘ນິຄ຺ໂຣຘໍວ ປເຖ ຊາຕໍ, ສີຕຈ຺ຉາຍໍ ມໂນຣມໍ;

ສນ຺ຕານໍ ວິສເມຕາຣໍ, ກິລນ຺ຕານໍ ປຏິຄ຺ຄຫໍ;

ຕຖູປມໍ ມຫາຣາຊໍ, ໂກ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິທູ.

໑໙໖໐.

‘‘ອມ຺ພໍ ອິວ ປເຖ ຊາຕໍ, ສີຕຈ຺ຉາຍໍ ມໂນຣມໍ;

ສນ຺ຕານໍ ວິສເມຕາຣໍ, ກິລນ຺ຕານໍ ປຏິຄ຺ຄຫໍ;

ຕຖູປມໍ ມຫາຣາຊໍ, ໂກ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິທູ.

໑໙໖໑.

‘‘ສາລໍ ອິວ ປເຖ ຊາຕໍ, ສີຕຈ຺ຉາຍໍ ມໂນຣມໍ;

ສນ຺ຕານໍ ວິສເມຕາຣໍ, ກິລນ຺ຕານໍ ປຏິຄ຺ຄຫໍ;

ຕຖູປມໍ ມຫາຣາຊໍ, ໂກ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິທູ.

໑໙໖໒.

‘‘ທຸມໍ ອິວ ປເຖ ຊາຕໍ, ສີຕຈ຺ຉາຍໍ ມໂນຣມໍ;

ສນ຺ຕານໍ ວິສເມຕາຣໍ, ກິລນ຺ຕານໍ ປຏິຄ຺ຄຫໍ;

ຕຖູປມໍ ມຫາຣາຊໍ, ໂກ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິທູ.

໑໙໖໓.

‘‘ເອວຎ຺ຈ ເມ ວິລປໂຕ, ປວິຏ຺ຐສ຺ສ ພ຺ຣຫາວເນ;

ອຫໍ ຊານນ຺ຕິ ໂຍ ວຊ຺ຊາ, ນນ຺ທິໍ ໂສ ຊນເຍ ມມ.

໑໙໖໔.

‘‘ເອວຎ຺ຈ ເມ ວິລປໂຕ, ປວິຏ຺ຐສ຺ສ ພ຺ຣຫາວເນ;

ອຫໍ ຊານນ຺ຕິ ໂຍ ວຊ຺ຊາ, ຕາຍ ໂສ ເອກວາຈາຍ;

ປສເວ ປຸຎ຺ຎໍ ອນປ຺ປກ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຊຍນ຺ຕນ຺ຕິ ມຈ຺ເຉຣຈິຕ຺ຕໍ ວິຊຍນ຺ຕໍ. ໂກ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ວິທູຕິ ໂກ ມຍ຺ຫໍ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ອາຈິກ຺ເຂຍ຺ຍາຕິ ວທຕິ. ປຕິຏ຺ຐາສີຕິ ປຕິຏ຺ຐາ ອາສິ. ສນ຺ຕານນ຺ຕິ ປຣິສ຺ສນ຺ຕານໍ. ກິລນ຺ຕານນ຺ຕິ ມຄ຺ຄກິລນ຺ຕານໍ. ປຏິຄ຺ຄຫນ຺ຕິ ປຏິຄ຺ຄາຫກໍ ປຕິຏ຺ຐາຠູຕໍ. ອຫໍ ຊານນ຺ຕິ ໂຍ ວຊ຺ຊາຕິ ອຫໍ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານໍ ຊານາມີຕິ ໂຍ ວເທຍ຺ຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ຕສ຺ສ ຕໍ ປຣິເທວສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ອາຣກ຺ຂຓຕ຺ຖາຍ ຐປິໂຕ ເຈຕປຸຕ຺ໂຕ ມິຄລຸທ຺ທໂກ ຫຸຕ຺ວາ ອຣຎ຺ເຎ ວິຈຣນ຺ໂຕ ‘‘ອຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານຕ຺ຖາຍ ປຣິເທວຕິ, ນ ໂຂ ປເນສ ຘມ຺ມຕາຍ ອາຄໂຕ, ມທ຺ທິໍ ວາ ທາຣເກ ວາ ຍາຈິສ຺ສຕິ, ອິເຘວ ນໍ ມາເຣສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ນ ເຕ ຊີວິຕໍ ທສ຺ສາມີ’’ຕິ ຘນຸໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ອາກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ຕຊ຺ເຊສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໑໙໖໕.

‘‘ຕສ຺ສ ເຈໂຕ ປຏິສ຺ໂສສິ, ອຣຎ຺ເຎ ລຸທ຺ທໂກ ຈຣໍ;

ຕຸມ຺ເຫຫິ ພ຺ຣຫ຺ເມ ປກໂຕ, ອຕິທາເນນ ຂຕ຺ຕິໂຍ;

ປພ຺ພາຊິໂຕ ສກາ ຣຏ຺ຐາ, ວງ຺ເກ ວສຕິ ປພ຺ພເຕ.

໑໙໖໖.

‘‘ຕຸມ຺ເຫຫິ ພ຺ຣຫ຺ເມ ປກໂຕ, ອຕິທາເນນ ຂຕ຺ຕິໂຍ;

ອາທາຍ ປຸຕ຺ຕທາຣຎ຺ຈ, ວງ຺ເກ ວສຕິ ປພ຺ພເຕ.

໑໙໖໗.

‘‘ອກິຈ຺ຈກາຣີ ທຸມ຺ເມໂຘ, ຣຏ຺ຐາ ປວນມາຄໂຕ;

ຣາຊປຸຕ຺ຕໍ ຄເວສນ຺ໂຕ, ພໂກ ມຈ຺ຉມິໂວທເກ.

໑໙໖໘.

‘‘ຕສ຺ສ ຕ຺ຍາຫໍ ນ ທສ຺ສາມິ, ຊີວິຕໍ ອິຘ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ອຍຎ຺ຫິ ເຕ ມຍາ ນຸນ຺ໂນ, ສໂຣ ປິສ຺ສຕິ ໂລຫິຕໍ.

໑໙໖໙.

‘‘ສິໂຣ ເຕ ວຊ຺ຌຍິຕ຺ວານ, ຫທຍໍ ເຉຕ຺ວາ ສພນ຺ຘນໍ;

ປນ຺ຖສກຸຓໍ ຍຊິສ຺ສາມິ, ຕຸຍ຺ຫໍ ມໍເສນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ.

໑໙໗໐.

‘‘ຕຸຍ຺ຫໍ ມໍເສນ ເມເທນ, ມຕ຺ຖເກນ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ອາຫຸຕິໍ ປຄ຺ຄເຫສ຺ສາມິ, ເຉຕ຺ວານ ຫທຍໍ ຕວ.

໑໙໗໑.

‘‘ຕໍ ເມ ສຸຍິຏ຺ຐໍ ສຸຫຸຕໍ, ຕຸຍ຺ຫໍ ມໍເສນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ນ ຈ ຕ຺ວໍ ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ, ຠຣິຍໍ ປຸຕ຺ເຕ ຈ ເນສ຺ສສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອກິຈ຺ຈກາຣີຕິ ຕ຺ວໍ ອກິຈ຺ຈກາຣໂກ. ທຸມ຺ເມໂຘຕິ ນິປ຺ປຎ຺ໂຎ. ຣຏ຺ຐາ ປວນມາຄໂຕຕິ ຣຏ຺ຐໂຕ ມຫາຣຎ຺ຎໍ ອາຄໂຕ. ສໂຣ ປິສ຺ສຕີຕິ ອຍໍ ສໂຣ ຕວ ໂລຫິຕໍ ປິວິສ຺ສຕິ. ວຊ຺ຌຍິຕ຺ວານາຕິ ຕໍ ມາເຣຕ຺ວາ ຣຸກ຺ຂາ ປຕິຕສ຺ສ ເຕ ສີສໍ ຕາລຜລໍ ວິຍ ລຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ສພນ຺ຘນໍ ຫທຍມໍສໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປນ຺ຖເທວຕາຍ ປນ຺ຖສກຸຓໍ ນາມ ຍຊິສ຺ສາມິ. ນ ຈ ຕ຺ວນ຺ຕິ ເອວໍ ສນ຺ເຕ ນ ຕ຺ວໍ ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຠຣິຍໍ ວາ ປຸຕ຺ເຕ ວາ ເນສ຺ສສີຕິ.

ໂສ ຕສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ມຣຓຠຍຕຊ຺ຊິໂຕ ມຸສາວາທໍ ກເຖນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໙໗໒.

‘‘ອວຊ຺ໂຌ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ທູໂຕ, ເຈຕປຸຕ຺ຕ ສຸໂຓຫິ ເມ;

ຕສ຺ມາ ຫິ ທູຕໍ ນ ຫນ຺ຕິ, ເອສ ຘມ຺ໂມ ສນນ຺ຕໂນ.

໑໙໗໓.

‘‘ນິຊ຺ຌຕ຺ຕາ ສິວໂຍ ສພ຺ເພ, ປິຕາ ນໍ ທຏ຺ຐຸມິຈ຺ຉຕິ;

ມາຕາ ຈ ທຸພ຺ພລາ ຕສ຺ສ, ອຈິຣາ ຈກ຺ຂູນິ ຊີຍເຣ.

໑໙໗໔.

‘‘ເຕສາຫໍ ປຫິໂຕ ທູໂຕ, ເຈຕປຸຕ຺ຕ ສຸໂຓຫິ ເມ;

ຣາຊປຸຕ຺ຕໍ ນຍິສ຺ສາມິ, ຍທິ ຊານາສິ ສໍສ ເມ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນິຊ຺ຌຕ຺ຕາຕິ ສຎ຺ຎຕ຺ຕາ. ອຈິຣາ ຈກ຺ຂູນິ ຊີຍເຣຕິ ນິຈ຺ຈໂຣທເນນ ນ ຈິຣສ຺ເສວ ຈກ຺ຂູນິ ຊີຍິສ຺ສນ຺ຕິ.

ຕທາ ເຈຕປຸຕ຺ໂຕ ‘‘ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ກິຣ ອາເນຕຸໍ ອາຄໂຕ’’ຕິ ໂສມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ສຸນເຂ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ຐເປຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ໂອຕາເຣຕ຺ວາ ສາຂາສນ຺ຖເຣ ນິສີທາເປຕ຺ວາ ໂຠຊນໍ ທຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໑໙໗໕.

‘‘ປິຍສ຺ສ ເມ ປິໂຍ ທູໂຕ, ປຸຓ຺ຓປຕ຺ຕໍ ທທາມິ ເຕ;

ອິມຎ຺ຈ ມຘຸໂນ ຕຸມ຺ພໍ, ມິຄສຕ຺ຖິຎ຺ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ຕຎ຺ຈ ເຕ ເທສມກ຺ຂິສ຺ສໍ, ຍຕ຺ຖ ສມ຺ມຕິ ກາມໂທ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປິຍສ຺ສ ເມຕິ ມມ ປິຍສ຺ສ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ຕ຺ວໍ ປິໂຍ ທູໂຕ. ປຸຓ຺ຓປຕ຺ຕນ຺ຕິ ຕວ ອຊ຺ຌາສຍປູຣຓໍ ປຸຓ຺ຓປຕ຺ຕໍ ທທາມີຕິ.

ຊູຊກປພ຺ພວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຈູຬວນວຓ຺ຓນາ

ເອວໍ ເຈຕປຸຕ຺ໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ໂຠເຊຕ຺ວາ ປາເຖຍ຺ຍຕ຺ຖາຍ ຕສ຺ສ ມຘຸໂນ ຕຸມ຺ພຎ຺ເຈວ ປກ຺ກມິຄສຕ຺ຖິຎ຺ຈ ທຕ຺ວາ ມຄ຺ເຄ ຐຕ຺ວາ ທກ຺ຂິຓຫຕ຺ຖໍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ວສໂນກາສໍ ອາຈິກ຺ຂນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໙໗໖.

‘‘ເອສ ເສໂລ ມຫາພ຺ຣຫ຺ເມ, ປພ຺ພໂຕ ຄນ຺ຘມາທໂນ;

ຍຕ຺ຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສຫ ປຸຕ຺ເຕຫິ ສມ຺ມຕິ.

໑໙໗໗.

‘‘ຘາເຣນ຺ໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ຓໍ, ອາສທຎ຺ຈ ມສໍ ຊຏໍ;

ຈມ຺ມວາສີ ຉມາ ເສຕິ, ຊາຕເວທໍ ນມສ຺ສຕິ.

໑໙໗໘.

‘‘ເອເຕ ນີລາ ປທິສ຺ສນ຺ຕິ, ນານາຜລຘຣາ ທຸມາ;

ອຸຄ຺ຄຕາ ອພ຺ຠກູຏາວ, ນີລາ ອຎ຺ຊນປພ຺ພຕາ.

໑໙໗໙.

‘‘ຘວສ຺ສກຓ຺ຓາ ຂທິຣາ, ສາລາ ຜນ຺ທນມາລຸວາ;

ສມ຺ປເວຘນ຺ຕິ ວາເຕນ, ສກິໍ ປີຕາວ ມາຓວາ.

໑໙໘໐.

‘‘ອຸປຣິ ທຸມປຣິຍາເຍສຸ, ສງ຺ຄີຕິໂຍວ ສຸຍ຺ຍເຣ;

ນຊ຺ຊຸຫາ ໂກກິລສງ຺ຆາ, ສມ຺ປຕນ຺ຕິ ທຸມາ ທຸມໍ.

໑໙໘໑.

‘‘ອວ຺ຫຍນ຺ເຕວ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ, ສາຂາປຕ຺ຕສມີຣິຕາ;

ຣມຍນ຺ເຕວ ອາຄນ຺ຕໍ, ໂມທຍນ຺ຕິ ນິວາສິນໍ;

ຍຕ຺ຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສຫ ປຸຕ຺ເຕຫິ ສມ຺ມຕິ.

໑໙໘໒.

‘‘ຘາເຣນ຺ໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ຓໍ, ອາສທຎ຺ຈ ມສໍ ຊຏໍ;

ຈມ຺ມວາສີ ຉມາ ເສຕິ, ຊາຕເວທໍ ນມສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຘມາທໂນຕິ ເອສ ຄນ຺ຘມາທນປພ຺ພໂຕ, ເອຕສ຺ສ ປາເທນ ອຸຕ຺ຕຣາຠິມຸໂຂ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຍຕ຺ຖ ສກ຺ກທຕ຺ຕິເຍ ອສ຺ສມປເທ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ ສຫ ປຸຕ຺ຕທາເຣຫິ ວສຕິ, ຕໍ ປສ຺ສິສ຺ສສີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ຓນ຺ຕິ ເສຏ຺ຐປພ຺ພຊິຕເວສໍ. ອາສທຎ຺ຈ ມສໍ ຊຏນ຺ຕິ ອາກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ຜລານໍ ຄຫຓຕ຺ຖໍ ອງ຺ກຸສຎ຺ຈ ອຄ຺ຄິຊຸຫນກຏຈ຺ຉຸຎ຺ຈ ຊຏາມຓ຺ຑລຎ຺ຈ ຘາເຣນ຺ໂຕ. ຈມ຺ມວາສີຕິ ອຊິນຈມ຺ມຘໂຣ. ຉມາ ເສຕີຕິ ປຖວິຍໍ ປຓ຺ຓສນ຺ຖເຣ ສຍຕິ. ຘວສ຺ສກຓ຺ຓາ ຂທິຣາຕິ ຘວາ ຈ ອສ຺ສກຓ຺ຓາ ຈ ຂທິຣາ ຈ. ສກິໍ ປີຕາວ ມາຓວາຕິ ເອກວາຣເມວ ປີຕາ ສຸຣາໂສຓ຺ຑາ ວິຍ. ອຸປຣິ ທຸມປຣິຍາເຍສູຕິ ຣຸກ຺ຂສາຂາສຸ. ສງ຺ຄີຕິໂຍວ ສຸຍ຺ຍເຣຕິ ນານາສກຸຓານໍ ວສ຺ສນ຺ຕານໍ ສທ຺ທາ ທິພ຺ພສງ຺ຄີຕິໂຍ ວິຍ ສຸຍ຺ຍເຣ. ນຊ຺ຊຸຫາຕິ ນຊ຺ຊຸຫສກຸຓາ. ສມ຺ປຕນ຺ຕີຕິ ວິກູຊນ຺ຕາ ວິຈຣນ຺ຕິ. ສາຂາປຕ຺ຕສມີຣິຕາຕິ ສາຂານໍ ປຕ຺ເຕຫິ ສງ຺ຆຏ຺ຏິຕາ ຫຸຕ຺ວາ ວິກູຊນ຺ຕາ ສກຸຓາ, ວາເຕນ ສມີຣິຕາ ປຕ຺ຕສາຂາເຍວ ວາ. ອາຄນ຺ຕນ຺ຕິ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ຊນໍ. ຍຕ຺ຖາຕິ ຍສ຺ມິໍ ອສ຺ສເມ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ວສຕິ, ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອິມໍ ອສ຺ສມປທສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ປສ຺ສິສ຺ສສີຕິ.

ຕໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິປິ ອສ຺ສມປທໍ ວຓ຺ເຓນ຺ໂຕ ອາຫ –

໑໙໘໓.

‘‘ອມ຺ພາ ກປິຕ຺ຖາ ປນສາ, ສາລາ ຊມ຺ພູ ວິຠີຕກາ;

ຫຣີຕກີ ອາມລກາ, ອສ຺ສຕ຺ຖາ ພທຣານິ ຈ.

໑໙໘໔.

‘‘ຈາຣຸຕິມ຺ພຣຸກ຺ຂາ ເຈຕ຺ຖ, ນິຄ຺ໂຣຘາ ຈ ກປິຕ຺ຖນາ;

ມຘຸມຘຸກາ ເຖວນ຺ຕິ, ນີເຈ ປກ຺ກາ ຈຸທຸມ຺ພຣາ.

໑໙໘໕.

‘‘ປາເຣວຕາ ຠເວຍ຺ຍາ ຈ, ມຸທ຺ທິກາ ຈ ມຘຸຕ຺ຖິກາ;

ມຘຸໍ ອເນລກໍ ຕຕ຺ຖ, ສກມາທາຍ ຠຸຎ຺ຊເຣ.

໑໙໘໖.

‘‘ອຎ຺ເຎຕ຺ຖ ປຸປ຺ຜິຕາ ອມ຺ພາ, ອຎ຺ເຎ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ໂທວິລາ;

ອຎ຺ເຎ ອາມາ ຈ ປກ຺ກາ ຈ, ເຠກວຓ຺ຓາ ຕທູຠຍໍ.

໑໙໘໗.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ເຫຏ຺ຐາ ປຸຣິໂສ, ອມ຺ພປກ຺ການິ ຄຓ຺ຫຕິ;

ອາມານິ ເຈວ ປກ຺ການິ, ວຓ຺ຓຄນ຺ຘຣສຸຕ຺ຕເມ.

໑໙໘໘.

‘‘ອເຕວ ເມ ອຈ຺ຉຣິຍໍ, ຫີງ຺ກາໂຣ ປຏິຠາຕິ ມໍ;

ເທວານມິວ ອາວາໂສ, ໂສຠຕິ ນນ຺ທນູປໂມ.

໑໙໘໙.

‘‘ວິເຠທິກາ ນາຬິເກຣາ, ຂຊ຺ຊຸຣີນໍ ພ຺ຣຫາວເນ;

ມາລາວ ຄນ຺ຖິຕາ ຐນ຺ຕິ, ຘຊຄ຺ຄາເນວ ທິສ຺ສເຣ;

ນານາວຓ຺ເຓຫິ ປຸປ຺ເຜຫິ, ນຠໍ ຕາຣາຈິຕາມິວ.

໑໙໙໐.

‘‘ກຸຏຊີ ກຸຏ຺ຐຕຄຣາ, ປາຏລິໂຍ ຈ ປຸປ຺ຜິຕາ;

ປຸນ຺ນາຄາ ຄິຣິປຸນ຺ນາຄາ, ໂກວິຬາຣາ ຈ ປຸປ຺ຜິຕາ.

໑໙໙໑.

‘‘ອຸທ຺ທາລກາ ໂສມຣຸກ຺ຂາ, ອຄຣຸຜລ຺ລິຍາ ພຫູ;

ປຸຕ຺ຕຊີວາ ຈ ກກຸຘາ, ອສນາ ເຈຕ຺ຖ ປຸປ຺ຜິຕາ.

໑໙໙໒.

‘‘ກຸຏຊາ ສລຬາ ນີປາ, ໂກສມ຺ພາ ລພຸຊາ ຘວາ;

ສາລາ ຈ ປຸປ຺ຜິຕາ ຕຕ຺ຖ, ປລາລຂລສນ຺ນິຠາ.

໑໙໙໓.

‘‘ຕສ຺ສາວິທູເຣ ໂປກ຺ຂຣຓີ, ຠູມິຠາເຄ ມໂນຣເມ;

ປທຸມຸປ຺ປລສຎ຺ຉນ຺ນາ, ເທວານມິວ ນນ຺ທເນ.

໑໙໙໔.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ປຸປ຺ຜຣສມຕ຺ຕາ, ໂກກິລາ ມຎ຺ຊຸຠາຓິກາ;

ອຠິນາເທນ຺ຕິ ປວນໍ, ອຸຕຸສມ຺ປຸປ຺ຜິເຕ ທຸເມ.

໑໙໙໕.

‘‘ຠສ຺ສນ຺ຕິ ມກຣນ຺ເທຫິ, ໂປກ຺ຂເຣ ໂປກ຺ຂເຣ ມຘູ;

ອເຖຕ຺ຖ ວາຕາ ວາຍນ຺ຕິ, ທກ຺ຂິຓາ ອຖ ປຈ຺ຉິມາ;

ປທຸມກິຎ຺ຊກ຺ຂເຣຓູຫິ, ໂອກິຓ຺ໂຓ ໂຫຕິ ອສ຺ສໂມ.

໑໙໙໖.

‘‘ຖູລາ ສິງ຺ຆາຏກາ ເຈຕ຺ຖ, ສໍສາທິຍາ ປສາທິຍາ;

ມຈ຺ຉກຈ຺ຉປພ຺ຍາວິທ຺ຘາ, ພຫູ ເຈຕ຺ຖ ມຸປຍານກາ;

ມຘຸໍ ຠິເສຫິ ສວຕິ, ຂີຣສປ຺ປິ ມຸຬາລິຠິ.

໑໙໙໗.

‘‘ສຸຣຠີ ຕໍ ວນໍ ວາຕິ, ນານາຄນ຺ຘສໂມທິຕໍ;

ສມ຺ມທ຺ທເຕວ ຄນ຺ເຘນ, ປຸປ຺ຜສາຂາຫິ ຕໍ ວນໍ;

ຠມຣາ ປຸປ຺ຜຄນ຺ເຘນ, ສມນ຺ຕາ ມຠິນາທິຕາ.

໑໙໙໘.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ສກຸຓາ ສນ຺ຕິ, ນານາວຓ຺ຓາ ພຫູ ທິຊາ;

ໂມທນ຺ຕິ ສຫ ຠຣິຍາຫິ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປກູຊິໂນ.

໑໙໙໙.

‘‘ນນ຺ທິກາ ຊີວປຸຕ຺ຕາ ຈ, ຊີວປຸຕ຺ຕາ ປິຍາ ຈ ໂນ;

ປິຍາ ປຸຕ຺ຕາ ປິຍາ ນນ຺ທາ, ທິຊາ ໂປກ຺ຂຣຓີຆຣາ.

໒໐໐໐.

‘‘ມາລາວ ຄນ຺ຖິຕາ ຐນ຺ຕິ, ຘຊຄ຺ຄາເນວ ທິສ຺ສເຣ;

ນານາວຓ຺ເຓຫິ ປຸປ຺ເຜຫິ, ກຸສເລເຫວ ສຸຄນ຺ຖິຕາ;

ຍຕ຺ຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສຫ ປຸຕ຺ເຕຫິ ສມ຺ມຕິ.

໒໐໐໑.

‘‘ຘາເຣນ຺ໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ຓໍ, ອາສທຎ຺ຈ ມສໍ ຊຏໍ;

ຈມ຺ມວາສີ ຉມາ ເສຕິ, ຊາຕເວທໍ ນມສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຈາຣຸຕິມ຺ພຣຸກ຺ຂາຕິ ສຸວຓ຺ຓຕິມ຺ພຣຸກ຺ຂາ. ມຘຸມຘຸກາຕິ ມຘຸຣສາ ມຘຸກາ. ເຖວນ຺ຕີຕິ ວິໂຣຈນ຺ຕິ. ປາເຣວຕາຕິ ປາເຣວຕປາທສທິສາ ຣຸກ຺ຂາ. ຠເວຍ຺ຍາຕິ ທີຆຜລາ ກທລິໂຍ. ມຘຸຕ຺ຖິກາຕິ ມຘຸຕ຺ເຖເວ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕິໂຍ, ມຘຸຣຕາຍ ວາ ມຘຸຕ຺ເຖວສທິສາ. ສກມາທາຍາຕິ ຕໍ ສຍເມວ ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ. ໂທວິລາຕິ ປຕິຕປຸປ຺ຜປຕ຺ຕາ ສຎ຺ຊາຍມານຜລາ. ເຠກວຓ຺ຓາ ຕທູຠຍນ຺ຕິ ເຕ ອຸໂຠປິ ອາມາ ຈ ປກ຺ກາ ຈ ມຓ຺ຑູກປິຏ຺ຐິວຓ຺ຓາເຍວ. ອເຖຕ຺ຖ ເຫຏ຺ຐາ ປຸຣິໂສຕິ ອຖ ເອຕ຺ຖ ອສ຺ສເມ ເຕສໍ ອມ຺ພານໍ ເຫຏ຺ຐາ ຐິຕໂກວ ປຸຣິໂສ ອມ຺ພຜລານິ ຄຓ຺ຫາຕິ, ອາໂຣຫຓກິຈ຺ຈໍ ນຕ຺ຖິ. ວຓ຺ຓຄນ຺ຘຣສຸຕ຺ຕເມຕິ ເອເຕຫິ ວຓ຺ຓາທີຫິ ອຸຕ຺ຕມານິ.

ອເຕວ ເມ ອຈ຺ຉຣິຍນ຺ຕິ ອຕິວິຍ ເມ ອຈ຺ຉຣິຍໍ. ຫິງ຺ກາໂຣຕິ ຫິນ຺ຕິ ກຣຓໍ. ວິເຠທິກາຕິ ຕາລາ. ມາລາວ ຄນ຺ຖິຕາຕິ ສຸປຸປ຺ຜິຕຣຸກ຺ຂານໍ ອຸປຣິ ຄນ຺ຖິຕາ ມາລາ ວິຍ ປຸປ຺ຜານິ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ຘຊຄ຺ຄາເນວ ທິສ຺ສເຣຕິ ຕານິ ຣຸກ຺ຂານິ ອລງ຺ກຕຘຊຄ຺ຄານິ ວິຍ ທິສ຺ສນ຺ຕິ. ກຸຏຊີ ກຸຏ຺ຐຕຄຣາຕິ ກຸຏຊິ ນາເມກາ ຣຸກ຺ຂຊາຕິ ກຸຏ຺ຐຄຈ຺ຉາ ຈ ຕຄຣຄຈ຺ຉາ ຈ. ຄິຣິປຸນ຺ນາຄາຕິ ມຫາປຸນ຺ນາຄາ. ໂກວິຬາຣາຕິ ໂກວິຬາຣຣຸກ຺ຂາ ນາມ. ອຸທ຺ທາລກາຕິ ອຸທ຺ທາລຣຸກ຺ຂາ. ໂສມຣຸກ຺ຂາຕິ ປີຕປຸປ຺ຜວຓ຺ຓາ ຣາຊຣຸກ຺ຂາ. ຜລ຺ລິຍາຕິ ຜລ຺ລິຍຣຸກ຺ຂາ ນາມ. ປຸຕ຺ຕຊີວາຕິ ມຫານິຄ຺ໂຣຘາ. ລພຸຊາຕິ ລພຸຊຣຸກ຺ຂາ ນາມ. ປລາລຂລສນ຺ນິຠາຕິ ເຕສໍ ເຫຏ຺ຐາ ປຄ຺ຆຣິຕປຸປ຺ຜປຸຎ຺ຊາ ປລາລຂລສນ຺ນິຠາຕິ ວທຕິ.

ໂປກ຺ຂຣຓີຕິ ຈຕຸຣສ຺ສໂປກ຺ຂຣຓີ. ນນ຺ທເນຕິ ນນ຺ທນວເນ ນນ຺ທາໂປກ຺ຂຣຓີ ວິຍ. ປຸປ຺ຜຣສມຕ຺ຕາຕິ ປຸປ຺ຜຣເສນ ມຕ຺ຕາ ຈລິຕາ. ມກຣນ຺ເທຫີຕິ ກິຎ຺ຊກ຺ເຂຫິ. ໂປກ຺ຂເຣ ໂປກ຺ຂເຣຕິ ປທຸມິນິປຓ຺ເຓ ປທຸມິນິປຓ຺ເຓ. ເຕສຸ ຫິ ກິຎ຺ຊກ຺ຂໂຕ ເຣຓຸ ຠສ຺ສິຕ຺ວາ ໂປກ຺ຂຣມຘຸ ນາມ ໂຫຕິ. ທກ຺ຂິຓາ ອຖ ປຈ຺ຉິມາຕິ ເອຕ຺ຕາວຕາ ສພ຺ພາ ທິສາ ວິທິສາປິ ວາຕາ ທສ຺ສິຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ຖູລາ ສິງ຺ຆາຏກາຕິ ມຫນ຺ຕາ ສິງ຺ຆາຏກາ ຈ. ສໍສາທິຍາຕິ ສຍໍ ຊາຕສາລີ, ສຸກສາລີຕິປິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ປສາທິຍາຕິ ເຕເຍວ ຠູມິຍໍ ປຕິຕາ. ພ຺ຍາວິທ຺ຘາຕິ ປສນ຺ເນ ອຸທເກ ພ຺ຍາວິທ຺ຘາ ປຏິປາຏິຍາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕາ ທິສ຺ສນ຺ຕິ. ມຸປຍານກາຕິ ກກ຺ກຏກາ. ມຘອຸນ຺ຕິ ຠິສໂກຏິຍາ ຠິນ຺ນາຍ ປຄ຺ຆຣຓຣໂສ ມຘຸສທິໂສ ໂຫຕິ. ຂີຣສປ຺ປິ ມຸຬາລິຠີຕິ ມຸຬາເລຫິ ປຄ຺ຆຣຓຣໂສ ຂີຣມິສ຺ສກນວນີຕສປ຺ປິ ວິຍ ໂຫຕິ.

ສມ຺ມທ຺ທເຕວາຕິ ສມ຺ປຕ຺ຕຊນໍ ມທຍຕິ ວິຍ. ສມນ຺ຕາ ມຠິນາທິຕາຕິ ສມນ຺ຕາ ອຠິນທນ຺ຕາ ວິຈຣນ຺ຕິ. ‘‘ນນ຺ທິກາ’’ຕິອາທີນິ ເຕສໍ ນາມານິ. ເຕສຸ ຫິ ປຐມາ ‘‘ສາມິ ເວສ຺ສນ຺ຕຣ, ອິມສ຺ມິໍ ວເນ ວສນ຺ໂຕ ນນ຺ທາ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ທຸຕິຍາ ‘‘ຕ຺ວຎ຺ຈ ສຸເຂນ ຊີວ, ປຸຕ຺ຕາ ຈ ເຕ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ຕຕິຍາ ‘‘ຕ຺ວຎ຺ຈ ຊີວ, ປິຍາ ປຸຕ຺ຕາ ຈ ເຕ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖາ ‘‘ຕ຺ວຎ຺ຈ ນນ຺ທ, ປິຍາ ປຸຕ຺ຕາ ຈ ເຕ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ເຕນ ເຕສໍ ເອຕາເນວ ນາມານິ ອເຫສຸໍ. ໂປກ຺ຂຣຓີຆຣາຕິ ໂປກ຺ຂຣຓິວາສິໂນ.

ເອວໍ ເຈຕປຸຕ຺ເຕນ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ວສນຏ຺ຐາເນ ອກ຺ຂາເຕ ຊູຊໂກ ຕຸສ຺ສິຕ຺ວາ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໒໐໐໒.

‘‘ອິທຎ຺ຈ ເມ ສຕ຺ຕຸຠຕ຺ຕໍ, ມຘຸນາ ປຏິສໍຍຸຕໍ;

ມຘຸປິຓ຺ຑິກາ ຈ ສຸກຕາໂຍ, ສຕ຺ຕຸຠຕ຺ຕໍ ທທາມິ ເຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຕ຺ຕຸຠຕ຺ຕນ຺ຕິ ປກ຺ກມຘຸສນ຺ນິຠໍ ສຕ຺ຕຸສງ຺ຂາຕໍ ຠຕ຺ຕໍ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ອິທໍ ມມ ອຕ຺ຖິ, ຕໍ ເຕ ທມ຺ມິ, ຄຓ຺ຫາຫິ ນນ຺ຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ເຈຕປຸຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໐໐໓.

‘‘ຕຸຍ຺ເຫວ ສມ຺ພລໍ ໂຫຕຸ, ນາຫໍ ອິຈ຺ຉາມິ ສມ຺ພລໍ;

ອິໂຕປິ ພ຺ຣຫ຺ເມ ຄຓ຺ຫາຫິ, ຄຈ຺ຉ ພ຺ຣຫ຺ເມ ຍຖາສຸຂໍ.

໒໐໐໔.

‘‘ອຍໍ ເອກປທີ ເອຕິ, ອຸຊຸໍ ຄຈ຺ຉຕິ ອສ຺ສມໍ;

ອິສີປິ ອຈ຺ຈຸໂຕ ຕຕ຺ຖ, ປງ຺ກທນ຺ໂຕ ຣຊສ຺ສິໂຣ;

ຘາເຣນ຺ໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ຓໍ, ອາສທຎ຺ຈ ມສໍ ຊຏໍ.

໒໐໐໕.

‘‘ຈມ຺ມວາສີ ຉມາ ເສຕິ, ຊາຕເວທໍ ນມສ຺ສຕິ;

ຕໍ ຕ຺ວໍ ຄນ຺ຕ຺ວານ ປຸຈ຺ຉສ຺ສຸ, ໂສ ເຕ ມຄ຺ຄໍ ປວກ຺ຂຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສມ຺ພລນ຺ຕິ ປາເຖຍ຺ຍໍ. ເອຕີຕິ ໂຍ ເອກປທິກມຄ຺ໂຄ ອມ຺ຫາກໍ ອຠິມຸໂຂ ເອຕິ, ເອສ ອສ຺ສມໍ ອຸຊຸໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ອຈ຺ຈຸໂຕຕິ ເອວໍນາມໂກ ອິສິ ຕຕ຺ຖ ວສຕິ.

໒໐໐໖.

‘‘ອິທໍ ສຸຕ຺ວາ ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ, ເຈຕໍ ກຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ;

ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ໂຕ ປກ຺ກາມິ, ເຍນາສິ ອຈ຺ຈຸໂຕ ອິສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຍນາສີຕິ ຍສ຺ມິໍ ຐາເນ ອຈ຺ຈຸໂຕ ອິສິ ອໂຫສິ, ຕຕ຺ຖ ຄໂຕຕິ.

ຈູຬວນວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ມຫາວນວຓ຺ຓນາ

໒໐໐໗.

‘‘ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ໂສ ຠາຣທ຺ວາໂຊ, ອທ຺ທສ຺ສ ອຈ຺ຈຸຕໍ ອິສິໍ;

ທິສ຺ວານ ຕໍ ຠາຣທ຺ວາໂຊ, ສມ຺ໂມທິ ອິສິນາ ສຫ.

໒໐໐໘.

‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ໂຠໂຕ ກຸສລໍ, ກຈ຺ຈິ ໂຠໂຕ ອນາມຍໍ;

ກຈ຺ຈິ ອຸຎ຺ເຉນ ຍາເປສິ, ກຈ຺ຈິ ມູລຜລາ ພຫູ.

໒໐໐໙.

‘‘ກຈ຺ຈິ ຑໍສາ ມກສາ ຈ, ອປ຺ປເມວ ສຣີສປາ;

ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ກຈ຺ຈິ ຫິໍສາ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຠາຣທ຺ວາໂຊຕິ ຊູຊໂກ. ອປ຺ປເມວາຕິ ອປ຺ປາເຍວ. ຫິໍສາຕິ ເຕສໍ ວເສນ ຕຸມ຺ຫາກໍ ວິຫິໍສາ.

ຕາປໂສ ອາຫ –

໒໐໑໐.

‘‘ກຸສລຎ຺ເຈວ ເມ ພ຺ຣຫ຺ເມ, ອໂຖ ພ຺ຣຫ຺ເມ ອນາມຍໍ;

ອໂຖ ອຸຎ຺ເຉນ ຍາເປມິ, ອໂຖ ມູລຜລາ ພຫູ.

໒໐໑໑.

‘‘ອໂຖ ຑໍສາ ມກສາ ຈ, ອປ຺ປເມວ ສຣີສປາ;

ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ຫິໍສາ ມຍ຺ຫໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

໒໐໑໒.

‘‘ພຫູນິ ວສ຺ສປູຄານິ, ອສ຺ສເມ ວສໂຕ ມມ;

ນາຠິຊານາມິ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ອາພາຘໍ ອມໂນຣມໍ.

໒໐໑໓.

‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ເຕ ມຫາພ຺ຣຫ຺ເມ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;

ອນ຺ໂຕ ປວິສ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ປາເທ ປກ຺ຂາລຍສ຺ສຸ ເຕ.

໒໐໑໔.

‘‘ຕິນ຺ທຸການິ ປິຍາລານິ, ມຘຸເກ ກາສຸມາຣິໂຍ;

ຜລານິ ຂຸທ຺ທກປ຺ປານິ, ຠຸຎ຺ຊ ພ຺ຣຫ຺ເມ ວຣໍ ວຣໍ.

໒໐໑໕.

‘‘ອິທມ຺ປິ ປານີຍໍ ສີຕໍ, ອາຠຕໍ ຄິຣິຄພ຺ຠຣາ;

ຕໂຕ ປິວ ມຫາພ຺ຣຫ຺ເມ, ສເຈ ຕ຺ວໍ ອຠິກງ຺ຂສີ’’ຕິ.

ຊູຊໂກ ອາຫ –

໒໐໑໖.

‘‘ປຏິຄ຺ຄຫິຕໍ ຍໍ ທິນ຺ນໍ, ສພ຺ພສ຺ສ ອຄ຺ຆິຍໍ ກຕໍ;

ສຎ຺ຊຍສ຺ສ ສກໍ ປຸຕ຺ຕໍ, ສິວີຫິ ວິປ຺ປວາສິຕໍ;

ຕມຫໍ ທສ຺ສນມາຄໂຕ, ຍທິ ຊານາສິ ສໍສ ເມ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕມຫໍ ທສ຺ສນມາຄໂຕຕິ ຕໍ ອຫໍ ທສ຺ສນາຍ ອາຄໂຕ. ຕາປໂສ ອາຫ –

໒໐໑໗.

‘‘ນ ຠວໍ ເອຕິ ປຸຎ຺ຎຕ຺ຖໍ, ສິວິຣາຊສ຺ສ ທສ຺ສນໍ;

ມຎ຺ເຎ ຠວໍ ປຕ຺ຖຍຕິ, ຣຎ຺ໂຎ ຠຣິຍໍ ປຕິພ຺ພຕໍ;

ມຎ຺ເຎ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ທາສິໍ, ຊາລິໍ ທາສຎ຺ຈ ອິຈ຺ຉສິ.

໒໐໑໘.

‘‘ອຖ ວາ ຕໂຍ ມາຕາປຸຕ຺ເຕ, ອຣຎ຺ຎາ ເນຕຸມາຄໂຕ;

ນ ຕສ຺ສ ໂຠຄາ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຘນໍ ຘຎ຺ຎຎ຺ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ຕສ຺ສ ໂຠຄາຕິ ໂຠ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ຕສ຺ສ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣນ຺ຕສ຺ສ ເນວ ໂຠຄາ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຘນຘຎ຺ຎຎ຺ຈ ນ ວິຊ຺ຊຕິ, ທຸຄ຺ຄໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ວສຕິ, ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ກິໍ ກຣິສ຺ສສີຕິ?

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຊູຊໂກ ອາຫ –

໒໐໑໙.

‘‘ອກຸທ຺ຘຣູໂປຫໍ ໂຠໂຕ, ນາຫໍ ຍາຈິຕຸມາຄໂຕ;

ສາຘຸ ທສ຺ສນມຣິຍານໍ, ສນ຺ນິວາໂສ ສທາ ສຸໂຂ.

໒໐໒໐.

‘‘ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ໂພ ສິວິຣາຊາ, ສິວີຫິ ວິປ຺ປວາສິໂຕ;

ຕມຫໍ ທສ຺ສນມາຄໂຕ, ຍທິ ຊານາສິ ສໍສ ເມ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ອຫໍ, ໂຠ ຕາປສ, ອກຸທ຺ຘຣູໂປ, ອລໍ ເອຕ຺ຕາວຕາ, ອຫໍ ປນ ນ ກິຎ຺ຈິ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ຍາຈິຕຸມາຄໂຕ, ອຣິຍານໍ ປນ ທສ຺ສນໍ ສາຘຸ, ສນ຺ນິວາໂສ ຈ ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ສຸໂຂ. ອຫໍ ຕສ຺ສ ອາຈຣິຍພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ, ມຍາ ຈ ໂສ ຍໂຕ ສິວີຫິ ວິປ຺ປວາສິໂຕ, ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ໂພ, ເຕນາຫໍ ຕໍ ທສ຺ສນຕ຺ຖາຍ ອາຄໂຕ. ຍທິ ຕສ຺ສ ວສນຏ຺ຐານໍ ຊານາສິ, ສໍສ ເມຕິ.

ໂສ ຕສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ສທ຺ທຫິຕ຺ວາ ‘‘ໂຫຕຸ ສ຺ເວ ສໍສິສ຺ສາມິ ເຕ, ອຊ຺ຊ ຕາວ ອິເຘວ ວສາຫີ’’ຕິ ຕໍ ຜລາຜເລຫິ ສນ຺ຕປ຺ເປຕ຺ວາ ປຸນທິວເສ ມຄ຺ຄໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ທກ຺ຂິຓຫຕ຺ຖໍ ປສາເຣຕ຺ວາ ອາຫ –

໒໐໒໑.

‘‘ເອສ ເສໂລ ມຫາພ຺ຣຫ຺ເມ, ປພ຺ພໂຕ ຄນ຺ຘມາທໂນ;

ຍຕ຺ຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສຫ ປຸຕ຺ເຕຫິ ສມ຺ມຕິ.

໒໐໒໒.

‘‘ຘາເຣນ຺ໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ຓໍ, ອາສທຎ຺ຈ ມສໍ ຊຏໍ;

ຈມ຺ມວາສີ ຉມາ ເສຕິ, ຊາຕເວທໍ ນມສ຺ສຕິ.

໒໐໒໓.

‘‘ເອເຕ ນີລາ ປທິສ຺ສນ຺ຕິ, ນານາຜລຘຣາ ທຸມາ;

ອຸຄ຺ຄຕາ ອພ຺ຠກູຏາວ, ນີລາ ອຎ຺ຊນປພ຺ພຕາ.

໒໐໒໔.

‘‘ຘວສ຺ສກຓ຺ຓາ ຂທິຣາ, ສາລາ ຜນ຺ທນມາລຸວາ;

ສມ຺ປເວຘນ຺ຕິ ວາເຕນ, ສກິໍ ປີຕາວ ມາຓວາ.

໒໐໒໕.

‘‘ອຸປຣິ ທຸມປຣິຍາເຍສຸ, ສໍຄີຕິໂຍວ ສຸຍ຺ຍເຣ;

ນຊ຺ຊຸຫາ ໂກກິລສງ຺ຆາ, ສມ຺ປຕນ຺ຕິ ທຸມາ ທຸມໍ.

໒໐໒໖.

‘‘ອວ຺ຫຍນ຺ເຕວ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ, ສາຂາປຕ຺ຕສມີຣິຕາ;

ຣມຍນ຺ເຕວ ອາຄນ຺ຕໍ, ໂມທຍນ຺ຕິ ນິວາສິນໍ;

ຍຕ຺ຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສຫ ປຸຕ຺ເຕຫິ ສມ຺ມຕິ.

໒໐໒໗.

‘‘ຘາເຣນ຺ໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ຓໍ, ອາສທຎ຺ຈ ມສໍ ຊຏໍ;

ຈມ຺ມວາສີ ຉມາ ເສຕິ, ຊາຕເວທໍ ນມສ຺ສຕິ.

໒໐໒໘.

‘‘ກເຣຣິມາລາ ວິຕຕາ, ຠູມິຠາເຄ ມໂນຣເມ;

ສທ຺ທລາຫຣິຕາ ຠູມິ, ນ ຕຕ຺ຖຸທ຺ຘໍສເຕ ຣໂຊ.

໒໐໒໙.

‘‘ມຍູຣຄີວສງ຺ກາສາ, ຕູລຜສ຺ສສມູປມາ;

ຕິຓານິ ນາຕິວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ສມນ຺ຕາ ຈຕຸຣງ຺ຄຸລາ.

໒໐໓໐.

‘‘ອມ຺ພາ ຊມ຺ພູ ກປິຕ຺ຖາ ຈ, ນີເຈ ປກ຺ກາ ຈຸທຸມ຺ພຣາ;

ປຣິໂຠເຄຫິ ຣຸກ຺ເຂຫິ, ວນໍ ຕໍ ຣຕິວຑ຺ຒນໍ.

໒໐໓໑.

‘‘ເວຬຸຣິຍວຓ຺ຓສນ຺ນິຠໍ, ມຈ຺ຉຄຸມ຺ພນິເສວິຕໍ;

ສຸຈິໍ ສຸຄນ຺ຘໍ ສລິລໍ, ອາໂປ ຕຕ຺ຖປິ ສນ຺ທຕິ.

໒໐໓໒.

‘‘ຕສ຺ສາວິທູເຣ ໂປກ຺ຂຣຓີ, ຠູມິຠາເຄ ມໂນຣເມ;

ປທຸມຸປ຺ປລສຎ຺ຉນ຺ນາ, ເທວານມິວ ນນ຺ທເນ.

໒໐໓໓.

‘‘ຕີຓິ ອຸປ຺ປລຊາຕານິ, ຕສ຺ມິໍ ສຣສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ວິຈິຕ຺ຕໍ ນີລາເນການິ, ເສຕາ ໂລຫິຕການິ ຈາ’’ຕິ.

ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕສທິໂສເຍວ. ກເຣຣິມາລາ ວິຕຕາຕິ ກເຣຣິປຸປ຺ເຜຫິ ວິຕຕາ. ສທ຺ທລາຫຣິຕາຕິ ຘຸວສທ຺ທເລນ ຫຣິຕາ. ນ ຕຕ຺ຖຸທ຺ຘໍສເຕ ຣໂຊຕິ ຕສ຺ມິໍ ວເນ ອປ຺ປມຕ຺ຕໂກປິ ຣໂຊ ນ ອຸທ຺ຘໍສເຕ. ຕູລຜສ຺ສສມູປມາຕິ ມຸທຸສມ຺ຜສ຺ສຕາຍ ຕູລຜສ຺ສສທິສາ. ຕິຓານິ ນາຕິວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ຕານິ ຕສ຺ສາ ຠູມິຍາ ມຍູຣຄີວວຓ຺ຓານິ ຕິຓານິ ສມນ຺ຕໂຕ ຈຕຸຣງ຺ຄຸລປ຺ປມາຓາເນວ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຕໂຕ ປນ ອຸຕ຺ຕຣິ ນ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ. ອມ຺ພາ ຊມ຺ພູ ກປິຕ຺ຖາ ຈາຕິ ອມ຺ພາ ຈ ຊມ຺ພູ ຈ ກປິຕ຺ຖາ ຈ. ປຣິໂຠເຄຫີຕິ ນານາວິເຘຫິ ປຸປ຺ຜູປຄຜລູປເຄຫິ ປຣິໂຠຄຣຸກ຺ເຂຫິ. ສນ຺ທຕີຕິ ຕສ຺ມິໍ ວນສຓ຺ເຑ ວງ຺ກປພ຺ພເຕ ກຸນ຺ນທີຫິ ໂອຕຣນ຺ຕໍ ອຸທກໍ ສນ຺ທຕິ, ປວຕ຺ຕຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວິຈິຕ຺ຕໍ ນີລາເນການິ, ເສຕາ ໂລຫິຕການິ ຈາຕິ ເອການິ ນີລານິ, ເອການິ ເສຕານິ, ເອການິ ໂລຫິຕການີຕິ ອິເມຫິ ຕີຫິ ອຸປ຺ປລຊາເຕຫິ ຕໍ ສຣໍ ວິຈິຕ຺ຕໍ. ສຸສຊ຺ຊິຕປຸປ຺ຜຈງ຺ໂກຏກໍ ວິຍ ໂສຠຕີຕິ ທສ຺ເສຕິ.

ເອວໍ ຈຕຸຣສ຺ສໂປກ຺ຂຣຓິໍ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ປຸນ ມຸຈລິນ຺ທສຣໍ ວຓ຺ເຓນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໐໓໔.

‘‘ໂຂມາວ ຕຕ຺ຖ ປທຸມາ, ເສຕໂສຄນ຺ຘິເກຫິ ຈ;

ກລມ຺ພເກຫິ ສຎ຺ຉນ຺ໂນ, ມຸຈລິນ຺ໂທ ນາມ ໂສ ສໂຣ.

໒໐໓໕.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ປທຸມາ ຜຸລ຺ລາ, ອປຣິຍນ຺ຕາວ ທິສ຺ສເຣ;

ຄິມ຺ຫາ ເຫມນ຺ຕິກາ ຜຸລ຺ລາ, ຊຓ຺ຓຸຕຄ຺ຆາ ອຸປຕ຺ຖຣາ.

໒໐໓໖.

‘‘ສຸຣຠີ ສມ຺ປວາຍນ຺ຕິ, ວິຈິຕ຺ຕປຸປ຺ຜສນ຺ຖຕາ;

ຠມຣາ ປຸປ຺ຜຄນ຺ເຘນ, ສມນ຺ຕາ ມຠິນາທິຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂຂມາວາຕິ ໂຂມມຍາ ວິຍ ປຓ຺ຑຣາ. ເສຕໂສຄນ຺ຘິເກຫິ ຈາຕິ ເສຕຸປ຺ປເລຫິ ຈ ໂສຄນ຺ຘິເກຫິ ຈ ກລມ຺ພເກຫິ ຈ ໂສ ສໂຣ ສຎ຺ຉນ຺ໂນ. ອປຣິຍນ຺ຕາວ ທິສ຺ສເຣຕິ ອປຣິມາຓາ ວິຍ ທິສ຺ສນ຺ຕິ. ຄິມ຺ຫາ ເຫມນ຺ຕິກາຕິ ຄິມ຺ເຫ ຈ ເຫມນ຺ຕິເກ ຈ ປຸປ຺ຜິຕປທຸມາ. ຊຓ຺ຓຸຕຄ຺ຆາ ອຸປຕ຺ຖຣາຕິ ຊຓ຺ຓຸປມາເຓ ອຸທເກ ອຸປຕ຺ຖຣາ ຜຸລ຺ລາ ໂຫນ຺ຕິ, ສນ຺ຖຕາ ວິຍ ຂາຍນ຺ຕິ. ວິຈິຕ຺ຕປຸປ຺ຜສນ຺ຖຕາຕິ ວິຈິຕ຺ຕາ ຫຸຕ຺ວາ ປຸປ຺ເຜຫິ ສນ຺ຖຕາ ສທາ ສຸຣຠີ ສມ຺ປວາຍນ຺ຕິ.

໒໐໓໗.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ອຸທກນ຺ຕສ຺ມິໍ, ຣຸກ຺ຂາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ກທມ຺ພາ ປາຏລີ ຜຸລ຺ລາ, ໂກວິຬາຣາ ຈ ປຸປ຺ຜິຕາ.

໒໐໓໘.

‘‘ອງ຺ໂກລາ ກຈ຺ຉິກາຣາ ຈ, ປາຣິຊຎ຺ຎາ ຈ ປຸປ຺ຜິຕາ;

ວາຣຓາ ວຍນາ ຣຸກ຺ຂາ, ມຸຈລິນ຺ທມຸຠໂຕ ສຣໍ.

໒໐໓໙.

‘‘ສິຣີສາ ເສຕປາຣິສາ, ສາຘຸ ວາຍນ຺ຕິ ປທ຺ຘກາ;

ນິຄ຺ຄຸຓ຺ຑີ ສິຣີນິຄ຺ຄຸຓ຺ຑີ, ອສນາ ເຈຕ຺ຖ ປຸປ຺ຜິຕາ.

໒໐໔໐.

‘‘ປງ຺ຄຸຣາ ພຫຸລາ ເສລາ, ໂສຠຎ຺ຊນາ ຈ ປຸປ຺ຜິຕາ;

ເກຕກາ ກຓິກາຣາ ຈ, ກຓເວຣາ ຈ ປຸປ຺ຜິຕາ.

໒໐໔໑.

‘‘ອຊ຺ຊຸນາ ອຊ຺ຊຸກຓ຺ຓາ ຈ, ມຫານາມາ ຈ ປຸປ຺ຜິຕາ;

ສຸປຸປ຺ຜິຕຄ຺ຄາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ປຊ຺ຊລນ຺ເຕວ ກິໍສຸກາ.

໒໐໔໒.

‘‘ເສຕປຓ຺ຓີ ສຕ຺ຕປຓ຺ຓາ, ກທລິໂຍ ກຸສຸມ຺ຠຣາ;

ຘນຸຕກ຺ກາຣີ ປຸປ຺ເຜຫິ, ສີສປາວຣຓານິ ຈ.

໒໐໔໓.

‘‘ອຈ຺ຉິວາ ສລ຺ລວາ ຣຸກ຺ຂາ, ສລ຺ລກິໂຍ ຈ ປຸປ຺ຜິຕາ;

ເສຕເຄຣຸ ຈ ຕຄຣາ, ມໍສິກຸຏ຺ຐາ ກຸລາວຣາ.

໒໐໔໔.

‘‘ທຫຣາ ຣຸກ຺ຂາ ຈ ວຸທ຺ຘາ ຈ, ອກຸຏິລາ ເຈຕ຺ຖ ປຸປ຺ຜິຕາ;

ອສ຺ສມໍ ອຸຠໂຕ ຐນ຺ຕິ, ອຄ຺ຍາຄາຣໍ ສມນ຺ຕໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕີຕິ ສຣໍ ປຣິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ກທມ຺ພາຕິ ກທມ຺ພຣຸກ຺ຂາ. ກຈ຺ຉິກາຣາ ຈາຕິ ເອວໍນາມກາ ຣຸກ຺ຂາ. ປາຣິຊຎ຺ຎາຕິ ຣຕ຺ຕມາລາ. ວາຣຓາ ວຍນາຕິ ວາຣຓຣຸກ຺ຂາ ຈ ວຍນຣຸກ຺ຂາ ຈ. ມຸຈລິນ຺ທມຸຠໂຕ ສຣນ຺ຕິ ມຸຈລິນ຺ທສ຺ສ ສຣສ຺ສ ອຸຠຍປສ຺ເສສຸ. ເສຕປາຣິສາຕິ ເສຕຄຈ຺ຉຣຸກ຺ຂາ. ເຕ ກິຣ ເສຕກ຺ຂນ຺ຘາ ມຫາປຓ຺ຓາ ກຓິກາຣສທິສປຸປ຺ຜາ ໂຫນ຺ຕິ. ນິຄ຺ຄຸຓ຺ຑີ ສິຣີນິຄ຺ຄຸຓ຺ຑີຕິ ປກຕິນິຄ຺ຄຸຓ຺ຑີ ເຈວ ກາຬນິຄ຺ຄຸຓ຺ຑີ ຈ. ປງ຺ຄຸຣາຕິ ປງ຺ຄຸຣຣຸກ຺ຂາ. ກຸສຸມ຺ຠຣາຕິ ເອກຄຈ຺ຉາ. ຘນຸຕກ຺ກາຣີ ປຸປ຺ເຜຫີຕິ ຘນູນຎ຺ຈ ຕກ຺ກາຣີນຎ຺ຈ ປຸປ຺ເຜຫິ ໂສຠິຕາ. ສີສປາວຣຓານິ ຈາຕິ ສີສເປຫິ ຈ ວຣເຓຫິ ຈ ໂສຠິຕາ. ອຈ຺ຉິວາຕິອາທໂຍປິ ຣຸກ຺ຂາເຍວ. ເສຕເຄຣຸ ຈ ຕຄຣາຕິ ເສຕເຄຣຸ ຈ ຕຄຣາ ຈ. ມໍສິກຸຏ຺ຐາ ກຸລາວຣາຕິ ມໍສິຄຈ຺ຉາ ຈ ກຸຏ຺ຐຄຈ຺ຉາ ຈ ກຸລາວຣາ ຈ. ອກຸຏິລາຕິ ອຸຊຸກາ. ອຄ຺ຍາຄາຣໍ ສມນ຺ຕໂຕຕິ ອຄ຺ຍາຄາຣໍ ປຣິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຐິຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

໒໐໔໕.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ອຸທກນ຺ຕສ຺ມິໍ, ພຫຸຊາໂຕ ຜຓິຊ຺ຊໂກ;

ມຸຄ຺ຄຕິໂຍ ກຣຕິໂຍ, ເສວາລສີສກາ ພຫູ.

໒໐໔໖.

‘‘ອຸທ຺ທາປວຕ຺ຕໍ ອຸລ຺ລຸຬິຕໍ, ມກ຺ຂິກາ ຫິງ຺ຄຸຊາລິກາ;

ທາສິມກຎ຺ຊໂກ ເຈຕ຺ຖ, ພຫູ ນີເຈກລມ຺ພກາ.

໒໐໔໗.

‘‘ເອລມ຺ຜຸຣກສຎ຺ຉນ຺ນາ, ຣຸກ຺ຂາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ສຕ຺ຕາຫໍ ຘາຣິຍມານານໍ, ຄນ຺ໂຘ ເຕສໍ ນ ຉິຊ຺ຊຕິ.

໒໐໔໘.

‘‘ອຸຠໂຕ ສຣໍ ມຸຈລິນ຺ທໍ, ປຸປ຺ຜາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ໂສຠນາ;

ອິນ຺ທີວເຣຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນໍ, ວນໍ ຕໍ ອຸປໂສຠຕິ.

໒໐໔໙.

‘‘ອຑ຺ຒມາສໍ ຘາຣິຍມານານໍ, ຄນ຺ໂຘ ເຕສໍ ນ ຉິຊ຺ຊຕິ;

ນີລປຸປ຺ຜີ ເສຕວາຣີ, ປຸປ຺ຜິຕາ ຄິຣິກຓ຺ຓິກາ;

ກເລຣຸກ຺ເຂຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນໍ, ວນໍ ຕໍ ຕຸລສີຫິ ຈ.

໒໐໕໐.

‘‘ສມ຺ມທ຺ທເຕວ ຄນ຺ເຘນ, ປຸປ຺ຜສາຂາຫິ ຕໍ ວນໍ;

ຠມຣາ ປຸປ຺ຜຄນ຺ເຘນ, ສມນ຺ຕາ ມຠິນາທິຕາ.

໒໐໕໑.

‘‘ຕີຓິ ກກ຺ກາຣຸຊາຕານິ, ຕສ຺ມິໍ ສຣສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ກຸມ຺ຠມຕ຺ຕານິ ເຈການິ, ມຸຣຊມຕ຺ຕານິ ຕາ ອຸໂຠ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຜຓິຊ຺ຊໂກຕິ ຠູຕນໂກ. ມຸຄ຺ຄຕິໂຍຕິ ເອກາ ມຸຄ຺ຄຊາຕິ. ກຣຕິໂຍຕິ ຣາຊມາໂສ. ເສວາລສີສກາຕິ ອິເມປິ ຄຈ຺ຉາເຍວ, ອປິ ຈ ສີສກາຕິ ຣຕ຺ຕຈນ຺ທນໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຸທ຺ທາປວຕ຺ຕໍ ອຸລ຺ລຸຬິຕນ຺ຕິ ຕໍ ອຸທກໍ ຕີຣມຣິຍາທພນ຺ຘໍ ວາຕາປຫຕໍ ອຸລ຺ລຸຬິຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐຕິ. ມກ຺ຂິກາ ຫິງ຺ຄຸຊາລິກາຕິ ຫິງ຺ຄຸຊາລສງ຺ຂາເຕ ວິກສິຕປຸປ຺ຜຄຈ຺ເຉ ປຎ຺ຈວຓ຺ຓາ ມຘຸມກ຺ຂິກາ ມຘຸຣສ຺ສເຣນ ວິຣວນ຺ຕິໂຍ ຕຕ຺ຖ ວິຈຣນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ທາສິມກຎ຺ຊໂກ ເຈຕ຺ຖາຕິ ອິມານິ ທ຺ເວ ຣຸກ຺ຂຊາຕິໂຍ ຈ ເອຕ຺ຖ. ນີເຈກລມ຺ພກາຕິ ນີຈກລມ຺ພກາ. ເອລມ຺ຜຸຣກສຎ຺ຉນ຺ນາຕິ ເອວໍນາມິກາຍ ວລ຺ລິຍາ ສຎ຺ຉນ຺ນາ. ເຕສນ຺ຕິ ເຕສໍ ຕສ຺ສາ ວລ຺ລິຍາ ປຸປ຺ຜານໍ ສພ຺ເພສມ຺ປິ ວາ ເອເຕສໍ ທາສິມກຎ຺ຊກາທີນໍ ປຸປ຺ຜານໍ ສຕ຺ຕາຫໍ ຄນ຺ໂຘ ນ ຉິຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ຄນ຺ຘສມ຺ປນ຺ນານິ ປຸປ຺ຜານິ, ຣຊຕປຏ຺ຏສທິສວາລຸກປຸຓ຺ຓາ ຠູມິຠາຄາ. ຄນ຺ໂຘ ເຕສນ຺ຕິ ເຕສໍ ອິນ຺ທີວຣປຸປ຺ຜາທີນໍ ຄນ຺ໂຘ ອຑ຺ຒມາສໍ ນ ຉິຊ຺ຊຕິ. ນີລປຸປ຺ຜີຕິອາທິກາ ປຸປ຺ຜວລ຺ລິໂຍ. ຕຸລສີຫິ ຈາຕິ ຕຸລສິຄຈ຺ເຉຫິ ຈ. ກກ຺ກາຣຸຊາຕານີຕິ ວລ຺ລິຜລານິ. ຕຕ຺ຖ ເອກິສ຺ສາ ວລ຺ລິຍາ ຜລານິ ມຫາຆຏມຕ຺ຕານິ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ມຸທິງ຺ຄມຕ຺ຕານິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ມຸຣຊມຕ຺ຕານິ ຕາ ອຸໂຠ’’ຕິ.

໒໐໕໒.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ສາສໂປ ພຫຸໂກ, ນາທິໂຍ ຫຣິຕາຍຸໂຕ;

ອສີ ຕາລາວ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ເຉຊ຺ຊາ ອິນ຺ທີວຣາ ພຫູ.

໒໐໕໓.

‘‘ອປ຺ໂຜຏາ ສູຣິຍວລ຺ລີ ຈ, ກາຬີຍາ ມຘຸຄນ຺ຘິຍາ;

ອໂສກາ ມຸທຍນ຺ຕີ ຈ, ວລ຺ລິໂຠ ຂຸທ຺ທປຸປ຺ຜິໂຍ.

໒໐໕໔.

‘‘ໂກຣຓ຺ຑກາ ອໂນຊາ ຈ, ປຸປ຺ຜິຕາ ນາຄມລ຺ລິກາ;

ຣຸກ຺ຂມາຣຸຍ຺ຫ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ຜຸລ຺ລາ ກິໍສຸກວລ຺ລິໂຍ.

໒໐໕໕.

‘‘ກເຏຣຸຫາ ຈ ວາສນ຺ຕີ, ຍູຖິກາ ມຘຸຄນ຺ຘິຍາ;

ນິລິຍາ ສຸມນາ ຠຓ຺ຑີ, ໂສຠຕິ ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣ.

໒໐໕໖.

‘‘ປາຏລີ ສມຸທ຺ທກປ຺ປາສີ, ກຓິກາຣາ ຈ ປຸປ຺ຜິຕາ;

ເຫມຊາລາວ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ຣຸຈິຣຄ຺ຄິ ສິຂູປມາ.

໒໐໕໗.

‘‘ຍານິ ຕານິ ຈ ປຸປ຺ຜານິ, ຖລຊານຸທການິ ຈ;

ສພ຺ພານິ ຕຕ຺ຖ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ເອວໍ ຣມ຺ໂມ ມໂຫທຘີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສາສໂປຕິ ສິທ຺ຘຕ຺ຖໂກ. ພຫຸໂກຕິ ພຫຸ. ນາທິໂຍ ຫຣິຕາຍຸໂຕຕິ ຫຣິເຕນ ອາຍຸໂຕ ນາທິໂຍ. ອິມາ ທ຺ເວປິ ລສຸຓຊາຕິໂຍ, ໂສປິ ລສຸໂຓ ຕຕ຺ຖ ພຫຸໂກຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອສີ ຕາລາວ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕີຕິ ອສີຕິ ເອວໍນາມກາ ຣຸກ຺ຂາ ສິນິທ຺ຘາຍ ຠູມິຍາ ຐິຕາ ຕາລາ ວິຍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ເຉຊ຺ຊາ ອິນ຺ທີວຣາ ພຫູຕິ ອຸທກປຣິຍນ຺ເຕ ພຫູ ສຸວຓ຺ຓອິນ຺ທີວຣາ ມຸຏ຺ຐິນາ ຉິນ຺ທິຕພ຺ພາ ຫຸຕ຺ວາ ຐິຕາ. ອປ຺ໂຜຏາຕິ ອປ຺ໂຜຏວລ຺ລິໂຍ. ວລ຺ລິໂຠ ຂຸທ຺ທປຸປ຺ຜິໂຍຕິ ວລ຺ລິໂຠ ຈ ຂຸທ຺ທປຸປ຺ຜິໂຍ ຈ. ນາຄມລ຺ລິກາຕິ ວລ຺ລິນາຄາ ຈ ມລ຺ລິກາ ຈ. ກິໍສຸກວລ຺ລິໂຍຕິ ສຸຄນ຺ຘປຕ຺ຕາ ວລ຺ລິຊາຕີ. ກເຏຣຸຫາ ຈ ວາສນ຺ຕີຕິ ອິເມ ຈ ທ຺ເວ ປຸປ຺ຜຄຈ຺ຉາ. ມຘຸຄນ຺ຘິຍາຕິ ມຘຸສມານຄນ຺ຘາ. ນິລິຍາ ສຸມນາ ຠຓ຺ຑີຕິ ນີລວລ຺ລິສຸມນາ ຈ ປກຕິສຸມນາ ຈ ຠຓ຺ຑີ ຈ. ປທຸມຸຕ຺ຕໂຣຕິ ເອວໍນາມໂກ ຣຸກ຺ໂຂ. ກຓິກາຣາຕິ ວລ຺ລິກຓິກາຣາ ຣຸກ຺ຂກຓິກາຣາ. ເຫມຊາລາວາຕິ ປສາຣິຕເຫມຊາລາ ວິຍ ທິສ຺ສນ຺ຕິ. ມໂຫທຘີຕິ ມຫໂຕ ອຸທກກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ອາຘາຣຠູໂຕ ມຸຈລິນ຺ທສໂຣຕິ.

໒໐໕໘.

‘‘ອຖສ຺ສາ ໂປກ຺ຂຣຓິຍາ, ພຫຸກາ ວາຣິໂຄຈຣາ;

ໂຣຫິຕາ ນຬປີ ສິງ຺ຄູ, ກຸມ຺ຠິລາ ມກຣາ ສຸສູ.

໒໐໕໙.

‘‘ມຘຸ ຈ ມຘຸລຏ຺ຐິ ຈ, ຕາລິສາ ຈ ປິຍງ຺ຄຸກາ;

ກຸຏນ຺ທຊາ ຠທ຺ທມຸຕ຺ຕາ, ເສຕປຸປ຺ຜາ ຈ ໂລລຸປາ.

໒໐໖໐.

‘‘ສຸຣຠີ ຈ ຣຸກ຺ຂາ ຕຄຣາ, ພຫຸກາ ຕຸງ຺ຄວຓ຺ຏກາ;

ປທ຺ຘກາ ນຣທາ ກຸຏ຺ຐາ, ຌາມກາ ຈ ຫເຣຓຸກາ.

໒໐໖໑.

‘‘ຫລິທ຺ທກາ ຄນ຺ຘສິລາ, ຫິຣິເວຣາ ຈ ຄຸຄ຺ຄຸລາ;

ວິເຠທິກາ ໂຈຣກາ ກຸຏ຺ຐາ, ກປ຺ປູຣາ ຈ ກລິງ຺ຄຸກາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຖສ຺ສາ ໂປກ຺ຂຣຓິຍາຕິ ອິຘ ໂປກ຺ຂຣຓິສທິສຕາຍ ສຣເມວ ໂປກ຺ຂຣຓີຕິ ວທຕິ. ໂຣຫິຕາຕິອາທີນິ ເຕສໍ ວາຣິໂຄຈຣານໍ ນາມານິ. ມຘຸ ຈາຕິ ນິມ຺ມກ຺ຂິກມຘຸ ຈ. ມຘຸລຏ຺ຐິ ຈາຕິ ລຏ຺ຐິມຘຸກຎ຺ຈ. ຕາລິສາ ຈາຕິອາທິກາ ສພ຺ພາ ຄນ຺ຘຊາຕິໂຍ.

໒໐໖໒.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ສີຫພ຺ຍຄ຺ຆາ ຈ, ປຸຣິສາລູ ຈ ຫຕ຺ຖິໂຍ;

ເອເຓຍ຺ຍາ ປສທາ ເຈວ, ໂຣຫິຈ຺ຈາ ສຣຠາ ມິຄາ.

໒໐໖໓.

‘‘ໂກຏ຺ຐສຸຓາ ສຸໂຓປິ ຈ, ຕຸລິຍາ ນຬສນ຺ນິຠາ;

ຈາມຣີ ຈລນີ ລງ຺ຆີ, ຌາປິຕາ ມກ຺ກຏາ ປິຈຸ.

໒໐໖໔.

‘‘ກກ຺ກຏາ ກຏມາຍາ ຈ, ອິກ຺ກາ ໂຄຓສິຣາ ພຫູ;

ຂຄ຺ຄາ ວຣາຫາ ນກຸລາ, ກາຬເກຕ຺ຖ ພຫູຕໂສ.

໒໐໖໕.

‘‘ມຫິໍສາ ໂສຓສິງ຺ຄາລາ, ປມ຺ປກາ ຈ ສມນ຺ຕໂຕ;

ອາກຸຈ຺ຉາ ປຈລາກາ ຈ, ຈິຕ຺ຣກາ ຈາປິ ທີປິໂຍ.

໒໐໖໖.

‘‘ເປລກາ ຈ ວິຆາສາທາ, ສີຫາ ໂຄຄຓິສາທກາ;

ອຏ຺ຐປາທາ ຈ ໂມຣາ ຈ, ຠສ຺ສຣາ ຈ ກຸກຸຕ຺ຖກາ.

໒໐໖໗.

‘‘ຈງ຺ໂກຣາ ກຸກ຺ກຸຏາ ນາຄາ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປກູຊິໂນ;

ພກາ ພລາກາ ນຊ຺ຊຸຫາ, ທິນ຺ທິຠາ ກຸຎ຺ຊວາຊິຕາ.

໒໐໖໘.

‘‘ພ຺ຍຄ຺ຆິນສາ ໂລຫປິຏ຺ຐາ, ປມ຺ປກາ ຊີວຊີວກາ;

ກປິຎ຺ຊຣາ ຕິຕ຺ຕິຣາໂຍ, ກຸລາ ຈ ປຏິກຸຕ຺ຖກາ.

໒໐໖໙.

‘‘ມນ຺ທາລກາ ເຈລເກຏຸ, ຠຓ຺ຑຸຕິຕ຺ຕິຣນາມກາ;

ເຈລາວກາ ປິງ຺ຄລາໂຍ, ໂຄຏກາ ອງ຺ຄເຫຕຸກາ.

໒໐໗໐.

‘‘ກຣວິຍາ ຈ ສຄ຺ຄາ ຈ, ອຸຫຸງ຺ກາຣາ ຈ ກຸກ຺ກຸຫາ;

ນານາທິຊຄຓາກິຓ຺ຓໍ, ນານາສຣນິກູຊິຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຣິສາລູຕິ ວຬວາມຸຂຍກ຺ຂິນິໂຍ. ໂຣຫິຈ຺ຈາ ສຣຠາ ມິຄາຕິ ໂຣຫິຕາ ເຈວ ສຣຠາ ມິຄາ ຈ. ໂກຏ຺ຐສຸກາຕິ ສິງ຺ຄາລສຸນຂາ. ‘‘ໂກຕ຺ຖຸສຸຓາ’’ຕິປິ ປາໂຐ. ສຸໂຓປິ ຈາຕິ ເອສາເປກາ ຂຸທ຺ທກມິຄຊາຕິ. ຕຸລິຍາຕິ ປກ຺ຂິພິຬາຣາ. ນຬສນ຺ນິຠາຕິ ນຬປຸປ຺ຜວຓ຺ຓາ ຣຸກ຺ຂສຸນຂາ. ຈາມຣີ ຈລນີ ລງ຺ຆີຕິ ຈາມຣີມິຄາ ຈ ຈລນີມິຄາ ຈ ລງ຺ຆີມິຄາ ຈ. ຌາປິຕາ ມກ຺ກຏາຕິ ທ຺ເວ ມກ຺ກຏຊາຕິໂຍວ. ປິຈູຕິ ສຣປຣິຍນ຺ເຕ ໂຄຈຣຄ຺ຄາຫີ ເອໂກ ມກ຺ກໂຏ. ກກ຺ກຏາ ກຏມາຍາ ຈາຕິ ທ຺ເວ ມຫາມິຄາ. ອິກ຺ກາຕິ ອຈ຺ຉາ. ໂຄຓສິຣາຕິ ອຣຎ຺ຎໂຄຓາ. ກາຬເກຕ຺ຖ ພຫູຕໂສຕິ ກາຬມິຄາ ນາເມຕ຺ຖ ພຫູຕໂສ. ໂສຓສິງ຺ຄາລາຕິ ຣຸກ຺ຂສຸນຂາ ຈ ສິງ຺ຄາລາ ຈ. ປມ຺ປກາຕິ ອສ຺ສມປທໍ ປຣິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຐິຕາ ມຫາເວຬຸປມ຺ປກາ. ອາກຸຈ຺ຉາຕິ ໂຄຘາ. ປຈລາກາ ຈາຕິ ຄຊກຸມ຺ຠມິຄາ. ຈິຕ຺ຣກາ ຈາປິ ທີປິໂຍຕິ ຈິຕ຺ຣກມິຄາ ຈ ທີປິມິຄາ ຈ.

ເປລກາ ຈາຕິ ສສາ. ວິຆາສາທາຕິ ເອເຕ ຄິຊ຺ຌາ ສກຸຓາ. ສີຫາຕິ ເກສຣສີຫາ. ໂຄຄຓິສາທກາຕິ ໂຄຄເຓ ຄເຫຕ຺ວາ ຂາທນສີລາ ທຸຏ຺ຐມິຄາ. ອຏ຺ຐປາທາຕິ ສຣຠາ ມິຄາ. ຠສ຺ສຣາຕິ ເສຕຫໍສາ. ກຸກຸຕ຺ຖກາຕິ ກຸກຸຕ຺ຖກສກຸຓາ. ຈງ຺ໂກຣາຕິ ຈງ຺ໂກຣສກຸຓາ. ກຸກ຺ກຸຏາຕິ ວນກຸກ຺ກຸຏາ. ທິນ຺ທິຠາ ກຸຎ຺ຊວາຊິຕາຕິ ອິເມ ຕໂຍປິ ສກຸຓາເຍວ. ພ຺ຍຄ຺ຆິນສາຕິ ເສນາ. ໂລຫປິຏ຺ຐາຕິ ໂລຫິຕວຓ຺ຓສກຸຓາ. ປມ຺ປກາຕິ ປມ຺ປຏກາ. ກປິຎ຺ຊຣາ ຕິຕ຺ຕິຣາໂຍຕິ ກປິຎ຺ຊຣາ ຈ ຕິຕ຺ຕິຣາ ຈ. ກຸລາ ຈ ປຏິກຸຕ຺ຖກາຕິ ອິເມປິ ທ຺ເວ ສກຸຓາ. ມນ຺ທາລກາ ເຈລເກຏູຕິ ມນ຺ທາລກາ ເຈວ ເຈລເກຏຸ ຈ. ຠຓ຺ຑຸຕິຕ຺ຕິຣນາມກາຕິ ຠຓ຺ຑູ ຈ ຕິຕ຺ຕິຣາ ຈ ນາມກາ ຈ. ເຈລາວກາ ປິງ຺ຄລາໂຍຕິ ທ຺ເວ ສກຸຓຊາຕິໂຍ ຈ, ຕຖາ ໂຄຏກາ ອງ຺ຄເຫຕຸກາ. ສຄ຺ຄາຕິ ຈາຕກສກຸຓາ. ອຸຫຸງ຺ກາຣາຕິ ອຸລູກາ.

໒໐໗໑.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ສກຸຓາ ສນ຺ຕິ, ນີລກາ ມຎ຺ຊຸຠາຓກາ;

ໂມທນ຺ຕິ ສຫ ຠຣິຍາຫິ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປກູຊິໂນ.

໒໐໗໒.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ສກຸຓາ ສນ຺ຕິ, ທິຊາ ມຎ຺ຊຸສ຺ສຣາ ສິຕາ;

ເສຕຈ຺ຉິກູຏາ ຠທ຺ຣກ຺ຂາ, ອຓ຺ຑຊາ ຈິຕ຺ຣເປຂຸຓາ.

໒໐໗໓.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ສກຸຓາ ສນ຺ຕິ, ທິຊາ ມຎ຺ຊຸສ຺ສຣາ ສິຕາ;

ສິຂຓ຺ຑີ ນີລຄີວາຫິ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປກູຊິໂນ.

໒໐໗໔.

‘‘ກຸກຸຕ຺ຖກາ ກຸຬີຣກາ, ໂກຏ຺ຐາ ໂປກ຺ຂຣສາຕກາ;

ກາລາເມຍ຺ຍາ ພລີຍກ຺ຂາ, ກທມ຺ພາ ສຸວສາຬິກາ.

໒໐໗໕.

‘‘ຫລິທ຺ທາ ໂລຫິຕາ ເສຕາ, ອເຖຕ຺ຖ ນລກາ ພຫູ;

ວາຣຓາ ຠິງ຺ຄຣາຊາ ຈ, ກທມ຺ພາ ສຸວໂກກິລາ.

໒໐໗໖.

‘‘ອຸກ຺ກຸສາ ກຸຣຣາ ຫໍສາ, ອາຏາ ປຣິວເທນ຺ຕິກາ;

ປາກຫໍສາ ອຕິພລາ, ນຊ຺ຊຸຫາ ຊີວຊີວກາ.

໒໐໗໗.

‘‘ປາເຣວຕາ ຣວິຫໍສາ, ຈກ຺ກວາກາ ນທີຈຣາ;

ວາຣຓາຠິຣຸທາ ຣມ຺ມາ, ອຸໂຠ ກາລູປກູຊິໂນ.

໒໐໗໘.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ສກຸຓາ ສນ຺ຕິ, ນານາວຓ຺ຓາ ພຫູ ທິຊາ;

ໂມທນ຺ຕິ ສຫ ຠຣິຍາຫິ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປກູຊິໂນ.

໒໐໗໙.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ສກຸຓາ ສນ຺ຕິ, ນານາວຓ຺ຓາ ພຫູ ທິຊາ;

ສພ຺ເພ ມຎ຺ຊູ ນິກູຊນ຺ຕິ, ມຸຈລິນ຺ທມຸຠໂຕ ສຣໍ.

໒໐໘໐.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ສກຸຓາ ສນ຺ຕິ, ກຣວິຍາ ນາມ ເຕ ທິຊາ;

ໂມທນ຺ຕິ ສຫ ຠຣິຍາຫິ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປກູຊິໂນ.

໒໐໘໑.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ສກຸຓາ ສນ຺ຕິ, ກຣວິຍາ ນາມ ເຕ ທິຊາ;

ສພ຺ເພ ມຎ຺ຊູ ນິກູຊນ຺ຕິ, ມຸຈລິນ຺ທມຸຠໂຕ ສຣໍ.

໒໐໘໒.

‘‘ເອເຓຍ຺ຍປສທາກິຓ຺ຓໍ, ນາຄສໍເສວິຕໍ ວນໍ;

ນານາລຕາຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນໍ, ກທລີມິຄເສວິຕໍ.

໒໐໘໓.

‘‘ອເຖຕ຺ຖ ສາສໂປ ພຫຸໂກ, ນີວາໂຣ ວຣໂກ ພຫຸ;

ສາລິ ອກຏ຺ຐປາໂກ ຈ, ອຸຈ຺ຉຸ ຕຕ຺ຖ ອນປ຺ປໂກ.

໒໐໘໔.

‘‘ອຍໍ ເອກປທີ ເອຕິ, ອຸຊຸໍ ຄຈ຺ຉຕິ ອສ຺ສມໍ;

ຂຸທໍ ປິປາສໍ ອຣຕິໍ, ຕຕ຺ຖ ປຕ຺ໂຕ ນ ວິນ຺ທຕິ;

ຍຕ຺ຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສຫ ປຸຕ຺ເຕຫິ ສມ຺ມຕິ.

໒໐໘໕.

‘‘ຘາເຣນ຺ໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ຓໍ, ອາສທຎ຺ຈ ມສໍ ຊຏໍ;

ຈມ຺ມວາສີ ຉມາ ເສຕິ, ຊາຕເວທໍ ນມສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນີລກາຕິ ຈິຕ຺ຣຣາຊິປຕ຺ຕາ. ມຎ຺ຊູສ຺ສຣາ ສິຕາຕິ ນິພທ຺ຘມຘຸຣສ຺ສຣາ. ເສຕຈ຺ຉິກູຏາ ຠທ຺ຣກ຺ຂາຕິ ອຸຠຍປສ຺ເສສຸ ເສເຕຫິ ອກ຺ຂິກູເຏຫິ ສມນ຺ນາຄຕາ ສຸນ຺ທຣກ຺ຂາ. ຈິຕ຺ຣເປຂຸຓາຕິ ວິຈິຕ຺ຣປຕ຺ຕາ. ກຸຬີຣກາຕິ ກກ຺ກຏກາ. ໂກຏ຺ຐາຕິອາທໂຍ ສກຸຓາວ. ວາຣຓາຕິ ຫຕ຺ຖິລິງ຺ຄສກຸຓາ. ກທມ຺ພາຕິ ມຫາກທມ຺ພາ ຄຫິຕາ. ສຸວໂກກິລາຕິ ໂກກິເລຫິ ສທ຺ຘິໍ ວິຈຣຓສຸວກາ ເຈວ ໂກກິລາ ຈ. ອຸກ຺ກຸສາຕິ ກາຬກຸຣຣາ. ກຸຣຣາຕິ ເສຕກຸຣຣາ. ຫໍສາຕິ ສກຸຓຫໍສາ. ອາຏາຕິ ທພ຺ພິສຓ຺ຐານມຸຂສກຸຓາ. ປຣິວເທນ຺ຕິກາຕິ ເອກາ ສກຸຓຊາຕິ. ວາຣຓາຠິຣຸທາ ຣມ຺ມາຕິ ຣມ຺ມາຠິຣຸທາ ວາຣຓາ. ອຸໂຠ ກາລູປກູຊິໂນຕິ ສາຍໍ ປາໂຕ ປພ຺ພຕປາທໍ ເອກນິນ຺ນາທໍ ກໂຣນ຺ຕາ ນິກູຊນ຺ຕິ. ເອເຓຍ຺ຍປສທາກິຓ຺ຓນ຺ຕິ ເອເຓຍ຺ຍມິເຄຫິ ຈ ປສທມິເຄຫິ ຈ ອາກິຓ຺ຓໍ. ຕຕ຺ຖ ປຕ຺ໂຕ ນ ວິນ຺ທຕີຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ອສ຺ສມປທໍ ປຕ຺ໂຕ ປຸຣິໂສ ຕຕ຺ຖ ອສ຺ສເມ ຉາຕກໍ ວາ ປານີຍປິປາສໍ ວາ ອຸກ຺ກຓ຺ຐິຕໍ ວາ ນ ປຏິລຠຕິ.

໒໐໘໖.

‘‘ອິທໍ ສຸຕ຺ວາ ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸ, ອິສິໍ ກຕ຺ວາ ປທກ຺ຂິຓໍ;

ອຸທຄ຺ຄຈິຕ຺ໂຕ ປກ຺ກາມິ, ຍຕ຺ຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອຫູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອຫູຕິ ຍສ຺ມິໍ ຐາເນ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອໂຫສິ, ຕໍ ຐານໍ ຄໂຕຕິ.

ມຫາວນວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ທາຣກປພ຺ພວຓ຺ຓນາ

ຊູຊໂກປິ ອຈ຺ຈຸຕຕາປເສນ ກຖິຕມຄ຺ເຄນ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຈຕຸຣສ຺ສໂປກ຺ຂຣຓິໍ ປຕ຺ວາ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຊ຺ຊ ອຕິສາຍນ຺ໂຫ, ອິທານິ ມທ຺ທີ ອຣຎ຺ຎໂຕ ອາຄມິສ຺ສຕິ. ມາຕຸຄາໂມ ຫິ ນາມ ທານສ຺ສ ອນ຺ຕຣາຍກໂຣ ໂຫຕິ, ສ຺ເວ ຕສ຺ສາ ອຣຎ຺ຎໍ ຄຕກາເລ ອສ຺ສມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ທາຣເກ ຍາຈິຕ຺ວາ ຕາຍ ອນາຄຕາຍ ເຕ ຄເຫຕ຺ວາ ປກ຺ກມິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ອຖສ຺ສ ອວິທູເຣ ເອກໍ ສານຸປພ຺ພຕໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ເອກສ຺ມິໍ ຜາສຸກຏ຺ຐາເນ ນິປຊ຺ຊິ. ຕໍ ປນ ຣຕ຺ຕິໍ ປຈ຺ຈູສກາເລ ມທ຺ທີ ສຸປິນໍ ອທ຺ທສ. ເອວຣູໂປ ສຸປິໂນ ອໂຫສິ – ເອໂກ ປຸຣິໂສ ກຓ຺ໂຫ ທ຺ເວ ກາສາຍານິ ປຣິທຫິຕ຺ວາ ທ຺ວີສຸ ກຓ຺ເຓສຸ ຣຕ຺ຕມາລໍ ປິຬນ຺ຘິຕ຺ວາ ອາວຸຘຫຕ຺ໂຖ ຕຊ຺ເຊນ຺ໂຕ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ມທ຺ທິໍ ຊຏາສຸ ຄເຫຕ຺ວາ ອາກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ຠູມິຍໍ ອຸຕ຺ຕານກໍ ປາເຕຕ຺ວາ ວິຣວນ຺ຕິຍາ ຕສ຺ສາ ທ຺ເວ ອກ຺ຂີນິ ອຸປ຺ປາເຏຕ຺ວາ ພາຫານິ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຸຣໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕໂລຫິຕພິນ຺ທຸໍ ຫທຍມໍສໍ ອາທາຍ ປກ຺ກາມີຕິ. ສາ ປພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ຠີຕຕສິຕາ ‘‘ປາປໂກ ສຸປິໂນ ເມ ທິຏ຺ໂຐ, ສຸປິນປາຐໂກ ປນ ເວສ຺ສນ຺ຕເຣນ ສທິໂສ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ນ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ປຓ຺ຓສາລທ຺ວາຣໍ ອາໂກເຏສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ໂກ ເອໂສ’’ຕິ ອາຫ. ‘‘ອຫໍ ເທວ, ມທ຺ທີ’’ຕິ. ‘‘ຠທ຺ເທ, ອມ຺ຫາກໍ ກຕິກວຕ຺ຕໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ກສ຺ມາ ອກາເລ ອາຄຕາສີ’’ຕິ. ‘‘ເທວ, ນາຫໍ ກິເລສວເສນ ອາຄຈ຺ຉາມິ, ອປິຈ ໂຂ ປນ ເມ ປາປໂກ ສຸປິໂນ ທິຏ຺ໂຐ’’ຕິ. ‘‘ເຕນ ຫິ ກເຖຫິ, ມທ຺ທີ’’ຕິ. ສາ ອຕ຺ຕນາ ທິຏ຺ຐນິຍາເມເນວ ກເຖສິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕປິ ສຸປິນໍ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ທານປາຣມີ ປູຣິສ຺ສຕິ, ສ຺ເວ ມໍ ຍາຈໂກ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕ ຍາຈິສ຺ສຕິ, ມທ຺ທິໍ ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ອຸຍ຺ໂຍເຊສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ມທ຺ທິ, ຕວ ທຸສ຺ສຍນທຸພ຺ໂຠຊເນຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ອາລຸຬິຕໍ ຠວິສ຺ສຕິ, ມາ ຠາຍີ’’ຕິ ສໍໂມເຫຕ຺ວາ ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ອຸຍ຺ໂຍເຊສິ. ສາ ວິຠາຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ສພ຺ພໍ ກຕ຺ຕພ຺ພກິຈ຺ຈໍ ກຕ຺ວາ ທ຺ເວ ປຸຕ຺ເຕ ອາລິງ຺ຄິຕ຺ວາ ສີເສ ຈຸມ຺ພິຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕາ, ອຊ຺ຊ ເມ ທຸສ຺ສຸປິໂນ ທິຏ຺ໂຐ, ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ຠເວຍ຺ຍາຖາ’’ຕິ ໂອວທິຕ຺ວາ ‘‘ເທວ, ຕຸມ຺ເຫ ທ຺ວີສຸ ກຸມາເຣສຸ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ໂຫຖາ’’ຕິ ມຫາສຕ຺ຕໍ ປຸຕ຺ເຕ ປຏິຈ຺ຉາເປຕ຺ວາ ປຈ຺ຉິຂຓິຕ຺ຕິອາທີນິ ອາທາຍ ອສ຺ສູນິ ປຸຎ຺ຉນ຺ຕີ ມູລຜລາຜລຕ຺ຖາຍ ວນໍ ປາວິສິ. ຕທາ ຊູຊໂກປິ ‘‘ອິທານິ ມທ຺ທີ ອຣຎ຺ຎໍ ຄຕາ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ສານຸປພ຺ພຕາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ເອກປທິກມຄ຺ເຄນ ອສ຺ສມາຠິມຸໂຂ ປາຍາສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕປິ ປຓ຺ຓສາລໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລທ຺ວາເຣ ປາສາຓຜລເກ ສຸວຓ຺ຓປຏິມາ ວິຍ ນິສິນ຺ໂນ ‘‘ອິທານິ ຍາຈໂກ ອາຄມິສ຺ສຕີ’’ຕິ ປິປາສິໂຕ ວິຍ ສຸຣາໂສຓ຺ໂຑ ຕສ຺ສາຄມນມຄ຺ຄໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕວ ນິສີທິ. ປຸຕ຺ຕາປິສ຺ສ ປາທມູເລ ກີຬນ຺ຕິ. ໂສ ມຄ຺ຄໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ສຕ຺ຕ ມາເສ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ທານຘຸຣໍ ອຸກ຺ຂິປນ຺ໂຕ ວິຍ ‘ເອຫິ, ຕ຺ວໍ ໂຠ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ ໂສມນສ຺ສຊາໂຕ ຊາລິກຸມາຣໍ ອາມນ຺ເຕນ຺ໂຕ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໒໐໘໗.

‘‘ອຸຏ຺ເຐຫິ ຊາລິ ປຕິຏ຺ຐ, ໂປຣາຓໍ ວິຍ ທິສ຺ສຕິ;

ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ວິຍ ປສ຺ສາມິ, ນນ຺ທິໂຍ ມາຠິກີຣເຣ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂປຣາຓໍ ວິຍ ທິສ຺ສຕີຕິ ປຸພ຺ເພ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄເຣ ນານາທິສາຫິ ຍາຈການໍ ອາຄມນໍ ວິຍ ອຊ຺ຊ ຍາຈການໍ ອາຄມນໍ ທິສ຺ສຕິ. ນນ຺ທິໂຍ ມາຠິກີຣເຣຕິ ເອຕສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ທິຏ຺ຐກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ມໍ ໂສມນສ຺ສານິ ອຠິກີຣນ຺ຕິ, ຆມ຺ມາຠິຕຕ຺ຕສ຺ສ ປຸຣິສສ຺ສ ສີເສ ສີຕູທກຆຏສຫສ຺ເສຫິ ອຠິເສຈນກາໂລ ວິຍ ຊາໂຕຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ກຸມາໂຣ ອາຫ –

໒໐໘໘.

‘‘ອຫມ຺ປິ ຕາຕ ປສ຺ສາມິ, ໂຍ ໂສ ພ຺ຣຫ຺ມາວ ທິສ຺ສຕິ;

ອທ຺ຘິໂກ ວິຍ ອາຍາຕິ, ອຕິຖີ ໂນ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ວຕ຺ວາ ຈ ປນ ກຸມາໂຣ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ອປຈິຕິໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອຸຏ຺ຐາຍາສນາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຣິກ຺ຂາຣຄ຺ຄຫຓໍ ອາປຸຈ຺ຉິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ‘‘ອຍໍ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ປຸຕ຺ໂຕ ຊາລິກຸມາໂຣ ນາມ ຠວິສ຺ສຕິ, ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາເຍວ ຜຣຸສວຈນໍ ກເຖສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ອເປຫິ ອເປຫີ’’ຕິ ອຈ຺ຉຣໍ ປຫຣິ. ກຸມາໂຣ ອປຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ອຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ອຕິຜຣຸໂສ, ກິໍ ນຸ ໂຂ’’ຕິ ຕສ຺ສ ສຣີຣໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ອຏ຺ຐາຣສ ປຸຣິສໂທເສ ປສ຺ສິ. ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓປິ ໂພຘິສຕ຺ຕໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໐໘໙.

‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ໂຠໂຕ ກຸສລໍ, ກຈ຺ຈິ ໂຠໂຕ ອນາມຍໍ;

ກຈ຺ຈິ ອຸຎ຺ເຉນ ຍາເປຖ, ກຈ຺ຈິ ມູລຜລາ ພຫູ.

໒໐໙໐.

‘‘ກຈ຺ຈິ ຑໍສາ ມກສາ ຈ, ອປ຺ປເມວ ສຣີສປາ;

ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ກຈ຺ຈິ ຫິໍສາ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ໂພຘິສຕ຺ໂຕປິ ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໐໙໑.

‘‘ກຸສລຎ຺ເຈວ ໂນ ພ຺ຣຫ຺ເມ, ອໂຖ ພ຺ຣຫ຺ເມ ອນາມຍໍ;

ອໂຖ ອຸຎ຺ເຉນ ຍາເປມ, ອໂຖ ມູລຜລາ ພຫູ.

໒໐໙໒.

‘‘ອໂຖ ຑໍສາ ມກສາ ຈ, ອປ຺ປເມວ ສຣີສວາ;

ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ຫິໍສາ ອມ຺ຫໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

໒໐໙໓.

‘‘ສຕ຺ຕ ໂນ ມາເສ ວສຕໍ, ອຣຎ຺ເຎ ຊີວໂສກິນໍ;

ອິມມ຺ປິ ປຐມໍ ປສ຺ສາມ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ເທວວຓ຺ຓິນໍ;

ອາທາຍ ເວຬຸວໍ ທຓ຺ຑໍ, ອຄ຺ຄິຫຸຕ຺ຕໍ ກມຓ຺ຑລຸໍ.

໒໐໙໔.

‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ເຕ ມຫາພ຺ຣຫ຺ເມ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;

ອນ຺ໂຕ ປວິສ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ປາເທ ປກ຺ຂາລຍສ຺ສຸ ເຕ.

໒໐໙໕.

‘‘ຕິຓ຺ຑຸການິ ປິຍາລານິ, ມຘຸເກ ກາສຸມາຣິໂຍ;

ຜລານິ ຂຸທ຺ທກປ຺ປານິ, ຠຸຎ຺ຊ ພ຺ຣຫ຺ເມ ວຣໍ ວຣໍ.

໒໐໙໖.

‘‘ອິທມ຺ປິ ປານີຍໍ ສີຕໍ, ອາຠຕໍ ຄິຣິຄພ຺ຠຣາ;

ຕໂຕ ປິວ ມຫາພ຺ຣຫ຺ເມ, ສເຈ ຕ຺ວໍ ອຠິກງ຺ຂສີ’’ຕິ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ອຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ນ ອກາຣເຓນ ອິມໍ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎໍ ອາຄໂຕ, ອາຄມນກາຣຓໍ ປປຎ຺ຈໍ ອກຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉິສ຺ສາມິ ນ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໒໐໙໗.

‘‘ອຖ ຕ຺ວໍ ເກນ ວຓ຺ເຓນ, ເກນ ວາ ປນ ເຫຕຸນາ;

ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎໍ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວຓ຺ເຓນາຕິ ກາຣເຓນ. ເຫຕຸນາຕິ ປຈ຺ຈເຍນ.

ຊູຊໂກ ອາຫ –

໒໐໙໘.

‘‘ຍຖາ ວາຣິວໂຫ ປູໂຣ, ສພ຺ພກາລໍ ນ ຂີຍຕິ;

ເອວໍ ຕໍ ຍາຈິຕາຄຈ຺ຉິໍ, ປຸຕ຺ເຕ ເມ ເທຫິ ຍາຈິໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວາຣິວໂຫຕິ ປຎ຺ຈສຸ ມຫານທີສຸ ອຸທກວາໂຫ. ນ ຂີຍຕີຕິ ປິປາສິເຕຫິ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຫຕ຺ເຖຫິປິ ຠາຊເນຫິປິ ອຸສ຺ສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ ປິວິຍມາໂນ ນ ຂີຍຕິ. ເອວໍ ຕໍ ຍາຈິຕາຄຈ຺ຉິນ຺ຕິ ຕ຺ວມ຺ປິ ສທ຺ຘາຍ ປູຣິຕຕ຺ຕາ ເອວຣູໂປເຍວາຕິ ມຎ຺ຎມາໂນ ອຫໍ ຕໍ ຍາຈິຕຸໍ ອາຄຈ຺ຉິໍ. ປຸຕ຺ເຕ ເມ ເທຫິ ຍາຈິໂຕຕິ ມຍາ ຍາຈິໂຕ ຕວ ປຸຕ຺ເຕ ມຍ຺ຫໍ ທາສຕ຺ຖາຍ ເທຫີຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ໂສມນສ຺ສຊາໂຕ ປສາຣິຕຫຕ຺ເຖ ສຫສ຺ສຕ຺ຖວິກໍ ຐເປນ຺ໂຕ ວິຍ ປພ຺ພຕປາທໍ ອຸນ຺ນາເທນ຺ໂຕ ອິມາ ຄາຖາ ອາຫ –

໒໐໙໙.

‘‘ທທາມິ ນ ວິກມ຺ປາມິ, ອິສ຺ສໂຣ ນຍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ປາໂຕ ຄຕາ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ສາຍໍ ອຸຎ຺ຉາໂຕ ເອຫິຕິ.

໒໑໐໐.

‘‘ເອກຣຕ຺ຕິໍ ວສິຕ຺ວານ, ປາໂຕ ຄຈ຺ຉສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ຕສ຺ສາ ນ຺ຫາເຕ ອຸປຆາເຕ, ອຖ ເນ ມາລຘາຣິເນ.

໒໑໐໑.

‘‘ເອກຣຕ຺ຕິໍ ວສິຕ຺ວານ, ປາໂຕ ຄຈ຺ຉສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ນານາປຸປ຺ເຜຫິ ສຎ຺ຉນ຺ເນ, ນານາຄນ຺ເຘຫິ ຠູສິເຕ;

ນານາມູລຜລາກິຓ຺ເຓ, ຄຈ຺ຉ ສ຺ວາທາຍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິສ຺ສໂຣຕິ ຕ຺ວໍ ມມ ປຸຕ຺ຕານໍ ອິສ຺ສໂຣ ສາມິໂກ ຫຸຕ຺ວາ ເອເຕ ນຍ, ອປິຈ ໂຂ ປເນກໍ ກາຣຓໍ ອຕ຺ຖິ. ເອເຕສໍ ມາຕາ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ຜລາຜລຕ຺ຖາຍ ປາໂຕ ຄຕາ ສາຍໍ ອຣຎ຺ຎໂຕ ອາຄມິສ຺ສຕິ, ຕາຍ ອານີຕານິ ມຘຸຣຜລາຜລານິ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ອິເຘວ ຐາເນ ອຊ຺ເຊກຣຕ຺ຕິໍ ວສິຕ຺ວາ ປາໂຕວ ທາຣເກ ຄເຫຕ຺ວາ ຄມິສ຺ສສິ. ຕສ຺ສາ ນ຺ຫາເຕຕິ ຕາຍ ນ຺ຫາປິເຕ. ອຸປຆາເຕຕິ ສີສມ຺ຫິ ອຸປສິງ຺ຆິເຕ. ອຖ ເນ ມາລຘາຣິເນຕິ ອຖ ເນ ວິຈິຕ຺ຣາຍ ມາລາຍ ອລງ຺ກເຕ ຕໍ ມາລໍ ວຫມາເນ. ປາຬິໂປຕ຺ຖເກສຸ ປນ ‘‘ອຖ ເນ ມາລຘາຣິໂນ’’ຕິ ລິຂິຕໍ, ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ ນ ວິຈາຣິໂຕ. ນານາມູລຜລາກິຓ຺ເຓຕິ ມຄ຺ເຄ ປາເຖຍ຺ຍຕ຺ຖາຍ ທິນ຺ເນຫິ ນານາມູລຜລາຜເລຫິ ອາກິຓ຺ເຓ.

ຊູຊໂກ ອາຫ –

໒໑໐໒.

‘‘ນ ວາສມຠິໂຣຈາມິ, ຄມນໍ ມຍ຺ຫ ຣຸຈ຺ຈຕິ;

ອນ຺ຕຣາໂຍປິ ເມ ອສ຺ສ, ຄຈ຺ຉຎ຺ເຎວ ຣເຖສຠ.

໒໑໐໓.

‘‘ນ ເຫຕາ ຍາຈໂຍຄີ ນໍ, ອນ຺ຕຣາຍສ຺ສ ກາຣິຍາ;

ອິຕ຺ຖິໂຍ ມນ຺ຕໍ ຊານນ຺ຕິ, ສພ຺ພໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ ວາມໂຕ.

໒໑໐໔.

‘‘ສທ຺ຘາຍ ທານໍ ທທໂຕ, ມາສໍ ອທກ຺ຂິ ມາຕຣໍ;

ອນ຺ຕຣາຍມ຺ປິ ສາ ກຍິຣາ, ຄຈ຺ຉຎ຺ເຎວ ຣເຖສຠ.

໒໑໐໕.

‘‘ອາມນ຺ຕຍສ຺ສຸ ເຕ ປຸຕ຺ເຕ, ມາ ເຕ ມາຕຣມທ຺ທສຸໍ;

ສທ຺ຘາຍ ທານໍ ທທໂຕ, ເອວໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປວຑ຺ຒຕິ.

໒໑໐໖.

‘‘ອາມນ຺ຕຍສ຺ສຸ ເຕ ປຸຕ຺ເຕ, ມາ ເຕ ມາຕຣມທ຺ທສຸໍ;

ມາທິສສ຺ສ ຘນໍ ທຕ຺ວາ, ຣາຊ ສຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ເຫຕາ ຍາຈໂຍຄີ ນນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ນນ຺ຕິ ນິປາຕມຕ຺ຕໍ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ມຫາຣາຊ, ເອຕາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ຈ ນາມ ນ ຫິ ຍາຈໂຍຄີ, ນ ຍາຈນາຍ ອນຸຈ຺ຉວິກາ ໂຫນ຺ຕິ, ເກວລໍ ອນ຺ຕຣາຍສ຺ສ ກາຣິຍາ ທາຍການໍ ປຸຎ຺ຎນ຺ຕຣາຍໍ, ຍາຈການຎ຺ຈ ລາຠນ຺ຕຣາຍໍ ກໂຣນ຺ຕີຕິ. ອິຕ຺ຖິໂຍ ມນ຺ຕນ຺ຕິ ອິຕ຺ຖີ ມາຍໍ ນາມ ຊານນ຺ຕິ. ວາມໂຕຕິ ສພ຺ພໍ ວາມໂຕ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ນ ທກ຺ຂິຓໂຕ. ສທ຺ຘາຍ ທານໍ ທທໂຕຕິ ກມ຺ມຎ຺ຈ ຜລຎ຺ຈ ສທ຺ທຫິຕ຺ວາ ທານໍ ທທໂຕ. ມາສນ຺ຕິ ມາ ເອເຕສໍ ມາຕຣໍ ອທກ຺ຂິ. ກຍິຣາຕິ ກເຣຍ຺ຍ. ອາມນ຺ຕຍສ຺ສູຕິ ຊານາເປຫິ, ມຍາ ສທ຺ຘິໍ ເປເສຫີຕິ ວທຕິ. ທທໂຕຕິ ທທນ຺ຕສ຺ສ.

ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອາຫ –

໒໑໐໗.

‘‘ສເຈ ຕ຺ວໍ ນິຈ຺ຉເສ ທຏ຺ຐຸໍ, ມມ ຠຣິຍໍ ປຕິພ຺ພຕໍ;

ອຍ຺ຍກສ຺ສປິ ທສ຺ເສຫິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ.

໒໑໐໘.

‘‘ອິເມ ກຸມາເຣ ທິສ຺ວານ, ມຎ຺ຊຸເກ ປິຍຠາຓິເນ;

ປຕີໂຕ ສຸມໂນ ວິຕ຺ໂຕ, ພຫຸໍ ທສ຺ສຕິ ເຕ ຘນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຍ຺ຍກສ຺ສາຕິ ມຍ຺ຫໍ ປິຕຸໂນ ສຎ຺ຊຍມຫາຣາຊສ຺ສ ທ຺ວິນ຺ນໍ ກຸມາຣານໍ ອຍ຺ຍກສ຺ສ. ທສ຺ສຕິ ເຕ ຘນນ຺ຕິ ໂສ ຣາຊາ ຕຸຍ຺ຫໍ ພຫຸໍ ຘນໍ ທສ຺ສຕິ.

ຊູຊໂກ ອາຫ –

໒໑໐໙.

‘‘ອຈ຺ເຉທນສ຺ສ ຠາຍາມິ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ສຸໂຓຫິ ເມ;

ຣາຊທຓ຺ຑາຍ ມໍ ທຊ຺ຊາ, ວິກ຺ກິເຓຍ຺ຍ ຫເນຍ຺ຍ ວາ;

ຊິໂນ ຘນຎ຺ຈ ທາເສ ຈ, ຄາຣຍ຺ຫສ຺ສ ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸຍາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຈ຺ເຉທນສ຺ສາຕິ ອຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຄຫຓສ຺ສ ຠາຍາມິ. ຣາຊທຓ຺ຑາຍ ມໍ ທຊ຺ຊາຕິ ‘‘ອຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ທາຣກໂຈໂຣ, ທຓ຺ຑມສ຺ສ ເທຖາ’’ຕິ ເອວໍ ທຓ຺ຑຕ຺ຖາຍ ມໍ ອມຈ຺ຈານໍ ທເທຍ຺ຍ. ຄາຣຍ຺ຫສ຺ສ ພ຺ຣຫ຺ມພນ຺ຘຸຍາຕິ ເກວລໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາວ ຄຣຫິຕພ຺ໂພ ຠວິສ຺ສາມີຕິ.

ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອາຫ –

໒໑໑໐.

‘‘ອິເມ ກຸມາເຣ ທິສ຺ວານ, ມຎ຺ຊຸເກ ປິຍຠາຓິເນ;

ຘມ຺ເມ ຐິໂຕ ມຫາຣາຊາ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ;

ລທ຺ຘາ ປີຕິໂສມນສ຺ສໍ, ພຫຸໍ ທສ຺ສຕິ ເຕ ຘນ’’ນ຺ຕິ.

ຊູຊໂກ ອາຫ –

໒໑໑໑.

‘‘ນາຫໍ ຕມ຺ປິ ກຣິສ຺ສາມິ, ຍໍ ມໍ ຕ຺ວໍ ອນຸສາສສິ;

ທາຣເກວ ອຫໍ ເນສ຺ສໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓ຺ຍາ ປຣິຈາຣເກ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທາຣເກວາຕິ ອລໍ ມຍ຺ຫໍ ອຎ຺ເຎນ ຘເນນ, ອຫໍ ອິເມ ທາຣເກວ ອຕ຺ຕໂນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຣິຈາຣເກ ເນສ຺ສາມີຕິ.

ຕໍ ຕສ຺ສ ຜຣຸສວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ທາຣກາ ຠີຕາ ປລາຍິຕ຺ວາ ປິຏ຺ຐິປຓ຺ຓສາລໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໂຕປິ ປລາຍິຕ຺ວາ ຄຸມ຺ພຄຫເນ ນິລີຍິຕ຺ວາ ຕຕ຺ຣາປິ ຊູຊເກນາຄນ຺ຕ຺ວາ ຄຫິຕາ ວິຍ ອຕ຺ຕານໍ ສມ຺ປສ຺ສມານາ ກມ຺ປນ຺ຕາ ກຕ຺ຖຈິ ຐາຕຸໍ ອສມຕ຺ຖາ ອິໂຕ ຈິໂຕ ຈ ຘາວິຕ຺ວາ ຈຕຸຣສ຺ສໂປກ຺ຂຣຓິຕີຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທຬ຺ຫໍ ວາກຈີຣໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ອຸທກໍ ໂອຣຸຍ຺ຫ ໂປກ຺ຂຣປຕ຺ຕໍ ສີເສ ຐເປຕ຺ວາ ອຸທເກນ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນາ ຫຸຕ຺ວາ ອຏ຺ຐໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໑໑໒.

‘‘ຕໂຕ ກຸມາຣາ ພ຺ຍຖິຕາ, ສຸຕ຺ວາ ລຸທ຺ທສ຺ສ ຠາສິຕໍ;

ເຕນ ເຕນ ປຘາວິໍສຸ, ຊາລີ ກຓ຺ຫາຊິນາ ຈຸໂຠ’’ຕິ.

ຊູຊໂກປິ ກຸມາເຣ ອທິສ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕໍ ອປສາເທສິ ‘‘ໂຠ ເວສ຺ສນ຺ຕຣ, ອິທາເນວ ຕ຺ວໍ ມຍ຺ຫໍ ທາຣເກ ທຕ຺ວາ ມຍາ ‘ນາຫໍ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣໍ ຄມິສ຺ສາມິ, ທາຣເກ ມມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓິຍາ ປຣິຈາຣເກ ເນສ຺ສາມີ’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ອິງ຺ຆິຕສຎ຺ຎໍ ທຕ຺ວາ ປຸຕ຺ເຕ ປລາເປຕ຺ວາ ອຊານນ຺ໂຕ ວິຍ ນິສິນ຺ໂນ, ນຕ຺ຖິ ມຎ຺ເຎ ໂລກສ຺ມິໍ ຕຍາ ສທິໂສ ມຸສາວາທີ’’ຕິ. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ປກມ຺ປິຕຈິຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ທາຣກາ ປລາຕາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ໂຠ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ມາ ຈິນ຺ຕຍິ, ອາເນສ຺ສາມິ ເຕ ກຸມາເຣ’’ຕິ ອຸຏ຺ຐາຍ ປິຏ຺ຐິປຓ຺ຓສາລໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ເຕສໍ ວນຄຫນໍ ປວິຏ຺ຐຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ປທວລຎ຺ຊານຸສາເຣນ ໂປກ຺ຂຣຓິຕີຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸທເກ ໂອຕິຓ຺ຓປທໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ກຸມາຣາ ອຸທກໍ ໂອຣຸຍ຺ຫ ຐິຕາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ, ຊາລີ’’ຕິ ປກ຺ໂກສນ຺ໂຕ ອິມໍ ຄາຖາທ຺ວຍມາຫ –

໒໑໑໓.

‘‘ເອຫິ ຕາຕ ປິຍປຸຕ຺ຕ, ປູເຣຖ ມມ ປາຣມິໍ;

ຫທຍໍ ເມຠິສິຎ຺ເຈຖ, ກໂຣຖ ວຈນໍ ມມ.

໒໑໑໔.

‘‘ຍານາ ນາວາ ຈ ເມ ໂຫຖ, ອຈລາ ຠວສາຄເຣ;

ຊາຕິປາຣໍ ຕຣິສ຺ສາມິ, ສນ຺ຕາເຣສ຺ສໍ ສເທວກ’’ນ຺ຕິ.

ກຸມາໂຣ ປິຕຸ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມໍ ຍຖາຣຸຈິ ກໂຣຕຸ, ປິຕຣາ ສທ຺ຘິໍ ທ຺ເວ ກຖາ ນ ກເຖສ຺ສາມີ’’ຕິ ສີສໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ໂປກ຺ຂຣປຕ຺ຕານິ ວິຍູຫິຕ຺ວາ ອຸທກາ ອຸຕ຺ຕຣິຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ທກ຺ຂິຓປາເທ ນິປຕິຕ຺ວາ ໂຄປ຺ຜກສນ຺ຘິໍ ທຬ຺ຫໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປໂຣທິ. ອຖ ນໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ ‘‘ຕາຕ, ຠຄິນີ ເຕ ກຸຫິ’’ນ຺ຕິ. ‘‘ຕາຕ, ອິເມ ສຕ຺ຕາ ນາມ ຠເຍ ອຸປ຺ປນ຺ເນ ອຕ຺ຕານເມວ ຣກ຺ຂນ຺ຕີ’’ຕິ. ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ປຸຕ຺ເຕຫິ ເມ ກຕິກາ ກຕາ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ‘‘ເອຫິ ອມ຺ມ ກຓ຺ເຫ’’ຕິ ປກ຺ໂກສນ຺ໂຕ ຄາຖາທ຺ວຍມາຫ –

໒໑໑໕.

‘‘ເອຫິ ອມ຺ມ ປິຍຘີຕິ, ປູເຣຖ ມມ ປາຣມິໍ;

ຫທຍໍ ເມຠິສິຎ຺ເຈຖ, ກໂຣຖ ວຈນໍ ມມ.

໒໑໑໖.

‘‘ຍານາ ນາວາ ຈ ເມ ໂຫຖ, ອຈລາ ຠວສາຄເຣ;

ຊາຕິປາຣໍ ຕຣິສ຺ສາມິ, ອຸທ຺ຘຣິສ຺ສໍ ສເທວກ’’ນ຺ຕິ.

ສາປິ ‘‘ປິຕຣາ ສທ຺ຘິໍ ທ຺ເວ ກຖາ ນ ກເຖສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕເຖວ ອຸທກາ ອຸຕ຺ຕຣິຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ວາມປາເທ ນິປຕິຕ຺ວາ ໂຄປ຺ຜກສນ຺ຘິໍ ທຬ຺ຫໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປໂຣທິ. ເຕສໍ ອສ຺ສູນິ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ຜຸລ຺ລປທຸມວຓ຺ເຓ ປາທປິຏ຺ເຐ ປຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ອສ຺ສູນິ ເຕສໍ ສຸວຓ຺ຓຜລກສທິສາຍ ປິຏ຺ຐິຍາ ປຕນ຺ຕິ. ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ກຸມາເຣ ອຸຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ອສ຺ສາເສຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ, ຊາລິ ກິໍ ຕ຺ວໍ ມມ ທານວິຕ຺ຕກຠາວໍ ນ ຊານາສິ, ອຊ຺ຌາສຍໍ ເມ, ຕາຕ, ມຕ຺ຖກໍ ປາເປຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ໂຄເຓ ອຄ຺ຆາເປນ຺ໂຕ ວິຍ ຕຕ຺ເຖວ ຐິໂຕ ກຸມາເຣ ອຄ຺ຆາເປສິ. ໂສ ກິຣ ປຸຕ຺ຕໍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ອາຫ ‘‘ຕາຕ, ຊາລິ ຕ຺ວໍ ຠຸຊິສ຺ໂສ ໂຫຕຸກາໂມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ນິກ຺ຂສຫສ຺ສໍ ທຕ຺ວາ ຠຸຊິສ຺ໂສ ຠເວຍ຺ຍາສິ, ຠຄິນີ ໂຂ ປນ ເຕ ອຸຕ຺ຕມຣູປຘຣາ, ໂກຈິ ນີຈຊາຕິໂກ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ກິຎ຺ຈິເທວ ຘນໍ ທຕ຺ວາ ຕວ ຠຄິນິໍ ຠຸຊິສ຺ສໍ ກຕ຺ວາ ຊາຕິສມ຺ເຠທໍ ກເຣຍ຺ຍ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣຣຎ຺ຎາ ສພ຺ພສຕທາຍໂກ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ຠຄິນີ ເຕ ຠຸຊິສ຺ສາ ໂຫຕຸກາມາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ທາສສຕໍ ທາສີສຕໍ ຫຕ຺ຖິສຕໍ ອສ຺ສສຕໍ ອຸສຠສຕໍ ນິກ຺ຂສຕນ຺ຕິ ເອວໍ ສພ຺ພສຕານິ ທຕ຺ວາ ຠຸຊິສ຺ສາ ໂຫຕູ’’ຕິ ເອວໍ ກຸມາເຣ ອຄ຺ຆາເປຕ຺ວາ ສມສ຺ສາເສຕ຺ວາ ອສ຺ສມປທໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ກມຓ຺ຑລຸນາ ອຸທກໍ ຄເຫຕ຺ວາ ‘‘ເອຫິ ວຕ, ໂຠ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕູຕິ ປຕ຺ຖນໍ ກຕ຺ວາ ອຸທກໍ ປາເຕຕ຺ວາ ‘‘ອມ຺ໂຠ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ປຸຕ຺ເຕຫິ ເມ ສຕຄຸເຓນ ສຫສ຺ສຄຸເຓນ ສຕສຫສ຺ສຄຸເຓນ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓເມວ ປິຍຕຣ’’ນ຺ຕິ ປຖວິໍ ອຸນ຺ນາເທນ຺ໂຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປິຍປຸຕ຺ຕທານໍ ອທາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໑໑໗.

‘‘ຕໂຕ ກຸມາເຣ ອາທາຍ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ;

ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອທາ ທານໍ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ.

໒໑໑໘.

‘‘ຕໂຕ ກຸມາເຣ ອາທາຍ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ;

ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອທາ ວິຕ຺ໂຕ, ປຸຕ຺ຕເກ ທານມຸຕ຺ຕມໍ.

໒໑໑໙.

‘‘ຕທາສິ ຍໍ ຠິໍສນກໍ, ຕທາສິ ໂລມຫໍສນໍ;

ຍໍ ກຸມາເຣ ປທິນ຺ນມ຺ຫິ, ເມທນີ ສມ຺ປກມ຺ປຖ.

໒໑໒໐.

‘‘ຕທາສິ ຍໍ ຠິໍສນກໍ, ຕທາສິ ໂລມຫໍສນໍ;

ຍໍ ປຎ຺ຊລິກໂຕ ຣາຊາ, ກຸມາເຣ ສຸຂວຈ຺ຉິເຕ;

ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອທາ ທານໍ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວິຕ຺ໂຕຕິ ປີຕິໂສມນສ຺ສຊາໂຕ ຫຸຕ຺ວາ. ຕທາສິ ຍໍ ຠິໍສນກນ຺ຕິ ຕທາ ທານເຕເຊນ ອຸນ຺ນທນ຺ຕີ ມຫາປຖວີ ຈຕຸນຫຸຕາຘິກທ຺ວິໂຍຊນສຕສຫສ຺ສພຫລາ ມຕ຺ຕວາຣໂຓ ວິຍ ຄຊ຺ຊມານາ ກມ຺ປິ, ສາຄໂຣ ສງ຺ຂຸຠິ. ສິເນຣຸປພ຺ພຕຣາຊາ ສຸເສທິຕເວຕ຺ຕງ຺ກຸໂຣ ວິຍ ໂອນມິຕ຺ວາ ວງ຺ກປພ຺ພຕາຠິມຸໂຂ ອຏ຺ຐາສິ. ສກ຺ໂກ ເທວຣາຊາ ອປ຺ໂຜເຏສິ, ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາ ສາຘຸກາຣມທາສິ. ຍາວ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກາ ເອກໂກລາຫລໍ ອໂຫສິ. ປຖວິສທ຺ເທນ ເທໂວ ຄຊ຺ຊນ຺ໂຕ ຂຓິກວສ຺ສໍ ວສ຺ສິ, ອກາລວິຊ຺ຊຸລຕາ ນິຈ຺ຉຣິໍສຸ. ຫິມວນ຺ຕວາສິໂນ ສີຫາທໂຍ ສກລຫິມວນ຺ຕໍ ເອກນິນ຺ນາທໍ ກຣິໍສູຕິ ເອວຣູປໍ ຠິໍສນກໍ ອໂຫສິ. ປາຬິຍໍ ປນ ‘‘ເມທນີ ສມ຺ປກມ຺ປຖາ’’ຕິ ເອຕ຺ຕກເມວ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍນ຺ຕິ ຍທາ. ສຸຂວຈ຺ຉິເຕຕິ ສຸຂວສິເຕ ສຸຂສໍວຑ຺ຒິເຕ. ອທາ ທານນ຺ຕິ ອມ຺ໂຠ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ປຸຕ຺ເຕຫິ ເມ ສຕຄຸເຓນ ສຫສ຺ສຄຸເຓນ ສຕສຫສ຺ສຄຸເຓນ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓເມວ ປິຍຕຣນ຺ຕິ ຕສ຺ສຕ຺ຖາຍ ອທາສິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ທານໍ ທຕ຺ວາ ‘‘ສຸທິນ຺ນໍ ວຕ ເມ ທານ’’ນ຺ຕິ ປີຕິໍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ກຸມາເຣ ໂອໂລເກນ຺ໂຕວ ອຏ຺ຐາສິ. ຊູຊໂກປິ ວນຄຸມ຺ພໍ ປວິສິຕ຺ວາ ວລ຺ລິໍ ທນ຺ເຕຫິ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອາທາຍ ກຸມາຣສ຺ສ ທກ຺ຂິຓຫຕ຺ຖໍ ກຸມາຣິກາຍ ວາມຫຕ຺ເຖນ ສທ຺ຘິໍ ເອກໂຕ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ຕເມວ ວລ຺ລິໂກຏິໍ ຄເຫຕ຺ວາ ໂປຖຍມາໂນ ປາຍາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໑໒໑.

‘‘ຕໂຕ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ລຸທ຺ໂທ, ລຕໍ ທນ຺ເຕຫິ ຉິນ຺ທິຍ;

ລຕາຍ ຫຕ຺ເຖ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ, ລຕາຍ ອນຸມຊ຺ຊຖ.

໒໑໒໒.

‘‘ຕໂຕ ໂສ ຣຊ຺ຊຸມາທາຍ, ທຓ຺ຑຎ຺ຈາທາຍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ອາໂກຏຍນ຺ໂຕ ເຕ ເນຕິ, ສິວິຣາຊສ຺ສ ເປກ຺ຂໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສິວິຣາຊສ຺ສາຕິ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ.

ເຕສໍ ປຫຏປຫຏຏ຺ຐາເນ ຉວິ ຉິຊ຺ຊຕິ, ໂລຫິຕໍ ປຄ຺ຆຣຕິ. ປຫຣຓກາເລ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ປິຏ຺ຐິໍ ທທນ຺ຕິ. ອເຖກສ຺ມິໍ ວິສມຏ຺ຐາເນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ປກ຺ຂລິຕ຺ວາ ປຕິ. ກຸມາຣານໍ ມຸທຸຫຕ຺ເຖຫິ ພທ຺ຘວລ຺ລິ ຄຬິຕ຺ວາ ຄຕາ. ເຕ ໂຣທມານາ ປລາຍິຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ອາຄມໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໑໒໓.

‘‘ຕໂຕ ກຸມາຣາ ປກ຺ກາມຸໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປມຸຎ຺ຈິຍ;

ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ, ປິຕຣໍ ໂສ ອຸທິກ຺ຂຕິ.

໒໑໒໔.

‘‘ເວຘມສ຺ສຕ຺ຖປຕ຺ຕໍວ, ປິຕຸ ປາທານິ ວນ຺ທຕິ;

ປິຕຸ ປາທານິ ວນ຺ທິຕ຺ວາ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.

໒໑໒໕.

‘‘ອມ຺ມາ ຈ ຕາຕ ນິກ຺ຂນ຺ຕາ, ຕ຺ວຎ຺ຈ ໂນ ຕາຕ ທສ຺ສສິ;

ຍາວ ອມ຺ມມ຺ປິ ປສ຺ເສມຸ, ອຖ ໂນ ຕາຕ ທສ຺ສສິ.

໒໑໒໖.

‘‘ອມ຺ມາ ຈ ຕາຕ ນິກ຺ຂນ຺ຕາ, ຕ຺ວຎ຺ຈ ໂນ ຕາຕ ທສ຺ສສິ;

ມາ ໂນ ຕ຺ວໍ ຕາຕ ອທທາ, ຍາວ ອມ຺ມາປິ ເອຕຸ ໂນ;

ຕທາຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ກາມໍ, ວິກ຺ກິຓາຕຸ ຫນາຕຸ ວາ.

໒໑໒໗.

‘‘ພລງ຺ກປາໂທ ອນ຺ຘນໂຂ, ອໂຖ ໂອວທ຺ຘປິຓ຺ຑິໂກ;

ທີຆຸຕ຺ຕໂຣຏ຺ໂຐ ຈປໂລ, ກຬາໂຣ ຠຄ຺ຄນາສໂກ.

໒໑໒໘.

‘‘ກຸມ຺ໂຠທໂຣ ຠຄ຺ຄປິຏ຺ຐິ, ອໂຖ ວິສມຈກ຺ຂຸໂກ;

ໂລຫມສ຺ສຸ ຫຣິຕເກໂສ, ວລີນໍ ຕິລກາຫໂຕ.

໒໑໒໙.

‘‘ປິງ຺ຄໂລ ຈ ວິນໂຕ ຈ, ວິກໂຏ ຈ ພ຺ຣຫາ ຂໂຣ;

ອຊິນານິ ຈ ສນ຺ນທ຺ໂຘ, ອມນຸສ຺ໂສ ຠຍານໂກ.

໒໑໓໐.

‘‘ມນຸສ຺ໂສ ອຸທາຫຸ ຍກ຺ໂຂ, ມໍສໂລຫິຕໂຠຊໂນ;

ຄາມາ ອຣຎ຺ຎມາຄມ຺ມ, ຘນໍ ຕໍ ຕາຕ ຍາຈຕິ.

໒໑໓໑.

‘‘ນີຍມາເນ ປິສາເຈນ, ກິໍ ນຸ ຕາຕ ອຸທິກ຺ຂສິ;

ອສ຺ມາ ນູນ ເຕ ຫທຍໍ, ອາຍສໍ ທຬ຺ຫພນ຺ຘນໍ.

໒໑໓໒.

‘‘ໂຍ ໂນ ພທ຺ເຘ ນ ຊານາສິ, ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ຘເນສິນາ;

ອຈ຺ຈາຍິເກນ ລຸທ຺ເທນ, ໂຍ ໂນ ຄາໂວວ ສຸມ຺ຠຕິ.

໒໑໓໓.

‘‘ອິເຘວ ອຈ຺ຉຕໍ ກຓ຺ຫາ, ນ ສາ ຊານາຕິ ກິສ຺ມິຎ຺ຈິ;

ມິຄີວ ຂິຣສມ຺ມຕ຺ຕາ, ຍູຖາ ຫີນາ ປກນ຺ທຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸທິກ຺ຂຕີຕິ ໂສ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ກມ຺ປມາໂນ ໂອໂລເກຕິ. ເວຘນ຺ຕິ ເວຘມາໂນ. ຕ຺ວຎ຺ຈ ໂນ ຕາຕ, ທສ຺ສສີຕິ ຕ຺ວຎ຺ຈ ອມ຺ເຫ ຕາຍ ອນາຄຕາຍ ເອວ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ທທາສິ, ເອວໍ ມາ ກຣິ, ອຘິວາເສຫິ ຕ຺ວໍ ຕາວ. ຍາວ ອມ຺ມໍ ປສ຺ເສມຸ, ອຖ ໂນ ຕາຍ ທິຏ຺ຐກາເລ ຕ຺ວໍ ປຸນ ທສ຺ສສິ. ວິກ຺ກິຓາຕຸ ຫນາຕຸ ວາຕິ ຕາຕ, ອມ຺ມາຍ ອາຄຕກາເລ ເອສ ອມ຺ເຫ ວິກ຺ກິຓາຕຸ ວາ ຫນຕຸ ວາ. ຍໍ ອິຈ຺ຉຕິ, ຕໍ ກໂຣຕຸ. ອປິຈ ໂຂ ປເນສ ກກ຺ຂໂຬ ຜຣຸໂສ, ອຏ຺ຐາຣສຫິ ປຸຣິສໂທເສຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ອຏ຺ຐາຣສ ປຸຣິສໂທເສ ກເຖສິ.

ຕຕ຺ຖ ພລງ຺ກປາໂທຕິ ປຕ຺ຖຏປາໂທ. ອນ຺ຘນໂຂຕິ ປູຕິນໂຂ. ໂອວທ຺ຘປິຓ຺ຑິໂກຕິ ເຫຏ຺ຐາຄລິຕປິຓ຺ຑິກມໍໂສ. ທີຆຸຕ຺ຕໂຣຏ຺ໂຐຕິ ມຸຂໍ ປິທຫິຕ຺ວາ ຐິເຕນ ທີເຆນ ອຸຕ຺ຕໂຣຏ຺ເຐນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຈປໂລຕິ ປຄ຺ຆຣິຕລາໂລ. ກຬາໂຣຕິ ສູກຣທາຐາຫິ ວິຍ ນິກ຺ຂນ຺ຕທນ຺ເຕຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ຠຄ຺ຄນາສໂກຕິ ຠຄ຺ຄາຍ ວິສມາຍ ນາສາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ໂລຫມສ຺ສູຕິ ຕມ຺ພໂລຫວຓ຺ຓມສ຺ສຸ. ຫຣິຕເກໂສຕິ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓວິຣູຬ຺ຫເກໂສ. ວລີນນ຺ຕິ ສຣີຣຈມ຺ມມສ຺ສ ວລິຄ຺ຄຫິຕໍ. ຕິລກາຫໂຕຕິ ກາຬຕິລເກຫິ ປຣິກິຓ຺ໂຓ. ປິງ຺ຄໂລຕິ ນິພ຺ພິທ຺ຘປິງ຺ຄໂລ ພິຬາຣກ຺ຂິສທິເສຫິ ອກ຺ຂີຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ວິນໂຕຕິ ກຏິຍໍ ປິຏ຺ຐິຍໍ ຂນ຺ເຘຕິ ຕີສຸ ຐາເນສຸ ວງ຺ໂກ. ວິກໂຏຕິ ວິກຏປາໂທ. ‘‘ອພທ຺ຘສນ຺ຘີ’’ຕິປິ ວຸຕ຺ຕໍ, ‘‘ກຏກຏາ’’ຕິ ວິຣວນ຺ເຕຫິ ອຏ຺ຐິສນ຺ຘີຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ພ຺ຣຫາຕິ ທີໂຆ. ອມນຸສ຺ໂສຕິ ນ ມນຸສ຺ໂສ, ມນຸສ຺ສເວເສນ ວິຈຣນ຺ໂຕປິ ຍກ຺ໂຂ ເອສ. ຠຍານໂກຕິ ອຕິວິຍ ຠິໍສນໂກ.

ມນຸສ຺ໂສ ອຸທາຫຸ ຍກ຺ໂຂຕິ ຕາຕ, ສເຈ ໂກຈິ ອິມໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທິສ຺ວາ ເອວໍ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍ ‘‘ມນຸສ຺ໂສຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ, ອຸທາຫຸ ຍກ຺ໂຂ’’ຕິ. ‘‘ນ ມນຸສ຺ໂສ, ອຖ ໂຂ ມໍສໂລຫິຕໂຠຊໂນ ຍກ຺ໂຂ’’ຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ຍຸຕ຺ຕໍ. ຘນໍ ຕໍ ຕາຕ ຍາຈຕີຕິ ຕາຕ, ເອສ ອມ຺ຫາກໍ ມໍສໍ ຂາທິຕຸກາໂມ ຕຸມ຺ເຫ ປຸຕ຺ຕຘນໍ ຍາຈຕິ. ອຸທິກ຺ຂສີຕິ ອຊ຺ຌຸເປກ຺ຂສິ. ອສ຺ມາ ນູນ ເຕ ຫທຍນ຺ຕິ ຕາຕ, ມາຕາປິຕູນໍ ຫທຍໍ ນາມ ປຸຕ຺ເຕສຸ ມຸທຸກໍ ໂຫຕິ, ປຸຕ຺ຕານໍ ທຸກ຺ຂໍ ນ ສຫຕິ, ຕ຺ວໍ ອຊານນ຺ໂຕ ວິຍ ອຈ຺ຉສິ, ຕວ ປນ ຫທຍໍ ປາສາໂຓ ວິຍ ມຎ຺ເຎ, ອຖ ວາ ອາຍສໍ ທຬ຺ຫພນ຺ຘນໍ. ເຕນ ອມ຺ຫາກໍ ເອວຣູເປ ທຸກ຺ເຂ ອຸປ຺ປນ຺ເນ ນ ຣຸຊຕິ.

ນ ຊານາສີຕິ ອຊານນ຺ໂຕ ວິຍ ອຈ຺ຉສິ. ອຈ຺ຈາຍິເກນ ລຸທ຺ເທນາຕິ ອຕິວິຍ ລຸທ຺ເທນ ປມາຓາຕິກ຺ກນ຺ເຕນ. ໂຍ ໂນຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ໂນ ອມ຺ເຫ ກນິຏ຺ຐຠາຕິເກ ພທ຺ເຘ ພນ຺ຘິເຕ ໂຍ ຕ຺ວໍ ນ ຊານາສິ. ສຸມ຺ຠຕີຕິ ໂປເຖຕິ. ອິເຘວ ອຈ຺ຉຕນ຺ຕິ ຕາຕ, ອຍໍ ກຓ຺ຫາຊິນາ ກິຎ຺ຈິ ທຸກ຺ຂໍ ນ ຊານາຕິ. ຍຖາ ນາມ ຂີຣສມ຺ມຕ຺ຕາ ມິຄໂປຕິກາ ຍູຖາ ປຣິຫີນາ ມາຕຣໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ຂີຣຕ຺ຖາຍ ກນ຺ທຕິ, ເອວໍ ອມ຺ມໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ກນ຺ທິຕ຺ວາ ສຸສ຺ສິຕ຺ວາ ມຣິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ມາ ມໍເຍວ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ເທຫິ, ອຫໍ ຄມິສ຺ສາມິ, ອຍໍ ກຓ຺ຫາຊິນາ ອິເຘວ ໂຫຕູຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕປິ ມຫາສຕ຺ໂຕ ນ ກິຎ຺ຈິ ກເຖຕິ. ຕໂຕ ກຸມາໂຣ ມາຕາປິຕໂຣ ອາຣພ຺ຠ ປຣິເທວນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໑໓໔.

‘‘ນ ເມ ອິທໍ ຕຖາ ທຸກ຺ຂໍ, ລພ຺ຠາ ຫິ ປຸມຸນາ ອິທໍ;

ຍຎ຺ຈ ອມ຺ມໍ ນ ປສ຺ສາມິ, ຕໍ ເມ ທຸກ຺ຂຕຣໍ ອິໂຕ.

໒໑໓໕.

‘‘ນ ເມ ອິທໍ ຕຖາ ທຸກ຺ຂໍ, ລພ຺ຠາ ຫິ ປຸມຸນາ ອິທໍ;

ຍຎ຺ຈ ຕາຕໍ ນ ປສ຺ສາມິ, ຕໍ ເມ ທຸກ຺ຂຕຣໍ ອິໂຕ.

໒໑໓໖.

‘‘ສາ ນູນ ກປຓາ ອມ຺ມາ, ຈິຣຣຕ຺ຕາຍ ຣຸຈ຺ຉຕິ;

ກຓ຺ຫາຊິນໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ, ກຸມາຣິໍ ຈາຣຸທສ຺ສນິໍ.

໒໑໓໗.

‘‘ໂສ ນູນ ກປໂຓ ຕາໂຕ, ຈິຣຣຕ຺ຕາຍ ຣຸຈ຺ຉຕິ;

ກຓ຺ຫາຊິນໍ ອປສ຺ສນ຺ໂຕ, ກຸມາຣິໍ ຈາຣຸທສ຺ສນິໍ.

໒໑໓໘.

‘‘ສາ ນູນ ກປຓາ ອມ຺ມາ, ຈິຣໍ ຣຸຈ຺ຉຕິ ອສ຺ສເມ;

ກຓ຺ຫາຊິນໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ, ກຸມາຣິໍ ຈາຣຸທສ຺ສນິໍ.

໒໑໓໙.

‘‘ໂສ ນູນ ກປໂຓ ຕາໂຕ, ຈິຣໍ ຣຸຈ຺ຉຕິ ອສ຺ສເມ;

ກຓ຺ຫາຊິນໍ ອປສ຺ສນ຺ໂຕ, ກຸມາຣິໍ ຈາຣຸທສ຺ສນິໍ.

໒໑໔໐.

‘‘ສາ ນູນ ກປຓາ ອມ຺ມາ, ຈິຣຣຕ຺ຕາຍ ຣຸຈ຺ຉຕິ;

ອຑ຺ຒຣຕ຺ເຕ ວ ຣຕ຺ເຕ ວາ, ນທີວ ອວສຸຈ຺ຉຕິ.

໒໑໔໑.

‘‘ໂສ ນູນ ກປໂຓ ຕາໂຕ, ຈິຣຣຕ຺ຕາຍ ຣຸຈ຺ຉຕິ;

ອຑ຺ຒຣຕ຺ເຕ ວ ຣຕ຺ເຕ ວາ, ນທີວ ອວສຸຈ຺ຉຕິ.

໒໑໔໒.

‘‘ອິເມ ເຕ ຊມ຺ພຸກາ ຣຸກ຺ຂາ, ເວທິສາ ສິນ຺ທຸວາຣກາ;

ວິວິຘານິ ຣຸກ຺ຂຊາຕານິ, ຕານິ ອຊ຺ຊ ຊຫາມເສ.

໒໑໔໓.

‘‘ອສ຺ສຕ຺ຖາ ປນສາ ເຈເມ, ນິຄ຺ໂຣຘາ ຈ ກປິຕ຺ຖນາ;

ວິວິຘານິ ຜລຊາຕານິ, ຕານິ ອຊ຺ຊ ຊຫາມເສ.

໒໑໔໔.

‘‘ອິເມ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ອາຣາມາ, ອຍໍ ສີຕູທກາ ນທີ;

ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ກີຬາມ, ຕານິ ອຊ຺ຊ ຊຫາມເສ.

໒໑໔໕.

‘‘ວິວິຘານິ ປຸປ຺ຜຊາຕານິ, ອສ຺ມິໍ ອຸປຣິປພ຺ພເຕ;

ຍານສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ຘາເຣມ, ຕານິ ອຊ຺ຊ ຊຫາມເສ.

໒໑໔໖.

‘‘ວິວິຘານິ ຜລຊາຕານິ, ອສ຺ມິໍ ອຸປຣິປພ຺ພເຕ;

ຍານສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ຠຸຎ຺ຊາມ, ຕານິ ອຊ຺ຊ ຊຫາມເສ.

໒໑໔໗.

‘‘ອິເມ ໂນ ຫຕ຺ຖິກາ ອສ຺ສາ, ພລິພທ຺ທາ ຈ ໂນ ອິເມ;

ເຍຫິສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ກີຬາມ, ຕານິ ອຊ຺ຊ ຊຫາມເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸມຸນາຕິ ຠເວ ວິຈຣນ຺ເຕນ ປຸຣິເສນ. ລພ຺ຠາຕິ ລຠິຕພ຺ພໍ. ຕໍ ເມ ທຸກ຺ຂຕຣໍ ອິໂຕຕິ ຍໍ ເມ ອມ຺ມໍ ປສ຺ສິຕຸໍ ອລຠນ຺ຕສ຺ສ ທຸກ຺ຂໍ, ຕໍ ອິໂຕ ໂປຖນທຸກ຺ຂໂຕ ສຕຄຸເຓນ ສຫສ຺ສຄຸເຓນ ສຕສຫສ຺ສຄຸເຓນ ທຸກ຺ຂຕຣໍ. ຣຸຈ຺ຉຕີຕິ ໂຣທິສ຺ສຕິ. ອຑ຺ຒຣຕ຺ເຕ ວ ຣຕ຺ເຕ ວາຕິ ອຑ຺ຒຣຕ຺ເຕ ວາ ສກລຣຕ຺ເຕ ວາ ອມ຺ເຫ ສຣິຕ຺ວາ ຈິຣໍ ໂຣທິສ຺ສຕິ. ອວສຸຈ຺ຉຕີຕິ ອປ຺ໂປທກາ ກຸນ຺ນທີ ອວສຸສ຺ສຕິ. ຍຖາ ສາ ຂິປ຺ປເມວ ສຸສ຺ສຕິ, ເອວໍ ອຣຸເຓ ອຸຄ຺ຄຈ຺ຉນ຺ເຕເຍວ ສຸສ຺ສິຕ຺ວາ ມຣິສ຺ສຕີຕິ ອຘິປ຺ປາເຍເນວມາຫ. ເວທິສາຕິ ໂອລມ຺ພນສາຂາ. ຕານີຕິ ເຍສໍ ໂນ ມູລປຸປ຺ຜຜລານິ ຄຓ຺ຫນ຺ເຕຫິ ຈິຣໍ ກີຬິຕໍ, ຕານິ ອຊ຺ຊ ອຸໂຠປິ ມຍໍ ຊຫາມ. ຫຕ຺ຖິກາຕິ ຕາເຕນ ອມ຺ຫາກໍ ກີຬນຕ຺ຖາຍ ກຕາ ຫຕ຺ຖິກາ.

ຕໍ ເອວໍ ປຣິເທວມານເມວ ສທ຺ຘິໍ ຠຄິນິຍາ ຊູຊໂກ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ໂປເຖນ຺ໂຕ ຄເຫຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໑໔໘.

‘‘ນີຍມານາ ກຸມາຣາ ເຕ, ປິຕຣໍ ເອຕທພ຺ຣວຸໍ;

ອມ຺ມໍ ອາໂຣຄ຺ຍໍ ວຊ຺ຊາສິ, ຕ຺ວຎ຺ຈ ຕາຕ ສຸຂີ ຠວ.

໒໑໔໙.

‘‘ອິເມ ໂນ ຫຕ຺ຖິກາ ອສ຺ສາ, ພລິພທ຺ທາ ຈ ໂນ ອິເມ;

ຕານິ ອມ຺ມາຍ ທຊ຺ເຊສິ, ໂສກໍ ເຕຫິ ວິເນສ຺ສຕິ.

໒໑໕໐.

‘‘ອິເມ ໂນ ຫຕ຺ຖິກາ ອສ຺ສາ, ພລິພທ຺ທາ ຈ ໂນ ອິເມ;

ຕານິ ອມ຺ມາ ອຸທິກ຺ຂນ຺ຕີ, ໂສກໍ ປຏິວິເນສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕທາ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ເຕ ອາຣພ຺ຠ ພລວໂສໂກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ, ຫທຍມໍສໍ ອຸຓ຺ຫໍ ອໂຫສິ. ໂສ ເກສຣສີເຫນ ຄຫິຕມຕ຺ຕວາຣໂຓ ວິຍ ຣາຫຸມຸຂໍ ປວິຏ຺ຐຈນ຺ໂທ ວິຍ ຈ ກມ຺ປມາໂນ ສກຠາເວນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ກລຸນໍ ປຣິເທວິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໑໕໑.

‘‘ຕໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ທານໍ ທຕ຺ວານ ຂຕ຺ຕິໂຍ;

ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ, ກລຸນໍ ປຣິເທວຍີ’’ຕິ.

ຕໂຕ ປຣາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ວິລາປຄາຖາ ໂຫນ຺ຕິ –

໒໑໕໒.

‘‘ກໍ ນ຺ວຊ຺ຊ ຉາຕາ ຕສິຕາ, ອຸປຣຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ທາຣກາ;

ສາຍໍ ສໍເວສນາກາເລ, ໂກ ເນ ທສ຺ສຕິ ໂຠຊນໍ.

໒໑໕໓.

‘‘ກໍ ນ຺ວຊ຺ຊ ຉາຕາ ຕສິຕາ, ອຸປຣຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ທາຣກາ;

ສາຍໍ ສໍເວສນາກາເລ, ‘ອມ຺ມາ ຉາຕມ຺ຫ ເທຖ ໂນ’.

໒໑໕໔.

‘‘ກຖໍ ນຸ ປຖໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ປຕ຺ຕິກາ ອນຸປາຫນາ;

ສນ຺ຕາ ສູເນຫິ ປາເທຫິ, ໂກ ເນ ຫຕ຺ເຖ ຄເຫສ຺ສຕິ.

໒໑໕໕.

‘‘ກຖໍ ນຸ ໂສ ນ ລຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ສມ຺ມຸຂາ ປຫຣໍ ມມ;

ອທູສການໍ ປຸຕ຺ຕານໍ, ອລຊ຺ຊີ ວຕ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ.

໒໑໕໖.

‘‘ໂຍປິ ເມ ທາສິທາສສ຺ສ, ອຎ຺ໂຎ ວາ ປນ ເປສິໂຍ;

ຕສ຺ສາປິ ສຸວິຫີນສ຺ສ, ໂກ ລຊ຺ຊີ ປຫຣິສ຺ສຕິ.

໒໑໕໗.

‘‘ວາຣິຊສ຺ເສວ ເມ ສໂຕ, ພທ຺ຘສ຺ສ ກຸມິນາມຸເຂ;

ອກ຺ໂກສຕິ ປຫຣຕິ, ປິເຍ ປຸຕ຺ເຕ ອປສ຺ສໂຕ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກໍ ນ຺ວຊ຺ຊາຕິ ກໍ ນຸ ອຊ຺ຊ. ອຸປຣຸຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຄ຺ຄໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸປໂຣທິສ຺ສນ຺ຕິ. ສໍເວສນາກາເລຕິ ມຫາຊນສ຺ສ ປຣິເວສນາກາເລ. ໂກເນ ທສ຺ສຕີຕິ ໂກ ເນສໍ ໂຠຊນໍ ທສ຺ສຕິ. ກຖໍ ນຸ ປຖໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ກຖໍ ນຸ ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຄ຺ຄໍ ຄມິສ຺ສນ຺ຕິ. ປຕ຺ຕິກາຕິ ຫຕ຺ຖິຍານາທີຫິ ວິຣຫິຕາ. ອນຸປາຫນາຕິ ອຸປາຫນມຕ຺ເຕນປິ ວິຍຸຕ຺ຕາ ສຸຂຸມາລປາທາ. ຄເຫສ຺ສຕີຕິ ກິລມຖວິໂນທນຕ຺ຖາຍ ໂກ ຄຓ຺ຫິສ຺ສຕິ. ທາສິທາສສ຺ສາຕິ ທາສິຍາ ທາໂສ ອສ຺ສ. ອຎ຺ໂຎ ວາ ປນ ເປສິໂຍຕິ ຕສ຺ສປິ ທາໂສ, ຕສ຺ສປິ ທາໂສຕິ ເອວໍ ທາສປຕິທາສປຣມ຺ປຣາຍ ‘‘ໂຍ ມຍ຺ຫໍ ຈຕຸຕ຺ໂຖ ເປສິໂຍ ເປສນກາຣໂກ ອສ຺ສ, ຕສ຺ສ ເອວໍ ສຸວິຫີນສ຺ສປິ ອຍໍ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ທາສປຕິທາໂສ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ. ໂກ ລຊ຺ຊີຕິ ໂກ ລຊ຺ຊາສມ຺ປນ຺ໂນ ປຫເຣຍ຺ຍ, ຍຸຕ຺ຕໍ ນຸ ໂຂ ຕສ຺ສ ນິລ຺ລຊ຺ຊສ຺ສ ມມ ປຸຕ຺ເຕ ປຫຣິຕຸນ຺ຕິ. ວາຣິຊສ຺ເສວາຕິ ກຸມິນາມຸເຂ ພທ຺ຘສ຺ສ ມຈ຺ຉສ຺ເສວ ສໂຕ ມມ. ອປສ຺ສໂຕຕິ ອ-ກາໂຣ ນິປາຕມຕ຺ໂຕ, ປສ຺ສນ຺ຕສ຺ເສວ ປິຍປຸຕ຺ເຕ ອກ຺ໂກສຕິ ເຈວ ປຫຣຕິ ຈ, ອໂຫ ວຕ ທາຣຸໂຓຕິ.

ອຖສ຺ສ ກຸມາເຣສຸ ສິເນເຫນ ເອວໍ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ອຸທປາທິ ‘‘ອຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມມ ປຸຕ຺ເຕ ອຕິວິຍ ວິເຫເຐຕິ, ໂສກໍ ສນ຺ຘາເຣຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກມິ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ອນຸພນ຺ຘິຕ຺ວາ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ ປາເປຕ຺ວາ ອາເນສ຺ສາມິ ເຕ ກຸມາເຣ’’ຕິ. ຕໂຕ ‘‘ອຏ຺ຐານເມຕໍ ກຸມາຣານໍ ປີຬນໍ ອຕິທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ທານໍ ທຕ຺ວາ ປຈ຺ຉານຸຕປ຺ປໍ ນາມ ສຕໍ ຘມ຺ໂມ ນ ໂຫຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕສິ. ຕທຕ຺ຖໂຊຕນາ ອິມາ ທ຺ເວ ປຣິວິຕກ຺ກຄາຖາ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ –

໒໑໕໘.

‘‘ອທຸ ຈາປໍ ຄເຫຕ຺ວານ, ຂຄ຺ຄໍ ພນ຺ຘິຍ ວາມໂຕ;

ອາເນສ຺ສາມິ ສເກ ປຸຕ຺ເຕ, ປຸຕ຺ຕານຎ຺ຫິ ວໂຘ ທຸໂຂ.

໒໑໕໙.

‘‘ອຏ຺ຐານເມຕໍ ທຸກ຺ຂຣູປໍ, ຍໍ ກຸມາຣາ ວິຫຎ຺ຎເຣ;

ສຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມມຎ຺ຎາຍ, ໂກ ທຕ຺ວາ ອນຸຕປ຺ປຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຕນ຺ຕິ ປຸພ຺ພໂພຘິສຕ຺ຕານໍ ປເວຓິຘມ຺ມໍ.

ໂສ ກິຣ ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ໂພຘິສຕ຺ຕານໍ ປເວຓິໍ ອນຸສ຺ສຣິ. ຕໂຕ ‘‘ສພ຺ພໂພຘິສຕ຺ຕານໍ ຘນປຣິຈ຺ຈາຄໍ, ອງ຺ຄປຣິຈ຺ຈາຄໍ, ປຸຕ຺ຕປຣິຈ຺ຈາຄໍ, ຠຣິຍປຣິຈ຺ຈາຄໍ, ຊີວິຕປຣິຈ຺ຈາຄນ຺ຕິ ອິເມ ປຎ຺ຈ ມຫາປຣິຈ຺ຈາເຄ ອປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ພຸທ຺ຘຠູຕປຸພ຺ໂພ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ອຫມ຺ປິ ເຕສໍ ອພ຺ຠນ຺ຕໂຣ ໂຫມິ, ມຍາປິ ປິຍປຸຕ຺ຕຘີຕໂຣ ອທຕ຺ວາ ນ ສກ຺ກາ ພຸທ຺ເຘນ ຠວິຕຸ’’ນ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ກິໍ ຕ຺ວໍ ເວສ຺ສນ຺ຕຣ ປເຣສໍ ທາສຕ຺ຖາຍ ທິນ຺ນປຸຕ຺ຕານໍ ທຸກ຺ຂຠາວໍ ນ ຊານາສິ, ເຍນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ອນຸພນ຺ຘິຕ຺ວາ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ ປາເປສ຺ສາມີຕິ ສຎ຺ຎໍ ອຸປ຺ປາເທສິ, ທານໍ ທຕ຺ວາ ປຈ຺ຉານຸຕປ຺ໂປ ນາມ ຕວ ນານຸຣູໂປ’’ຕິ ເອວໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຠາສິຕ຺ວາ ‘‘ສເຈປິ ເອໂສ ກຸມາເຣ ມາເຣສ຺ສຕິ, ທິນ຺ນກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ມມ ນ ກິຎ຺ຈິ ໂຫຕີ’’ຕິ ທຬ຺ຫສມາທານໍ ອຘິຏ຺ຐາຍ ປຓ຺ຓສາລໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລທ຺ວາເຣ ປາສາຓຜລເກ ກຎ຺ຈນປຏິມາ ວິຍ ນິສີທິ. ຊູຊໂກປິ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ສມ຺ມຸເຂ ກຸມາເຣ ໂປເຖຕ຺ວາ ເນຕິ. ຕໂຕ ກຸມາໂຣ ວິລປນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໑໖໐.

‘‘ສຈ຺ຈໍ ກິເຣວມາຫໍສຸ, ນຣາ ເອກຈ຺ຈິຍາ ອິຘ;

ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ ສກາ ມາຕາ, ຍຖາ ນຕ຺ຖິ ຕເຖວ ໂສ.

໒໑໖໑.

‘‘ເອຫິ ກຓ຺ເຫ ມຣິສ຺ສາມ, ນຕ຺ຖຕ຺ໂຖ ຊີວິເຕນ ໂນ;

ທິນ຺ນມ຺ຫາຕິ ຊນິນ຺ເທນ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ຘເນສິໂນ;

ອຈ຺ຈາຍິກສ຺ສ ລຸທ຺ທສ຺ສ, ໂຍ ໂນ ຄາໂວວ ສຸມ຺ຠຕິ.

໒໑໖໒.

‘‘ອິເມ ເຕ ຊມ຺ພຸກາ ຣຸກ຺ຂາ, ເວທິສາ ສິນ຺ທຸວາຣກາ;

ວິວິຘານິ ຣຸກ຺ຂຊາຕານິ, ຕານິ ກຓ຺ເຫ ຊຫາມເສ.

໒໑໖໓.

‘‘ອສ຺ສຕ຺ຖາ ປນສາ ເຈເມ, ນິຄ຺ໂຣຘາ ຈ ກປິຕ຺ຖນາ;

ວິວິຘານິ ຜລຊາຕານິ, ຕານິ ກຓ຺ເຫ ຊຫາມເສ.

໒໑໖໔.

‘‘ອິເມ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ອາຣາມາ, ອຍໍ ສີຕູທກາ ນທີ;

ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ກີຬາມ, ຕານິ ກຓ຺ເຫ ຊຫາມເສ.

໒໑໖໕.

‘‘ວິວິຘານິ ປຸປ຺ຜຊາຕານິ, ອສ຺ມິໍ ອຸປຣິປພ຺ພເຕ;

ຍານສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ຘາເຣມ, ຕານິ ກຓ຺ເຫ ຊຫາມເສ.

໒໑໖໖.

‘‘ວິວິຘານິ ຜລຊາຕານິ, ອສ຺ມິໍ ອຸປຣິປພ຺ພເຕ;

ຍານສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ຠຸຎ຺ຊາມ, ຕານິ ກຓ຺ເຫ ຊຫາມເສ.

໒໑໖໗.

‘‘ອິເມ ໂນ ຫຕ຺ຖິກາ ອສ຺ສາ, ພລິພທ຺ທາ ຈ ໂນ ອິເມ;

ເຍຫິສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ກີຬາມ, ຕານິ ກຓ຺ເຫ ຊຫາມເສ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍສ຺ສາຕິ ຍສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ສກາ ມາຕາ ນຕ຺ຖິ. ປິຕາ ອຕ຺ຖິ, ຍຖາ ນຕ຺ຖິເຍວ.

ປຸນ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ເອກສ຺ມິໍ ວິສມຏ຺ຐາເນ ປກ຺ຂລິຕ຺ວາ ປຕິ. ເຕສໍ ຫຕ຺ຖໂຕ ພນ຺ຘນວລ຺ລິ ມຸຈ຺ຈິຕ຺ວາ ຄຕາ. ເຕ ປຫຏກຸກ຺ກຸຏາ ວິຍ ກມ຺ປນ຺ຕາ ປລາຍິຕ຺ວາ ເອກເວເຄເນວ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກໍ ອາຄມິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໑໖໘.

‘‘ນີຍມານາ ກຸມາຣາ ເຕ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປມຸຎ຺ຈິຍ;

ເຕນ ເຕນ ປຘາວິໍສຸ, ຊາລີ ກຓ຺ຫາຊິນາ ຈຸໂຠ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຕນ ເຕນາຕິ ເຕນ ມຸຕ຺ຕຂເຓນ ເຍນ ທິສາຠາເຄນ ເຕສໍ ປິຕາ ອຕ຺ຖິ, ເຕນ ປຘາວິໍສຸ, ປຘາວິຕ຺ວາ ປິຕຸ ສນ຺ຕິກຎ຺ເຎວ ອາຄມິໍສູຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ຊູຊໂກ ເວເຄນຸຏ຺ຐາຍ ວລ຺ລິທຓ຺ຑຫຕ຺ໂຖ ກປ຺ປຸຏ຺ຐານຄ຺ຄິ ວິຍ ອວຕ຺ຖຣນ຺ໂຕ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ‘‘ອຕິວິຍ ປລາຍິຕຸໍ ເຉກາ ຕຸມ຺ເຫ’’ຕິ ຫຕ຺ເຖ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ປຸນ ເນສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໑໖໙.

‘‘ຕໂຕ ໂສ ຣຊ຺ຊຸມາທາຍ, ທຓ຺ຑຎ຺ຈາທາຍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ອາໂກຏຍນ຺ໂຕ ເຕ ເນຕິ, ສິວິຣາຊສ຺ສ ເປກ຺ຂໂຕ’’ຕິ.

ເອວໍ ນີຍມາເນສຸ ກຓ຺ຫາຊິນາ ນິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ປິຕຣາ ສທ຺ຘິໍ ສລ຺ລປິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໑໗໐.

‘‘ຕໍ ຕໍ ກຓ຺ຫາຊິນາໂວຈ, ອຍໍ ມໍ ຕາຕ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ລຏ຺ຐິຍາ ປຏິໂກເຏຕິ, ຆເຣ ຊາຕໍວ ທາສິຍໍ.

໒໑໗໑.

‘‘ນ ຈາຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕາຕ, ຘມ຺ມິກາ ໂຫນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຍກ຺ໂຂ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ, ຂາທິຕຸໍ ຕາຕ ເນຕິ ໂນ;

ນີຍມາເນ ປິສາເຈນ, ກິໍ ນຸ ຕາຕ ອຸທິກ຺ຂສີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕນ຺ຕິ ຕໍ ປສ຺ສມານໍ ນິສິນ຺ນໍ ປິຕຣໍ ສິວິຣາຊານໍ. ທາສິຍນ຺ຕິ ທາສິກໍ. ຂາທິຕຸນ຺ຕິ ຂາທນຕ຺ຖາຍ ອຍໍ ໂນ ຄິຣິທ຺ວາຣໍ ອສມ຺ປຕ຺ເຕເຍວ ອຸໂຠຫິ ຈກ຺ຂູຫິ ຣຕ຺ຕໂລຫິຕພິນ຺ທຸໍ ປຄ຺ຆຣນ຺ເຕຫິ ຂາທິສ຺ສາມີຕິ ເນຕິ, ຕ຺ວຎ຺ຈ ຂາທິຕຸໍ ວາ ປຈິຕຸໍ ວາ ນີຍມາເນ ກິໍ ອມ຺ເຫ ອຸທິກ຺ຂສິ, ສພ຺ພທາ ສຸຂິໂຕ ໂຫຫີຕິ ປຣິເທວິ.

ທຫຣກຸມາຣິກາຍ ວິລປນ຺ຕິຍາ ກມ຺ປມານາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິຍາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ພລວໂສໂກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ, ຫທຍວຕ຺ຖຸ ອຸຓ຺ຫໍ ອໂຫສິ. ນາສິກາຍ ອປ຺ປໂຫນ຺ຕິຍາ ມຸເຂນ ອຸຓ຺ເຫ ອສ຺ສາສປສ຺ສາເສ ວິສ຺ສຊ຺ເຊສິ. ອສ຺ສູນິ ໂລຫິຕພິນ຺ທູນິ ຫຸຕ຺ວາ ເນຕ຺ເຕຫິ ນິກ຺ຂມິໍສຸ. ໂສ ‘‘ອິທໍ ເອວຣູປໍ ທຸກ຺ຂໍ ສິເນຫໂທເສນ ຊາຕໍ, ນ ອຎ຺ເຎນ ກາຣເຓນ. ສິເນຫໍ ອກຕ຺ວາ ມຊ຺ຌຕ຺ເຕເນວ ຠວິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ຕຖາຣູປໍ ໂສກໍ ອຕ຺ຕໂນ ຎາຓພເລນ ວິໂນເທຕ຺ວາ ປກຕິນິສິນ຺ນາກາເຣເນວ ນິສີທິ. ຄິຣິທ຺ວາຣໍ ອສມ຺ປຕ຺ຕາເຍວ ກຸມາຣິກາ ວິລປນ຺ຕີ ອຄມາສິ.

໒໑໗໒.

‘‘ອິເມ ໂນ ປາທກາ ທຸກ຺ຂາ, ທີໂຆ ຈທ຺ຘາ ສຸທຸຄ຺ຄໂມ;

ນີເຈ ໂຈລມ຺ພເຕ ສູຣິໂຍ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຈ ຘາເຣຕິ ໂນ.

໒໑໗໓.

‘‘ໂອກນ຺ທາມເສ ຠູຕານິ, ປພ຺ພຕານິ ວນານິ ຈ;

ສຣສ຺ສ ສິຣສາ ວນ຺ທາມ, ສຸປຕິຕ຺ເຖ ຈ ອາປເກ.

໒໑໗໔.

‘‘ຕິຓລຕານິ ໂອສຘ຺ໂຍ, ປພ຺ພຕານິ ວນານິ ຈ;

ອມ຺ມໍ ອາໂຣຄ຺ຍໍ ວຊ຺ຊາຖ, ອຍໍ ໂນ ເນຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ.

໒໑໗໕.

‘‘ວຊ຺ຊນ຺ຕຸ ໂຠນ຺ໂຕ ອມ຺ມຎ຺ຈ, ມທ຺ທິໍ ອສ຺ມາກ ມາຕຣໍ;

ສເຈ ອນຸປຕິຕຸກາມາສິ, ຂິປ຺ປໍ ອນຸປຕິຍາສິ ໂນ.

໒໑໗໖.

‘‘ອຍໍ ເອກປທີ ເອຕິ, ອຸຊຸໍ ຄຈ຺ຉຕິ ອສ຺ສມໍ;

ຕເມວານຸປເຕຍ຺ຍາສິ, ອປິ ປສ຺ເສສິ ເນ ລຫຸໍ.

໒໑໗໗.

‘‘ອໂຫ ວຕ ເຣ ຊຏິນີ, ວນມູລຜລຫາຣິເກ;

ສຸຎ຺ຎໍ ທິສ຺ວານ ອສ຺ສມໍ, ຕໍ ເຕ ທຸກ຺ຂໍ ຠວິສ຺ສຕິ.

໒໑໗໘.

‘‘ອຕິເວລໍ ນຸ ອມ຺ມາຍ, ອຸຎ຺ຉາ ລທ຺ໂຘ ອນປ຺ປໂກ;

ຍາ ໂນ ພທ຺ເຘ ນ ຊານາສິ, ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ຘເນສິນາ.

໒໑໗໙.

‘‘ອຈ຺ຈາຍິເກນ ລຸທ຺ເທນ, ໂຍ ໂນ ຄາໂວວ ສຸມ຺ຠຕິ;

ອປຊ຺ຊ ອມ຺ມໍ ປສ຺ເສມຸ, ສາຍໍ ອຸຎ຺ຉາໂຕ ອາຄຕໍ.

໒໑໘໐.

‘‘ທຊ຺ຊາ ອມ຺ມາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ, ຜລໍ ຂຸທ຺ເທນ ມິສ຺ສິຕໍ;

ຕທາຍໍ ອສິໂຕ ຘາໂຕ, ນ ພາຬ຺ຫໍ ຘາຣເຍຍ຺ຍ ໂນ.

໒໑໘໑.

‘‘ສູນາ ຈ ວຕ ໂນ ປາທາ, ພາຬ຺ຫໍ ຘາເຣຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ອິຕິ ຕຕ຺ຖ ວິລປິໍສຸ, ກຸມາຣາ ມາຕຸຄິທ຺ຘິໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປາທກາຕິ ຂຸທ຺ທກປາທາ. ໂອກນ຺ທາມເສຕິ ອວກນ຺ທາມ, ອປຈິຕິໍ ນີຈວຸຕ຺ຕິໍ ທສ຺ເສນ຺ຕາ ຊານາເປມ. ສຣສ຺ສາຕິ ອິມສ຺ສ ປທຸມສຣສ຺ສ ປຣິຄ຺ຄາຫກາເນວ ນາຄກຸລານິ ສິຣສາ ວນ຺ທາມ. ສຸປຕິຕ຺ເຖ ຈ ອາປເກຕິ ສຸປຕິຕ຺ຖາຍ ນທິຍາ ອຘິວຕ຺ຖາ ເທວຕາປິ ວນ຺ທາມ. ຕິຓລຕານີຕິ ຕິຓານິ ຈ ໂອລມ຺ພກລຕາໂຍ ຈ. ໂອສຘ຺ໂຍຕິ ໂອສຘິໂຍ. ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຘິວຕ຺ຖາ ເທວຕາ ສນ຺ຘາເຍວມາຫ. ອນຸປຕິຕຸກາມາສີຕິ ສເຈປິ ສາ ອມ຺ຫາກໍ ປທານຸປທໍ ອາຄນ຺ຕຸກາມາສິ. ອປິ ປສ຺ເສສິ ເນ ລຫຸນ຺ຕິ ອປິ ນາມ ເອຕາຍ ເອກປທິຍາ ອນຸປຕມານາ ປຸຕ຺ຕເກ ເຕ ລຫຸໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍາສີຕິ ເອວໍ ຕໍ ວເທຍ຺ຍາຖາຕິ. ຊຏິນີຕິ ພທ຺ຘຊຏໍ ອາຣພ຺ຠ ມາຕຣໍ ປຣມ຺ມຸຂາລປເນນ ອາລປນ຺ຕີ ອາຫ. ອຕິເວລນ຺ຕິ ປມາຓາຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ກຕ຺ວາ. ອຸຎ຺ຉາຕິ ອຸຎ຺ຉາຈຣິຍາຍ. ຜລນ຺ຕິ ວນມູລຜລາຜລໍ. ຂຸທ຺ເທນ ມິສ຺ສິຕນ຺ຕິ ຂຸທ຺ທກມຘຸນາ ມິສ຺ສິຕໍ. ອສິໂຕຕິ ອສິຕາສໂນ ປຣິຠຸຕ຺ຕຜໂລ. ຘາໂຕຕິ ສຸຫິໂຕ. ນ ພາຬ຺ຫໍ ຘາຣເຍຍ຺ຍ ໂນຕິ ນ ໂນ ພາຬ຺ຫໍ ເວເຄນ ນເຍຍ຺ຍ. ມາຕຸຄິທ຺ຘິໂນຕິ ມາຕຣິ ຄິທ຺ເຘນ ສມນ຺ນາຄຕາ ພລວສິເນຫາ ເອວໍ ວິລວິໍສູຕິ.

ທາຣກປພ຺ພວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ມທ຺ທີປພ຺ພວຓ຺ຓນາ

ຍໍ ປນ ຕໍ ຣຎ຺ຎາ ປຖວິໍ ອຸນ຺ນາເທຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປິຍປຸຕ຺ເຕສຸ ທິນ຺ເນສຸ ຍາວ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກາ ເອກໂກລາຫລໍ ຊາຕໍ, ເຕນປິ ຠິຊ຺ຊມານຫທຍາ ວິຍ ຫິມວນ຺ຕວາສິໂນ ເທວາ ເຕສໍ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ນິຍມານານໍ ຕໍ ວິລາປໍ ສຸຕ຺ວາ ມນ຺ຕຍິໍສຸ ‘‘ສເຈ ມທ຺ທີ ກາລສ຺ເສວ ອສ຺ສມໍ ອາຄມິສ຺ສຕິ, ຕຕ຺ຖ ປຸຕ຺ຕເກ ອທິສ຺ວາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ທິນ຺ນຠາວໍ ສຸຕ຺ວາ ພລວສິເນເຫນ ປທານຸປທໍ ຘາວິຕ຺ວາ ມຫນ຺ຕໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນຸຠເວຍ຺ຍາ’’ຕິ. ອຖ ເຕ ຕໂຍ ເທວປຸຕ຺ເຕ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ສີຫພ຺ຍຄ຺ຆທີປິເວເສ ນິມ຺ມິນິຕ຺ວາ ເທວິຍາ ອາຄມນມຄ຺ຄໍ ສນ຺ນິຣຸມ຺ຠິຕ຺ວາ ຍາຈິຍມານາປິ ຍາວ ສູຣິຍຕ຺ຖງ຺ຄມນາ ມຄ຺ຄໍ ອທຕ຺ວາ ຍຖາ ຈນ຺ທາໂລເກນ ອສ຺ສມໍ ປວິສິສ຺ສຕິ, ເອວມສ຺ສາ ສີຫາທີນມ຺ປິ ອວິເຫຐນຕ຺ຖາຍ ອາຣກ຺ຂໍ ສຸສໍວິຫິຕໍ ກເຣຍ຺ຍາຖາ’’ຕິ ອາຓາເປສຸໍ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໑໘໒.

‘‘ເຕສໍ ລາລປ຺ປິຕໍ ສຸຕ຺ວາ, ຕໂຍ ວາຬາ ວເນ ມິຄາ;

ສີໂຫ ພ຺ຍຄ຺ໂຆ ຈ ທີປິ ຈ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວຸໍ.

໒໑໘໓.

‘‘ມາ ເຫວ ໂນ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ສາຍໍ ອຸຎ຺ຉາໂຕ ອາຄມາ;

ມາ ເຫວມ຺ຫາກ ນິພ຺ໂຠເຄ, ເຫຐຍິຕ຺ຖ ວເນ ມິຄາ.

໒໑໘໔.

‘‘ສີໂຫ ເຈ ນໍ ວິເຫເຐຍ຺ຍ, ພ຺ຍຄ຺ໂຆ ທີປິ ຈ ລກ຺ຂຓໍ;

ເນວ ຊາລີກຸມາຣສ຺ສ, ກຸໂຕ ກຓ຺ຫາຊິນາ ສິຍາ;

ອຸຠເຍເນວ ຊີເຍຖ, ປຕິໍ ປຸຕ຺ເຕ ຈ ລກ຺ຂຓາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວຸນ຺ຕິ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ຕໂຍ ຊນາ ສີໂຫ ຈ ພ຺ຍຄ຺ໂຆ ຈ ທີປິ ຈາຕິ ເອວໍ ຕໂຍ ວາຬາ ວເນ ມິຄາ ໂຫຖາ’’ຕິ ອິທໍ ຕາ ເທວຕາ ຕໂຍ ເທວປຸຕ຺ເຕ ວຈນມພ຺ຣວຸໍ. ມາ ເຫວ ໂນຕິ ມທ຺ທີ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ອຸຎ຺ຉາໂຕ ສາຍໍ ມາ ອາຄມິ, ຈນ຺ທາໂລເກນ ສາຍໍ ອາຄຈ຺ຉຕູຕິ ວທນ຺ຕິ. ມາ ເຫວມ຺ຫາກ ນິພ຺ໂຠເຄຕິ ອມ຺ຫາກໍ ນິພ຺ໂຠເຄ ວິຊິເຕ ວນຆຏາຍໍ ມາ ນໍ ໂກຈິປິ ວເນ ວາຬມິໂຄ ວິເຫເຐສິ. ນ ຍຖາ ວິເຫເຐຕິ, ເອວມສ຺ສາ ອາຣກ຺ຂໍ ຄຓ຺ຫຖາຕິ ວທນ຺ຕິ. ສີໂຫ ເຈ ນນ຺ຕິ ສເຈ ຫິ ຕໍ ອນາຣກ຺ຂໍ ສີຫາທີສຸ ໂກຈິ ວິເຫເຐຍ຺ຍ, ອຖສ຺ສາ ຊີວິຕກ຺ຂຍໍ ປຕ຺ຕາຍ ເນວ ຊາລິກຸມາໂຣ ອສ຺ສ, ກຸໂຕ ກຓ຺ຫາຊິນາ ສິຍາ. ເອວໍ ສາ ລກ຺ຂຓສມ຺ປນ຺ນາ ອຸຠເຍເນວ ຊີເຍຖ ປຕິໍ ປຸຕ຺ເຕ ຈາຕິ ທ຺ວີຫິ ໂກຏ຺ຐາເສຫິ ຊີເຍເຖວ, ຕສ຺ມາ ສຸສໍວິຫິຕມສ຺ສາ ອາຣກ຺ຂໍ ກໂຣຖາຕິ.

ອຖ ເຕ ຕໂຍ ເທວປຸຕ຺ຕາ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ຕາສໍ ເທວຕານໍ ຕໍ ວຈນໍ ປຏິສ຺ສຸຓິຕ຺ວາ ສີຫພ຺ຍຄ຺ຆທີປິໂນ ຫຸຕ຺ວາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຕສ຺ສາ ອາຄມນມຄ຺ເຄ ປຏິປາຏິຍາ ນິປຊ຺ຊິໍສຸ. ມທ຺ທີປິ ໂຂ ‘‘ອຊ຺ຊ ມຍາ ທຸສ຺ສຸປິໂນ ທິຏ຺ໂຐ, ກາລສ຺ເສວ ມູລຜລາຜລໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອສ຺ສມໍ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ກມ຺ປມານາ ມູລຜລາຜລານິ ອຸປຘາເຣສິ. ອຖສ຺ສາ ຫຕ຺ຖໂຕ ຂຓິຕ຺ຕິ ປຕິ, ຕຖາ ອໍສໂຕ ອຸຄ຺ຄີວຎ຺ຈ ປຕິ, ທກ຺ຂິຓກ຺ຂິຈ ຜນ຺ທຕິ, ຜລິໂນ ຣຸກ຺ຂາ ອຜລາ ວິຍ ອຜລາ ຈ ຜລິໂນ ວິຍ ຂາຍິໍສຸ, ທສ ທິສາ ນ ປຎ຺ຎາຍິໍສຸ. ສາ ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ ອິທໍ, ປຸພ຺ເພ ອຠູຕປຸພ຺ພໍ ອຊ຺ຊ ເມ ໂຫຕິ, ກິໍ ຠວິສ຺ສຕິ, ມຍ຺ຫໍ ວາ ອນ຺ຕຣາໂຍ ຠວິສ຺ສຕິ, ມມ ປຸຕ຺ຕານໍ ວາ, ອຸທາຫຸ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສາ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອາຫ –

໒໑໘໕.

‘‘ຂຓິຕ຺ຕິກໍ ເມ ປຕິຕໍ, ທກ຺ຂິຓກ຺ຂິ ຈ ຜນ຺ທຕິ;

ອຜລາ ຜລິໂນ ຣຸກ຺ຂາ, ສພ຺ພາ ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ເມ ທິສາ’’ຕິ.

ເອວໍ ສາ ປຣິເທວນ຺ຕີ ປກ຺ກາມິ.

໒໑໘໖.

‘‘ຕສ຺ສາ ສາຍນ຺ຫກາລສ຺ມິໍ, ອສ຺ສມາຄມນໍ ປຕິ;

ອຕ຺ຖງ຺ຄຕມ຺ຫິ ສູຣິເຍ, ວາຬາ ປນ຺ເຖ ອຸປຏ຺ຐຫຸໍ.

໒໑໘໗.

‘‘ນີເຈ ໂຈລມ຺ພເຕ ສູຣິໂຍ, ທູເຣ ຈ ວຕ ອສ຺ສໂມ;

ຍຎ຺ຈ ເນສໍ ອິໂຕ ຫສ຺ສໍ, ຕໍ ເຕ ຠຸຎ຺ເຊຍ຺ຍຸ ໂຠຊນໍ.

໒໑໘໘.

‘‘ໂສ ນູນ ຂຕ຺ຕິໂຍ ເອໂກ, ປຓ຺ຓສາລາຍ ອຈ຺ຉຕິ;

ໂຕເສນ຺ໂຕ ທາຣເກ ຉາເຕ, ມມໍ ທິສ຺ວາ ອນາຍຕິໍ.

໒໑໘໙.

‘‘ເຕ ນູນ ປຸຕ຺ຕກາ ມຍ຺ຫໍ, ກປຓາຍ ວຣາກິຍາ;

ສາຍໍ ສໍເວສນາກາເລ, ຂີຣປີຕາວ ອຈ຺ຉເຣ.

໒໑໙໐.

‘‘ເຕ ນູນ ປຸຕ຺ຕກາ ມຍ຺ຫໍ, ກປຓາຍ ວຣາກິຍາ;

ສາຍໍ ສໍເວສນາກາເລ, ວາຣິປີຕາວ ອຈ຺ຉເຣ.

໒໑໙໑.

‘‘ເຕ ນູນ ປຸຕ຺ຕກາ ມຍ຺ຫໍ, ກປຓາຍ ວຣາກິຍາ;

ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາ ມໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ວຈ຺ຉາ ພາລາວ ມາຕຣໍ.

໒໑໙໒.

‘‘ເຕ ນູນ ປຸຕ຺ຕກາ ມຍ຺ຫໍ, ກປຓາຍ ວຣາກິຍາ;

ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາ ມໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ຫໍສາວຸປຣິປລ຺ລເລ.

໒໑໙໓.

‘‘ເຕ ນູນ ປຸຕ຺ຕກາ ມຍ຺ຫໍ, ກປຓາຍ ວຣາກິຍາ;

ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາ ມໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ອສ຺ສມສ຺ສາວິທູຣໂຕ.

໒໑໙໔.

‘‘ເອກາຍໂນ ເອກປໂຖ, ສຣາ ໂສພ຺ຠາ ຈ ປສ຺ສໂຕ;

ອຎ຺ຎໍ ມຄ຺ຄໍ ນ ປສ຺ສາມິ, ເຍນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ ອສ຺ສມໍ.

໒໑໙໕.

‘‘ມິຄາ ນມຕ຺ຖຸ ຣາຊາໂນ, ການນສ຺ມິໍ ມຫພ຺ພລາ;

ຘມ຺ເມນ ຠາຕໂຣ ໂຫຖ, ມຄ຺ຄໍ ເມ ເທຖ ຍາຈິຕາ.

໒໑໙໖.

‘‘ອວຣຸທ຺ຘສ຺ສາຫໍ ຠຣິຍາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສິຣີມໂຕ;

ຕໍ ຈາຫໍ ນາຕິມຎ຺ຎາມິ, ຣາມໍ ສີຕາວນຸພ຺ພຕາ.

໒໑໙໗.

‘‘ຕຸມ຺ເຫ ຈ ປຸຕ຺ເຕ ປສ຺ສຖ, ສາຍໍ ສໍເວສນໍ ປຕິ;

ອຫຎ຺ຈ ປຸຕ຺ເຕ ປສ຺ເສຍ຺ຍໍ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ.

໒໑໙໘.

‘‘ພຫຸໍ ຈິທໍ ມູລຜລໍ, ຠກ຺ໂຂ ຈາຍໍ ອນປ຺ປໂກ;

ຕໂຕ ອຸປຑ຺ຒໍ ທສ຺ສາມິ, ມຄ຺ຄໍ ເມ ເທຖ ຍາຈິຕາ.

໒໑໙໙.

‘‘ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ຈ ໂນ ມາຕາ, ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ຈ ໂນ ປິຕາ;

ຘມ຺ເມນ ຠາຕໂຣ ໂຫຖ, ມຄ຺ຄໍ ເມ ເທຖ ຍາຈິຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕສ຺ສາຕິ ຕສ຺ສາ ມມ. ອສ຺ສມາຄມນໍ ປຕີຕິ ອສ຺ສມໍ ປຏິຈ຺ຈ ສນ຺ຘາຍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິຍາ. ອຸປຏ຺ຐຫຸນ຺ຕິ ອຸຏ຺ຐາຍ ຐິຕາ. ເຕ ກິຣ ປຐມໍ ປຏິປາຏິຍາ ນິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຕາຍ ອາຄມນກາເລ ອຸຏ຺ຐາຍ ວິຊມ຺ຠິຕ຺ວາ ມຄ຺ຄໍ ຣຸມ຺ຠນ຺ຕາ ປຏິປາຏິຍາ ຕິຣິຍໍ ອຏ຺ຐໍສຸ. ຍຎ຺ຈ ເຕສນ຺ຕິ ອຫຎ຺ຈ ຍໍ ອິໂຕ ມູລຜລາຜລໍ ເຕສໍ ຫຣິສ຺ສໍ, ຕເມວ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຈ ອຸໂຠ ປຸຕ຺ຕກາ ຈາຕິ ເຕ ຕໂຍປິ ຊນາ ຠຸຎ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ, ອຎ຺ຎໍ ເຕສໍ ໂຠຊນໍ ນຕ຺ຖິ. ອນາຍຕິນ຺ຕິ ອນາຄຈ຺ຉນ຺ຕິໍ ມໍ ຎຕ຺ວາ ເອກໂກວ ນູນ ທາຣເກ ໂຕເສນ຺ໂຕ ນິສິນ຺ໂນ. ສໍເວສນາກາເລຕິ ອຎ຺ເຎສຸ ທິວເສສຸ ອຕ຺ຕໂນ ຂາທາປນປິວາປນກາເລ ຂີຣປີຕາວາຕິ ຍຖາ ຂີຣປີຕາ ມິຄໂປຕກາ ຂີຣຕ຺ຖາຍ ກນ຺ທິຕ຺ວາ ຕໍ ອລຠິຕ຺ວາ ກນ຺ທນ຺ຕາວ ນິທ຺ທໍ ໂອກ຺ກມນ຺ຕິ, ເອວໍ ເມ ປຸຕ຺ຕກາ ຜລາຜລຕ຺ຖາຍ ກນ຺ທິຕ຺ວາ ຕໍ ອລຠິຕ຺ວາ ກນ຺ທນ຺ຕາວ ນິທ຺ທໍ ອຸປຄຕາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີຕິ ວທຕິ.

ວາຣິປີຕາວາຕິ ຍຖາ ປິປາສິຕາ ມິຄໂປຕກາ ປານີຍຕ຺ຖາຍ ກນ຺ທິຕ຺ວາ ຕໍ ອລຠິຕ຺ວາ ກນ຺ທນ຺ຕາວ ນິທ຺ທໍ ໂອກ຺ກມນ຺ຕີຕິ ອິມິນາວ ນເຍນ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຈ຺ຉເຣຕິ ອຈ຺ຉນ຺ຕິ. ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາ ມໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕີຕິ ມໍ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາ ຫຸຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ‘‘ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕຸນາ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອກາຍໂນຕິ ເອກສ຺ເສວ ອຍໂນ ເອກປທິກມຄ຺ໂຄ. ເອກປໂຖຕິ ໂສ ຈ ເອໂກວ, ທຸຕິໂຍ ນຕ຺ຖິ, ໂອກ຺ກມິຕ຺ວາ ຄນ຺ຕຸໍ ນ ສກ຺ກາ. ກສ຺ມາ? ຍສ຺ມາ ສຣາ ໂສພ຺ຠາ ຈ ປສ຺ສໂຕ. ມິຄາ ນມຕ຺ຖູຕິ ສາ ອຎ຺ຎໍ ມຄ຺ຄໍ ອທິສ຺ວາ ‘‘ເອເຕ ຍາຈິຕ຺ວາ ປຏິກ຺ກມາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ຜລປຈ຺ຉິໍ ສີສໂຕ ໂອຕາເຣຕ຺ວາ ອຎ຺ຊລິໍ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ນມສ຺ສມານາ ເອວມາຫ. ຠາຕໂຣຕິ ອຫມ຺ປິ ມນຸສ຺ສຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ຕຸມ຺ຫີປິ ມິຄຣາຊປຸຕ຺ຕາ, ອິຕິ ເມ ຘມ຺ເມນ ຠາຕໂຣ ໂຫຖ.

ອວຣຸທ຺ຘສ຺ສາຕິ ຣຏ຺ຐໂຕ ປພ຺ພາຊິຕສ຺ສ. ຣາມໍ ສີຕາວນຸພ຺ພຕາຕິ ຍຖາ ທສຣຖຣາຊປຸຕ຺ຕໍ ຣາມໍ ຕສ຺ສ ກນິຏ຺ຐຠຄິນີ ສີຕາເທວີ ຕສ຺ເສວ ອຄ຺ຄມເຫສີ ຫຸຕ຺ວາ ຕໍ ອນຸພ຺ພຕາ ປຕິເທວຕາ ຫຸຕ຺ວາ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ອຸປຏ຺ຐາສິ, ຕຖາ ອຫມ຺ປິ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ອຸປຏ຺ຐຫາມິ, ນາຕິມຎ຺ຎາມີຕິ ວທຕິ. ຕຸມ຺ເຫ ຈາຕິ ຕຸມ຺ເຫ ຈ ມຍ຺ຫໍ ມຄ຺ຄໍ ທຕ຺ວາ ສາຍໍ ໂຄຈຣຄ຺ຄຫຓກາເລ ປຸຕ຺ເຕ ປສ຺ສຖ, ອຫຎ຺ຈ ອຕ຺ຕໂນ ປຸຕ຺ເຕ ປສ຺ເສຍ຺ຍໍ, ເທຖ ເມ ມຄ຺ຄນ຺ຖິ ຍາຈຕິ.

ອຖ ເຕ ຕໂຍ ເທວປຸຕ຺ຕາ ເວລໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ‘‘ອິທານິສ຺ສາ ມຄ຺ຄໍ ທາຕຸໍ ເວລາ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍ ອປຄຈ຺ຉິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໒໐໐.

‘‘ຕສ຺ສາ ລາລປ຺ປມານາຍ, ພຫຸໍ ກາຣຸຎ຺ຎສຎ຺ຫິຕໍ;

ສຸຕ຺ວາ ເນລປຕິໍ ວາຈໍ, ວາຬາ ປນ຺ຖາ ອປກ຺ກມຸ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເນລປຕິນ຺ຕິ ນ ເອລປຕິໍ ເອລປາຕວິຣຫິຕໍ ວິສຏ຺ຐໍ ມຘຸຣວາຈໍ.

ສາປິ ວາເຬສຸ ອປຄເຕສຸ ອສ຺ສມໍ ອຄມາສິ. ຕທາ ຈ ປຸຓ຺ຓມຸໂປສໂຖ ໂຫຕິ. ສາ ຈງ຺ກມນໂກຏິໍ ປຕ຺ວາ ເຍສຸ ເຍສຸ ຐາເນສຸ ປຸພ຺ເພ ປຸຕ຺ເຕ ປສ຺ສຕິ, ເຕສຸ ເຕສຸ ຐາເນສຸ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ອາຫ –

໒໒໐໑.

‘‘ອິມມ຺ຫິ ນໍ ປເທສມ຺ຫິ, ປຸຕ຺ຕກາ ປໍສຸກຸຓ຺ຐິຕາ;

ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາ ມໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ວຈ຺ຉາ ພາລາວ ມາຕຣໍ.

໒໒໐໒.

‘‘ອິມມ຺ຫິ ນໍ ປເທສມ຺ຫິ, ປຸຕ຺ຕກາ ປໍສຸກຸຓ຺ຐິຕາ;

ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາ ມໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ຫໍສາວຸປຣິປລ຺ລເລ.

໒໒໐໓.

‘‘ອິມມ຺ຫິ ນໍ ປເທສມ຺ຫິ, ປຸຕ຺ຕກາ ປໍສຸກຸຓ຺ຐິຕາ;

ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາ ມໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ອສ຺ສມສ຺ສາວິທູຣໂຕ.

໒໒໐໔.

‘‘ທ຺ເວ ມິຄາ ວິຍ ອຸກ຺ກຓ຺ຓາ, ສມນ຺ຕາ ມຠິຘາວິໂນ;

ອານນ຺ທິໂນ ປມຸທິຕາ, ວຄ຺ຄມານາວ ກມ຺ປເຣ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ.

໒໒໐໕.

‘‘ຉກລີວ ມິຄີ ຉາປໍ, ປກ຺ຂີ ມຸຕ຺ຕາວ ປຎ຺ຊຣາ;

ໂອຫາຍ ປຸຕ຺ເຕ ນິກ຺ຂມິໍ, ສີຫີວາມິສຄິທ຺ຘິນີ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ.

໒໒໐໖.

‘‘ອິທໍ ເນສໍ ປທກ຺ກນ຺ຕໍ, ນາຄານມິວ ປພ຺ພເຕ;

ຈິຕກາ ປຣິກິຓ຺ຓາໂຍ, ອສ຺ສມສ຺ສາວິທູຣໂຕ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ.

໒໒໐໗.

‘‘ວາລິກາຍປິ ໂອກິຓ຺ຓາ, ປຸຕ຺ຕກາ ປໍສຸກຸຓ຺ຐິຕາ;

ສມນ຺ຕາ ອຠິຘາວນ຺ຕິ, ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ ທາຣເກ.

໒໒໐໘.

‘‘ເຍ ມໍ ປຸເຣ ປຈ຺ຈຸຏ຺ເຐນ຺ຕິ, ອຣຎ຺ຎາ ທູຣມາຍຕິໍ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ.

໒໒໐໙.

‘‘ຉກລິໍວ ມິຄິໍ ຉາປາ, ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕຸນ ມາຕຣໍ;

ທູເຣ ມໍ ປວິໂລເກນ຺ຕິ, ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ ທາຣເກ.

໒໒໑໐.

‘‘ອິທໍ ເນສໍ ກີຬນກໍ, ປຕິຕໍ ປຓ຺ຑຸເພລຸວໍ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ.

໒໒໑໑.

‘‘ຖນາ ຈ ມຍ຺ຫິເມ ປູຣາ, ອຸໂຣ ຈ ສມ຺ປທາລຕິ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ.

໒໒໑໒.

‘‘ອຸຈ຺ຉງ຺ເຄໂກ ວິຈິນາຕິ, ຖນເມກາວລມ຺ພຕິ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ.

໒໒໑໓.

‘‘ຍສ຺ສຸ ສາຍນ຺ຫສມຍໍ, ປຸຕ຺ຕກາ ປໍສຸກຸຓ຺ຐິຕາ;

ອຸຈ຺ຉງ຺ເຄ ເມ ວິວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ ທາຣເກ.

໒໒໑໔.

‘‘ອຍໍ ໂສ ອສ຺ສໂມ ປຸພ຺ເພ, ສມຊ຺ໂຊ ປຏິຠາຕິ ມໍ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ອປສ຺ສນ຺ຕ຺ຍາ, ຠມເຕ ວິຍ ອສ຺ສໂມ.

໒໒໑໕.

‘‘ກິມິທໍ ອປ຺ປສທ຺ໂທວ, ອສ຺ສໂມ ປຏິຠາຕິ ມໍ;

ກາໂກລາປິ ນ ວສ຺ສນ຺ຕິ, ມຕາ ເມ ນູນ ທາຣກາ.

໒໒໑໖.

‘‘ກິມິທໍ ອປ຺ປສທ຺ໂທວ, ອສ຺ສໂມ ປຏິຠາຕິ ມໍ;

ສກຸຓາປິ ນ ວສ຺ສນ຺ຕິ, ມຕາ ເມ ນູນ ທາຣກາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນນ຺ຕິ ນິປາຕມຕ຺ຕໍ. ປໍສຸກຸຓ຺ຐິຕາຕິ ປໍສຸມກ຺ຂິຕາ. ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາ ມນ຺ຕິ ມໍ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕາ ຫຸຕ຺ວາ. ‘‘ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕຸນາ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາອິຈ຺ເຈວ ອຕ຺ໂຖ. ອຸກ຺ກຓ຺ຓາຕິ ຍຖາ ມິຄໂປຕກາ ມາຕຣໍ ທິສ຺ວາ ກຓ຺ເຓ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຄີວໍ ປສາເຣຕ຺ວາ ມາຕຣໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ຫຏ຺ຐຕຸຏ຺ຐາ ສມນ຺ຕາ ອຠິຘາວິໂນ. ວຄ຺ຄມານາວ ກມ຺ປເຣຕິວຊ຺ຊມານາເຍວ ມາຕຸ ຫທຍມໍສໍ ກມ຺ເປນ຺ຕິ ວິຍ ເອວໍ ປຸພ຺ເພ ມມ ປຸຕ຺ຕາ. ຕ຺ຍຊ຺ຊາຕິ ເຕ ອຊ຺ຊ ນ ປສ຺ສາມິ. ຉກລີວ ມິຄີ ຉາປນ຺ຕິ ຍຖາ ຉກລີ ຈ ມິຄີ ຈ ປຎ຺ຊຣສງ຺ຂາຕາ ກຸລາວກາ ມຸຕ຺ຕາ ປກ຺ຂີ ຈ ອາມິສຄິທ຺ຘິນີ ສີຫີ ຈ ອຕ຺ຕໂນ ຉາປໍ ໂອຫາຍ ໂຄຈຣາຍ ປກ຺ກມນ຺ຕິ, ຕຖາຫມ຺ປິ ໂອຫາຍ ປຸຕ຺ເຕ ໂຄຈຣາຍ ນິກ຺ຂມິນ຺ຕິ ວທຕິ. ອິທໍ ເນສໍ ປທກ຺ກນ຺ຕນ຺ຕິ ວສ຺ສາຣຕ຺ເຕ ສານຸປພ຺ພເຕ ນາຄານໍ ປທວລຎ຺ຊໍ ວິຍ ອິທໍ ເນສໍ ກີຬນຏ຺ຐາເນ ອາຘາວນປຣິຘາວນປທກ຺ກນ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ຈິຕກາຕິ ສຎ຺ຈິຕນິຈິຕາ ກວາລຸກປຸຎ຺ຊາ. ປຣິກິຓ຺ຓາໂຍຕິ ວິປ຺ປກິຓ຺ຓາໂຍ. ສມນ຺ຕາ ມຠິຘາວນ຺ຕີຕິ ອຎ຺ເຎສຸ ທິວເສສຸ ສມນ຺ຕາ ອຠິຘາວນ຺ຕິ.

ປຈ຺ຈຸຏ຺ເຐນ຺ຕີຕິ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ທູຣມາຍຕິນ຺ຕິ ທູຣໂຕ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິໍ. ຉກລິໍວ ມິຄິໍ ຉາປາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ມາຕຣໍ ຉກລິໍ ວິຍ ມິຄິໍ ວິຍ ຈ ຉາປາ. ອິທໍ ເນສໍ ກີຬນກນ຺ຕິ ຫຕ຺ຖິຣູປກາທີຫິ ກີຬນ຺ຕານໍ ອິທຎ຺ຈ ເຕສໍ ຫຕ຺ຖໂຕ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ກີຬນເພລຸວໍ ປຣິຄຬິຕ຺ວາ ປຕິຕໍ. ມຍ຺ຫິເມຕິ ມຍ຺ຫໍ ອິເມ ຖນາ ຈ ຂີຣສ຺ສ ປູຣາ. ອຸໂຣ ຈ ສມ຺ປທາລຕີຕິ ຫທຍຎ຺ຈ ຜລຕິ. ອຸຈ຺ຉງ຺ເຄ ເມ ວິວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ມມ ອຸຈ຺ຉງ຺ເຄ ອາວຕ຺ຕນ຺ຕິ ວິວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ສມຊ຺ໂຊ ປຏິຠາຕິ ມນ຺ຕິ ສມຊ຺ຊຏ຺ຐານໍ ວິຍ ມຍ຺ຫໍ ອຸປຏ຺ຐາຕິ. ຕ຺ຍຊ຺ຊາຕິ ເຕ ອຊ຺ຊ. ອປສ຺ສນ຺ຕ຺ຍາຕິ ອປສ຺ສນ຺ຕິຍາ ມມ. ຠມເຕ ວິຍາຕິ ກຸລາລຈກ຺ກໍ ວິຍ ຠມຕິ. ກາໂກລາຕິ ວນກາກາ. ມຕາ ນູນາຕິ ອທ຺ຘາ ມຕາ ວາ ເກນຈິ ນີຕາ ວາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ. ສກຸຓາຕິ ອວເສສສກຸຓາ.

ອິຕິ ສາ ວິລປນ຺ຕີ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຜລປຈ຺ຉິໍ ໂອຕາເຣຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕໍ ຕຸຓ຺ຫິມາສີນໍ ທິສ຺ວາ ທາຣເກ ຈສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ອາຫ –

໒໒໑໗.

‘‘ກິມິທໍ ຕຸຓ຺ຫິຠູໂຕສິ, ອປິ ຣຕ຺ເຕວ ເມ ມໂນ;

ກາໂກລາປິ ນ ວສ຺ສນ຺ຕິ, ມຕາ ເມ ນູນ ທາຣກາ.

໒໒໑໘.

‘‘ກິມິທໍ ຕຸຓ຺ຫິຠູໂຕສິ, ອປິ ຣຕ຺ເຕວ ເມ ມໂນ;

ສກຸຓາປິ ນ ວສ຺ສນ຺ຕິ, ມຕາ ເມ ນູນ ທາຣກາ.

໒໒໑໙.

‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ເມ ອຍ຺ຍປຸຕ຺ຕ, ມິຄາ ຂາທິໍສຸ ທາຣເກ;

ອຣຎ຺ເຎ ອິຣິເຓ ວິວເນ, ເກນ ນີຕາ ເມ ທາຣກາ.

໒໒໒໐.

‘‘ອທຸ ເຕ ປຫິຕາ ທູຕາ, ອທຸ ສຸຕ຺ຕາ ປິຍໍວທາ;

ອທຸ ພຫິ ໂນ ນິກ຺ຂນ຺ຕາ, ຂິຑ຺ຑາສຸ ປສຸຕາ ນຸ ເຕ.

໒໒໒໑.

‘‘ເນວາສໍ ເກສາ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ຫຕ຺ຖປາທາ ຈ ຊາລິໂນ;

ສກຸຓານຎ຺ຈ ໂອປາໂຕ, ເກນ ນີຕາ ເມ ທາຣກາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອປິ ຣຕ຺ເຕວ ເມ ມໂນຕິ ອປິ ພລວປຈ຺ຈູເສ ສຸປິນໍ ປສ຺ສນ຺ຕິຍາ ວິຍ ເມ ມໂນ. ມິຄາຕິ ສີຫາທໂຍ ວາຬມິຄາ. ອິຣິເຓຕິ ນິໂຣເຊ. ວິວເນຕິ ວິວິຕ຺ເຕ. ທູຕາຕິ ອທຸ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄເຣ ສິວິຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ຕຍາ ທູຕາ ກຕ຺ວາ ເປສິຕາ. ສຸຕ຺ຕາຕິ ອນ຺ໂຕປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ສຍິຕາ. ອທຸ ພຫິ ໂນຕິ ອທຸ ເຕ ທາຣກາ ຂິຑ຺ຑາປສຸຕາ ຫຸຕ຺ວາ ພຫິ ນິກ຺ຂນ຺ຕາຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ. ເນວາສໍ ເກສາ ທິສ຺ສນ຺ຕີຕິ ສາມິ ເວສ຺ສນ຺ຕຣ, ເນວ ເຕສໍ ກາຬຎ຺ຊນວຓ຺ຓາ ເກສາ ທິສ຺ສນ຺ຕິ. ຊາລິໂນຕິ ກຎ຺ຈນຊາລວິຈິຕ຺ຕາ ຫຕ຺ຖປາທາ. ສກຸຓານຎ຺ຈ ໂອປາໂຕຕິ ຫິມວນ຺ຕປເທເສ ຫຕ຺ຖິລິງ຺ຄສກຸຓາ ນາມ ອຕ຺ຖິ, ເຕ ໂອປຕິຕ຺ວາ ອາທາຍ ອາກາເສເນວ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ເຕນ ຕໍ ປຸຈ຺ຉາມິ ‘‘ກິໍ ເຕຫິ ສກຸເຓຫິ ນີຕາ, ອິໂຕ ອຎ຺ເຎສມ຺ປິ ເກສຎ຺ຈິ ເຕສໍ ສກຸຓານໍ ວິຍ ໂອປາໂຕ ຊາໂຕ, ອກ຺ຂາຫິ, ເກນ ນີຕາ ເມ ທາຣກາ’’ຕິ?

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕປິ ມຫາສຕ຺ໂຕ ນ ກິຎ຺ຈິ ອາຫ. ອຖ ນໍ ສາ ‘‘ເທວ, ກສ຺ມາ ມຍາ ສທ຺ຘິໍ ນ ກເຖສິ, ໂກ ມມ ໂທໂສ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອາຫ –

໒໒໒໒.

‘‘ອິທໍ ຕໂຕ ທຸກ຺ຂຕຣໍ, ສລ຺ລວິທ຺ໂຘ ຍຖາ ວໂຓ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ.

໒໒໒໓.

‘‘ອິທມ຺ປິ ທຸຕິຍໍ ສລ຺ລໍ, ກມ຺ເປຕິ ຫທຍໍ ມມ;

ຍຎ຺ຈ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ຕ຺ວຎ຺ຈ ມໍ ນາຠິຠາສສິ.

໒໒໒໔.

‘‘ອຊ຺ເຊວ ເມ ອິມໍ ຣຕ຺ຕິໍ, ຣາຊປຸຕ຺ຕ ນ ສໍສຕິ;

ມຎ຺ເຎ ໂອກ຺ກນ຺ຕສນ຺ຕໍ ມໍ, ປາໂຕ ທກ຺ຂິສິ ໂນ ມຕ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິທໍ ຕໂຕ ທຸກ຺ຂຕຣນ຺ຕິ ສາມິ ເວສ຺ສນ຺ຕຣ, ຍໍ ມມ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊິຕາຍ ອຣຎ຺ເຎ ວສນ຺ຕິຍາ ປຸຕ຺ເຕ ຈ ອປສ຺ສນ຺ຕິຍາ ທຸກ຺ຂໍ, ອິທໍ ຕວ ມຍາ ສທ຺ຘິໍ ອກຖນໍ ມຍ຺ຫໍ ຕໂຕ ທຸກ຺ຂຕຣໍ. ຕ຺ວຎ຺ຫິ ມໍ ອຄ຺ຄິທຑ຺ຒໍ ປຏິທຫນ຺ໂຕ ວິຍ ປປາຕາ ປຕິຕໍ ທຓ຺ເຑນ ໂປເຖນ຺ໂຕ ວິຍ ສລ຺ເລນ ວຓໍ ວິຊ຺ຌນ຺ໂຕ ວິຍ ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ ກິລເມສິ. ອິທຎ຺ຫິ ເມ ຫທຍໍ ສລ຺ລວິທ຺ໂຘ ຍຖາ ວໂຓ ຕເຖວ ກມ຺ປຕິ ເຈວ ຣຸຊຕິ ຈ. ‘‘ສມ຺ປວິທ຺ໂຘ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ສມ຺ປຕິວິທ຺ໂຘຕິ ອຕ຺ໂຖ. ໂອກ຺ກນ຺ຕສນ຺ຕໍ ມນ຺ຕິ ອປຄຕຊີວິຕໍ ມໍ. ທກ຺ຂິສິ ໂນ ມຕນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ໂນ-ກາໂຣ ນິປາຕມຕ຺ໂຕ, ມຕໍ ມໍ ກາລສ຺ເສວ ຕ຺ວໍ ປສ຺ສິສ຺ສສີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ກກ຺ຂຬກຖາຍ ນໍ ປຸຕ຺ຕໂສກໍ ຊຫາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໒໒໒໕.

‘‘ນູນ ມທ຺ທີ ວຣາໂຣຫາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ຍສສ຺ສິນີ;

ປາໂຕ ຄຕາສິ ອຸຎ຺ຉາຍ, ກິມິທໍ ສາຍມາຄຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກິມິທໍ ສາຍມາຄຕາຕິ ‘‘ມທ຺ທິ, ຕ຺ວໍ ອຠິຣູປາ ປາສາທິກາ, ຫິມວນ຺ເຕ ຈ ນາມ ພຫູ ວນຈຣກາ ຕາປສວິຊ຺ຊາຘຣາທໂຍ ວິຈຣນ຺ຕິ. ໂກ ຊານາຕິ, ກິໍ ຠວິສ຺ສຕິ, ກິຎ຺ຈິ ຕຍາ ກຕໍ, ຕ຺ວໍ ປາໂຕວ ຄນ຺ຕ຺ວາ ກິມິທໍ ສາຍມາຄຈ຺ຉສິ, ທຫຣກຸມາຣເກ ໂອຫາຍ ອຣຎ຺ຎຄຕິຕ຺ຖິໂຍ ນາມ ສສາມິກິຕ຺ຖິໂຍ ເອວຣູປາ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ‘ກາ ນຸ ໂຂ ເມ ທາຣການໍ ປວຕ຺ຕິ, ກິໍ ວາ ເມ ສາມິໂກ ຈິນ຺ເຕສ຺ສຕີ’ຕິ ເອຕ຺ຕກມ຺ປິ ເຕ ນາໂຫສິ. ຕ຺ວໍ ປາໂຕວ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຈນ຺ທາໂລເກນ ອາຄຈ຺ຉສິ, ມມ ທຸຄ຺ຄຕຠາວສ຺ເສເວສ ໂທໂສ’’ຕິ ຕຊ຺ເຊຕ຺ວາ ວຎ຺ເຈຕ຺ວາ ກເຖສິ.

ສາ ຕສ຺ສ ກຖໍ ສຸຕ຺ວາ ອາຫ –

໒໒໒໖.

‘‘ນນຸ ຕ຺ວໍ ສທ຺ທມສ຺ໂສສິ, ເຍ ສຣໍ ປາຕຸມາຄຕາ;

ສີຫສ຺ສປິ ນທນ຺ຕສ຺ສ, ພ຺ຍຄ຺ຆສ຺ສ ຈ ນິກຸຊ຺ຊິຕໍ.

໒໒໒໗.

‘‘ອຫຸ ປຸພ຺ພນິມິຕ຺ຕໍ ເມ, ວິຈຣນ຺ຕ຺ຍາ ພ຺ຣຫາວເນ;

ຂຓິຕ຺ໂຕ ເມ ຫຕ຺ຖາ ປຕິໂຕ, ອຸຄ຺ຄີວຎ຺ຈາປິ ອໍສໂຕ.

໒໒໒໘.

‘‘ຕທາຫໍ ພ຺ຍຖິຕາ ຠີຕາ, ປຸຖຸ ກຕ຺ວານ ອຎ຺ຊລິໍ;

ສພ຺ພທິສາ ນມສ຺ສິສ຺ສໍ, ອປິ ໂສຕ຺ຖິ ອິໂຕ ສິຍາ.

໒໒໒໙.

‘‘ມາ ເຫວ ໂນ ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ, ຫໂຕ ສີເຫນ ທີປິນາ;

ທາຣກາ ວາ ປຣາມຏ຺ຐາ, ອຈ຺ຉໂກກຕຣຈ຺ຉິຫິ.

໒໒໓໐.

‘‘ສີໂຫ ພ຺ຍຄ຺ໂຆ ຈ ທີປິ ຈ, ຕໂຍ ວາຬາ ວເນ ມິຄາ;

ເຕ ມໍ ປຣິຍາວຣຸໍ ມຄ຺ຄໍ, ເຕນ ສາຍມ຺ຫິ ອາຄຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຍ ສຣໍ ປາຕຸມາຄຕາຕິ ເຍ ປານີຍໍ ປາຕຸໍ ອິມໍ ສຣໍ ອາຄຕາ. ພ຺ຍຄ຺ຆສ຺ສ ຈາຕິ ພ຺ຍຄ຺ຆສ຺ສ ຈ ອຎ຺ເຎສໍ ຫຕ຺ຖິອາທີນໍ ຈຕຸປ຺ປທານຎ຺ເຈວ ສກຸຓສງ຺ຆສ຺ສ ຈ ນິກູຊິຕໍ ເອກນິນ຺ນາທສທ຺ທໍ ກິໍ ຕ຺ວໍ ນ ອສ຺ໂສສີຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ. ໂສ ປນ ມຫາສຕ຺ເຕນ ປຸຕ຺ຕານໍ ທິນ຺ນເວລາຍ ສທ຺ໂທ ອໂຫສິ. ອຫຸ ປຸພ຺ພນິມິຕ຺ຕໍ ເມຕິ ເທວ, ອິມສ຺ສ ເມ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ອນຸຠວນຕ຺ຖາຍ ປຸພ຺ພນິມິຕ຺ຕໍ ອໂຫສິ. ອຸຄ຺ຄີວນ຺ຕິ ອໍສກູເຏ ປຈ຺ຉິລຄ຺ຄນກໍ. ປຸຖູຕິ ວິສຸໍ ວິສຸໍ. ສພ຺ພທິສາ ນມສ຺ສິສ຺ສນ຺ຕິ ສພ຺ພາ ທສ ທິສາ ນມສ຺ສິໍ. ມາ ເຫວ ໂນຕິ ອມ຺ຫາກໍ ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ສີຫາທີຫິ ຫໂຕ ມາ ໂຫຕຸ, ທາຣກາປິ ອຈ຺ຉາທີຫິ ປຣາມຏ຺ຐາ ມາ ໂຫນ຺ຕູຕິ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕີ ນມສ຺ສິສ຺ສໍ. ເຕ ມໍ ປຣິຍາວຣຸໍ ມຄ຺ຄນ຺ຕິ ສາມິ ເວສ຺ສນ຺ຕຣ, ອຫໍ ‘‘ອິມານິ ຈ ຠີສນການິ ມຫນ຺ຕານິ, ທຸສ຺ສຸປິໂນ ຈ ເມ ທິຏ຺ໂຐ, ອຊ຺ຊ ສກາລສ຺ເສວ ຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ ກມ຺ປມານາ ມູລຜລາຜລານິ ອຸປຘາເຣສິໍ, ອຖ ເມ ຜລິຕຣຸກ຺ຂາປິ ອຜລາ ວິຍ ອຜລາ ຈ ຜລິໂນ ວິຍ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ກິຈ຺ເຉນ ຜລາຜລານິ ຄເຫຕ຺ວາ ຄິຣິທ຺ວາຣໍ ສມ຺ປາປຸຓິໍ. ອຖ ເຕ ສີຫາທໂຍ ມໍ ທິສ຺ວາ ມຄ຺ຄໍ ປຏິປາຏິຍາ ຣຸມ຺ຠິຕ຺ວາ ອຏ຺ຐໍສຸ. ເຕນ ສາຍໍ ອາຄຕາມ຺ຫິ, ຂມາຫິ ເມ, ສາມີຕິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ຕາຍ ສທ຺ຘິໍ ເອຕ຺ຕກເມວ ກຖໍ ວຕ຺ວາ ຍາວ ອຣຸຓຸຄ຺ຄມນາ ນ ກິຎ຺ຈິ ກເຖສິ. ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ມທ຺ທີ ນານປ຺ປກາຣກໍ ວິລປນ຺ຕີ ອາຫ –

໒໒໓໑.

‘‘ອຫໍ ປຕິຎ຺ຈ ປຸຕ຺ເຕ ຈ, ອາເຈຣມິວ ມາຓໂວ;

ອນຸຏ຺ຐິຕາ ທິວາຣຕ຺ຕິໍ, ຊຏິນີ ພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິນີ.

໒໒໓໒.

‘‘ອຊິນານິ ປຣິທຫິຕ຺ວາ, ວນມູລຜລຫາຣິຍາ;

ວິຈຣາມິ ທິວາຣຕ຺ຕິໍ, ຕຸມ຺ຫໍ ກາມາ ຫິ ປຸຕ຺ຕກາ.

໒໒໓໓.

‘‘ອຫໍ ສຸວຓ຺ຓຫລິທ຺ທິໍ, ອາຠຕໍ ປຓ຺ຑຸເພລຸວໍ;

ຣຸກ຺ຂປກ຺ການິ ຈາຫາສິໍ, ອິເມ ໂວ ປຸຕ຺ຕ ກີຬນາ.

໒໒໓໔.

‘‘ອິມໍ ມູຬາລິວຕ຺ຕກໍ, ສາລຸກໍ ຈິຎ຺ຈເຠທກໍ;

ຠຸຎ຺ຊ ຂຸທ຺ເທຫິ ສໍຍຸຕ຺ຕໍ, ສຫ ປຸຕ຺ເຕຫິ ຂຕ຺ຕິຍ.

໒໒໓໕.

‘‘ປທຸມໍ ຊາລິໂນ ເທຫິ, ກຸມຸທຎ຺ຈ ກຸມາຣິຍາ;

ມາລິເນ ປສ຺ສ ນຈ຺ຈນ຺ເຕ, ສິວິ ປຸຕ຺ຕານິ ອວ຺ຫຍ.

໒໒໓໖.

‘‘ຕໂຕ ກຓ຺ຫາຊິນາຍປິ, ນິສາເມຫິ ຣເຖສຠ;

ມຎ຺ຊຸສ຺ສຣາຍ ວຄ຺ຄຸຍາ, ອສ຺ສມໍ ອຸປຍນ຺ຕິຍາ.

໒໒໓໗.

‘‘ສມານສຸຂທຸກ຺ຂມ຺ຫາ, ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊິຕາ ອຸໂຠ;

ອປິ ສິວິ ປຸຕ຺ເຕ ປສ຺ເສສິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ.

໒໒໓໘.

‘‘ສມເຓ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ນູນ, ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍປຣາຍເຓ;

ອຫໍ ໂລເກ ອຠິສ຺ສປິໍ, ສີລວນ຺ເຕ ພຫຸສ຺ສຸເຕ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອາເຈຣມິວ ມາຓໂວຕິ ວຕ຺ຕສມ຺ປນ຺ໂນ ອນ຺ເຕວາສິໂກ ອາຈຣິຍໍ ວິຍ ປຏິຊຄ຺ຄຕິ. ອນຸຏ຺ຐິຕາຕິ ປາຣິຈຣິຍານຸຏ຺ຐາເນນ ອນຸຏ຺ຐິຕາ ອປ຺ປມຕ຺ຕາ ຫຸຕ຺ວາ ປຏິຊຄ຺ຄາມິ. ຕຸມ຺ຫໍ ກາມາຕິ ຕຸມ຺ຫາກໍ ກາເມນ ຕຸມ຺ເຫ ປຕ຺ຖຍນ຺ຕີ. ປຸຕ຺ຕກາຕິ ກຸມາເຣ ອາລປນ຺ຕີ ປຣິເທວຕິ. ສຸວຓ຺ຓຫລິທ຺ທິນ຺ຕິ ປຸຕ຺ຕກາ ອຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ນ຺ຫາປນຕ຺ຖາຍ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ຫລິທ຺ທິໍ ຆໍສິຕ຺ວາ ອາທາຍ ອາຄຕາ. ປຓ຺ຑຸເພລຸວນ຺ຕິ ກີຬນຕ຺ຖາຍ ຈ ໂວ ອິທໍ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓໍ ເພລຸວປກ຺ກໍ ມຍາ ອາຠຕໍ. ຣຸກ຺ຂປກ຺ການີຕິ ຕຸມ຺ຫາກໍ ກີຬນຕ຺ຖາຍ ອຎ຺ຎານິປິ ມນາປານິ ຣຸກ຺ຂຜລານິ ອາຫາສິໍ. ອິເມ ໂວຕິ ປຸຕ຺ຕກາ ອິເມ ໂວ ກີຬນາຕິ ວທຕິ. ມູຬາລິວຕ຺ຕກນ຺ຕິ ມູຬາລກຸຓ຺ຑລກໍ. ສາລຸກນ຺ຕິ ອິທໍ ອຸປ຺ປລາທິສາລຸກມ຺ປິ ເມ ພຫຸ ອາຠຕໍ. ຈິຎ຺ຈເຠທກນ຺ຕິ ສິງ຺ຆາຏກໍ. ຠຸຎ຺ຊາຕິ ອິທໍ ສພ຺ພໍ ຂຸທ຺ທມຘຸນາ ສໍຍຸຕ຺ຕໍ ປຸຕ຺ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ຠຸຎ຺ຊາຫີຕິ ປຣິເທວຕິ. ສິວິ ປຸຕ຺ຕານິ ອວ຺ຫຍາຕິ ສາມິ ສິວິຣາຊ, ປຓ຺ຓສາລາຍ ສຍາປິຕຏ຺ຐານໂຕ ສີຆໍ ປຸຕ຺ຕເກ ປກ຺ໂກສາຫິ. ອປິ ສິວິ ປຸຕ຺ເຕ ປສ຺ເສສີຕິ ສາມິ ສິວິຣາຊ, ອປິ ປຸຕ຺ເຕ ປສ຺ສສິ, ສເຈ ປສ຺ສສິ, ມມ ທສ຺ເສຫິ, ກິໍ ມໍ ອຕິວິຍ ກິລເມສິ. ອຠິສ຺ສປິນ຺ຕິ ຕຸມ຺ຫາກໍ ປຸຕ຺ຕຘີຕໂຣ ມາ ປສ຺ສິຕ຺ຖາຕິ ເອວໍ ນູນ ອກ຺ໂກສິນ຺ຕິ.

ເອວໍ ວິລປມານາຍປິ ຕາຍ ສທ຺ຘິໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ນ ກິຎ຺ຈິ ກເຖສິ. ສາ ຕສ຺ມິໍ ອກເຖນ຺ເຕ ກມ຺ປມານາ ຈນ຺ທາໂລເກນ ປຸຕ຺ເຕ ວິຈິນນ຺ຕີ ເຍສຸ ເຍສຸ ຊມ຺ພຸຣຸກ຺ຂາທີສຸ ປຸພ຺ເພ ກີຬິໍສຸ, ຕານິ ຕານິ ປຕ຺ວາ ປຣິເທວນ຺ຕີ ອາຫ –

໒໒໓໙.

‘‘ອິເມ ເຕ ຊມ຺ພຸກາ ຣຸກ຺ຂາ, ເວທິສາ ສິນ຺ທຸວາຣກາ;

ວິວິຘານິ ຣຸກ຺ຂຊາຕານິ, ເຕ ກຸມາຣາ ນ ທິສ຺ສເຣ.

໒໒໔໐.

‘‘ອສ຺ສຕ຺ຖາ ປນສາ ເຈເມ, ນິຄ຺ໂຣຘາ ຈ ກປິຕ຺ຖນາ;

ວິວິຘານິ ຜລຊາຕານິ, ເຕ ກຸມາຣາ ນ ທິສ຺ສເຣ.

໒໒໔໑.

‘‘ອິເມ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ອາຣາມາ, ອຍໍ ສີຕູທກາ ນທີ;

ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ກີຬິໍສຸ, ເຕ ກຸມາຣາ ນ ທິສ຺ສເຣ.

໒໒໔໒.

‘‘ວິວິຘານິ ປຸປ຺ຜຊາຕານິ, ອສ຺ມິໍ ອຸປຣິປພ຺ພເຕ;

ຍານສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ຘາຣິໍສຸ, ເຕ ກຸມາຣາ ນ ທິສ຺ສເຣ.

໒໒໔໓.

‘‘ວິວິຘານິ ຜລຊາຕານິ, ອສ຺ມິໍ ອຸປຣິປພ຺ພເຕ;

ຍານສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ຠຸຎ຺ຊິໍສຸ, ເຕ ກຸມາຣາ ນ ທິສ຺ສເຣ.

໒໒໔໔.

‘‘ອິເມ ເຕ ຫຕ຺ຖິກາ ອສ຺ສາ, ພລິພທ຺ທາ ຈ ເຕ ອິເມ;

ເຍຫິສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ກີຬິໍສຸ, ເຕ ກຸມາຣາ ນ ທິສ຺ສເຣ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິເມ ເຕ ຫຕ຺ຖິກາຕິ ສາ ປພ຺ພຕູປຣິ ທາຣເກ ອທິສ຺ວາ ປຣິເທວມານາ ຕໂຕ ໂອຣຸຍ຺ຫ ປຸນ ອສ຺ສມປທໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ເຕ ອຸປຘາເຣນ຺ຕີ ເຕສໍ ກີຬນຠຓ຺ຑການິ ທິສ຺ວາ ເອວມາຫ.

ອຖສ຺ສາ ປຣິເທວນສທ຺ເທນ ເຈວ ປທສທ຺ເທນ ຈ ມິຄປກ຺ຂິໂນ ຈລິໍສຸ. ສາ ເຕ ທິສ຺ວາ ອາຫ –

໒໒໔໕.

‘‘ອິເມ ສາມາ ສໂສລູກາ, ພຫຸກາ ກທລີມິຄາ;

ເຍຫິສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ກີຬິໍສຸ, ເຕ ກຸມາຣາ ນ ທິສ຺ສເຣ.

໒໒໔໖.

‘‘ອິເມ ຫໍສາ ຈ ໂກຎ຺ຈາ ຈ, ມຍູຣາ ຈິຕ຺ຣເປຂຸຓາ;

ເຍຫິສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ກີຬິໍສຸ, ເຕ ກຸມາຣາ ນ ທິສ຺ສເຣ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສາມາຕິ ຂຸທ຺ທກາ ສາມາ ສຸວຓ຺ຓມິຄາ. ສໂສລູກາຕິ ສສາ ຈ ອຸລູກາ ຈ.

ສາ ອສ຺ສມປເທ ປິຍປຸຕ຺ເຕ ອທິສ຺ວາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ປຸປ຺ຜິຕວນຆຏໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຕໍ ຕໍ ຐານໍ ໂອໂລເກນ຺ຕີ ອາຫ –

໒໒໔໗.

‘‘ອິມາ ຕາ ວນຄຸມ຺ພາໂຍ, ປຸປ຺ຜິຕາ ສພ຺ພກາລິກາ;

ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ກີຬິໍສຸ, ເຕ ກຸມາຣາ ນ ທິສ຺ສເຣ.

໒໒໔໘.

‘‘ອິມາ ຕາ ໂປກ຺ຂຣຓີ ຣມ຺ມາ, ຈກ຺ກວາກູປກູຊິຕາ;

ມນ຺ທາລເກຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນາ, ປທຸມຸປ຺ປລເກຫິ ຈ;

ຍຕ຺ຖສ຺ສຸ ປຸພ຺ເພ ກີຬິໍສຸ, ເຕ ກຸມາຣາ ນ ທິສ຺ສເຣ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວນຄຸມ຺ພາໂຍຕິ ວນຆຏາໂຍ.

ສາ ກຕ຺ຖຈິ ປິຍປຸຕ຺ເຕ ອທິສ຺ວາ ປຸນ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໍ ທຸມ຺ມຸຂໍ ນິສິນ຺ນໍ ທິສ຺ວາ ອາຫ –

໒໒໔໙.

‘‘ນ ເຕ ກຏ຺ຐານິ ຠິນ຺ນານິ, ນ ເຕ ອຸທກມາຫຏໍ;

ອຄ຺ຄິປິ ເຕ ນ ຫາປິໂຕ, ກິໍ ນຸ ມນ຺ໂທວ ຌາຍສິ.

໒໒໕໐.

‘‘ປິໂຍ ປິເຍນ ສງ຺ຄມ຺ມ, ສໂມ ເມ ພ຺ຍປຫຎ຺ຎຕິ;

ຕ຺ຍຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຈຸໂຠ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ຫາປິໂຕຕິ ນ ຊລິໂຕ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ສາມິ, ຕ຺ວໍ ປຸພ຺ເພ ກຏ຺ຐານິ ຠິນ຺ທສິ, ອຸທກໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ຐເປສິ, ອງ຺ຄາຣກປລ຺ເລ ອຄ຺ຄິໍ ກໂຣສິ, ອຊ຺ຊ ເຕສຸ ເອກມ຺ປິ ອກຕ຺ວາ ກິໍ ນຸ ມນ຺ໂທວ ຌາຍສິ, ຕວ ກິຣິຍາ ມຍ຺ຫໍ ນ ຣຸຈ຺ຈຕີຕິ. ປິໂຍ ປິເຍນາຕິ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ມຍ຺ຫໍ ປິໂຍ, ອິໂຕ ເມ ປິຍຕໂຣ ນຕ຺ຖິ, ອິມິນາ ເມ ປິເຍນ ສງ຺ຄມ຺ມ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸພ຺ເພ ສໂມ ເມ ພ຺ຍປຫຎ຺ຎຕິ ທຸກ຺ຂໍ ວິຄຈ຺ຉຕິ, ອຊ຺ຊ ປນ ເມ ອິມໍ ປສ຺ສນ຺ຕິຍາປິ ໂສໂກ ນ ວິຄຈ຺ຉຕິ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ກາຣຓນ຺ຕິ. ຕ຺ຍຊ຺ຊາຕິ ໂຫຕຸ, ທິຏ຺ຐໍ ເມ ກາຣຓໍ, ເຕ ອຊ຺ຊ ປຸຕ຺ເຕ ນ ປສ຺ສາມິ, ເຕນ ເມ ອິມໍ ປສ຺ສນ຺ຕິຍາປິ ໂສໂກ ນ ວິຄຈ຺ຉຕີຕິ.

ຕາຍ ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕປິ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຕຸຓ຺ຫີຠູໂຕວ ນິສີທິ. ສາ ຕສ຺ມິໍ ອກເຖນ຺ເຕ ໂສກສມປ຺ປິຕາ ປຫຏກຸກ຺ກຸຏີ ວິຍ ກມ຺ປມານາ ປຸນ ປຐມໍ ວິຈຣິຕຏ຺ຐານານິ ວິຈຣິຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ປຈ຺ຈາຄນ຺ຕ຺ວາ ອາຫ –

໒໒໕໑.

‘‘ນ ໂຂ ໂນ ເທວ ປສ຺ສາມິ, ເຍນ ເຕ ນີຫຕາ ມຕາ;

ກາໂກລາປິ ນ ວສ຺ສນ຺ຕິ, ມຕາ ເມ ນູນ ທາຣກາ.

໒໒໕໒.

‘‘ນ ໂຂ ໂນ ເທວ ປສ຺ສາມິ, ເຍນ ເຕ ນີຫຕາ ມຕາ;

ສກຸຓາປິ ນ ວສ຺ສນ຺ຕິ, ມຕາ ເມ ນູນ ທາຣກາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນ ໂຂ ໂນຕິ ເທວ, ນ ໂຂ ອມ຺ຫາກໍ ປຸຕ຺ເຕ ປສ຺ສາມິ. ເຍນ ເຕ ນີຫຕາຕິ ເກນຈິ ເຕສໍ ນີຫຕຠາວມ຺ປິ ນ ຊານາມີຕິ ອຘິປ຺ປາເຍເນວມາຫ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕປິ ມຫາສຕ຺ໂຕ ນ ກິຎ຺ຈິ ກເຖສິເຍວ. ສາ ປຸຕ຺ຕໂສເກນ ຜຸຏ຺ຐາ ປຸຕ຺ເຕ ອຸປຘາເຣນ຺ຕີ ຕຕິຍມ຺ປິ ຕານິ ຕານິ ຐານານິ ວາຕເວເຄນ ວິຈຣິ. ຕາຍ ເອກຣຕ຺ຕິໍ ວິຈຣິຕຏ຺ຐານໍ ປຣິຄ຺ຄຍ຺ຫມານໍ ປນ຺ນຣສໂຍຊນມຕ຺ຕໍ ອໂຫສິ. ອຖ ຣຕ຺ຕິ ວິຠາສິ, ອຣຸໂຓທໂຍ ຊາໂຕ. ສາ ປຸນ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ຐິຕາ ປຣິເທວິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໒໕໓.

‘‘ສາ ຕຕ຺ຖ ປຣິເທວິຕ຺ວາ, ປພ຺ພຕານິ ວນານິ ຈ;

ປຸນເທວສ຺ສມໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ໂຣທິ ສາມິກສນ຺ຕິເກ.

໒໒໕໔.

‘‘ນ ໂຂ ໂນ ເທວ ປສ຺ສາມິ, ເຍນ ເຕ ນີຫຕາ ມຕາ;

ກາໂກລາປິ ນ ວສ຺ສນ຺ຕິ, ມຕາ ເມ ນູນ ທາຣກາ.

໒໒໕໕.

‘‘ນ ໂຂ ໂນ ເທວ ປສ຺ສາມິ, ເຍນ ເຕ ນີຫຕາ ມຕາ;

ສກຸຓາປິ ນ ວສ຺ສນ຺ຕິ, ມຕາ ເມ ນູນ ທາຣກາ.

໒໒໕໖.

‘‘ນຸ ໂຂ ໂນ ເທວ ປສ຺ສາມິ, ເຍນ ເຕ ນີຫຕາ ມຕາ;

ວິຈຣນ຺ຕີ ຣຸກ຺ຂມູເລສຸ, ປພ຺ພເຕສຸ ຄຸຫາສຸ ຈ.

໒໒໕໗.

‘‘ອິຕິ ມທ຺ທີ ວຣາໂຣຫາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ຍສສ຺ສິນີ;

ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ກນ຺ທິຕ຺ວາ, ຕຕ຺ເຖວ ປຕິຕາ ຉມາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສາມິກສນ຺ຕິເກຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ສາ ມທ຺ທີ ຕຕ຺ຖ ວງ຺ກປພ຺ພຕກຸຈ຺ຉິຍໍ ສານຸປພ຺ພຕານິ ວນານິ ຈ ວິຈຣນ຺ຕີ ປຣິເທວິຕ຺ວາ ປຸນ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສາມິກໍ ນິສ຺ສາຍ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ຐິຕາ ປຸຕ຺ຕານໍ ອຕ຺ຖາຍ ໂຣທິ, ‘‘ນ ໂຂ ໂນ’’ຕິອາທີນິ ວທນ຺ຕີ ປຣິເທວີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິຕິ ມທ຺ທີ ວຣາໂຣຫາຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ເອວໍ ສາ ອຸຕ຺ຕມຣູປຘຣາ ວຣາໂຣຫາ ມທ຺ທີ ຣຸກ຺ຂມູລາທີສຸ ວິຈຣນ຺ຕີ ທາຣເກ ອທິສ຺ວາ ‘‘ນິສ຺ສໍສຍໍ ມຕາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ພາຫາ ປຄ຺ຄຍ຺ຫ ກນ຺ທິຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ປາທມູເລ ຉິນ຺ນສຸວຓ຺ຓກທລີ ວິຍ ຉມາຍໍ ປຕິ.

ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ມຕາ ມທ຺ທີ’’ຕິ ສຎ຺ຎາຍ ກມ຺ປມາໂນ ‘‘ອຏ຺ຐາເນ ປເທເສ ມຕາ ມທ຺ທີ. ສເຈ ຫິສ຺ສາ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄເຣ ກາລກິຣິຍາ ອຠວິສ຺ສ, ມຫນ຺ໂຕ ປຣິວາໂຣ ອຠວິສ຺ສ, ທ຺ເວ ຣຏ຺ຐານິ ຈເລຍ຺ຍຸໍ. ອຫໍ ປນ ອຣຎ຺ເຎ ເອກໂກວ, ກິໍ ນຸ ໂຂ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນພລວໂສໂກປິ ສຕິໍ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ‘‘ຊານິສ຺ສາມິ ຕາວາ’’ຕິ ອຸຏ຺ຐາຍ ຕສ຺ສາ ຫທເຍ ຫຕ຺ຖໍ ຐເປຕ຺ວາ ສນ຺ຕາປປວຕ຺ຕິໍ ຎຕ຺ວາ ກມຓ຺ຑລຸນາ ອຸທກໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ສຕ຺ຕ ມາເສ ກາຍສໍສຄ຺ຄໍ ອນາປນ຺ນປຸພ຺ໂພປິ ພລວໂສເກນ ປພ຺ພຊິຕຠາວໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ອສ຺ສຸປຸຓ຺ເຓຫິ ເນຕ຺ເຕຫິ ຕສ຺ສາ ສີສໍ ອຸກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອູຣູສຸ ຐເປຕ຺ວາ ອຸທເກນ ປຣິປ຺ໂຜສິຕ຺ວາ ມຸຂຎ຺ຈ ຫທຍຎ຺ຈ ປຣິມຊ຺ຊນ຺ໂຕ ນິສີທິ. ມທ຺ທີປິ ໂຂ ໂຖກໍ ວີຕິນາເມຕ຺ວາ ສຕິໍ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ຫິໂຣຕ຺ຕປ຺ປໍ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາຍ ມຫາສຕ຺ຕໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ‘‘ສາມິ ເວສ຺ສນ຺ຕຣ, ທາຣກາ ເຕ ກຸຫິໍ ຄຕາ’’ຕິ ອາຫ. ‘‘ເທວິ, ເອກສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ທາສຕ຺ຖາຍ ທິນ຺ນາ’’ຕິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໒໕໘.

‘‘ຕມຊ຺ຌປຕ຺ຕໍ ຣາຊປຸຕ຺ຕິໍ, ອຸທເກນາຠິສິຎ຺ຈຖ;

ອສ຺ສຕ຺ຖໍ ນໍ ວິທິຕ຺ວານ, ອຖ ນໍ ເອຕທພ຺ຣວີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຊ຺ຌປຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຕ຺ຕໂນ ສນ຺ຕິກໍ ປຕ຺ຕໍ, ປາທມູເລ ປຕິຕ຺ວາ ວິສຎ຺ຎິຠູຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອຕທພ຺ຣວີຕິ ເອຕໍ ‘‘ເອກສ຺ສ ເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ທາສຕ຺ຖາຍ ທິນ຺ນາ’’ຕິ ວຈນໍ ອພ຺ຣວິ.

ຕໂຕ ຕາຍ ‘‘ເທວ, ປຸຕ຺ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ທຕ຺ວາ ມມ ສພ຺ພຣຕ຺ຕິໍ ປຣິເທວິຕ຺ວາ ວິຈຣນ຺ຕິຍາ ກິໍ ນາຈິກ຺ຂສີ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໒໕໙.

‘‘ອາທິເຍເນວ ເຕ ມທ຺ທິ, ທຸກ຺ຂໍ ນກ຺ຂາຕຸມິຈ຺ຉິສໍ;

ທລິທ຺ໂທ ຍາຈໂກ ວຸຑ຺ໂຒ, ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຆຣມາຄໂຕ.

໒໒໖໐.

‘‘ຕສ຺ສ ທິນ຺ນາ ມຍາ ປຸຕ຺ຕາ, ມທ຺ທິ ມາ ຠາຍິ ອສ຺ສສ;

ມໍ ປສ຺ສ ມທ຺ທິ ມາ ປຸຕ຺ເຕ, ມາ ພາຬ຺ຫໍ ປຣິເທວສິ;

ລຈ຺ຉາມ ປຸຕ຺ເຕ ຊີວນ຺ຕາ, ອໂຣຄາ ຈ ຠວາມເສ.

໒໒໖໑.

‘‘ປຸຕ຺ເຕ ປສຸຎ຺ຈ ຘຎ຺ຎຎ຺ຈ, ຍຎ຺ຈ ອຎ຺ຎໍ ຆເຣ ຘນໍ;

ທຊ຺ຊາ ສປ຺ປຸຣິໂສ ທານໍ, ທິສ຺ວາ ຍາຈກມາຄຕໍ;

ອນຸໂມທາຫິ ເມ ມທ຺ທິ, ປຸຕ຺ຕເກ ທານມຸຕ຺ຕມ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອາທິເຍເນວາຕິ ອາທິເກເນວ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ສເຈ ເຕ ອຫໍ ອາທິໂຕວ ຕມຕ຺ຖໍ ອາຈິກ຺ຂິສ຺ສໍ, ຕໂຕ ຕວ ໂສກໍ ສນ຺ຘາເຣຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕິຍາ ຫທຍໍ ຜເລຍ຺ຍ, ຕສ຺ມາ ອາທິເກເນວ ເຕ ມທ຺ທິ ທຸກ຺ຂໍ ນ ອກ຺ຂາຕຸໍ ອິຈ຺ຉິສ຺ສນ຺ຕິ. ຆຣມາຄໂຕຕິ ອິມໍ ອມ຺ຫາກໍ ວສນຏ຺ຐານໍ ອາຄໂຕ. ອໂຣຄາ ຈ ຠວາມເສຕິ ຍຖາ ຕຖາ ມຍໍ ອໂຣຄາ ໂຫມ, ຊີວມານາ ອວສ຺ສໍ ປຸຕ຺ເຕ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ນີເຕປິ ປສ຺ສິສ຺ສາມ. ຍຎ຺ຈ ອຎ຺ຎນ຺ຕິ ຍຎ຺ຈ ອຎ຺ຎໍ ຆເຣ ສວິຎ຺ຎາຓກໍ ຘນໍ. ທຊ຺ຊາ ສປ຺ປຸຣິໂສ ທານນ຺ຕິ ສປ຺ປຸຣິໂສ ອຸຕ຺ຕມຕ຺ຖໍ ປຕ຺ເຖນ຺ໂຕ ອຸຣໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ຫທຍມໍສມ຺ປິ ຄເຫຕ຺ວາ ທານໍ ທເທຍ຺ຍາຕິ.

ມທ຺ທີ ອາຫ –

໒໒໖໒.

‘‘ອນຸໂມທາມິ ເຕ ເທວ, ປຸຕ຺ຕເກ ທານມຸຕ຺ຕມໍ;

ທຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຫິ, ຠິຍ຺ໂຍ ທານໍ ທໂທ ຠວ.

໒໒໖໓.

‘‘ໂຍ ຕ຺ວໍ ມຈ຺ເຉຣຠູເຕສຸ, ມນຸສ຺ເສສຸ ຊນາຘິປ;

ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອທາ ທານໍ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອນຸໂມທາມິ ເຕຕິ ທສ ມາເສ ກຸຈ຺ຉິຍາ ຘາເຣຕ຺ວາ ທິວສສ຺ສ ທ຺ວຕ຺ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ນ຺ຫາເປຕ຺ວາ ປາເຍຕ຺ວາ ໂຠເຊຕ຺ວາ ອຸເຣ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ປຏິຊຄ຺ຄິຕປຸຕ຺ຕເກສຸ ໂພຘິສຕ຺ເຕນ ທິນ຺ເນສຸ ສຍໍ ປຸຕ຺ຕທານໍ ອນຸໂມທນ຺ຕີ ເອວມາຫ. ອິມິນາ ກາຣເຓນ ຊານິຕພ຺ພໍ ‘‘ປິຕາວ ປຸຕ຺ຕານໍ ສາມິໂກ’’ຕິ. ຠິຍ຺ໂຍ ທານໍ ທໂທ ຠວາຕິ ມຫາຣາຊ, ອຸຕ຺ຕຣິປິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ທານໍ ທາຍໂກວ ໂຫຫິ, ‘‘ສຸທິນ຺ນໍ ເມ ທານ’’ນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຫິ, ໂຍ ຕ຺ວໍ ມຈ຺ເຉຣຠູເຕສຸ ສຕ຺ເຕສຸ ປິຍປຸຕ຺ເຕ ອທາສີຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ມທ຺ທິ, ກິນ຺ນາເມຕໍ ກເຖສິ, ສເຈ ຫິ ມຍາ ປຸຕ຺ເຕ ທຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຕຸໍ ນາຠວິສ຺ສ, ອິມານິ ປນ ເມ ອຈ຺ຉຣິຍານິ ນ ປວຕ຺ເຕຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ສພ຺ພານິ ປຖວິນິນ຺ນາທາທີນິ ກເຖສິ. ຕໂຕ ມທ຺ທີ ຕານິ ອຈ຺ຉຣິຍານິ ກິຕ຺ເຕຕ຺ວາ ທານໍ ອນຸໂມທນ຺ຕີ ອາຫ –

໒໒໖໔.

‘‘ນິນ຺ນາທິຕາ ເຕ ປຖວີ, ສທ຺ໂທ ເຕ ຕິທິວງ຺ຄໂຕ;

ສມນ຺ຕາ ວິຊ຺ຊຸຕາ ອາຄຸໍ, ຄິຣີນໍວ ປຕິສ຺ສຸຕາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວິຊ຺ຊຸຕາ ອາຄຸນ຺ຕິ ອກາລວິຊ຺ຊຸລຕາ ຫິມວນ຺ຕປເທເສ ສມນ຺ຕາ ນິຈ຺ຉຣິໍສຸ. ຄິຣີນໍວ ປຕິສ຺ສຸຕາຕິ ຄິຣີນໍ ປຕິສ຺ສຸຕສທ຺ທາ ວິຍ ວິຣວາ ອຸຏ຺ຐຫິໍສຸ.

໒໒໖໕.

‘‘ຕສ຺ສ ເຕ ອນຸໂມທນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ນາຣທປພ຺ພຕາ;

ອິນ຺ໂທ ຈ ພ຺ຣຫ຺ມາ ປຊາປຕິ, ໂສໂມ ຍໂມ ເວສ຺ສວໂຓ;

ສພ຺ເພ ເທວານຸໂມທນ຺ຕິ, ຕາວຕິໍສາ ສອິນ຺ທກາ.

໒໒໖໖.

‘‘ອິຕິ ມທ຺ທີ ວຣາໂຣຫາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ຍສສ຺ສິນີ;

ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ອນຸໂມທິ, ປຸຕ຺ຕເກ ທານມຸຕ຺ຕມ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸໂຠ ນາຣທປພ຺ພຕາຕິ ອິເມປິ ທ຺ເວ ເທວນິກາຍາ ອຕ຺ຕໂນ ວິມານທ຺ວາເຣ ຐິຕາວ ‘‘ສຸທິນ຺ນໍ ເຕ ທານ’’ນ຺ຕິ ອນຸໂມທນ຺ຕິ. ຕາວຕິໍສາ ສອິນ຺ທກາຕິ ອິນ຺ທເຊຏ຺ຐກາ ຕາວຕິໍສາປິ ເທວາ ເຕ ທານໍ ອນຸໂມທນ຺ຕີຕິ.

ເອວໍ ມຫາສຕ຺ເຕນ ອຕ຺ຕໂນ ທາເນ ວຓ຺ຓິເຕ ຕເມວຕ຺ຖໍ ປຣິວຕ຺ເຕຕ຺ວາ ‘‘ມຫາຣາຊ ເວສ຺ສນ຺ຕຣ, ສຸທິນ຺ນໍ ນາມ ເຕ ທານ’’ນ຺ຕິ ມທ຺ທີປິ ຕເຖວ ທານໍ ວຓ຺ຓຍິຕ຺ວາ ອນຸໂມທມານາ ນິສີທິ. ເຕນ ສຕ຺ຖາ ‘‘ອິຕິ ມທ຺ທີ ວຣາໂຣຫາ’’ຕິ ຄາຖມາຫ.

ມທ຺ທີປພ຺ພວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ສກ຺ກປພ຺ພວຓ຺ຓນາ

ເອວໍ ເຕສຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສມ຺ໂມທນີຍໍ ກຖໍ ກເຖນ຺ເຕສຸ ສກ຺ໂກ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ອຍໍ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ ຫິຍ຺ໂຍ ຊູຊກສ຺ສ ປຖວິໍ ອຸນ຺ນາເທຕ຺ວາ ທາຣເກ ອທາສິ, ອິທານິ ຕໍ ໂກຈິ ຫີນປຸຣິໂສ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ສພ຺ພລກ຺ຂຓສມ຺ປນ຺ນໍ ມທ຺ທິໍ ຍາຈິຕ຺ວາ ຣາຊານໍ ເອກກໍ ກຕ຺ວາ ມທ຺ທິໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ຕໂຕ ເອສ ອນາໂຖ ນິປ຺ປຈ຺ຈໂຍ ຠເວຍ຺ຍ. ອຫໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ ນໍ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ມທ຺ທິໍ ຍາຈິຕ຺ວາ ປາຣມິກູຏໍ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ກສ຺ສຈິ ອວິສ຺ສຊ຺ຊິຍໍ ກຕ຺ວາ ປຸນ ນໍ ຕສ຺ເສວ ທຕ຺ວາ ອາຄມິສ຺ສາມີ’’ຕິ. ໂສ ສູຣິຍຸຄ຺ຄມນເວລາຍ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ອຄມາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໒໖໗.

‘‘ຕໂຕ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ, ສູຣິຍສ຺ສຸຄ຺ຄມນໍ ປຕິ;

ສກ຺ໂກ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ, ປາໂຕ ເຕສໍ ອທິສ຺ສຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປາໂຕ ເຕສໍ ອທິສ຺ສຖາຕິ ປາໂຕວ ເນສໍ ທ຺ວິນ຺ນມ຺ປິ ຊນານໍ ປຎ຺ຎາຍມານຣູໂປ ປຸຣໂຕ ອຏ຺ຐາສິ, ຐຕ຺ວາ ຈ ປນ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໒໖໘.

‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ໂຠໂຕ ກຸສລໍ, ກຈ຺ຈິ ໂຠໂຕ ອນາມຍໍ;

ກຈ຺ຈິ ອຸຎ຺ເຉນ ຍາເປຖ, ກຈ຺ຈິ ມູລຜລາ ພຫູ.

໒໒໖໙.

‘‘ກຈ຺ຈິ ຑໍສາ ມກສາ ຈ, ອປ຺ປເມວ ສຣີສປາ;

ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ກຈ຺ຈິ ຫິໍສາ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໒໗໐.

‘‘ກຸສລຎ຺ເຈວ ໂນ ພ຺ຣຫ຺ເມ, ອໂຖ ພ຺ຣຫ຺ເມ ອນາມຍໍ;

ອໂຖ ອຸຎ຺ເຉນ ຍາເປມ, ອໂຖ ມູລຜລາ ພຫູ.

໒໒໗໑.

‘‘ອໂຖ ຑໍສາ ມກສາ ຈ, ອປ຺ປເມວ ສຣີສປາ;

ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ຫິໍສາ ມຍ຺ຫໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

໒໒໗໒.

‘‘ສຕ຺ຕ ໂນ ມາເສ ວສຕໍ, ອຣຎ຺ເຎ ຊີວໂສກິນໍ;

ອິທໍ ທຸຕິຍໍ ປສ຺ສາມ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ເທວວຓ຺ຓິນໍ;

ອາທາຍ ເວຬຸວໍ ທຓ຺ຑໍ, ຘາເຣນ຺ຕໍ ອຊິນກ຺ຂິປໍ.

໒໒໗໓.

‘‘ສ຺ວາຄຕໍ ເຕ ມຫາພ຺ຣຫ຺ເມ, ອໂຖ ເຕ ອທຸຣາຄຕໍ;

ອນ຺ໂຕ ປວິສ ຠທ຺ທນ຺ເຕ, ປາເທ ປກ຺ຂາລຍສ຺ສຸ ເຕ.

໒໒໗໔.

‘‘ຕິນ຺ທຸການິ ປິຍາລານິ, ມຘຸເກ ກາສຸມາຣິໂຍ;

ຜລານິ ຂຸທ຺ທກປ຺ປານິ, ຠຸຎ຺ຊ ພ຺ຣຫ຺ເມ ວຣໍ ວຣໍ.

໒໒໗໕.

‘‘ອິທມ຺ປິ ປານີຍໍ ສີຕໍ, ອາຠຕໍ ຄິຣິຄພ຺ຠຣາ;

ຕໂຕ ປິວ ມຫາພ຺ຣຫ຺ເມ, ສເຈ ຕ຺ວໍ ອຠິກງ຺ຂສີ’’ຕິ.

ເອວໍ ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ –

໒໒໗໖.

‘‘ອຖ ຕ຺ວໍ ເກນ ວຓ຺ເຓນ, ເກນ ວາ ປນ ເຫຕຸນາ;

ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎໍ, ຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຫິ ປຸຈ຺ຉິໂຕ’’ຕິ. –

ອາຄມນກາຣຓໍ ປຸຈ຺ຉິ. ອຖ ນໍ ສກ຺ໂກ ‘‘ມຫາຣາຊ, ອຫໍ ມຫລ຺ລໂກ, ອິຘາຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຕວ ຠຣິຍໍ ມທ຺ທິໍ ຍາຈິຕຸໍ ອາຄໂຕ, ຕໍ ເມ ເທຫີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໒໒໗໗.

‘‘ຍຖາ ວາຣິວໂຫ ປູໂຣ, ສພ຺ພກາລໍ ນ ຂີຍຕິ;

ເອວໍ ຕໍ ຍາຈິຕາຄຈ຺ຉິໍ, ຠຣິຍໍ ເມ ເທຫິ ຍາຈິໂຕ’’ຕິ.

ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ຫິຍ຺ໂຍ ເມ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ທາຣກາ ທິນ຺ນາ, ອຣຎ຺ເຎ ເອກໂກ ຫຸຕ຺ວາ ກຖໍ ເຕ ມທ຺ທິໍ ທສ຺ສາມີ’’ຕິ ອວຕ຺ວາ ປສາຣິຕຫຕ຺ເຖ ສຫສ຺ສຕ຺ຖວິກໍ ຐເປນ຺ໂຕ ວິຍ ອສຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອພຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອໂນລີນມານໂສ ຫຸຕ຺ວາ ຄິຣິໍ ອຸນ຺ນາເທນ຺ໂຕ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໒໒໗໘.

‘‘ທທາມິ ນ ວິກມ຺ປາມິ, ຍໍ ມໍ ຍາຈສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ;

ສນ຺ຕໍ ນປ຺ປຏິຄຸຍ຺ຫາມິ, ທາເນ ເມ ຣມຕີ ມໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສນ຺ຕໍ ນປ຺ປຏິຄຸຍ຺ຫາມີຕິ ສໍວິຊ຺ຊມານໍ ນ ຄຸຍ຺ຫາມິ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ສີຆເມວ ກມຓ຺ຑລຸນາ ອຸທກໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ອຸທກໍ ຫຕ຺ເຖ ປາເຕຕ຺ວາ ປິຍຠຣິຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອທາສິ. ຕງ຺ຂເຓເຍວ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣານິ ສພ຺ພານິ ອຈ຺ຉຣິຍານິ ປາຕຸຣເຫສຸໍ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໒໗໙.

‘‘ມທ຺ທິໍ ຫຕ຺ເຖ ຄເຫຕ຺ວານ, ອຸທກສ຺ສ ກມຓ຺ຑລຸໍ;

ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອທາ ທານໍ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒໂນ.

໒໒໘໐.

‘‘ຕທາສິ ຍໍ ຠິໍສນກໍ, ຕທາສິ ໂລມຫໍສນໍ;

ມທ຺ທິໍ ປຣິຈ຺ຈຊນ຺ຕສ຺ສ, ເມທນີ ສມ຺ປກມ຺ປຖ.

໒໒໘໑.

‘‘ເນວສ຺ສ ມທ຺ທີ ຠາກຸຏິ, ນ ສນ຺ຘີຍຕິ ນ ໂຣທຕິ;

ເປກ຺ຂເຕວສ຺ສ ຕຸຓ຺ຫີ ສາ, ເອໂສ ຊານາຕິ ຍໍ ວຣ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອທາ ທານນ຺ຕິ ‘‘ອມ຺ໂຠ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ມທ຺ທິໂຕ ເມ ສຕຄຸເຓນ ສຫສ຺ສຄຸເຓນ ສຕສຫສ຺ສຄຸເຓນ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓເມວ ປິຍຕຣໍ, ອິທໍ ເມ ທານໍ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓປ຺ປຏິເວຘສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕູ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ທານໍ ອທາສິ ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຈຕໍ –

‘‘ຊາລິໍ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ຘີຕໍ, ມທ຺ທິໍ ເທວິໍ ປຕິພ຺ພຕໍ;

ຈຊມາໂນ ນ ຈິນ຺ເຕສິໍ, ໂພຘິຍາເຍວ ກາຣຓາ.

‘‘ນ ເມ ເທສ຺ສາ ອຸໂຠ ປຸຕ຺ຕາ, ມທ຺ທີ ເທວີ ນ ເທສ຺ສິຍາ;

ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ປິຍໍ ມຍ຺ຫໍ, ຕສ຺ມາ ປິເຍ ອທາສຫ’’ນ຺ຕິ. (ຈຣິຍາ. ໑.໑໑໘-໑໑໙);

ຕຕ຺ຖ ສມ຺ປກມ຺ປຖາຕິ ປຖວີ ອຸທກປຣິຍນ຺ຕໍ ກຕ຺ວາ ກມ຺ປິຕ຺ຖ. ເນວສ຺ສ ມທ຺ທີ ຠາກຸຏີຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ມທ຺ທີ ‘‘ມໍ ມຫລ຺ລກສ຺ສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ຣາຊາ ເທຕີ’’ຕິ ໂກຘວເສນ ຠາກຸຏິປິ ນາໂຫສິ. ນ ສນ຺ຘີຍຕິ ນ ໂຣທຕີຕິ ເນວ ມງ຺ກຸ ອໂຫສິ, ນ ອກ຺ຂີນິ ປູເຣຕ຺ວາ ໂຣທຕິ, ອຖ ໂຂ ຕຸຓ຺ຫີ ສາ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ມາທິສໍ ອິຕ຺ຖິຣຕນໍ ທທມາໂນ ນ ນິກ຺ກາຣຓາ ທສ຺ສຕິ, ເອໂສ ຍໍ ວຣໍ, ຕໍ ຊານາຕີ’’ຕິ ຜຸລ຺ລປທຸມວຓ຺ຓໍ ອສ຺ສ ມຸຂໍ ເປກ຺ຂເຕວ, ໂອໂລກຍມານາວ ຐິຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ກີທິສາ ມທ຺ທີ’’ຕິ ຕສ຺ສາ ມຸຂໍ ໂອໂລເກສິ. ສາປິ ‘‘ສາມິ ກິໍ ມໍ ໂອໂລເກສີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ສີຫນາທໍ ນທນ຺ຕີ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໒໒໘໒.

‘‘ໂກມາຣີ ຍສ຺ສາຫໍ ຠຣິຍາ, ສາມິໂກ ມມ ອິສ຺ສໂຣ;

ຍສ຺ສິຈ຺ເຉ ຕສ຺ສ ມໍ ທຊ຺ຊາ, ວິກ຺ກິເຓຍ຺ຍ ຫເນຍ຺ຍ ວາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂກມາຣີ ຍສ຺ສາຫໍ ຠຣິຍາຕິ ອຫໍ ຍສ຺ສ ຕວ ທຫຣິກາ ຠຣິຍາ, ໂສ ຕ຺ວຎ຺ເຎວ ມມ ອິສ຺ສໂຣ ສາມິໂກ. ຍສ຺ສິຈ຺ເຉ ຕສ຺ສາຕິ ອິສ຺ສໂຣ ຈ ນາມ ທາສິໍ ມໍ ຍສ຺ສ ທາຕຸໍ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ຕສ຺ສ ທເທຍ຺ຍ. ວິກ຺ກິເຓຍ຺ຍ ວາຕິ ຘເນນ ວາ ອຕ຺ເຖ ສຕິ ວິກ຺ກິເຓຍ຺ຍ, ມໍເສນ ວາ ອຕ຺ເຖ ສຕິ ຫເນຍ຺ຍ, ຕສ຺ມາ ຍໍ ໂວ ຣຸຈ຺ຈຕິ, ຕໍ ກໂຣຖ, ນາຫໍ ກຸຊ຺ຌາມີຕິ.

ສກ຺ໂກ ເຕສໍ ປຓີຕຊ຺ຌາສຍຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ຖຸຕິໍ ອກາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໒໘໓.

‘‘ເຕສໍ ສງ຺ກປ຺ປມຎ຺ຎາຍ, ເທວິນ຺ໂທ ເອຕທພ຺ຣວິ;

ສພ຺ເພ ຊິຕາ ເຕ ປຈ຺ຈູຫາ, ເຍ ທິພ຺ພາ ເຍ ຈ ມານຸສາ.

໒໒໘໔.

‘‘ນິນ຺ນາທິຕາ ເຕ ປຖວີ, ສທ຺ໂທ ເຕ ຕິທິວງ຺ຄໂຕ;

ສມນ຺ຕາ ວິຊ຺ຊຸຕາ ອາຄຸໍ, ຄິຣີນໍວ ປຕິສ຺ສຸຕາ.

໒໒໘໕.

‘‘ຕສ຺ສ ເຕ ອນຸໂມທນ຺ຕິ, ອຸໂຠ ນາຣທປພ຺ພຕາ;

ອິນ຺ໂທ ຈ ພ຺ຣຫ຺ມາ ປຊາປຕິ, ໂສໂມ ຍໂມ ເວສ຺ສວໂຓ;

ສພ຺ເພ ເທວານຸໂມທນ຺ຕິ, ທຸກ຺ກຣຎ຺ຫິ ກໂຣຕິ ໂສ.

໒໒໘໖.

‘‘ທຸທ຺ທທໍ ທທມານານໍ, ທຸກ຺ກຣໍ ກມ຺ມ ກຸພ຺ພຕໍ;

ອສນ຺ໂຕ ນານຸກຸພ຺ພນ຺ຕິ, ສຕໍ ຘມ຺ໂມ ທຸຣນ຺ນໂຍ.

໒໒໘໗.

‘‘ຕສ຺ມາ ສຕຎ຺ຈ ອສຕໍ, ນານາ ໂຫຕິ ອິໂຕ ຄຕິ;

ອສນ຺ໂຕ ນິຣຍໍ ຍນ຺ຕິ, ສນ຺ໂຕ ສຄ຺ຄປຣາຍຓາ.

໒໒໘໘.

‘‘ຍເມຕໍ ກຸມາເຣ ອທາ, ຠຣິຍໍ ອທາ ວເນ ວສໍ;

ພ຺ຣຫ຺ມຍານມໂນກ຺ກມ຺ມ, ສຄ຺ເຄ ເຕ ຕໍ ວິປຈ຺ຈຕູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຈ຺ຈູຫາຕິ ປຈ຺ຈຕ຺ຖິກາ. ທິພ຺ພາຕິ ທິພ຺ພສມ຺ປຕ຺ຕິປຏິພາຫກາ. ມານຸສາຕິ ມນຸສ຺ສສມ຺ປຕ຺ຕິປຏິພາຫກາ. ເກ ປນ ເຕຕິ? ມຈ຺ຉຣິຍຘມ຺ມາ. ເຕ ສພ຺ເພ ປຸຕ຺ຕທາຣໍ ເທນ຺ເຕນ ມຫາສຕ຺ເຕນ ຊິຕາ. ເຕນາຫ ‘‘ສພ຺ເພ ຊິຕາ ເຕ ປຈ຺ຈູຫາ’’ຕິ. ທຸກ຺ກຣຎ຺ຫິ ກໂຣຕິ ໂສຕິ ໂສ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ ເອກໂກວ ອຣຎ຺ເຎ ວສນ຺ໂຕ ຠຣິຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ເທນ຺ໂຕ ທຸກ຺ກຣໍ ກໂຣຕີຕິ ເອວໍ ສພ຺ເພ ເທວາ ອນຸໂມທນ຺ຕີຕິ ວທຕິ. ‘‘ຍເມຕ’’ນ຺ຕິ ຄາຖໍ ອນຸໂມທນໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອາຫ. ວເນ ວສນ຺ຕິ ວເນ ວສນ຺ໂຕ. ພ຺ຣຫ຺ມຍານນ຺ຕິ ເສຏ຺ຐຍານໍ. ຕິວິໂຘ ຫິ ສຸຈຣິຕຘມ຺ໂມ ເອວຣູໂປ ຈ ທານຘມ຺ໂມ ອຣິຍມຄ຺ຄສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ‘‘ພ຺ຣຫ຺ມຍານ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕສ຺ມາ ຍໍ ຕໍ ອິທໍ ອຊ຺ຊ ທານໍ ທທໂຕປິ ນິປ຺ຜນ຺ນໍ ພ຺ຣຫ຺ມຍານໍ ອປາຍຠູມິໍ ອໂນກ຺ກມິຕ຺ວາ ສຄ຺ເຄ ເຕ ຕໍ ວິປຈ຺ຈຕຸ, ວິປາກປຣິໂຍສາເນ ຈ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓທາຍກໍ ໂຫຕູຕິ.

ເອວມສ຺ສ ສກ຺ໂກ ອນຸໂມທນໍ ກຕ຺ວາ ‘‘ອິທານິ ມຍາ ອິຘ ປປຎ຺ຈໍ ອກຕ຺ວາ ອິມໍ ອິມສ຺ເສວ ທຕ຺ວາ ຄນ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອາຫ –

໒໒໘໙.

‘‘ທທາມິ ໂຠໂຕ ຠຣິຍໍ, ມທ຺ທິໍ ສພ຺ພງ຺ຄໂສຠນໍ;

ຕ຺ວຎ຺ເຈວ ມທ຺ທິຍາ ຉນ຺ໂນ, ມທ຺ທີ ຈ ປຕິນາ ສຫ.

໒໒໙໐.

‘‘ຍຖາ ປໂຍ ຈ ສງ຺ໂຂ ຈ, ອຸໂຠ ສມານວຓ຺ຓິໂນ;

ເອວໍ ຕຸວຎ຺ຈ ມທ຺ທີ ຈ, ສມານມນເຈຕສາ.

໒໒໙໑.

‘‘ອວຣຸທ຺ເຘຕ຺ຖ ອຣຎ຺ຎສ຺ມິໍ, ອຸໂຠ ສມ຺ມຖ ອສ຺ສເມ;

ຂຕ຺ຕິຍາ ໂຄຕ຺ຕສມ຺ປນ຺ນາ, ສຸຊາຕາ ມາຕຸເປຕ຺ຕິໂຕ;

ຍຖາ ປຸຎ຺ຎານິ ກຍິຣາຖ, ທທນ຺ຕາ ອປຣາປຣ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂນຕິ ອນຸຣູໂປ. ອຸໂຠ ສມານວຓ຺ຓິໂນຕິ ສມານວຓ຺ຓາ ອຸໂຠປິ ປຣິສຸທ຺ຘາເຍວ. ສມານມນເຈຕສາຕິ ອາຈາຣາທີຫິ ກມ຺ເມຫິ ສມາເນນ ມນສງ຺ຂາເຕນ ເຈຕສາ ສມນ຺ນາຄຕາ. ອວຣຸທ຺ເຘຕ຺ຖາຕິ ຣຏ຺ຐໂຕ ປພ຺ພາຊິຕາ ຫຸຕ຺ວາ ເອຕ຺ຖ ອຣຎ຺ເຎ ວສຖ. ຍຖາ ປຸຎ຺ຎານີຕິ ຍຖາ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄເຣ ໂວ ພຫູນິ ປຸຎ຺ຎານິ ກຕານິ, ຫິຍ຺ໂຍ ປຸຕ຺ຕານໍ ອຊ຺ຊ ຠຣິຍາຍ ທານວເສນປິ ກຕານີຕິ ເອຕ຺ຕເກເນວ ປຣິໂຕສໍ ອກຕ຺ວາ ອິໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິປິ ອປຣາປຣໍ ທທນ຺ຕາ ຍຖານຸຣູປານິ ປຸຎ຺ຎານິ ກເຣຍ຺ຍາຖາຕິ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ສກ຺ໂກ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ມທ຺ທິໍ ປຏິຈ຺ຉາເປຕ຺ວາ ວຣໍ ທາຕຸໍ ອຕ຺ຕານໍ ອາຈິກ຺ຂນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໒໙໒.

‘‘ສກ຺ໂກຫມສ຺ມິ ເທວິນ຺ໂທ, ອາຄໂຕສ຺ມິ ຕວນ຺ຕິເກ;

ວຣໍ ວຣສ຺ສຸ ຣາຊິສິ, ວເຣ ອຏ຺ຐ ທທາມິ ເຕ’’ຕິ.

ກເຖນ຺ໂຕເຍວ ຈ ທິພ຺ພຕ຺ຕຠາເວນ ຊລນ຺ໂຕ ຕຣຸຓສູຣິໂຍ ວິຍ ອາກາເສ ອຏ຺ຐາສິ. ຕໂຕ ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ວຣໍ ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໒໙໓.

‘‘ວຣໍ ເຈ ເມ ອໂທ ສກ຺ກ, ສພ຺ພຠູຕານມິສ຺ສຣ;

ປິຕາ ມໍ ອນຸໂມເທຍ຺ຍ, ອິໂຕ ປຕ຺ຕໍ ສກໍ ຆຣໍ;

ອາສເນນ ນິມນ຺ເຕຍ຺ຍ, ປຐເມຕໍ ວຣໍ ວເຣ.

໒໒໙໔.

‘‘ປຸຣິສສ຺ສ ວຘໍ ນ ໂຣເຈຍ຺ຍໍ, ອປິ ກິພ຺ພິສກາຣກໍ;

ວຊ຺ຌໍ ວຘມ຺ຫາ ໂມເຈຍ຺ຍໍ, ທຸຕິເຍຕໍ ວຣໍ ວເຣ.

໒໒໙໕.

‘‘ເຍ ວຸຑ຺ຒາ ເຍ ຈ ທຫຣາ, ເຍ ຈ ມຊ຺ຌິມໂປຣິສາ;

ມເມວ ອຸປຊີເວຍ຺ຍຸໍ, ຕຕິເຍຕໍ ວຣໍ ວເຣ.

໒໒໙໖.

‘‘ປຣທາຣໍ ນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ, ສທາຣປສຸໂຕ ສິຍໍ;

ຖີນໍ ວສໍ ນ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍໍ, ຈຕຸຕ຺ເຖຕໍ ວຣໍ ວເຣ.

໒໒໙໗.

‘‘ປຸຕ຺ໂຕ ເມ ສກ຺ກ ຊາເຍຖ, ໂສ ຈ ທີຆາຍຸໂກ ສິຍາ;

ຘມ຺ເມນ ຊິເນ ປຖວິໍ, ປຎ຺ຈເມຕໍ ວຣໍ ວເຣ.

໒໒໙໘.

‘‘ຕໂຕ ຣຕ຺ຍາ ວິວສາເນ, ສູຣິຍສ຺ສຸຄ຺ຄມນໍ ປຕິ;

ທິພ຺ພາ ຠກ຺ຂາ ປາຕຸຠເວຍ຺ຍຸໍ, ຉຏ຺ຐເມຕໍ ວຣໍ ວເຣ.

໒໒໙໙.

‘‘ທທໂຕ ເມ ນ ຂີເຍຖ, ທຕ຺ວາ ນານຸຕເປຍ຺ຍຫໍ;

ທທໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປສາເທຍ຺ຍໍ, ສຕ຺ຕເມຕໍ ວຣໍ ວເຣ.

໒໓໐໐.

‘‘ອິໂຕ ວິມຸຈ຺ຈມານາຫໍ, ສຄ຺ຄຄາມີ ວິເສສຄູ;

ອນິວຕ຺ຕິ ຕໂຕ ອສ຺ສໍ, ອຏ຺ຐເມຕໍ ວຣໍ ວເຣ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອນຸໂມເທຍ຺ຍາຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ເຉຍ຺ຍ ນ ກຸຊ຺ເຌຍ຺ຍ. ອິໂຕ ປຕ຺ຕນ຺ຕິ ອິມມ຺ຫາ ອຣຎ຺ຎາ ສກໍ ຆຣໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕໍ. ອາສເນນາຕິ ຣາຊາສເນນ. ຣຊ຺ຊໍ ເມ ເທຕູຕິ ວທຕິ. ອປິ ກິພ຺ພິສກາຣກນ຺ຕິ ຣາຊາ ຫຸຕ຺ວາ ຣາຊາປຣາຘິກມ຺ປິ ວຊ຺ຌໍ ວຘມ຺ຫາ ໂມເຈຍ຺ຍໍ, ເອວຣູປສ຺ສປິ ເມ ວໂຘ ນາມ ນ ຣຸຈ຺ຈຕຸ. ມເມວ ອຸປຊີເວຍ຺ຍຸນ຺ຕິ ສພ຺ເພເຕ ມຎ຺ເຎວ ນິສ຺ສາຍ ອຸປຊີເວຍ຺ຍຸໍ. ຘມ຺ເມນ ຊິເນຕິ ຘມ຺ເມນ ຊິນາຕຸ, ຘມ຺ເມນ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວິເສສຄູຕິ ວິເສສຄມໂນ ຫຸຕ຺ວາ ຕຸສິຕປຸເຣ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕ ໂຫມີຕິ ວທຕິ. ອນິວຕ຺ຕິ ຕໂຕ ອສ຺ສນ຺ຕິ ຕຸສິຕຠວນໂຕ ຈວິຕ຺ວາ ມນຸສ຺ສຕ຺ຕໍ ອາຄໂຕ ປຸນຠເວ ອນິວຕ຺ຕິ ອສ຺ສໍ, ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ສມ຺ປາປຸເຓຍ຺ຍນ຺ຕິ ວທຕິ.

໒໓໐໑.

‘‘ຕສ຺ສ ຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ, ເທວິນ຺ໂທ ເອຕທພ຺ຣວິ;

‘ອຈິຣໍ ວຕ ເຕ ຕໂຕ, ປິຕາ ຕໍ ທຏ຺ຐຸເມສ຺ສຕີ’’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທຏ຺ຐຸເມສ຺ສຕີຕິ ມຫາຣາຊ, ຕວ ມາຕາ ຈ ປິຕາ ຈ ອຈິເຣເນວ ຕໍ ປສ຺ສິຕຸກາໂມ ຫຸຕ຺ວາ ອິຘາຄມິສ຺ສຕິ, ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຈ ປນ ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ທຕ຺ວາ ຣຊ຺ຊໍ ນິຍ຺ຍາເທຕ຺ວາ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣເມວ ເນສ຺ສຕິ, ສພ຺ເພ ເຕ ມໂນຣຖາ ມຕ຺ຖກໍ ປາປຸຓິສ຺ສນ຺ຕິ, ມາ ຈິນ຺ຕຍິ, ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ ໂຫຫິ, ມຫາຣາຊາຕິ.

ເອວໍ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ໂອວາທໍ ທຕ຺ວາ ສກ຺ໂກ ສກຏ຺ຐານເມວ ຄໂຕ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໓໐໒.

‘‘ອິທໍ ວຕ຺ວານ ມຆວາ, ເທວຣາຊາ ສຸຊມ຺ປຕິ;

ເວສ຺ສນ຺ຕເຣ ວຣໍ ທຕ຺ວາ, ສຄ຺ຄກາຍໍ ອປກ຺ກມີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເວສ຺ສນ຺ຕເຣຕິ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ. ອປກ຺ກມີຕິ ຄໂຕ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕເຍວາຕິ.

ສກ຺ກປພ຺ພວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ມຫາຣາຊປພ຺ພວຓ຺ຓນາ

ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ຈ ມທ຺ທີ ຈ ສມ຺ໂມທມານາ ສກ຺ກທຕ຺ຕິເຍ ອສ຺ສເມ ວສິໍສຸ. ຊູຊໂກປິ ກຸມາເຣ ຄເຫຕ຺ວາ ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຄ຺ຄໍ ປຏິປຊ຺ຊິ. ເທວຕາ ກຸມາຣານໍ ອາຣກ຺ຂມກໍສຸ. ຊູຊໂກປິ ສູຣິເຍ ອຕ຺ຖງ຺ຄເຕ ກຸມາເຣ ຄຈ຺ເຉ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ຠູມິຍໍ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ສຍໍ ຈຓ຺ຑວາຬມິຄຠເຍນ ຣຸກ຺ຂໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ວິຏປນ຺ຕເຣ ສຍຕິ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ເອໂກ ເທວປຸຕ຺ໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕຣວຓ຺ເຓນ, ເອກາ ເທວຘີຕາ ມທ຺ທິວຓ຺ເຓນ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ກຸມາເຣ ໂມເຈຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖປາເທ ສມ຺ພາຫິຕ຺ວາ ນ຺ຫາເປຕ຺ວາ ມຓ຺ເຑຕ຺ວາ ທິພ຺ພໂຠຊນໍ ໂຠເຊຕ຺ວາ ທິພ຺ພສຍເນ ສຍາເປຕ຺ວາ ອຣຸຓຸຄ຺ຄມນກາເລ ພທ຺ຘາກາເຣເນວ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ອນ຺ຕຣຘາຍິ. ເອວໍ ເຕ ເທວຕາສງ຺ຄເຫນ ອໂຣຄາ ຫຸຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຊູຊໂກປິ ເທວຕາຘິຄ຺ຄຫິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ກາລິງ຺ຄຣຏ຺ຐໍ ຄຈ຺ຉາມີ’’ຕິ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອຑ຺ຒມາເສນ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣໍ ປຕ຺ໂຕ. ຕໍ ທິວສໍ ປຈ຺ຈູສກາເລ ສຎ຺ຊໂຍ ມຫາຣາຊາ ສຸປິນໍ ປສ຺ສິ. ເອວຣູໂປ ສຸປິໂນ ອໂຫສິ – ຣຎ຺ໂຎ ມຫາວິນິຈ຺ຉເຍ ນິສິນ຺ນສ຺ສ ເອໂກ ປຸຣິໂສ ກຓ຺ໂຫ ທ຺ເວ ປທຸມານິ ອາຫຣິຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ຫຕ຺ເຖ ຐເປສິ. ຣາຊາ ຕານິ ທ຺ວີສຸ ກຓ຺ເຓສຸ ປິຬນ຺ຘິ. ເຕສໍ ເຣຓຸ ຠສ຺ສິຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ອຸເຣ ປຕຕິ. ໂສ ປພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ປາໂຕວ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ປຸຈ຺ຉິ. ເຕ ‘‘ຈິຣປວຸຕ຺ຖາ ໂວ, ເທວ, ພນ຺ຘວາ ອາຄມິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ພ຺ຍາກຣິໍສຸ. ໂສ ປາໂຕວ ສີສໍ ນ຺ຫາຍິຕ຺ວາ ນານຄ຺ຄຣສໂຠຊນໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ວິນິຈ຺ຉເຍ ນິສີທິ. ເທວຕາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທ຺ວີຫິ ກຸມາເຣຫິ ສທ຺ຘິໍ ອາເນຕ຺ວາ ຣາຊງ຺ຄເຓ ຐປຍິໍສຸ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ຣາຊາ ມຄ຺ຄໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ກຸມາເຣ ທິສ຺ວາ ອາຫ –

໒໓໐໓.

‘‘ກສ຺ເສຕໍ ມຸຂມາຠາຕິ, ເຫມໍ-ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕມຄ຺ຄິນາ;

ນິກ຺ຂໍວ ຊາຕຣູປສ຺ສ, ອຸກ຺ກາມຸຂປຫໍສິຕໍ.

໒໓໐໔.

‘‘ອຸໂຠ ສທິສປຈ຺ຈງ຺ຄາ, ອຸໂຠ ສທິສລກ຺ຂຓາ;

ຊາລິສ຺ສ ສທິໂສ ເອໂກ, ເອກາ ກຓ຺ຫາຊິນາ ຍຖາ.

໒໓໐໕.

‘‘ສີຫາ ພິລາວ ນິກ຺ຂນ຺ຕາ, ອຸໂຠ ສມ຺ປຕິຣູປກາ;

ຊາຕຣູປມຍາເຍວ, ອິເມ ທິສ຺ສນ຺ຕິ ທາຣກາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຫມໍວຸຕ຺ຕຕ຺ຕມຄ຺ຄິນາຕິ ເຫມໍ ອິວ ອຸຕ຺ຕຕ຺ຕໍ ອຄ຺ຄິນາ. ສີຫາ ພິລາວ ນິກ຺ຂນ຺ຕາຕິ ກຎ຺ຈນຄຸຫໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ຕາ ສີຫາ ວິຍ.

ເອວໍ ຣາຊາ ຕີຫິ ຄາຖາຫິ ກຸມາເຣ ວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ເອກໍ ອມຈ຺ຈໍ ອາຓາເປສິ ‘‘ຄຈ຺ເຉຕໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ທາຣເກຫິ ສທ຺ຘິໍ ອາເນຫີ’’ຕິ. ໂສ ເວເຄນ ຄນ຺ຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ອາເນສິ. ອຖ ຣາຊາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ອາຫ –

໒໓໐໖.

‘‘ກຸໂຕ ນຸ ຠວໍ ຠາຣທ຺ວາຊ, ອິເມ ອາເນສິ ທາຣເກ;

ອຊ຺ຊ ຣຏ຺ຐໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ໂຕ, ກຸຫິໍ ຄຈ຺ຉສິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິ.

ຊູຊໂກ ອາຫ –

໒໓໐໗.

‘‘ມຍ຺ຫໍ ເຕ ທາຣກາ ເທວ, ທິນ຺ນາ ວິຕ຺ເຕນ ສຎ຺ຊຍ;

ອຊ຺ຊ ປນ຺ນຣສາ ຣຕ຺ຕິ, ຍໂຕ ລທ຺ຘາ ເມ ທາຣກາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວິຕ຺ເຕນາຕິ ຕຸຏ຺ເຐນ ປສນ຺ເນນ. ອຊ຺ຊ ປນ຺ນຣສາ ຣຕ຺ຕີຕິ ອິເມສໍ ລທ຺ຘທິວສໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອຊ຺ຊ ປນ຺ນຣສາ ຣຕ຺ຕີຕິ ວທຕິ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໒໓໐໘.

‘‘ເກນ ວາ ວາຈເປຍ຺ເຍນ, ສມ຺ມາຎາເຍນ ສທ຺ທເຫ;

ໂກ ເຕຕໍ ທານມທທາ, ປຸຕ຺ຕເກ ທານມຸຕ຺ຕມ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເກນ ວາ ວາຈເປຍ຺ເຍນາຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ, ເກນ ປິຍວຈເນນ ເຕ ຕຍາ ລທ຺ຘາ. ສມ຺ມາຎາເຍນ ສທ຺ທເຫຕິ ມຸສາວາທໍ ອກຕ຺ວາ ສມ຺ມາຎາເຍນ ກາຣເຓນ ອມ຺ເຫ ສທ຺ທຫາເປຍ຺ຍາສິ. ປຸຕ຺ຕເກຕິ ອຕ຺ຕໂນ ປິຍປຸຕ຺ຕເກ ອຸຕ຺ຕມໍ ທານໍ ກຕ຺ວາ ໂກ ເຕ ເອຕໍ ທານໍ ອທທາຕິ.

ຊູຊໂກ ອາຫ –

໒໓໐໙.

‘‘ໂຍ ຍາຈຕໍ ປຕິຏ຺ຐາສິ, ຠູຕານໍ ຘຣຓີຣິວ;

ໂສ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ປຸຕ຺ເຕທາສິ ວເນ ວສໍ.

໒໓໑໐.

‘‘ໂຍ ຍາຈຕໍ ຄຕີ ອາສິ, ສວນ຺ຕີນໍວ ສາຄໂຣ;

ໂສ ເມ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ປຸຕ຺ເຕທາສິ ວເນ ວສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຕິຏ຺ຐາສີຕິ ປຕິຏ຺ຐາ ອາສິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ອມຈ຺ຈາ ເວສ຺ສນ຺ຕຣໍ ຄຣຫມານາ ອາຫໍສຸ –

໒໓໑໑.

‘‘ທຸກ຺ກຏໍ ວຕ ໂຠ ຣຎ຺ຎາ, ສທ຺ເຘນ ຆຣເມສິນາ;

ກຖໍ ນຸ ປຸຕ຺ຕເກ ທຊ຺ຊາ, ອຣຎ຺ເຎ ອວຣຸທ຺ຘໂກ.

໒໓໑໒.

‘‘ອິມໍ ໂຠນ຺ໂຕ ນິສາເມຖ, ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ;

ກຖໍ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ປຸຕ຺ເຕທາສິ ວເນ ວສໍ.

໒໓໑໓.

‘‘ທາສິໍ ທາສຎ຺ຈ ໂສ ທຊ຺ຊາ, ອສ຺ສໍ ຈສ຺ສຕຣີຣຖໍ;

ຫຕ຺ຖິຎ຺ຈ ກຸຎ຺ຊຣໍ ທຊ຺ຊາ, ກຖໍ ໂສ ທຊ຺ຊ ທາຣເກ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສທ຺ເຘນາຕິ ສທ຺ຘາຍ ສມ຺ປນ຺ເນນປິ ສຕາ ຆຣໍ ອາວສນ຺ເຕນ ຣຎ຺ຎາ ອິທໍ ທຸກ຺ກຏໍ ວຕ, ອຍຸຕ຺ຕໍ ວຕ ກຕໍ. ອວຣຸທ຺ຘໂກຕິ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊິໂຕ ອຣຎ຺ເຎ ວສນ຺ໂຕ. ອິມໍ ໂຠນ຺ໂຕຕິ ໂຠນ຺ໂຕ ນຄຣວາສິໂນ ຍາວນ຺ໂຕ ເອຕ຺ຖ ສມາຄຕາ, ສພ຺ເພ ອິມໍ ນິສາເມຖ ອຸປຘາເຣຖ, ກຖໍ ນາເມໂສ ປຸຕ຺ຕເກ ທາເສ ກຕ຺ວາ ອທາສິ, ເກນ ນາມ ເອວຣູປໍ ກຕປຸພ຺ພນ຺ຕິ ອຘິປ຺ປາເຍເນວມາຫໍສຸ. ທຊ຺ຊາຕິ ທາສາທີສຸ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຘນໍ ເທຕຸ. ກຖໍ ໂສ ທຊ຺ຊ ທາຣເກຕິ ອິເມ ປນ ທາຣເກ ເກນ ກາຣເຓນ ອທາສີຕິ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ກຸມາໂຣ ປິຕຸ ຄຣຫໍ ອສຫນ຺ໂຕ ວາຕາຠິຫຕສ຺ສ ສິເນຣຸໂນ ພາຫໍ ໂອຑ຺ເຑນ຺ໂຕ ວິຍ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໒໓໑໔.

‘‘ຍສ຺ສ ນສ຺ສ ຆເຣ ທາໂສ, ອສ຺ໂສ ຈສ຺ສຕຣີຣໂຖ;

ຫຕ຺ຖີ ຈ ກຸຎ຺ຊໂຣ ນາໂຄ, ກິໍ ໂສ ທຊ຺ຊາ ປິຕາມຫາ’’ຕິ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໒໓໑໕.

‘‘ທານມສ຺ສ ປສໍສາມ, ນ ຈ ນິນ຺ທາມ ປຸຕ຺ຕກາ;

ກຖໍ ນຸ ຫທຍໍ ອາສິ, ຕຸມ຺ເຫ ທຕ຺ວາ ວນິພ຺ພເກ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທານມສ຺ສ ປສໍສາມາຕິ ປຸຕ຺ຕກາ ມຍໍ ຕວ ປິຕຸ ທານໍ ປສໍສາມ ນ ນິນ຺ທາມ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ກຸມາໂຣ ອາຫ –

໒໓໑໖.

‘‘ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຫທຍໍ ອາສິ, ອໂຖ ອຸຓ຺ຫມ຺ປິ ປສ຺ສສິ;

ໂຣຫິນີເຫວ ຕມ຺ພກ຺ຂີ, ປິຕາ ອສ຺ສູນິ ວຕ຺ຕຍີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຫທຍໍ ອາສີຕິ ປິຕາມຫ ກຓ຺ຫາຊິນາຍ ວຸຕ຺ຕໍ ເອຕໍ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ຫທຍໍ ທຸກ຺ຂໍ ອາສິ. ໂຣຫິນີເຫວ ຕມ຺ພກ຺ຂີຕິ ຕມ຺ພວຓ຺ເຓຫິ ວິຍ ຣຕ຺ຕອກ຺ຂີຫິ ມມ ປິຕາ ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ອສ຺ສູນິ ປວຕ຺ຕຍິ.

ອິທານິສ຺ສາ ຕໍ ວຈນໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໓໑໗.

‘‘ຍໍ ຕໍ ກຓ຺ຫາຊິນາໂວຈ, ອຍໍ ມໍ ຕາຕ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ;

ລຏ຺ຐິຍາ ປຏິໂກເຏຕິ, ຆເຣ ຊາຕໍວ ທາສິຍໍ.

໒໓໑໘.

‘‘ນ ຈາຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຕາຕ, ຘມ຺ມິກາ ໂຫນ຺ຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ຍກ຺ໂຂ ພ຺ຣາຫ຺ມຓວຓ຺ເຓນ, ຂາທິຕຸໍ ຕາຕ ເນຕິ ໂນ;

ນີຍມາເນ ປິສາເຈນ, ກິໍ ນຸ ຕາຕ ອຸທິກ຺ຂສີ’’ຕິ.

ອຖ ເນ ກຸມາເຣ ພ຺ຣາຫ຺ມຓໍ ອມຸຎ຺ຈນ຺ເຕ ທິສ຺ວາ ຣາຊາ ຄາຖມາຫ –

໒໓໑໙.

‘‘ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ຈ ໂວ ມາຕາ, ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ຈ ໂວ ປິຕາ;

ປຸພ຺ເພ ເມ ອງ຺ກມາຣຸຍ຺ຫ, ກິໍ ນຸ ຕິຏ຺ຐຖ ອາຣກາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸພ຺ເພ ເມຕິ ຕຸມ຺ເຫ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ ມໍ ທິສ຺ວາ ເວເຄນາຄນ຺ຕ຺ວາ ມມ ອງ຺ກມາຣຸຍ຺ຫ, ອິທານິ ກິໍ ນຸ ອາຣກາ ຕິຏ຺ຐຖາຕິ?

ກຸມາໂຣ ອາຫ –

໒໓໒໐.

‘‘ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ຈ ໂນ ມາຕາ, ຣາຊປຸຕ຺ໂຕ ຈ ໂນ ປິຕາ;

ທາສາ ມຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕິຏ຺ຐາມ ອາຣກາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທາສາ ມຍນ຺ຕິ ອິທານິ ປນ ມຍໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ທາສາ ຠວາມ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໒໓໒໑.

‘‘ມາ ສມ຺ເມວໍ ອວຈຸຕ຺ຖ, ຑຍ຺ຫເຕ ຫທຍໍ ມມ;

ຈິຕກາຍໍວ ເມ ກາໂຍ, ອາສເນ ນ ສຸຂໍ ລເຠ.

໒໓໒໒.

‘‘ມາ ສມ຺ເມວໍ ອວຈຸຕ຺ຖ, ຠິຍ຺ໂຍ ໂສກໍ ຊເນຖ ມໍ;

ນິກ຺ກິຓິສ຺ສາມິ ທພ຺ເພນ, ນ ໂວ ທາສາ ຠວິສ຺ສຖ.

໒໓໒໓.

‘‘ກິມຄ຺ຆິຍຎ຺ຫິ ໂວ ຕາຕ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປິຕາ ອທາ;

ຍຖາຠູຕໍ ເມ ອກ຺ຂາຖ, ປຏິປາເທນ຺ຕຸ ພ຺ຣາຫ຺ມຓ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສມ຺ມາຕິ ປິຍວຈນໍ. ຈິຕກາຍໍວ ເມ ກາໂຍຕິ ອິທານິ ມມ ກາໂຍ ອງ຺ຄາຣຈິຕກາຍໍ ອາໂຣປິໂຕ ວິຍ ຊາໂຕ. ຊເນຖ ມນ຺ຕິ ຊເນຖ ເມ, ອຍເມວ ວາ ປາໂຐ. ນິກ຺ກິຓິສ຺ສາມິ ທພ຺ເພນາຕິ ຘນໍ ທຕ຺ວາ ໂມເຈສ຺ສາມິ. ກິມຄ຺ຆິຍນ຺ຕິ ກິໍ ອຄ຺ຆໍ ກຕ຺ວາ. ປຏິປາເທນ຺ຕູຕິ ຘນໍ ປຏິຈ຺ຉາເປນ຺ຕຸ.

ກຸມາໂຣ ອາຫ –

໒໓໒໔.

‘‘ສຫສ຺ສຄ຺ຆຎ຺ຫິ ມໍ ຕາຕ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປິຕາ ອທາ;

ອຖ ກຓ຺ຫາຊິນໍ ກຎ຺ຎໍ, ຫຕ຺ຖິນາ ຈ ສເຕນ ຈາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຫສ຺ສຄ຺ຆໍ ຫີຕິ ເທວ, ມໍ ປິຕາ ຕທາ ນິກ຺ຂສຫສ຺ສໍ ອຄ຺ຆາເປຕ຺ວາ ອທາສິ. ອຖ ກຓ຺ຫາຊິນນ຺ຕິ ກນິຏ຺ຐໍ ປນ ເມ ກຓ຺ຫາຊິນໍ. ຫຕ຺ຖິນາ ຈ ສເຕນ ຈາຕິ ຫຕ຺ຖີນຎ຺ຈ ອສ຺ສານຎ຺ຈ ອຸສຠານຎ຺ຈ ນິກ຺ຂານຎ຺ຈາຕິ ສພ຺ເພສໍ ເອເຕສໍ ສເຕນ ອນ຺ຕມໂສ ມຎ຺ຈປີຐປາທຸເກ ອຸປາທາຍ ສພ຺ພສເຕນ ອຄ຺ຆາເປສີຕິ.

ຣາຊາ ກຸມາຣານໍ ນິກ຺ກຍໍ ທາເປນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໓໒໕.

‘‘ອຸຏ຺ເຐຫິ ກຕ຺ເຕ ຕຣມາໂນ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອວາກຣ;

ທາສິສຕໍ ທາສສຕໍ, ຄວໍ ຫຕ຺ຖຸສຠໍ ສຕໍ;

ຊາຕຣູປສຫສ຺ສຎ຺ຈ, ປຸຕ຺ຕານໍ ເທຫິ ນິກ຺ກຍ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອວາກຣາຕິ ເທຫິ.

໒໓໒໖.

‘‘ຕໂຕ ກຕ຺ຕາ ຕຣມາໂນ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ອວາກຣິ;

ທາສິສຕໍ ທາສສຕໍ, ຄວໍ ຫຕ຺ຖຸສຠໍ ສຕໍ;

ຊາຕຣູປສຫສ຺ສຎ຺ຈ, ປຸຕ຺ຕານໍທາສິ ນິກ຺ກຍ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອວາກຣີຕິ ອທາສິ. ນິກ຺ກຍນ຺ຕິ ອຄ຺ຆສ຺ສ ມູລໍ.

ເອວໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ສພ຺ພສຕຎ຺ຈ ນິກ຺ຂສຫສ຺ສຎ຺ຈ ກຸມາຣານໍ ນິກ຺ກຍໍ ອທາສິ, ສຕ຺ຕຠູມິກຎ຺ຈ ປາສາທໍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ປຣິວາໂຣ ມຫາ ອໂຫສິ. ໂສ ຘນໍ ປຏິສາເມຕ຺ວາ ປາສາທໍ ອຠິຣຸຍ຺ຫ ສາທຸຣສໂຠຊນໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ມຫາສຍເນ ນິປຊ຺ຊິ. ກຸມາເຣ ສີສໍ ນຫາເປຕ຺ວາ ໂຠເຊຕ຺ວາ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ເອກໍ ອຍ຺ຍໂກ, ເອກໍ ອຍ຺ຍິກາຕິ ທ຺ເວປິ ອຸຈ຺ຉງ຺ເຄ ອຸປເວເສສຸໍ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໓໒໗.

‘‘ນິກ຺ກິຓິຕ຺ວາ ນຫາເປຕ຺ວາ, ໂຠຊຍິຕ຺ວານ ທາຣເກ;

ສມລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ຠຓ຺ເຑນ, ອຸຈ຺ຉງ຺ເຄ ອຸປເວສຍຸໍ.

໒໓໒໘.

‘‘ສີສໍ ນ຺ຫາເຕ ສຸຈິວຕ຺ເຖ, ສພ຺ພາຠຣຓຠູສິເຕ;

ຣາຊາ ອງ຺ເກ ກຣິຕ຺ວານ, ອຍ຺ຍໂກ ປຣິປຸຈ຺ຉຖ.

໒໓໒໙.

‘‘ກຸຓ຺ຑເລ ຆຸສິເຕ ມາເລ, ສພ຺ພາຠຣຓຠູສິເຕ;

ຣາຊາ ອງ຺ເກ ກຣິຕ຺ວານ, ອິທໍ ວຈນມພ຺ຣວິ.

໒໓໓໐.

‘‘ກຈ຺ຈິ ອຸໂຠ ອໂຣຄາ ເຕ, ຊາລິ ມາຕາປິຕາ ຕວ;

ກຈ຺ຈິ ອຸຎ຺ເຉນ ຍາເປນ຺ຕິ, ກຈ຺ຈິ ມູລຜລາ ພຫູ.

໒໓໓໑.

‘‘ກຈ຺ຈິ ຑໍສາ ມກສາ ຈ, ອປ຺ປເມວ ສຣີສປາ;

ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ກຈ຺ຈິ ຫິໍສາ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກຸຓ຺ຑເລຕິ ກຸຓ຺ຑລານິ ປິລນ຺ຘາເປຕ຺ວາ. ຆຸສິເຕຕິ ອຸຄ຺ໂຆສິເຕ ມໂນຣມໍ ຣວໍ ຣວນ຺ເຕ. ມາເລຕິ ປຸປ຺ຜານິ ປິລນ຺ຘາເປຕ຺ວາ. ອງ຺ເກ ກຣິຕ຺ວານາຕິ ຊາລິກຸມາຣໍ ອງ຺ເກ ນິສີທາເປຕ຺ວາ.

ກຸມາໂຣ ອາຫ –

໒໓໓໒.

‘‘ອໂຖ ອຸໂຠ ອໂຣຄາ ເມ, ເທວ ມາຕາປິຕາ ມມ;

ອໂຖ ອຸຎ຺ເຉນ ຍາເປນ຺ຕິ, ອໂຖ ມູລຜລາ ພຫູ.

໒໓໓໓.

‘‘ອໂຖ ຑໍສາ ມກສາ ຈ, ອປ຺ປເມວ ສຣີສປາ;

ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ຫິໍສາ ເນສໍ ນ ວິຊ຺ຊຕິ.

໒໓໓໔.

‘‘ຂຓນ຺ຕາລຸກລມ຺ພານິ, ພິລານິ ຕກ຺ກລານິ ຈ;

ໂກລໍ ຠລ຺ລາຕກໍ ເພລ຺ລໍ, ສາ ໂນ ອາຫຕ຺ວ ໂປສຕິ.

໒໓໓໕.

‘‘ຍຎ຺ເຈວ ສາ ອາຫຣຕິ, ວນມູລຜລຫາຣິຍາ;

ຕໍ ໂນ ສພ຺ເພ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ, ຣຕ຺ຕິໍ ຠຸຎ຺ຊາມ ໂນ ທິວາ.

໒໓໓໖.

‘‘ອມ຺ມາວ ໂນ ກິສາ ປຓ຺ຑຸ, ອາຫຣນ຺ຕີ ທຸມປ຺ຜລໍ;

ວາຕາຕເປນ ສຸຂຸມາລີ, ປທຸມໍ ຫຕ຺ຖຄຕາມິວ.

໒໓໓໗.

‘‘ອມ຺ມາຍ ປຕນູ ເກສາ, ວິຈຣນ຺ຕ຺ຍາ ພ຺ຣຫາວເນ;

ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ຂຄ຺ຄທີປິນິເສວິເຕ.

໒໓໓໘.

‘‘ເກເສສຸ ຊຏໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ, ກຈ຺ເຉ ຊລ຺ລມຘາຣຍິ;

ຈມ຺ມວາສີ ຉມາ ເສຕິ, ຊາຕເວທໍ ນມສ຺ສຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຂຓນ຺ຕາລຸກລມ຺ພານີຕິ ຂຓນ຺ຕີ ອາລູນິ ຈ ກລມ຺ພານິ ຈ. ອິມິນາ ມາຕາປິຕູນໍ ກິຈ຺ຉຊີວິກໍ ວຓ຺ເຓຕິ. ຕໍ ໂນຕິ ເອຕ຺ຖ ໂນຕິ ນິປາຕມຕ຺ຕໍ. ປທຸມໍ ຫຕ຺ຖຄຕາມິວາຕິ ຫຕ຺ເຖນ ປຣິມທ຺ທິຕໍ ປທຸມໍ ວິຍ ຊາຕາ. ປຕນູ ເກສາຕິ ເທວ, ອມ຺ມາຍ ເມ ມຫາວເນ ວິຈຣນ຺ຕິຍາ ເຕ ຠມຣປຕ຺ຕວຓ຺ຓາ ກາຬເກສາ ຣຸກ຺ຂສາຂາທີຫິ ວິລຸຕ຺ຕາ ປຕນູ ຊາຕາ. ຊລ຺ລມຘາຣຍີຕິ ອຸໂຠຫິ ກຈ຺ເຉຫິ ຊລ຺ລໍ ຘາເຣຕິ, ກິລິຏ຺ຐເວເສນ ວິຈຣຕີຕິ.

ໂສ ເອວໍ ມາຕຸ ທຸກ຺ຂິຕຠາວໍ ກເຖຕ຺ວາ ອຍ຺ຍກໍ ໂຈເທນ຺ໂຕ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໒໓໓໙.

‘‘ປຸຕ຺ຕາ ປິຍາ ມນຸສ຺ສານໍ, ໂລກສ຺ມິໍ ອຸທປຊ຺ຊິສຸໍ;

ນ ຫິ ນູນມ຺ຫາກໍ ອຍ຺ຍສ຺ສ, ປຸຕ຺ເຕ ສ຺ເນໂຫ ອຊາຍຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸທປຊ຺ຊິສຸນ຺ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິໍສຸ.

ຕໂຕ ຣາຊາ ອຕ຺ຕໂນ ໂທສໍ ອາວິກໂຣນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໓໔໐.

‘‘ທຸກ຺ກຏຎ຺ຈ ຫິ ໂນ ປຸຕ຺ຕ, ຠູນຫຈ຺ຈໍ ກຕໍ ມຍາ;

ໂຍຫໍ ສິວີນໍ ວຈນາ, ປພ຺ພາເຊສິມທູສກໍ.

໒໓໔໑.

‘‘ຍໍ ເມ ກິຎ຺ຈິ ອິຘ ອຕ຺ຖິ, ຘນໍ ຘຎ຺ຎຎ຺ຈ ວິຊ຺ຊຕິ;

ເອຕຸ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ສິວິຣຏ຺ເຐ ປສາສຕູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຕ຺ຕາຕິ ປຸຕ຺ຕ ຊາລິ ເອຕໍ ອມ຺ຫາກໍ ທຸກ຺ກຏໍ. ຠູນຫຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຸຑ຺ຒິຆາຕກມ຺ມໍ. ຍໍ ເມ ກິຎ຺ຈີຕິ ຕາຕ, ຍໍ ເມ ກິຎ຺ຈິ ອິຘ ອຕ຺ຖິ, ສພ຺ພໍ ເຕ ປິຕຸ ເທມິ. ສິວິຣຏ຺ເຐ ປສາສຕູຕິ ອິມສ຺ມິໍ ນຄເຣ ໂສ ຣາຊາ ຫຸຕ຺ວາ ປສາສຕູຕິ.

ກຸມາໂຣ ອາຫ –

໒໓໔໒.

‘‘ນ ເທວ ມຍ຺ຫໍ ວຈນາ, ເອຫິຕິ ສິວິສຸຕ຺ຕໂມ;

ສຍເມວ ເທໂວ ຄນ຺ຕ຺ວາ, ສິຎ຺ຈ ໂຠເຄຫິ ອຕ຺ຣຊ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສິວິສຸຕ຺ຕໂມຕິ ສິວິເສຏ຺ໂຐ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ. ສິຎ຺ຈາຕິ ມຫາເມໂຆ ວິຍ ວຸຏ຺ຐິຍາ ໂຠເຄຫິ ອຠິສິຎ຺ຈ.

໒໓໔໓.

‘‘ຕໂຕ ເສນາປຕິໍ ຣາຊາ, ສຎ຺ຊໂຍ ອຊ຺ຌຠາສຖ;

ຫຕ຺ຖີ ອສ຺ສາ ຣຖາ ປຕ຺ຕີ, ເສນາ ສນ຺ນາຫຍນ຺ຕຸ ນໍ;

ເນຄມາ ຈ ມໍ ອນ຺ເວນ຺ຕຸ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ຈ ປຸໂຣຫິຕາ.

໒໓໔໔.

‘‘ຕໂຕ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສານິ, ໂຍຘິໂນ ຈາຣຸທສ຺ສນາ;

ຂິປ຺ປມາຍນ຺ຕຸ ສນ຺ນທ຺ຘາ, ນານາວຓ຺ເຓຫິລງ຺ກຕາ.

໒໓໔໕.

‘‘ນີລວຕ຺ຖຘຣາ ເນເກ, ປີຕາເນເກ ນິວາສິຕາ;

ອຎ຺ເຎ ໂລຫິຕອຸຓ຺ຫີສາ, ສຸທ຺ຘາເນເກ ນິວາສິຕາ;

ຂິປ຺ປມາຍນ຺ຕຸ ສນ຺ນທ຺ຘາ, ນານາວຓ຺ເຓຫິລງ຺ກຕາ.

໒໓໔໖.

‘‘ຫິມວາ ຍຖາ ຄນ຺ຘຘໂຣ, ປພ຺ພໂຕ ຄນ຺ຘມາທໂນ;

ນານາຣຸກ຺ເຂຫິ ສຎ຺ຉນ຺ໂນ, ມຫາຠູຕຄຓາລໂຍ.

໒໓໔໗.

‘‘ໂອສເຘຫິ ຈ ທິພ຺ເພຫິ, ທິສາ ຠາຕິ ປວາຕິ ຈ;

ຂິປ຺ປມາຍນ຺ຕຸ ສນ຺ນທ຺ຘາ, ທິສາ ຠນ຺ຕຸ ປວນ຺ຕຸ ຈ.

໒໓໔໘.

‘‘ຕໂຕ ນາຄສຫສ຺ສານິ, ໂຍຊຍນ຺ຕຸ ຈຕຸທ຺ທສ;

ສຸວຓ຺ຓກຈ຺ຉາ ມາຕງ຺ຄາ, ເຫມກປ຺ປນວາສສາ.

໒໓໔໙.

‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ໂຕມຣງ຺ກຸສປາຓິຠິ;

ຂິປ຺ປມາຍນ຺ຕຸ ສນ຺ນທ຺ຘາ, ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ເຘຫິ ທສ຺ສິຕາ.

໒໓໕໐.

‘‘ຕໂຕ ອສ຺ສສຫສ຺ສານິ, ໂຍຊຍນ຺ຕຸ ຈຕຸທ຺ທສ;

ອາຊານີຍາວ ຊາຕິຍາ, ສິນ຺ຘວາ ສີຆວາຫນາ.

໒໓໕໑.

‘‘ອາຣູຬ຺ຫາ ຄາມຓີເຍຫິ, ອິລ຺ລິຍາຈາປຘາຣິຠິ;

ຂິປ຺ປມາຍນ຺ຕຸ ສນ຺ນທ຺ຘາ, ອສ຺ສປິຏ຺ເຐຫີລງ຺ກຕາ.

໒໓໕໒.

‘‘ຕໂຕ ຣຖສຫສ຺ສານິ, ໂຍຊຍນ຺ຕຸ ຈຕຸທ຺ທສ;

ອໂຍສຸກຕເນມິໂຍ, ສຸວຓ຺ຓຈິຕປກ຺ຂເຣ.

໒໓໕໓.

‘‘ອາໂຣເປນ຺ຕຸ ຘເຊ ຕຕ຺ຖ, ຈມ຺ມານິ ກວຈານິ ຈ;

ວິປ຺ປາເລນ຺ຕຸ ຈ ຈາປານິ, ທຬ຺ຫຘມ຺ມາ ປຫາຣິໂນ;

ຂິປ຺ປມາຍນ຺ຕຸ ສນ຺ນທ຺ຘາ, ຣເຖສຸ ຣຖຊີວິໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສນ຺ນາຫຍນ຺ຕຸນນ຺ຕິ ສນ຺ນຍ຺ຫນ຺ຕຸ. ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສານີຕິ ມມ ປຸຕ຺ເຕນ ສຫຊາຕາ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສາ ອມຈ຺ຈາ. ນີລວຕ຺ຖຘຣາ ເນເກຕິ ເອເກ ນີລວຕ຺ຖນິວາສິຕາ ຫຸຕ຺ວາ ອາຍນ຺ຕຸ. ມຫາຠູຕຄຓາລໂຍຕິ ພຫຸຍກ຺ຂຄຓານໍ ອາລໂຍ. ທິສາ ຠນ຺ຕຸ ປວນ຺ຕຸ ຈາຕິ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາໂຣ ຫິມວາ ວິຍ ອາຠຣຓວິເລປນາທີຫິ ໂອຠາເສນ຺ຕຸ ເຈວ ປວາຍນ຺ຕຸ ຈ. ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ເຘຫີຕິ ເຕ ຫຕ຺ຖິຄາມຓິໂນ ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ເຘຫິ ຂິປ຺ປມາຍນ຺ຕຸ. ທສ຺ສິຕາຕິ ທສ຺ສິຕວິຠູສນາ. ອໂຍສຸກຕເນມິໂຍຕິ ອເຍນ ສຸຏ຺ຐຸ ປຣິກ຺ຂິຕ຺ຕເນມິໂຍ. ສຸວຓ຺ຓຈິຕປກ຺ຂເຣຕິ ສຸວຓ຺ເຓນ ຂຈິຕປກ຺ຂເຣ. ເອວຣູເປ ຈຸທ຺ທສ ສຫສ຺ເສ ຣເຖ ໂຍຊຍນ຺ຕູຕິ ວທຕິ. ວິປ຺ປາເລນ຺ຕູຕິ ອາໂຣເປນ຺ຕຸ.

ເອວໍ ຣາຊາ ເສນງ຺ຄໍ ວິຈາເຣຕ຺ວາ ‘‘ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ເມ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣໂຕ ຍາວ ວງ຺ກປພ຺ພຕາ ອຏ຺ຐຸສຠວິຕ຺ຖາຣໍ ອາຄມນມຄ຺ຄໍ ສມຕລໍ ກຕ຺ວາ ມຄ຺ຄາລງ຺ກາຣຕ຺ຖາຍ ອິທຎ຺ຈິທຎ຺ຈ ກໂຣຖາ’’ຕິ ອາຓາເປນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໓໕໔.

‘‘ລາຊາ ໂອໂລປິຍາ ປຸປ຺ຜາ, ມາລາຄນ຺ຘວິເລປນາ;

ອຄ຺ຆິຍານິ ຈ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕຸ, ເຍນ ມຄ຺ເຄນ ເອຫິຕິ.

໒໓໕໕.

‘‘ຄາເມ ຄາເມ ສຕໍ ກຸມ຺ຠາ, ເມຣຍສ຺ສ ສຸຣາຍ ຈ;

ມຄ຺ຄມ຺ຫິ ປຕິຕິຏ຺ຐນ຺ຕຸ, ເຍນ ມຄ຺ເຄນ ເອຫິຕິ.

໒໓໕໖.

‘‘ມໍສາ ປູວາ ສງ຺ກຸລິໂຍ, ກຸມ຺ມາສາ ມຈ຺ຉສໍຍຸຕາ;

ມຄ຺ຄມ຺ຫິ ປຕິຕິຏ຺ຐນ຺ຕຸ, ເຍນ ມຄ຺ເຄນ ເອຫິຕິ.

໒໓໕໗.

‘‘ສປ຺ປິ ເຕລໍ ທຘິ ຂີຣໍ, ກງ຺ຄຸພີຊາ ພຫູ ສຸຣາ;

ມຄ຺ຄມ຺ຫິ ປຕິຕິຏ຺ຐນ຺ຕຸ, ເຍນ ມຄ຺ເຄນ ເອຫິຕິ.

໒໓໕໘.

‘‘ອາຬາຣິກາ ຈ ສູທາ ຈ, ນຏນຏ຺ຏກຄາຍິໂນ;

ປາຓິສ຺ສຣາ ກຸມ຺ຠຖູຓິໂຍ, ມນ຺ທກາ ໂສກຊ຺ຌາຍິກາ.

໒໓໕໙.

‘‘ອາຫຎ຺ຎນ຺ຕຸ ສພ຺ພວີຓາ, ເຠຣິໂຍ ທິນ຺ທິມານິ ຈ;

ຂຣມຸຂານິ ຘເມນ຺ຕຸ, ນທນ຺ຕຸ ເອກໂປກ຺ຂຣາ.

໒໓໖໐.

‘‘ມຸທິງ຺ຄາ ປຓວາ ສງ຺ຂາ, ໂຄຘາ ປຣິວເທນ຺ຕິກາ;

ທິນ຺ທິມານິ ຈ ຫຎ຺ຎນ຺ຕຸ, ກຸຕຸມ຺ປທິນ຺ທິມານິ ຈາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ລາຊາ ໂອໂລປິຍາ ປຸປ຺ຜາຕິ ລາເຊຫິ ສທ຺ຘິໍ ລາຊປຎ຺ຈມການິ ປຸປ຺ຜານິ ໂອກິຣນ຺ຕານໍ ໂອກິຣຓປຸປ຺ຜານິ ປຏິຍາເທຖາຕິ ອາຓາເປຕິ. ມາລາຄນ຺ຘວິເລປນາຕິ ມຄ຺ຄວິຕາເນ ໂອລມ຺ພກມາລາ ເຈວ ຄນ຺ຘວິເລປນານິ ຈ. ອຄ຺ຆິຍານິ ຈາຕິ ປຸປ຺ຜອຄ຺ຆິຍານິ ເຈວ ຣຕນອຄ຺ຆິຍານິ ຈ ເຍນ ມຄ຺ເຄນ ມມ ປຸຕ຺ໂຕ ເອຫິຕິ, ຕຕ຺ຖ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕຸ. ຄາເມ ຄາເມຕິ ຄາມທ຺ວາເຣ ຄາມທ຺ວາເຣ. ປຕິຕິຏ຺ຐນ຺ຕູຕິ ປິປາສິຕານໍ ປິວນຕ຺ຖາຍ ປຏິຍາທິຕາ ຫຸຕ຺ວາ ສຸຣາເມຣຍມຊ຺ຊກຸມ຺ຠາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕຸ. ມຈ຺ຉສໍຍຸຕາຕິ ມຈ຺ເຉຫິ ສໍຍຸຕ຺ຕາ. ກງ຺ຄຸພີຊາຕິ ກງ຺ຄຸປິຏ຺ຐມຍາ. ມນ຺ທກາຕິ ມນ຺ທກຄາຍິໂນ. ໂສກຊ຺ຌາຍິກາຕິ ມາຍາກາຣາ, ອຎ຺ເຎປິ ວາ ເຍ ເກຈິ ອຸປ຺ປນ຺ນໂສກຫຣຓສມຕ຺ຖາ ໂສກຊ຺ຌາຍິກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ໂສຈນ຺ເຕ ຊເນ ອຕ຺ຕໂນ ວໍສໂຆສປຣມ຺ປຣານໍ ນຈ຺ເຈ ກເຕ ນິສ຺ໂສເກ ກຕ຺ວາ ສຍາປກາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຂຣມຸຂານີຕິ ສາມຸທ຺ທິກມຫາມຸຂສງ຺ຂາ. ສງ຺ຂາຕິ ທກ຺ຂິຓາວຏ຺ຏາ ມຸຏ຺ຐິສງ຺ຂາ, ນາຬິສງ຺ຂາຕິ ທ຺ເວ ສງ຺ຂາ. ໂຄຘາ ປຣິວເທນ຺ຕິກາ ທິນ຺ທິມານິ ກຸຕຸມ຺ປທິນ຺ທິມານີຕິ ອິມານິປິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຕູຣິຍາເນວ.

ເອວໍ ຣາຊາ ມຄ຺ຄາລງ຺ກາຣານິ ວິຈາເຣສິ. ຊູຊໂກປິ ປມາຓາຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຊີຣາເປຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ຕຕ຺ເຖວ ກາລມກາສິ. ຣາຊາ ຕສ຺ສ ສຣີຣກິຈ຺ຈໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ‘‘ນຄເຣ ໂກຈິ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ຎາຕໂກ ອຕ຺ຖິ, ອິທໍ ຄຓ຺ຫາຕູ’’ຕິ ເຠຣິໍ ຈຣາເປສິ. ນ ກຎ຺ຈິສ຺ສ ຎາຕກໍ ປສ຺ສິ, ຘນໍ ປຸນ ຣຎ຺ໂຎເຍວ ອໂຫສິ. ອຖ ສຕ຺ຕເມ ທິວເສ ສພ຺ພາ ເສນາ ສນ຺ນິປຕິ. ອຖ ຣາຊາ ມຫນ຺ເຕນ ປຣິວາເຣນ ຊາລິໍ ມຄ຺ຄນາຍກໍ ກຕ຺ວາ ນິກ຺ຂມິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໓໖໑.

‘‘ສາ ເສນາ ມຫຕີ ອາສິ, ອຸຍ຺ຍຸຕ຺ຕາ ສິວິວາຫິນີ;

ຊາລິນາ ມຄ຺ຄນາເຍນ, ວງ຺ກໍ ປາຍາສິ ປພ຺ພຕໍ.

໒໓໖໒.

‘‘ໂກຎ຺ຈໍ ນທຕິ ມາຕງ຺ໂຄ, ກຸຎ຺ຊໂຣ ສຏ຺ຐິຫາຍໂນ;

ກຈ຺ຉາຍ ພທ຺ຘມານາຍ, ໂກຎ຺ຈໍ ນທຕິ ວາຣໂຓ.

໒໓໖໓.

‘‘ອາຊານີຍາ ຫສິຍນ຺ຕິ, ເນມິໂຆໂສ ອຊາຍຖ;

ອພ຺ຠໍ ຣໂຊ ອຈ຺ຉາເທສິ, ອຸຍ຺ຍຸຕ຺ຕາ ສິວິວາຫິນີ.

໒໓໖໔.

‘‘ສາ ເສນາ ມຫຕີ ອາສິ, ອຸຍ຺ຍຸຕ຺ຕາ ຫາຣຫາຣິນີ;

ຊາລິນາ ມຄ຺ຄນາເຍນ, ວງ຺ກໍ ປາຍາສິ ປພ຺ພຕໍ.

໒໓໖໕.

‘‘ເຕ ປາວິໍສຸ ພ຺ຣຫາຣຎ຺ຎໍ, ພຫຸສາຂໍ ມໂຫທກໍ;

ປຸປ຺ຜຣຸກ຺ເຂຫິ ສຎ຺ຉນ຺ນໍ, ຜລຣຸກ຺ເຂຫິ ຈູຠຍໍ.

໒໓໖໖.

‘‘ຕຕ຺ຖ ພິນ຺ທຸສ຺ສຣາ ວຄ຺ຄູ, ນານາວຓ຺ຓາ ພຫູ ທິຊາ;

ກູຊນ຺ຕມຸປກູຊນ຺ຕິ, ອຸຕຸສມ຺ປຸປ຺ຜິເຕ ທຸເມ.

໒໓໖໗.

‘‘ເຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທີຆມທ຺ຘານໍ, ອໂຫຣຕ຺ຕານມຈ຺ຈເຍ;

ປເທສໍ ຕໍ ອຸປາຄຈ຺ຉຸໍ, ຍຕ຺ຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອຫູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມຫຕີຕິ ທ຺ວາທສອກ຺ໂຂຠຓິສງ຺ຂາຕາ ເສນາ. ອຸຍ຺ຍຸຕ຺ຕາຕິ ປຍາຕາ. ໂກຎ຺ຈໍ ນທຕີຕິ ຕທາ ກາລິງ຺ຄຣຏ຺ຐວາສິໂນ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອຕ຺ຕໂນ ຣຏ຺ເຐ ເທເວ ວຸຏ຺ເຐ ຕໍ ນາຄໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ສຎ຺ຊຍສ຺ສ ອທໍສຸ. ໂສ ຫຕ຺ຖີ ‘‘ສາມິກໍ ວຕ ປສ຺ສິຕຸໍ ລຠິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕຸຏ຺ໂຐ ໂກຎ຺ຈນາທມກາສິ. ຕໍ ສນ຺ຘາເຍຕໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ກຈ຺ຉາຍາຕິ ສຸວຓ຺ຓກຈ຺ຉາຍ ພທ຺ຘມານາຍປິ ຕຸສ຺ສິຕ຺ວາ ໂກຎ຺ຈໍ ນທຕິ. ຫສິຍນ຺ຕີຕິ ຫສສທ຺ທມກໍສຸ. ຫາຣຫາຣິນີຕິ ຫຣິຕພ຺ພຫຣຓສມຕ຺ຖາ. ປາວິໍສູຕິ ປວິສິໍສຸ. ພຫຸສາຂນ຺ຕິ ພຫຸຣຸກ຺ຂສາຂໍ. ທີຆມທ຺ຘານນ຺ຕິ ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຄ຺ຄໍ. ອຸປາຄຈ຺ຉຸນ຺ຕິ ຍຕ຺ຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອໂຫສິ, ຕໍ ປເທສໍ ອຸປຄຕາຕິ.

ມຫາຣາຊປພ຺ພວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຉຂຕ຺ຕິຍກມ຺ມວຓ຺ຓນາ

ຊາລິກຸມາໂຣ ມຸຈລິນ຺ທສຣຕີເຣ ຂນ຺ຘາວາຣໍ ນິວາສາເປຕ຺ວາ ຈຸທ຺ທສ ຣຖສຫສ຺ສານິ ອາຄຕມຄ຺ຄາຠິມຸຂາເນວ ຐປາເປຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ປເທເສ ສີຫພ຺ຍຄ຺ຆທີປິອາທີສຸ ອາຣກ຺ຂໍ ສໍວິທຫິ. ຫຕ຺ຖິອາທີນໍ ສທ຺ໂທ ມຫາ ອໂຫສິ. ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ຕໍ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ກິໍ ນຸ ໂຂ ເມ ປຈ຺ຈາມິຕ຺ຕາ ມມ ປິຕຣໍ ຆາເຕຕ຺ວາ ມມຕ຺ຖາຍ ອາຄຕາ’’ຕິ ມຣຓຠຍຠີໂຕ ມທ຺ທິໍ ອາທາຍ ປພ຺ພຕໍ ອາຣຸຍ຺ຫ ເສນໍ ໂອໂລເກສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໓໖໘.

‘‘ເຕສໍ ສຸຕ຺ວານ ນິຄ຺ໂຆສໍ, ຠີໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ອຫຸ;

ປພ຺ພຕໍ ອຠິຣຸຫິຕ຺ວາ, ຠີໂຕ ເສນໍ ອຸທິກ຺ຂຕິ.

໒໓໖໙.

‘‘ອິງ຺ຆ ມທ຺ທິ ນິສາເມຫິ, ນິຄ຺ໂຆໂສ ຍາທິໂສ ວເນ;

ອາຊານີຍາ ຫສິຍນ຺ຕິ, ຘຊຄ຺ຄານິ ຈ ທິສ຺ສເຣ.

໒໓໗໐.

‘‘ອິເມ ນູນ ອຣຎ຺ຎສ຺ມິໍ, ມິຄສງ຺ຆານິ ລຸທ຺ທກາ;

ວາຄຸຣາຫິ ປຣິກ຺ຂິປ຺ປ, ໂສພ຺ຠໍ ປາເຕຕ຺ວາ ຕາວເທ;

ວິກ຺ໂກສມານາ ຕິພ຺ພາຫິ, ຫນ຺ຕິ ເນສໍ ວຣໍ ວຣໍ.

໒໓໗໑.

‘‘ຍຖາ ມຍໍ ອທູສກາ, ອຣຎ຺ເຎ ອວຣຸທ຺ຘກາ;

ອມິຕ຺ຕຫຕ຺ຖຕ຺ຕໍ ຄຕາ, ປສ຺ສ ທຸພ຺ພລຆາຕກ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິງ຺ຆາຕິ ໂຈທນຕ຺ເຖ ນິປາໂຕ. ນິສາເມຫີຕິ ສກເສນາ ວາ ປຣເສນາ ວາຕິ ໂອໂລເກຫິ ອຸປຘາເຣຫິ. ‘‘ອິເມ ນູນ ອຣຎ຺ຎສ຺ມິ’’ນ຺ຕິອາທີນໍ ອຑ຺ຒເຕຍ຺ຍຄາຖານໍ ເອວມຕ຺ຖສມ຺ພນ຺ໂຘ ເວທິຕພ຺ໂພ ‘‘ມທ຺ທິ ຍຖາ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ ມິຄສງ຺ຆານິ ລຸທ຺ທກາ ວາຄຸຣາຫິ ປຣິກ຺ຂິປ຺ປ ອຖ ວາ ປນ ໂສພ຺ຠໍ ປາເຕຕ຺ວາ ຕາວເທວ ‘ຫນຖ, ອເຣ, ທຸຏ຺ຐມິເຄ’ຕິ ວິກ຺ໂກສມານາ ຕິພ຺ພາຫິ ມິຄມາຣຓສຕ຺ຕີຫິ ເນສໍ ມິຄານໍ ວຣໍ ວຣໍ ຖູລໍ ຖູລໍ ຫນນ຺ຕິ, ອິເມ ຈ ນູນ ຕເຖວ ອມ຺ເຫ ອສພ຺ຠາຫິ ວາຈາຫິ ວິກ຺ໂກສມານາ ຕິພ຺ພາຕິ ສຕ຺ຕີຫິ ຫນິສ຺ສນ຺ຕິ, ມຍຎ຺ຈ ອທູສກາ ອຣຎ຺ເຎ ອວຣຸທ຺ຘກາ ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊິຕາ ວເນ ວສາມ, ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ອມິຕ຺ຕານໍ ຫຕ຺ຖຕ຺ຕໍ ຄຕາ, ປສ຺ສ ທຸພ຺ພລຆາຕກ’’ນ຺ຕິ. ເອວໍ ໂສ ມຣຓຠເຍນ ປຣິເທວິ.

ສາ ຕສ຺ສ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ເສນໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ‘‘ສກເສນາຍ ຠວິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ມຫາສຕ຺ຕໍ ອສ຺ສາເສນ຺ຕີ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໒໓໗໒.

‘‘ອມິຕ຺ຕາ ນປ຺ປສາເຫຍ຺ຍຸໍ, ອຄ຺ຄີວ ອຸທກຓ຺ຓເວ;

ຕເທວ ຕ຺ວໍ ວິຈິນ຺ເຕຫິ, ອປິ ໂສຕ຺ຖິ ອິໂຕ ສິຍາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຄ຺ຄີວ ອຸທກຓ຺ຓເວຕິ ຍຖາ ຕິຓຸກ຺ກາທີນໍ ວເສນ ອຸປນີໂຕ ອຄ຺ຄິ ອຓ຺ຓວສງ຺ຂາຕານິ ປຸຖຸລຄມ຺ຠີຣານິ ອຸທການິ ນປ຺ປສຫຕິ, ຕາເປຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ຕຖາ ຕໍ ອມິຕ຺ຕາ ນປ຺ປສເຫຍ຺ຍຸໍ ນາຠິຠວິສ຺ສນ຺ຕິ. ຕເທວາຕິ ຍໍ ສກ຺ເກນ ຕຸຍ຺ຫໍ ວຣໍ ທຕ຺ວາ ‘‘ມຫາຣາຊ, ນ ຈິຣສ຺ເສວ ເຕ ປິຕາ ເອຫິຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕເທວ ຕ຺ວໍ ວິຈິນ຺ເຕຫິ, ອປິ ນາມ ອິໂຕ ພລກາຍໂຕ ອມ຺ຫາກໍ ໂສຕ຺ຖິ ສິຍາຕິ ມຫາສຕ຺ຕໍ ອສ຺ສາເສສິ.

ອຖ ມຫາສຕ຺ໂຕ ໂສກໍ ຕນຸກໍ ກຕ຺ວາ ຕາຍ ສທ຺ຘິໍ ປພ຺ພຕາ ໂອຣຸຍ຺ຫ ປຓ຺ຓສາລາທ຺ວາເຣ ນິສີທິ, ອິຕຣາປິ ອຕ຺ຕໂນ ປຓ຺ຓສາລາທ຺ວາເຣ ນິສີທິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໓໗໓.

‘‘ຕໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ໂອໂຣຫິຕ຺ວານ ປພ຺ພຕາ;

ນິສີທິ ປຓ຺ຓສາລາຍໍ, ທຬ຺ຫໍ ກຕ຺ວານ ມານສ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທຬ຺ຫໍ ກຕ຺ວານ ມານສນ຺ຕິ ມຍໍ ປພ຺ພຊິຕາ ນາມ, ອມ຺ຫາກໍ ໂກ ກິໍ ກຣິສ຺ສຕີຕິ ຖິຣໍ ຫທຍໍ ກຕ຺ວາ ນິສີທິ.

ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ສຎ຺ຊໂຍ ຣາຊາ ເທວິໍ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ – ‘‘ຠທ຺ເທ, ຜຸສ຺ສຕິ ອມ຺ເຫສຸ ສພ຺ເພສຸ ເອກໂຕ ຄເຕສຸ ໂສໂກ ມຫາ ຠວິສ຺ສຕິ, ປຐມໍ ຕາວ ອຫໍ ຄຈ຺ຉາມິ, ຕໂຕ ‘ອິທານິ ໂສກໍ ວິໂນເທຕ຺ວາ ນິສິນ຺ນາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’ຕິ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ຕ຺ວໍ ມຫນ຺ເຕນ ປຣິວາເຣນ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາສິ. ອຖ ໂຖກໍ ກາລໍ ວີຕິນາເມຕ຺ວາ ຊາລິກຓ຺ຫາຊິນາ ປຈ຺ຉໂຕ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕູ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຣຖໍ ນິວຕ຺ຕາເປຕ຺ວາ ອາຄຕມຄ຺ຄາຠິມຸຂໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ອາຣກ຺ຂໍ ສໍວິທຫິຕ຺ວາ ອລງ຺ກຕຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘໂຕ ໂອຣຸຍ຺ຫ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ອຄມາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໓໗໔.

‘‘ນິວຕ຺ຕຍິຕ຺ວານ ຣຖໍ, ວຸຏ຺ຐເປຕ຺ວານ ເສນິໂຍ;

ເອກໍ ອຣຎ຺ເຎ ວິຫຣນ຺ຕໍ, ປິຕາ ປຸຕ຺ຕໍ ອຸປາຄມິ.

໒໓໗໕.

‘‘ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘໂຕ ໂອຣຸຍ຺ຫ, ເອກໍໂສ ປຎ຺ຊລີກໂຕ;

ປຣິກິຓ຺ໂຓ ອມຈ຺ເຈຫິ, ປຸຕ຺ຕໍ ສິຎ຺ຈິຕຸມາຄມິ.

໒໓໗໖.

‘‘ຕຕ຺ຖທ຺ທສ ກຸມາຣໍ ໂສ, ຣມ຺ມຣູປໍ ສມາຫິຕໍ;

ນິສິນ຺ນໍ ປຓ຺ຓສາລາຍໍ, ຌາຍນ຺ຕໍ ອກຸໂຕຠຍ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວຸຏ຺ຐເປຕ຺ວານ ເສນິໂຍຕິ ອາຣກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ພລກາເຍ ຐເປຕ຺ວາ. ເອກໍໂສຕິ ເອກໍສກຕອຸຕ຺ຕຣາສງ຺ໂຄ. ສິຎ຺ຈິຕຸມາຄມີຕິ ຣຊ຺ເຊ ອຠິສິຎ຺ຈິຕຸໍ ອຸປາຄມິ. ຣມ຺ມຣູປນ຺ຕິ ອນຎ຺ຊິຕໍ ອມຓ຺ຑິຕໍ.

໒໓໗໗.

‘‘ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວານ ອາຍນ຺ຕໍ, ປິຕຣໍ ປຸຕ຺ຕຄິທ຺ຘິນໍ;

ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຈ ມທ຺ທີ ຈ, ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ອວນ຺ທິສຸໍ.

໒໓໗໘.

‘‘ມທ຺ທີ ຈ ສິຣສາ ປາເທ, ສສຸຣສ຺ສາຠິວາທຍິ;

ມທ຺ທີ ອຫຎ຺ຫິ ເຕ ເທວ, ປາເທ ວນ຺ທາມິ ເຕ ສຸຓ຺ຫາ;

ເຕ ສຸ ຕຕ຺ຖ ປລິສ຺ສຊ຺ຊ, ປາຓິນາ ປຣິມຊ຺ຊຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປາເທ ວນ຺ທາມິ ເຕ ສຸຓ຺ຫາຕິ ອຫໍ, ເທວ, ຕວ ສຸຓ຺ຫາ ປາເທ ວນ຺ທາມີຕິ ເອວໍ ວຕ຺ວາ ວນ຺ທິ. ເຕ ສຸ ຕຕ຺ຖາຕິ ເຕ ອຸໂຠປິ ຊເນ ຕສ຺ມິໍ ສກ຺ກທຕ຺ຕິເຍ ອສ຺ສເມ ປລິສ຺ສຊິຕ຺ວາ ຫທເຍ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ສີເສ ປຣິຈຸມ຺ພິຕ຺ວາ ມຸທຸເກນ ປາຓິນາ ປຣິມຊ຺ຊຖ, ປິຏ຺ຐິໂຍ ເນສໍ ປຣິມຊ຺ຊິ.

ຕໂຕ ໂຣທິຕ຺ວາ ປຣິເທວິຕ຺ວາ ຣາຊາ ໂສເກ ປຣິນິພ຺ພຸເຕ ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ປຏິສນ຺ຖາຣໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໓໗໙.

‘‘ກຈ຺ຈິ ໂວ ກຸສລໍ ປຸຕ຺ຕ, ກຈ຺ຈິ ປຸຕ຺ຕ ອນາມຍໍ;

ກຈ຺ຈິ ອຸຎ຺ເຉນ ຍາເປຖ, ກຈ຺ຈິ ມູລຜລາ ພຫູ.

໒໓໘໐.

‘‘ກຈ຺ຈິ ຑໍສາ ມກສາ ຈ, ອປ຺ປເມວ ສຣີສປາ;

ວເນ ວາຬມິຄາກິຓ຺ເຓ, ກຈ຺ຈິ ຫິໍສາ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ປິຕຸ ວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໓໘໑.

‘‘ອຕ຺ຖິ ໂນ ຊີວິກາ ເທວ, ສາ ຈ ຍາທິສກີທິສາ;

ກສິຣາ ຊີວິກາ ໂຫມ, ອຸຎ຺ຉາຈຣິຍາຍ ຊີວິຕໍ.

໒໓໘໒.

‘‘ອນິທ຺ຘິນໍ ມຫາຣາຊ, ທເມຕສ຺ສໍວ ສາຣຖິ;

ຕ຺ຍມ຺ຫາ ອນິທ຺ຘິກາ ທນ຺ຕາ, ອສມິທ຺ຘິ ທເມຕິ ໂນ.

໒໓໘໓.

‘‘ອປິ ໂນ ກິສານິ ມໍສານິ, ປິຕຸ ມາຕຸ ອທສ຺ສນາ;

ອວຣຸທ຺ຘານໍ ມຫາຣາຊ, ອຣຎ຺ເຎ ຊີວໂສກິນ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍາທິສກີທິສາຕິ ຍາ ວາ ສາ ວາ, ລາມກາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ກສິຣາ ຊີວິກາ ໂຫມາຕິ ຕາຕ, ອມ຺ຫາກໍ ອຸຎ຺ຉາຈຣິຍາຍ ຊີວິຕໍ ນາມ ກິຈ຺ຉໍ, ທຸກ຺ຂາ ໂນ ຊີວິກາ ອໂຫສິ. ອນິທ຺ຘິນນ຺ຕິ ມຫາຣາຊ, ອນິທ຺ຘິໍ ອສມິທ຺ຘິໍ ທລິທ຺ທປຸຣິສໍ ນາມ ສາວ ອນິທ຺ຘິ ເຉໂກ ສາຣຖິ ອສ຺ສໍ ວິຍ ທເມຕິ, ນິພ຺ພິເສວນໍ ກໂຣຕິ, ເຕ ມຍໍ ອິຘ ວສນ຺ຕາ ອນິທ຺ຘິກາ ທນ຺ຕາ ນິພ຺ພິເສວນາ ກຕາ, ອສມິທ຺ຘິເຍວ ໂນ ທເມຕີຕິ. ‘‘ທເມຖ ໂນ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ທມຍິຕ຺ຖ ໂນຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຊີວໂສກິນນ຺ຕິ ອວິຄຕໂສການໍ ອຣຎ຺ເຎ ວສນ຺ຕານໍ ກິໍ ນາມ ອມ຺ຫາກໍ ສຸຂນ຺ຕິ ວທຕິ.

ເອວຎ຺ຈ ປນ ວຕ຺ວາ ປຸນ ປຸຕ຺ຕານໍ ປວຕ຺ຕິໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໓໘໔.

‘‘ເຍປິ ເຕ ສິວິເສຏ຺ຐສ຺ສ, ທາຍາທາປຕ຺ຕມານສາ;

ຊາລີ ກຓ຺ຫາຊິນາ ຈຸໂຠ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວສານຸຄາ;

ອຈ຺ຈາຍິກສ຺ສ ລຸທ຺ທສ຺ສ, ໂຍ ເນ ຄາໂວວ ສຸມ຺ຠຕິ.

໒໓໘໕.

‘‘ເຕ ຣາຊປຸຕ຺ຕິຍາ ປຸຕ຺ເຕ, ຍທິ ຊານາຖ ສໍສຖ;

ປຣິຍາປຸຓາຖ ໂນ ຂິປ຺ປໍ, ສປ຺ປທຏ຺ຐໍວ ມາຓວ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ທາຍາທາປຕ຺ຕມານສາຕິ ມຫາຣາຊ, ເຍປິ ເຕ ຕວ ສິວິເສຏ຺ຐສ຺ສ ທາຍາທາ ອປຕ຺ຕມານສາ ອສມ຺ປຸຓ຺ຓມໂນຣຖາ ຫຸຕ຺ວາ ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ວສານຸຄາ ຊາຕາ, ເຕ ທ຺ເວ ກຸມາເຣ ໂຍ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ຄາໂວວ ສຸມ຺ຠຕິ ປຫຣຕິ, ເຕ ຣາຊປຸຕ຺ຕິຍາ ປຸຕ຺ເຕ ຍທິ ທິຏ຺ຐວເສນ ວາ ສຸຕວເສນ ວາ ຊານາຖ ສໍສຖ. ສປ຺ປທຏ຺ຐໍວ ມາຓວນ຺ຕິ ວິສນິມ຺ມທນຕ຺ຖາຍ ສປ຺ປທຏ຺ຐໍ ມາຓວໍ ຕິກິຈ຺ຉນ຺ຕາ ວິຍ ຂິປ຺ປໍ ໂນ ປຣິຍາປຸຓາຖ ກເຖຖາຕິ ວທຕິ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໒໓໘໖.

‘‘ອຸໂຠ ກຸມາຣາ ນິກ຺ກີຕາ, ຊາລີ ກຓ຺ຫາຊິນາ ຈຸໂຠ;

ພ຺ຣາຫ຺ມຓສ຺ສ ຘນໍ ທຕ຺ວາ, ປຸຕ຺ຕ ມາ ຠາຍິ ອສ຺ສສາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ນິກ຺ກີຕາຕິ ນິກ຺ກຍໍ ທຕ຺ວາ ຄຫິຕາ.

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ປຏິລທ຺ຘສ຺ສາໂສ ປິຕຣາ ສທ຺ຘິໍ ປຏິສນ຺ຖາຣມກາສິ –

໒໓໘໗.

‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ຕາຕ ກຸສລໍ, ກຈ຺ຈິ ຕາຕ ອນາມຍໍ;

ກຈ຺ຈິ ນຸ ຕາຕ ເມ ມາຕຸ, ຈກ຺ຂຸ ນ ປຣິຫາຍຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຈກ຺ຂຸ ນ ປຣິຫາຍຕີຕິ ປຸຕ຺ຕໂສເກນ ໂຣທນ຺ຕິຍາ ຈກ຺ຂຸ ນ ປຣິຫາຍຕີຕິ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໒໓໘໘.

‘‘ກຸສລຎ຺ເຈວ ເມ ປຸຕ຺ຕ, ອໂຖ ປຸຕ຺ຕ ອນາມຍໍ;

ອໂຖ ຈ ປຸຕ຺ຕ ເຕ ມາຕຸ, ຈກ຺ຂຸ ນ ປຣິຫາຍຕີ’’ຕິ.

ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໓໘໙.

‘‘ກຈ຺ຈິ ອໂຣຄໍ ໂຍຄ຺ຄໍ ເຕ, ກຈ຺ຈິ ວຫຕິ ວາຫນໍ;

ກຈ຺ຈິ ຜີໂຕ ຊນປໂທ, ກຈ຺ຈິ ວຸຏ຺ຐິ ນ ຉິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ວຸຏ຺ຐີຕິ ວຸຏ຺ຐິຘາຣາ.

ຣາຊາ ອາຫ –

໒໓໙໐.

‘‘ອໂຖ ອໂຣຄໍ ໂຍຄ຺ຄໍ ເມ, ອໂຖ ວຫຕິ ວາຫນໍ;

ອໂຖ ຜີໂຕ ຊນປໂທ, ອໂຖ ວຸຏ຺ຐິ ນ ຉິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ.

ເອວໍ ເຕສໍ ສລ຺ລປນ຺ຕານຎ຺ເຎວ ຜຸສ຺ສຕີ ເທວີ ‘‘ອິທານິ ໂສກໍ ຕນຸກໍ ກຕ຺ວາ ນິສິນ຺ນາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ມຫາປຣິວາເຣນ ສທ຺ຘິໍ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິກໍ ອຄມາສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໓໙໑.

‘‘ອິຈ຺ເຈວໍ ມນ຺ຕຍນ຺ຕານໍ, ມາຕາ ເນສໍ ອທິສ຺ສຖ;

ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ຄິຣິທ຺ວາເຣ, ປຕ຺ຕິກາ ອນຸປາຫນາ.

໒໓໙໒.

‘‘ຕຎ຺ຈ ທິສ຺ວານ ອາຍນ຺ຕິໍ, ມາຕຣໍ ປຸຕ຺ຕຄິທ຺ຘິນິໍ;

ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຈ ມທ຺ທີ ຈ, ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄນ຺ຕ຺ວາ ອວນ຺ທິສຸໍ.

໒໓໙໓.

‘‘ມທ຺ທີ ຈ ສິຣສາ ປາເທ, ສສ຺ສຸຍາ ອຠິວາທຍິ;

ມທ຺ທີ ອຫຎ຺ຫິ ເຕ ອຍ຺ເຍ, ປາເທ ວນ຺ທາມິ ເຕ ສຸຓ຺ຫາ’’ຕິ.

ເຕສໍ ຜຸສ຺ສຕິເທວິໍ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ຐິຕກາເລ ປຸຕ຺ຕກາ ກຸມາຣກຸມາຣິກາຫິ ປຣິວຸຕາ ອາຄມິໍສຸ. ມທ຺ທີ ຈ ເຕສໍ ອາຄມນມຄ຺ຄໍ ໂອໂລເກນ຺ຕີເຍວ ອຏ຺ຐາສິ. ສາ ເຕ ໂສຕ຺ຖິນາ ອາຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ທິສ຺ວາ ສກຠາເວນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕີ ຕຣຸຓວຈ຺ຉາ ວິຍ ຄາວີ ປຣິເທວມານາ ຕໂຕ ປາຍາສິ. ເຕປິ ຕໍ ທິສ຺ວາ ປຣິເທວນ຺ຕາ ມາຕຣາຠິມຸຂາວ ປຘາວິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໓໙໔.

‘‘ມທ຺ທິຎ຺ຈ ປຸຕ຺ຕກາ ທິສ຺ວາ, ທູຣໂຕ ໂສຕ຺ຖິມາຄຕາ;

ກນ຺ທນ຺ຕາ ມຠິຘາວິໍສຸ, ວຈ຺ຉພາລາວ ມາຕຣໍ.

໒໓໙໕.

‘‘ມທ຺ທີ ຈ ປຸຕ຺ຕເກ ທິສ຺ວາ, ທູຣໂຕ ໂສຕ຺ຖິມາຄເຕ;

ວາຣຸຓີວ ປເວເຘນ຺ຕີ, ຖນຘາຣາຠິສິຎ຺ຈຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກນ຺ທນ຺ຕາ ມຠິຘາວິໍສູຕິ ກນ຺ທນ຺ຕາ ອຠິຘາວິໍສຸ. ວາຣຸຓີວາຕິ ຍກ຺ຂາວິຏ຺ຐາ ອິກ຺ຂຓິກາ ວິຍ ປເວຘມານາ ຖນຘາຣາ ອຠິສິຎ຺ຈຖາຕິ.

ສາ ກິຣ ມຫາສທ຺ເທນ ປຣິເທວິຕ຺ວາ ກມ຺ປມານາ ວິສຎ຺ຎີ ຫຸຕ຺ວາ ທີຆໂຕ ປຖວິຍໍ ປຕິ. ກຸມາຣາປິ ເວເຄນາຄນ຺ຕ຺ວາ ວິສຎ຺ຎິໂນ ຫຸຕ຺ວາ ມາຕຸ ອຸປຣິເຍວ ປຕິໍສຸ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ຕສ຺ສາ ທ຺ວີຫິ ຖເນຫິ ທ຺ເວ ຂີຣຘາຣາ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ເຕສໍ ມຸເຂເຍວ ປວິສິໍສຸ. ສເຈ ກິຣ ເອຕ຺ຕໂກ ອສ຺ສາໂສ ນາຠວິສ຺ສ, ທ຺ເວ ກຸມາຣາ ສຸກ຺ຂຫທຍາ ຫຸຕ຺ວາ ອທ຺ຘາ ນສ຺ສິສ຺ສນ຺ຕິ. ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣປິ ປິຍປຸຕ຺ເຕ ທິສ຺ວາ ໂສກໍ ສນ຺ຘາເຣຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ວິສຎ຺ຎີ ຫຸຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ປຕິ. ມາຕາປິຕໂຣປິສ຺ສ ວິສຎ຺ຎິໂນ ຫຸຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ປຕິໍສຸ, ຕຖາ ສຫຊາຕາ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສາ ອມຈ຺ຈາ. ຕໍ ກາຣຸຎ຺ຎໍ ປສ຺ສນ຺ເຕສຸ ເອໂກປິ ສກຠາເວນ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ. ສກລໍ ອສ຺ສມປທໍ ຍຸຄນ຺ຕວາເຕນ ປມທ຺ທິຕໍ ວິຍ ສາລວນໍ ອໂຫສິ. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ປພ຺ພຕາ ນທິໍສຸ, ມຫາປຖວີ ກມ຺ປິ, ມຫາສມຸທ຺ໂທ ສງ຺ຂຸຠິ, ສິເນຣຸ ຄິຣິຣາຊາ ໂອນມິ. ຉ ກາມາວຈຣເທວໂລກາ ເອກໂກລາຫລາ ອເຫສຸໍ.

ສກ຺ໂກ ເທວຣາຊາ ‘‘ຉ ຂຕ຺ຕິຍາ ສປຣິສາ ວິສຎ຺ຎິໂນ ຊາຕາ, ເຕສຸ ເອໂກປິ ອຸຏ຺ຐາຍ ກສ຺ສຈິ ສຣີເຣ ອຸທກໍ ສິຎ຺ຈິຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ອຫໍ ທານິ ອິເມສໍ ໂປກ຺ຂຣວສ຺ສໍ ວສ຺ສາເປສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຉຂຕ຺ຕິຍສມາຄເມ ໂປກ຺ຂຣວສ຺ສໍ ວສ຺ສາເປສິ. ຕຕ຺ຖ ເຍ ເຕມິຕຸກາມາ, ເຕ ເຕເມນ຺ຕິ, ອເຕມິຕຸກາມານໍ ອຸປຣິ ເອກພິນ຺ທຸມຕ຺ຕມ຺ປິ ນ ປຕຕິ, ປທຸມປຕ຺ຕໂຕ ອຸທກໍ ວິຍ ນິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉຕິ. ອິຕິ ໂປກ຺ຂຣວເນ ປຕິຕໍ ວສ຺ສໍ ວິຍ ຕໍ ວສ຺ສໍ ອໂຫສິ. ຉ ຂຕ຺ຕິຍາ ອສ຺ສາສໍ ປຏິລຠິໍສຸ. ມຫາຊໂນ ຕມ຺ປິ ທິສ຺ວາ ‘‘ອໂຫ ອຈ຺ຉຣິຍໍ, ອໂຫ ອພ຺ຠຸຕໍ ເອວຣູເປ ຎາຕິສມາຄເມ ໂປກ຺ຂຣວສ຺ສໍ ວສ຺ສິ, ມຫາປຖວີ ກມ຺ປີ’’ຕິ ອຈ຺ຉຣິຍໍ ປເວເທສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໓໙໖.

‘‘ສມາຄຕານໍ ຎາຕີນໍ, ມຫາໂຆໂສ ອຊາຍຖ;

ປພ຺ພຕາ ສມນາທິໍສຸ, ມຫີ ປກມ຺ປິຕາ ອຫຸ.

໒໓໙໗.

‘‘ວຸຏ຺ຐິຘາຣໍ ປວຕ຺ເຕນ຺ໂຕ, ເທໂວ ປາວສ຺ສິ ຕາວເທ;

ອຖ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ຎາຕີຫິ ສມຄຈ຺ຉຖ.

໒໓໙໘.

‘‘ນຕ຺ຕາໂຣ ສຸຓິສາ ປຸຕ຺ໂຕ, ຣາຊາ ເທວີ ຈ ເອກໂຕ;

ຍທາ ສມາຄຕາ ອາສຸໍ, ຕທາສິ ໂລມຫໍສນໍ.

໒໓໙໙.

‘‘ປຎ຺ຊລິກາ ຕສ຺ສ ຍາຈນ຺ຕິ, ໂຣທນ຺ຕາ ເຠຣເວ ວເນ;

ເວສ຺ສນ຺ຕຣຎ຺ຈ ມທ຺ທິຎ຺ຈ, ສພ຺ເພ ຣຏ຺ຐາ ສມາຄຕາ;

ຕ຺ວໍ ໂນສິ ອິສ຺ສໂຣ ຣາຊາ, ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຖ ໂນ ອຸໂຠ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ໂຆໂສຕິ ກາຣຸຎ຺ຎໂຆໂສ. ປຎ຺ຊລິກາຕິ ສພ຺ເພ ນາຄຣາ ເຈວ ເນຄມາ ຈ ຊານປທາ ຈ ປຄ຺ຄຫິຕຎ຺ຊລິກາ ຫຸຕ຺ວາ. ຕສ຺ສ ຍາຈນ຺ຕີຕິ ຕສ຺ສ ປາເທສຸ ປຕິຕ຺ວາ ໂຣທິຕ຺ວາ ກນ຺ທິຕ຺ວາ ‘‘ເທວ, ຕ຺ວໍ ໂນ ສາມິ ອິສ຺ສໂຣ, ປິຕາ ເຕ ອິເຘວ ອຠິສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ ນຄຣໍ ເນຕຸກາໂມ, ກຸລສນ຺ຕກໍ ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ປຏິຈ຺ຉຖາ’’ຕິ ຍາຈິໍສຸ.

ຉຂຕ຺ຕິຍກມ຺ມວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ນຄຣກຓ຺ຑວຓ຺ຓນາ

ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ມຫາສຕ຺ໂຕ ປິຕຣາ ສທ຺ຘິໍ ສລ຺ລປນ຺ໂຕ ອິມໍ ຄາຖມາຫ –

໒໔໐໐.

‘‘ຘມ຺ເມນ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣນ຺ຕໍ, ຣຏ຺ຐາ ປພ຺ພາຊຍິຕ຺ຖ ມໍ;

ຕ຺ວຎ຺ຈ ຊານປທາ ເຈວ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ’’ຕິ.

ຕໂຕ ຣາຊາ ປຸຕ຺ຕໍ ອຕ຺ຕໂນ ໂທສໍ ຂມາເປນ຺ໂຕ ອາຫ –

໒໔໐໑.

‘‘ທຸກ຺ກຏຎ຺ຈ ຫິ ໂນ ປຸຕ຺ຕ, ຠູນຫຈ຺ຈໍ ກຕໍ ມຍາ;

ໂຍຫໍ ສິວີນໍ ວຈນາ, ປພ຺ພາເຊສິມທູສກ’’ນ຺ຕິ.

ອິມໍ ຄາຖໍ ວຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ທຸກ຺ຂຫຣຓຕ຺ຖໍ ປຸຕ຺ຕໍ ຍາຈນ຺ໂຕ ອິຕຣໍ ຄາຖມາຫ –

໒໔໐໒.

‘‘ເຍນ ເກນຈິ ວຓ຺ເຓນ, ປິຕຸ ທຸກ຺ຂໍ ອຸທພ຺ພເຫ;

ມາຕຸ ຠຄິນິຍາ ຈາປິ, ອປິ ປາເຓຫິ ອຕ຺ຕໂນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸທພ຺ພເຫຕິ ຫເຣຍ຺ຍ. ອປິ ປາເຓຫີຕິ ຕາຕ ປຸຕ຺ເຕນ ນາມ ຊີວິຕໍ ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາປິ ມາຕາປິຕູນໍ ໂສກທຸກ຺ຂໍ ຫຣິຕພ຺ພໍ, ຕສ຺ມາ ມມ ໂທສໍ ຫທເຍ ອກຕ຺ວາ ມມ ວຈນໍ ກໂຣຫິ, ອິມໍ ອິສິລິງ຺ຄໍ ຫາເຣຕ຺ວາ ຣາຊເວສໍ ຄຓ຺ຫ ຕາຕາຕິ ອິມິນາ ກິຣ ນໍ ອຘິປ຺ປາເຍເນວມາຫ.

ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕຸກາໂມປິ ‘‘ເອຕ຺ຕເກ ປນ ອກຖິເຕ ຄຣຸກໍ ນາມ ນ ໂຫຕີ’’ຕິ ກເຖສິ. ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ສາຘູ’’ຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິ. ອຖສ຺ສ ອຘິວາສນໍ ວິທິຕ຺ວາ ສຫຊາຕາ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສາ ອມຈ຺ຈາ ‘‘ນຫານກາໂລ ມຫາຣາຊ, ຣໂຊຊລ຺ລໍ ປວາຫຍາ’’ຕິ ວທິໍສຸ. ອຖ ເນ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ໂຖກໍ ອຘິວາເສຖາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລໍ ປວິສິຕ຺ວາ ອິສິຠຓ຺ຑໍ ໂອມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ປຏິສາເມຕ຺ວາ ສງ຺ຂວຓ຺ຓສາຏກໍ ນິວາເສຕ຺ວາ ປຓ຺ຓສາລໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ‘‘ອິທໍ ມຍາ ນວ ມາເສ ອຑ຺ຒມາສຎ຺ຈ ວສນ຺ເຕນ ສມຓຘມ຺ມສ຺ສ ກຕຏ຺ຐານໍ, ປາຣມີກູຏໍ ຄຓ຺ຫນ຺ເຕນ ມຍາ ທານໍ ທຕ຺ວາ ມຫາປຖວິຍາ ກມ຺ປາປິຕຏ຺ຐານ’’ນ຺ຕິ ປຓ຺ຓສາລໍ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປທກ຺ຂິຓໍ ກຕ຺ວາ ປຎ຺ຈປຕິຏ຺ຐິເຕນ ວນ຺ທິຕ຺ວາ ອຏ຺ຐາສິ. ອຖສ຺ສ ກປ຺ປກາທໂຍ ເກສມສ຺ສຸກມ຺ມາທີນິ ກຣິໍສຸ. ຕເມນໍ ສພ຺ພາຠຣຓຠູສິຕໍ ເທວຣາຊານມິວ ວິໂຣຈມານໍ ຣຊ຺ເຊ ອຠິສິຎ຺ຈິໍສຸ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

໒໔໐໓.

‘‘ຕໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ຣໂຊຊລ຺ລໍ ປວາຫຍິ;

ຣໂຊຊລ຺ລໍ ປວາເຫຕ຺ວາ, ສງ຺ຂວຓ຺ຓໍ ອຘາຣຍີ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປວາຫຍີຕິ ຫາເຣສິ, ຫາເຣຕ຺ວາ ຈ ປນ ຣາຊເວສໍ ຄຓ຺ຫີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອຖສ຺ສ ຍໂສ ມຫາ ອໂຫສິ. ໂອໂລກິຕໂອໂລກິຕຏ຺ຐານໍ ກມ຺ປຕິ, ມຸຂມງ຺ຄລິກາ ມຸຂມງ຺ຄລານິ ໂຆສຍິໍສຸ, ສພ຺ພຕູຣິຍານິ ປຄ຺ຄຓ຺ຫິໍສຸ, ມຫາສມຸທ຺ທກຸຈ຺ຉິຍໍ ເມຆຄຊ຺ຊິຕໂຆໂສ ວິຍ ຕູຣິຍໂຆໂສ ອໂຫສິ. ຫຕ຺ຖິຣຕນໍ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ອຸປານຍິໍສຸ. ໂສ ຂຄ຺ຄຣຕນໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖິຣຕນໍ ອຠິຣຸຫິ. ຕາວເທວ ນໍ ສຫຊາຕາ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສາ ອມຈ຺ຈາ ສພ຺ພາລງ຺ກາຣປ຺ປຏິມຓ຺ຑິຕາ ປຣິວາຣຍິໍສຸ, ສພ຺ພກຎ຺ຎາໂຍ ມທ຺ທິເທວິມ຺ປິ ນຫາເປຕ຺ວາ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ອຠິສິຎ຺ຈິໍສຸ. ສີເສ ຈ ປນສ຺ສາ ອຠິເສກອຸທກໍ ອຠິສິຎ຺ຈມານາ ‘‘ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຕໍ ປາເລຕູ’’ຕິອາທີນິ ມງ຺ຄລານິ ວທິໍສຸ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໔໐໔.

‘‘ສີສໍ ນ຺ຫາໂຕ ສຸຈິວຕ຺ໂຖ, ສພ຺ພາຠຣຓຠູສິໂຕ;

ປຈ຺ຈຍໍ ນາຄມາຣຸຍ຺ຫ, ຂຄ຺ຄໍ ພນ຺ຘິ ປຣນ຺ຕປໍ.

໒໔໐໕.

‘‘ຕໂຕ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສານິ, ໂຍຘິໂນ ຈາຣຸທສ຺ສນາ;

ສຫຊາຕາ ປກິຣິໍສຸ, ນນ຺ທຍນ຺ຕາ ຣເຖສຠໍ.

໒໔໐໖.

‘‘ຕໂຕ ມທ຺ທິມ຺ປິ ນ຺ຫາເປສຸໍ, ສິວິກຎ຺ຎາ ສມາຄຕາ;

ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຕໍ ປາເລຕຸ, ຊາລີ ກຓ຺ຫາຊິນາ ຈຸໂຠ;

ອໂຖປິ ຕໍ ມຫາຣາຊາ, ສຎ຺ຊໂຍ ອຠິຣກ຺ຂຕູ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຈ຺ຈຍໍ ນາຄມາຣຸຍ຺ຫາຕິ ຕໍ ອຕ຺ຕໂນ ຊາຕທິວເສ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຫຕ຺ຖິນາຄໍ. ປຣນ຺ຕປນ຺ຕິ ອມິຕ຺ຕຕາປນໍ. ປກິຣິໍສູຕິ ປຣິວາຣຍິໍສຸ. ນນ຺ທຍນ຺ຕາຕິ ໂຕເສນ຺ຕາ. ສິວິກຎ຺ຎາຕິ ສິວິຣຎ຺ໂຎ ປຊາປຕິໂຍ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຄນ຺ໂຘທເກນ ນ຺ຫາເປສຸໍ. ຊາລີ ກຓ຺ຫາຊິນາ ຈຸໂຠຕິ ອິເມ ເຕ ປຸຕ຺ຕາປິ ມາຕຣໍ ຣກ຺ຂນ຺ຕູຕິ.

໒໔໐໗.

‘‘ອິທຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຍໍ ລທ຺ຘາ, ປຸພ຺ເພ ສໍກ຺ເລສມຕ຺ຕໂນ;

ອານນ຺ທິຍໍ ອາຈຣິໍສຸ, ຣມຓີເຍ ຄິຣິພ຺ພເຊ.

໒໔໐໘.

‘‘ອິທຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຍໍ ລທ຺ຘາ, ປຸພ຺ເພ ສໍກ຺ເລສມຕ຺ຕໂນ;

ອານນ຺ທິ ວິຕ຺ຕາ ສຸມນາ, ປຸຕ຺ເຕ ສງ຺ຄມ຺ມ ລກ຺ຂຓາ.

໒໔໐໙.

‘‘ອິທຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຍໍ ລທ຺ຘາ, ປຸພ຺ເພ ສໍກ຺ເລສມຕ຺ຕໂນ;

ອານນ຺ທິ ວິຕ຺ຕາ ປຕີຕາ, ສຫ ປຸຕ຺ເຕຫິ ລກ຺ຂຓາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິທຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຍໍ ລທ຺ຘາຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ມທ຺ທີ ຈ ອິທຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຍໍ ລທ຺ຘາ ອິມໍ ປຕິຏ຺ຐໍ ລຠິຕ຺ວາ, ຣຊ຺ເຊ ປຕິຏ຺ຐຫິຕ຺ວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຸພ຺ເພຕິ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ ອຕ຺ຕໂນ ວນວາສສໍກ຺ເລສຎ຺ຈ ອນຸສ຺ສຣິຕ຺ວາ. ອານນ຺ທິຍໍ ອາຈຣິໍສຸ, ຣມຓີເຍ ຄິຣິພ຺ພເຊຕິ ຣມຓີເຍ ວງ຺ກຄິຣິກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ‘‘ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ອາຓາ’’ຕິ ກຎ຺ຈນລຕາວິນທ຺ຘໍ ອານນ຺ທເຠຣິໍ ຈຣາເປຕ຺ວາ ອານນ຺ທຉຓໍ ອາຈຣິໍສຸ. ອານນ຺ທິ ວິຕ຺ຕາ ສຸມນາຕິ ລກ຺ຂຓສມ຺ປນ຺ນາ ມທ຺ທີ ປຸຕ຺ເຕ ສງ຺ຄມ຺ມ ສມ຺ປາປຸຓິຕ຺ວາ ວິຕ຺ຕາ ສຸມນາ ຫຸຕ຺ວາ ອຕິວິຍ ນນ຺ທີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຕີຕາຕິ ໂສມນສ຺ສາ ຫຸຕ຺ວາ.

ເອວໍ ປຕີຕາ ຫຸຕ຺ວາ ຈ ປນ ປຸຕ຺ເຕ ອາຫ –

໒໔໑໐.

‘‘ເອກຠຕ຺ຕາ ປຸເຣ ອາສິໍ, ນິຈ຺ຈໍ ຖຓ຺ຑິລສາຍິນີ;

ອິຕິ ເມຕໍ ວຕໍ ອາສິ, ຕຸມ຺ຫໍ ກາມາ ຫິ ປຸຕ຺ຕກາ.

໒໔໑໑.

‘‘ຕໍ ເມ ວຕໍ ສມິທ຺ຘຊ຺ຊ, ຕຸມ຺ເຫ ສງ຺ຄມ຺ມ ປຸຕ຺ຕກາ;

ມາຕຸຊມ຺ປິ ຕໍ ປາເລຕຸ, ປິຕຸຊມ຺ປິ ຈ ປຸຕ຺ຕກ;

ອໂຖປິ ຕໍ ມຫາຣາຊາ, ສຎ຺ຊໂຍ ອຠິຣກ຺ຂຕຸ.

໒໔໑໒.

‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິຕ຺ຖິ ກຕໍ ປຸຎ຺ຎໍ, ມຍ຺ຫຎ຺ເຈວ ປິຕຸຈ຺ຈ ເຕ;

ສພ຺ເພນ ເຕນ ກຸສເລນ, ອຊໂຣ ອມໂຣ ຠວາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕຸມ຺ຫໍ ກາມາ ຫິ ປຸຕ຺ຕກາຕິ ປຸຕ຺ຕກາ ອຫໍ ຕຸມ຺ຫາກໍ ກາມາ ຕຸມ຺ເຫ ປຕ຺ຖຍມານາ ປຸເຣ ຕຸມ຺ເຫສຸ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓນ ນີເຕສຸ ເອກຠຕ຺ຕໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຠູມິຍໍ ສຍິໍ, ອິຕິ ເມ ຕຸມ຺ຫາກໍ ກາມາ ເອຕໍ ວຕໍ ອາສີຕິ ວທຕິ. ສມິທ຺ຘຊ຺ຊາຕິ ຕໍ ເມ ວຕໍ ອຊ຺ຊ ສມິທ຺ຘໍ. ມາຕຸຊມ຺ປິ ຕໍ ປາເລຕຸ, ປິຕຸຊມ຺ປິ ຈ ປຸຕ຺ຕກາຕິ ປຸຕ຺ຕຊາລິ ຕໍ ມາຕຸຊາຕໍ ໂສມນສ຺ສມ຺ປິ ປິຕຸຊາຕໍ ໂສມນສ຺ສມ຺ປິ ປາເລຕຸ, ມາຕາປິຕູນໍ ສນ຺ຕກໍ ປຸຎ຺ຎໍ ຕໍ ປາເລຕູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຕເນວາຫ ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິຕ຺ຖິ ກຕໍ ປຸຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ.

ຜຸສ຺ສຕີປິ ເທວີ ‘‘ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ມມ ສຸຓ຺ຫາ ອິມາເນວ ວຕ຺ຖານິ ນິວາເສຕຸ, ອິມານິ ອາຠຣຓານິ ຘາເຣຕູ’’ຕິ ສຸວຓ຺ຓສມຸຄ຺ເຄ ປູເຣຕ຺ວາ ປຫິຓິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໔໑໓.

‘‘ກປ຺ປາສິກຎ຺ຈ ໂກເສຍ຺ຍໍ, ໂຂມໂກຏຸມ຺ພຣານິ ຈ;

ສສ຺ສຸ ສຸຓ຺ຫາຍ ປາເຫສິ, ເຍຫິ ມທ຺ທີ ອໂສຠຖ.

໒໔໑໔.

‘‘ຕໂຕ ເຫມຎ຺ຈ ກາຍູຣໍ, ຄີເວຍ຺ຍໍ ຣຕນາມຍໍ;

ສສ຺ສຸ ສຸຓ຺ຫາຍ ປາເຫສິ, ເຍຫິ ມທ຺ທີ ອໂສຠຖ.

໒໔໑໕.

‘‘ຕໂຕ ເຫມຎ຺ຈ ກາຍູຣໍ, ອງ຺ຄທໍ ມຓິເມຂລໍ;

ສສ຺ສຸ ສຸຓ຺ຫາຍ ປາເຫສິ, ເຍຫິ ມທ຺ທີ ອໂສຠຖ.

໒໔໑໖.

‘‘ອຸຓ຺ຓຕໍ ມຸຂຜຸລ຺ລຎ຺ຈ, ນານາຣຕ຺ເຕ ຈ ມາຓິເກ;

ສສ຺ສຸ ສຸຓ຺ຫາຍ ປາເຫສິ, ເຍຫິ ມທ຺ທີ ອໂສຠຖ.

໒໔໑໗.

‘‘ອຸຄ຺ຄຕ຺ຖນໍ ຄິງ຺ຄມກໍ, ເມຂລໍ ປາຏິປາທກໍ;

ສສ຺ສຸ ສຸຓ຺ຫາຍ ປາເຫສິ, ເຍຫິ ມທ຺ທີ ອໂສຠຖ.

໒໔໑໘.

‘‘ສຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ສຸຕ຺ຕວຊ຺ຊຎ຺ຈ, ອຸປນິຊ຺ຌາຍ ເສຍ຺ຍສິ;

ອໂສຠຖ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ເທວກຎ຺ຎາວ ນນ຺ທເນ.

໒໔໑໙.

‘‘ສີສໍ ນ຺ຫາຕາ ສຸຈິວຕ຺ຖາ, ສພ຺ພາລງ຺ກາຣຠູສິຕາ;

ອໂສຠຖ ຣາຊປຸຕ຺ຕີ, ຕາວຕິໍເສວ ອຈ຺ຉຣາ.

໒໔໒໐.

‘‘ກທລີວ ວາຕຈ຺ຉຸປິຕາ, ຊາຕາ ຈິຕ຺ຕລຕາວເນ;

ອນ຺ຕາວຣຓສມ຺ປນ຺ນາ, ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ອໂສຠຖ.

໒໔໒໑.

‘‘ສກຸຓີ ມານຸສິນີວ, ຊາຕາ ຈິຕ຺ຕປຕ຺ຕາ ປຕີ;

ນິຄ຺ໂຣຘປກ຺ກພິມ຺ໂພຏ຺ຐີ, ຣາຊປຸຕ຺ຕີ ອໂສຠຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເຫມຎ຺ຈ ກາຍູຣນ຺ຕິ ສຸວຓ຺ຓມຍໍ ວນຂຊ຺ຊູຣິຜລສຓ຺ຐານໍ ຄີວາປສາຘນເມວ. ຣຕນມຍນ຺ຕິ ອປຣມ຺ປິ ຣຕນມຍໍ ຄີເວຍ຺ຍໍ. ອງ຺ຄທໍ ມຓິເມຂລນ຺ຕິ ອງ຺ຄທາຠຣຓຎ຺ຈ ມຓິມຍເມຂລຎ຺ຈ. ອຸຓ຺ຓຕນ຺ຕິ ເອກໍ ນລາຏປສາຘນໍ. ມຸຂຜຸລ຺ລນ຺ຕິ ນລາຏນ຺ເຕ ຕິລກມາລາຠຣຓໍ. ນານາຣຕ຺ເຕຕິ ນານາວຓ຺ເຓ. ມາຓິເກຕິ ມຓິມເຍ. ອຸຄ຺ຄຕ຺ຖນໍ ຄິງ຺ຄມກນ຺ຕິ ເອຕານິປິ ທ຺ເວ ອາຠຣຓານິ. ເມຂລນ຺ຕິ ສຸວຓ຺ຓຣຊຕມຍໍ ເມຂລໍ. ປາຏິປາທກນ຺ຕິ ປາທປສາຘນໍ. ສຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ສຸຕ຺ຕວຊ຺ຊໍ ຈາຕິ ສຸຕ຺ຕາຣູຬ຺ຫຎ຺ຈ ອສຸຕ຺ຕາຣູຬ຺ຫຎ຺ຈ ປສາຘນໍ. ປາຬິຍໍ ປນ ‘‘ສຸປ຺ປຎ຺ຈ ສຸປ຺ປວຊ຺ຊຎ຺ຈາ’’ຕິ ລິຂິຕໍ. ອຸປນິຊ຺ຌາຍ ເສຍ຺ຍສີຕິ ເອຕໍ ສຸຕ຺ຕາຣູຬ຺ຫຎ຺ຈ ອສຸຕ຺ຕາຣູຬ຺ຫຎ຺ຈ ອາຠຣຓໍ ຕໍ ຕໍ ອູນຏ຺ຐານໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ອລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ຐິຕາ ເສຍ຺ຍສີ ອຸຕ຺ຕມຣູປຘຣາ ມທ຺ທີ ເທວກຎ຺ຎາວ ນນ຺ທເນ ອໂສຠຖ. ວາຕຈ຺ຉຸປິຕາຕິ ຈິຕ຺ຕລຕາວເນ ຊາຕາ ວາຕສມ຺ຜຸຏ຺ຐາ ສຸວຓ຺ຓກທລີ ວິຍ ຕໍ ທິວສໍ ສາ ວິຊມ຺ຠມານາ ອໂສຠຖ. ທນ຺ຕາວຣຓສມ຺ປນ຺ນາຕິ ພິມ຺ພຜລສທິເສຫິ ຣຕ຺ຕທນ຺ຕາວຣເຓຫິ ສມນ຺ນາຄຕາ. ສກຸຓີ ມານຸສິນີວ, ຊາຕາ ຈິຕ຺ຕປຕ຺ຕາ ປຕີຕິ ຍຖາ ມານຸສິຍາ ສຣີເຣນ ຊາຕາ ມານຸສິນີ ນາມ ສກຸຓີ ຈິຕ຺ຕປຕ຺ຕາ ອາກາເສ ອຸປ຺ປຕມານາ ປກ຺ເຂ ປສາເຣຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີ ໂສຠຕິ, ເອວໍ ສາ ຣຕ຺ໂຕຏ຺ຐຕາຍ ນິຄ຺ໂຣຘປກ຺ກພິມ຺ພຜລສທິສໂອຏ຺ເຐຫິ ອໂສຠຖ.

ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສາ ອມຈ຺ຈາ ມທ຺ທິໍ ອຠິຣຸຫນຕ຺ຖາຍ ສພ຺ພາລງ຺ກາຣປ຺ປຏິມຓ຺ຑິຕໍ ນາຕິວທ຺ຘໍ ສຕ຺ຕິສຣປຫາຣກ຺ຂມໍ ເອກໍ ຕຣຸຓຫຕ຺ຖິໍ ອຸປນາເມສຸໍ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ –

໒໔໒໒.

‘‘ຕສ຺ສາ ຈ ນາຄມາເນສຸໍ, ນາຕິວທ຺ຘໍວ ກຸຎ຺ຊຣໍ;

ສຕ຺ຕິກ຺ຂມໍ ສຣກ຺ຂມໍ, ອີສາທນ຺ຕໍ ອຸຣູຬ຺ຫວໍ.

໒໔໒໓.

‘‘ສາ ມທ຺ທີ ນາຄມາຣຸຫິ, ນາຕິວທ຺ຘໍວ ກຸຎ຺ຊຣໍ;

ສຕ຺ຕິກ຺ຂມໍ ສຣກ຺ຂມໍ, ອີສາທນ຺ຕໍ ອຸຣູຬ຺ຫວ’’ນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕສ຺ສາ ຈາຕິ ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ສາປິ ມທ຺ທິຍາ ສພ຺ພາລງ຺ກາຣປ຺ປຏິມຓ຺ຑິຕໍ ກຕ຺ວາ ນາຕິວທ຺ຘໍ ສຕ຺ຕິສຣປຫາຣກ຺ຂມໍ ເອກໍ ຕຣຸຓຫຕ຺ຖິໍ ອຸປເນສຸໍ. ນາຄມາຣຸຫີຕິ ວຣຫຕ຺ຖິປິຏ຺ຐິໍ ອຠິຣຸຫິ.

ອິຕິ ເຕ ອຸໂຠປິ ມຫນ຺ເຕນ ຍເສນ ຂນ຺ຘາວາຣໍ ອຄມໍສຸ. ສຎ຺ຊຍຣາຊາ ທ຺ວາທສຫິ ອກ຺ໂຂຠິຓີຫິ ສທ຺ຘິໍ ມາສມຕ຺ຕໍ ປພ຺ພຕກີຬໍ ວນກີຬໍ ກີຬິ. ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ເຕເຊນ ຕາວມຫນ຺ເຕ ອຣຎ຺ເຎ ໂກຈິ ວາຬມິໂຄ ວາ ປກ຺ຂີ ວາ ກຎ຺ຈິ ນ ວິເຫເຐສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໔໒໔.

‘‘ສພ຺ພມ຺ຫິ ຕໍ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ, ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖ ມິຄາ ອຫຸໍ;

ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ເຕເຊນ, ນຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວິເຫຐຍຸໍ.

໒໔໒໕.

‘‘ສພ຺ພມ຺ຫິ ຕໍ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ, ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖ ທິຊາ ອຫຸໍ;

ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ເຕເຊນ, ນຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວິເຫເຐຍຸໍ.

໒໔໒໖.

‘‘ສພ຺ພມ຺ຫິ ຕໍ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ, ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖ ມິຄາ ອຫຸໍ;

ເອກຊ຺ຌໍ ສນ຺ນິປາຕິໍສຸ, ເວສ຺ສນ຺ຕເຣ ປຍາຕມ຺ຫິ;

ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໒໔໒໗.

‘‘ສພ຺ພມ຺ຫິ ຕໍ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ, ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖ ທິຊາ ອຫຸໍ;

ເອກຊ຺ຌໍ ສນ຺ນິປາຕິໍສຸ, ເວສ຺ສນ຺ຕເຣ ປຍາຕມ຺ຫິ;

ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໒໔໒໘.

‘‘ສພ຺ພມ຺ຫິ ຕໍ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ, ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖ ມິຄາ ອຫຸໍ;

ນາສ຺ສຸ ມຎ຺ຊູ ນິກູຊິໍສຸ, ເວສ຺ສນ຺ຕເຣ ປຍາຕມ຺ຫິ;

ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໒໔໒໙.

‘‘ສພ຺ພມ຺ຫິ ຕໍ ອຣຎ຺ຎມ຺ຫິ, ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖ ທິຊາ ອຫຸໍ;

ນາສ຺ສຸ ມຎ຺ຊູ ນິກູຊິໍສຸ, ເວສ຺ສນ຺ຕເຣ ປຍາຕມ຺ຫິ;

ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຍາວນ຺ເຕຕ຺ຖາຕິ ຍາວນ຺ໂຕ ເອຕ຺ຖ. ເອກຊ຺ຌໍ ສນ຺ນິປາຕິໍສູຕິ ເອກສ຺ມິໍ ຐາເນ ສນ຺ນິປຕິໍສຸ, ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຈ ປນ ‘‘ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອິທານິ ອມ຺ຫາກໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ລຊ຺ຊາ ວາ ຫິໂຣຕ຺ຕປ຺ປໍ ວາ ສໍວໂຣ ວາ ນ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ໂທມນສ຺ສປຕ຺ຕາ ອເຫສຸໍ. ນາສ຺ສຸ ມຎ຺ຊູ ນິກູຊິໍສູຕິ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ວິໂຍຄທຸກ຺ຂິຕາ ມຘຸຣໍ ຣວໍ ປຸພ຺ເພ ວິຍ ນ ຣວິໍສຸ.

ສຎ຺ຊຍນຣິນ຺ໂທ ມາສມຕ຺ຕໍ ປພ຺ພຕກີຬໍ, ວນກີຬໍ ກີຬິຕ຺ວາ ເສນາປຕິໍ ປກ຺ໂກສາເປຕ຺ວາ ‘‘ຕາຕ, ຈິຣໍ ໂນ ອຣຎ຺ເຎ ວຸຕ຺ຕໍ, ກິໍ ເຕ ມມ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຄມນມຄ຺ໂຄ ອລງ຺ກໂຕ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ອາມ, ເທວ, ກາໂລ ໂວ ຄມນາຍາ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ອາໂຣຈາເປຕ຺ວາ ເສນໍ ອາທາຍ ນິກ຺ຂມິ. ວງ຺ກຄິຣິກຸຈ຺ຉິໂຕ ຍາວ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣາ ສຏ຺ຐິໂຍຊນໍ ອລງ຺ກຕມຄ຺ຄໍ ມຫາສຕ຺ໂຕ ມຫນ຺ເຕນ ປຣິວາເຣນ ສທ຺ຘິໍ ປຏິປຊ຺ຊິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໔໓໐.

‘‘ປຏິຍຕ຺ໂຕ ຣາຊມຄ຺ໂຄ, ວິຈິຕ຺ໂຕ ປຸປ຺ຜສນ຺ຖໂຕ;

ວສິ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຍຕ຺ຖ, ຍາວຕາວ ເຊຕຸຕ຺ຕຣາ.

໒໔໓໑.

‘‘ຕໂຕ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສານິ, ໂຍຘິໂນ ຈາຣຸທສ຺ສນາ;

ສມນ຺ຕາ ປຣິກິຣິໍສຸ, ເວສ຺ສນ຺ຕເຣ ປຍາຕມ຺ຫິ;

ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໒໔໓໒.

‘‘ໂອໂຣຘາ ຈ ກຸມາຣາ ຈ, ເວສິຍານາ ຈ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ;

ສມນ຺ຕາ ປຣິກິຣິໍສຸ, ເວສ຺ສນ຺ຕເຣ ປຍາຕມ຺ຫິ;

ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໒໔໓໓.

‘‘ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອນີກຏ຺ຐາ, ຣຖິກາ ປຕ຺ຕິກາຣກາ;

ສມນ຺ຕາ ປຣິກິຣິໍສຸ, ເວສ຺ສນ຺ຕເຣ ປຍາຕມ຺ຫິ;

ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໒໔໓໔.

‘‘ສມາຄຕາ ຊານປທາ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;

ສມນ຺ຕາ ປຣິກິຣິໍສຸ, ເວສ຺ສນ຺ຕເຣ ປຍາຕມ຺ຫິ;

ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໒໔໓໕.

‘‘ກໂຣຏິຍາ ຈມ຺ມຘຣາ, ອິລ຺ລີຫຕ຺ຖາ ສຸວມ຺ມິໂນ;

ປຸຣໂຕ ປຏິປຊ຺ຊິໍສຸ, ເວສ຺ສນ຺ຕເຣ ປຍາຕມ຺ຫິ;

ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຏິຍຕ຺ໂຕຕິ ວິສາຂາປຸຓ຺ຓມປູຊາກາເລ ວິຍ ອລງ຺ກໂຕ. ວິຈິຕ຺ໂຕຕິ ກທລິປຸຓ຺ຓຆຏຘຊປຏາກາທີຫິ ວິຈິຕ຺ໂຕ. ປຸປ຺ຜສນ຺ຖໂຕຕິ ລາຊາປຎ຺ຈມເກຫິ ປຸປ຺ເຜຫິ ສນ຺ຖໂຕ. ຍຕ຺ຖາຕິ ຍສ຺ມິໍ ວງ຺ກປພ຺ພເຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ວສຕິ, ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣາ ນິຣນ຺ຕຣໍ ອລງ຺ກຕປ຺ປຏິຍຕ຺ໂຕວ. ກໂຣຏິຍາຕິ ສີສກໂຣຏີຕິ ລທ຺ຘນາມາຍ ສີເສ ປຏິມຸກ຺ກກໂຣຏິກາ ໂຍຘາ. ຈມ຺ມຘຣາຕິ ກຓ຺ຑວາຣຓຈມ຺ມຘຣາ. ສຸວມ຺ມິໂນຕິ ວິຈິຕ຺ຣາຫິ ຊາລິກາຫິ ສຸຏ຺ຐຸ ວມ຺ມິກາ. ປຸຣໂຕ ປຏິປຊ຺ຊິໍສູຕິ ມຕ຺ຕຫຕ຺ຖີສຸປິ ອາຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ອນິວຕ຺ຕິໂນ ສູຣໂຍຘາ ຣຎ຺ໂຎ ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ປຸຣໂຕ ປຏິປຊ຺ຊິໍສຸ.

ຣາຊາ ສຏ຺ຐິໂຍຊນມຄ຺ຄໍ ທ຺ວີຫິ ມາເສຫິ ອຕິກ຺ກມ຺ມ ເຊຕຸຕ຺ຕຣນຄຣໍ ປຕ຺ໂຕ ອລງ຺ກຕປ຺ປຏິຍຕ຺ຕນຄຣໍ ປວິສິຕ຺ວາ ປາສາທໍ ອຠິຣຸຫິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໔໓໖.

‘‘ເຕ ປາວິສຸໍ ປຸຣໍ ຣມ຺ມໍ, ມຫາປາກາຣໂຕຣຓໍ;

ອຸເປຕໍ ອນ຺ນປາເນຫິ, ນຈ຺ຈຄີເຕຫິ ຈູຠຍໍ.

໒໔໓໗.

‘‘ວິຕ຺ຕາ ຊານປທາ ອາສຸໍ, ເນຄມາ ຈ ສມາຄຕາ;

ອນຸປ຺ປຕ຺ເຕ ກຸມາຣມ຺ຫິ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໒໔໓໘.

‘‘ເຈລຸກ຺ເຂໂປ ອວຕ຺ຕິຕ຺ຖ, ອາຄເຕ ຘນທາຍເກ;

ນນ຺ທິໍ ປເວສິ ນຄເຣ, ພນ຺ຘນາ ໂມກ຺ໂຂ ອໂຆສຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ມຫາປາກາຣໂຕຣຓນ຺ຕິ ມຫນ຺ເຕຫິ ປາກາເຣຫິ ຈ ໂຕຣເຓຫິ ຈ ສມນ຺ນາຄຕໍ. ນຈ຺ຈຄີເຕຫິ ຈູຠຍນ຺ຕິ ນຈ຺ເຈຫິ ຈ ຄີເຕຫິ ຈ ອຸຠເຍຫິ ສມນ຺ນາຄຕໍ. ວິຕ຺ຕາຕິ ຕຸຏ຺ຐາ ໂສມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ຕາ. ອາຄເຕ ຘນທາຍເກຕິ ມຫາຊນສ຺ສ ຘນທາຍເກ ມຫາສຕ຺ເຕ ອາຄເຕ. ນນ຺ທິໍ ປເວສີຕິ ‘‘ເວສ຺ສນ຺ຕຣສ຺ສ ມຫາຣາຊສ຺ສ ອາຓາ’’ຕິ ນຄເຣ ນນ຺ທິເຠຣີ ຈຣິ. ພນ຺ຘນາ ໂມກ຺ໂຂ ອໂຆສຖາຕິ ສພ຺ພສຕ຺ຕານໍ ພນ຺ຘນາ ໂມກ຺ໂຂ ໂຆສິໂຕ. ອນ຺ຕມໂສ ພິຬາຣໍ ອຸປາທາຍ ເວສ຺ສນ຺ຕຣມຫາຣາຊາ ສພ຺ພສຕ຺ເຕ ພນ຺ຘນາ ວິສ຺ສຊ຺ຊາເປສິ.

ໂສ ນຄຣໍ ປວິຏ຺ຐທິວເສເຍວ ປຈ຺ຈູສກາເລ ຈິນ຺ເຕສິ ‘‘ເຍ ວິຠາຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ມມ ອາຄຕຠາວໍ ສຸຕ຺ວາ ຍາຈກາ ອາຄມິສ຺ສນ຺ຕິ, ເຕສາຫໍ ກິໍ ທສ຺ສາມີ’’ຕິ? ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ສກ຺ກສ຺ສ ຠວນໍ ອຸຓ຺ຫາກາຣໍ ທສ຺ເສສິ. ໂສ ອາວຊ຺ເຊນ຺ໂຕ ຕໍ ກາຣຓໍ ຎຕ຺ວາ ຕາວເທວ ຣາຊນິເວສນສ຺ສ ປຸຣິມວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ປຈ຺ຉິມວຕ຺ຖຸຎ຺ຈ ກຏິປ຺ປມາຓໍ ປູເຣນ຺ໂຕ ຆນເມໂຆ ວິຍ ສຕ຺ຕຣຕນວສ຺ສໍ ວສ຺ສາເປສິ, ສກລນຄເຣ ຊາຓຸປ຺ປມາຓໍ ວສ຺ສາເປສິ. ປຸນທິວເສ ມຫາສຕ຺ໂຕ ‘‘ເຕສໍ ເຕສໍ ກຸລານໍ ປຸຣິມປຈ຺ຉິມວຕ຺ຖູສຸ ວຸຏ຺ຐຘນໍ ເຕສໍ ເຕສຎ຺ເຎວ ໂຫຕູ’’ຕິ ທາເປຕ຺ວາ ອວເສສໍ ອາຫຣາເປຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ເຄຫວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ສທ຺ຘິໍ ຘເນນ ໂກຏ຺ຐາຄາເຣສຸ ໂອກິຣາເປຕ຺ວາ ທານມຸເຂ ຐເປສິ. ຕມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖາ ອາຫ –

໒໔໓໙.

‘‘ຊາຕຣູປມຍໍ ວສ຺ສໍ, ເທໂວ ປາວສ຺ສິ ຕາວເທ;

ເວສ຺ສນ຺ຕເຣ ປວິຏ຺ຐມ຺ຫິ, ສິວີນໍ ຣຏ຺ຐວຑ຺ຒເນ.

໒໔໔໐.

‘‘ຕໂຕ ເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ, ທານໍ ທຕ຺ວານ ຂຕ຺ຕິໂຍ;

ກາຍສ຺ສ ເຠທາ ສປ຺ປຎ຺ໂຎ, ສຄ຺ຄໍ ໂສ ອຸປປຊ຺ຊຖາ’’ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຄ຺ຄໍ ໂສ ອຸປປຊ຺ຊຖາຕິ ຕໂຕ ຈຸໂຕ ທຸຕິຍຈິຕ຺ເຕນ ຕຸສິຕປຸເຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊີຕິ.

ນຄຣກຓ຺ຑວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ສຕ຺ຖາ ອິມໍ ຄາຖາສຫສ຺ສປ຺ປຏິມຓ຺ຑິຕໍ ມຫາເວສ຺ສນ຺ຕຣຘມ຺ມເທສນໍ ອາຫຣິຕ຺ວາ ຊາຕກໍ ສໂມຘາເນສິ – ‘‘ຕທາ ຊູຊໂກ ເທວທຕ຺ໂຕ ອໂຫສິ, ອມິຕ຺ຕຕາປນາ ຈິຎ຺ຈມາຓວິກາ, ເຈຕປຸຕ຺ໂຕ ຉນ຺ໂນ, ອຈ຺ຈຸຕຕາປໂສ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ, ສກ຺ໂກ ອນຸຣຸທ຺ໂຘ, ສຎ຺ຈຍນຣິນ຺ໂທ ສຸທ຺ໂຘທນມຫາຣາຊາ, ຜຸສ຺ສຕີ ເທວີ ສິຣິມຫາມາຍາ, ມທ຺ທີ ເທວີ ຣາຫຸລມາຕາ, ຊາລິກຸມາໂຣ ຣາຫຸໂລ, ກຓ຺ຫາຊິນາ ອຸປ຺ປລວຓ຺ຓາ, ເສສປຣິສາ ພຸທ຺ຘປຣິສາ, ມຫາເວສ຺ສນ຺ຕໂຣ ຣາຊາ ປນ ອຫເມວ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອໂຫສິ’’ນ຺ຕິ.

ເວສ຺ສນ຺ຕຣຊາຕກວຓ຺ຓນາ ທສມາ.

ມຫານິປາຕວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຊາຕກ-ອຏ຺ຐກຖາ ສມຕ຺ຕາ.